Luận văn Khảo sát hiện trạng sử dụng hóa chất, kháng sinh và chế phẩm sinh học trong nuôi tôm sú công nghiệp tại tỉnh Cà Mau

Thaønh phaàn: Norfloxacin, Vitamin B6, Vitamin B1. Coâng duïng: phoøng vaø trò beänh nhieãm khuaån: phaùt saùng, ñoám traéng, ñaàu vaøng, ruïng raâu, phoàng naép mang, beänh phaân traéng, nhieãm truøng ñöôøng ruoät vaø hoäi chöùng vieâm gan vieâm tuïy. Caùch duøng vaø lieàu löôïng: Taém: 300 – 400 g/1.000m3 nöôùc, 1 ngaøy/ laàn. Troän vaøo thöùc aên: + Phoøng: 2 – 3 g/kg thöùc aên, duøng lieân tuïc 2 ngaøy, 10 ngaøy/ñôït + Trò: 4 – 6 g/kg thöùc aên, duøng lieân tuïc 4 - 5 ngaøy. Löu yù: baûo quaûn nôi khoâ maùt, ngöng söû duïng thuoác 7 ngaøy tröôùc khi thu hoaïch. 2.7.2 Hoùa chaát Phaân loaïi Döïa vaøo cô cheá taùc duïng ngöôøi ta chia hoùa chaát thaønh hai loaïi thuoác khöû truøng vaø thuoác saùt truøng. Thuoác khöû truøng: laø nhöõng chaát coù khaû naêng tieâu dieät vi khuaån hoaëc caùc vi sinh vaäït nhieãm khaùc. Khaùc vôùi khaùng sinh, nhöõng chaát khöû truøng phaù huûy nguyeân sinh chaát cuûa vi khuaån vaø luoân caû vaät chuû. Do ñoù chuùng chæ ñöôïc söû duïng cho caùc ñoà vaät voâ sinh. Thuoác saùt truøng: laø nhöõng chaát coù taùc duïng öùc cheá söï sinh tröôûng vaø sinh saûn cuûa vi sinh vaät hoaëc gieát cheát vi khuaån ôû moät noàng ñoä maø khoâng laøm aûnh höôûng ñeán moâ baøo vaät chuû. Do ñoù thuoác saùt truøng ñöôïc söû duïng cho caùc moâ nhieãm khuaån ñeå ngaên chaën söï phaùt trieån cuûa vi sinh vaät. Ranh giôùi giöõa chaát saùt truøng vaø chaát khöû truøng cuõng khoâng roû reät, moät hoùa chaát coù theå laø chaát khöû truøng hoaëc saùt truøng tuøy theo noàng ñoä söû duïng vaø caùc ñieàu kieän aùp duïng. 2.7.2.2 Cô cheá taùc duïng Taùc ñoäng leân thaønh teá baøo: laøm thay ñoåi tính phaân cöïc hoaëc phaân giaûi thaønh teá baøo. Taùc ñoäng leân maøng teá baøo: thuoác huûy tính thaám cuûa maøng teá baøo, nöôùc khueách taùn vaøo beân trong laøm vôõ teá baøo. Taùc ñoäng leân nguyeân sinh chaát cuûa teá baøo: laøm ñoâng ñaëc nguyeân sinh chaát hoaëc öùc cheá chuoãi hoâ haáp baèng caùch taùch caëp oxy hoùa vaø phosphoryl hoùa. 2.7.2.3 Muïc ñích söû duïng Khöû truøng nguoàn nöôùc ao laéng. Phoøng ngöøa söï phaùt caùc beänh do virus, vi truøng, nguyeân sinh ñoäng vaät, naám trong quaù trình nuoâi. Xöû lyù nguoàn nöôùc khi toâm maéc beänh. ÖÙc cheá söï phaùt trieån cuûa taûo khi maät ñoä taûo quaù daøy ñaëc. 2.7.2.4 Moät soá hoùa chaát thöôøng söû duïng trong nuoâi toâm. a. Chlorine - Thaønh phaàn: Ca(OCl)2. - Coâng duïng: dieät khuaån, xöû lyù nöôùc tröôùc khi thaû toâm. - Lieàu löôïng söû duïng: + 20 – 30 ppm: ôû laàn caáp nöôùc ñaàu tieân. + 10 – 15 ppm: ôû caùc laàn caáp nöôùc tieáp theo. b. Formalin - Thaønh phaàn: HCHO. - Coâng duïng: dieät taûo, taïo söï caân baèng cuûa chæ tieâu pH, dieät caùc phieâu sinh ñoäng vaät, trò ñoùng rong, thay ñoåi moâi tröôøng ñeå kích thích toâm loät voû. - Lieàu löôïng söû duïng: 10 – 30 ppm. - Caùc vaán ñeà caàn chuù yù khi söû duïng: + Khoâng neân duøng formalin vaøo buoåi chieàu toái, khi thôøi tieát aâm u vì formalin haáp thuï oxy khaù maïnh. Thôøi gian söû duïng toát nhaát laø 9 – 12 giôø tröa. + Neân thay nöôùc ñeå giaûm löôïng hôïp chaát höõu cô vaø maät ñoä taûo trong ao traùnh gaây ra caùc bieán ñoäng veà moâi tröôøng ao nuoâi. + Quaït nöôùc trong khi söû duïng nhaèm taêng ñoä boác hôi traùnh caùc aûnh höôûng gaây ñoäc ñoái vôùi toâm nuoâi. c. Dolomite - Thaønh phaàn: MgO (21%), Carbonat 43% - Coâng duïng: Caûi taïo maøu nöôùc, chaát löôïng nöôùc, oån ñònh pH. Taêng vaø giöõ ñoä kieàm oån ñònh, duy trì söï phaùt trieån oån ñònh cuûa heä phieâu sinh vaät. - Lieàu löôïng söû duïng: Chuaån bò ao: 60 – 120 kg/1000m3, raûi ñeàu treân beà maët ñaùy ao. OÅn ñònh pH, ñoä kieàm: 20 – 30 kg/100m3 nöôùc. d. Voâi noâng nghieäp - Thaønh phaàn: CaCO3 - Coâng duïng: caûi taïo ao, taêng ñoä pH, caûi thieän heä ñeäm cuûa nöôùc, taêng ñoä kieàm. - Lieàu löôïng söû duïng: + Caûi taïo ao pH ñaùy ao: > 6 Lieàu löôïng söû duïng: 100 – 200 kg/1000 m2 5 – 6 Lieàu löôïng söû duïng: 200 – 300 kg/1000 m2 < 5 Lieàu löôïng söû duïng: 300 – 500 kg/1000 m2 + Ñieàu chænh pH: khi pH thaáp thì tuøy theo möùc ñoä giaûm cuûa pH. Thoâng thöôøng töø 15 – 20 kg/1000 m2 . + Raûi bôø 20 kg/100 m2 e. Iodine - Thaønh phaàn: 1 – vinyl – 2 – pyrrolidinone polymers, iodine complex. - Coâng duïng: tieâu dieät nhanh caùc loaïi virus, vi khuaân, naám, nguyeân sinh ñoäng vaät gaây ra moät soá beänh treân toâm nhö: phaùt saùng, ñoám traéng, ñaàu vaøng, phoàng mang, ñen mang, ñoû mang, nhieãm truøng ñöôøng ruoät, hoaïi töû phuï boä, caùc beänh veà gan tuïy. - Lieàu löôïng söû duïng: xöû lyù nguoàn nöôùc ao 1–2 lít/1000-2000m3 nöôùc. Ñònh kyø töø 7 – 10 ngaøy/laàn. Trong tröôøng hôïp toâm ñang beänh 3 ngaøy/laàn. f. Phaân DAP - Coâng duïng: gaây maøu nöôùc. - Lieàu löôïng söû duïng: 0,5 -1 kg/1000 m3. Moät soá saûn phaåm hoùa chaát thöôøng söû duïng trong nuoâi toâm Hình 2.3 Saûn phaåm BLEA-JI70% BLEA-JI70%, vôùi thaønh phaàn chính Ca(OCl)2, duøng töø 50 - 100 ppm ñeå khöû truøng ñaùy ao vaø 20 - 30 ppm ñeå khöû truøng nöôùc ao. Trong ao coù toâm thì noàng ñoä söû duïng töø 0,08 - 0,10 ppm. Caùch söû duïng nhö sau: hoøa tan BLEA-JI70% vôùi thaät nhieàu nöôùc, duøng bình phun thuoác phun ñeàu khaép ao. Ñoái vôùi caùc ao coù pH cao neân taêng theâm noàng ñoä thuoác söû duïng. Hình 2.4 Saûn phaåm Iodine Vôùi thaønh phaàn chính: 1-vinyl-2-pyrrolidinone polymers, Iodine complex. Iodine ñöôïc duøng vôùi noàng ñoä 1 - 2 ppm ñeå xöû lyù nöôùc tröôùc khi thaû toâm vaø 0,2 - 0,3 ppm söû duïng ñònh kyø 7 - 10 ngaøy/laàn. Trong tröôøng hôïp toâm ñang beänh thì 3 ngaøy xöû lyù 1 laàn. Löu yù: neân pha Iodine vôùi caøng nhieàu