Luận văn Đánh giá nguồn lợi tôm hùm tại Phú Yên

haønh thöôøng khoaûng 200 - 500g, töø con gioáng 15g sau 8 thaùng nuoâi coù theå ñaït 150 - 250g/ caù theå. Ñaây cuõng laø loaøi toâm nuoâi lôùn chaäm, neân chuû yeáu nuoâi chung vôùi caùc loaøi toâm huøm khaùc. Söï quan taâm ñeán ngheà nuoâi toâm huøm: Laø loaøi ñöôïc ñaùnh baét raûi raùc khaép nôi, haàu heát ñaùnh baét baèng tay, coù khi laën hoaëc ñaâm baèng giaùo maùc, cuõng coù khi duøng baãy vaø lôø toâm. ÔÛ Nhaät Baûn noù cuõng ñöôïc ñaùnh baét baèng löôùi giaõ caøo. Laø loaøi ñöôïc baùn töôi ôû nhöõng sieâu thò vaø tröïc tieáp ôû caùc nhaø haøng. Theo baùo caùo thoáng keâ haøng naêm cuûa FAO soá löôïng loaøi naøy baét ñöôïc ôû Nhaät Baûn laø 1.083 taán vaøo naêm 1987 vaø 969 taán vaøo naêm 1988. ÔÛ Vieät Nam ñaây cuõng laø loaøi toâm coù giaù trò xuaát khaåu, tuy nhieân saûn löôïng khoâng nhieàu, giaù thò tröôøng côõ 150-300g/caù theå khoaûng 200.000ñ/kg. d. Toâm huøm soûi Teân Khoa Hoïc: Panulirus stimpsoni (Hothuis, 1963). Teân Tieáng Anh: Chinese spiny lobster Teân Tieáng Vieät: Toâm huøm soûi, Toâm huøm moác Teân Phoå Thoâng: Green lobster (Hoàng Koâng), Kung mangkon (Thaùi Lan). Hình 4.4 Toâm huøm soûi (Panulirus stimpsoni) Hình thaùi Phieán goác raâu I coù 4 gai lôùn xeáp thaønh hình vuoâng, 2 gai tröôùc lôùn hôn 2 gai sau. Voû ñaàu ngöc coù nhieàu gai lôùn nhoû vaø loâng tô ngaén, maët sau caùc ñoát buïng khoâng coù raõnh ngang nhöng ôû caùc ñoát buïng II - VI coù caùc veát tích cuûa raõnh ngang vaø treân ñoù phuû nhieàu loâng tô ngaén hoaëc taïo thaønh nhöõng loå nhoû. Phaân boá ñòa lyù: Vuøng ranh giôùi phía Taây Indonesia cuûa bieån Thaùi Bình Döông: bôø bieån cuûa phía Nam Trung Quoác giöõa Shanghai vaø Shantou, Hoàng Koâng, Taiwan. Nhieàu khi cuõng ñöôïc tìm thaáy ôû Gulf cuûa Thaùi Lan. ÔÛ Vieät Nam: soáng phoå bieán ôû vuøng ven bieàn mieàn Trung. Vuøng sinh thaùi vaø ñaëc ñieåm sinh hoïc: Loaøi naøy soáng ôû khu vöïc coù maïch ñaù ngaàm, raïng ñaù, bôø ñaù coù hang hoác truù aån, vaø nôi nöôùc noâng caïn, nhieät ñoä 20 - 30oc, ñoä maën: 25 - 34%o, ñoä saâu töø 5 - 20m, nhöng thöôøng thaáy ôû ñoä saâu töø 5 – 10m. ÔÛ Vieät Nam muøa vuï sinh saûn keùo daøi, nhöng muøa ñeû roä töø thaùng 4 - 6. Sinh tröôûng: Coù caù theå ñaït 500 - 600g nhöng côõ tröôøng thaønh thöôøng 100 - 200g. Töø con gioáng 10g sau 8 thaùng nuoâi coù theå ñaït 100 - 150g. Ñöôïc bieát chieàu daøi voû töø 6,5 -10,5cm (ñöïc), vaø 5 -6,5cm (caùi), vôùi toång chieàu daøi cô theå khoaûng 16 -18cm (ñöïc), vaø 13 – 16cm (caùi). Söï quan taâm ñeán ngheà nuoâi toâm huøm: Ñöôïc ñaùnh baét raûi raùc khaép moïi nôi, haàu heát ñöôïc ñaùnh baét duøng löôùi cuoán, ít khi duøng baãy, ñöôïc baùn töôi trong caùc sieâu thò ôû ñòa phöông. ÔÛ Hoàng Koâng, noù ñöôïc baùn chuû yeáu ôû thaùng hai, ba vaø thaùng taùm, chín. ÔÛ Vieät Nam ñaây laø moät trong nhöõng loaøi toâm coù giaù trò xuaát khaåu cao. Giaù trò tröôøng bieán ñoäng côõ 100 - 250g/caù theå khoaûng 200.000 – 250.000ñ/kg. Do lôùn chaäm neân ít nuoâi rieâng, thöôøng nuoâi gheùp vôùi toâm huøm boâng. e. Toâm huøm vaèn Teân Khoa Hoïc: Panulirus versicolor (Latreille, 1804) Teân Tieáng Anh: Painted spiny lobster Teân Tieáng Vieät: Toâm huøm vaèn, Toâm huøm sen Teân Phoå Thoâng: Painted rock lobster (Australia), Udang barong (Indonesia), Goshiki ebi (Nhaät Baûn), Udang barang (Malaysia), Kikat (Pakistan), Banagan (Philippines), Lagosta pintada (Mozambique), Kung mangkon (Thaùi Lan) Hình 4.5 Toâm huøm vaèn (Panulirus versicolor ) Hình thaùi: Phieán goác raâu I coù 4 gai lôùn xeáp thaønh hình vuoâng, hai gai tröôùc lôùn hôn hai gai sau. Maët sau caùc ñoát buïng coù raõnh ngang, vaø coù nhieàu loâng tô ngaén. Phaân boá ñòa lyù: Vuøng ranh giôùi phía Taây Indonesia cuûa bieån Thaùi Bình Döông: trung taâm Bieån Ñoû vaø bôø bieån Ñoâng cuûa AÁn Ñoä Döông, ñeán Nam Nhaät Baûn, Micronesia, Melanesia, phía Baéc cuûa Australia vaø Polynesia. ÔÛ Vieät Nam: soáng raûi raùc vuøng ven bieån mieàn Trung. Vuøng sinh thaùi vaø ñaëc ñieåm sinh hoïc: Soáng ôû nôi nöôùc caïn töø khu vöïc gaàn bôø ñeán ñoä saâu 15m, ôû khu vöïc coù daõi san hoâ. Laø loaøi hoaït ñoäng veà ñeâm vaø khoâng soáng taäp trung, vaøo ban ngaøy chuùng aån nuùp trong caùc töôøng ñaù, vaø caùc keõ hôû cuûa caùc maïch ñaù ngaàm. Nhieät ñoä thích hôïp töø 20 – 30OC, ñoä maën 27 – 35%o. Muøa vuï sinh saûn keùo daøi, nhöng muøa ñeû thöôøng taäp trung töø thaùng 4 – 9. Sinh tröôûng: Toång chieàu daøi lôùn nhaát cuûa cô theå khoaûng 40cm, chieàu daøi trung bình nhoû hôn 30cm. Chieàu daøi cuûa con tröôûng thaønh thöôøng töø 25 – 30cm. Töø con gioáng 10g , sau moät naêm nuoâi coù theå ñaït 300 -500g. Söï quan taâm ñeán ngheà nuoâi toâm huøm: Loaøi naøy ñöôïc ñaùnh baét ôû khaép moïi nôi noù sinh soáng, haàu heát ñeàu söû duïng ôû ñòa phöông, gioáng nhö nhöõng loaøi toâm huøm khaùc noù ñöôïc quan taâm laø nguoàn thöïc phaåm raát ñöôïc öa thích. Vaøo ban ngaøy noù ñöôïc ñaùnh baét baèng ngheà laën, maëc khaùc duøng tay hoaëc ñaâm baèng giaùo maùc, ban ñeâm noù ñöôïc ñaùnh baét baèng teân hoaëc ñaâm baèng giaùo maùc coù söï trôï giuùp cuûa aùnh ñeøn pin, ít khi ngöôøi ta duøng baãy. ÔÛ bôø bieån Taây cuûa Thaùi Lan, noù ñöôïc baùn töôi trong caùc sieâu thò vaø ñöôïc baùn tröïc tieáp trong caùc nhaø haøng, noù ñöôïc raùp thaønh nhöõng vaät maãu, thöôøng ñeå trong caùc hoäp baèng thuûy tinh ñeå laøm caûnh vaø baùn cho khaùch du lòch vaø chuùng ñöôïc quí gioáng nhö laø maët haøng coù giaù trò. ÔÛ Vieät Nam ñaây laø moät trong nhöõng loaøi coù giaù trò kinh teá. Giaù thò tröôøng côõ thöông phaåm töø 100.000 – 150.000ñ/kg. Thöôøng ñöôïc nuoâi chung vôùi caùc loaøi toâm huøm khaùc 4.2 Tình Hình Khai Thaùc Toâm Huøm Gioáng 4.2.1 Caùc loaïi hình khai thaùc 4.2.1.1 Laën Ñaây laø moät loaïi hình khai thaùc raát nguy hieåm vaø ít phoå bieán. Ngöôøi haønh ngheà ñoøi hoûi phaûi coù kyõ thuaät cao vaø thöôønng xuyeân taäp luyeän. Ngöôøi haønh ngheà phaûi tröïc tieáp xuoáng nöôùc ñeå tieáp caän ñoái töôïng, neân chòu söï thay ñoåi cuûa caùc yeáu toá moâi tröôøng nhö nhieät ñoä thaáp, aùp suaát cao, ñoä saâu…, neân aûnh höôøng lôùn ñeán söùc khoûe daãn ñeán lieät chi, buøng tai, vaø coù theå thieät maïng do söï coá xaûy ra Duïng cuï Kính laën Duøng ñeå baûo veä maét vaø taêng khaû naêng nhìn ôû döôùi nöôùc. OÁng hôi Ñöôïc laøm baèng nhöïa deûo