Luận văn Giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may của Campuchia

thiếu đối với nhà đầu tư. 2.4. Đánh giá thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ( FDI) vào ngành dệt may ở Cămpuchia Chỉ tiêu cho đầu tư đạt được 7% vào năm 2006-2007 và giảm từ mức 18% so với năm 2005, lý do là sự tăng trưởng chậm hơn ở cả hai khu vực đầu tư công cộng và tư nhân. Đầu tư công cộng tăng 6% chậm hơn đáng kể so với năm 2005 khi mức đạt 24% tăng trưởng giảm không liên quan đến chính trị nhưng liên quan đến mức thực hiện luật chính sách theo luật chính sách của mỗi năm 2004, 2005, 2006 đầu tư công cộng phải tăng 1% năm 2004 và 1.4% năm 2005 tỷ lệ tăng trưởng cao của đầu tư công cộng năm 2004 ở mức 24%. Nguyên nhân chính là do việc sử dụng chi tiêu ngân sách vào năm 2006 được viện trợ tài chính từ vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), chỉ đạt được 85% dự án, mà khi đó sử dụng vốn năm 2007 đạt 127% mức tăng trưởng của đầu tư năm 2007 mà cao hơn mục tiêu 0.9% bị tác động của việc sử dụng vốn đạt 123% mục tiêu. Đầu tư tư nhân trong và ngoài nước tăng trưởng chậm hơn giảm từ 13% năm 2003 xuống 10% năm 2006. Nguyên nhân chính là do sự giảm vốn 162 triệu USD năm 2005. Lý do cơ bản cho việc giảm đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Cămpuchia là sự hồi phục kinh tế chậm chạp của khu vực Đông Nam Á và sự nâng cao nhanh hơn của môi trường đầu tư ở các nước cạnh tranh như Việt Nam, Phillipine, Trung Quốc, Thái Lan. Tiến trình nâng cấp cơ sở vật chất và môi trường tổ chức ở Cămpuchia vẫn không bằng các nước khác. Ví dụ như Việt Nam đã nâng cấp hệ thống giao thông, 45 điện, và hệ thống cơ quan hành chính v.v... Cămpuchia tụt hậu sau những nước cạnh tranh trong việc thiết lập môi trường đầu tư thuận lợi hơn, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) hầu như không thể tăng. Điều này yêu cầu đòi hỏi một nỗ lực to lớn của Chính phủ để thực hiện nhiều chính sách cải tổ cần thiết, đặc biệt những chính sách liên quan đến hành chính và cuộc đấu tranh chống lại tham nhũng, một chính sách kinh tế mới. Các nhà đầu tư tư nhân trong nước mà sản xuất cho trong nước hoặc cho xuất khẩu nên được coi là những hoạt động chiến lược mà có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. 2.4.1. Những ưu điểm trong trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ( FDI ) vào ngành dệt may ở Cămpuchia Hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài trong ngành dệt may có những ưu điểm sau : Hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài đã bổ sung nguồn vốn để phát triển ngành dệt may Cămpuchia - Khối lượng vốn đầu tư từ hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành dệt may Cămpuchia rất là lớn .Cùng với quá trình bổ sung nguồn vốn , các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài còn mang lại một khối lượng lớn tài sản, thiết bị và công nghệ được đưa vào ứng dụng trong sản xuất giá trị tài sản cố định tăng và năng lực cùng tăng theo . - Tạo công ăn việc làm, đồng thời hoạt động (FDI) trong ngành dệt may đã và đang góp phần đào tạo, nâng cao nghiệp vụ, kinh nghiệm công tác cho lao động Cămpuchia . - Hoạt động này góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng Để xoá bỏ việc khó khăn trong cơ sở hạ tầng thì nhà nước cần phải đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để tạo điều kiện thuận lợi trong sản xuất kinh doanh của dự án. Mặt khác, khi đi vào triển khai, chính các dự án FDI lại tác động ngược trở lại làm cho cơ sở hạ tầng hoàn thiện hơn, hiện đại hơn . 46 - Đẩy mạnh hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài là cơ sở để đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế, cán bộ kỹ thuật, công nhân …Hiện này phần lớn lao động Cămpuchia là lao động giản đơn mà nguồn vốn ngân sách lại hết sức eo hẹp và còn có nhiều việc phải chi ngoài việc chi cho giáo dục và đào tạo. Chính vì vậy các dự án đầu tư nước ngoài đã giúp cho Cămpuchia đào tạo một khối lượng lớn đội ngũ lao động có trình độ với tác phong lao động công nghiệp . - Đóng góp vào ngân sách nhà nước Những dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài khi đi vào sản xuất kinh doanh không những mang lại lợi nhuận cho chủ đầu tư, lợi ích trực tiếp cho bên liên doanh, cho người lao động Cămpuchia mà còn đóng góp cho ngân sách nhà nước, làm tăng nguồn thu cho ngân sách, góp phần vào việc khắc phục thâm hụt ngân sách . 2.4.2. Tồn tại trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) Hiện nay tình hình thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trong ngành dệt may Cămpuchia còn gặp nhiều khó khăn trong hệ thống pháp luật, trong thủ tục hành chính, nguồn nguyên liệu cho ngành dệt còn thiếu, cơ sở hạ tầng còn nhiều yếu kém, chất lượng lao động còn thấp… Những tồn tại này được thể hiện một cách cụ thể như sau: ♦ Hệ thống pháp luật còn nhiều bất cập: - Nhiều nhà đầu tư nước ngoài chuyển giao vào Cămpuchia công nghệ lạc hậu với giá cả cao. Trong một số trường hợp do tình hình chính trị việc nhà đầu tư nước ngoài không thiện chí đầu tư và làm ăn lâu dài ở Cămpuchia là nguyên nhân làm cho các dự án đầu tư không thể triển khai hoặc triển khai không có kết quả. - Một số chính sách chưa được xác định rõ nên chưa thể chế hoá hoặc đã có chính sách làm cơ sở nhưng văn bản pháp quy ban hành chậm. - Một số luật kinh tế liên quan đến đầu tư nước ngoài chậm ban hành như luật lao động, luật bất động sản... 47 - Pháp luật chưa đồng bộ, hoàn chỉnh, nghiêm trọng hơn là việc thi hành pháp luật chính sách nhiều khi không nghiêm túc, ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của các nhà đầu tư trong quá trình triển khái dự án, thực hiện kế hoạch kinh doanh, thương mại và một loạt các vần đề khác liên quan đến quản lý và sử dụng lao động. ♦ Cơ quan quản lý FDI của Chính phủ Hoàng gia còn nhiều bất cập:: 83,3% nhà đầu tư đã đánh giá rằng sự hạn chế và không quan tâm của toà án và cơ quan địa phương khi nhà đầu tư gặp khó khăn là nhân tố làm cho nhà đầu tư không yên tâm. Mặc dù có sự cam kết giải quyết của Cămpuchia có các nhà đầu tư không nhận được những giải pháp cụ thể hợp lý. Các nhà đầu tư công nghiệp dệt may đã lo lắng về đồng tiền để làm thủ tục của họ trong đó 83,3% cho biết rằng đồng tiền cho các quan chức của cơ quan không hợp pháp. Hơn nữa tham nhũng