Luận án Vận dụng quy tắc Taylor trong cơ chế điều hành lãi suất của ngân hàng nhà nước Việt Nam

tệ gây áp lực gia tăng tỉ giá hối đoái, giảm giá trị đồng nội tệ tác động đến lãi suất nội tệ chịu áp lực gia tăng trở lại thay vì mục đích ban đầu của việc hạ LSCS nội tệ là kích thích tiêu dùng, phát triển mở rộng sản xuất. Để LSCS nội tệ thực sự là công cụ CSTT hiệu quả, NHNN nên duy trì vị thế của nội tệ (Việt Nam đồng) với tư cách là phương tiện thanh toán bằng tiền mặt duy nhất trong lãnh thổ Việt Nam nhằm hạn chế tâm lý găm giữ ngoại tệ và triệt tiêu phương thức thanh toán bằng tiền mặt ngoại tệ trong lãnh thổ Việt Nam. Tác giả đề xuất một số kiến nghị như sau: - Xem xét mối quan hệ giữa LSCS nội tệ và lãi suất ngoại tệ. Ngày 17/12/2015 NHNN đã ra quyết định số 2589/QĐ-NHNN qui định trần lãi suất tiền gửi Đôla Mỹ (USD) đối với tổ chức và cá nhân tại các TCTD là 0%/năm nhằm thực hiện chủ trương chống đô la hóa nền kinh tế của Chính phủ, chuyển từ quan hệ huy động - cho vay bằng ngoại tệ sang quan hệ mua - bán bằng ngoại tệ. Đây là một trong những biện pháp quyết liệt của NHNN trong bối cảnh Fed quyết định tăng 148 LSCS lên 0,25%/năm trong tháng 12 năm 2015 sau một thời gian dài không tăng, gây áp lực tăng tỉ giá hối đoái trên thị trường ngoại hối. - Sử dụng hạn mức tín dụng ngoại tệ đối với các TCTD/NHTM trong việc kiểm soát hoạt động cho vay bằng ngoại tệ đối với các tổ chức kinh tế, cá nhân; cho vay đúng nhu cầu và mục đích để loại bỏ tâm lý chuyển sang vay ngoại tệ do lãi suất vay ngoại tệ thấp hơn lãi suất vay nội tệ. - Nâng cao tỉ lệ dự trữ bắt buộc đối với dự trữ ngoại tệ. - Kiểm soát chặt chẽ các giao dịch và thanh toán bằng ngoại tệ. 4.3.1.3 Hướng tới mục tiêu lạm phát dài hạn ở mức 2-3%/năm nhằm đảm bảo ổn định giá cả và tăng trưởng bền vững Lạm phát cao gây ra các ảnh hưởng có hại đến hoạt động kinh tế. Các ảnh hưởng đặc thù có thể nhận biết là: Thứ nhất, khi lạm phát cao, hệ thống thuế có xu hướng phóng đại giá trị thực của việc nhận và trả lợi tức. Hậu quả là thu nhập lợi tức bị đánh thuế nặng hơn so với dự tính và chi phí đi vay của doanh nghiệp giảm đi nhiều hơn so với dự tính do sự giảm của thuế. Điều này khuyến khích các doanh nghiệp đi vay nhiều hơn trong năm 1980 và vì thế gây ra sự mất ổn định cho nền kinh tế trong giai đoạn đó ( Thứ hai, lạm phát cao làm cho giá cả và tiền lương trở nên biến động, không chắc chắn bởi vì công chúng mơ hồ về mức giá chung tăng nhanh như thế nào và giá cả là bao nhiêu thì thích hợp với hàng hóa và dịch vụ. Điều này khiến cho hệ thống giá cả kém hiệu quả với chức năng là cơ chế phân bổ nguồn lực. Thứ ba, lạm phát tác động đến hiệu quả chức năng phân phối. Do lạm phát làm giảm giá trị thực của tiền, nó tái phân phối sự giàu có từ những người sở hữu tài sản tiền tệ đến những người vay mượn tiền. Lạm phát cao làm giảm giá trị thực của tiền tệ nhưng lại làm tăng giá cả tài sản. Những người thắng cuộc là những người có thể lợi dụng hệ thống thuế và các phi vụ tận dụng lợi thế của lạm phát cao. Sự kỳ vọng về lạm phát có xu hướng tạo ra hành vi cá nhân để tối thiểu hóa các ảnh hưởng 149 của nó hoặc để khai thác nó, ví dụ như đầu tư vào các tài sản mà có xu hướng tăng giá trị nhiều nhất khi lạm phát cao. Theo NHTW Úc ( tỉ lệ lạm phát bằng không (0) không thể được đảm bảo mà một mức tỉ lệ lạm phát thấp tương đối có thể là phù hợp do bởi: - Nền kinh tế là chủ thể của cái gọi là “sự cứng nhắc danh nghĩa giảm dần”, đó là giá cả và tiền lương thường không giảm ngay cả khi sự cân bằng nền kinh tế yêu cầu điều đó. Nhưng với một mức nhỏ lạm phát trong hệ thống kinh tế, giá cả và tiền lương có thể giảm tương đối bởi việc không tăng so với mức giá cả chung ngay cả khi chúng không giảm về số tuyệt đối. - Có thể có những sai số trong việc đo lường lạm phát mà mức độ trung bình của lạm phát thực tế bị nói quá lên. - Có thể tốn nhiều chi phí để làm giảm lạm phát, do đó sự phán đoán là cần thiết phải thực hiện xem cần phải giảm mức độ lạm phát là bao nhiêu và chi phí và lợi ích của việc đạt được mục đích này. Ở Việt Nam, tỉ lệ lạm phát mục tiêu giai đoạn năm 2011 – 2015 là 5-7%/năm (Nghị quyết Quốc hội số 10/2011/QH13 ngày 08/11/2011) và năm 2016 là dưới 5% (Nghị quyết Quốc hội số 98/2015/QH13 ngày 10 tháng 11 năm 2015) cho thấy chính sách phát triển kinh tế đang hướng tới mục tiêu nền kinh tế có tỉ lệ lạm phát thấp. Do vậy để ổn định giá cả và phát triển bền vững, NHNN nên áp dụng khuôn khổ chế độ CSTT lạm phát mục tiêu và kiên định với việc kiểm soát lạm phát nhằm ngày càng giảm mức lạm phát mục tiêu và tiến đến duy trì mức mục tiêu lạm phát ổn định ở mức 2-3%/năm. Đây là mức lạm phát mục tiêu mà các NHTW lớn trên thế giới đã và đang áp dụng, thể hiện ở Bảng 4.2. 4.3.1.4 Xây dựng qui chế công bố thông tin chính sách tiền tệ hiệu quả Hiện nay các NHTW đã và đang thực hiện việc công bố định kỳ thông tin về CSTT đến công chúng làm cơ sở các tổ chức kinh tế và tài chính ra các quyết định tài chính tiền tệ phù hợp. Việc công bố định kỳ CSTT góp phần minh bạch hóa chủ 150 trương, đường lối của NHTW, tăng niềm tin của công chúng vào sự cam kết thực hiện mục tiêu CSTT của NHTW. Bảng 4.2: Mục tiêu lạm phát của một số NHTW trên thế giới Quốc gia Mục tiêu (%) Chi tiết Trung bình 10 năm (%) (2004–2014) Australia 2-3 Bình quân của chu kỳ kinh tế 2,7 Canada 2 Dãy mục tiêu là 1-3% 5,4 Chile 3 Dãy cho phép +/- 1% qua 2 năm 3,5 Colombia 3 Dãy cho phép +/- 1% 3,9 Czech 2 Dãy cho phép +/- 1% 2,2 Euro area < 2 Dưới nhưng gần mức 2% qua giai đoạn trung hạn, xét trên tổng thể khu vực Euro 1,8 Hungary 3 Dãy cho phép +/- 1% qua một thời kỳ qua thời kỳ trung hạn 3,9 Iceland 2,5 Dãy cho phép +/- 1,5% 5,9 Japan 2 NHTW sẽ cố gáng đạt được mục tiêu sớm nhất có thể 0,2 New Zealand 1-3 Bình quân ở thời kỳ trung hạn, tập trung giữ mức trung bình lạm phát tương lai gần 2% 2,3 Norway 2,5 Gần với mức 2,5% 1,9 Sweden 2 1,2 Switzerland < 2 Qua thời kỳ dài hạn 0,4 UK (Anh) 2 Dãy cho phép +/- 1% 2,6 US (Mỹ) 2 Mục tiêu lạm phát dài hạn 1,8 Nguồn: NHTW Úc ( Phụ lục 16 tổng hợp một số cách thức công bố thông tin về CSTT của các NHTW lớn trên thế giới cho thấy các