duøng ñeå daãn hôi, daøi ngaén tuyø thuoäc vaøo ngö tröôøng khai thaùc. Ñeøn laën Laø duïng cuï raát caàn thieát cho ngheà laën. Vaøo ban ñeâm ñeøn laën duøng ñeå taêng khaû naêng quan saùt döôùi nöôùc, giuùp phaùt hieän nhanh ñoái töôïng. Maùy naïp hôi Coâng suaát phuï thuoäc vaøo soá ngöôøi laën, thöôøng duøng cho 2 - 3 ngöôøi, thoâng thöôøng moãi phöông tieän thöôøng duøng hai maùy ñeå ñeà phoøng söï coá xaûy ra. Phöông tieän duøng ñi laën Thöôøng duøng caùc loaïi taøu thuyeàn coù coâng suaát nhoû töø 5 - 10CV. Ngoaøi ra coøn coù vôït ñeå baét toâm, ñoà nhaùi baûo veä cô theå choáng laïi caùi laïnh döôùi nöôùc vaø caùc vaät duïng trang bò caàn thieát khaùc. Thao taùc laën Taøu thuyeàn ñöôïc giöõ coá ñònh hoaëc di chuyeån chaäm, 2 - 3 thôï laën ñöôïc trang bò ñaày ñuû duïng cuï laën seõ tröïc tieáp xuoáng nöôùc. Khi phaùt hieän toâm duøng tay hoaëc vôït ñeå baét roài ñem chöùa trong thuøng chaïy oxy ñaõ chuaån bò tröôùc. Thôøi gian laën thöôøng laø ban ñeâm, ñaëc bieät khoaûng 2 - 3h saùng laø thôøi ñieåm thu hoaïch toâm nhieàu nhaát. Öu vaø khuyeát ñieåm Öu ñieåm Toâm baét ñöôïc laø toâm ñen, chaát löôïng toát giaù thaønh cao, khoûe maïnh. Tyû leä soáng cao. Ñaùnh baét coù choïn loïc. Hieäu quaû cao. Voán ñaàu tö thaáp. Khuyeát ñieåm Nguy hieåm cho ngöôøi laën. Ñoøi hoûi kyõ thuaät cao. Khoù nhaân roäng. 4.2.1.2. Löôùi toâm Ñaây laø loaïi hình khai thaùc môùi phaùt trieån vaøi naêm gaàn ñaây nhöng ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao, raát tieän lôïi vôùi tuùi tieàn cuûa ngö daân. Caáu taïo Bao goàm moät taám löôùi coù daïng hình chöõ nhaät ñöôïc laøm baèng nylon ñoàng chaát kích thöôùc maét löôùi 2a = 8 -12mm, thoâng thöôøng moãi taám löôùi coù chieàu daøi 50m vaø roäng 4m. Gieàng phao Ñöôïc gaén ñeàu treân löôùi, laøm baèng xoáp do ngö daân töï cheá hoaëc mua phao coù baùn saün treân thò tröôøng, nhìn chung phao raát ña daïng vaø nhieàu kích côõ khaùc nhau tuøy moãi ngö daân töï choïn sao cho thích hôïp cho mình. Gieàng chì Chì ñöôïc gaén ñeàu treân gieàng chì, moãi vieân coù troïng löôïng töø 20g – 30g vaø coù daïng hình oáng troøn, chieàu daøi töø 3 – 5cm. Phöông tieän duøng ñeå ñi löôùi toâm Ngö daân thöôøng duøng phöông tieän coù coâng suaát nhoû töø 5 - 10CV hoaëc thuùng chai. Thao taùc thaû löôùi Cho ghe hoaëc thuùng chai di chuyeån chaäm vaø löôùi ñöôïc thaû theo chieàu vuoâng goác vôùi doøng nöôùc chaûy. Thôøi gian thaû löôùi Thoâng thöôøng ngö daân thaû löôùi töø 3 – 4h saùng sau moãi tieáng ñoàng hoà thì tieán haønh thu löôùi, ñaëc bieät vaøo nhöõng vuï toâm nhieàu thì thaû löôùi suoát ngaøy ñeâm. Moãi ghe thöôøng ñöôïc trang bò töø 10 - 20 taám löôùi vaø moãi taám löôùi trò giaù khoaûng 1.300.000 ñ/taám. Öu vaø khuyeát ñieåm Öu ñieåm Toâm khoûe maïnh, tyû leä soáng cao, khoâng bò ruïng phuï boä. An toaøn cho ngö daân. Ñôn giaûn, tieän lôïi deã nhaân roäng do hieäu quaû kinh teá cao Khuyeát ñieåm Ñaùnh baét gaàn bôø do phöông tieän nhoû, vaøo nhöõng ñôït soùng to, gioù lôùn khoâng theå ra khôi. 4.2.1.3 Maønh toâm Ñaây laø loaïi hình khai thaùc raát phoå bieán ñöôïc ngö daân aùp duïng ñaàu tieân, hieäu quaû kinh teá cao, an toaøn cho ngö daân khoâng nguy hieåm cho ngöôøi laën. Caáu taïo Phaàn thòt löôùi ñöôïc laøm baèng cöôùc (löôùi truû) kích thöôùc maét löôùi laø 2a = 5 -10mm do nhieàu taám nhoû gheùp laïi vôùi nhau thaønh hình chöõ U, V, C, tuøy theo sôû thích cuûa moãi ngö daân . Gieàng phao Phao ñöôïc boá trí ñeàu treân gieàng phao, phao coù baùn saün treân thò tröôøng hoaëc do ngö daân töï laøm baèng xoáp, thoâng thöôøng phao coù chieàu daøi 18 – 20cm vaø roäng 4 – 6cm, cao 3 – 5cm vaø chieàu daøi gieàng phao khoaûng 50m. Gieàng chì Chì ñöôïc boá trí ñeàu treân gieàng döôùi, coù daïng hình oáng, moãi vieân coù troïng löôïng töø 20 - 30g chieàu daøi toång cuûa gieàng chì khoaûng 30m. Phöông tieän Thoâng thöôøng phöông tieän duøng ñeå laøm maønh toâm coù coâng suaát töø 10 – 45CV nhieàu nhaát laø töø 10 – 22CV vaø do 4 - 5 lao ñoäng quaûn lyù. Thao taùc ñaùnh baét Ñaây laø phöông phaùp ñaùnh baét baèng caùch duøng ñeøn daån duï. Sau khi choïn ngö tröôøng ñaùnh baét, tieán haønh thaû löôùi naèm döôùi ñaùy coù daïng hình chöõ U,V,C ñöôïc coá ñònh nhôø heä thoáng daây neo, sau ñoù cho taøu thuyeàn di chuyeån vaøo giöõa giaøn maønh vaø cuõng coá ñònh nhôø heä thoáng daây neo sau ñoù duøng ñeøn ñeå daån duï . Thôøi gian ñaùnh baét Ñaùnh baét vaøo ban ñeâm vaø phuï thuoäc vaøo soá löôïng toâm nhieàu ít khaùc nhau, vaøo nhöõng vuï toâm ít thì moãi ñeâm ñaùnh baét moät laàn, coøn vaøo nhöõng vuï toâm nhieàu thì moãi ñeâm ñaùnh baét töø 2 thaäm chí coù khi ñeán 3 laàn. Öu vaø khuyeát ñieåm Öu ñieåm Tieän lôïi ñôn giaûn deã thöïc hieän. Ñaûm baûo an toaøn cho ngöôøi lao ñoäng. Hieäu quaû cao. Deã nhaân roäng. Khuyeát ñieåm Toâm khai thaùc ñöôïc yeáu, thieáu phuï boä ruïng raâu. Tyû leä soáng thaáp. Chaø Ñaây laø loaïi hình khai thaùc ít phoå bieán do hieäu quaû kinh teá khoâng cao, voán ñaàu tö thaáp coù theå taän duïng ñöôïc caùc vaät duïng saün coù ôû ñòa phöông, theo ngö daân coù nhieàu loaïi chaø khaùc nhau, chaø laøm baèng löôùi, chaø laøm baèng daây leo cuûa caây cuoän laïi, chaø laøm baèng ñaù toå oâng (Khaùnh Hoøa),….. Muïc ñích cuûa chaø laø taïo nôi truù aån an toaøn cho toâm. Phöông tieän Coù theå duøng thuyeàn coù coâng suaát nhoû hoaëc thuùng chai, thoâng thöôøng moãi phöông tieän coù töø 100 - 200 caùi chaø. Thao taùc ñaùnh baét Ñaây laø loaïi hình khai thaùc coù theå noùi laø ñôn giaûn nhaát trong taát caû caùc loaïi hình khai thaùc, chaø ñöôïc thaû xuoáng nöôùc suoát ngaøy ñeâm vaø cöù sau hai ñeán ba ngaøy kieåm tra ñeå thu toâm moät laàn, thôøi gian giöõa hai laàn thu tuyø thuoäc vaøo löôïng toâm khai thaùc ñöôïc nhieàu hay ít. Öu vaø khuyeát ñieåm Öu ñieåm Ñôn giaûn, giaù thaønh reû, deã thöïc hieän. Voán ñaàu tö thaáp, toâm khai thaùc ñöôïc coù chaát löôïng toát. Khuyeát ñieåm Hieäu quaû thaáp khai thaùc ñöôïc khoâng ñöôïc nhieàu. Ñaùnh baét ven bôø. Khoâng theå ñaùnh baét khi coù soùng lôùn. Baûng 4.1 Moät soá chæ tieâu qua caùc loaïi hình khai thaùc. Loaïi hình Voán ñaàu tö (trieäu ñoàng) Lao ñoäng (ngöôøi) Tyû leä soáng (%) Maønh toâm 30 - 50 4 - 5 80 Löôùi toâm 15 - 20 2 95 Laën 3 - 5 2 - 3 97 Chaø 1 – 1,5 1 - 2 95 Ñoà thò 4.1 Tyû leä toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc qua caùc loaïi hình khai thaùc Tình hình khai thaùc Ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng baét ñaàu phaùt trieån töø naêm 1996 vaø phaùt trieån maïnh töø naêm 2000 ñeán nay. Tröôùc ñaây ngheà khai thaùc caù bieån laø ngheà chính cuûa ngö daân vuøng ven bieån. Nhöng do tình hình khai thaùc toâm huøm gioáng phaùt trieån raát maïnh vaø ñem laïi lôïi nhuaän khaù cao, ñaõ thu huùt nhieàu ngö daân chuyeån ñoåi cô caáu ngheà nghieäp töø khai thaùc caùc loaøi haûi saûn truyeàn thoáng sang khai thaùc toâm huøm gioáng, laøm maát caân baèng trong cô caáu ngaønh ngheà vaø cuõng chính nguoàn thu nhaäp cao naøy, ñaõ kích thích ngö daân ñaàu tö nuoâi toâm huøm raát maïnh. Maëc khaùc ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng laïi traùi vuï so vôùi caùc ngheà khai thaùc haûi saûn khaùc. Neân nhieàu ngö daân ñaõ khoâng ngaàn ngaïi ñaàu tö phaùt trieån theâm ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng ñeå xen vuï taêng thôøi gian baùm bieån trong naêm vaø taêng theâm thu nhaäp Qua keát quaû ñieàu tra treân 60 hoä laøm ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng thì coù 48 hoä laøm maønh toâm, 6 hoä laøm ngheà laën, 3 hoä laøm ngheà chaø. Nguyeân nhaân daãn ñeán söï sai khaùc naøy laø do maønh toâm laø ngheà phaùt trieån coù tính truyeàn thoáng, maëc khaùc ñem laïi lôïi nhuaän raát cao, coøn ngheà laën thì ñoøi hoûi kyõ thuaät cao, löôùi toâm thì tuy coù hieäu quaû hôn nhöng laïi khoâng coù tính khaû thi vaø voán ñaàu tö cuõng khoâng nhoû, coøn ngheà chaø thì hieäu quaû thaáp. Baûng 4.2 Soá hoä laøm ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng Loaïi hình Maønh toâm Löôùi toâm Laën Chaø Soá hoä 48 3 6 3 Ñoà thò 4.2 Tyû leä ngö daân haønh ngheà qua caùc loaïi hình khai thaùc toâm huøm gioáng Ñoà thò 4.3 Tyû leä caùc loaøi toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc cuûa ngheà maønh toâm Ñoà thò 4.4 Tyû leä caùc loaøi toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc cuûa ngheà löôùi toâm Ñoà thò 4.5 Tyû leä caùc loaøi toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc cuûa ngheà chaø Ñoà thò 4.6 Tyû leä caùc loaøi toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc cuûa ngheà laën Muøa vuï Töø keát quaû ñieàu tra treân 60 hoä laøm ngheà khai thaùc thì ñöôïc bieát, muøa vuï khai thaùc toâm huøm gioáng keùo daøi töø thaùng 11 - 4 naêm sau, nhöng muøa vuï khai thaùc maïnh nhaát töø thaùng 11 - 1 naêm sau. Tuy nhieân ñoái vôùi nhöõng ngheà khai thaùc khaùc nhau coù nhöõng thaùng khai thaùc öu theá khaùc nhau. Ñoái vôùi ngheà löôùi toâm thaùng khai thaùc nhieàu nhaát taäp trung töø thaùng 11 - 1 do moâi tröôøng nöôùc ñuïc haïn cheá taàm nhìn cuûa toâm, neân toâm deã maéc löôùi daãn ñeán khai thaùc ñöôïc nhieàu. Ñoái vôùi ngheà laën thì moâi tröôøng nöôùc trong laïi thuaän lôïi hôn do deã quan saùt vaø phaùt hieän toâm toát hôn, neân muøa khai thaùc maïnh nhaát töø thaùng 1 – 3. Maønh toâm do phöông tieän coù coâng suaát lôùn vaø ngö cuï khai thaùc hôïp lyù, neân coù theå khai thaùc suoát vuï, coøn ñoái vôùi nhöõng maønh toâm vaø löôùi toâm coù coâng suaát nhoû thì bò haïn cheá ngö tröôøng ñaùnh baét vaøo nhöõng luùc soùng to, gioù lôùn neân saûn löôïng khai thaùc bò haïn cheá. Baûng 4.3 Saûn löôïng toâm huøm gioáng boâng vaø xanh khai thaùc ñöôïc töø thaùng 11-4 naêm 2004 - 2005 Thaùng Saûn löôïng (1000con) Tyû leä (%) 11 200 25,31 12 300 37,97 1 200 25,31 2 150 18,98 3 100 12,66 4 40 5,07 Saûn löôïng khai thaùc Qua keát quaû ñieàu tra cho thaáy, ngö daân taäp trung khai thaùc 2 loaøi coù giaù trò kinh teá cao laø toâm huøm boâng vaø toâm huøm xanh, coøn toâm huøm soûi vaø toâm huøm ñoû thôøi gian nuoâi thì daøi coäng vôùi chi phí ñaàu tö thöùc aên laïi raát lôùn, daãn ñeán vieäc öông nuoâi khoâng coù tính khaû thi, do ñoù khoâng ñöôïc ngö daân quan taâm, ñöôïc bieát ñaây laø hai loaøi coù saûn löôïng con gioáng töï nhieân raát lôùn, saûn löôïng gioáng toâm huøm soûi cao gaáp 2 - 3 laàn so vôùi gioáng toâm huøm boâng. Nhöng nguoàn lôïi toâm gioáng naøy laïi bò boû phí vaø khoâng ñöôïc söû duïng ñuùng möùc. Chính vì vaäy maø khoâng coù soá lieäu thoáng keâ chính xaùc veà loaøi toâm naøy. Sau ñaây laø saûn löôïng toâm huøm boâng vaø toâm huøm xanh ñöôïc thoáng keâ töø naêm 2001 – 2004. Ñoà thò 4.7 Saûn löôïng toâm huøm gioáng boâng vaø xanh khai thaùc ñöôïc töø naêm 2001 – 2004 Ñoà thò 4.8 Tyû leä toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc cuûa ba huyeän ven bieån Thu nhaäp töø vieäc khai thaùc toâm huøm Qua ñieàu tra ñöôïc bieát ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng coù thu nhaäp cao hôn so vôùi caùc ngheà khai thaùc haûi saûn khaùc. Tuy nhieân ôû moãi loaïi hình khai thaùc khaùc nhau thì ñem laïi lôïi nhuaän cuõng khaùc nhau. Maønh toâm 10 - 15 trieäu/thaùng Löôùi toâm 4 - 5 trieäu ñoàng/thaùng Laën 3 - 5 trieäu ñoàng/thaùng Baûng 4.4 Thu nhaäp töø khai thaùc toâm huøm gioáng trong naêm 2005 Thu nhaäp (trieäu ñoàng) 15 – 25 30 – 40 50 – 60 > 60 Soá hoä 7 26 10 Qua 4 loaïi hình khai thaùc thì ñöôïc bieát maønh toâm laø ngheà coù thu nhaäp cao nhaát, do trang bò ñaày ñuû phöông tieän vaø ngö cuï khai thaùc hôïp lyù, löôùi toâm tuy thu nhaäp khaù cao nhöng do bò haïn cheá nhieàu maët nhö moâi tröôøng nöôùc, phöông tieän, ngö tröôøng, thôøi tieát……, coøn ngheà laën do ñoái töôïng khai thaùc laø toâm ñen neân saûn löôïng khai thaùc khoâng ñöôïc nhieàu, maëc khaùc khai thaùc chuû yeáu döïa vaøo söùc ngöôøi neân thôøi gian ñaùnh baét coù giôùi haïn daãn ñeán thu nhaäp khoâng cao, ngheà chaø coù thu nhaäp thaáp nhaát do ñaàu tö khoâng ñuùng möùc vaø phöông phaùp khai thaùc khoâng hôïp lyù neân khoâng coù tính khaû thi. Qua ñieàu tra cho thaáy qua 3 thaùng vuï chính toâm huøm gioáng ñem laïi lôïi nhuaän raát lôùn cho ngö daân, thay vì tröôùc ñaây 3 thaùng naøy ngö daân khoâng ñi bieån do bieån ñoäng, soùng lôùn khoâng theå ra khôi ñöôïc, coøn ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng thì ngöôïc laïi chuû yeáu khai thaùc ven bôø ôû nhöõng eo vònh khuaát gioù, neân vaãn hoaït ñoäng bình thöôøng. Lôïi duïng ñieàu naøy ngö daân khoâng ngaïi laøm theâm vaø phaùt trieån ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng ñeå coù theâm 3 thaùng hoaït ñoäng khai thaùc treân bieån ñeå taêng thu nhaäp. Theo khaûo saùt ñöôïc bieát ngheà khai