là vấn đề rất nặng nề có ảnh hưởng đến lợi nhuận và không có lựa chọn nào khác cho công nhân tăng sản lượng theo khả năng làm thêm giờ để ngăn cản việc lỗ vốn của họ. Thỉnh thoảng luật, luật pháp và chính sách chính trị đã thuyết phục rất nhiều lần để làm cho nhà đầu tư khó khăn sắp xếp việc thực hiện của mình với những tình hình thay đổi. Như vậy, 90% chủ công ty đã lên tiếng rằng quan chức Chính phủ hoàng gia Cămpuchia thường xuyên dùng hình thức kiểm soát để đòi hỏi công ty phải cho họ tiền. ♦ Thiếu nguồn nguyên liệu: Theo số liệu nghiên cứu cho thấy những khó khăn trong công nghiệp dệt may Cămpuchia chính là sự hạn chế nguyên liệu trong nước và hạn chế công nghiệp hỗ trợ. Nhà đầu tư buộc phải nhập khẩu nguyên liệu và các thiết bị phục vụ cho ngành dệt may từ nước ngoài. Điều này làm cho các nhà đầu tư phải đối mặt với việc vận chuyển và nhập khẩu. Mặt khác sự thiếu nguyên liệu trong nước, thiếu công nghiệp hỗ trợ với công nghiệp Cămpuchia đã trở thành vấn đề lớn đối với sản xuất sản phẩm, đồng thời một số nguyên liệu có thể nhập khẩu không cần đóng thuế nhưng 48 nhà đầu tư phải tiêu thụ nhiều vận tải và làm thủ tục khác mà cuối cùng sẽ làm cho sản phẩm của họ mất cơ hội cạnh tranh vì giá đầu của sản phẩm rất cao. Về điều này, 60% nhà đầu tư đã lo lắng và đề nghị cho Chính phủ hoàng gia Cămpuchia quan tâm đến vấn đề này nếu Cămpuchia thật sự muốn thu hút nhà đầu tư nước ngoài. ♦ Cơ sở hạ tầng yếu kém: Sự hạn chế của cơ sở hạ tầng cũng là nguy cơ đối với FDI trong công nghiệp dệt may Cămpuchia. Nhà đầu tư 90% cho biết Cămpuchia còn thiếu cơ sở hạ tầng kinh tế để phát triển ngành công nghiệp như vấn đề công nghiệp dệt may đặc biệt ngành điện tử, hệ thống điện nước và hệ thống vận tải. Cũng với vấn đề trên còn hạn chế sự tham gia của cơ quan Chính phủ, hạn chế tham gia cơ quan tư pháp làm cho nhà đầu tư nước ngoài không yên tâm. ♦ Chất lượng lao động thấp: Đào tạo về chuyên môn ở Cămpuchia còn hạn chế làm cho chủ đầu tư thiếu rất nhiều công nhân lao động có tay nghề cao. Chính độ chuyên môn của lực lượng lao động còn hạn chế đã làm cho nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc tăng sản xuất sản phẩm vì phải dành nhiều thời gian và nhiều tiền để đào tạo công nhân lao động. Theo nghiên cứu cho thấy rằng công nhân lao động phần lớn từ 40%-46% mới học hết cấp 1. Lý do này làm cho nhà đầu tư nước ngoài vào ngành công nghiệp dệt may ở Cămpuchia lo ngại. Tất cả những vấn đề trên đã làm cho giá cả sản phẩm dệt may cao. Đây là lý do làm cho sản phẩm của công ty khó cạnh tranh trên thị trường. Đồng thời giá cả sản phẩm cao cộng chi phí tham nhũng làm cho tiêu thụ của nhà đầu tư thêm khó khăn. Không những thế chất lượng sản phẩm sản xuất của công ty lại thấp do đào tạo kiến thức và chuyên môn của công nhân còn hạn chế. Như vậy công ty nhận được lợi nhuận thấp nên mục tiêu của chủ đầu tư không đặt được. Điều đó đã làm cho doanh nghiệp phải buộc công nhân lao động làm thêm giờ với tiền lương rất thấp. Việc bắt buộc công nhân lao động làm việc thêm giờ và lương rất thấp cộng với những vấn đề coi thường hay 49 khai thác quá mức lao động đã dẫn đến tình trạng biểu tình của công nhân đối với chủ công ty, đòi tăng tiền lương và giảm bớt giờ làm việc và đòi hỏi chủ nhà máy dừng coi thường công nhân. Chính các nguyên nhân này đã phá hỏng các đơn đặt hàng từ nước ngoài. Đồng thời do bạo loạn và biểu tình của công nhân tăng nên nhiều chủ đầu tư phải đóng cửa nhà máy. Kết quả công nhân lao động phải đối mặt với sự thiếu việc làm và không có lương củng cố đời sống gia đình. Như vậy vấn đề này sẽ ảnh hưởng đến kinh tế và toàn xã hội. 2.4.3. Những nguyên nhân của sự tồn tại trong việc thu hút FDI của Cămpuchia ♦ Môi trường pháp lý chưa ổn định: Điều này cho thấy rằng mặc dù luật pháp có nêu ra là những chủ đầu tư ở Vương quốc Cămpuchia phải nhận được sự ưu đãi như những trên thực tế thì một số nhà đầu tư vẫn gặp phải khó khăn trong việc làm thủ tục đầu tư còn một số nhà đầu tư khác thì cơ hội đầu tư lại rất thuận lợi. Chính sách và luật pháp với FDI của Chính phủ hoàng gia Cămpuchia nổi bật lên ở một số điểm chính sau: Một là: Quan điểm khuyến khích của Chính phủ hoàng gia Cămpuchia đối với đầu tư ở Cămpuchia Để thu hút đầu tư FDI Chính phủ Hoàng gia Cămpuchia đã có nhiều biện pháp chính sách khuyến khích trên cơ sở giá lao động rẻ. Theo điều tra cho thấy 83,3% nhà đầu tư được phỏng vấn cho biết rằng có vấn đề khuyến khích rất là quan trọng đối với đầu tư của họ, 63,3% nhà đầu tư cho rằng khả năng bán hàng vào thị trường trong nước không quan trọng đối với nhà đầu tư vì đầu tư của họ có mục đích xuất khẩu tới nước thứ 3 là quan trọng hơn. Đồng thời nhà đầu tư FDI cho ý kiến rằng chính sách mậu dịch của Chính phủ hoàng gia Cămpuchia và là nước nhận được hệ thống ưu đãi thuế chung (GSP) và là quốc gia được hưởng chế độ ưu đãi (MFN) có lợi thế cho doanh nghiệp của họ. 80% nhà đầu tư đã phỏng vấn cho rằng các lý do trên đã 50 khuyến khích họ đầu tư vào Cămpuchia. Đối với nhân tố lợi nhuận và tình hình chính trị thì 60% các nhà đầu tư cho rằng đây là nhân tố quan trọng để thúc đẩy họ đầu tư vào Cămpuchia. Điều này cho thấy rằng mặc dù Cămpuchia có sự quan tâm đối với đầu tư nhưng hệ thóng pháp luật vẫn còn một số bất cập trong việc quản lý đầu tư và hệ thống luật pháp ổn định. Hai là: Việc quản lý FDI của Chính phủ hoàng gia Cămpuchia vẫn còn có nhiều điểm bất hợp lý cần phải cải cách để khuyến khích và giúp Chính phủ thẩm định dự án đầu tư nước ngoài ở Cămpuchia. Theo sự đánh giá của nhà đầu tư đã phỏng vấn thì 80% cho rằng sự quyết định của cơ quan đầu tư của Cămpuchia trong việc nhận dự án đầu tư và đề nghị liên quan đến quá trình thực hiện dự án đầu tư có sự chậm chạp và làm mất nhiều thời gian của họ. Hơn nữa 73% nhà đầu tư được phỏng vấn trả lời rằng người quản lý cơ quan không trả lời rõ ràng, đặc biệt là về việc kiếm tra và đưa điều kiện khuyến khích nhập khẩu không có thuế. Ba là: Ưu đãi đối với đầu tư ở Cămpuchia. Mặc dù Cămpuchia tăng độ ưu đãi rất nhiều như không tính thuế lợi nhuận đến 8 năm, đưa các điều làm ăn lỗ sang năm sau thời gian 5 năm tiếp tục, không tính thuế các nguyên liệu nhập khẩu và đồ dùng quan trọng thay thế trừ thuế sản phẩm xuất khẩu ở Cămpuchia. Theo việc nghiên cứu thì 96,7% công ty dệt may đã phỏng vấn trả lời rằng