nöôùc caøng toát roài taït ñeàu xuoáng ao, neân söû duïng vaøo buoåi toái ñeå taêng hieäu quaû söû duïng. Hình 2.5 Saûn phaåm BKC Clean BKC Clean vôùi thaønh phaàn chính Alkydimethyl Benzyl Ammonium Chloride: 80% duøng vôùi noàng ñoä 300 – 500 ml/1000m3 nöôùc ñeå phoøng beänh, 500 – 800 ml/1000m3 ñeå trò caùc beänh do vi khuaån vaø nguyeân sinh ñoäng vaät. Löu yù neân pha thuoác vôùi nöôùc saïch, taït ñeàu khaép ao, roài môû quaït nöôùc ñeå taêng hieäu quaû söû duïng, khoâng söû duïng BKC Clean 80 ñoàng thôøi vôùi caùc loaïi hoùa chaát vaø men sinh hoïc, … Hình 2.6 Saûn phaåm Zeolite Granular Vôùi thaønh phaàn goàm: SiO2, Al2O3, Fe2O3, CaO, MgO, K2O, Na2O, … Zeolite Granular ñöôïc duøng ñeå haáp thu khí ñoäc nhö: NH3, H2S, … vaø caùc khí ñoäc khaùc, oån ñònh pH, loaïi boû caùc chaát ñoäc nhö thuoác tröø saâu, thuoác dieät coân truøng, … laøm giaûm caùc chaát baån coù trong ñaùy ao, laøm taêng chaát löôïng nöôùc. Söû duïng 100 - 200 kg/ha ñeå xöû lyù nöôùc tröôùc khi nuoâi toâm, 200 - 250 kg/ha ñeå giaûm noàng ñoä NH3 vaø H2S moät caùch nhanh choùng. Löu yù neân chaïy maùy quaït nöôùc töø 6 - 8 giôø ñeå taêng hieäu quaû söû duïng. Cheá phaåm sinh hoïc trong nuoâi toâm Cheá phaåm sinh hoïc laàn ñaàu tieân ñöôïc giaùo sö Fuller R. (1989) ñònh nghóa: thaønh phaàn thöùc aên coù caáu taïo töø nhöõng vi khuaån soáng vaø coù taùc ñoäng höõu ích leân vaät chuû qua vieäc laøm caûi thieän söï caân baèng vi khuaån ñöôøng ruoät cuûa noù. Thay cho vieäc tieâu dieät caùc baøo töû vi khuaån, cheá phaåm sinh hoïc ñöôïc saûn xuaát vôùi muïc ñích kích thích söï gia taêng caùc loaøi vi khuaån coù lôïi trong ao. Chuùng coù moät vai troø cöïc kyø quan troïng laø phaân huûy caùc chaát höõu cô vaø taùc ñoäng laøm giaûm ñaùng keå lôùp buøn vaø nhôùt trong ao. Keát quaû laø caûi thieän chaát löôïng nöôùc, giaûm bôùt buøn ñaùy ao, giaûm tyû leä maéc beänh, taêng soá löôïng vi sinh vaät phuø du, giaûm muøi hoâi vaø sau cuøng laø taêng saûn löôïng toâm nuoâi. Ngöôïc laïi vôùi khaùng sinh, cheá phaåm sinh hoïc cung caáp moät phöông thöùc an toaøn vaø beàn vöõng ñoái vôùi ngöôøi nuoâi vaø ngöôøi tieâu duøng. Hieäu quaû cuûa moät cheá phaåm sinh hoïc ñöôïc ñaùnh giaù theo soá löôïng vi khuaån coù ích trong moät gam; khaû naêng vi khuaån soáng laïi vaø soá löôïng vi khuaån soáng laïi; thôøi gian vi khuaån taùi hoaït ñoäng khi ñöôïc ñöa vaøo ao. Cheá phaåm sinh hoïc laøm vieäc theo nhöõng quaù trình sau: khoáng cheá sinh hoïc (nhöõng doøng vi khuaån coù ích taùc ñoäng ñoái khaùng leân doøng vi khuaån gaây beänh); Taïo ra söï soáng (caùc vi khuaån coù lôïi seõ phaùt trieån trong nöôùc); Xöû lyù sinh hoïc (phaân huûy caùc chaát höõu cô trong nöôùc baèng caùc vi khuaån coù ích). Ñaëc ñieåm moät soá vi khuaån duøng trong cheá phaåm sinh hoïc. - Lactobacilus acidophilus Ñaëc ñieåm: tröïc khuaån Gram döông, khoâng sinh ra baøo töû, khoâng di ñoäng, kò khí, thích hôïp nhieät ñoä 30 - 40oC, chòu ñöôïc moâi tröôøng pH thaáp (< 5), leân men ñöôøng Glucose, Lactose vaø Maltose sinh acid nhöng khoâng sinh hôi. Taùc duïng: baùm chaët vaøo maøng nhaày ruoät, öùc cheá söï baùm dính cuûa vi sinh vaät gaây beänh; Saûn xuaát caùc acid höõu cô (Acid Lactic, acid Acetic, acid Benzoic), laøm giaûm pH ñöôøng ruoät, taïo moâi tröôøng khoâng thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa vi sinh vaät coù haïi. Saûn xuaát moät soá khaùng sinh coù taùc duïng tieâu dieät vi khuaån gaây beänh nhö Lactacin B, Acidophilucin A, Acidocin 8912… Sinh H2O2 coù taùc duïng tieâu dieät vi sinh vaät coù haïi. Saûn xuaát caùc Enzym tieâu hoùa ( Amylase, Cellulase, Lipase, Protease) neân coù taùc duïng kích thích tieâu hoùa vaø caùc Vitamin nhö B1, B2, B6, B12; Khöû ñoäc toá trong ñöôøng ruoät. - Bacilus subtilis Ñaëc ñieåm: laø tröïc khuaån Gram döông, coù baøo töû, hieáu khí, di ñoäng ñöôïc, khoâng coù giaùp moâ, thích hôïp nhieät ñoä 350C, leân men ñöôøng Glucose vaø Saccharose. Taùc duïng: saûn sinh Enzyme tieâu hoùa: Amylase, Cellulase, Pectinase, Protease, Lipase, Tripsin, Ureasse, Mannase, saûn sinh caùc acid höõu cô: Acid Lactic, acid Acetic laøm giaûm pH ñöôøng ruoät, toång hôïp Vitamin nhoùm B, caïnh tranh vò trí baùm vôùi vi khuaån gaây beänh. - Saccaromyces cerevisae Ñaëc ñieåm: laø naám men ñôn baøo hieáu khí, hình troøn hoaëc hình baàu duïc, nhaân raát nhoû, teá baøo phaân chia theo caùch naåy choài, thích hôïp moâi tröôøng coù pH töø 2 – 9, coù khaû naêng leân men moät soá loaïi ñöôøng vaø acid. Taùc duïng: taïo sinh khoái chöùa acid amin vaø Vitamin nhoùm B. Vaùch teá baøo chöùa Mannaln vaø Glucan coù taùc duïng hoaït hoùa ñaïi thöïc baøo, do ñoù giuùp taêng cöôøng mieãn dòch. Haáp thuï ñoäc toá vaø baøi thaûi ra ngoaøi. Chuyeån hoùa Glucose thaønh acid Pyruvic, laø cô chaát giuùp caùc vi sinh vaät coù lôïi hoaït ñoäng vaø sinh saûn. Saûn xuaát caùc Enzym tieâu hoùa: Amylase, Cellulase, Lipase, Protease. Saûn xuaát acid Lactic, acid Acetic, acid Pyruvic, acid Propionic, ñöa pH ruoät xuoáng 4 – 5. - Aspergilluf oryzae. Ñaëc ñieåm: laø naám moác thuoäc hoï naám boâng Moniliaceae, heä sôïi khoâng maøu, maøu nhaït hoaëc saùng maøu. Taùc duïng: taïo sinh khoái chöùa nhieàu acid amin vaø Vitamin nhoùm B, saûn xuaát Enzym tieâu hoùa Amylase. Moät soá saûn phaåm cheá phaåm sinh hoïc thöôøng söû duïng + Yucca-Shrimp (nhoùm xöû lyù ao nuoâi) saûn phaåm cuûa coâng ty Danavet Hình 2.7 Saûn phaåmYucca-Shrimp Thaønh phaàn: Yucca schidigera chieát suaát, Bacillus Subtillis, Enzymes Coâng duïng: haáp thu khí ñoäc NH3, H2S, NO2, … Ngaên ngöøa söï phaùt trieån cuûa vi khuaån, virus gaây beänh treân toâm, boå sung caùc enzymes nhaèm caân baèng heä sinh vaät trong ao. Lieàu löôïng söû duïng: Toâm < 2 