thaùc toâm huøm chieám 40% - 60% thu nhaäp trong moät naêm laøm bieån cuûa ngö daân. Trôû ngaïi vaø khoù khaên Ngheà khai thaùc toâm huøm gioáng ôû Phuù Yeân phaùt trieån raát maïnh ñem laïi thu nhaäp lôùn cho baø con ngö daân vuøng ven bieån, ñôøi soáng vaät chaát tinh thaàn ñöôïc caûi thieän, tuy nhieân beân caïnh nguoàn lôïi thì coøn nhieàu khoù khaên chöa theå giaûi quyeát ñöôïc. Theo nguoàn tin töø ñieàu tra, thì nguoàn voán laø khoù khaên lôùn nhaát ñoái vôùi nhöõng hoä coù phöông tieän nhoû vaø nhu caàu caûi thieän ngö cuï ñaùnh baét laø ñieàu raát quan troïng, moät maët laø taêng thu nhaäp ñoàng thôøi baûo ñaûm an toaøn cho ngö daân ñi bieån. Khoù khaên thöù hai laø trong naêm nay do thôøi tieát thay ñoåi thaát thöôøng, neân saûn löôïng toâm naêm nay khai thaùc ñöôïc giaûm suùt ñaùng keå so vôùi naêm 2004. Do thôøi gian khai thaùc chöa heát neân chöa coù soá lieäu thoáng keâ saûn löôïng toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc naêm 2005, nhöng theo ngö daân saûn löôïng khai thaùc toâm huøm gioáng naêm nay öôùc tính khoaûng baèng 40% so vôùi naêm tröôùc. Maëc khaùc ñeå ñaùp öùng ñuû thöùc aên cho nhu caàu nuoâi toâm cuûa toaøn vuøng. Soá löôïng taøu thuyeàn haønh ngheà giaõ caøo phaùt trieån maïnh, taêng coâng suaát vaø thôøi gian ñaùnh baét ñaõ laøm taøn phaù moâi tröôøng töï nhieân, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng soáng cuûa toâm huøm gioáng cuõng nhö caùc loaøi haûi saûn khaùc, laøm caïn kieät nguoàn lôïi thuûy haûi saûn töï nhieân. 4.3 Tình Hình Öông Nuoâi 4.3.1 Tình hình öông 4.3.1.1 Nguoàn gioáng toâm huøm Nguoàn gioáng toâm huøm haàu heát ñöôïc khai thaùc ngoaøi töï nhieân. Theo ngö daân nuoâi toâm ñöôïc bieát nhöõng naêm tröôùc ñaây saûn löôïng toâm huøm gioáng raát lôùn maø soá hoä nuoâi khoâng nhieàu neân giaù toâm huøm gioáng thaáp, nhöng nhöõng naêm trôû laïi ñaây nhu caàu nuoâi toâm phaùt trieån maïnh neân nguoàn gioáng khoâng ñuû ñaùp öùng, daãn ñeán nguoàn toâm gioáng trôû neân khan hieám laøm cho giaù toâm gioáng taêng voït. Chính vì vaäy ñeå coù toâm nuoâi baø con ngö daân phaûi mua theâm toâm huøm gioáng ôû caùc tænh laân caän nhö Quaûng Ngaõi, Bình Ñònh, Khaùnh Hoaø. Tröôùc ñaây baø con ngö daân chæ ñaàu tö nuoâi hai loaøi toâm huøm coù giaù trò kinh teá nhaát ñoù laø toâm huøm boâng vaø toâm huøm xanh, nhöng do nguoàn gioáng khan hieám baø con phaûi thaû theâm caùc loaøi toâm huøm soûi, toâm huøm ñoû, toâm huøm vaèn maëc duø ñem laïi lôïi nhuaän khoâng cao, thaäm chí nhieàu hoä coøn nuoâi theâm caùc loaøi haûi saûn khaùc nhö rong caâu, veïm xanh, cua, gheï,… Qua ñieàu tra ñöôïc bieát chaát löôïng toâm huøm gioáng laø yeáu toá quan troïng quyeát ñònh hieäu quaû nuoâi. Theo ngö daân gioáng toâm huøm vaøo vuï töø thaùng 11 - 1 coù chaát löôïng toát nhaát. Hôn nöõa vaøo ñaàu vuï neân baø con ngö daân nuoâi toâm thaû nhieàu daãn ñeán giaù gioáng raát cao töø 70.000 –100.000ñ/con, ñaëc bieät trong naêm nay töø 80.000 – 120.000ñ/con ñoái vôùi toâm huøm sao, vaø töø 20.000 – 30.000ñ/con ñoái vôùi toâm huøm xanh, 1000 - 3000ñ/con ñoái vôùi toâm huøm soûi. Maëc khaùc, ôû caùc loaïi hình khai thaùc khaùc nhau giaù toâm gioáng cuõng khaùc nhau. Thoâng thöôøng toâm khai thaùc töø ngheà laën giaù toâm cao hôn caùc ngheà khaùc, nguyeân nhaân do toâm laën thöôøng laø toâm ñen chaát löôïng toát neân giaù dao ñoäng töø 100.000 – 150.000ñ/con, coøn ñoái vôùi maønh toâm ñoái töôïng khai thaùc laø nhöõng toâm chaïy, toâm khai thaùc ñöôïc thöôøng troän laãn nhieàu loaïi haûi saûn khaùc nhö caù côm, ruoát, daãn ñeán chaát löôïng toâm xaáu neân giaù reû. Hieän nay toâm huøm gioáng baùn treân thò tröôøng raát nhieàu loaïi vaø coù nguoàn goác khaùc nhau, ñeàu naøy cuõng ñaõ gaây neân söï hoang mang trong ngö daân. Tuy nhieân vôùi kinh nghieäm nuoâi laâu naêm, ngö daân cuõng coù theå phaân bieät ñöôïc chaát löôïng cuûa toâm gioáng. 4.3.1.2 Tình hình öông Theo ngö daân ñöôïc bieát thì dòch vuï mua baùn toâm huøm gioáng dieãn ra haøng ngaøy vaø phaùt trieån raát maïnh ôû nhöõng khu vöïc khai thaùc vaø öông nuoâi toâm. Gioáng toâm huøm ñöôïc caùc thöông laùi thu mua tröïc tieáp taïi ngö tröôøng ñaùnh baét hoaëc treân baõi bieån vôùi giaù cao maø khoâng caàn phaûi vaøo bôø. Theo ngö daân thì chöa bao giôø coù tình traïng toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc maø khoâng coù ngöôøi mua. Maëc khaùc, ñeå mua ñöôïc toâm huøm gioáng vôùi soá löôïng nhieàu baø con phaûi ñaët tröôùc ôû caùc thöông laùi töø vaøi ngaøy ñeán nöõa thaùng môùi coù ñuû gioáng ñeå öông nuoâi, haàu heát gioáng khai thaùc ñöôïc ñeàu söû duïng öông nuoâi taïi vuøng. Nhieàu hoä daân vöøa laøm ngheà khai thaùc vöøa öông nuoâi toâm huøm gioáng neân khi saûn löôïng gioáng khai thaùc ñöôïc ñeàu söû duïng ñeå nuoâi. Hieän nay giaù toâm huøm boâng côõ 100g vaøo khoaûng 200.000 – 230.000ñ/con ñoái vôùi toâm sao vaø 60.000 – 80.000 ñ/con ñoái vôùi toâm xanh coøn giaù thöông phaåm 390.000 – 450.000ñ/kg, côõ >700g ñoái vôùi toâm sao vaø 200.000 – 300.000ñ/kg ñoái vôùi toâm xanh. Do chaát löôïng toâm huøm boâng cao hôn toâm huøm xanh, hôn nöõa toác ñoä taêng tröôûng cuûa toâm huøm boâng nhanh hôn nhieàu so vôùi toâm huøm xanh. Ñieàu naøy cuõng noùi leân ñöôïc söï cheânh leäch giaù thöông phaåm cuûa 2 loaøi. Theo ngö daân toâm sao töø luùc toâm traéng nuoâi 10 thaùng ñöôïc 500 - 600g coøn toâm xanh phaûi maát 16 thaùng vôùi ñöôïc 500 - 600g. Do tình hình khai thaùc gioáng khoâng ñöôïc nhieàu neân caùc thöông laùi phaûi thu mua nhieàu nôi goùp laïi môùi ñuû thaû moät loàng öông, neân ñoâi luùc chaát löôïng gioáng khaùc nhau roõ reät veà kích côõ, ñoä tuoåi. Chính vì vaäy khi öông toâm phaân ñaøn maïnh taêng tröôûng khoâng ñeàu caïnh tranh thöùc aên neân aên nhau, daãn ñeán toâm nuoâi bò hao, tyû leä soáng thaáp laøm cho vieäc öông nuoâi khoâng coù hieäu quaû. Thoâng thöôøng moãi loàng öông coù kích thöôùc khoaûng 4m3 ñöôïc thaû töø 200 – 300 con gioáng vaø sau moät thaùng seõ ñöôïc san thöa ra ñeå nuoâi tieáp leân thöông phaåm. Hieän nay chöa coù soá lieäu thoáng keâ roõ raøng veà saûn löôïng toâm soûi vaø toâm vaèn. Do toác ñoä taêng tröôûng keùm vaø giaù thöông phaåm thaáp töø 180.000 – 200.000ñ/kg, thôøi gian nuoâi laïi keùo daøi, hôn nöõa thöùc aên cuõng söû duïng nhöõng loaïi thöùc aên daønh cho toâm huøm xanh vaø toâm huøm sao neân