Hội đồng Thống đốc của các NHTW họp định 151 kỳ để xem xét sự cần thiết thay đổi công cụ CSTT và công bố ngay sau khi thay đổi. Một số NHTW công bố cả Biên bản họp sau khi kết thúc phiên họp. Thông thường các nhân viên của NHTW chuẩn bị các báo cáo, tham luận trình bày về tình hình kinh tế và công tác dự báo kinh tế vĩ mô trong giai đoạn sắp tới, cũng như các đề xuất về CSTT để Hội đồng CSTT xem xét và ra quyết định. Phụ lục 17 trình bày quá trình ra quyết định của các NHTW theo đuổi chính sách lạm phát mục tiêu, sự minh bạch trong chính sách và công bố thông tin, trong đó các NHTW áp dụng chính sách lạm phát mục tiêu tổ chức họp báo và ra thông cáo báo chí về cuộc họp định kỳ ra quyết định CSTT và tất cả các NHTW đều phát hành báo cáo lạm phát định kỳ. Phương thức ra quyết định về CSTT phổ biến là bỏ phiếu hoặc biểu quyết thông qua. Qua nghiên cứu các NHTW trên thế giới cho thấy NHNN có thể xây dựng một Quy chế công bố thông tin về CSTT tương tự như các NHTW khác. Quy chế có thể thể hiện mức mục tiêu lạm phát và tỉ lệ tăng trưởng kinh tế dự kiến hàng năm, công cụ CSTT là LSCB (TLS, TLSCV hay LSCB tùy NHNN quy định), Hội đồng CSTT có thể bao gồm Thống đốc, 1 Phó Thống đốc, các thành viên từ Ủy ban Giám sát Tài chính và Bộ Tài chính họp định kỳ hàng tháng/quý để quyết định có thay đổi CSTT hay không và cơ sở để ra quyết định về CSTT, sau đó công bố quyết định về CSTT ra công chúng ngay sau khi họp. Bên cạnh đó, NHNN cũng có thể phát hành Bản tin hàng tháng về CSTT, các mô hình dự báo kinh tế vĩ mô và dự báo lạm phát, tăng trưởng kinh tế, và Báo cáo lạm phát định kỳ mà tất cả các quốc gia áp dụng chính sách lạm phát mục tiêu đều thực hiện (Phụ lục 17). Hình thức của Bản công bố thông tin có thể tham khảo theo mẫu từ Ủy ban Nghiệp vụ Thị trường mở Liên bang Mỹ (FOMC) như sau: “Hôm nay Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ quyết định duy trì mức mục tiêu lãi suất vốn điều hòa dự trữ FFR là 5¼ %. Các chỉ tiêu kinh tế gần đây cho thấy sự tăng trưởng kinh tế đã chắc chắn thêm một chút và xuất hiện một vài dấu hiệu chớm lên về sự bền vững trong 152 thị trường nhà ở. Nhìn chung, nền kinh tế dường như mở rộng tại một mức khiêm tốn trong một vài quý sắp tới. Số liệu về mức lạm phát cơ bản (core inflation) đã cải thiện đôi chút trong các tháng gần đây và áp lực lạm phát dường như giảm nhẹ qua thời gian. Tuy nhiên mức độ sử dụng tài nguyên cao ẩn chứa khả năng kéo dài áp lực lạm phát. Ủy ban xét đoán rằng một vài rủi ro lạm phát vẫn còn. Mức độ và thời gian của bất kỳ sự khẳng định cộng thêm nào có thể cần để diễn tả các rủi ro này tùy thuộc vào sự tiến triển của viễn cảnh tăng trưởng kinh tế và mức lạm phát được bao gồm trong thông tin sắp công bố. Bỏ phiếu cho quyết định CSTT của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC): Ben S. Bernanke, Chủ tịch; Timothy F. Geithner, Phó Chủ tịch; Susan S. Bies; Thomas M. Hoenig; Donald L. Kohn; Randall S. Kroszner; Cathy E. Minehan; Frederic S. Mishkin; Michael H. Moskow; William Poole; and Kevin M. Warsh. Bản công bố của FOMC, ngày 31 tháng 01 năm 2007.” Nguồn: Fed 2011 Để chuẩn bị nội dung cho cuộc họp xem xét CSTT, NHNN cần chuẩn bị và trình bày các báo cáo đánh giá tình hình kinh tế vĩ mô và công tác dự báo trong giai đoạn kế tiếp giúp cho Hội đồng CSTT xem xét ra quyết định về CSTT. Các bước thực hiện công tác chuẩn bị có thể căn cứ vào mô hình đề xuất ở Bảng 4.1 bao gồm: Bước 1: Phân tích tổng thể nền kinh tế vĩ mô qua các chỉ số kinh tế trọng yếu như tỉ lệ tăng GDP, chỉ số CPI, tốc độ tăng việc làm, tỉ giá hối đoái, cán cân xuất nhập khẩu để đánh giá tình hình kinh tế xã hội hiện tại. Đồng thời phân tích môi trường kinh tế thế giới và các biến động hiện tại ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam, đặc biệt từ khu vực tài chính tiền tệ quốc tế. Bước 2: Sử dụng các mô hình kinh tế vĩ mô để dự báo tỉ lệ lạm phát và độ lệch sản lượng hoặc giá trị sản lượng tiềm năng làm cơ sở tính toán mức LSCS theo quy 153 tắc Taylor để tham chiếu, đồng thời kết hợp với kết quả phân tích ở bước 1 để nhận định và xác định vị thế của CSTT sắp tới. Bước 3: Xác định vị thế của CSTT sắp tới: thay đổi hay không mức LSCS. Trong trường hợp thay đổi thì theo hướng nới lỏng hay thắt chặt dựa trên kết quả phân tích ở bước 1 và 2. Bước 4: Sử dụng quy tắc Taylor gốc và/hoặc mô hình hồi qui để tính toán giá trị LSCS làm cơ sở tham chiếu ra quyết định về LSCS của NHNN. Bước 5: Áp dụng mức LSCS theo cơ sở tham chiếu trong dãy giá trị (iTaylor – độ lệch chuẩn ; iTaylor + độ lệch chuẩn). Bất kỳ sự lệch nào của LSCS được quyết định ra khỏi dãy giá trị tham chiếu cần được giải thích cụ thể với các minh chứng phù hợp. Bước 6: Vận dụng chiến thuật điều chỉnh dần (gradual strategy), xây dựng lộ trình điều chỉnh LSCS phù hợp với mục tiêu lạm phát cần đạt, duy trì phát triển kinh tế bền vững và không gây sốc đối với nền kinh tế. 4.3.2 Nhóm giải pháp kỹ thuật 4.3.2.1 Sử dụng quy tắc Taylor như là công cụ hướng dẫn ra quyết định về lãi suất chính sách Quy tắc Taylor có tầm quan trọng đối với NHTW các nước trong việc làm cơ sở để đối chiếu, so sánh với quyết định về LSCS như đã phân tích ở chương 3. NHNN nên sử dụng quy tắc Taylor là công cụ hướng dẫn ra quyết định về LSCS. Một số vấn đề liên quan đến quy tắc Taylor đề cập ở chương 1 được đề xuất vận dụng tại Việt Nam như sau: + Về mô hình quy tắc Taylor Quy tắc Taylor có thể ứng dụng tại Việt Nam theo mô hình gốc hoặc theo mô hình hồi qui. Mô hình quy tắc Taylor gốc (1993) dạng tổng quát (1.4): it = π* + r* + βπ(πt – π*) + βy(yt) Áp dụng mô hình (1.4) đối với Việt Nam ở thời kỳ năm 2000 – 2014 lần lượt đối với các loại lãi suất LSCB, TLS, LSTCK, LSTCV với các cặp hệ số (βπ, βy) 154 nhận các giá trị cố định trong khoảng [0,5 , 1,5] cho thấy với cặp hệ số (βπ=0,5; βy=0,5) TLS sát nhất với lãi suất tính từ quy tắc Taylor. Khi ứng dụng phương pháp mô phỏng ngẫu nhiên để xác định CSTT tối ưu ở Việt Nam có giá trị hàm tổn thất nhỏ nhất, cặp hệ số (βπ=0,4, βy=0,6) là tối ưu. Do vậy, quy tắc Taylor (1993) có thể áp dụng ở Việt Nam có dạng: it = π* + r* + 0,4(πt – π*) + 