thaùng tuoåi: 400 g/1.600 m3nöôùc Toâm > 2 thaùng tuoåi: 600 g/1.600 m3nöôùc Tröôøng hôïp toâm noåi ñaàu aên ít: 1 kg/1.600 m3nöôùc Löu yù : Söû duïng ñònh kyø 10 - 15 ngaøy/laàn, hoøa tan thuoác vôùi nöôùc roài taït ñeàu khaép ao. Neân söû duïng vaøo luùc trôøi maùt ñeå taêng taùc duïng. + Saûn phaåm Promax (nhoùm boå sung thöùc aên) saûn phaåm cuûa coâng ty Sitto Hình 2.8 Saûn phaåm Promax Thaønh phaàn: Teá baøo naám Saccharomyces Cerevisiae Coâng duïng: phoøng caùc beänh do vi khuaån gaây ra, taêng söùc ñeà khaùng, phaân huûy caùc chaát ñoäc vaøo cô theå theo ñöôøng ruoät, giuùp vieäc phaân huûy thöùc aên trong ruoät nhanh, taêng khaû naêng haáp thu dinh döôõng, giaûm FCR ( ) Caùch söû duïng: - Toâm bình thöôøng, phoøng caùc beänh ñoám traéng, ñöôøng ruoät, beänh gan tuïy. Lieàu 1 – 2 g/kg thöùc aên. - Toâm beänh: söû duïng chung vôùi khaùng sinh, lieàu löôïng 2 - 3 g/kg thöùc aên Löu yù: Baûo quaûn nôi khoâ raùo, thoaùng maùt. III. ÑÒA ÑIEÅM VAØ PHÖÔNG PHAÙP ÑIEÀU TRA Ñòa Ñieåm vaø Thôøi Gian Thöïc Hieän Ñeà Taøi Thôøi gia thöïc hieän ñeà taøi töø thaùng 3 ñeán thaùng 7. Ñòa ñieåm thöïc hieän ñeà taøi taïi tænh Caø Mau. Phöông Phaùp Ñieàu Tra 3.2.1 Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu Chuùng toâi duøng phöông phaùp ñaùnh giaù noâng thoân coù söï tham gia cuûa ngöôøi daân - PRA(Participatory Rural Appraisal) trong coâng taùc ñieàu tra thu thaäp soá lieäu . Phoûng vaán caùc hoä nuoâi toâm döïa theo baûng ñieàu tra . Nguoàn soá lieäu sô caáp Söû duïng phöông phaùp ñieàu tra choïn maãu ngaãu nhieân 80 hoä nuoâi toâm coâng nghieäp ñeå thu thaäp caùc soá lieäu veà thoâng tin noâng hoä, kyõ thuaät nuoâi vaø tình hình dòch beänh, vieäc söû duïng hoùa chaát, khaùng sinh vaø cheá phaåm sinh hoïc, trong caùc hoä nuoâi toâm. Soá lieäu ñöôïc thu thaäp döïa vaøo bieåu ñieàu tra ñaõ ñöôïc chuaån bò saün thoâng qua vieäc phoûng vaán tröïc tieáp caùc hoä nuoâi toâm (xem phuï luïc). Nguoàn soá lieäu thöù caáp Thu thaäp soá lieäu töø saùch baùo, taïp chí, internet vaø töø caùc cô quan lieân quan nhö: Sôû Thuûy Saûn, Sôû Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng tænh Caø Mau. Noäi dung ñieàu tra Chuùng toâi thöïc hieän ñeà taøi naøy vôùi noäi dung nhö sau : Khaûo saùt moät soá yeáu toá kyõ thuaät ñöôïc aùp duïng ôû moâ hình nuoâi toâm coâng nghieäp taïi ñòa phöông. Phaân tích vieäc söû duïng hoùa chaát, khaùng sinh vaø caùc cheá phaåm sinh hoïc trong quaù trình nuoâi. Phöông Phaùp Xöû Lyù Soá Lieäu Xöû lyù soá lieäu ñieàu tra baèng caùch laäp baûng tính taàn soá laëp laïi trong vieäc söû duïng hoùa chaát, cheá phaåm sinh hoïc ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû vaø khaû naêng söû duïng cuûa töøng loaïi hoùa chaát, khaùng sinh vaø cheá phaåm sinh hoïc ñoù. Taàn soá laëp laïi cuûa moät loaïi hoùa chaát (cheá phaåm) naøo ñoù ñöôïc tính baèng coâng thöùc: Taàn soá = soá laàn laëp laïi Taàn xuaát = soá laàn laëp laïi / toång soá maåu ñieàu tra Tæ leä % = taàn xuaát x 100 Töø ñoù ñöa ra nhaän xeùt veà khaû naêng söû duïng cuûa loaïi hoùa chaát, khaùng sinh vaø cheá phaåm sinh hoïc ñoù. IV. KEÁT QUAÛ VAØ THAÛO LUAÄN 4.1 Ñaëc Tröng Veà Kinh Teá – Xaõ Hoäi Trình ñoä vaên hoùa Trình ñoä vaên hoùa laø moät trong nhöõng nhaân toá coù aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa vuï nuoâi, cuõng nhö söï löïa choïn caùc loaïi thuoác phoøng vaø trò beänh toâm cho phuø hôïp. Baûng 4.1 Trình ñoä hoïc vaán cuûa caùc chuû hoä Trình ñoä Taàn soá Tyû leä (%) Caáp I 26 32.5 Caáp II 21 26.25 Caáp III 24 30 Trung caáp vaø cao hôn 9 11.25 Toång 80 100 Qua thöïc teá ñieàu tra 80 hoä daân nuoâi toâm coâng nghieäp taïi tænh Caø Mau chuùng toâi nhaän thaáy: trình ñoä vaên hoaù cuûa ngöôøi nuoâi töông ñoái cao, trình ñoä vaên hoaù töø caáp II trôû leân chieám tyû leä 67,5%, khoâng coù ngöôøi muø chöõ nuoâi toâm. Ñaây laø moät ñieàu kieän raát thuaän lôïi cho caùc hoä nuoâi toâm. Vì trình ñoä hoïc vaán caøng cao thì khaû naêng tieáp thu caùc tieán boä kyõ thuaät môùi seõ toát hôn, giuùp cho ngöôøi nuoâi quaûn lyù ao ñaàm vaø duøng thuoác hieäu quaû hôn. Soá naêm nuoâi toâm Soá naêm nuoâi toâm theå hieän kinh nghieäm cuûa ngöôøi nuoâi. Kinh nghieäm nuoâi laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng trong nuoâi toâm, söï thaønh baïi qua vuï nuoâi ngöôøi daân seõ coù theâm nhöõng kinh nghieäm môùi. Thöïc teá ñieàu tra taïi tænh Caø Mau ñöôïc chuùng toâi theå hieän qua Baûng sau: Baûng 4.2 Soá naêm nuoâi toâm cuûa caùc chuû hoä Soá naêm nuoâi Taàn soá xuaát hieän Tyû leä (%) < 1 naêm 22 27.5 1 – 2 naêm 32 40 > 3 naêm 26 32.5 Toång 80 100 Töø Baûng treân ta thaáy: soá hoä nuoâi toâm töø 1 – 2 naêm chieám tyû leä khaù cao 40%, keá ñeán laø treân 3 naêm chieám 32.5% vaø cuoái cuøng laø döôùi moät naêm chieám 27.5%. Tyû leä treân cho thaáy ña soá ngöôøi nuoâi toâm ôû ñaây chöa coù kinh nghieäm nhieàu. Ñaây laø moät haïn cheá khaù lôùn trong vieäc vaän duïng khaû naêng tieáp thu kyõ thuaät môùi keát hôïp vôùi kinh nghieäm thöïc teá ñeå aùp duïng vaøo saûn xuaát. 