khoâng ñöôïc ngö daân öông nuoâi. Hieän taïi giaù con gioáng töø 1000 - 3000ñ/con thaäm chí nhieàu luùc khoâng ai mua, ngö daân khai thaùc ñöôïc ñeàu thaû laïi xuoáng bieån. Hieän nay vieäc öông nuoâi gioáng toâm huøm ñem laïi lôïi nhuaän cao hôn nuoâi thöông phaåm, neân nhieàu ngö daân chuyeån sang öông nuoâi sau ñoù baùn laïi cho ngö daân khaùc nuoâi thöông phaåm. Chính ñieàu naøy laøm cho tyû leä soá loàng öông nuoâi trong nhöõng naêm gaàn ñaây taêng cao hôn nhöõng naêm tröôùc, laøm maát caân baèng trong cô caáu ngaønh ngheà. Nguyeân nhaân ñem laïi lôïi nhuaän naøy laø vì öông toâm gioáng thôøi gian ngaén, thöùc aên khoâng nhieàu maø giaù toâm laïi taêng cao theo töøng giai ñoaïn ôû ñaàu vuï nuoâi. Theo ngö daân öông toâm traéng sau 3 thaùng giaù toâm baùn ñöôïc 150.000 – 170.000ñ/con, cao gaáp 2 laàn so vôùi toâm traéng thaû luùc ban ñaàu. Maëc khaùc moät phaàn cuõng do söï khan hieám toâm gioáng laøm cho giaù toâm gioáng taêng cao. Tình hình nuoâi Caùc daïng moâ hình nuoâi Taïi phuù yeân coù hai loaïi hình nuoâi chính ñoù laø nuoâi loàng chìm ñaët saùt ñaùy vaø nuoâi beø. Trong ñoù nuoâi loàng chìm ñaët saùt ñaùy (chieám tyû leä cao 90%) ñöôïc baø con ngö daân aùp duïng nuoâi ñaàu tieân vaø mang tính chaát truyeàn thoáng. Nguyeân nhaân chính laø do voán ñaàu tö thaáp phuø hôïp vôùi tuùi tieàn cuûa ngö daân. Caùc moâ hình nuoâi beø chæ môùi phaùt trieån vaøi naêm trôû laïi ñaây, do dieän tích nuoâi vaø vò trí ñaët loàng ngaøy caøng bò thu heïp, neân nhöõng ngö daân coù ñuû voán ñaõ khoâng ngaïi ñaàu tö phaùt trieån theâm moâ hình naøy. Maët khaùc nuoâi beø thuaän lôïi vaø deã quaûn lyù hôn, toác ñoä taêng tröôûng nhanh so vôùi nuoâi loàng chìm. Nuoâi loàng chìm: Loàng ñöôïc laøm baèng khung saét beân ngoaøi queùt haéc ín vaø boïc nhöïa caån thaän ñeå choáng laïi söï hao moøn do quaù trình oxy hoaù cuûa saét. Ñöôïc bao phuû hai hoaëc nhieàu lôùp löôùi nylon coù kích thöôùc khaùc nhau. Ñoái vôùi nhöõng loàng öông toâm con kích thöôùc maéc löôùi 2a=5-10mm, ñoái vôùi loàng nuoâi toâm thöông phaåm kích thöôùc maéc löôùi 2a=20-30mm. Beân treân loàng coù gaén moät oáng nhöïa PVC coù ñöôøng kính töø 15-20cm, ñeå tieän löôïi cho vieäc cho aên vaø quaûn lyù deã daøng. Maët treân cuûa loàng coù naép ñaäy ñeå thaû vaø thu hoaïch toâm, veä sinh loàng. Ñeå traùnh cho toâm khoâng bò tieáp xuùc vôùi lôùp buøn ôû taàng ñaùy gaây aûnh höôûng khoâng toát cho toâm, baø con ngö daân duøng tre buoäc vaøo 4 goùc loàng laøm thaønh 4 truï ñaûm baûo cho loàng nuoâi luoân caùch ñaùy töø 0,3-0,5m, vaø tieän lôïi cho vieäc chaêm soùc quaûn lyù cuõng nhö di chuyeån deã daøng hôn. Loàng coù nhieàu kích thöôùc khaùc nhau: 110.8, 11.50.8, 221, 220.8, 331.2, 331.4. Do toâm luoân boø saùt ñaùy neân ñoä cao cuûa loàng khoâng caàn thieát, maëc khaùc giaûm bôùt chi phí laøm loàng vaø di chuyeån veä sinh loàng ñöôïc nheï nhaøng hôn. Nuoâi beø: Moãi beø thöôøng ñöôïc laøm do nhieàu loàng keát laïi vôùi nhau hoaëc moät beø chia ra laøm nhieàu loàng coù kích thöôùc khaùc nhau, thöôøng moãi beø do töø 5-10 loàng keát laïi moãi loàng coù kích thöôùc 333 vaø 334, tuyø thuoäc vaøo nguoàn voán cuûa moãi ngö daân. Maët treân cuûa loàng ñeå troáng, loàng ñöôïc baûo veä bôûi hai lôùp löôùi ñeå ñaûm baûo ñoä an toaøn cho toâm. 4.3.2.2 Thöùc aên Thöùc aên cuûa toâm huøm raát ña daïng vaø phong phuù, phuø hôïp vôùi ñaët tính aên taïp cuûa toâm. Trong moâ hình nuoâi toâm coâng nghieäp thöùc aên cuûa toâm huøm thöôøng laø caùc loaøi caù, giaùp xaùc vaø caùc loaøi nhuyeãn theå, neân nguoàn thöùc aên deã tìm, nhöng do nhu caàu nuoâi toâm phaùt trieån maïnh, neân chi phí thöùc aên chieám moät tyû leä raát lôùn trong chí phí löu ñoäng. Thoâng thöôøng giaù thöùc aên dao ñoäng töø 2.500-5.000ñ/kg vaøo muøa heø, vaø töø 6000 -10000ñ/kg vaøo muøa ñoâng, nguyeân nhaân laø do vaøo muøa ñoâng taøu thuyeàn khoâng theå ra khôi ñaùnh baét, neân thöùc aên khoâng ñuû cung caáp cho nhu caàu cuûa ngö daân. Chaát löôïng thöùc aên cuõng quyeát ñònh ñeán söï taêng tröôûng cuûa toâm. Theo ngö daân, toâm huøm raát thích aên caùc loaøi giaùp xaùc nhö cua, gheï, toâm muû ni, coøng bieån. 4.3.2.3 Chaêm soùc quaûn lyù Trong quaù trình nuoâi vieäc soùc quaûn lyù loàng nuoâi laø ñieàu khoâng theå xem thöôøng, vì noù quyeát ñònh raát lôùn ñeán hieäu quaû nuoâi. Haøng ngaøy neân kieåm tra loàng nuoâi tu boå, söûa chöõa, khaéc phuïc nhöõng hö hoûng do soùng bieån gaây ra, kieåm tra ñoä an toaøn cuûa loàng, beø, daây, neo, veä sinh loàng loaïi boû nhöõng phaàn thöùc aên thöøa, tieâu dieät caùc loaøi caù taïp, theo doõi löôïng thöùc aên cho aên ñeå ñieàu chænh löôïng thöùc aên phuø hôïp, traùnh laõng phí vaø oâ nhieãm moâi tröôøng, thay ñoåi khaåu phaàn aên theo töøng giai ñoaïn taêng tröôûng cuûa toâm, cuõng nhö chaát löôïng thöùc aên nhaèm thay ñoåi khaåu vò vaø kích thích toâm taêng tröôûng. Haïn cheá vieäc di chuyeån ñaùnh baét ñeå toâm khoâng bò stress aûnh höôûng ñeán söùc khoeû. Ñònh kyø phaân loaïi toâm ñeå traùnh söï caïnh tranh thöùc aên vaø phaân ñaøn 4.3.2.3 Tình hình thu hoaïch toâm huøm thöông phaåm Theo ñieàu tra ñöôïc bieát toaøn tænh coù treân 50 thöông laùi thu mua toâm thöông phaåm töø nhieàu vuøng khaùc nhau. Giaù toâm ñoâi khi ôû caùc vuøng naøy cuõng coù söï cheânh leäch vôùi caùc vuøng khaùc töø 5.000 – 10.000ñ/kg, do nhieàu vaán ñeà phaùt sinh khaùc nhau ôû caùc ñòa phöông. Hieän taïi dòch vuï mua baùn dieãn ra raát maïnh vì ñaây laø muøa thu hoaïch roä neân giaù toâm giaûm, dòch vuï mua baùn toâm thöôøng dieãn ra quanh naêm taäp trung töø thaùng 3 – 8, nhöng nhöõng naêm gaàn ñaây dòch vuï mua baùn haàu nhö dieån ra quanh naêm, neân ngö daân nuoâi toâm thu hoaïch raát thuaän tieän coù theå thu hoaïch cuøng luùc hoaëc thu hoaïch nhöõng toâm coù kích côõ thöông phaåm vaø ñeå traùnh caïnh tranh thöùc aên vaø phaân ñaøn trong loàng nuoâi. Vieäc mua baùn dieãn ra ngay treân baõi, thöôøng taäp trung vaøo buoåi saùng toâm ñöôïc chuyeån vaøo bờ caân, sau ñoù ñöa leân xe ñoâng laïnh chuyeån ñi tieâu thuï ôû caùc nôi khaùc nhau tuøy ôû moãi thöông laùi. Hieän nay 2 vuøng tieâu thuï chính toâm huøm thöông phaåm laø Tp. Ñaø Naüng vaø Tp. HCM. Tình hình thu hoaïch toâm öông cuõng dieãn ra raát maïnh. Nhöõng hoä öông toâm töø ñaàu vuï ñeán nay baét ñaàu thu hoaïch baùn laïi cho caùc hoä nuoâi thöông phaåm, toâm coù