0,6(yt) (4.1) NHNN cũng có thể áp dụng mô hình Taylor hồi qui với dạng làm phẳng lãi suất theo kết quả kiểm định ở chương 3 như sau: it = (1 – 0,5945)*(6,5855 + 0,3603*πt-1 + 1,9978*yt-1) + 0,5945*it-1 (4.2) Trong đó it = TLS là biến trần lãi suất huy động, πt là biến tỉ lệ lạm phát 4 quý liền kề, yt là độ lệch sản lượng quý. Hệ số tính ì ρ=0,5945 phù hợp với kết quả nghiên cứu thực nghiệm của Driffill và Rotondi (2007) cho thấy tính ì của CSTT theo quy tắc Taylor đối với mẫu thực nghiệm là 0,6 đến 0,77. Mô hình (4.2) là quy tắc Taylor với phương pháp làm phẳng lãi suất sử dụng biến có độ trễ là 1. Khi phân tích hành vi của các NHTW so sánh với quy tắc Taylor, để đơn giản các nhà kinh tế thường sử dụng biến trễ là 1 do sự thuận lợi là biến sẵn có như NHTW Úc và NHTW Anh. + Về mặt chỉ tiêu kinh tế vĩ mô + Cách thức đo lường tỉ lệ lạm phát: Áp dụng quy tắc Taylor gốc (1993) với dữ liệu kinh tế vĩ mô của Việt Nam thời kỳ 2000 – 2014 lần lượt với chỉ số giá tiêu dùng CPI và chỉ số giảm phát GDP cho thấy kết quả LSCS tính toán từ quy tắc Taylor đối với chỉ số CPI và chỉ số giảm phát GDP không khác biệt nhiều (Phụ lục 9, 10, 11). Tuy nhiên, chỉ số giá tiêu dùng CPI được công bố hàng tháng bởi Chính phủ và được sự quan tâm của công chúng nhiều hơn. Dữ liệu được cập nhật và có sẵn hàng tháng. Chỉ số lạm phát theo CPI hàng năm được NHNN xây dựng trình chính phủ xem xét trình Quốc hội phê duyệt. Do đó tác giả đề xuất sử dụng chỉ số giá tiêu dùng CPI để tính toán LSCS theo quy tắc Taylor đối với Việt Nam là phù hợp với bằng chứng thực nghiệm trình bày ở chương 3. 155 + Cách thức ước tính mức sản lượng tiềm năng: Mức sản lượng tiềm năng được ước tính dựa trên nhiều phương pháp khác nhau như sử dụng mô hình state-space của Watson (1986), mô hình hàm sản xuất Cobb-Douglas hoặc dùng bộ lọc Hodrick-Prescott của các phần mềm kinh tế lượng để tách thành phần xu hướng ra khỏi chuỗi GDP được xem là đại diện cho sản lượng tiềm năng. Một phương cách đơn giản là lấy trung bình của tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm trong khoảng thời gian dài hạn. Ở Việt Nam tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình trong giai đoạn 2000 – 2014 là khoảng 6,82%/năm. + Cách thức ước tính mức lãi suất thực tự nhiên: Mức LSTN được ước tính mức dựa trên phương pháp của NHTW New Zealand theo Archibald and Hunter (2001) hoặc phương pháp sử dụng Kalman filter, tiêu biểu là Laubach và Williams (2001) và Bernhardsen và Gerdrup (2007) đã trình bày ở chương 1. Ngoài ra có thể dựa theo phương cách đơn giản tính bình quân mức lãi suất thực hàng năm trong một trong khoảng thời gian dài hạn (Svensson 2001). Ở Việt Nam, mức lãi suất thực bình quân trong giai đoạn 2000 – 2014 là 3,61%/năm. Khi chạy mô hình kinh tế lượng dạng (2.2) theo quý với biến phụ thuộc là TLS, mức lãi suất tự nhiên được tính là 3,42%/năm (gần với mức lãi suất thực bình quân 3,61%/năm) với tỉ lệ lạm phát mục tiêu là 5%/năm. + Hoàn thiện công tác thống kê chỉ tiêu kinh tế vĩ mô, từng bước nâng cao độ chính xác của dữ liệu kinh tế vĩ mô; áp dụng các phương pháp thống kê tiên tiến trên thế giới nhằm đảm bảo số liệu kinh tế vĩ mô kịp thời, đủ độ chính xác và tin cậy để làm cơ sở hoạch định chính sách kinh tế, tài chính – tiền tệ. 4.3.2.2 Xây dựng các mô hình kinh tế vĩ mô khác hỗ trợ cho việc ra quyết định chính sách tiền tệ Trong quy tắc Taylor, hai biến số quan trọng quyết định sự thay đổi của LSCS là tỉ lệ lạm phát và độ lệch sản lượng. Để có được LSCS từ quy tắc Taylor phù hợp với điều kiện kinh tế vĩ mô, NHNN cần xây dựng các mô hình kinh tế để dự báo lạm phát và độ lệch sản lượng. Có nhiều mô hình dự báo tỉ lệ lạm phát và độ lệch sản lượng được giới thiệu bởi các nhà kinh tế học trên thế giới, trong đó mô hình 156 của Rudebusch và Svensson (1998) tương đối đơn giản và dễ ứng dụng. Các mô hình này được giới thiệu như là các công cụ chính sách đối với các NHTW theo đuổi CSTT lạm phát mục tiêu. 4.3.2.3 Quan hệ giữa lãi suất chính sách và cung tiền Các nhà hoạch định CSTT thường quan tâm cả hai chỉ tiêu hoạt động là LSCS và tỉ lệ tăng tổng lượng tiền hay tổng phương tiện thanh toán (M2). Một sự kết hợp hài hòa giữa tỉ lệ tăng tổng lượng tiền với mức LSCS giúp cho các nhà hoạch định ra các quyết định về CSTT dễ dàng hơn. Phương trình kinh tế lượng giữa tỉ lệ tăng M2 (∆M) và it (TLS) được trình bày ở chương 3 là ∆M = 33,47 - 0.58*it (công thức 3.3), tương ứng với quy tắc Taylor được hồi qui là 𝒊𝒕 = 𝟔, 𝟓𝟗 + 𝟎, 𝟑𝟕(𝝅𝒕) + 𝟎, 𝟕𝟖(𝒚𝒕) + 𝒖𝒕 (công thức 3.4) Mô hình (3.3) cho thấy khi NHNN quyết định tăng LSCS là TLS lên 1 đơn vị thì tổng phương tiện thanh toán M2 giảm 0,58% và ngược lại. Quy tắc Taylor ba biến hồi quy tương ứng với tỉ lệ tăng M2 có hệ số độ lệch lạm phát (βπ) là 0,37 và hệ số độ lệch sản lượng (βy) là 0,78 tương ứng với dữ liệu tổng phương tiện thanh toán M2 ở Việt Nam giai đoạn 2000Q1 – 2015Q4. Các hệ số này cũng gần sát với cặp hệ số tối ưu là (βπ=0,4, βy=0,6). Kết luận chương 4: Trên cơ sở định hướng chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của Đảng và Chính Phủ giai đoạn năm 2010 – 2020 và định hướng chiến lược CSTT đến năm 2020, từ kết quả nghiên cứu lý luận về quy tắc Taylor và vai trò quy tắc Taylor trong cơ chế điều hành lãi suất của NHTW để rút ra các điều kiện vận dụng quy tắc Taylor ở Việt Nam, bài học kinh nghiệm cho Việt Nam từ sự vận dụng thực tế quy tắc Taylor của NHTW các nước, cùng với các bằng chứng thực nghiệm về tính hiệu quả của quy tắc Taylor qua việc phân tích thực trạng chính sách lãi suất của Việt Nam với các dữ liệu kinh tế vĩ mô thời kỳ năm 2000 – 2015 cho thấy Việt Nam có thể ứng dụng quy tắc Taylor, tác giả đã đề xuất các giải pháp cơ bản để vận dụng quy tắc Taylor trong cơ chế điều hành lãi suất của NHNN. Theo đó, Việt Nam nên đi theo hướng áp dụng chế độ CSTT lạm phát mục tiêu với việc tiếp tục xác định công cụ LSCS là 157 LSCB và xây dựng một khung pháp lý để thực hiện khuôn khổ CSTT lạm phát mục tiêu, đồng thời có chiến lược hướng đến mục tiêu lạm phát dài hạn ở mức 2%- 3%/năm. Quy tắc Taylor được đề xuất sử dụng để xác định mức LSCS tham chiếu giúp NHNN ra