Luận văn Các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng các trường Trung học phổ thông tỉnh Hà tây

quản lý, tổ chức các hoạt động tập thể phong phú và đa dạng, chủ động phối hợp với các giáo viên đứng lớp để thống nhất chương trình giảng dạy cũng như tìm ra các biện pháp dạy học, giáo dục phù hợp. Tóm lại người giáo viên chủ nhiệm quyết định quan trọng đối với các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nói riêng và những hoạt động của lớp nói chung. Xác định được tầm quan trọng đó hiệu trưởng cần có kế hoạch phân công những giáo viên có trình độ chuyên môn giỏi, khả năng quản lý tốt, nhiệt tình với công tác chủ nhiệm để phối hợp tổ chức hoạt động. Giáo viên chủ nhiệm cần có ý kiến tham mưu với hiệu trưởng ngay từ khi tiếp nhận lớp về thực trạng của lớp để có phương án tác động phù hợp sau này. - Trên thực tế cho thấy, hầu hết các giờ sinh hoạt đầu tuần (hoặc cuối tuần) chưađược sử dụng triệt để. Do đó hiệu trưởng cần có kế hoạch hướng dẫn chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, tổ chủ nhiệm phải có biện pháp điều chỉnh đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt. Hiện nay, cơ bản giáo viên chủ nhiệm chỉ chú trọng nhiều đến kỷ luật của học sinh như: (giờ học xếp loại gì? Học sinh có đi học muốn không ? có mất trật tự, lười học không ? có vi phạm nội quy nhà trường...... và nếu học sinh nào vi phạm thường phải chịu xử lý bằng các “quy định" do giáo viên chủ nhiệm và lớp đề ra hoặc nếu không có ý thức cố gắng có thể bị đưa lên hội đồng kỷ luật nhà trường. Việc duy trì kỷ luật, nền nếp lớp học là hoàn toàn đúng đắn, song nhiều giáo viên chủ nhiệm lại vô tình để giờ sinh hoạt thành những buổi kiểm điểm học sinh nặng nề. Bên cạnh đó một số giáo viên chủ nhiệm khác chưa nhiệt tình bám sát lớp cho nên các giờ sinh hoạt chỉ tiến hành sơ sài, đơn diệu nhận xét qua loa về ưu, khuyết điểm của lớp, chứ chưa sử dụng giờ sinh hoạt lồng ghép các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp..... Do vậy hiệu trưởng cần chỉ đạo tổ, nhóm chủ nhiệm có kế hoạch và nội dung sinh hoạt để hiệu trưởng xem xét và duyệt kế hoạch. Ngoài ra Hiệu trưởng có thể tiến hành hội thi:"Giáo viên chủ nhiệm giỏi" để giáo viên chủ nhiệm, tổ nhóm chủ nhiệm tham khảo, học tập lẫn nhau về kỹ năng tham mưu tổ chức và thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh. Các giáo viên chủ nhiệm nên có những "giờ dự" sinh hoạt của nhau để rút kinh nghiệm . Điều quan trọng mà chúng tôi muốn đề cập là giáo viên chủ nhiệm phải cải tiến nội dung và hình thức giờ sinh hoạt một cách đa dạng, phải làm cho học sinh yêu thích các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ngay tại những tiết sinh hoạt đó. Những nội dung mà họ có thể sử dụng tiến hành trong giờ sinh hoạt là hát văn nghệ, sinh họat chi đoàn , thảo luận những vấn đề mà các em đang cần biết như: xây dựng tình bạn đẹp, chân chính trong học đường, tuổi trẻ với hướng nghiệp, tuổi trẻ với và những hiểu biết về tình yêu trong sáng, tuổi trẻ với bảo vệ môi trường, những trò chơi đơn giản...... Mỗi tuần nên thực hiện các nội dung và hình thức khác nhau (tuỳ theo điều kiện cho phép). Người giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp tạo sự liên hệ với gia đình học sinh, mặc dù cha mẹ các em không trực tiếp tham gia chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Song nếu giáo viên chủ nhiệm thường xuyên liên hệ gia đình sẽ có tác dụng rất nhiều trong việc giáo dục học sinh và bản thân gia đình các em sẽ động viên tạo điều kiện về thời gian cho các em tham gia các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nếu như những hoạt động đó mở rộng ra ngoài phạm vi trường học. Ví dụ: Tham quan thực tế làng nghề, tham quan du lịch. - Hiệu trưởng nên chỉ đạo trực tiếp cho tổ chuyên môn có kế hoạch cụ thể về các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Bên cạnh việc chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm thì vai trò của tổ chuyên môn trong nhà trường cũng có vị trí rất quan trọng, tổ chuyên môn chịu trách nhiệm chỉ đạo giáo viên bộ môn trong tổ thực hiện tốt nội quy chuyên môn do Bộ giáo dục quy định, đồng thời chịu trách nhiệm trước nhà trường về việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ năm học. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp không thể thiếu sự tham mưu xây dựng kế hoạch của tổ chuyên môn. Trong các nhà trường PTTH hiện nay có các tổ chuyên môn sau: Người ta có thể chia nhỏ thành các tổ căn cứ vào đặc điểm môn học: Ví dụ: Tổ văn, tổ toán lý, tổ sử địa, GDCD, tổ Hoá sinh, kỹ thuật thể dục, tổ ngoại ngữ. .. Các tổ chuyên môn thực chất là các tổ khoa học, phụ trách việc giảng dạy một bộ môn khoa học. Chính vì vậy khi xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tổ chuyên môn là người chịu trách nhiệm chính trong việc đề ra nội dung hoạt động (có liên quan tới các môn học ở trên lớp)..... Sao cho nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp gắn liền với nội dung dạy học trên lớp. Những hoạt động khi họ dưa ra luôn bám sát chương trình để học sinh dễ hiểu, dễ tiếp thu, là sự kết hợp hài hoà giữa lý thuyết và thực hành. Mỗi tổ chuyên môn đưa ra nội dung có liên quan tới môn học của họ chẳng hạn: Thực hiện các chuyên đề văn học "Tìm hiểu giá trị của văn học kháng chiến", "Hình tượng người lính trong thơ ca cách mạng", “Thi bình giảng thơ". Những nội dung trên giao cho tổ văn đảm nhiệm. Tổ thể dục đảm nhiệm các hoạt động thể dục thể thao, tổ Toán, Lý, tổ Hoá, Sinh phụ trách các nội dung về nghiên cứu, thực nghiệm khoa học. Riêng tổ Sinh học, GDCD có những chuyên đề về "Giáo dục giới tính, giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên". Tổ chuyên môn sẽ soạn thảo những câu hỏi đóng, mở những hình thức hoạt động mà chủ yếu để cho học sinh giữ vai trò chủ động, phát huy tính tích cực, sáng tạo chứ không phải hình thức hoạt động theo kiểu "thuyết trình". Học sinh là khán giả trong một thời gian dài sẽ tạo nên tâm lý nhàm chán, hiệu quả giáo dục không đạt được như ý. Bản thân tổ chuyên môn cũng phải luôn đánh giá rút kinh nghiệm, những nội dung đưa ra phải dễ thực hiện (tính khả thi). Bởi vì thực tế do hoàn cảnh điều kiện nhà trường nhất là khu vực nông thôn không thể đáp ứng đầy đủ kinh phí, cũng như các điều kiện khác. Do đó nếu các hoạt động đòi hỏi quá nhiều điều kiện thực hiện, chính nhà trường còn thiếu và địa phương chưa thể đảm bảo thì