không nhận được khuyến khích xoá bỏ thuế về lợi nhuận thời gian 8 năm chỉ có 3,3% đã nhận được đồ khuyến khích loại này. Phần lớn, 76,7% trả lời rằng không nhận được việc lỗ thời gian 5 năm tiếp tục, chỉ có 6,7% đã trả lời nhận được khuyến khích xoá bỏ thuế những nguyên vật liệu nhập khẩu và đồ dùng quan trọng. Số nhiều của công ty nhận được việc xoá bỏ thuế về sự chuyển lợi nhuận sang nước nhà đầu tư và thuế về phần chia lợi nhuận. ♦ Thủ tục hành chính chưa được hoàn thiện: Hiện nay, thủ tục hành chính trong việc cấp phép và quản lý FDI ở Cămpuchia còn nhiều bất cập. Chẳng hạn như việc xin cấp giấu phép phải 51 nộp qua Uỷ ban Phát triển Cămpuchia (CDC) sau đó qua rất nhiều bộ ngành để tiến hành thẩm định. 52 ♦ Tình hình chính trị chưa ổn định: Tình hình chính trị không ổn định là một trong những nhân tố quan trọng kìm hãm việc thu hút FDI vào Cămpuchia. Tuy tình hình chính trị lãnh đạo đang ngày càng được nhân dân ủng hộ nhưng do có nhiều Đảng phái trong một đất nước mà các Đảng phái này đều chịu sự tác động của các thế lực bên ngoài , nên tình hình chính trị Cămpuchia còn nhiều mâu thuẫn và sự phá hoại của các thế lực phản động trong và ngoài nước. Đây chính là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng tới thu hút FDI vào Cămpuchia. ♦ Cơ cấu phân bổ FDI không hợp lý Hiện nay , địa bàn đầu tư và lĩnh vực đầu tư có sự không cân đối về cơ cấu . Các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành dệt may chủ yếu tập trung ở thủ đô PHNOM PENH . Công tác quy hoạch thiếu sự đồng bộ giữa chiến lược phát triển của đất nước với lợi thế tiềm năng của từng vùng , sự không nhất quán và thực hiện không tốt việc phân cấp thẩm quyền giữa trung ương và địa phương . Những ưu đãi về thuế thu nhập , thuế nhập khẩu của những vùng và lĩnh vực cần thu hút FDI chưa cao lại thường đi kèm với những rang buộc nên thường làm nản long các nhà đầu tư . Mục tiêu của nhà đầu tư là lợi nhuận vì vậy mà nơi nào , ngành nào đem lại cho họ nhiều lợi nhuận hơn thì họ sẽ đầu tư vào đó . Do vậy , sự phát triển không đồng đều giữa các vùng tạo ra sự chênh lệnh trong việc thu hút nguồn vốn đầu tư . - Ngành dệt may của Cămpuchia chua thu hút được các nhà đầu tư lớn - Nguyên nhân khách quan là do vị trí , phong tục tập quán khác nhau giữa các quốc gia đem lại , đặc biệt là đối với các nhà đầu tư đến tư Châu Âu và Châu Mỹ . Chính vì vậy mà sự am hiểu về thoi quen tiêu dùng cũng như thị trường , thị hiếu của họ đối với người tiêu dùng Cămpuchia còn nhiều hạn chế . - Nguyên nhân chủ quan là thị trường Cămpuchia còn nhỏ bé, sức mua, sức sống và thu nhập trung bình chưa cao. Trong ngành dệt may, yếu tố kỹ thuật và chất xám không cao nên thiếu vắng của nhà đầu tư lớn . 53 - Nguyên nhân từ các nhà đầu tư nước ngoài. - Các nhà đầu tư nước ngoài không đầu tư vào Cămpuchia vì lợi nhuận của ngành này còn thấp so với đầu tư vào ngành dệt may của một số nước thuộc khu vực Đông Nam Á, Trung quốc... Só với các ngành khác thì dệt may của Cămpuchia có lợi thế hơn cả nhưng chính phủ Cămpuchia cần có những chính sách mới tạo điều kiện cho ngành cạnh tranh với nước ngoài. - Các nhà đầu tư nước ngoài, không đầu tư vào dệt may của Cămpuchia hay đầu tư vào Cămpuchia vì họ nhận thấy đầu tư vào Cămpuchia có rủi ro lớn hơn so với đầu tư vào các nước khác trong khu vực do kinh tế của Cămpuchia phát triển chậm hơn so với các nước trong khu vực. - Có các nhà đầu tư coi trọng thị trường Cămpuchia là thị trường tiềm năng, nhưng đàm phán giữa các nhà đầu tư và chính phủ Cămpuchia không đạt được kết quả như yêu cầu của các nhà đầu tư nước ngoài, nên không có nguồn vốn đầu tư vào Cămpuchia. 54 CHƯƠNG III MỘT SỐ GIẢI PHÁP THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI (FDI) VÀO NGÀNH DỆT MAY CỦA CĂMPUCHIA 3.1 Cơ hội và thách thức trong việc thu hút đầu tư nước ngoài vào ngành dệt may của Cămpuchia. 3.1.1 Cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài vào cămpuchia. Trong những năm trở lại đây nền kinh tế của Cămpuchia đã đạt được những thành công đáng kể, Chính phủ Cămpuchia đã có những thay đổi chính sách thích hợp tạo điều kiện thuận lợi cho thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. + Đầu tư trực tiếp nước ngoài không căn cứ vào tài nguyên phong phú. Như nghiên cứu cho thấy 70 – 80% nguồn vốn đầu tư nước ngoài di chuyển trong nội bộ các nước phát triển, vì vậy Cămpuchia không bị mất lợi thế cạnh tranh so với các nước trong khu vực. Cămpuchia có tài nguyên phong phú ngành dệt may phát triển, nhân công giá rẻ là nhân tố hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài. + Cămpuchia tích cực tham gia vào các tổ chức kinh tế thế giới. Cămpuchia là một quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, tham gia sớm vào khối kinh tế ASEAN, WTO đã có những thay đổi lớn về chính sách, luật pháp phù hợp với các quy định của các tổ chức kinh tế và thương mại. Chính những thay đổi về chính sách cũng như luật pháp là cơ hội cho Cămpuchia thu hút ngày càng lớn hơn nguồn vôn của các doanh nghiệp dầu tư trực tiếp nước ngoài, Cămpuchia chú trọng mở của thị trường thu hút đầu tư của các tập đoàn xuyên quốc gia, các quốc gia thuộc khu vực Đông Nam Á các nước thuộc khối ASEAN + 3. + Thành công của các doanh nghiệp dệt may trong việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Như nghiên cứu số liệu trên cho thấy các doanh nghiệp dệt may của Cămpuchia hoạt động có hiệu quả, tốc độ tăng trưởng gần 10 % một năm, thị 55 trường xuất khẩu luôn được mở rộng. Các nhà đầu tư nước ngoài luôn quan tâm tới hoạt động của các doanh nghiệp thu hút đầu tư nước ngoài + Bổ sung cho nguồn vốn trong nước Khi một nền kinh tế muốn tăng trưởng nhanh hơn , nó cần nhiều vốn hơn nữa . Nếu vốn trong nước không đủ thì vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài rất là có vai trò quan trọng trong việc góp phần vấn đề này . + Tiếp thu công nghệ và bí quyết quản lý Thu hút FDI từ các công ty đa quốc gia sẽ giúp một nước có cơ hội tiếp thu công nghệ và bí quyết quản lý kinh doanh mà các công ty này đã tích luỹ và phát triển qua nhiều năm và những bằng khoản chi phí lớn . + Tham gia mạng lưới sản xuất toàn cầu Khi thu hút FDI từ các công ty đa quốc gia , không chỉ xí nghiệp có vốn đầu tư của công ty đa quốc gia , mà ngay cả các xí nghiệp khác trong nước có quan hệ làm ăn với