quyết định chính sách lãi suất theo một quy trình chủ động trên cơ sở dự báo các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô thời kỳ ngắn, trung và dài hạn. Bên cạnh đó, việc xây dựng qui chế công bố thông tin cũng quan trọng góp phần minh bạch hóa CSTT và gia tăng niềm tin của công chúng vào sự cam kết kiểm soát lạm phát của NHNN, góp phần ổn định giá cả và tăng trưởng kinh tế bền vững. Luận án đã đóng góp một số giải pháp cơ bản với mong muốn hoàn thiện chính sách lãi suất của NHNN, nâng cao tính hiệu quả, khoa học và minh bạch của cơ chế điều hành lãi suất, thông qua đó góp phần thực hiện thành công mục tiêu phát triển kinh tế xã hội do Quốc hội và Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đề ra. 158 PHẦN KẾT LUẬN Lãi suất là giá cả tiền cho vay, là khoản lợi nhuận đầu tư bằng tiền. Hơn nữa lãi suất là công cụ điều hành của các NHTW trong việc điều tiết hoạt động cung cầu vốn trong nền kinh tế. Việc hiểu rõ và vận dụng đúng công cụ lãi suất trong CSTT sẽ mang lại lợi ích cho nền kinh tế bởi lãi suất ảnh hưởng trực tiếp đến các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp và người tiêu dùng. LSCS là công cụ CSTT của các NHTW. Để có được một công cụ chính sách hiệu quả các NHTW sử dụng các phương pháp khác nhau để tính toán mức lãi suất hợp lý. Quy tắc Taylor là một quy tắc phổ biến trên thế giới để xác định mức LSCS được nhiều nhà kinh tế và học giả nghiên cứu và ứng dụng để phân tích CSTT. Luận án đã đi sâu vào nghiên cứu nội hàm của quy tắc Taylor làm công cụ định hướng đề xuất các giải pháp cơ bản góp phần hoàn thiện chính sách lãi suất của NHNN. Luận án phân tích thực trạng chính sách lãi suất ở Việt Nam qua việc sử dụng quy tắc Taylor gốc và các mô hình kinh tế có liên quan với số liệu kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong giai đoạn năm 2000-2015 bao gồm thời kỳ phát triển kinh tế ổn định là 2000-2007 và thời kỳ lạm phát cao và kinh tế tăng trưởng chậm từ năm 2008-2015. Trên cơ sở tính toán dữ liệu, kết quả cho thấy mức LSCS theo quy tắc Taylor rất gần với mức trần lãi suất huy động ngắn hạn của NHNN. Điều này có ý nghĩa thực tiễn trong việc áp dụng quy tắc Taylor ở Việt Nam và được minh chứng qua thực tế Việt Nam đã kiểm soát lạm phát cao rất tốt ở năm 2008 và 2011 trở đi. Luận án nghiên cứu áp dụng kinh tế lượng để phân tích hồi qui quy tắc Taylor trong điều kiện kinh tế Việt Nam ở giai đoạn năm 2000 – 2015 ở mô hình hồi qui ba biến và mô hình vector tự hồi qui (VAR). Kết quả hồi qui cho thấy quy tắc Taylor theo công thức của Woglom (2003) với độ trễ bằng 1 sử dụng phương trình làm phẳng lãi suất phù hợp với dữ liệu kinh tế vĩ mô của Việt Nam giai đoạn năm 2000 - 2015. Dự báo lãi suất qua các mô hình thể hiện ở chương 3 cho thấy các chỉ tiêu đánh giá công tác dự báo lãi suất đều nhỏ, gần với 0, cho thấy mô hình sử dụng có độ tin cậy cao. 159 Việc phân tích thực trạng chính sách lãi suất bằng công cụ hàm phản ứng đẩy và phân rã phương sai cho thấy mặc dù hai yếu tố lạm phát và trần lãi suất có tác động qua lại tương đối mạnh, sự tăng trưởng kinh tế vẫn phụ thuộc nội tại vào chính các yếu tố sản xuất và là nền tảng cơ bản để kiểm soát lạm phát và thực hiện chính sách lãi suất ổn định một cách hiệu quả. Lạm phát và lãi suất tác động mạnh lẫn nhau trong vòng ba quý đầu tiên, cho thấy việc nâng lãi suất góp phần làm giảm lạm phát cao ở Việt Nam trong hai năm 2008 và 2011. Kết quả dự báo năm 2016 cho thấy NHNN áp dụng trần lãi suất huy động ngắn hạn sát với trần lãi suất dự báo. Để thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát NHNN cần quan tâm đến diễn biến chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng GDP từng quý để có sự điều chỉnh phù hợp. Việc kiểm soát lạm soát qua trần lãi suất có hiệu quả nhanh ở ngay quý đầu tiên và hai quý sau đó, và tiếp theo ổn định dần trần lãi suất để duy trì mức tăng trưởng kinh tế, tránh rơi vào suy thoái. Trên cơ sở nghiên cứu sự vận dụng của quy tắc Taylor của các NHTW trên thế giới và phân tích chính sách lãi suất của Việt Nam giai đoạn năm 2000 – 2015, nhằm thỏa mãn các điều kiện vận dụng quy tắc Taylor đối với một NHTW, luận án đã đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm mong muốn góp phần nâng cao tính hiệu quả, khoa học và minh bạch của cơ chế điều hành lãi suất nhằm hoàn thiện chính sách lãi suất của NHNN, nâng cao vị thế và vai trò của NHNN trong quá trình xây dựng và phát triển nước Việt Nam, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế xã hội do Quốc hội và Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đề ra. Với mục tiêu và phương pháp nghiên cứu xác định, luận án đã trả lời các vấn đề đặt ra trong quá trình nghiên cứu đề tài “Vận dụng quy tắc Taylor trong cơ chế điều hành lãi suất của NHNN” với mục đích góp phần nâng cao hiệu quả cơ chế điều hành lãi suất trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước Việt Nam giàu mạnh, hội nhập toàn diện và vững chắc vào nền kinh tế thế giới. 160 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ 1. Nguyễn Trần Ân 2012, ‘Vận dụng mô hình năm tác lực trong huy động vốn của các ngân hàng thương mại khi có trần lãi suất’, Tạp chí Công nghệ Ngân hàng số 73, tháng 4 năm 2012. 2. Nguyễn Trần Ân 2012, ‘Kiểm chứng công thức Taylor trong chính sách lãi suất ở Việt Nam’, Tạp chí Công nghệ Ngân hàng số 77, tháng 8 năm 2012. 3. Nguyễn Trần Ân 2016, ‘Quy tắc Taylor và chính sách tiền tệ tối ưu tại Việt Nam’, Tạp chí Ngân hàng số 17, tháng 9 năm 2016. 4. Nguyễn Trần Ân 2016, ‘Bàn về lãi suất cơ bản ở Việt Nam’, Tạp chí Ngân hàng số 21, tháng 11 năm 2016. 5. Nguyễn Trần Ân 2016, ‘Phân tích chính sách lãi suất của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam bằng quy tắc Taylor gốc’, Tạp chí Công nghệ Ngân hàng số 128, tháng 11 năm 2016. 