việc tổ chức các hoạt động đó là rất khó khăn hoặc nếu đã đưa vào hoạt động thì hiệu quả cũng không cao. Thậm chí chỉ mang tính hình thức. Nhưng muốn hoạt động được tốt cũng đòi hỏi các bộ phận khác của nhà trường phải có sự kết hợp và tạo điều kiện tối đa cho phép. Ví dụ: Tài liệu tham khảo.... Các tổ chuyên môn cũng có thể phối hợp lẫn nhau môn học này bổ trợ cho hoạt động kia, tạo nên sự phong phú cho nội dung. Bên cạnh đó nên chú ý tới khâu thiết kế, dàn dựng sân khấu, chương trình (nếu là những hoạt động có quy mô ngoài lớp). Tóm lại: Tổ chuyên môn là người chịu trách nhiệm khi xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Hiệu trưởng ngay từ đầu năm học cần chỉ đạo kịp thời để tổ chuyên môn lập kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp một cách tổng thể và chi tiết. Giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn cùng các lực lượng giáo dục khác phối kết hợp với nhau thống nhất trong một chương trình chung sẽ góp phần quyết định tới chất lượng của những hoạt động giáo dục trong nhà trường nhằm nâng cao uy tín và vị trí của nhà trường trong việc dạy học và giáo dục. 3.2.5.Phối hợp với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh: Tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là lực lượng nòng cốt trong việc thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, chịu sự chỉ đạo của chi bộ, Ban giám hiệu nhà trường cũng như chịu trách nhiệm thi hành các quyết định của cơ quan trực thuộc cấp trên là (Huyện đoàn, tỉnh đoàn, TW Đoàn). Đặc điểm hoạt động của Đoàn thanh niên là những hoạt động phong trào, tập thể của các đối tượng thanh niên, học sinh, sinh viên trong các trường học. Chính vì thế không thể thiếu vai trò Đoàn thanh niên trong quá trình xây dựng chỉ đạo và thực hiện những hoạt động chung của Đoàn và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhà trường. Thực tế hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ở các trường THPT mà chúng tôi khảo sát về cơ bản là đảm bảo các nội dung có tính giáo dục nhất là các hoạt động tuyên truyền ý thức, nghĩa vụ công dân, lý tưởng trong sáng của người thanh niên xã hội chủ nghĩa trong sự nghiệp phát triển đất nước, các hoạt động từ thiện làm cho học sinh có được giá trị đạo đức tốt dẹp. Song nhìn chung những hoạt động đó mới chỉ tập trung trong một phạm vi nhất định (các hoạt động Đoàn chủ yếu là các hoạt động chính trị, xã hội, từ thiện, văn hoá văn nghệ) chưa thực sự mở rộng gắn với các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp một cách đa dạng. Do vậy khi chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hiệu trưởng cần có biện pháp sao cho Đoàn thanh niên phải là lực lượng xung kích đi đầu trong quá trình thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, phát huy cao nhất tinh thần của tuổi trẻ sáng tạovề phía Đoàn thanh niên phải chủ động kết hợp với nhà trường làm sao hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trở thành một nội dung, chương trình hoạt động của Đoàn. Bên cạnh đó, để thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có quy mô lớn bên ngoài phạm vi nhà trường thì Đoàn thanh niên (đứng đầu là Bí thư Đoàn trường) phải chủ động liên hệ với Đoàn thanh niên địa phương phối hợp thực hiện, chẳng hạn như các hoạt động giao lưu, các hoạt động lao động công ích ở địa phương, tham quan những mô hình thanh niên lao động sản xuất giỏi. Có như vậy sẽ tạo được mối quan hệ hài hoà giữa các lực lượng giáo dục nhất là lực lượng Đoàn thanh niên trường học và cơ sở. Nếu các hoạt động của Đoàn phong phú sôi nổi sẽ góp phần tích cực tới phong trào chung của nhà trường, nâng cao thành tích thi đua của trường đó. - Đoàn thanh niên cũng cần xây dựng kế hoạch hoạt động ngay từ đầu năm học để hiệu trưởng xem xét. Kế hoạch năm học riêng của hiệu trưởng cũng cần chú ý tới vai trò của Đoàn thanh niên trong chương trình hoạt động của trường và tất nhiên trong cả hai kê hoạch đó phải tạo ra sự thống nhất đồng bộ. Muốn Đoàn thanh niên hoàn thành tốt việc chỉ đạo và thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Hiệu trưởng cần chú ý các điểm sau: + Xác định hoạt động của Đoàn và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có sự thống nhất và có chung mục tiêu giáo dục. + Lực lượng Đoàn thanh niên là lực lượng nòng cốt để thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. + Tạo mọi điều kiện để giúp đỡ Đoàn thanh niên thực hiện nhiệm vụ (điều kiện về kinh phí, cơ sở vật chất). + Lựa chọn, bồi dưỡng và phát triển những cá nhân có năng lực tham gia vào công tác Đoàn ở các chi đoàn học sinh, nhất là Ban chấp hành Đoàn trường. + Chỉ đạo sự phối kết hợp giữa Đoàn thanh niên với giáo viên chủ nhiệm khi thực hiện nội dung hoạt động. + Đoàn thanh niên cần nhấn mạnh những nội dung hoạt động theo chủ điểm các ngày lễ, ngày kỷ niệm. Nếu chỉ đạo tốt các nội dung trên, chắc chắn Đoàn thanh niên sẽ phát huy cao nhất các hoạt động Đoàn nói chung và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nói riêng khiến hoạt động có hiệu quả thiết thực, tránh được tình trạng một số hoạt động của Đoàn trường nhiều khi mang tính hình thức và bắt buộc. Cần chú ý là hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là các hoạt động đòi hỏi người thực hiện tham gia tự nguyện. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đến nay đã và đang trở thành sân chơi bổ ích rèn luyện phẩm chất, năng lực, sức khoẻ, trí tuệ cho học sinh, đáp ứng được nhu cầu của học sinh trong việc lĩnh hội tri thức và những kỹ năng khác. Đồng thời hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải là những hoạt động chung của Đoàn, kết hợp với Đoàn thực hiện tốt cả hai mục tiêu: Mục tiêu giáo dục, mục tiêu chính trị trong chiến lược giáo dục và đào tạo của nước ta. 3.2.6. Phối hợp nhà trường - gia đình - xã hội: - Sự phối kết hợp này là việc thực hiện chủ trương xã hội hoá giáo dục của Nhà nước. Gia đình là nơi nuôi dưỡng giáo dục các em trước nhất, góp phần quan trọng đầu tiên đối với quá trình hình thành và phát triển nhân cách. Nhà trường là môi trường giáo dục - đào tạo toàn diện, có trách nhiệm truyền thụ, bồi dưỡng tri thức cho học sinh, giáo dục đạo đức học sinh. Xã hội là tất cả mọi người, các tổ chức kinh tế, văn hoá, khoa học, các ngành, các lĩnh vực tạo những điều kiện vật chất cho hoạt động giáo dục. Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt, xã hội hoá giáo dục là huy động toàn thể xã hội tham gia vào quá trình phát triển giáo dục. Vai trò của gia đình, nhà trường và xã hội đối với sự nghiệp phát triển giáo dục là cực kỳ quan trọng (không thể thiếu bất kỳ một mắt xích nào), nhưng trên thực tế sự phối kết hợp này nhiều lúc chưa thực hiện được. Có quan điểm cho rằng vai trò cơ bản trong việc giáo dục - đào tạo con người là trách nhiệm chính của nhà trường, được Nhà nước, Bộ giáo dục giao nhiệm vụ thực hiện. Điều này là đúng nhưng không hoàn toàn chính xác, để có chất lượng giáo dục tốt rất cần giáo dục trước tiên từ gia đình và sự đóng góp hỗ trợ của xã hội. Khi thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, người hiệu trưởng cần coi trọng vấn đề này. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có nội dung phong phú, hình thức đa dạng. Do vậy phạm vi thực hiện của vượt ra khỏi phạm vi nhà trường. Vì thế sự phối kết hợp với giâ đình và các đoàn thể xã hội là rất cần thiết. Hơn nữakhông phải chỉ phối kết hợp để quản lý, động viên, đảm bảo an toàn cho các em mà còn để tạo ra các nguồn lực, hỗ trợ những hoạt động này (mà chủ yếu là nguồn kinh phí). Ngoài ra là các điều kiện vật chất khác như trang thiết bị, tài liệu tham khảo, dụng cụ thí nghiệm, thực hành..... Đồng thời có những hoạt động cần có sự tham gia của lực lượng công an, bộ đội, hội cựu chiến binh, hội phụ nữ (khi tuyên truyền giáo dục nói về các ngày lễ, kỷ niệm có liên quan tới các lực lượng trên ) họ đóng vai trò là tuyên truyền viên. Ví dụ: Mời lực lượng công an nói chuyện về công tác bảo vệ an ninh trật tự, phòng chống tội phạm. Tăng cường sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội là thể hiện việc kết hợp giữa nhà trường và các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường để thực hiện tốt các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Trước hết là cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương, cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương thể hiện vai trò lãnh đạo và chỉ đạo hoạt động. Tiếp đó là các lực lượng khác như: Mặt trận Tổ quốc, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh, hội cha mẹ học sinh. Phối hợp với các ban ngành như Ban thông tin văn hoá phụ trách cổ động tuyên truyền, ban công an phụ trách công tác an ninh trật tự, tuyên truyền pháp luật, ban y tế phụ trách việc chăm sóc sức khoẻ, vệ sinh.... Các Hợp tác xã, các doanh nghiệp trên địa bàn qua đây học sinh có thể trực tiếp tìm hiểu thực tế lao động sản xuất. Cũng cần nhấn mạnh vai trò của hội cha mẹ học sinh, (như trong chương 2 đã đề cập). Hội cha mẹ học sinh là một lực lượng giáo dục tuy không bao gồm những con người thuộc nhà trường, song vai trò của hội về cơ bản quan trọng như một lực lượng của nhà trường. Vì thế trong việc xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, không thể thiếu vai trò của họ. Hội cha mẹ học sinh trực tiếp giữ mối liên hệ thường xuyên với nhà trường để cùng thực hiện mọi hoạt động. Hội cha mẹ học sinh giữ vai trò như một kênh thông tin hai chiều giữa nhà trường – gia đình và ngược lại gia đình – nhà trường để giáo dục học sinh một cách toàn diện. Bên cạnh đó Hội cha mẹ học sinh nói riêng và lực lượng phụ huynh của nhà trường nói chung là những người đóng góp, ủng hộ, tạo điều kiện về mặt vật chất và tinh thần để thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Điều quan trọng là thông qua hội cha mẹ học sinh sẽ nắm được đặc điểm, tình hình của địa phương và nhiều yếu tố khác để khi lập kế hoạch hoạt động hiệu trưởng có những phương án khả thi nhất. Qua các phiên họp phụ huynh, ban chấp hành Hội sẽ nắm được những ý kiến phản hồi của phụ huynh về tình hình của con em họ ở nhà cũng như những đề xuất góp ý về các hoạt động của nhà trường, từ đó hiệu trưởng sẽ điều chỉnh kế hoạch phù hợp và kịp thời hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Để sự phối hợp giữa nhà trường- gia đình – xã hội đối với các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được tốt, nhà quản lý nên nắm vũng tình hình thực tế địa phương và liên hệ thường xuyên với các lực lượng ngoài xã hội, huy động họ tham gia vào công tác giáo dục. Tuy nhiên, những hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cần phải có sự chọn lọc và có tính khả thi thì sự kết hợp trên mới có hiệu quả. Làm như vậy sẽ huy động tối đa mọi nguồn lực. Từ trước đến nay sự phối kết hợp này chủ yếu là với hội cha mẹ học sinh, còn các lực lượng xã hội khác (ví dụ các doanh nghiệp, HTX, các đơn vị bộ đội, công an, các tổ chức xã hội, các ban ngành địa phương..... ) thì chưa được thường xuyên. Vì vậy nhà trường phải nâng cao uy tín và vị trí giáo dục của mình, chủ động tạo sự kết hợp với các lực lượng ấy để các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được thực hiện tối đa nhất, hiệu quả cao nhất. 3.2.7.Tài chính và tăng cường cơ sở vật chất: Có thể nói tài chính, cơ sở vật chất là phương tiện để hiện thực hoá các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Tài chính ở đây phải được huy động từ nhiều nguồn. Trên thực tế nhiều hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp khó thực hiện được vì thiếu kinh phí và cơ sở vật chất phục vụ cho quá trình thực hiện. Cơ sở vật chất là các trang thiết bị, các phương tiện, dụng cụ thí nghiệm, thực hành loa đài, máy chiếu, các loại tài liệu, phòng bộ môn.... Hầu như hiện nay chỉ ở các trường trọng điểm theo kiểu trường "chuyên" hoặc trường chuẩn Quốc gia mới được cấp kinh phí và các trang thiết bị phục vụ giảng dạy , nghiên cứu, thực hành đầy đủ nhất. Các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có nội dung liên quan đến khoa học tự nhiên. thì đồ dùng thí nghiệm khoa học còn hạn chế nhiều. Do vậy phải huy động tối đa nguồn kinh phí để tăng cường cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nói riêng và phục vụ chất lượng môn học nói chung sao cho đáp ứng tương đối được yêu cầu thực tiễn. Nguồn kinh phí của nhà trường là kinh phí theo quy định của Nhà nước cấp. Vì thế không thể đảm bảo được chi phí cho các hoạt động và mua sắm các trang thiết bị. Từ đây buộc nhà trường phải huy động nguồn kinh phí từ các nguồn khác (theo quy định của Nhà nước) và trên cơ sở đóng góp tự nguyện của các lực lượng giáo dục bên ngoài nhà trường là : hội cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp, các khoản tài trợ....) để bổ sung cho kinh phí hoạt động. Hiệu trưởng cần có kế hoạch dự trù kinh phí cho mỗi hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tránh tràn lan cùng một lúc. Đặc biệt phải cân đối nguồn kinh phí (trích từ kinh phí nhà trường) cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong cả năm học. Không nên thực hiện các hoạt động quy mô quá lớn, đòi hỏi kinh phí chi lớn và chưa chắc đã có hiệu quả cao. Nếu như có những nội dung thích hợp, vận dụng linh hoạt, sáng tạo nhiều hình thức thì chỉ cần số kinh phí vừa đủ cũng có thể được tiến hành tốt. Nói như vậy nghĩa là : (hiệu trưởng phải lựa chọn hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phù hợp với điều kiện thực tế nhà trường), phải huy động các nguồn lực hỗ trợ có tính ổn định, lâu dàu, để số kinh phí và cơ sở vật chất mới có được thường xuyên, đầy đủ cho một năm cũng như các năm sau. Khi huy động các nguồn kinh phí và trang hiết bị vật chất rất cần đến vai trò của hoạt động xã hội hoá giáo dục. Tất nhiên để có được sự đóng góp tích cực từ phía gia đình và xã hội,, ngoài việc tuyên truyền về tính chất xã hội hoá giáo dục, hiệu trưởng phải có các chương trình, dự toán kế hoạch để làm cho các lực lượng xã hội phải thấy được rằng việc đóng góp cho các hoạt động giáo dục nhà trường nói chung và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nói riêng là phần trách nhiệm, nghĩa vụ của họ. Nhưng trước mắt từ cơ sở thực tiễn của mỗi trường hãy sử dụng triệt để tối đa có hiệu quả các thiết bị cơ sở vật chất, kinh phí cho phép khi tiến hành hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp một cách tốt nhất, làm sao vừa không bị lãng phí mà vẫn đảm bảo chất lượng giáo dục. Tăng cường kinh phí và cơ sở vật của các nhà trường trong việc thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là đảm bảo tính khả thi của hoạt động giáo dục. 3.2.8.Kiểm tra và đánh giá: Song song với quá trình tuyên truyền giáo dục, hiệu trưởng cần đề ra chỉ tiêu thi đua mà trước hết là cho các tổ chuyên môn, cho giáo viên chủ nhiệm, cho tập thể lớp học sinh, tổng kết một học kỳ, một năm học có khen thưởng, có phê bình, thi đua là một hình thức cạnh tranh tích cực, tạo động lực cho tập thể, cá nhân hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đây là một quy luật trong quản lý giáo dục (đảm bảo lợi ích) có như thế chắc chắn hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ đi vào nền nếp và hữu ích hơn. Kiểm tra và đánh giá là các kỹ năng cần thiết của hiệu trưởng nhằm giám sát hoạt động và nắm bắt thông tin một cách chính xác nhất. Kiểm tra là quá trình sử dụng các phương pháp nhằm thu thập thông tin. Đánh giá là quá trình so sánh hiệu quả thực tế đạt được so với mục tiêu đề ra để phát hiện những ưu điểm , hạn chế ở các khâu, các quá trình của mọi hoạt động giáo dục. Đối với các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Hiệu trưởng cần thường xuyên, kịp thời kiểm tra và đánh giá để thu thập những thông tin một cách chính xác nhất. Đây là kỹ năng cần thiết của hiệu trưởng nhằm phát hiện, kiểm soát thực trạng, tiến độ, chất lượng của những hoạt động này. Nói cách khác là có sự so sánh giữa thực tiễn hoạt động với kế hoạch, mục tiêu đề ra ban đầu. Kiểm tra đánh giá là khâu cuối cùng của quá trình quản lý. Hiệu trưởng sẽ tạo lập được những kênh thông tin ngược, tin cậy đã được sử lý chính xác để có kế hoạch điều chỉnh mọi hoạt động cho phù hợp, uốn nắn, sửa chữa khắc phục những điểm còn tồn tại, các đối tượng quản lý sẽ tự có ý thức điều chỉnh cách thức chỉ đạo của mình một cách đúng đắn. - Việc kiểm tra và đánh giá là rất quan trọng, nó được thực hiện liên tục, xuyên suốt trong toàn bộ các khâu của quá trình hoạt động, mục đích chủ yếu là Hiệu trưởng nắm vững được thực trạng vấn đề, những mặt tích cực và hạn chế, nguyên nhân dẫn đến những yếu kém, phát hiện và rút kinh nghiệm cho nội dung hoạt động tiếp theo để từ đó Hiệu trưởng thay đổi điều chỉnh xử lý kịp thời. Có nhiều hình thức kiểm tra, đánh giá: định kỳ và đột xuất. Riêng việc kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Hiệu trưởng cần phải có kế hoạch cụ thể (dĩ nhiên là không cần đến kiểm tra đột xuất vì đây không phải là hoạt động chuyên môn trên lớp và các hoạt động bắt buộc của giáo viên), cũng không phải là kiểm tra định kỳ. Vì đặc điểm của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp mang tính độc lập, phong phú, đa dạng. Khi tiến hành kiểm tra, đánh giá phải tuân theo những nguyên tắc nhất định đó là đảm bảo tính pháp chế (đảm bảo mục tiêu, yêu cầu giáo dục của Nhà nước). Đảm bảo tính kế hoạch (xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá phù hợp với điều kiện nhà trường và đưa vào kế hoạch chung của nhà trường, kế hoạch kiểm tra, đánh giá được trình bày thành sơ đồ khoa học, chi tiết, cụ thể). Đảm bảo tính khách quan (dựa trên các yếu tố, điều kiện thực tế khách quan). Đảm bảo tính hiệu quả (chú ý tới thời gian và lực lượng sao cho có hiệu quả tối ưu nhất). Đảm bảo nguyên tắc tính giáo dục (vừa nhận xét được khả năng thực tế của các lực lượng giáo dục, vừa động viên giúp đỡ tạo điều kiện để họ phát huy tốt hơn năng lực). Hiện nay ở một số trường chỉ đánh giá thành tích thi đua của các khối lớp, chứ chưa thực sự có biện pháp kiểm tra, đánh giá riêng về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp - Để thực hiện tốt hơn các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, hiệu trưởng cần tách biệt khâu kiểm tra, đánh giá riêng cho các nội dung giáo dục ngoài giờ lên lớp. Muốn vậy bất kỳ một nội dung hoạt động nào trên cơ sở mục đích, yêu cầu của nội dung đó Hiệu trưởng nên đặt ra những “tiêu chuẩn" cần đạt được để việc kiểm tra đánh giá được dễ dàng và những tiêu chuẩn ấy đề ra ở mỗi khâu từ lập kế hoạch cho đến thực hiện kế hoạch, kế hoạch hoàn thành (nghĩa là hoạt động kết thúc). Một trong những biện pháp thu thập thông tin chính xác nhất về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là lấy ý kiến phản hồi từ phía học sinh (đối tượng được giáo dục) bằng các hệ thống câu. Học sinh là đối tượng trực tiếp tiếp thu các giá trị nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Do đó ý kiến của các em là một nguồn thông tin chính xác. - Để kiểm tra, đánh giá được tốt, Hiệu trưởng cần thành lập một lực lượng kiểm tra là những người có năng lực, uy tín, có trách nhiệm, bộ phận nào kiểm tra lực lượng ấy (Ban kiểm tra gồm hiệu trưởng là trưởng ban, các tổ trưởng chuyên môn, Bí thư Đoàn trường, Bí thư chi đoàn giáo viên....) chịu