xí nghiệp đó cũng sẽ tham gia quá trình phân công lao động khu vực , Chính vì vậy , nước thu hút đầu tư sẽ có cơ hội tham gia mạng lưới sản xuất toàn cầu thuận lợi cho đẩy mạnh xuất khẩu . + Tăng số lượng việc làm và đào tạo nhân công Vì một trong những mục đích của FDI là khai thác các điều kiện để đạt được chi phí sản xuất thấp , nên xí nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sẽ thuê mướn nhiều lao động địa phương . Thu nhập của một bộ phận dân cư địa phương được cải thiện sẽ đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế của địa phương . Trong quá trình thuê mướn đó , đào tạo các kỹ năng nghề nghiệp , mà trong nhiều trường hợp là mới mẻ và tiến bộ ở các nước đang phát triển thu hút FDI , sẽ được xí nghiệp cung cấp . Điều này tạo ra một đội ngũ cán bộ lao động có kỹ năng cho nước thu hút FDI . Không chỉ có lao động thông thường mà cả các nhà chuyên môn địa phương cũng có cơ hội làm việc và được bồi dưỡng nghiệp vụ ở các xí nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài . 56 3.1.2 Thách thức thu hút đầu tư nước ngoài vào Cămpuchia. + Cạnh tranh khốc liệt của các quốc gia thuộc khu vực, đặc biệt là Việt Nam và Trung Quốc trong những năm gần đây thị phần hàng dệt may của cả Việt Nam và Trung Quốc luôn chiến tỷ trọng lớn, Chính phủ Việt Nam cũng như Trung Quốc có nhiều chính sách tốt hơn Cămpuchia cũng như nhũng thuận lợi của các quốc gia trong khu vực làm cho nguồn vốn đầu tư vào Cămpuchia tăng với tốc độ không cao so với Việt Nam và Trung Quốc. + Một số chính sách như chuyển giao công nghệ, cạnh tranh công bằng của Cămpuchia chưa hoàn thiện làm cho tỷ trọng ngành dệt may không tăng nhanh, hiệu quả hoạt động ngành thấp, kém hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài. + Lợi thế cạnh tranh giá nhân công rẻ và chi phí đầu vào rẻ dần mất đi, cộng với những thay đổi chậm chạp không phù hợp với thời đại làm cho hiệu quả hoạt động của ngành giảm sút, đặc biệt giá nhân công ngày càng tăng nhanh và lạm phát cao trong những năm gần đay làm tăng chi phí đầu vào giảm hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp dệt may. + Vấn đề nguồn nhân lực của Cămpuchia chưa đáp ứng hoàn toàn cho các nhà đầu tư nước ngoài , đào tạo về chuyên môn ở Cămpuchia còn hàn chế làm cho nhà đầu tư nước ngoài thiếu rất nhiều công nhân lao động có tay nghề cao , từ đó tạo việc khó khăn cho việc thu hút FDI vào ngành dệt may của Cămpuchia . + Cơ sở hạ tầng còn yếu kém Sự hạn chế của cơ sở hạ tầng cũng là nguy cơ đối với việc thu hút FDI vào ngành dệt may của Cămpuchia . Từ đó tạo việc không thuận lợi trong việc tăng cường thu hút FDI . + Môi trường kinh doanh và đầu tư của ngành dệt may của Cămpuchia vẫn còn nhiều bất cập . 57 3.2. Phương hướng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may ở Cămpuchia Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là một bộ phận quan trọng trong chính sách mở cửa góp phần đẩy nhanh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đó là một chủ trương đúng đắn và cần thiết phù hợp với xu thế chung trên thế giới và thực tiễn phát triển của nước Cămpuchia. Ngành công nghiệp dệt may sẽ là một ngành công nghiệp mũi nhọn của nước Cămpuchia trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Việc thu hút vốn nước ngoài vào phát triển ngành công nghiệp dệt may Cămpuchia trong thời gian tới cần quán triệt những quan điểm cơ bản sau: - Thu hút đầu tư nước ngoài nhằm phát triển ngành cả về quy mô, năng lực sản xuất, cũng như chất lượng sản phẩm, trên cơ sở tích cực mở rộng thị trường, đầu tư đồng bộ công nghệ, lựa chọn thiết bị tiên tiến, nâng cao tay nghề của công nhân… - Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành công nghiệp dệt may ở Cămpuchia cần thiết phát triển theo hướng cân đối khép kín quy trình sản xuất trên địa bàn thành phố, từ khâu kéo sợi, dệt vải… nhằm phát huy tốt năng lực nhà xưởng, thiết bị, máy móc, lao động… tạo ra sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Phát triển công nghiệp dệt gắn với công nghiệp may nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp góp phần thúc đẩy công nghiệp hoá, hiện đại hoá. - Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào phát triển công nghiệp dệt may phải xây dựng được mối quan hệ chặt chẽ, vừa phân công, vừa hợp tác giữa các đơn vị sản xuất quốc doanh và ngoài quốc doanh, giữa đơn vị trung ương và đơn vị địa phương. Trong đó các doanh nghiệp quốc doanh là đơn vị đầu mối củng cố phát triển các vệ tinh ngoài quốc doanh góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thành phố. - Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) phát triển công nghiệp dệt may cần đảm bảo hiệu quả kinh tế xã hội của đầu tư. Đầu tư phát triển ngành 58 dệt may liên quan đến nhiều vấn đề như: Tốc độ tăng trưởng năng suất, chất lượng, giá cả sản phẩm, khả năng cạnh tranh của sản phẩm, lượng vốn, cơ chế huy động vốn, việc làm… Hiệu quả kinh tế là mục tiêu, là căn cứ của việc lựa chọn dự án. Tuy nhiên vấn đề xã hội như việc làm, tận dụng năng lực hiện có cũng cần đặt ra khi lựa chọn dự án. 3.3. Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may ở Cămpuchia 3.3.1. Cải cách thủ tục hành chính trong quản lý hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) Trên thực tế nhiều dự án mất nhiều thời gian chờ đợi trong khâu cấp giấy phép, một mặt là do sự phân công nhiệm vụ không rành mạch giữa các cơ quan chức năng, mặt khác là do tệ quan liêu của quyền các cấp Chính quyền cơ quan Bộ quản lý. Hiên nay, các tỉnh, thành phố ở Cămpuchia đã được phân quyền cấp giấy phép cho các dự án FDI dưới 2 triệu USD, đó là thuận lợi lớn cho tỉnh, thành phố có thể chủ động giải quyết nhanh chóng các thủ tục có liên quan đến việc cấp giấy phép đầu tư. Tuy nhiên, để làm tốt chức năng cần có sự chuyển biến tích cực hơn nữa. Ở Cămpuchia hiện nay tuy thủ tục hành chính đã có nhiều đổi mới nhưng vẫn còn rườm ra và chưa phù hợp với yêu cầu của thực tế. Chính vì vậy cần phải có biện pháp cải tiến thủ tục hành chính cho phù hợp cụ thể là: Thứ nhất, nên thực hiện chế độ một cửa như hiện nay một số cơ quan cấp phép kinh doanh ở nhiều tỉnh thành Việt Nam đang thực hiện. Thứ hai, không cần thiết phải để một dự án đầu tư qua quá nhiều bộ ngành kiểm duyệt để rồi CDC mới cấp giấy phép. Mà nên thực hiện theo hình thức là chỉ cần thông qua bộ hoặc ngành trực tiếp quản lý trong lĩnh vực đó kiểm duyệt là được. Đồng thời cung cấp cho nhà đầu tư biết các quy định và các yêu cầu khác buộc nhà đầu tư phải thực hiện mà không cần phải thẩm định. Trong quy định đó cần nêu rõ nếu nhà đầu tư không thực hiện mà bất kỳ lúc nào đó cơ quan Chính phủ kiểm tra mà không thấy thực hiện thì họ sẽ bị 59 phạt thật nặn (phạt bằng tiền). Số tiền phạt sẽ rất lớn để họ không giám không thực hiện theo các quy định đó vì nếu họ bị phát hiện một lần là làm trái quy định thì số tiền phạt đó có thể làm cho họ bị phá sản. Thứ ba, cần phải ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý hành chính, như sử dụng hệ thống mạng Internet vào công tác quả lý FDI. Như có thể cho phép các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nộp hồ sơ đăng ký qua mạng, nộp báo cao hay các giải trình qua hệ thống mạng Internet. 