4.1.3 Caùc nguoàn hoïc hoûi kinh nghieäm nuoâi toâm Nguoàn hoïc hoûi kinh nghieäm nuoâi toâm raát ña daïng. Ngöôøi nuoâi toâm coù theå coù nhieàu caùch ñeå tieáp caän vôùi nhöõng kyõ thuaät nuoâi môùi thoâng qua saùch baùo, ñaøi, caùc ñaïi lyù baùn toâm gioáng, thöùc aên, thuoác, hoùa chaát, hoïc hoûi töø baïn beø, nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm nuoâi laâu naêm. Qua ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy nguoàn hoïc hoûi kinh nghieäm töø baïn beø chieám tyû leä raát cao (100%), keá ñoù laø töø caùc ñaïi lyù baùn thuoác, thöùc aên thuûy saûn (43,75%), caùn boä khuyeán ngö (40%), thoâng qua saùch baùo, ñaøi (16,25%) Baûng 4.3 Nguoàn hoïc hoûi kinh nghieäm. Nguoàn Taàng soá Tyû leä (%) Baïn beø 80 100 Ñaïi lyù baùn thuoác, thöùc aên 35 43,75 Caùn boä khuyeán ngö 32 40 Saùch baùo, ñaøi 13 16,25 Töø keát quaû treân chuùng toâi nhaän thaáy vai troø cuûa caù hoä nuoâi toâm laâu naêm vaø caùc ñaïi lyù baùn thuoác, thöùc aên thuûy saûn laø raát quan troïng trong vieäc truyeàn ñaït nhöõng kinh nghieäm, kyõ thuaät nuoâi toâm cho baø con noâng daân. Vì vaäy caùc ngaønh chöùc naêng cuõng nhö Sôû Thuûy Saûn caàn ñaåy maïnh hôn nöõa coâng taùc khuyeán ngö, taäp huaán ñeå naâng cao hôn nöõa veà kyõ thuaät cho caùc ñoái töôïng naøy. 4.1.4 Taäp huaán vaø khuyeán ngö Thoâng qua coâng taùc khuyeán ngö, ngöôøi nuoâi toâm coù theå naém baét kòp thôøi nhöõng thoâng tin khoa hoïc kyõ thuaät môùi veà kyõ thuaät nuoâi, cuõng nhö vieäc phoå bieán vaø chuyeån giao nhöõng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät töø nhaø nghieân cöùu ñeán ngöôøi nuoâi toâm, hoã trôï vaø giuùp ñôõ ngöôøi nuoâi toâm trong saûn xuaát nhaèm ñaït hieäu quaû kinh teá cao. Trong saùu thaùng ñaàu naêm 2005 Sôû Thuûy Saûn tænh Caø Mau ñaõ toå chöùc taäp huaán khuyeán ngö taïi hieän tröôøng cho 39 caùn boä caáp tænh, huyeän, xaõ, vaø moät lôùp nuoâi toâm coâng nghieäp vôùi 25 hoïc vieân tham gia. Phoái hôïp vôùi baùo ñaøi xaây döïng chuyeân muïc Kinh Teá Thuûy Saûn, Noâng Thoân Ngaøy Nay vôùi nhieàu chuyeân ñeà, ñi saâu ñi saùt thöïc teá. Thöôøng xuyeân theo doõi moâi tröôøng, dieãn bieán dòch beänh, saûn löôïng nuoâi troàng thuûy saûn ñeå kòp thôøi höôùng daãn cho noâng daân, thoâng tin cho doanh nghieäp vaø tham möu cho caáp treân. Tuy nhieân coâng taùc taäp huaán khuyeán ngö chöa ñaït keá hoaïch ñeà ra, noäi dung taäp huaán chöa thaät saâu saùt thöïc tieãn; chaäm toång keát vaø nhaân roäng caùc moâ hình saûn xuaát gioûi, hieäu quaû trong tænh vaø khu vöïc. (Nguoàn Sôû Thuûy Saûn tænh Caø Mau, 2005) Keát quaû ñieàu tra cho thaáy coù 67 hoä, chieám 83,75% chuû hoä nuoâi toâm coù tham gia caùc lôùp taäp huaán khuyeán ngö vaø caùc chöông trình giôùi thieäu saûn phaåm cuûa caùc coâng ty thuoác, thöùc aên thuûy saûn. Nhöõng khoù khaên trong quaù trình nuoâi Qua ñieàu tra, chuùng toâi nhaän thaáy khoù khaên lôùn nhaát cuûa ngöôøi nuoâi toâm coâng nghieäp ôû Caø Mau hieän nay laø thieáu voán vôùi 41 hoä, chieám 51,25%, keá ñoù laø chaát löôïng toâm gioáng xaáu vôùi 12 hoä, chieám 27,5%, nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm vôùi 17 hoä, chieám 21,25%. Caù hoä nuoâi toâm taïi ñaây ñeàu cho raèng hoï khoâng thieáu kyõ thuaät nuoâi. Qua tìm hieåu thöïc teá taïi nôi ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy haàu heát caùc hoä nuoâi toâm taïi ñaây ñeàu ñöôïc söï hoå trôï kyõ thuaät töø caùc ñaïi lyù cung caáp thöùc aên, hoùa chaát cho hoï vaø töø nhöõng hoä nuoâi toâm laâu naêm. Baûng 4.4 YÙ kieán cuûa ngöôøi nuoâi veà nhöõng trôû ngaïi trong nuoâi toâm YÙ kieán Taàn soá (hoä) Tyû leä (%) Chaát löôïng gioáng xaáu 22 27,5 Nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm 17 21,25 Thieáu kyõ thuaät 0 0 Thieáu voán 41 51,25 Toång 80 100 4.2 Ñaëc Tröng Veà Kyõ Thuaät Nuoâi Toâm Suù Trong nuoâi toâm coâng nghieäp, caáu truùc moät traïi nuoâi toâm ñöôïc xem laø lyù töôûng khi coù ñaày ñuû caùc haïn muïc coâng trình sau: ao nuoâi coù daïng hình chöõ nhaät hay hình vuoâng vôùi dieän tích khoaûng 0,5 ha laø toát nhaát, coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc rieâng bieät, coù ao tröõ laéng, ao xöû lyù , heä thoáng suïc khí, quaït nöôùc, heä thoáng baïc bao bôø ao. Qua ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm coâng nghieäp taïi Caø Mau chuùng toâi ruùt ra ñöôïc moät soá ñaëc tröng veà kyõ thuaät nuoâi toâm nhö sau. Ao nuoâi toâm Hình daïng, dieän tích vaø ñoä saâu möïc nöôùc ao nuoâi coù vai troø quyeát ñònh ñeán caùch boá trí quaït nöôùc trong ao nuoâi toâm. Hình 4.1 Ao nuoâi toâm Qua keát quaû ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm chuùng toâi nhaän thaáy, haàu heát ao nuoâi coâng nghieäp taïi nôi ñieàu tra thöôøng coù daïng hình chöõ nhaät hay hình vuoâng. Trong ñoù ao coù daïng hình chöõ nhaät chieám tyû leä cao 85% vaø ao coù daïng hình vuoâng chieám 15%. Ñoä saâu trung bình 1,27m (khoaûng giao ñoäng töø 1,0 -1,5 m). Ao nuoâi coù dieän tích trung bình 2914 m2 (khoaûng giao ñoäng töø 1500 – 4800 m2), vôùi dieän tích naøy raát thuaän lôïi cho coâng taùc chaêm soùc, quaûn lyù. Nhöng moät haïn cheá ñoái vôùi loaïi ao naøy laø, neáu boá trí quaït nöôùc khoâng thích hôïp thì deå gaây xoùi lôû bôø ao vaø gaây ñuïc nöôùc ao nuoâi. Baûng 4.5 Hình daïng, dieän tích, ñoä saâu möïc nöôùc ao nuoâi Caùc chæ tieâu Soá hoä Tyû leä (%) Hình daïng ao Chöõ nhaät 68 85 Vuoâng 12 15 Dieän tích moät ao nuoâi 1500 - 3000 38 47,5 3000 - 4000 33 41,25 > 4000 9 11,25 Ñoä saâu möïc nöôùc 1 - 1,2 44 55 1,2 - 1,5 36 45 Ñeå khaéc phuïc khoù khaên treân thì caùc hoä nuoâi toâm vôùiù dieän tích nhoû thöôøng söû duïng baïc bao bôø. Vieäc söû duïng baïc bao bôø coøn coù taùc duïng haïn cheá roø ræ, traùnh tình traïng troâi pheøn töø bôø ao khi trôøi möa, giuùp oån ñònh doøng chaûy cuûa nöôùc, haïn cheá vieäc khuaáy ñoäng lôùp buøn ôû ñaùy ao. Keát quaû ñieàu tra cho thaáy caùc hoä nuoâi toâm ñaõ coù nhaän thöùc khaù cao veà vaán ñeà naøy. Coù 33 hoä söû duïng baïc bao bôø, chieám 41,25% vaø 47 hoä khoâng söû duïng ,chieám 58,75%. Haàu heát caùc hoä nuoâi toâm ôû ñaây ñeàu töï ñaàu tö nuoâi toâm treân dieän tích ñaát mình sôû höõu, vì vaäy nhöõng hoä coù dieän tích ñaát nhoû hoï taän duïng heát dieän tích ñaát ñeå xaây döïng ao nuoâi vaø thöôøng khoâng söû duïng ao laéng. Keát quaû ñieàu tra cho thaáy coù 59 hoä khoâng söû duïng ao laéng, chieám 73,75%, vaø 66 