161 TÀI LIỆU THAM KHẢO Danh mục tài liệu tham khảo tiếng Việt Châu Anh 2014, TS Lê Đăng Doanh: Tính vống GDP để nhóm lợi ích lung đoạn, đăng ngày 12/08/2014, truy cập tại < vonggdpdenhomloiichlungdoand168179.html>, [truy cập ngày 12/08/2016]. Danh Đức 2008, ‘Người trí thức “không trùm mền” ’, Tuổi trẻ cuối tuần, số 41- 2008 ngày 17/10/2008. Đỗ Hà 2012, ‘Bất cập CPI’, đăng ngày 22/01/2012 tại Báo điện tử Doanh nhân Việt Nam toàn cầu, truy cập tại < 185537/bat-cap-cpi.aspx>, [truy cập ngày 11/08/2016]. Hoàng Ngọc Nhậm và ctg 2007, Giáo trình kinh tế lượng, Khoa Toán Thống Kê, Trường Đại Học Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Lao Động – Xã hội. Lê Kim Sa 2011, ‘Nhìn lại kinh tế toàn cầu năm 2011: Khó khăn tích lũy và tương lai ảm đạm’, Bài nghiên cứu NC-26, Trung Tâm Nghiên Cứu Kinh tế và Chính sách, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Lý Hoàng Ánh 2013, ‘Bàn thêm về lãi suất cơ bản trong cơ chế điều hành lãi suất ngân hàng hiện nay’, Tạp chí Ngân hàng số 12, tháng 6/2013. Lý Hoàng Ánh, Lê Thị Mận và ctg 2012, Chính sách Tiền tệ, Trường Đại Học Ngân Hàng Tp. Hồ Chí Minh, Nhà Xuất Bản Đại Học Quốc Gia Tp. Hồ Chí Minh trang 95 - 99. Minh Đức 2016a, Ngân hàng Nhà nước có đỡ nổi “đơn hàng” đa mục tiêu?, đăng ngày 27/05/2016, truy cập tại < nuoccodonoidonhangdamuctieu2016052701137483.htm>, [truy cập ngày 02/12/2016]. Minh Đức 2016b, Chính sách tiền tệ “lách” giữa muôn trùng vây, đăng ngày 30/05/2016, truy cập tại < giuamuontrungvay20160530030433542.htm>, [truy cập ngày 02/12/2016]. 162 Minh Trí 2014, Đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, đăng ngày 16/01/2014, truy cập tại < tu/day-manh-thanh-toan-khong-dung-tien-mat-2939948.html>, [truy cập ngày 11/09/2014]. N. Trần Tâm 2013, ‘Số liệu thống kê về kinh tế Việt Nam: Ông nói gà, bà nói vịt’, đăng ngày 15/07/2013 trên Báo Thanh Niên, truy cập tại < kinhdoanh/solieuthongkevekinhtevietnamongnoigabanoivit22395.html>, [truy cập ngày 12/08/2016]. Nghị quyết Quốc hội số 10/2011/QH13 ngày 08 tháng 11 năm 2011. Nguyễn Thanh Tuyền và Nguyễn Lê Anh 2015, ‘Mối quan hệ hữu cơ giữa thể chế, cơ chế, chính sách, cơ chế điều hành và hành vi ứng xử’, Tạp chí Phát triển & Hội nhập, Số 22(32), Tháng 05-06/2015, Trường Đại học Kinh tế và Tài chính thành phố Hồ Chí Minh. Nguyễn Trần Ân 2012, ‘Kiểm chứng công thức Taylor trong chính sách lãi suất ở Việt Nam’, Tạp chí Công nghệ Ngân Hàng, số 77, tháng 8/2012. SGTT 2010, Thay lãi suất cơ bản bằng lãi suất chính sách, đăng ngày 31/05/2010, truy tập tại < c/4339481.epi>, [truy cập ngày 28/02/2017]. Thời Báo Tài Chính Việt Nam 2016, Số liệu GDP địa phương: Sẽ không còn 'dở khóc, dở cười, đăng ngày 23/06/2016, truy cập tại < vietnam.vn/pages/thoisu/20160623/solieugdpdiaphuongsekhongcondokhocdoc uoi32866.aspx>, [truy cập ngày 11/08/2016]. Trần Trí Dũng 2010, ‘Nhìn lại cơ chế điều chỉnh lãi suất ở Việt Nam’, Tạp chí Cộng sản, 4/5/2010. Trung tâm thông tin tư tưởng Thành phố Hồ Chí Minh 2016, Định hướng và triển vọng chính sách tiền tệ giai đoạn 2016-2020, đăng ngày 30/05/2016, truy cập tại < chinhsachtientegiaidoan20162020841>, [truy cập ngày 17/08/2016]. 163 Văn kiện Đại Hội XI của Đảng Cộng Sản Việt Nam, Chiến Lược Phát Triển Kinh Tế-Xã Hội 2011-2020. Văn Tạo 2009, ‘Thanh toán không dùng tiền mặt thực trạng, nguyên nhân và giải pháp’, Tạp chí Ngân hàng số 19/2009, truy cập tại < index.php?view=article&catid=43&id=1644>, [truy cập ngày 11/09/2014]. Danh mục tài liệu tham khảo tiếng Anh Amato, J. D. 2005, ‘The role of the natural rate of interest in monetary policy’, BIS working paper, No. 171, Bank for International Settlements. Archibald, J. and Hunter L. 2001, ‘What is the neutral real interest rate, and how can we use it?’, Bulletin Vol.64 no.3, Reserve Bank of New Zealand. Asso, P. F., Kahn, G. A., and Leeson, R. 2010, The Taylor Rule & the Practice of Central Banking, RWP 10-05, The Federal Reserve Bank of Kansas City. Ball, L. 1999, ‘Policy Rules for Open Economies’, Monetary Policy Rules, University of Chicago Press, January 1999. Bank of England, ‘Explanatory Notes–Wholesale’, available from bankofengland.co.uk/statistics/pages/iadb/notesiadb/wholesale_baserate.aspx, [accessed on 23 July 2014]. Bank of England 2001, The transmission mechanism of monetary policy, Monetary Policy Committee. Bank of England 2006, The Framework for the Bank of England’s Operations in the Sterling Money Markets. Bank of Japan 2013, The “Price Stability Target” under the Framework for the Conduct of Monetary Policy, Bank of Japan. Barnett, W.A. & Duzhak, E.A. 2008, ‘Non-robust dynamic inferences from macroeconometric models: Bifurcation stratification of confidence regions. Physical A: Statistical Mechanics and Its Applications 387(15), 3817-3825. 164 Batini, N., Harrison, R., and Millard P. S. 2001, Monetary Policy Rules for an Open Economy, January 2001. Belingher, D., B. and Bodislav D-A. D.D. 2012, ‘The Optimal Interval for the Taylor rule – Appliance in Romania’, International Journal of Mathematical Models and Methods in Applied Sciences, Issue 2, Volume 6. Bernhardsen, T. and Gerdrup, K. 2007, ‘The neutral real interest rate’, Economic Bulletin, 2/2007, Norges Bank. Billi, R. M. 2011, Output Gaps and Monetary Policy at Low Interest Rates, Federal Reserve Bank of Kansas City. Canova F. 2007, Methods for Applied Macroeconomic Research, Princeton University Press. Central Bank of Iceland 2002, ‘The inflation outlook has improved, but the economic contraction seems to be deepening’, Monetary Bulletin 2002/2. Central Bank of Iceland 2005, ‘Calculating the output gap’, Monetary Bulletin 2005.1, Appendix 2. Danfeng, K. 2008, ‘Monetary rule for China: 1994-2006’, East Asia Economic Research Group Discuss Paper No.14, Feb 2008. De Brouwer, G. and O’Regan, J. 1997, ‘Evaluating Simple Monetary-policy Rules for Australia’, Monetary Policy and Inflation Targeting, Proceedings of a Conference, Reserve Bank of Australia, Sydney, pp. 244-276. Driffill J., and Rotondi Z. 2007, “Inertia in Taylor Rules”, Birkbeck Working Papers in Economics & Finance, BWPEF 0702, November 2007. ECB 2001, Monthly Bulletin, October 2001, pp. 40-43. Enders W. 1995, Applied Econometric Time Series, 1st Edition, Wiley New York, 1995, pp. 312-316. Fed 2011, The Federal Reserve Today, 16 th Edition, published by Federal Reserve System. Fed 2014, Federal Reserve statistical release H.15 Selected Interest Rates, released on 28 July 2014. 