3.3.2. Đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư kết hợp với lựa chọn thẩm tra đối tác đầu tư nước ngoài ♦ Xúc tiến đầu tư: Hoạt động đầu tư nước ngoài nói chung và đầu tư vào ngành dệt máy của Cămpuchia nối riêng ở giai đoạn ban đầu khi các chủ đầu tư còn đang tiếp tục thăm dò và lựa chọn thì hoạt động xúc tiến đầu tư như chiếc cầu nối cuốn hút các công ty nước ngoài đến đầu tư vào Cămpuchia. Xúc tiến đầu tư tác động trực tiếp hữu hiệu tới thu hút đầu tư nước ngoài, là công cụ để chuyển những yếu tố thuận lợi của môi trường đầu tư thông qua các cơ chế hữu hiệu của hệ thống các khuyến khích tác động đến các nhà đầu tư. Cần phải xúc tiến đầu tư vì nhà đầu tư có thể có quá nhiều cơ hội đầu tư mới, sự lựa chọn của các nhà đầu tư phải trên lượng thông tin kịp thời và chính xác trên cơ sở so sánh mức độ sinh lời và rủi ro. Thông qua xúc tến đầu tư sẽ giúp cho các chủ đầu tư nước ngoài và trong nước rút ngắn thời gian tìm hiểu, tạo điều kiện để họ nhanh chóng hợp tác. Ta có thể thấy vai trò của xúc tiến đầu tư là rất quan trọng như hiện nay đội ngũ cán làm công tác xúc tiến đầu tư tại Cămpuchia còn thiếu thiết bị yếu kém về trình độ năng lực. Không những thế hệ thống xúc tiến còn thiếu đồng bộ, thống nhất và đã đến lúc phải tổ chức lại như sau: - Cần phải hoạch định một chiến lược xúc tiến đầu tư nhằm đáp ứng được nhu cầu và mục tiêu ổn định và phát triển kinh tế xã hội. Việc hoạch định này cần 60 phải do Bộ Thương mại phối hợp cùng Uỷ ban Phát triển Cămpuchia nghiên cứu tìm hiểu và vạch ra. - Chính phủ hoàng gia Cămpuchia hàng năm cần phải bỏ ra một khoản ngân sách để đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác xúc tiến đầu tư. - Cần phải tăng cường và có kế hoạch đưa các Bộ, viện, trường và các cơ quan làm công tác đối ngoại tham gia vào hoạt động xúc tiến đầu tư. Ngành công nghiệp dệt may Cămpuchia phải chủ động tìm kiếm đối tác đầu tư để đầu tư vào những dự án đã quy hoạch để có thể tìm kiếm và xác định khuyến khích đầu tư đúng đắn, có thể thông qua nhiều biện pháp và cách thức khác nhau. ♦ Lựa chọn đối tác đầu tư nước ngoài: Việc thu hút đầu tư nước ngoài vào Cămpuchia không phải là bất cứ cong ty nước ngoài nào ta cũng thu hút mà cần phải bết lựa chọn đói tác để sao cho dự án đầu tư có hiệu quả, chống ô nghiễm môi trường và điều quan trọng là không thể biến Cămpuchia trở thành bãi thải công nghệ của thế giới. Chính vì vậy việc lựa chọn đối tác đầu tư là rất cần thiết và có tâm quan trọng đặc biệt. Với chủ trương đa phương hoá và đa dạng hoá các hình thức quan hệ và luật đầu tư hấp dẫn đương nhiên sẽ có nhiều đối tác đầu tư. Do vậy, việc lựa chọn đối tác phải quán triệt hai vấn đề quan trọng: Một là: Lựa chọn đối tác đầu tư nước ngoài cần phải hướng trọng tâm vào các đối tác là các công ty xuyên quốc gia thực thụ, bởi vì đó là nơi có nguồn vốn, nguồn kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý, đồng thời ở đó có mức độ đúng đắn, mối quan hệ trong tin cậy cũng cao hơn. Hai là: Lựa chọn đối tác cho từng ngành, từng lĩnh vực. Để công tác lựa chọn đối tác đạt được mục đích đề ra, cần phải xây dựng hệ thống tiêu chuẩn cơ bản đánh giá đối tác nước ngoài, như: Tư cách pháp nhân, năng lực tài chính, tiềm lực công nghệ, khả năng cạnh tranh, kinh nghiệm kinh doanh, thiện chí kinh doanh. Các chỉ tiêu này đều rất quan trọng 61 đối với công tác thẩm định và lựa chọn đối tác. Song với thực trạng ngành dệt may Cămpuchia thi phải quan tâm nhiều hơn tới 2 chỉ tiêu: Thứ nhất, năng lực tài chính. Thứ hai, tiềm năng công nghệ. 3.3.3. Cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào công nghiệp dệt may Cămpuchia Phát triển và hoàn thiện cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất và dịch vụ nội địa là điều kiện tiên quyết cho việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Đối với những vùng, địa phương có cơ sở hạ tầng phát triển, cần tiếp tục đầu tư để duy trì, cải tạo và nâng cấp để tạo động lực phát triển vùng, tạo điều kiện thu hút các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mới cũng như tạo thuận lợi cho các dự án đang hoạt động là hết sức cần thiết. Việc tiếp thu đầu tư cho các vùng này, tạo điều kiện cho các vùng, địa phương tiếp tục phát triển mạnh, tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển ở các vùng phụ cận. Đối với từng các vùng, địa phương chưa phát triển cơ sở hạ tầng, cần dành các nguồn vốn tài trợ, vốn theo các chương trình mục tiêu của Chính phủ hoàng gia Cămpuchia, vốn ưu đãi… để đầu tư cho hạ tầng, từ đó mới có khả năng thu hút được nhiều đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Chúng ta phải nhanh chóng có những quy chế ưu đãi rõ ràng cụ thể đối với các hình thức BOT, BTO, BT khi đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng vào các địa bàn trọng điểm để hình thức này nhanh chóng được các nhà đầu tư triển khai thực hiện, góp phần hỗ trợ vốn đầu tư cho ngân sách. Bên cạnh đó khuyến khích đầu tư xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất và đặc biệt trong tương lai không xa chúng ta phải nghĩ tới việc thành lập các đặc khu kinh tế cải thiện điều kiện cơ sở hạ tầng. Ngoài việc huy động vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cho xây dựng cơ sở hạ tầng, chúng ta cũng phải huy động tối đa vốn Viện trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn trong nước để đầu tư hỗ trợ cho các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng cho khu vực này, điều đó sẽ tạo đà thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. 