kích côõ töø 100 - 200g vaø thöôøng ñöôïc söû duïng öông nuoâi taïi vuøng. Hieän nay thò tröôøng xuaát khaàu toâm huøm thöông phaåm chính laø Ñaøi Loan, Chaâu AÂu, Myõ. Toâm xuaát ñi döôùi daïng toâm töôi soáng vaø baùn vôùi giaù raát cao. Theo thoáng keâ ñöôïc bieát tình hình nuoâi toâm huøm töø naêm 2001 - 2004 nhö sau: Naêm 2001 Do tình hình beänh toâm gaây cheát raõi raùc xuaát hieän vaøo ñaàu thaùng 6 /2001 neân soá loàng toâm huøm nuoâi thöông phaåm ñeán nay chæ ñaït 7.240 loàng, giaûm 320 loàng so vôùi naêm 2000. Ñoù laø chöa keå baõo soá 8 gaây thieät haïi 3.217 loàng nuoâi neân soá loàng nuoâi giaûm nhieàu vaø saûn löôïng toâm öôùc ñaït 140 taán, baèng 70% saûn löôïng naêm 2000. Naêm 2002 Ñeå khaéc phuïc haäu quaû côn baõo soá 8 (thaùng 11/2001), do lôïi nhuaän cao neân ngö daân ñaõ taäp trung ñaàu tö phaùt trieån, ñeán nay toaøn tænh coù hôn 10.000 loàng nuoâi trong ñoù coù 8.260 loàng nuoâi thöông phaåm, taêng 14% so vôùi naêm 2001. Saûn löôïng toâm huøm ñaït 180 taán taêng 28,6 % saûn löôïng naêm 2001. Naêm 2003 Naêm nay laø naêm ñöôïc muøa ñaùnh baét toâm huøm gioáng vaø giaù baùn toâm huøm gioáng taêng maïnh, neân ngö daân tieáp tuïc ñaàu tö phaùt trieån maïnh ngheà nuoâi toâm huøm loàng. Tính ñeán thôøi ñieåm naøy toaøn tænh coù 15.529 loàng. Trong ñoù coù 11.950 loàng thöông phaåm taêng 44,67% so vôùi naêm tröôùc. Saûn löôïng toâm huøm ñaït 424 taán, taêng 244 taán so vôùi saûn löôïng naêm 2002. Naêm 2004 Trong naêm tình hình khaùi thaùc toâm huøm gioáng thuaän lôïi ñaït treân 790.000 con vaø giaù toâm thöông phaåm oån ñònh töø 390.000 – 420.000 ñ/kg. Maëc khaùc ngheà nuoâi toâm huøm mang laïi hieäu quaû cao, ít ruûi ro ñaõ kích thích ngö daân tieáp tuïc ñaàu tö phaùt trieån. Tính ñeán nay toaøn tænh coù19.020 loàng (trong ñoù loàng nuoâi thöông phaåm laø15.425) taêng 22% so vôùi ñaàu naêm. Saûn löôïng thu hoaïch 647 taán baèng 143,8% so vôùi keá hoaïch naêm, taêng 52,6% so vôùi naêm tröôùc, ñaëc bieät rieâng huyeän Soâng Caàu taêng gaàn 45% so vôùi naêm tröôùc. Baûng 4.5 Söï gia taêng soá loàng öông nuoâi vaø saûn löôïng toâm huøm naêm 2001 - 2004 Naêm 2001 2002 2003 2004 Loàng öông (caùi) 1.180 1.740 3.579 3.600 Loàng nuoâi (caùi) 7.240 8.260 11.950 15.420 Saûn löôïng (taán) 140 180 424 647 (Nguoàn: Sôû Thuûy Saûn Tænh Phuù Yeân) Qua baûng treân ta thaáy töø naêm 2001 - 2003 soá loàng öông toâm huøm gioáng ngaøy caøng taêng. Ñieàu naøy cho thaáy lôïi nhuaän töø vieäc öông toâm huøm gioáng cao hôn so vôùi nuoâi toâm thöông phaåm vaø soá löôïng toâm huøm gioáng khai thaùc ñöôïc cao hôn. Maëc khaùc töø naêm 2003 - 2004 soá loàng öông giaûm nhöng soá loàng nuoâi thöông phaåm taêng leân, ñieàu naøy cho thaáy giaù toâm thöông phaåm naêm nay taêng maïnh neân ñaõ thu huùt ngö daân ñaàu tö vaø phaùt trieån nuoâi toâm thöông phaåm. Saûn löôïng toâm thöông phaåm töø naêm 2001 - 2002 taêng chaäm do khaéc phuïc haäu quaû côn baõo soá 8 vaø giaù toâm thöông phaåm khoâng oån ñònh. Töø naêm 2002 - 2004 saûn löôïng toâm huøm thu hoaïch taêng cao do giaù toâm thöông phaåm taêng maïnh. Vaø keá hoaïch thöïc hieän ñeán naêm 2010 ñaït treân 1000 taán. 4.3.2.4 Hieäu quaû kinh teá Ngheà öông nuoâi toâm huøm phaùt trieån raát maïnh vaø ngaøy caøng ñöôïc baø con ngö daân ñaàu tö phaùt trieån. Ñaây cuõng laø ngheà chuû löïc cuûa baø con ngö daân vuøng ven bieån vaø ñem laïi hieäu quaû kinh teá raát lôùn. Söï phaân tích hieäu quaû kinh teá ñöôïc tính toaùn treân moät ñôn vò theå tích nuoâi theo goàm 3 haïng muïc: chi phí coá ñònh, chi phí löu ñoäng vaø chi phí cô hoäi. Chi phí coá ñònh bao goàm: loàng, phao, daây, neo, löôùi, goã, saét, …vaø caùc trang thieát bò khaùc nhö: maùy moùc, phöông tieän ñi laïi, … heä thoáng loàng ñöôïc söû duïng trung bình laø 10 naêm, ñeå cho deã tính toaùn ta laáy khaáu hao laø 10 naêm. Qua ñieàu tra ñöôïc bieát: nuoâi beø thì voán ñaàu tö cao hôn nhieàu so vôùi nuoâi loàng, trung bình moãi beø töø 25.000.000 – 35.000.000ñ. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán vieäc nuoâi toâm huøm beø ít phaùt trieån. Ñeå tính hieäu quaû kinh teá ta laáy khaáu hao cho moãi vuï nuoâi vaø chi phí naøy chieám moät phaàn nhoû trong toång chi phí. Cuï theå: Chi phí coá ñònh ôû nuoâi beø laø 123.456ñ/m3, chieám tyû leä 18,2% trong toång chi phí, coøn ôû nuoâi loàng chìm laø 129.629ñ/m3, chieám tyû leä 9,4% trong toång chi phí. Chi phí löu ñoäng bao goàm: con gioáng, thöùc aên, coâng chaêm soùc, thueá, thuoác, xaêng daàu,……… Chi phí naøy bieán ñoåi theo moãi vuï vaø tuøy theo töøng ñòa phöông, töøng noâng hoä. Qua ñieàu tra thì voán löu ñoäng chieám tyû leä khaù cao trong toång chi phí. Cuï theå: ôû loàng noåi laø 545.925ñ/m3, chieám tyû leä 80,9% trong toång chi phí, coøn ôû nuoâi loàng chìm chieám 1.161.110ñ/m3, chieám tyû leä 84,5% trong toång chi phí. Bieåu ñoàVeà chi phí con gioáng chieám tyû leä khaù cao dao ñoäng töø 70.000 – 100.000ñ/con vôùi toâm huøm sao, 20.000 – 30.000ñ/con vôùi toâm huøm xanh. Cuï theå: tieàn chi cho toâm gioáng ôû loàng noåi laø 333.333ñ/m3 chieám tyû leä 49,4 % trong toång chi phí, coøn ôû loàng chìm laø 694.444ñ/m3 chieám tyû leä 50,5% trong toång chi phí. Veà chi phí thöùc aên: chi phí naøy cuõng ñoùng vai troø quan troïng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng toâm nuoâi. Hieän taïi giaù thöùc aên dao ñoäng töø 3000 - 5000ñ/kg, vaøo muøa ñoâng taêng 6000 - 10000ñ/kg do bieån ñoäng soùng lôùn neân taøu thuyeàn khoâng theå ra khôi ñaùnh baét. Ñeå traùnh hieän töôïng tranh aên nhau cuûa toâm nhieàu ngö daân cho aên dö thöùc aên, laøm laõng phí thöùc aên vaø oâ nhieãm moâi tröôøng. Ñaây cuõng laø nguyeân nhaân laøm cho chi phí thöùc aên chieám moät tyû leä lôùn trong toång chi phí. Cuï theå: ñoái vôùi nuoâi beø laø 186.666ñ/m3, chieám tyû leä 27,6% trong toång chi phí, ñoái vôùi loàng chìm laø 400.000ñ/m3, chieám tyû leä 29,1% trong toång chi phí. Qua keát quaû phaân tích cho thaáy nguoàn chi phí naøy cao do nguoàn thöùc aên khan hieám daãn ñeán giaù thöùc aên taêng cao. Chi phí lao ñoäng chuû yeáu laø coâng chaêm soùc, veä sinh vaø coâng kyõ thuaät. Ñoái vôùi loàng noåi chieám 3,8% trong toång chi phí, ñoái vôùi loàng chìm chieám 4,8% trong toång chi phí. Ngoaøi ra chi phí xaêng, daàu, ñi laïi chieám moät tyû leä nhoû trong toång chi phí. Ñoà thò 4.9 Tyû leä caùc chi phí trong