trách nhiệm theo dõi giám sát thường xuyên, thu thập thông tin phản hồi của kiểm tra và đánh giá còn ở phía các lực lượng giáo dục (các thành viên trong ban chỉ đạo) và kể cả từ các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường, có như vậy việc kiểm tra, đánh giá mới đảm bảo tính khách quan và chân thực. Sau khi có được những kết quả chính xác nhất Hiệu trưởng có thể căn cứ để nhận xét, xếp loại thi đua về thành tích mà các khối lớp, các giáo viên chủ nhiệm thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Việc kiểm tra và đánh giá về các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của giáo viên và học sinh thể hiện ở nội dung sau. + Đối với tổ chuyên môn (kế hoạch, nội dung hoạt động, phương tiện vật chất thực hiện hoạt động như thế nào). + Với giáo viên chủ nhiệm (kế hoạch, nội dung hoạt động, kết quả hoạt động). + Với học sinh: -ý thức. nền nếp học tập. -Kỹ năng tổ chức hoạt động. -Kết quả giáo dục. 3.2.9. Tổng kết rút kinh nghiệm khen thưởng. Việc tổng kết này tiến hành khi kết thúc toàn bộ quá trình thực hiện hoạt động GDNGLL sau khi đã có kết quả kiểm tra ở mỗi khâu, mỗi bộ phận. Thực chất tổng kết là đánh giá những ưu, khuyết điểm và đánh giá kết quả thu được từ hoạt động GDNGLL cao hay thấp. Có thể chia làm từng đợt thi đua và sau mỗi đợt thi đua nhà quản lý nên có tổng kết đánh giá rút kinh nghiệm kịp thời nhằm điều chỉnh những khâu nào còn yếu để có phương pháp tốt hơn cho những lần hoạt động sau. Nhà quản lý cần lưu ý tới yếu tố động viên khen thưởng, đây là nguyên tắc đảm bảo lợi ích có ý nghĩa quan trọng, nhằm kích thích động viên khen thưởng các lực lượng tham gia chỉ đạo và thực hiện hoạt động GDNGLL. Khen thưởng được thể hiện dưới nhiều hình thức như biểu dương các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, lấy đó làm kết quả đánh giá chất lượng công tác (đối với giáo viên) và đánh giá chất lượng học tập (đối với học sinh). Bên cạnh việc biểu dương tinh thần, đánh giá xếp loại lao động, học tập, cũng cần có những phần thưởng vật chất tuy không lớn song sẽ góp phần động viên "các lực lượng" hoạt động tốt hơn trong thời gian sau đó. Tóm lại: Tổng kết, rút kinh nghiệm khen thưởng là hoạt động cuối cùng tất yếu mà nhà quản lý nào cũng phải thực hiện, việc tổng kết chính là nhận xét toàn bộ quả trình hoạt động rút ra những bài học kinh nghiệm từ khâu lập kế hoạch, chỉ đạo kế hoạch và thực hiện. Ngay cả đối vời bản thân người quản lý cũng tự rút ra những kinh nghiệm cho mình vì xét cho cùng nhà quản lý chịu trách nhiệm toàn bộ quá trình triển khai hoạt động GDNGLL của nhà trường, nhất là hiệu quả chất lượng giáo dục của các hoạt động ấy. Tổng kết rút kinh nghiệm, khen thưởng phải kịp thời, có tính khách quan, công bằng, xứng đáng, căn cứ vào hiệu quả có được mà " các lực lượng" đã tham gia trong năm học. *Tóm lại: Để tăng cường vai trò quản lý các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Hiệu trưởng cần có những biện pháp và hình thức kiểm tra, đánh giá các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp một cách cụ thể, không gộp chung vào tổng thể kết quả của các hoạt động khác, để đánh giá thi đua chung mà dựa trên cơ sở, mục tiêu giáo dục của mỗi nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, lấy đó làm tiêu chí kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm, đồng thời nó phải được tiến hành trong toàn bộ các khâu của quá trình thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phù hợp với đặc điểm của những hoạt động ấy. Trên đây là chín nội dung đề xuất các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Những biện pháp này mang tính thực tiễn nhằm làm cho hiệu quả chất lượng giáo dục được nâng cao cũng như hiệu quả quản lý của hiệu trưởng được tốt hơn. Mục đích là phát huy toàn diện mọi khả năng cho phép để các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thực sự là những hoạt động cần thiết, quan trọng đối với quá trình giáo dục toàn diện học sinh. Tất nhiên khi vận dụng những biện pháp này cho các trường THPT ở Phú Xuyên tuỳ theo điều kiện thực tế của mỗi trường mà vận dụng linh hoạt cải thiện được thực trạng về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cũng như quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hiện nay của hiệu trưởng. 3.3.Tính khả thi các biện pháp: 3.3.1.Khảo sát tính khả thi: Hầu hết 9 biện pháp mà tôi đề xuất nhằm tăng cường quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng ở các trường THPT huyện Phú Xuyên – tỉnh Hà Tây giai đoạn hiện nay đều dựa trên điều kiện thực tiễn mà các trường có thể vận dụng, để việc quản lý và chất lượng các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được tốt. Thậm chí các biện pháp như: 3.2.1; 3.2.2; 3.2.3; 3.2.4; 3.2.5 là khả năng chủ động của hiệu trưởng và tập thể sư phạm nhà trường. Chỉ có điều trước đây Hiệu trưởng và tập thể giáo viên ít quan tâm hoặc không có kế hoạch riêng về các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp mà chỉ lồng ghép vào một số môn học hay các hoạt động phong trào của Đoàn thanh niên. Các biện pháp từ 3.2.1 đến 3.2.5 hoàn toàn có tính khả thi cao. Bởi vì nó dựa trên tất cả tiềm năng, trí tuệ, lòng nhiệt tình của hội đồng sư phạm, là yếu tố chủ động, phát huy được khả năng sáng tạo của các thầy cô giáo đối với việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Chúng tôi thăm dò ý kiến của 10 cán bộ quản lý (là hiệu trưởng và phó hiệu trưởng, giám đốc Trung tâm giáo dục thường xuyên) và 120 giáo viên thuộc toàn bộ các trường THPT, TH bổ túc huyện Phú Xuyên về tính khả thi của 8 đề xuất trên như sau: Tổng cộng thăm dò ý kiến của 130 người : Để nhận xét về tầm quan trọng và tính khả thi của các biện pháp một cách khách quan, chúng tôi quy ước: - Rất quan trọng : 4 điểm - Quan trọng : 3 điểm - Bình thương : 2 điểm - Không quan trọng : 1điểm. - Rất khả thi : 4 điểm. - Khả thi : 3 điểm. - Bình thường : 2 điểm. - Không khả thi : 1 điểm. Kết quả xử lý được trình bày ở bảng 16 và bảng 17 Bảng 16: Nhận xét về tầm quan trọng của các biện pháp Biện pháp Rất quan trọng Quan trọng Bình thường Không quan trọng Tổng điểm Điểm trung bình 3.2.1 87 43 477 3.67 3.2.2 87 41 2 475 3.65 3.2.3 70 58 2 458 3.52 3.2.4 93 37 483 3.72 3.2.5 65 64 452 3.47 2.2.6 49 74 3 4 428 3.29 3.2.7 72 58 462 3.55 3.2.8 98 32 488 3.75 3.2.9 75 51 4 461 3.54 Các biện pháp 3.2.1 Củng cố ban tổ chức( ban chỉ đạo) 3.2.2 Đổi mới việc xây dựng kế hoạch nội dung hoạt động 3.2.3 Tăng cương tuyên truyền giáo dục thi đua. 3.2.4 Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn tham gia hoạt động GDNGLL. 