62 Sớm hoàn thành việc xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng cho các khu công nghiệp đã được quy hoạch để xây dựng các xí nghiệp dệt may có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Để nhanh chóng tiếp thu vốn và kỹ thuật nước ngoài, các nước đang phát triển thành lập các đặc khu kinh tế: Khu chế xuất, khu tự do buôn bán, khu công nghiệp kỹ thuật cao trên những vùng đất gần những thủ đô lớn, cảng biển hoặc cảng hàng không. Các đặc khu thường chiếm một vùng lãnh thổ không lớn, do đó các nước nhận đầu tư đang hoàn thành cơ sở hạ tầng trong một thời gian không lâu. Trong đó có khu công nghiệp Korm Samno được định hướng thu hút các dự án của ngành công nghiệp dệt may. Cụ thể, trong kinh doanh đó có dự án liên doanh sợi - dệt - nhuộm được đinh hướng tại khu công nghiệp Korm Samno còn dự án nhà máy dệt kim được định hướng tại khu công nghiệp Chom Chao. Khu công nghiệp Korm Samno có diện tích 1.389,2 ha. Tổng vốn đầu tư 95 triệu USD, chủ đầu tư công ty liên doanh xây dựng và kinh doanh Mong Rithy Group. Trong thời gian qua, công ty đã tập trung thực hiện xây dựng công trình cơ sở hạ tầng theo dự án đã được duyệt, một số công việc cụ thể như sau: + Xây dựng các tường bao, lắp dụng các mốc ranh giới. + Xây dựng tuyến đường trục chính vào khu công nghiệp. + Lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật- thi công tuyến đường Tây Bắc - Đông Nam. + Xây dựng và đưa vào sử dụng văn phòng làm việc của Ban quản lý dự án khu công nghiệp Korm Samno. Khu công nghiệp này trước đây do chưa có quy hoạch nên các nhà máy xí nghiệp công nghiệp đã xây dựng phát triển theo dạng tự phát. Đến nay đã nảy sinh nhiều vấn đề môi trường, hệ thống xử lý nước thải không có hệ thống cung cấp và thoát nước không có, hệ thống đường xá giao thông từ thời chiến tranh để lại. 63 Với những điều kiện thực trạng hạ tầng như trên không thể đáp ứng yêu cấu để phát triển khu công nghiệp. Cho nên, trong thời gian tới công ty hợp doanh xây lắp và kinh doanh Korm Samno cần lập trung thực hiện các công tác sau:  Xây dựng tuyến đường trục chính vào khu công nghiệp.  Phối hợp cùng Ban quản lý các khu công nghiệp Korm Samno thực hiện vận động, kêu gọi thu hút đầu tư vào khu công nghiệp này. - Đào tạo và chuẩn bị nguồn lực cho các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài trong ngành dệt may. Trong cơ chế thị trường, người lao động cần phải thông thạo nghề trước khi tìm việc làm. Ở Cămpuchia có một thực trạng đáng buồn là trong những năm qua mỗi năm đại học đào tạo và cho ra trường vài ngàn kỹ sư, cử nhân kinh tế cho xã hội, nhưng do tình trạng trì trệ về kinh tế đã dẫn đến việc chảy máu chất xám ngày càng trầm trọng. Các tri thức, các nhà kinh doanh, nhà khoa học, thợ may, thợ dệt của Cămpuchia đã lần lượt lên đường tìm vào các khu vực khác hoặc ra nước ngoài làm ăn sinh sống vì quê hương không đất dụng võ. 3.3.4. Lựa chọn công nghệ để chuyển giao vào các liên doanh nước ngoài trong lĩnh vực dệt may Cămpuchia Chúng ta biết rằng ở các nước phát triển, xu thế đi vào công nghệ kỹ thuật cao có thể cho ra các loại sản phẩm có hàm lượng chất xám cao, còn một số ngành sản xuất có sử dụng nhiều lao động như dệt, may, da giày, có tác động ô nhiễm môi trường như nhuộm, giấy… đang có xu hướng chuyển dịch sang các nước thứ ba - nước kém phát triển, có nguồn lao động dồi dào giá nhân công rẻ. Hậu quả của quá trình trên đã dẫn tới một khối lượng lớn thiết bị công nghệ đã và đang bị thải loại được chuyền ra khỏi quốc giá đầu tư sang các nước kém phát triển. Các công ty nước ngoài có chủ trương chuyển cho các nước kém phát triển bằng nhiều phương thức linh hoạt như: Bán với giá thấp, trả chậm bằng 64 tiền hoặc sản phẩm, được tính vào vốn góp liên doanh… Do tình hình thực tế là trình độ quản lý của ngành công nghiệp dệt Cămpuchia còn ở mức lạc hậu, cho nên nhiều trường hợp các doanh nghiệp nước ngoài tranh thủ đưa các công nghệ trung gian hoặc các loại thiết bị máy móc đã qua sử dụng vào các dự án liên doanh. Như vậy, nếu nhìn về dài hạn thì Cămpuchia luôn luôn ở trong tình trạng phải đi sau. Để khắc phục tình trạng trên, đối với các dự án liên doanh, công tác chuyển giao công nghệ phải được thực hiện dựa trên các nguyên tắc chủ yếu sau: - Công nghệ chuyển giao phải góp phần nâng cao trình độ công nghệ của đất nước, rút ngắn khoảng cách tụt hậu về công nghệ dệt nhuộm của Cămpuchia so với các nước trên thế giới và khu vực. - Sử dụng tốt nhất các nguồn lực của đất nước. - Không làm phương hại đến an toàn sản xuất và môi trường. - Đạt hiệu quả giao công nghệ vào liên doanh phải được thực thiện theo 3 giai đoạn chủ yếu: Chuẩn bị, thực hiện và sử dụng. Muốn thực hiện được điều này thì trước hết Uỷ ban phát triển Cămpuchia và Bộ Công nghiệp - Mỏ và Điện lực, Bộ Môi trường phải nâng cao vai trò của mình trong việc kiểm tra giám sát và thẩm định các thiết bị máy móc nhập khẩu hoặc chuyển giao vào Cămpuchia. Để nâng cao vai trò của các cơ quan giám sát này thì trước mắt khi thẩm định hoặc kiểm tra máy móc nhập khẩu vào Cămpuchia các cơ quan này có thể thuê chuyên gia nước ngoài để giúp họ trong việc kiểm tra thẩm định. Còn về lâu dài, các cơ quan này cần phải có triển lược đào tạo đội ngũ cán bộ ở cả trong và ngoài nước để nâng cao năng lực của họ. Cũng có thể họ hỏi từ các chuyên gia nước ngoài mỗi khi các cơ quan này thuê chuyên gia nước ngoài đến Cămpuchia để thẩm định dự án. 65 3.3.5. Cải thiện môi trường pháp lý đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành công nghiệp dệt may Cămpuchia Ở cămpuchia cùng với luật, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, các ngành đã ban hành các văn bản pháp quy nhằm cụ thể hóa và hướng dẫn thi hành luật, tuy nhiên cần xém xét lại các văn bản pháp quy, luật của Chính phủ còn nhiều vấn đề cần được tiếp tục sửa đổi bổ sung cho phù hợp với các quy định của WTO, như hệ thống pháp lý của Cămpuchia chưa kịp thời đáp ứng nhu cầu kinh doanh, gây nên những khó khăn cho nhà đầu tư, để khuyến khích đầu tư, các cơ quan hữu quan cần chuẩn bị cho ra đời luật thương mại, luật kinh doanh bất động sản, bổ sung hoàn thiện các quy định về tự do, quy chế đấu thầu, môi sinh, môi trường, chuyển giao công nghệ… Đây là những văn