chi phí löu ñoäng cuûa moâ hình nuoâi beø Ñoà thò 4.10 Tyû leä caùc chi phí trong chi phí löu ñoäng cuûa moâ hình nuoâi loàng Chi phí cô hoäi Tröôùc ñaây ngö daân soáng baèng ngheà khai thaùc caùc loaøi haûi saûn khaùc. Töø khi ngheà nuoâi toâm huøm phaùt trieån vaø ñem laïi lôïi nhuaän cao, nhieàu ngö daân ñaõ chuyeån ñoåi cô caáu ngaønh ngheà sang nuoâi toâm, hoï ñaàu tö voán vaø ñöôïc nhaø nöôùc cho vay hoã trôï voán ñeå phaùt trieån, vöøa taän duïng ñöôïc tieàm naêng nguoàn ñaëc saûn ôû ñòa phöông vöøa taän duïng nguoàn lao ñoäng nhaøn roãi trong vuøng, neân chi phí naøy ñöôïc bieåu hieän baèng chi phí lao ñoäng gia ñình vaø laõi suaát ngaân haøng. Qua ñieàu tra cho thaáy chi phí cô hoäi chæ chieám moät phaàn raát nhoû trong toång chi phí, ñoái vôùi nuoâi beø chieám 0,8%, coøn ñoái vôùi nuoâi loàng chìm chieám 6,1%. Ñieàu naøy phaûn aùnh ñuùng ñaëc tröng quy moâ saûn xuaát mang tính chaát gia ñình töï phaùt. Toång chi phí Söï bieán ñoåi cuûa toång chi phí laø do söï bieán ñoåi cuûa chi phí löu ñoäng vaø chi phí naøy phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá xaõ hoäi, moâi tröôøng, ... Toång chi phí vôùi nuoâi loàng noåi laø 674.737ñ/m3 vaø loàng chìm 1.373.348ñ/m3. Sôû dó coù söï sai khaùc naøy laø do nuoâi loàng noåi tuy dieän tích roäng nhöng tính treân moät ñôn vò theå tích m3 thì thaû maät ñoä thöa hôn so vôùi loàng chìm chuû yeáu taän duïng dieän tích maët ñaùy. Baûng 4.6 Phaân tích kinh teá veà chi phí trong moät vuï nuoâi toâm huøm thöông phaåm Chæ tieâu Beø Tyû leä (%) Loàng chìm Tyû leä (%) Naêng suaát trung bình (kg/m3) 1,9 3,95 Chi phí coá ñònh (ñ/m3) 123.456 18,2 129.629 9,44 Chi phí löu ñoäng (ñ/m3) 545.925 80,9 1.161.110 84,5 Toâm gioáng 333.333 49,4 694.444 50,5 Thöùc aên 186.666 27,6 400.000 29,1 Coâng lao ñoäng 25.925 3,8 66.666 4,8 Toång coäng 669.382 99,2 1.290.740 93,9 Chi phí cô hoäi (ñ/m3) 5.355 0,8 82.607 6,1 Toång chi phí (ñ/m3) 674.377 1.373.348 Thu nhaäp (ñ/m3) 760.000 1.580.000 Lôïi nhuaän (ñ/m3) 85.263 206.625 Tyû suaát lôïi nhuaän (ñ/m3) 0,126 0,15 Ñaùnh giaù veà nguoàn lôïi toâm huøm Nguy cô Nguoàn lôïi gioáng toâm huøm hieän nay bò giaûm suùt ñaùng keå vaø daàn daàn bò suy thoaùi ñeán möùc baùo ñoäng, seõ ñe doïa ñeán vieäc laøm vaø ñôøi soáng cuûa ngö daân vuøng ven bieån ñang soáng nhôø vaøo nguoàn taøi nguyeân naøy. Nguyeân nhaân daãn ñeán ñieàu naøy chaéc chaén laø do söï phaùt trieån quaù möùc, ñi leân moät caùch oà aït cuûa ngheà nuoâi toâm huøm laøm maát caân baèng sinh thaùi. Soá löôïng taøu thuyeàn taêng voït do nguoàn lôïi tröôùc maét, khai thaùc mang tính chaát laïm thaùc, beân caïnh coøn keùo theo moät soá ngaønh ngheà coù lieân quan, laøm cho heä sinh thaùi vuøng ven bieån laø nôi truù aån cuûa toâm huøm gioáng bò ñe doïa moät caùch nghieâm troïng. Vaán ñeà ñaët ra luùc naøy laø caàn phaûi coù söï can thieäp vaø phoái hôïp cuûa caùc lieân ngaønh, phaûi giaûi quyeát chuyeån ñoåi cô caáu ngheà nghieäp, coâng ngheä kyõ thuaät cho ngö daân lao ñoäng ôû caùc vuøng naøy. Nhaèm giaûm bôùt taùc nhaân xaáu ñeán moâi tröôøng, phuïc hoài taùi taïo nguoàn lôïi ñang coù. Khai thaùc haûi saûn ven bôø ñaõ tôùi haïn, muoán phaùt trieån theâm khoâng coøn caùch naøo khaùc laø phaûi chuyeån ñoåi ngö tröôøng, di chuyeån ra xa. Nhöng coâng ngheä khai thaùc coøn yeáu keùm, taøu thuyeàn nhoû, trang thieát bò khai thaùc coøn thoâ sô laïc haäu, kinh nghieäm chöa coù nhieàu, vì vaäy Nhaø Nöôùc caàn phaûi ñaàu tö nhieàu hôn trong giai ñoaïn phaùt trieån môùi. Tình hình nuoâi hieän nay coù theå noùi laø phaùt trieån raát maïnh, dieän tích vuøng nuoâi coøn söû duïng ñöôïc khoâng ñaùng keå vaø ngaøy caøng bò thu heïp. Maät ñoä loàng nuoâi phaùt trieån daøy ñaët laøm cho moâi tröôøng daàn daàn bò oâ nhieãm, trong töông lai khoâng xa chaéc chaéc seõ phaùt sinh nhieàu vaán ñeà baát lôïi cho ngheà nuoâi toâm nhö: dòch beänh, con gioáng, thò tröôøng tieâu thuï… , khoâng nhöõng taùc ñoäng xaáu ñeán ñoái töôïng ñang nuoâi maø coøn aûnh höôûng ñeán caùc loaøi haûi saûn khaùc. Baûo veä nguoàn lôïi thuûy saûn Khai thaùc vaø söû duïng nguoàn toâm gioáng moät caùch hôïp lyù, döïa treân vieäc ñaûm baûo caân baèng heä sinh thaùi, duy trì vaø phaùt trieån söï ña daïng cuûa nguoàn lôïi haûi saûn. Chuyeån ñoåi cô caáu taøu thuyeàn: Khuyeán khích ngö daân ñoùng taøu môùi coù coâng suaát lôùn töø 20CV trôû leân ñeå ñaûm an toaøn trong quaù trình khai thaùc vaø naâng cao hieäu quaû saûn xuaát. Chuyeån ñoåi cô caáu ngheà khai thaùc phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân. Giaûm ngheà giaõ caøo ñeå baûo veä baõi ñeõ vaø nguoàn lôïi ven bôø. Taêng khaû naêng ñaùnh caù ôû taàng ñaùy, ôû vuøng bieån coù ñoä saâu 50m trôû leân. Khuyeán khích phaùt trieån ngheà caù xa bôø nhö: caâu ngöø, caâu möïc, vaây ruùt, reâ khôi. Kieâm nhieàu ngheà treâm moät ñôn vò thuyeàn ngheà: di chuyeån khai thaùc ôû caùc ngö tröôøng troïng ñieåm theo muøa vuï, taêng thôøi gian baùm bieån trong naêm. Taêng caùc trang thieát bò cho taøu thuyeàn nhö: boä ñaøm, phoøng hoä ñeå ñaûm baûo an toaøn vaø naâng cao hieäu quaû khai thaùc. Tieáp tuïc ñaåy maïnh nguoàn taøi nguyeân bieån. Caám khai thaùc caùc raïng san hoâ, caám khai thaùc baèng chaát noå, xung ñieän, chaát ñoäc. Ñaåy maïnh coâng taùc taùi taïo nguoàn lôïi haûi saûn. Taêng cöôøng coâng taùc khuyeán ngö vaø khai thaùc, tieáp tuïc môû theâm nhieàu lôùp taäp huaán, ñaøo taïo ngheà naâng cao trình ñoä cho ngö daân vaø ñaûm baûo an toaøn treân bieån. Caàn phaûi coù söï keát hôïp giöõa caùc lieân ngaønh, keát hôïp chaët cheõ giöõa caùc ngö daân vuøng ven bieån, cuøng nhau giöõ gìn vaø baûo ñaûm veä sinh vuøng ñaát, vuøng nöôùc ven bôø. Söû lyù taát caû caùc loaïi chaát thaûi tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. Saép xeáp laïi taát caû caùc vuøng nuoâi moät caùch hôïp lyù, nhaèm naâng cao hieäu quaû nuoâi, beân caïnh ñeå deå kieåm soaùt quaûn lyù moät caùch chaët cheõ ñaûm baûo moâi tröôøng saïch vaø khoâng bò oâ nhieãm. KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ Keát Luaän Qua phaàn trình baøy treân chuùng toâi ruùt ra moät soá keát luaän sau: Coù 5 loaøi toâm huøm ñöôïc phaùt hieän taïi Phuù Yeân laø toâm huøm boâng (Panulirus ornatus), toâm huøm xanh (Panulirus hormatus), toâm huøm soûi (Panulirus stimpsoni), toâm huøm ñoû (Panulirus longipes), toâm huøm vaèn (Panulirus versicolor). Trong ñoù toâm huøm boâng vaø toâm huøm xanh laø hai loaøi coù giaù trò kinh teá cao nhaát vaø ñöôïc ngö daân nuoâi nhieàu nhaát. Coù 4 loaïi hình khai thaùc toâm huøm gioáng: maønh toâm, löôùi toâm, laën, chaø, trong ñoù ngheà maønh toâm phaùt trieån maïnh nhaát (chieám 70% saûn löôïng). Toâm huøm gioáng boâng vaø xanh khai thaùc trong caùc naêm taïi Phuù Yeân laø: 2001 (1.000.000con), 2002 (800.000con), 2003 (1.000.000con), 2004 (790.000con). Naêm 2004 coù 19.020 loàng chìm vaø 560 beø nuoâi toâm huøm, saûn löôïng thu hoaïch 647 taán, trong ñoù taäp trung ôû huyeän Soâng Caàu taêng 45% so vôùi naêm 2003. Chi phí trung bình cho moãi beø nuoâi töø 25.000.000 – 35.000.000, vaø loàng nuoâi töø 1.200.000 – 1.400.000. Ñeà Nghò Nhaø nöôùc phaûi coù nhöõng chính saùch hoã trôï voán cho ngö daân, ñeå ngö daân coù theå trang bò nhöõng phöông tieän hieän ñaïi vaø caûi thieän ngö cuï ñeå taêng hieäu quaû ñaùnh baét. Ñoái vôùi vieäc öông nuoâi thì coù theå môû roäng moâ hình nuoâi beø ñeå taêng dieän tích nuoâi vaø taêng naêng suaát. Tìm thò tröôøng ñeå kích thích ngö daân ñaàu tö nuoâi ñaïi traø nhöõng loaøi toâm huøm coù giaù trò nhaèm giaûi quyeát ñöôïc phaàn naøo veà nhu caàu con gioáng ñaûm baûo cho vieäc öông nuoâi thuaän lôïi. Cung caáp nhöõng thoâng tin boå ích caàn thieát, ñeå ngö daân naém baét vaø öùng duïng moät caùch coù hieäu quaû. Nhaø nöôùc phaûi coù luaät quaûn lyù, chieán löôïc quaûn lyù, phöông phaùp khai thaùc phuø hôïp, khoanh vuøng baûo veä nôi truù aån cho toâm nhaèm ñaûm baûo phaùt trieån beàn vöõng, ñeå naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn taøi nguyeân quí baùu naøy. Nhaø nöôùc caàn phaûi ñaàu tö voán nhieàu hôn cho vieän nghieân cöùu, trung taâm nghieân cöùu, caùc Tröôøng Ñaïi Hoïc ñeå nghieân cöùu taïo ra con gioáng nhaân taïo cung caáp cho vieäc öông nuoâi thuaän lôïi vaø baûo veä gioáng toâm huøm ngoaøi töï nhieân khoâng bò caïn kieät. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Trung Taâm Nghieân Cöùu Vaø Tö Vaán Phaùt Trieån Phuù Yeân. 2004. Qui hoaïch phaùt trieån toång theå ngaønh thuûy saûn Phuù Yeân. Hôïp Phaàn Hoã Trôï Nuoâi Troàng Thuûy Saûn Bieån Vaø Nuôùc Lôï. 2003. Danh muïc caùc loaøi nuoâi bieån vaø nöôùc lôï ôû Vieät Nam, (Danida- Boä Thuûy Saûn) NGUYEÃN VAÊN XUAÂN, 2000. Baøi giaûng kinh teá thuûy saûn. TRAÀN VAÊN PHAÙT, 1999. Baøi giaûng khai thaùc thuûy saûn. NGUYEÃN TAÁN TRÒNH VAØ CTV (1996). Nguoàn lôïi thuûy saûn Vieät Nam (Nhaø Xuaát Baûn Giaùo Duïc), Boä Thuûy Saûn. NGOÂ TROÏNG LÖ VAØ LEÂ THÒ KIM CUÙC (1997). Kyõ thuaät nuoâi troàng ñaëc saûn bieån, Boä Thuûy Saûn. L.b. Holthuis, 1991, FAO Fisheries Synopsis No. 125, Volume 13, FAO SPECIES CATALOGUE, MARINE OF THE WORLD, Rome PHUÏ LUÏC Baûng 1 Caâu hoûi döï kieán phaàn khai thaùc. Baûng 2 Caâu hoûi döï kieán phaàn öông nuoâi. Moät soá hình aûnh veà tình hình khai thaùc vaø öông nuoâi toâm huøm. Baûng 1. CAÂU HOÛI DÖÏ KIEÁN PHAÀN KHAI THAÙC Teân chuû hoä ……………………………………………………….Nam ( ) Nöõ ( ) Ñòa chæ ………………………………………………………………………… Tuoåi …………………………………………………………………………… Trình ñoä hoïc vaán : Caáp I ( ) Caáp II ( ) Caáp III ( ). Nhaân khaåu ……………………………………….ngöôøi. Soá lao ñoäng tham gia coâng vieäc……………………………………….ngöôøi. Phöông tieän : Ghe ………………….chieác, Coâng suaát ………………………cv. Thuùng……………………………caùi. Khaùc………………………………caùi. Ngö cuï : Maønh toâm ( ) Löôùi toâm ( ) Laën ( ) Chaø ( ). Voán ñaàu tö cho moãi phöông tieän ………………………………………trieäu. Thôøi gian ñaùnh baét: Ngaøy ( ) Ñeâm ( ). Phöông phaùp ñaùnh baét : Ngö tröôøng ñaùnh baét: Ñaù ngaàm ( ) Raïng san hoâ ( ) Caùt ( ) Buøn ( ) Doä saâu…………………m Khoaûng caùch so vôùi bôø ……………………m. Ñaùnh baét duøng ñeå : Öông nuoâi ( ). Baùn ( ) : Ñòa phöông ( ) Giaù …………..ñ/con. Ngoaïi tænh ( ) Giaù ………… .ñ/ con. Ñoái töôïng ñaùnh baét : Loaøi 1……………………Soá löôïng ……………………..con Giaù …………ñ/con. Loaøi 2…………………..Soá löôïng………………………con Giaù ……………ñ/con. Loaøi 3…………………..Soá löôïng………………………con Giaù ……………ñ/con. Loaøi 4…………………..Soá löôïng……………………….con Giaù……………ñ/con. Loaøi 5……………………Soá löôïng ………………………con Giaù …………ñ/con. 15. Nhöõng trôû ngaïi vaø khoù khaên : Thieáu phöông tieän ( ),Thieáu ngö cuï ( ),Thieáu voán ( ), Thieáu lao ñoäng ( ) Baûng2. CAÂU HOÛI DÖÏ KIEÁN PHAÀN ÖÔNG NUOÂI Teân chuû hoä…………………………………………………Nam ( ) Nöõ ( ) Ñòa chæ………………………………………………………………………… Tuoåi…………………………………………………………………………… Trình ñoä hoïc vaán : Caáp 1 ( ) Caáp 2 ( ) Caáp 3 ( ) Soá lao ñoäng tham gia coâng vieäc……………………….ngöôøi Nam ( ) Nöõ ( ) Ngheà nghieäp chính………………………………Ngheà nghieäp phuï…………… Loaïi hình nuoâi : Nuoâi beø ( ) Soá löôïng………………………….caùi Voán ñaàu tö………………………………………………………trieäu ñoàng/caùi Nuoài loàng chìm ñaët saùt ñaùy ( ) Soá löôïng………………………………caùi Voán ñaàu tö………………………………………trieäu ñoàng/caùi. Ñòa ñieåm nuoâi : Chaát ñaùy Caùt ( ) Buøn ( ) Thöïc vaät thuûy sinh ( ) Eo vònh kín gioù ( ) Xung quanh caùc ñaûo ( ) Ñoä saâu ………………..m Khoaûng caùch so vôùi bôø…………………………………………m. Nguoàn gioáng nuoâi : Ñòa phöông ( ) Ngoaïi tænh ( ) Khaùc ( ) Ñoái töôïng nuoâi : Loaøi 1………...........Soá löôïng ………………..con Giaù ………………ñ/con Kích côõ …………………………cm. Loaøi 2…………………….Soá löôïng ……………….con Giaù ………..ñ/con Kích côõ…………………………cm. Loaøi 3…………………….Soá löôïng …………………con Giaù…………ñ/con Kích côõ………………………… Loaøi 4……………………..Soá löôïng ………………..con Giaù …………....ñ/con Kích côõ……………………………cm. Loaøi 5……………………..Soá löôïng ………………..con Giaù…………ñ/con Kích côõ…………………………….cm. Nhöõng trôû ngaïi vaø khoù khaên : Con gioáng chaát löôïng xaáu ( ), Giaù thaønh cao ( ), Tyû leä soáng thaáp ( ), Khoâng ñoàng ñeàu ( ), Khoù mua ( ),Thieáu nguoàn gioáng ( ), Khoâng coù thò tröôøng tieâu thuï Caùc vaán ñeà khaùc : Giaù thöùc aên cao vaø khan hieám ( ) Thieáu voán ( ) Thu hoaïch ( ) MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH VEÀ TÌNH HÌNH KHAI THAÙC VAØ NUOÂI TOÂM HUØM Hình 1: Loàng nuoâi toâm huøm ñem leân bôø ñeå veä sinh Hình 2: Ngö cuï laøm maønh toâm Hình 3 Caûnh ñem loàng toâm leân bôø ñeå thu hoaïch toâm thöông phaåm. Hình 4: Caûnh baét toâm huøm thöông phaåm. Hình 5: Caûnh löïa toâm thöông phaåm ñaït tieâu chuaån Hình 6:Caûnh caân toâm huøm thöông phaåm. Hình 7: Ngö cuï duøng laøm löôùi toâm. Hình 8: Ngö cuï laøm ngheà chaø. Hình 9: Caûnh nuoâi toâm huøm beø ôû huyeän Soâng Caàu. Hình 10: Phöông tieän khai thaùc toâm huøm.