165 Federal Open Market Committee (FOMC) 1995-2009, Transcripts of FOMC meetings, Friedman, M. 1960, A Program for Monetary Stability, Fordham University Press, New York. Hammond, G. 2012, ‘State of the art of inflation targeting’”, CCBS Handbook No. 29 – February 2012 version, published by Bank of England, 2012. Hang T. N. 2011, Exports, Imports, FDI and Economic Growth, WP no. 11-03, University of Colorado at Boulder. IMF (International Monetary Fund) 2015, World Economic Outlook, An Update of the Key WEO Projections, release on 20 January 2015. Ivanov V. and Kilian L. 2005, ‘A Practitioner’s Guide to Lag Order Selection for VAR Impulse Response Analysis’, Studies in Nonlinear Dynamics and Econometrics, Volume 9, Issue 1, The Berkeley Electronic Press. Jahan, S. and Mahmud, A. S. 2013, ‘What is the Output gap?’, Back to Basic, Finance & Development, September 2013. Judd, J. P. and Rudebusch, G. D. 1998, ‘Taylor’s Rule and the Fed 1970-1997’, FRBSF Economic Review 1998, number 3. Kahn, G. A. 2010, ‘Taylor Rule Deviations & Financial Imbalances’, Economic Review, Second Quarter 2010, The Federal Reserve Bank of Kansas City. King, M. 1997, Monetary Policy and the Exchange Rate, Bank of England speech at the National Institute of Economic and Social Research, London, February 1997. Kozichi, S. 1999, ‘How Useful Are Taylor Rules for Monetary Policy?’, Economic Review, Second Quarter,1999, Federal Reserve Bank Of Kansas City, p.26. Laubach, T. and Williams, J. C. 2001, Measuring the Natural Rate of Interest, Board of Governors of the Federal Reserve System, November 2001. Lee, J. and Crowley, M. P. 2010, Evaluating the Monetary Policy at European Central Bank, Federal Reserve Bank of Dallas. 166 Loayza N. and Schmidt-Hebbel K. 2002, Monetary Policy Functions and Transmission Mechanisms: An Overview, Central Bank of Chile. Lubik, T. and Slivinski, S. 2010, ‘Is the Output Gap a Faulty Gauge for Monetary Policy?’, Economic Brief, January 2010, The Federal Reserve Bank of Richmond. Lundvall, H. and Westermark A. 2011, ‘What is the natural interest rate?’, Sveriges riskbank Economic Review 2011:2. Lütkepohl H. 1991, Introduction to Multiple Time Series Analysis, Chapter 2: ‘Stable Vector Autoregressive Processes’, Springer, Berlin. Lütkepohl H. 2005, New Introduction to Multiple Time Series Analysis, Chapter 4: ‘VAR order selection and checking the model adequacy’, Springer, Berlin. Mankiw, N. G. 2012, Principles of Economics, 6th Edition, 2012, South-Western, Cengage Learning, USA. Manrique, M. and Marque, J. M. 2004, An Empirical approximation of the natural rate of interest and potential growth, Banco De Espana, p.12. McCallum, B.T. 2000, ‘Alternative Monetary Policy Rules: A Comparison with Historical Settings for the United States, the United Kingdom, and Japan’, Economic Quarterly of the Federal Reserve Bank of Richmond, Revised February 2000. Mehrotra, A. and Sánchez-Fung, J. R. 2010, China’s monetary policy and the exchange rate, WP2010-09, Federal Reserve Bank of San Francisco. Mishkin, F. S. 2010, The Economics of Money, Banking and Financial Markets, 9th Edition, Addison-Wesley, an Imprint of Pearson, published by Pearson Education, Inc. Muinhos and Nakane 2006, “Comparing equilibrium real interest rate”, WPS 101, published by Banco Central Do Brasil, 3/2016. Neiss, K. S. and Nelson, E. 2001, The real interest rate gap as an inflation indicator, Bank of England. Nikolov, K. 2002, Monetary Policy Rules at Bank of England, Bank of England. 167 Orphanides, A. 2002, Historical Monetary Policy Analysis and the Taylor Rule, Board of Governors of the Federal Reserve System, November 2002. Orphanides A. 2007, ‘Taylor rules’, Finance and Economics Discussion Series, Federal Reserve Board, Washington DC, January 2007. Osborne-Kinch, J. and Holton, S. 2010, A Discussion of the Monetary Condition Index, Quarterly Bulletin 01 / January 10, Monetary Policy and International Relations Department, U.K. Picker, D. A. 2007, International Economic Indicators and Central Banks, published by John Wiley & Sons, Inc. Qin, T. & Enders, W., 2008, ‘In Sample and out-of sample properties of linear and nonlinear Taylor rules’, Journal of Macroeconomics, 30, pp.428-443. QMS (Quantitative Micro Software) 2007, Eviews 6, User’s Guide I, II. Reserve Bank of Australia, Monetary Policy, < monetary- policy.html>, [accessed on 24 th April, 2015]. Roger, S. 2010, ‘Inflation Targeting Turns 20’, Finance & Development March 2010, pp. 46-49. Rudebusch, G.D. and Svensson, L.E.O. 1998, Policy Rules for Inflation Targeting, Working paper 6512. Siklos L. P., and Wohar E. M. 2004, Estimating Taylor-Type Rules: An Unbalanced Regression, September 2004, presented at the 3 rd Annual Conference in Econometrics: Econometric Analysis of Financial Time Series. Soderlind P., Soderstrom U., and Vredin A. 2004, Dynamic Taylor and the Predictability of Interest rates, September 2004. Stevens, G. 2001, The Monetary Process at RBA, speech to the Economic Society of Australia (Victorian Branch) Forecasting Conference, Melbourne, October 2010. Svensson, L.E.O. 1996, ‘Inflation Forecast Targeting: Implementing and Monitoring Inflation Targets’, NBER working paper series, Working paper 5797. 