bản luật và dưới luật rất cần thiết cho hoạt động của các nhà đầu tư nước ngoài sau khi Cămpuchia đã là thành viên của WTO. Về lâu dài, Cămpuchia sẽ tiến tới thiết lập một mặt bằng pháp lý chung áp dụng cho cả đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) phát triển theo đúng định hướng của chiến lược phát triển kinh tế-xã hội và phù hợp với yêu cầu chủ động hội nhập kinh tế quốc tế. Xây dựng hệ thống pháp luật hấp dẫn, thông thoáng, rõ ràng, ổn định và mang tính cạnh tranh cao so với các nước trong khu vực. Hoàn chỉnh hệ thống pháp lý chung về kinh tế để tạo lập môi trường kinh doanh ổn định, bình đẳng, sớm ban hành luật về kinh doanh bất động sản, Luật cạnh tranh và chống độc quyền. Nguyên tắc xây dựng luật cũng cần được thay đổi dần theo hướng những gì pháp luật không cấm thì được làm. Trong giai đoạn tới, để tiếp tục thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cho công cuộc phát triển, công nghiệp hoá (CNH) và hiện đại hoá (HĐH) đất nước thì hệ thống pháp luật đầu tư nước ngoài cần được hoàn thiện trên các mặt sau: - Hệ thống pháp luật phải đảm bảo tính nhất quán, minh bạch và khả thi. 66 - Hệ thống pháp luật, chính sách phải đảm bảo thu hút và sử dụng nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) theo định hướng, chiến lược của Nhà nước. - Tạo môi trường pháp lý đầy đủ cho hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), tạo thuận lợi cho hoạt động của các doanh nghiệp trong khuôn khổ pháp luật, nhằm thúc đẩy sự phát triển của khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). - Nâng cao tính hấp dẫn của môi trường đầu tư của Cămpuchia với các nước trong khu vực, kế thừa kinh nghiệm của các nước này. - Tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, không chèn lấn đầu tư trong nước nhưng cũng không bảo hộ quá mức đối với doanh nghiệp trong nước. - Hệ thống pháp luật phải phù hợp với các cam kết và thông lệ quốc tế hiện hành. - Cho phép đa dạng hoá các hình thức đầu tư: Hiện nay đã có căn cứ pháp lý cho hình thức Công ty cổ phần có vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, các Công ty cổ phần chưa được thành lập, mới chỉ được thành lập trên cơ sở chuyển đổi từ Công ty trách nhiệm hữu hạn có vốn đầu tư nước ngoài. Việc bổ sung hình thức đầu tư này sẽ tạo điều kiện mở rộng kênh thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), cải thiện một bước sự cách biệt giữa đầu tư này sẽ tạo điều kiện mở rộng kênh thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), cải thiện một bước sự cách biệt giữa đầu tư nước ngoài và đầu tư trong nước, tạo thêm nguồn hàng cho thị trường chứng khoán non trẻ của Cămpuchia và tiến gần hơn với các thông lệ đầu tư quốc tế. Do lĩnh vực này còn quá mới mẻ, hệ thống pháp luật liên quan chưa hoàn thiện nên mới chỉ thực hiện dưới hình thức thí điểm chỉ áp dụng với các doanh nghiệp đã hoạt động là bước đi phù hợp và thận trọng. Tuy nhiên, sau khi tổng kết công tác thí điểm chuyển đổi doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thành Công ty cổ phần và rút ra được những kinh nghiệm, cần nghiên cứu để bổ sung hình thức Công ty cổ 67 phần này và rút ra được những kinh nghiệm, cần nghiên cứu để bổ sung hình thức Công ty cổ phần vào Luật đầu tư nước ngoài. Việc bổ sung hình thức doanh nghiệp cổ phần sẽ dần tới hàng loạt các quy định khác cũng cần được sửa đổi và bổ sung cho phù hợp như quy định về thời gian hoạt động cũng cần được sửa đổi và bổ sung cho phù hợp như quy định về thời gian hoạt động của doanh nghiệp đối với Công ty cổ phần trở nên không cần thiết, quy định về cổ đông, cổ phiếu, cổ phần và đại diện sở hữu, đại diện pháp lý của doanh nghiệp… Việc quy định tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu tối đa 30% tổng số vốn điều lệ của các nhà đầu tư nước ngoài cũng cần được kiểm nghiệm và xem xét điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện từng thời kỳ. Cho phép một số doanh nghiệp đặc thù như các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán, giám định, dịch vụ tư vấn pháp lý, tư vấn thiết kế… được thành lập theo hình thức Công ty hợp danh có vốn đầu tư nước ngoài như đối với các doanh nghiệp trong nước. Cho phép đầu tư dưới hình thức chi nhánh Công ty nước ngoài. Hiện nay, trong lĩnh vực ngân hàng, thương mại và dịch vụ đã có hình thức này nhưng trong lĩnh vực sản xuất thì chưa có. Chi nhánh Công ty nước ngoài do Công ty nước ngoài đầu tư và hoàn toàn phụ thuộc vào Công ty mẹ. Việc cho phép thành lập các chi nhánh này sẽ tạo thêm một kênh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Cho phép Công ty đa mục tiêu, hoạt động trong nhiều lĩnh vực được thành lập các Công ty quản lý vốn (Holiding Company) để điều hành chung toàn bộ hoạt động đầu tư của tập đoàn trong lãnh thổ Cămpuchia và theo chiến lược chung của tập đoàn. - Sớm ban hành các văn bản hướng dẫn, quy định chi tiết việc thi hành luật. Sớm sửa đổi Pháp lệnh thuế thu nhập cá nhân đối với người có thu nhập cao theo hướng nâng mức khởi điểm chịu thuế, tăng giãn khoảng cách giữa các mức thu nhập chịu thuế và giảm mức điều tiết thu nhập. Việc sửa đổi Pháp lệnh sẽ tạo nhiều cơ hội hơn cho người lao động được làm việc ở các vị 68 trí cao hơn mà trước đầu tư nước ngoài luôn nắm giữ, đồng thời giảm chi phí nhân công nhà đầu tư. Xây dựng chính sách thuế khuyến khích sản xuất phụ kiện nâng cao tỷ lệ nội địa hoá. Hoàn chỉnh hệ thống thuế xuất khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, hoàn thiện các quy định về hợp đồng kinh tế, sở hữu trí tuệ, cải tiến hệ thống tín dụng, bảo lãnh đầu tư, phá sản đối với doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. - Thực tế phát sinh cho thấy trong nhiều liên doanh nhờ đàm phán đôi bên, bên Cămpuchia nhận được lợi nhuận nhiều hơn tỷ lệ góp vốn. Vì vậy, Chính phủ hoàng gia Cămpuchia nên quy định “các bên liên doanh được phân chia lãi lỗ tùy theo sự đàm phán song không được thấp hơn tỷ lệ góp vốn” để đảm bảo quyền lợi cho phía Cămpuchia. - Cải tiến công cụ thuế, tín dụng, cơ chế xuất nhập khẩu, thủ tục hải quan. Công cụ thuế, cơ chế xuất nhập khẩu, thủ tục hải quan cải tiến mạnh mẽ, linh hoạt hơn, có các chính sách khuyến khích và ưu đãi tạo động lực lớn hơn để hướng mạnh vào xuất khẩu, áp dụng công nghệ cao và chuyển giao công nghệ, thu hút các dự án đặc biệt khuyến khích đầu tư (đã có nhiều trường hợp thuế xuất nhập khẩu các bán thành phẩm, linh kiện, chi tiết để sản xuất và lắp ráp thành phẩm bị đánh thuế và áp thuế nhập khẩu cao hơn thành phẩm, không khuyến khích sản phẩm nội địa hoá. Chính sách tín dụng tạo điều kiện để các doanh nghiệp tiếp cận chủ động hơn các nguồn vốn trong nước và thị trường vốn nước ngoài, chú trọng giải quyết những vấn đề tồn tại để khai thông các giao dịch có bảo đảm thế chấp, thiết lập hệ thống đăng ký quốc gia. Ngoài ra, phải tích cực tham khảo kinh nghiệm xây dựng hệ thống pháp luật và chính sách đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của các nước, đặc biệt của các nước trong khu vực. Tập hợp các ý kiến của các nhà đầu tư nước ngoài tại Cămpuchia để từ đó đưa ra được những quy định phù hợp nhất, có lợi nhất, từ đó nâng cao được khả năng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Cămpuchia. 