hoä söû duïng heä thoáng caáp/ thoaùt nöôùc chung, chieám 82,5%. Baûng 4.6 Caùc ñaëc tröng veà caáu truùc ao nuoâi Caùc chæ tieâu Soá hoä Tyû leä (%) Ao laéng Coù 21 26,25 Khoâng 59 73,75 Heä thoáng caáp/thoaùt nöôùc Chung 66 82,5 Rieâng 14 17,5 Söø duïng baïc bao bôø Coù 33 41,25 Khoâng 47 58,75 4.2.2 Caûi taïo ao Vieäc caûi taïo ao laø khaâu raát quan troïng trong quy trình kyõ thuaät nuoâi toâm. Thoâng thöôøng coù hai vuï nuoâi trong naêm, baét ñaàu moãi vuï nuoâi môùi thì caùc hoä nuoâi toâm ñeàu tieán haønh coâng taùc caûi taïo ao. Muïc ñích cuûa coâng vieäc naøy laø nhaèm laøm giaûm haøm löôïng caùc loaïi khí ñoäc nhö: NH3, H2S, … vaø tieâu dieät caùc maàn beänh tieàm aåm döôùi ñaùy ao. Keát quaû ñieàu tra caùc hoä nuoâi toâm taïi ñaây cho thaáy, 100% caùc hoä nuoâi toâm ñeàu tieán haønh coâng taùc caûi taïo ao tröôùc moãi vuï nuoâi. Baûng 4.7 Tyû leä hoä nuoâi coù caûi tao ao Caûi taïo ao Taàn soá Tyû leä (%) Coù 80 100 Khoâng 0 0 Qua tyû leä treân cho thaáy, ngöôøi nuoâi toâm taïi nôi ñieàu tra ñaõ coù yù thöùc cao trong vieäc phoøng beänh cho toâm ngay töø khaâu ñaàu tieân cuûa quy trình nuoâi toâm. Tuy nhieân, hieäu quaû cuûa vieäc vieäc caûi taïo ao coøn tuøy thuoäc raát nhieàu vaøo yeáu toá kyõ thuaät cuûa ngöôøi nuoâi vaø loaïi hoùa chaát maø hoï söû duïng. Qua ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy haàu heát caùc hoä nuoâi toâm söû duïng caùc loaïi voâi ñeå caûi taïo ao, caùc loaïi voâi thöôøng duøng laø: CaO, CaCO3, Ca(OH)2. Hình 4.2 Boùn voâi ñaùy ao Coâng vieäc caûi tao ao thöôøng ñöôïc caùc hoä nuoâi toâm tieán haønh nhö sau: boùn voâi keát hôïp vôùi vieäc phôi ñaùy ao lieân tuïc töø 3 - 7 ngaøy. Sau ñoù cho nöôùc vaøo ao nuoâi khoaûng 3 – 5 cm, ñôïi khoaûng 3 - 4 ngaøy cho ñaát nhaû pheøn roài xaû nöôùc ra. Tieáp tuïc raûi voâi vaø cho nöôùc voâ ñaày ao, ñôïi 3 - 4 ngaøy sau thì tieán haønh coâng vieäc chuaån bò nöôùc cho ao nuoâi. 4.2.3 Chuaån bò nöôùc ao nuoâi Sau khi thöïc hieän xong vieäc caûi taïo ngöôøi nuoâi tieán haønh coâng vieäc chuaån bò nöôùc cho ao nuoâi. Coâng vieäc naøy nhaèm muïc ñích taïo ra moät moâi tröôøng nöôùc thuaän lôïi nhaát cho söï phaùt trieån cuûa toâm con. Coâng taùc naøy bao goàm caùc coâng vieäc: saùt truøng nöôùc, dieät taïp vaø gaây maøu nöôùc. Keát quaû ñieàu tra coâng taùc chuaån bò nöôùc tröôùc khi nuoâi toâm cuûa 80 hoä nuoâi toâm coâng nghieäp taïi Caø Mau ñöôïc theå hieän qua Baûng sau: Baûng 4.8 Tyû leä caùc hoä xöû lyù nöôùc tröôùc khi nuoâi toâm Caùc chæ tieâu Soá hoä Tyû leä (%) Saùt truøng nöôùc Coù 80 100 Khoâng 0 0 Dieät taïp Coù 80 100 Khoâng 0 0 Gaây maøu nöôùc Coù 80 100 Khoâng 0 0 Qua Baûng treân ta thaáy 100% caùc hoä nuoâi toâm taïi nôi ñieàu tra ñeàu tieán haønh chuaån bò nöôùc tröôùc khi nuoâi toâm. Keát quaû naøy cho thaáy ngöôøi daân coù yù thöùc khaù cao trong vieäc phoøng beänh cho toâm. 4.2.4 Nguoàn gioáng Saùu thaùng ñaàu naêm 2005 toaøn tænh ñaõ thaû khoaûng 4,5 tyû con gioáng, trong ñoù gioáng saûn xuaát taïi ñòa phöông laø 2,2 tyû con (gaán 50%). Giaù gioáng oån ñònh, trung bình 25 ñoàng/con. Tyû leä nhieãm beänh cuõng ñaõ giaûm maïnh, trong 126 maãu ñöôïc kieãm tra chæ phaùt hieän 80 maãu bò nhieãm beänh MBV (chieám 65%), 4 maãu bò nhieãm beänh thaân ñoû ñoám traéng ( chieám 3,2%). (Nguoàn Sôû Thuûy Saûn tænh Caø Mau, 2005) Qua ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy, nguoàn toâm gioáng duøng ñeå nuoâi toâm thòt chuû yeáu do caùc hoä töï ñi löïa choïn vaø mua ôû caùc traïi tö nhaân. Coù tôùi 62 hoä (chieám 77,5%) mua toâm gioáng cuûa tö nhaân, 18 hoä (22,5%) coù nguoàn toâm gioáng töï saûn xuaát hoaëc töø ngöôøi thaân. Tröôùc khi quyeát ñònh baét gioáng haàu heát caùc hoä nuoâi toâm ñeàu yeâu caàu caùc traïi saûn xuaát gioáng cho laáy maãu ñi kieãm tra PCR ( ). 4.2.5 Thöùc aên Qua ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm coâng nghieäp taïi Caø Mau chuùng toâi nhaän thaáy taát caû caùc hoä ñeàu söû duïng thöùc aên coâng nghieäp cho toâm aên. Ñieàu naøy coù theå lyù giaûi laø do thöùc aên coâng nghieäp coù nhöõng öu ñieåm noù maø caùc loaïi thöùc aên töï cheá bieán khoâng coù laø: Cung caáp gaàn nhö ñaày ñuû thaønh phaàn dinh döôõng, thuaän tieän trong coâng vieäc vaän chuyeån, baûo quaûn, haïn cheá caùc nguoàn laây beänh cho toâm nuoâi, … Hình 4.3 Kieåm tra saøn cho toâm aên Moät soá thöông hieäu thöùc aên nuoâi toâm coâng nghieäp ngöôøi daân ñang söû duïng ôû Caø Mau: Cp, TomBoy, V-Mep, Concord, Ñaïi Höng, Longsinh, Vónh Thònh, … 4.2.6 Tình hình dòch beänh Theo keát quaû ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy, tình hình dòch beänh taïi tænh Caø Mau xaûy ra khaù phöùc taïp. Nhöõng beänh coù daáu hieäu beänh lyù roõ raøng do caùc hoä noâng daân mieâu taû trong quaù trình ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm taïi ñaây ñöôïc chuùng toâi theå hieän qua Baûng sau: Baûng 4.9 Tình hình dòch beänh taïi tænh Caø Mau Teân Beänh Daáu Hieäu Taàn Soá Tyû Leä (%) Ñoám traéng Treân thaân toâm xuaát hieän ñoám traéng, toâm boû aên, cheát haøng loaït. 4 5,00 Ñen mang Mang toâm coù maøu ñen, toâm yeáu, daït vaøo bôø, boû aên vaø cheát raûi raùc. 9 11,25 Beänh phaùt saùng Toâm phaùt saùng khi bôi trong nöôùc vaøo buoåi toái, thaân coù maøu traéng ñuïc, chaäm lôùn. 2 2,50 Ñoùng rong Thaân toâm baån vaø nhôùt, toâm ít hoaït ñoäng 14 17,50 AÊn moøn voû kitin Ñuoâi toâm bò phoàng, cuït raâu, chaân boø, chaân bôi bò moøn. 3 3,75 Meàm voû Toâm bò meàm voû trong thôøi gian daøi, coù cheát raûi raùc. 11 13,75 Phaân traéng Phaân traéng noåi leân maët nöôùc ôû goùc ao cuoái gioù, toâm giaûm aên toâm cheát raûi raùc, coù tröôøng hôïp toâm cheát haøng loaït. 5 6,25 Beänh khaùc Toâm cheát nhöng khoâng roõ nguyeân nhaân. 