3.2.5 Phối hợp với đoàn thanh niên công sản hồ chí minh. 3.2.6 Phối hợp nhà trường - gia đình - xã hội. 3.2.7 Tài chính và tăng cường cơ sở vật chất. 3.2.8 Kiểm tra và đánh giá. 3.2.9 Tổng kết rút kinh nghiệm khen thưởng. Các biện pháp 1,2,3,4,7,8,9 đều ở mức rất quan trọng (điểm trung bình >3.5), còn biện pháp 5,6 ở mức quan trọng ( điểm trung bình < 3.5). Bảng số 17: Tính khả thi của các các biện pháp được đề xuất. STT các biện pháp Rất khả thi Khả thi Bình thường Không khả thi Tổng số điểm Điểm trung bình 3.2.1 49 81 439 3.38 3.2.2 26 104 416 3.20 3.2.3 33 93 4 419 3.22 3.2.4 11 119 401 3.08 3.2.5 32 98 422 3.25 2.2.6 10 72 20 28 324 2.49 3.2.7 25 69 19 17 362 2.78 3.2.8 36 79 8 7 404 3.11 3.2.9 48 62 20 418 3.21 Theo kết quả bảng 17 thì chỉ có 2 biên pháp 6 và 7 là dưới mức khả thi một chút, còn ở các biện pháp khác đều ở trên mức khả thi Biện pháp 6: Phối hợp nhà trường - gia đình - xã hội. Biện pháp 7: Tài chính và tăng cường cơ sở vật chất. Như vậy chỉ có biện pháp 6,7 là còn một số cán bộ, giáo viên e ngại, thấy khó thực hiện được vì ở địa bàn nông thôn nông nghiệp như Phú Xuyên, trình độ dân trí còn thấp. Do đó việc phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội cũng như tăng cường tài chính và cơ sở vật chất từ các nguồn là rất khó khăn. Lý do là các doanh nghiệp đóng trên địa bàn ít nên khó huy động sự đóng góp của họ. Hầu hết nhân dân sản xuất nông nghiệp nên điều kiện kinh tế còn nghèo. Hơn nữa tâm lý người dân mải lo sản xuất, ít quan tâm thật chu đáo tới con em. Một số trường vùng sâu, xa thị trấn phong trào học tập không bằng các trường thị xã và bản thân sự đầu tư của Nhà nước, của tỉnh đối với các trường THPT còn hạn chế. Riêng biện pháp 3.2.8 là tăng cường kiểm tra, đánh giá cũng còn tỷ lệ nhỏ cho rằng khó thực hiện được vì hoạt động rất đa dạng và mang tính phong trào có quá nhiều học sinh tham gia. Do vậy khó có thể đánh giá hiệu quả giáo dục bằng cách nào khi hiệu quả ấy không giống như là kết quả của (Học sinh giỏi, học sinh khá, trung bình, hay hạnh kiểm tốt, khá, TB) mà nó trừu tượng ở chính việc hình thành nên các giá trị nhân cách cho các em ra sao. Tuy nhiên với cả 3 biện pháp 3.2.6, 3.2.7, 3.2.8 mà tôi mạnh dạn đề xuất, nếu người hiệu trưởng biết cách quản lý khoa học, tập trung cao nhất sức mạnh toàn thể hội đồng sư phạm của trường và sự đóng góp của các lực lượng xã hội khác thì các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp vẫn có thế thực hiện được trên cơ sở phát huy tối đa khả năng hiện có, khắc phục khó khăn, đảm bảo sự cân đối vừa sức. Chắc chắn hiệu quả quản lý các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của người hiệu trưởng đáp ứng được tốt những yêu cầu và mục đích giáo dục. 3.3.2.Thử nghiệm: Tôi đã tiến hành thử nghiệm biện pháp 3.2.4 là chỉ đạo tốt giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn trong quá trình xây dựng, chỉ đạo, thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Điều đáng lưu ý là trong khi xây dựng kế hoạch, giáo viên đã phải tính đến việc khuyến khích, lôi kéo học sinh vào hoạt động. Cơ sở để tôi lựa chọn thử nghiệm biện pháp này là xuất phát từ vai trò của giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp quản lý lớp học sinh nắm bắt thực trạng học sinh. Thường xuyên có mối quan hệ với gia đình học sinh. Bên cạnh đó tổ chuyên môn đóng vai trò là "cố vấn khoa học" đòi hỏi có sự hiểu biết về những kiến thức tự nghiên, xã hội, lịch sử, văn hoá, thẩm mĩ, nghệ thuật, sức khoẻ.... trực tiếp phụ trách giảng dạy các bộ môn trên lớp để ứng dụng những tri thức ấy khi xây dựng nội dung các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sao cho đa dạng, phong phú, hấp dẫn đảm bảo tính giáo dục cao. Hơn nữa khi đánh giá trên thực tế về phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm và tổ chuyên môn đối với hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường THPT huyện Phú Xuyên chưa phát huy hết khả năng sẵn có. Vì thế tôi tiến hành thử nghiệm biện pháp 3.2.4: Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn tham gia hoạt động GDNGLL. Thời gian thử nghiệm trong 2 năm rưỡi, từ tháng 8 năm 2002 đến hết tháng 1 năm 2005 tại trường THPT Phú Xuyên B. 3.3.2.1. Nội dung thử nghiệm: - Vai trò của giáo viên chủ nhiệm và tổ chuyên môn trong xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Kỹ năng tổ chức chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của giáo viên chủ nhiệm. - Kỹ năng quản lý lớp học trong hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của giáo viên chủ nhiệm. - Sự phối kết hợp của các tổ chuyên môn trong xây dựng và thực hiện kế hoạch, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Lấy ý kiến của giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn về hiệu quả, chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (nhận xét và đóng góp). 3.3.2.2. Mục đích của thử nghiệm: Là xem xét tính khả thi của biện pháp 3.2.4: Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn tham gia hoạt động GDNGLL và ảnh hưởng của nó tới hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của hiệu trưởng. 3.3.2.3. Tiến hành thử nghiệm: Tôi làm việc với đồng chí Hiệu trưởng trường THPT Phú Xuyên B về nội dung thử nghiệm, cách thức thực hiện, mục đích của quá trình thử nghiệm. Nói cách khác là thống nhất chương trình, kế hoạch của cá nhân người nghiên cứu đề tài. *Nội dung thử nghiệm như sau: - Trước hết xem xét nhà trường có thành lập Ban chỉ đạo (Ban tổ chức) hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hay không ? và nếu có Ban tổ chức chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thì gồm các thành phần nào ? Giáo viên chủ nhiệm và tổ bộ môn có vai trò gì trong Ban chỉ đạo đó ? - Đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và tổ chuyên môn (về số lượng giáo viên tham gia chủ nhiệm, số lượng tổ bộ môn, phân loại giáo viên chủ nhiệm và tổ bộ môn qua đánh giá nhận xét của đồng chí hiệu trưởng sở tại). - Đánh giá nhận thức về các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của giáo viên chủ nhiệm và tổ bộ môn trong trường qua phiếu thăm dò đóng mở. - Phiếu điều tra gồm các câu hỏi đóng và câu hỏi m[r. câu hỏi về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có đưa ra các