69 3.4 Kiến nghị đối với nhà nước Trong những năm qua chính phủ của Cămpuchia đã có rất nhiều các cải cách, đổi mới nhằm tào ra môi trường đầu tư thuận lợi hơn nhằm đẩy mạnh hoạt động thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài . Tuy nhiên để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho ngành dệt may trong hoạt động đầu tư nước ngoài đòi hỏi Nhà nước cần có một số giải pháp sau : - Mở rộng hợp tác quốc tế , tăng cường thăm viếng và đàm phán với các đối tác nước ngoài về việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành dệt. - Giao quyền chủ động hơn cho ngành dệt may : sẽ cắt giảm một số thủ tục rườm rà , rút ngắn thời gian cấp phép đầu tư . Ví dụ như đối với một số dự án thông thường có thể cho phép các dự án đó hoạt động . - Đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu về vai trò quan trọng của nguồn vốn FDI . - Quảng bá hình ảnh đất nước của mình cho các nhà đầu tư biết thêm nữa , từ đó sẽ tạo điều kiện cho các đối tác hiểu về mình hơn . - Tạo điều kiện đào tạo nguồn nhân lực cho ngành dệt may , đặc biệt là đội ngũ nguồn nhân lực cho thiết kế mẫu mốt , Marketing , quản trị doanh nghiệp ,....để có điều kiện đảm bảo cho việc tiếp thu và sử dụng vốn FDI vào ngành dệt may một cách có hiệu quả . - Nghiên cứu hỗ trợ , trợ cấp cho ngành dệt may theo đúng quy định của WTO để tạo sự hấp dẫn trong việc thu hút FDI vào ngành dệt may của Cămpuchia . 70 KẾT LUẬN Cămpuchia là một trong những quốc gia nghèo trên thế giới, chính vì vậy ngoài việc dựa vào nguồn lực của bản thân thì việc dự vào đầu tư trực tiếp nước ngoài để xây dựng và phát triển đất nước là rất cần thiết. Việc thu hút FDI nói chung và vào ngành dệt may nói riêng ở Cămpuchia là vô cùng quan trọng trong giai đoạn hiện nay, khi mà ngành công nghiệp dệt may Cămpuchia đang đưa về cho Cămpuchia một khối lượng lớn ngoài tệ (chiếm khoảng 80% tổng kim ngạch xuất khẩu) . Phần lớn các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành dệt may Cămpuchia là phục vụ cho xuất khẩu. Với thực trạng Cămpuchia là nước nông nghiệp với số lượng lớn lao động có trình độ thấp bị thất nghiệp với thì ngành dệt may, một ngành công nghiệp cần nhiều lao động giản đơn, sẽ giúp cho trình độ thấp giảm được một gánh nặng lớn về thất nghiệp. Chính vì thế việc tăng cường thu hút FDI vào ngành dệt may Cămpuchia có ý nghĩa rất quan trọng. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay khi mà nền kinh tế Cămpuchia đang trong giai đoạn công nghiệp hoá, hiện đại hoá và mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế. Bắt đầu từ triển vọng như vậy, Chính phủ hoàng gia Cămpuchia đã quyết định lấy công nghiệp dệt may là cơ sở phát triển nền kinh tế và là công cụ để khuyến khích công nghiệp khác như công nghiệp sản xuất đồ điện tử công nghiệp lắp ráp máy móc… Hơn nữa, theo đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may sẽ làm cho Cămpuchia có đầy đủ kinh nghiệm trong ngành công nghiệp dệt may và ngành quản lý, tổ chức chính sách chính trị và thực hiện chuyên ngành kỹ thuật. Cũng với những vấn đề trên Cămpuchia có thể nhìn thấy những điểm yếu kém của mình để cải thiện và chuẩn bị sẵn sàng nắm bắt lấy công nghiệp nặng và công nghiệp sử dụng kỹ thuật cao làm cơ sở phát triển kinh tế Cămpuchia tiến tới phát triển và phồn vinh trong tương lai. Chính vì hoạt động tăng cường thu hút FDI vào ngành dệt may Cămpuchia có vai trò quan trọng như vậy nên ngay từ đầu đã đặt mục đích 71 nghiên cứu là xem xét và đánh giá thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may để tìm ra nguyên nhân của những tồn tại. Để hoàn thành bài luận văn này em đã phải tốn rất nhiều công sức và thật may mắn cho em là đã được sự chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo và các bạn Việt Nam. Một lần nữa em xin chân thành cám ơn GS .TS. Đỗ Đức Bình đã rất tận tình và rất vất vả chỉ bảo, hướng dẫn cho em để em có thể hoàn thành bài viết này. 72 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. PGS-TS Nguyễn Thị Hường, “ Giáo trình Quản trị dự án và doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Tập I, Tập II ” NXB Thống kê, Trường Đại Học Kinh tế Quốc dân, Hà Nôi. 2. PGS-TS Nguyễn Thị Hường, “ Giáo trình Kinh doanh Quốc tế, Tập I ” NXB Thống kê, Trường Đại Học Kinh tế Quốc dân, Hà Nôi. 3. Giáo trình Đầu Tư Nước Ngoài (FDI) của Cămpuchia xuất bản năm 2005. 4. Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư của Cămpuchia. 5. Bộ Kinh Tế và Tài Chính của Cămpuchia. 6. Nguyễn Hải Bình (2006) “ Tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Hà Tây trong điều kiện Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế ”, Luận vãn tốt nghiệp cử nhân , Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân , Hà Nội , Việt Nam . 7. Phạm Thị Hồng Loan (2005) “ Giải pháp thu hút FDI vào phát triển hệ thông cảng biển Việt Nam” , Luận vãn tốt nghiệp cử nhân , Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân , Hà Nội , Việt Nam . 8. KEO KHANTEYMETHEA (2005) “ Những giải pháp tăng cường thu hut đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành dệt may Cămpuchia ”, Luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh, Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân , Hà Nội, Việt Nam . Internet Webside 1. www.everyday.com.kh 2. www.moc.gov.kh 3.www.aseansee.org 4.www.worldbank.org 5. www.kohsantepheapdaily.com.kh 6. www. investment.gov.kh 7.www.cambodiadialy.com