3 3,75 Theo Baûng treân thì toâm suù nuoâi coâng nghieäp ôû Caø Mau thöôøng gaëp 7 beänh chính, trong ñoù beänh ñoùng rong coù taàn soá xuaát hieän cao nhaát 14 hoä chieám 17,5%, keá ñeán laø beänh meàm voû vôùi 11 hoä chieám 13,75%, beänh ñen mang 9 hoä chieám 11,25%, beänh phaân traéng 5 hoä chieám 6,25%, beänh ñoám traéng 4 hoä chieám 5%, beänh aên moøn voû kitin 3 hoä chieám 3,75%, beänh phaùt saùng 2 hoä chieám 2,5%. Trong ñoù taùc nhaân gaây beänh chính vaãn laø virus, vi khuaån, naám, nguyeân sinh ñoäng vaät vaø taùc nhaân moâi tröôøng. Qua tìm hieåu 4 hoä nuoâi toâm coù dòch beänh ñoám traéng xaûy ra chuùng toâi nhaän thaáy, toâm bò beänh sau thaùng nuoâi thöù 2 trôû leân, trong quaù trình nuoâi caùc ao ñeàu khoâng thay nöôùc, toâm gioáng ñeàu ñöôïc xeùt nghieäm PCR khoâng coù daáu hieäu beänh, vì vaäy chuùng toâi coù theå khaúng ñònh nguyeân nhaân chính gaây beänh laø do kyù chuû trung gian mang maàn beänh töø ngoaøi vaøo ao nuoâi. Ngoaøi ra, coù 3 hoä nuoâi toâm coù hieän töôïng toâm cheát nhöng khoâng roõ daáu hieäu beänh lyù neân caùc beänh ñoù khoâng ñöôïc moâ taû. Ñaëc Tröng Veà Vieäc Söû Duïng Hoaù Chaát, Khaùng Sinh vaø Cheá Phaåm Sinh Hoïc Trong Nuoâi Toâm Taïi Caø Mau Trong nuoâi toâm maø ñaëc bieät laø nuoâi toâm coâng nghieäp thì yeáu toá ruûi ro laø raát lôùn. Dòch beänh coù theå xaûy ra baát cöù luùc naøo gaây toån thaát khoâng nhoû cho ngöôøi nuoâi toâm. Ñeå haïn cheá toån thaát gaây ra, ñoøi hoûi ngöôøi nuoâi toâm phaûi coù hieåu bieát vaø kinh nghieäm nhaèm phoøng ngöøa vaø khaéc phuïc nhöõng dieãn bieán baát lôïi trong quaù trình nuoâi. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän qua vieäc söû duïng hoùa chaát, khaùng sinh vaø caùc cheá phaåm sinh hoïc trong nuoâi toâm cuûa ngöôøi daân. Hoaù chaát Keát quaû ñieàu tra vieäc söû duïng hoaù chaát cuûa 80 hoä nuoâi ñöôïc theå hieän ôû Baûng sau Baûng 4.10 Caùc loaïi hoùa chaát söû duïng trong nuoâi toâm Hoùa chaát Taàn soá Tyû leä (%) Voâi CaO 21 26,25 Voâi CaCO3 51 63,75 Voâi Ca(OH)2 8 10 Voâi Dolomite 58 72,5 Saponin 56 70 Chlorine 43 53,75 Iodine 42 52,5 BKC 29 36,25 Zeolite 38 47,5 4.3.1.1 Caùc loaïi voâi Loaïi voâi vaø tyû leä boùn voâi thöôøng phuï thuoäc vaøo pH ñaát. Duøng CaO hoaëc Ca(OH)2, cho ñaát coù pH 5,5. Voâi ñöôïc raûi ñeàu leân ñaùy ao, sau ñoù tieáp tuïc caøy xôùi vaø phôi khoâ tieáp 3 - 4 ngaøy.(Soå tay nuoâi toâm CP, 1999) Baûng 4.11 Tyû leä caùc loaïi voâi söû duïng Loaïi voâi Muïc ñích söû duïng Taàn soá Tyû leä (%) CaCO3 Caûi taïo ao 51 63,75 CaO Caûi taïo ao 21 26,25 Ca(OH)2 Caûi taïo ao 8 10 Dolomite Xöû lyù nöôùc ao nuoâi 58 72,5 Qua Baûng treân ta thaáy, phaàn lôùn caùc hoä nuoâi toâm ôû ñaây duøng voâi noâng nghieäp CaCO3 ñeå caûi taïo ao, 51 hoä (chieám 63,75%), keá ñoù laø voâi soáng CaO vôùi 21 hoä (chieám 26,25%) vaø cuoái cuøng laø loaïi voâi toâi Ca(OH)2 söû duïng thaáp nhaát vôùi 8 hoä (chieám 10%) vôùi lyù do maø baø con ñöa ra laø giaù thaønh cao. Qua ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy loaïi voâi vaø lieàu löôïng voâi boùn ngoaøi vieäc phuï thuoäc vaøo pH ñaát, coøn phuï thuoäc vaøo saûn phaåm maø ngöôøi daân söû duïng. Vì haàu heát caùc hoä nuoâi toâm taïi nôi ñieàu tra ñieàu döï vaøo höôùng daãn söû duïng cuûa chính saûn phaåm ñoù. Voâi Dolomite coù 58 hoä chieám 72,5% söû duïng trong quaù trình nuoâi toâm vôùi muïc ñích oån pH vaø taêng ñoä kieàm ao nuoâi sau khi möa, 11 hoä söû duïng caùc loaïi voâi khaùc nhö: CaCO3, CaO. 4.3.1.2 Chlorine . Qua ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm coâng nghieäp thì Chlorine laø loaïi hoùa chaát chuû yeáu ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc ao laéng vaø nöôùc ao nuoâi tröôùc khi thaû toâm vôùi 43 hoä (chieám 53,7%). Chlorine caùc hoä söû duïng ñeàu ôû daïng caùc hôïp chaát, chuùng toâi nhaän thaáy coù hai daïng hôïp chaát chính laø: Calcium hypochloride (Ca(OCl)2) vôùi 35 hoä (chieám 43,75%) vaø Sodium hypochloride (NaOCl) vôùi 8 hoä (chieám 10%). Moät soá hoä nuoâi toâm ñaõ söû duïng qua hai daïng hôïp chaát treân ñeàu cho raèng Calcium hypochloride söû duïng hieäu quaû hôn nhöng khoâng neâu ñöôïc lyù do. Theo chuùng toâi coù söï khaùc bieät treân laø do haøm löôïng Clor höõu duïng trong caùc hôïp chaát gaây ra. Thöôøng hieäu quaû söû duïng cao hay thaáp tuøy thuoäc vaøo Chlorine höõu duïng. Calcium hypochloride coù haøm löôïng Clor höõu duïng khoaûng 60 - 70%, coøn Sodium hypochloride chæ coù 12 - 25% Clor höõu duïng. Qua ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy saûn phaåm BLEA-JI70% coù khaù nhieàu ngöôøi nuoâi söû duïng. 4.3.1.3 Saponin Ñöôïc duøng vôùi muïc ñích dieät taïp. Qua ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm taïi ñaây chuùng toâi nhaän thaáy soá hoä söû duïng Saponin ñeå dieät taïp khaù cao coù 56 hoä söû duïng chieám 70%. Vì ñaây laø loaïi saûn phaåm raát thuaän tieän trong vieäc söû duïng. Iodine Iodine duøng trong nuoâi toâm vôùi muïc ñích xöû lyù caùc maàm beänh vi khuaån, virus, naám, nguyeân sinh ñoäng vaät, ... trong nguoàn nöôùc ao nuoâi. Keát quaû ñieàu tra töø 80 hoä nuoâi toâm taïi Caø Mau cho thaáy, coù 42 hoä ñònh kyø söû duïng Iodine xöû lyù nguoàn nöôùc trong ao nuoâi toâm, chieám 52,5% trong ñoù coù 16 hoä chieám 20%, duøng Iodine ñeå saùt truøng nguoàn nöôùc tröôùc khi nuoâi toâm. Saûn phaåm maø chuùng toâi nhaän thaáy coù khaù nhieàu hoä daân söû duïng ñeå saùt truøng ñònh kyø nöôùc ao nuoâi toâm qua quaù trình ñieàu tra laø Iodine cuûa coâng ty Danavet. 