phương án trong đó có phương án đúng, sai, người được thăm dò chọn ra phương án đúng. - Các giáo viên chủ nhiệm và tổ chuyên môn thử lập kế hoạch chi tiết một nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Ví dụ: Chủ đề “Thanh niên với việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc” hoặc chủ đề ‘Thanh niên với lập nghiệp”. - Người nghiên cứu xem xét đánh giá kế hoạch và cho tiến hành hoạt động ở các khối lớp 12 (nếu có điều kiện). - Kiểm tra và đánh giá về tất cả các khâu từ xây dựng nội dung hoạt động của giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn, khả năng tổ chức, quản lý, chỉ đạo của các giáo viên chủ nhiệm ở các lớp, hiệu quả giáo dục có được ở đối tượng được giáo dục. Cụ thể: + Tổ chuyên môn và giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch đảm bảo mục đích, yêu cầu của nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cần thực hiện như thế nào ? + Việc tổ chức chỉ đạo học sinh của giáo viên chủ nhiệm ra sao. + ý kiến từ phía học sinh. - Kế hoạch riêng của hiệu trưởng về phân công lực lượng (gồm giáo viên chủ nhiệm + tổ chuyên môn trong xây dựng kế hoạch hoạt động riêng của tổ cũng như các hoạt động chung của nhà trường, trong đó có các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp). - Sự phối kết hợp giữa tổ chuyên môn và giáo viên chủ nhiệm trong việc thống nhất chương trình hoạt động giáo dục phù hợp với đặc điểm thực tế lớp học. - Có thể coi nội dung thử nghiệm việc chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm và tổ chuyên môn trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của người nghiên cứu là các hình thức, phương pháp tiến hành thử nghiệm. Trên cơ sở nắm vững thực tiễn về khả năng của hai lực lượng này để hiệu trưởng có kế hoạch chỉ đạo phù hợp, nhằm phát huy cao nhất vai trò đóng góp của họ. Nếu kết quả thu được từ các khâu thử nghiệm trên đạt được mục đích yêu cầu đề ra thì việc chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn trong tăng cường quản lý các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của hiệu trưởng là hoàn toàn đúng đắn và đạt kết quả tốt. 3.3.2.4.Kết quả thử nghiệm: Nhờ sự quan tâm, hỗ trợ của chi bộ, BGH nhà trường THPT Phú Xuyên B tạo mọi điều kiện thuận lợi cho toàn bộ quá trình thử nghiệm, biện pháp 3.2.4 của tôi trong suốt hơn 2 năm học (từ tháng 9 năm 2002 đết hết học kỳ I năm học 2004-2005). Chúng tôi đã thu được kết quả khả quan: - Nhận thức về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của giáo viên chủ nhiệm và tổ bộ môn hoàn thiện hơn nhiều. Do chính họ là người trực tiếp xây dựng nội dung hoạt động và chỉ đạo hoạt động. - Chất lượng về nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp do tổ bộ môn xây dựng cùng với hội đồng sư phạm nhà trường đều đảm bảo các mục tiêu và yêu cầu giáo dục biểu hiện: nội dung, hình thức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đa dạng, cuốn hút hấp dẫn đại đa số học sinh. Các em đã yêu thích các hoạt động này và thể hiện được những khả năng của mình (phát huy tính tích cực, sáng tạo) như có được những kỹ năng tự quản, tự tổ chức, tự thể hiện..... - Hiệu trưởng đã phân công tổ bộ môn chủ động trong việc lập kế hoạch hoạt động gắn với nội dung học tập trên lớp. Do vạy việc vận dụng lý thuyết với thực hành thêm nhuần nhuyễn, khả năng nắm vững tri thức của học sinh tốt hơn. - Giáo viên chủ nhiệm thể hiện vai trò quản lý và tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp rất tốt. 90% giáo viên chủ nhiệm đạt yêu cầu, 100% học sinh hưởng ứng tham gia nhiệt tình, 85% học sinh đã mạnh dạn thể hiện các kỹ năng cá nhân, tổ chuyên môn thực hiện tốt vai trò tham mưu. Qua đó, một lần nữa khẳng định vai trò tích cực quan trọng của giáo viên chủ nhiệm cũng như tổ chuyên môn đối với các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và hiệu trưởng phải có phương án chỉ đạo tốt lực lượng này, tạo mọi điều kiện để họ phát huy vai trò của mình. Biện pháp 3.2.4 dễ đi vào thực tiễn. Hiệu trưởng hoàn toàn chủ động chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn trong xây dựng kế hoạch và thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có hiệu quả. Muốn vậy hiệu trưởng yêu cầu tổ chủ nhiệm, tổ chuyên môn có kế hoạch xây dựng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ngay từ đầu năm học, cùng nằm trong kế hoạch hoạt động của nhà trường để phối kết hợp các hoạt động đó một cách cân đối, hài hoà. Tuy rằng trong hơn 2 năm thực nghiệm chưa phải là nhiều nhưng nếu biện pháp được sự quan tâm của Ban giám hiệu các trường chắc chắn sẽ phát huy hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của hiệu trưởng tối ưu nhất. 3.3.2.5. Thuận lợi và khó khăn khi thử nghiệm biện pháp: Thuận lợi: Nhìn chung những năm học gần đây nhận thức về tầm quan trọng của các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhiều nhà trường đã được quan tâm hơn, nhất là các hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, góp phần đáng kể cho nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Được sự giúp đỡ nhiệt tình của chi bộ, Ban giám hiệu trường THPT Phú Xuyên B, tạo các điều kiện để tiến hành thử nghiệm biện pháp cũng như sự quan tâm dóng góp ý kiến của hội đồng sư phạm nhà trường. Hơn nữa biện pháp này cũng dễ tiến hành. -Khó khăn: + Vì thực tế các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được tổ chức chưa thường xuyên (như phần trên đã trình bày (tổ chức hoạt động dưới hình thức các hoạt động của Đoàn TN là chủ yếu). Do vậy lúc đầu kỹ năng tổ chức quản lý của giáo viên chủ nhiệm còn hạn chế và tổ chuyên môn cũng chưa phát huy hết khả năng. + Một số giáo viên chủ nhiệm còn chưa thực sự nhiệt tình, tổ chuyên môn còn thiếu phương tiện vật chất để thực hiện. Trên cơ sở những điều kiện thực tế của mỗi trường phổ thông. Hiệu trưởng cần sử dụng tối đa những điều kiện cho phép khi thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Trong thời gian tới biện pháp chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn cũng như các biện pháp mà tôi đề xuất tiếp tục được thực hiện, trước hết tại trường tôi quản lý và các trường trong khu vực địa phương. Kết luận và kiến nghị 1.Kết luận: - Cần khẳng định mục tiêu giáo dục và đào tạo của Nhà nước ta hiện nay đối với các thế hệ học sinh là giáo dục toàn diện. Hình thành cho học sinh khả năng làm chủ cuộc sống và tri thức, góp phần đóng góp tích cực cho sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cấp các ngành và nhiều trường học đã và đang quan tâm tới những biện pháp, hình thức giáo dục toàn diện học sinh. Ngoài các nội dung môn học bắt buộc trên lớp thì cần phải tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, coi đó là nội dung giáo dục quan trọng không kém để phát triển nhân cách con người. - Từ quá trình khảo sát thực tế về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường THPT huyện Phú Xuyên – Hà Tây cũng như nghiên cứu lý luận về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của các nhà giáo dục, nhà nghiên cứu khoa học, những kết luận được rút ra là: Cần nâng cao hơn nữa nhận thức của toàn xã hội về vai trò, vị trí của các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, khẳng định hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là nội dung quan trọng và thiết thực trong hoạt động giáo dục của nhà trường. Nó trực tiếp hình thành nên những kỹ năng tất yếu cho một công dân tương lai có đủ tài và đức. Nếu huy động được tất cả các lực lượng, trước hết là tập thể giáo viên và toàn xã hội, tham gia tích cực vào hoạt động GDNGLL thì hoạt động GDNGLL sẽ phát huy hiệu quả giáo dục. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là việc đầu tư kinh phí và điều kiện vật chất cho các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hiện nay còn rất hạn chế khiến nhiều trường phổ thông khó thực hiện được. Đây là khó khăn khách quan, song về chủ quan thì sự quan tâm của các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội và chính các trường THPT là quan trọng. Hơn nữa nhận thức của giáo viên về vấn đề này cũng chưa đầy đủ, còn nặng nhiều về công tác chuyên môn nên các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp chưa được chú trọng. Đồng thời việc quản lý các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của hiệu trưởng cũng chưa thật tốt. Nói cách khác là sự đầu tư của các nhà trường về hoạt động này còn thiếu. Sự phối kết hợp giữa các tổ chức, bộ phận trong nhà trường và lực lượng xã hội chưa chặt chẽ. Do vậy làm hạn chế các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Tất nhiên các trường gần trung tâm huyện, thị, những trường đang phấn đấu đạt chuẩn Quốc gia sẽ có những điều kiện tốt hơn (về mọi yếu tố) để tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp so với những trường ở địa bàn nông thôn nông nghiệp thuần tuý. Để hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đạt kết quả tốt và hiệu quả quản lý của hiệu trưởng đối với các hoạt động trên, các nhà quản lý phải có kế hoạch toàn diện, phải thay đổi biện pháp, nội dung quản lý sao cho khoa học, phát huy hết những tiềm năng của nhà trường và huy động được sự đóng góp của xã hội. Trong khuôn khổ đề tài của tôi là đề xuất các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có thể là chưa được hoàn chỉnh. Song chắc chắn sẽ đóng góp một phần nào để hoạt động quản lý của hiệu trưởng được tốt hơn. 2.Kiến nghị: a.Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo: - Bộ GD-ĐT là cơ quan Nhà nước chịu trách nhiệm trước Nhà nước và nhân dân trong việc hoạch định chiến lược, mục tiêu giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người. Xác định được tầm quan trọng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, Bộ GD-ĐT nên có những quyết định cụ thể, định hướng phát triển lâu dài, làm sao hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có vị trí xứng đáng trong trường học và nhận thức của toàn xã hội. - Bộ GD-ĐT cần đưa ra những tiêu chuẩn vừa có tính pháp chế, vừa đảm bảo mục tiêu giáo dục buộc các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải đạt tới. Bộ GD- ĐT nên tiến hành khẩn trương soạn thảo, in ấn các loại tài liệu, sách giáo khoa, các sách nghiên cứu, giáo trình về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đưa vào giảng dạy trong các nhà trường (Nếu có thể trong thời gian sớm nhất). Bộ cần kiến nghị với Nhà nước tăng cường đầu tư kinh phí cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhất là các trường khu vực nông thôn, vùng xâu, vùng xa điều kiện kinh tế và dân trí thấp. Đưa hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong việc kiểm tra, đánh giá việc hoàn thành các nhiệm vụ giáo dục của các nhà trường, có chính sách đào tạo, bồi dưỡng, quan tâm tới chuyên môn giáo viên để họ thực hiện tốt hơn nữa những hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Biểu dương khen thưởng cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc về vấn đề này. Nhân rộng mô hình phát triển trên toàn quốc. b.Đối với Sở GD-ĐT: - Sở GD-ĐT cần thống nhất xây dựng, chỉ đạo kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với tất cả các trường phổ thông. - Đề ra tiêu chuẩn thi đua của các trường về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Sở cũng cần thành lập Ban chỉ đạo, Ban kiểm tra để chỉ đạo, theo dõi hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Có thể thực hiện thí điểm mô hình hạt nhân về tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đầy đủ và toàn diện. - Cần có những chương trình tập huấn về kỹ năng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho cán bộ quản lý cũng như đối với giáo viên. - Sở giáo dục - đào tạo quan tâm đầu tư kinh phí, phương tiện cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của các trường. - Có đánh giá tổng kết, rút kinh nghiệm, đề ra chương trình, kế hoạch cho năm học sau. c.Đối với trường THPT: - Hiệu trưởng, Ban giám hiệu, Chi bộ nhà trường đóng vai trò chủ đạo khi xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải nằm trong kế hoạch chung của nhà trường. - Có sự phối kết hợp chặt chẽ của các bộ phận, như tổ chuyên môn, Đoàn thanh niên, thư viện, hội phụ huynh, tài vụ, giáo viên chủ nhiệm trong quá trình xây dựng và thực hiện hoạt động. - Vai trò quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của hiệu trưởng phải đảm bảo mục tiêu giáo dục, huy động tối đa mọi nguồn lực và sử dụng nguồn lực có hiệu quả. - Quan tâm hơn nữa việc đầu tư kinh phí, phương tiện cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Có hình thức, tiêu chuẩn thi đua cho các lớp, làm sao hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải thực sự trở thành nhu cầu đối với học sinh. - Đảm bảo cao nhất tính tự chủ, sáng tạo, hạn chế dần sự "can thiệp” của giáo viên khi thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường và xã hội.