168 Svensson, L.E.O. 1998, Inflation Targeting as a Monetary Policy Rule, CEPR and NBER, Institute for International Economic Studies, Stockholm University. Svensson, L.E.O. 2001, Inflation Targeting: Should It Be Modeled as an Instrument Rule or a Targeting Rule?, A shorten version of a presentation at the EEA 2001 Annual Congress, Lausanna, August 2001. Svensson, L.E.O. 2002, ‘Inflation Targeting: Some Extensions’, NBER working paper series, Working paper 5962. Svensson, L.E.O. 2003, ‘What is wrong with Taylor rules? Using judgment in monetary policy targeting rules’, Journal of Economic Literature,January 2003 Tanaka, M. and Young, C. 2008, ‘The Economics of global output gap measures’, Quarterly Bulletin, 2008 Q3, Bank of International Economic Analysis Division. Taylor, J. B. 1993, ‘Discretion versus policy rules in practice’, In Carnegie- Rochester conference series on public policy. Taylor, J. B. 2007a, ‘Globalization and Monetary Policy: Missions Impossible’, a written version at the conference “The International Dimensions of Monetary Policy”, Girona, Spain, 2007. Taylor, J. B. 2007b, ‘Housing and Monetary Policy’, Housing, Housing Finance, and Monetary Policy, Kansas City, Federal Reserve Bank of Kansas City, August 2007. Taylor, J. B. 2011, ‘Legislating a Rule for Monetary Policy’, Cato Journal, Vol. 31, No. 3 (Fall 2011). Taylor, J. B. 2013, ‘The Effectiveness of Central Bank Independence Versus Policy Rules’, SIEPR Discussion Paper No. 12-009, Stanford Institute for Economic Policy Research, Stanford University. Watson, M.V. 1986, ‘Univariate Detrending Methods with Stochastic Trends’, Journey of Monetary Economics. 169 Weidner, J. and Williams, J. C. 2009, ‘How big is the Output gap?’, FRBSF Economic Letter, No. 2009-19, June 12, 2009, Federal Reserve Bank of San Francisco. Wicksell, K. 1898, Interest and prices, A Study of the Causes Regulating the Value of Money, Translated from the German by R. F. KAHN, Macmillan and Co., Limited, 1936, Ch. 8, p.123-139. Williams, J. C. 2003, ‘The Natural Rate of Interest’, FRBSF Economic letter, No. 2003-32, October 31, 2003, Federal Reserve Bank of San Francisco. Woglom, G. 2003, ‘How Has Inflation Targeting Affected Monetary Policy in South Africa? South Africa Journal of Economics, 71(2), pp. 198-210. Woodford, M. 1999, ‘Price-level determination under interest-rate rules’, Chapter 2, Interest and Prices, manuscript, Princeton University. Woodford, M. 2000, ‘A neo-Wicksellian framework for the analysis of monetary policy’, Chapter 4, Interest and Prices, Princeton University. Danh mục các trang Website tham khảo bankofengland.co.uk : trang Website của Ngân hàng Trung ương Anh www.boj.or.jp: trang Website của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản www.data.worldbank.org: trang Website của Ngân hàng Thế giới https://www.ecb.europa.eu: trang Website của Ngân hàng Trung ương Châu Âu trang Website của Quỹ Tiền tệ Quốc tế trang Website của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ www.gso.gov.vn: trang Website của Tổng cục Thống kê Việt Nam trang Website của Ngân hàng Trung ương Úc www.sbv.gov.vn: trang Website của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 170 PHỤ LỤC Phụ lục 1: Dữ liệu kinh tế vĩ mô của các thành tố trong quy tắc Taylor (năm). Phụ lục 2: Dữ liệu kinh tế vĩ mô của các thành tố trong quy tắc Taylor (quý). Phụ lục 3: Lãi suất cơ bản (năm). Phụ lục 4: Lãi suất tái cấp vốn (năm). Phụ lục 5: Lãi suất tái chiết khấu (năm). Phụ lục 6: Tóm tắt các cột mốc cơ bản trong cơ chế điều hành lãi suất của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (1995 – 2015). Phụ lục 7: Tiến trình thực hiện cơ chế điều hành lãi suất (VND) của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (1995 – 2015). Phụ lục 8: Kiểm định quy tắc Taylor đối với Romania. Phụ lục 9: Lãi suất chính sách (LSCS) theo quy tắc Taylor với các hệ số lạm phát khác nhau tại mức lạm phát mục tiêu (π*=5%) theo tăng trưởng GDP. Phụ lục 10: Lãi suất chính sách (LSCS) theo quy tắc Taylor với các hệ số lạm phát khác nhau tại mức lạm phát mục tiêu (π*=6%) theo tăng trưởng GDP. Phụ lục 11: Lãi suất chính sách (LSCS) theo quy tắc Taylor với các hệ số lạm phát khác nhau tại mức lạm phát mục tiêu (π*=7%) theo tăng trưởng GDP. Phụ lục 12A: Lãi suất chính sách (LSCS) quý theo quy tắc Taylor với các mức lạm phát mục tiêu (π*) và độ lệch so với lãi suất cơ bản (LSCB) và trần lãi suất (TLS). Phụ lục 12B: Lãi suất chính sách (LSCS) quý theo quy tắc Taylor với các mức lạm phát mục tiêu (π*) và độ lệch so với lãi suất tái chiết khấu (LSTCK) và lãi suất tái cấp vốn (LSTCV). Phụ lục 13: So sánh chỉ tiêu đánh giá của mô hình Taylor biến quá khứ (back- looking) với các độ trễ n, p khác nhau, thời kỳ 2000Q1 – 2015Q4. Phụ lục 14: Kiểm định quan hệ nhân quả qua phương pháp GCBEW, thời kỳ 2000Q1 – 2015Q4. 171 Phụ lục 15: Kết quả hồi qui theo phương pháp Two-Stage Least Square giữa hai biến ΔM (M2) và it (TLS). Phụ lục 16: Phương cách công bố thông tin chính sách tiền tệ (CSTT) của một số ngân hàng trung ương (NHTW). Phụ lục 17: Quyết định chính sách tiền tệ, sự minh bạch và công bố thông tin của các ngân hàng trung ương áp dụng chính sách lạm phát mục tiêu. 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 PHỤ LỤC 6 TÓM TẮT CÁC CỘT MỐC CƠ BẢN TRONG CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH LÃI SUẤT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM (1995 – 2015) Mốc thời gian Cơ chế điều hành lãi suất (LS) Thông tư, Quyết định của NHNN Ghi chú 1995-T.8/1996 Trần lãi suất (TLS) tiền vay đối với cho vay ngắn hạn, trung và dài hạn. LSCV – LSTG = 0,35%/tháng (VND) -381/QĐ-NHNN1 ngày 28/12/1995 -191/ QĐ-NHNN1 ngày 15/7/1996 -225/ QĐ-NHNN1 ngày 27/8/1996 -Điều chỉnh mức TLS -Điều chỉnh mức TLS T.9/1996- T.8/2000 Nới lỏng chính sách lãi suất, dỡ bỏ qui định biên độ giữa LSCV và LSTG, vẫn giữ TLS tiền vay -266/ QĐ-NHNN1 ngày 27/9/1996 -39/1998/ QĐ- NHNN1 ngày 17/1/1998 -189/1999/ QĐ- NHNN1 ngày 29/5/1999 -266/1999/QĐ- NHNN1 ngày 30/7/1999 -383//1999/QĐ- NHNN1 ngày 22/10/1999 -Điều chỉnh mức TLSCV -Điều chỉnh mức TLSCV -Điều chỉnh mức TLSCV -Điều chỉnh mức TLSCV T8/2000 -LSCV nội tệ = LSCB + 0,3%/tháng (ngắn hạn) hoặc 0,5%/tháng (trung, dài hạn) -LSCV ngoại tệ = SIBOR (3 tháng) + 1%/năm (ngắn hạn) hoặc 2,5%/năm (trung, dài hạn) -242/2000/QĐ- NHNN1 ngày 02/08/2000 -241/2000/QĐ- NHNN1 ngày 02/08/2000 -243//2000/QĐ- NHNN1 ngày 02/08/2000 -Hiệu lực 5/8/2000 T.5/2001 TLS ngoại tệ dỡ bỏ. Người cho vay và đi vay tự thỏa thuận LS 718/2001/ QĐ-NHNN ngày 29/05/2001 Dựa trên cơ sở LS thị trường quốc tế và 184 quan hệ cung- cầu vốn trong nước 2002-2007 Cơ chế LS thỏa thuận. NHNN công bố LSCB trên cơ sở tham khảo mức LSCV thương mại (TM) đối với khách hàng tốt nhất trong hoạt động tín dụng TM bằng VNĐ 546/2002/QĐ-NHNN ngày 30/05/2002 Người cho vay và người đi vay tự thỏa thuận LS T. 02/2008 Áp dụng TLS huy động (HĐ) 12%/năm Công điện 02/CĐ- NHNN ngày 26/02/2008 Kiểm soát lạm phát, mức tăng tín dụng T. 05/2008 Áp dụng LSCB. LSCV, LSTG không vượt quá 150% mức LSCB do NHNNVN công bố 16/2008/QĐ-NHNN ngày 16/05/2008 Hiệu lực 19/05/2008 T. 02/2009 LSCV thỏa thuận phục vụ nhu cầu đời sống 01/2009/TT-NHNN ngày 23/01/2009 Hiệu lực 01/02/2009 T. 02/2010 TLS tiền gửi (TG) đô la Mỹ (USD) đối với tổ chức kinh tế tại TCTD 1%/năm 03/2010/ TT-NHNN ngày 10/2/2010 Hiệu lực 11/02/2010 T. 04/2010 LSCV bằng VND theo cơ chế thỏa thuận 12/2010/ TT-NHNN ngày 14/04/2010 Hiệu lực 14/04/2010 T.03/2011 TLSHĐ bằng VND 14%/năm. Không qui định mức LSCB 02/2011/ TT-NHNN ngày 03/03/2011 Hiệu lực 03/03/2011 T.04/2011 TLSHĐ vốn tối đa bằng USD -09/2011/ TT-NHNN ngày 09/04/2011 -14/2011/ TT-NHNN ngày 01/06/2011 -Hiệu lực 13/04/2011 -Điều chỉnh mức TLSHĐ, hiệu lực 02/06/2011 T.09/2011 TLSHĐ bằng VND Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng: 6%/năm KH > 1 tháng: 14%/năm 30/2011/ TT-NHNN ngày 28/9/2011 Hiệu lực 01/10/2011 T.3/2012 TLSHĐ bằng VND 05/2012/ TT-NHNN Hiệu lực 185 Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng (Th): 5%/năm KH > 1 Th: 13%/năm ngày 12/03/2012 13/03/2012 T.4/2012 TLSHĐ bằng VND Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng (Th): 4%/năm KH > 1 Th: 12%/năm 08/2012/ TT-NHNN ngày 10/04/2012 Hiệu lực 11/04/2012 T.5/2012 TLSHĐ bằng VND Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng (Th): 3%/năm KH > 1 Th: 11%/năm 17/2012/ TT-NHNN ngày 25/05/2012 Hiệu lực 28/05/2012 T.6/2012 TLSHĐ bằng VND Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng (Th): 2%/năm KH: 1Th – < 12Th: 9%/năm KH ≥ 12Th: do TCTD quyết định 19/2012/ TT-NHNN ngày 08/06/2012 Hiệu lực 11/06/2012 T. 05/2012 TLSCV ngắn hạn LSCV=TLSHĐ (>1Th) + 3%/năm 14/2012/ TT-NHNN ngày 04/05/2012 Hiệu lực 08/05/2012 T. 06/2012 TLSCV ngắn hạn bằng VND 13%/năm phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế 20/2012/ TT-NHNN ngày 08/06/2012 Hiệu lực 11/06/2012 T.12/2012 TLSHĐ bằng VND Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng: 2%/năm KH: 1 Th – < 12 Th: 8%/năm KH ≥ 12 tháng: do TCTD quyết định 32/2012/ TT-NHNN ngày 21/12/2012 Hiệu lực 24/12/2012 T.12/2012 TLSCV ngắn hạn bằng VND 12%/năm phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế 33/2012/ TT-NHNN ngày 21/12/2012 Hiệu lực 24/12/2012 T.03/2013 TLSCV ngắn hạn bằng VND 11%/năm phục vụ 09/2013/ TT-NHNN ngày 25/03/2013 Hiệu lực 26/03/2013 186 một số lĩnh vực, ngành kinh tế T.03/2013 TLSHĐ bằng VND KH: 1 Th – < 12 Th: 7,5%/năm 08/2013/ TT-NHNN ngày 25/03/2013 Hiệu lực 26/03/2013 T.05/2013 TLSCV ngắn hạn bằng VND 10%/năm phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế 10/2013/ TT-NHNN ngày 10/05/2013 Hiệu lực 13/05/2013 T.06/2013 TLSCV ngắn hạn bằng VND 9%/năm phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế 16/2013/ TT-NHNN ngày 27/06/2013 Hiệu lực 28/06/2013 T.06/2013 TLSHĐ bằng VND Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng (Th): 1,2%/năm KH: 1Th – <6Th: 7%/năm KH ≥ 6Th: do TCTD quyết định 15/2013/ TT-NHNN ngày 27/06/2013 Hiệu lực 28/06/2013 T.03/2014 TLSHĐ bằng VND Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng (Th): 1%/năm KH: 1Th – <6Th: 6%/năm 498/QĐ-NHNN ngày 17/03/2014 Hiệu lực 18/03/2014 T.03/2014 TLSCV ngắn hạn bằng VND 8%/năm phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế 499/QĐ-NHNN ngày 17/03/2014 Hiệu lực 18/03/2014 T.10/2014 TLSHĐ bằng VND Không kỳ hạn (KH), KH <1 tháng (Th): 1%/năm KH: 1Th – <6Th: 5,5%/năm 2173/QĐ-NHNN ngày 28/10/2014 Hiệu lực 29/10/2014 T.10/2014 TLSCV ngắn hạn bằng VND 7%/năm phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế 2174/QĐ-NHNN ngày 28/10/2014 Hiệu lực 29/10/2014 Nguồn: tổng hợp từ các quyết định về lãi suất huy động và cho vay của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (www.sbv.gov.vn) 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 PHỤ LỤC 16 PHƯƠNG CÁCH CÔNG BỐ THÔNG TIN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ (CSTT) CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG (NHTW) Mục tiêu CSTT Công cụ CSTT Cơ quan ra quyết định CSTT Định kỳ họp Công bố thông tin 1. NHTW Mỹ (Fed)* CPI: 2% Federal funds rate (FFR): lãi suất cho vay qua đêm FOMC gồm 7 thành viên Hội đồng Thống Đốc và 12 Chủ tịch của 12 chi nhánh của Fed 8 cuộc họp/ năm được lên lịch trước. Ngoài ra còn có các cuộc họp qua điện thoại nếu cần (option) . Công bố mức FFR ngay sau cuộc họp. . Công bố của Chủ tịch và Phó Chủ tịch Fed. . Từ 2007 công bố dự báo lạm phát quí và hoạt động kinh tế trong 3 năm. 2. NHTW Anh (BoE) CPI: 2% LSCB chính thức (official bank rate) Ủy Ban CSTT gồm Thống Đốc, 2 Phó Thống Đốc, 2 thành viên điều hành và 4 chuyên gia chỉ định bởi Bộ Trưởng Tài Chính. Hàng tháng . Bản tuyên bố CSTT tại thời điểm lãi suất thay đổi. . Biên bản họp công bố 2 tuần sau cuộc họp. 3. NHTW Châu Âu (ECB) .Tỉ lệ tăng M3: 4.5% .Tỉ lệ lạm phát : ≤ 2% . Lãi suất trên nghiệp vụ tài trợ chính. . Lãi suất tiền gửi ký gửi qua đêm khu vực đồng Euro. . Lãi suất tiền vay biên tế đối với các khoản cho vay qua đêm. Hội Đồng Thống Đốc và Hội Đồng Điều Hành (Executive Board) gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch và 4 thành viên là chuyên gia về tài chính tiền tệ. Họp báo hàng tháng . Công bố thay đổi chính sách tiền tệ (lãi suất) tại cuối cuộc họp. . Bản tin hàng tháng công bố sau khi họp 1 tuần. 216 4. NHTW Nhật Bản (BoJ) CPI: 2% Lãi suất cho vay qua đêm không thế chấp (áp dụng từ 09/03/2006) Hội đồng chính sách tiền tệ gồm Thống Đốc, 2 Phó Thống Đốc và 6 thành viên 2 lần/tháng Công bố báo chí ngay sau khi cuộc họp kết thúc. 5. NHTW Úc (RBA) CPI: 2-3% Lãi suất cho vay qua đêm (cash rate) Hội Đồng Thống Đốc gồm 9 thành viên: Thống Đốc, Phó Thống Đốc, Thư Ký Bộ Tài Chính và 6 thành viên bên ngoài. 11 cuộc họp / năm được lên lịch trước Công bố quyết định lãi suất vào ngày sau ngày họp. Nguồn: Picker, D. A. 2007, International Economic Indicators and Central Banks, Part One: Central Banks, published by John Wiley & Sons, Inc. (*): Fed 2011, The Federal Reserve Today, 16 Edition, published by Federal Reserves System. 217