4.3.1.5 BKC Benzalkonium Chlorine (BKC) duøng ñeå xöû lyù caùc maàm beänh vi khuaån, virus, naám, ... trong nguoàn nöôùc ao nuoâi, cho hieäu quaû nhanh hôn Chlorine vaø Iodine neân BKC ñöôïc caùc hoä nuoâi toâm duøng chuû yeáu vaøo vieäc xöû lyù nhöõng dieãn bieán baát thöôøng cuûa moâi tröôøng nöôùc ao nuoâi. Qua ñieàu tra, chuùng toâi nhaän thaáy coù 29 hoä coù söû duïng, chieám 36,25%. Saûn phaåm BKC Clean cuûa coâng ty Amaco ñöôïc khaù nhieàu ngöôøi daân tin duøng. 4.3.1.6 Zeolite Zeolite ñöôïc söû duïng vôùi muïc ñích oån ñònh pH nöôùc ao nuoâi, phaân huûy caùc loaïi chaát baån thoái röûa trong ao nhö thöùc aên thöøa, phaân toâm vì vaäy laøm giaûm noàng ñoä caùc khí ñoäc NH3, H2S, … caûi thieän moâi tröôøng ñaùy ao nuoâi. Qua ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm taïi ñaây thì coù 38 hoä coù söû duïng, chieám 47,5%. Saûn phaåm maø theo nhaän ñònh cuûa ngöôøi daân söû duïng khaù hieäu quaû laø Zeolite Granular cuûa coâng ty Amaco. Khaùng sinh Vieäc söû duïng khaùng sinh trong phoøng vaø trò beänh ñaõ trôû neân khaù phoå bieán trong caùc hoä nuoâi toâm. Naêm 2002, vieäc Coäng Ñoàng Chaâu AÂu vaø Hoa Kyø caám nhaäp caùc saûn phaåm toâm coù dö löôïng caùc chaát Chloramphenicol vaø Nitrofurans ñaõ aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán ngheà nuoâi toâm ôû nöôùc ta. Tröôùc tình hình ñoù Boä Thuûy Saûn ñaõ ra quyeát ñònh ban haønh danh muïc hoùa chaát, khaùng sinh caám söû duïng vaø haïn cheá söû duïng trong saûn xuaát, kinh doanh thuûy saûn maø gaàn ñaây nhaát laø quyeát ñònh soá 07/2005/QÑ – BTS ngaøy 24/02/2005 cuûa Boä Thuûy Saûn, ban haønh danh muïc hoùa chaát, khaùng sinh caám söû duïng laø 10 loaïi vaø haïn cheá söû duïng laø 34 loaïi. Vôùi quyeát ñònh naøy ñaõ aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán taäp quaùn duøng khaùng sinh trong nuoâi thuûy saûn cuûa ngöôøi daân. Theo keát quaû kieåm soaùt dö löôïng caùc chaát ñoäc haïi trong thuûy saûn nuoâi thaùng 12/2004 cuûa Chi Cuïc Baûo Veä Nguoàn Lôïi Thuûy Saûn Tænh Caø Mau, thì caùc chæ tieâu phaân tích ñeàu khoâng phaùt hieän dö löôïng (KPH), chæ coù moät chæ tieâu phaùt hieän dö löôïng nhöng döôùi möùc giôùi haïn cho pheùp (DMGHCP) laø Thuûy ngaân (Hg). Baûng 4.12 Keát quaû kieåm soaùt dö löôïng caùc chaát ñoäc haïi trong toâm suù nuoâi Vuøng nuoâi Chæ tieâu ñaõ phaân tích Soá löôïng maãu phaân tích Keát quaû Huyeän Ñaàm Dôi Diethylstilbestrol 1 KPH Chloramphenicol 1 KPH Caùc daån xuaát Nitrofurans 4 KPH Sulfonamide 9 KPH Nhoùm Quinolone 6 KPH Aflatoxin 1 KPH Huyeän Caùi Nöôùc Diethylstilbestrol 1 KPH Nhoùm thuoác tröø saâu goác Chlor höõu cô 7 KPH Kim loaïi naëng Thuûy ngaân (Hg) 1 DMGHCP Cadimium (Cd) 1 KPH Chì (Pb) 1 KPH Xanh Malchite 1 KPH (Chi Cuïc Baûo Veä Nguoàn Lôïi Thuûy Saûn Tænh Caø Mau) Qua ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm taïi Caø Mau , chuùng toâi nhaän thaáy soá hoä coù söû duïng khaùng sinh trong nuoâi toâm coøn khaù cao vôùi 29 hoä chieám 36,25% vaø 51 hoä coøn laïi khoâng söû duïng khaùng sinh chieám 63,75%. Haàu heát khaùng sinh maø caùc hoä nuoâi toâm söû duïng ñeàu do caùc ñaïi lyù baùn thuoác, thöùc aên thuûy saûn giôùi thieäu. Khi coù dòch beänh xaûy ra caùc hoä nuoâi toâm tìm ñeán caùc cô sôû naøy moâ taû ñaëc ñieåm beänh ñeå mua thuoác. Baûng 4.13 Tyû leä soá hoä duøng khaùng sinh trong nuoâi toâm Khaùng sinh Taàn soá (hoä) Tyû leä (%) Coù duøng 29 36,25 Khoâng duøng 57 71,25 Chính vì ñaëc ñieåm treân chuùng toâi nhaän thaáy caùc ñaïi lyù thuoác thöùc aên coù vai troø raát lôùn trong vieäc thöïc hieän toát quy ñònh cuûa Boä Thuûy Saûn. Theo keát quaû kieåm soaùt dö löôïng caùc chaát ñoäc haïi trong thuoác thuù y, thöùc aên, nguyeân lieäu thuûy saûn taïi caùc ñaïi lyù, nöôùc nuoâi toâm gioáng thaùng 12/2004 cuûa Chi Cuïc Baûo Veä Nguoàn Lôïi Thuûy Saûn tænh Caø Mau thì caùc maãu kieåm soaùt ñeàu khoâng phaùt hieän dö löôïng (KPH). Baûng 4.14 Kieåm soaùt dö löôïng caùc chaát ñoäc haïi trong thuoác thuù y, thöùc aên thuûy saûn Vuøng kieåm soaùt Maãu kieåm soaùt Chæ tieâu phaân tích Soá löôïng maãu phaân tích Keát quaû Huyeän Caùi Nöôùc Thuoác thuù y Chloramphenicol 1 KHP Furazolidone 1 KHP Thöùc aên Chloramphenicol 1 KHP Furazolidone 1 KHP Aflatoxin 1 KHP (Nguoàn Chi Cuïc Baûo Veä Nguoàn Lôïi Thuûy Saûn Tænh Caø Mau) Keát quaû treân cho thaáy caùc ñaïi lyù kinh doanh thuoác thöùc aên ñaõ coù nhaän thöùc ñuùng ñaén trong vieäc kinh doanh theo quyeát ñònh cuûa Boä Thuûy Saûn. Qua tìm hieåu töø caùc hoä nuoâi toâm coù söû duïng khaùng sinh chuùng toâi nhaän thaáy caùc loaïi thuoác maø hoï söû duïng thöôøng coù söï phoái hôïp töø nhieàu loaïi khaùng sinh. Thoâng qua thaønh phaàn vaø soá hoä söû duïng caùc loaïi thuoác naøy chuùng toâi xaùc ñònh ñöôïc taàn soá söû duïng cuûa moãi loaïi khaùng sinh nhö Baûng sau. Baûng 4.15 Moät soá khaùng sinh ñöôïc söû duïng Khaùng sinh Soá hoä Tyû leä (%) Ampicillin 7 8,75 Oxytetracyclin 17 21,25 Neomycin 8 10 Streptomycin 9 11,25 Norfloxacin 15 18,75 Flumequin 10 12,5 Sulfadimidin 8 10 Pyrimethamine 6 7,5 Baûng treân ta thaáy, taïi vuøng ñieàu tra caùc hoä nuoâi toâm söû duïng 8 loaïi khaùng sinh chính. Trong ñoù coù hai loaïi khaùng sinh thuoäc nhoùm khaùng sinh haïn cheá söû duïng theo quyeát ñònh soá 07/2005/QÑ – BTS cuûa Boä Thuûy Saûn laø Ampicillin vaø Oxytetracyclin. Khoâng coù tröôøng hôïp caùc hoä nuoâi toâm söû duïng duïng khaùng sinh trong danh muïc caám söû duïng cuûa Boä Thuûy Saûn. Hai loaïi khaùng sinh xuaát hieän vôùi taàng soá cao nhaát laø Oxytetracyclin vaø Norfloxacin. Qua tìm hieåu töø caùc hoä söû duïng chuùng toâi nhaän thaáy, ñaây laø hai khaùng sinh ñuôïc ngöôøi nuoâi ñaùnh giaù cao hieäu quaû trong vieäc ñieàu trò caùc beänh ñen mang, phaùt saùng vaø aên moøn voû kitin ôû toâm nuoâi. + Oxytetracyclin: khaùng sinh thuoäc nhoùm Tetracyclin, coù phoå khaùng khuaån roäng, taùc ñoäng öùc cheá treân caùc vi khuaån gram aâm, gram döông, mycoflasma. Ñaây laø nhoùm khaùng sinh ñöôïc ñeà xuaát duøng ñeå thay theá cho Chloramphenicol caám söû duïng cho thuûy saûn hieän nay. Oxytetracyclin coù theå duøng keát hôïp vôùi caùc khaùng sinh khaùc nhö Flumequin, Streptomycin, … ñeå taêng khaû naêng dieät khuaån. + Norfloxacin: khaùng sinh thuoäc nhoùm Quinolon theá heä thöù 3, coù phoå khaùng khuaån roäng: gram aâm, gram döông, mycoflasma. Vì vaäy Norfloxacin cuõng raát hieäu quaû trong vieäc ñieàu trò caùc beänh nhieãm truøng treân toâm. Cheá phaåm sinh hoïc Caùc hoùa chaát, khaùng sinh thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå ñieàu trò beänh, nhöng khoâng dieät ñöôïc taän goác vaán ñeà. Ngoaøi ra, vieäc söû duïng khaùng sinh vaø hoùa chaát ñaëc bieät laø khi söû duïng quaù nhieàu hoùa chaát seõ tieâu dieät phaàn lôùn caùc vi khuaån coù lôïi trong nöôùc ao nuoâi, chöù khoâng chæ vi khuaån gaây beänh, caùc hoùa chaát vaø khaùng sinh khoâng theå phuïc hoài söï suy giaûm chaát löôïng nöôùc vaø moâi tröôøng sinh thaùi. Vì vaäy, vieäc söû duïng caùc cheá phaåm sinh hoïc trong nuoâi toâm laø giaûi phaùp toát nhaát hieän nay ñeå khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm treân cuûa hoùa chaát vaø khaùng sinh. Keát quaû ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm coâng nghieäp taïi Caø Mau cho thaáy coù 75 hoä nuoâi toâm coù söû duïng cheá phaåm sinh hoïc chieám 93,75%, tyû leä naøy laø khaù cao. Caùc cheá phaåm sinh hoïc maø ngöôøi daân ñang söû duïng hieän nay coù theå phaân thaønh hai nhoùm chính: nhoùm duøng ñeå xöû lyù ao nuoâi coù 47 hoä söû duïng, chieám 58,75% vaø nhoùm duøng ñeå boå sung vaøo thöùc aên vôùi 28 hoä, chieám 35%. Baûng 4.16 Tyû leä caùc hoä söû duïng cheá phaåm sinh hoc. Cheá phaåm sinh hoïc Taàn soá Tyû leä (%) Nhoùm xöû lyù ao nuoâi Yucca 32 40 Vi khuaån coù lôïi 15 18,75 Nhoùm boå sung thöùc aên Probiotic ñöôøng ruoät 20 25 Chaát kích thích mieãn dòch (beta-Glucan) 8 10 4.3.3.1 Nhoùm xöû lyù ao nuoâi a/ Yucca Cheá phaåm sinh hoïc bao goàm chaát chieát xuaát töø caây Yucca schidigera vaø chaát xöû lyù neàn ñaùy ao. Söû duïng Yucca trong ao nuoâi toâm vôùi muïc ñích haáp thu caùc loaïi khí ñoäc NH3, H2S, … thuùc ñaåy söï phaân huûy caùc chaát höõu cô dö thöøa ôû ñaùy ao, öùc cheá caùc loaïi vi khuaån coù haïi gaây beänh cho toâm. Qua ñieàu tra 80 hoä nuoâi toâm taïi Caø Mau chuùng toâi nhaän thaáy, coù 32 hoä söû duïng loaïi saûn phaåm naøy, chieám 40%, ñaây laø loaïi saûn phaåm ñöôïc khaù nhieàu ngöôøi nuoâi söû duïng. Qua tìm hieåu caùc hoä nuoâi toâm, haàu heát ñeàu cho raèng Yucca coù taùc duïng khaù toát trong ao nuoâi toâm: taïo maøu nöôùc ñeïp, oån ñònh pH, oxy hoøa tan vaø ñaëc bieät hieäu quaû trong tröôøng hôïp xöû lyù hieän töôïng toâm noåi ñaàu vaøo buoåi saùng. Töø keát quaû treân chuùng toâi ñaùnh giaù cao veà hieäu quaû cuûa loaïi cheá phaåm naøy trong vieäc xöû lyù moâi tröôøng nöôùc ao nuoâi. b/ Vi khuaån coù lôïi xöû lyù ñaùy ao Cheá phaåm sinh hoïc bao goàm caùc vi khuaån coù lôïi nhö: Bacillus licheniformis, B. megaterium, B. mensentericus, Streptococcus facium, Nitrosomonas spp., Nitrobacters spp. Trong moâi tröôøng nöôùc ao nuoâi chuùng coù coâng duïng phaân huûy thöùc aên thöøa vaø phaân toâm, haïn cheá oâ nhieãm ñaùy ao nuoâi. Vì vaäy, coù theå öùc cheá söï hình thaønh caùc loaïi khí ñoäc NH3, H2S, … töø ñaùy ao. Qua ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy coù 15 hoä söû duïng loaïi cheá phaåm coù chöùa nhoùm vi khuaån naøy, chieám 18,75%. Nhöng haàu heát, caùc hoä coù söû duïng ñeàu cho raèng khoâng nhaän thaáy coâng duïng cuûa chuùng. Ñieàu naøy chuùng toâi coù theå giaûi thích nhö sau: + Saûn phaåm coù coâng duïng nhöng chaát löôïng khoâng cao, hoaëc ngöôøi daân khoâng nhaän roõ taùc duïng cuûa chuùng vì ñaây laø loaïi saûn phaåm bao goàm caùc vi khuaån soáng coù lôïi, taùc duïng caûi thieän moâi tröôøng cuûa chuùng raát chaäm. + Do caùch söû duïng cuûa caùc hoä treân chöa hôïp lyù, haàu heát caùc hoä naøy ñeàu coù söû duïng khaùng sinh, hoùa chaát ñeå dieät khuaån vaø trò beänh neân coù khaû naêng ñaõ dieät caû caùc vi khuaån coù lôïi ñöôïc boå sung laøm cho saûn phaåm trôû neân khoâng coù taùc duïng. 4.3.3.2 Nhoùm boå sung thöùc aên a/ Probiotic ñuôøng ruoät Cheá phaåm bao goàm caùc vi khuaån coù lôïi nhö Lactobacilus acidophilus, Bacilus subtilis, Saccharomyces cerevisiae, Aspergillus oryzea. Probiotic ñöôøng ruoät boå sung vaøo thöùc aên coù coâng duïng öùc cheá söï phaùt trieån cuûa vi sinh vaät gaây beänh, ñaëc bieät laø caùc beänh veà ñöôøng ruoät. Keát quaû ñieàu tra coù 20 hoä söû duïng daïng saûn phaåm naøy chieám 25%. Haàu heát caùc hoä coù söû duïng ñeàu cho raèng chuùng coù taùc duïng khaù toát trong vieäc phoøng beänh cho toâm, tuy nhieân töø keát quaû ñieàu tra veà tình hình dòch beänh, thì khoâng coù caùc beänh veà ñöôøng ruoät xaûy ra neân chuùng toâi chöa theå keát luaän veà hieäu quaû cuûa nhöõng saûn phaåm naøy trong vieäc phoøng trò caùc beänh veà ñöôøng ruoät. b/ Chaát kích thích mieãn dòch (Beta – Glucan) Cheá phaåm laø daïng thuoác boå ñaëc bieät ñöôïc baøo cheá baèng caùch phoái hôïp giöõa caùc chaát kích thích mieãn dòch coù nguoàn goác töø teá baøo naám men vaø caùc khoaùng chaát theo coâng thöùc phuø hôïp vôùi nhu caàu dinh döôõng vaø khaû naêng mieãn dòch cuûa toâm nuoâi. Söû duïng Beta – Glucan trong nuoâi toâm vôùi muïc ñích: kích thích quaù trình sinh tröôûng vaø sinh mieãn dòch, taêng khaû naêng ñaùp öùng mieãn dòch cuûa toâm, taêng cöôøng khaû naêng thöïc baøo caùc loaïi maàm beänh xaâm nhaäp vaøo cô theå. Keát quaû ñieàu tra 80 hoä thì chæ coù 8 hoä söû duïng chieám 10%. Tyû leä naøy cho thaáy caùc hoä nuoâi toâm taïi nôi ñieàu tra söû duïng cheá phaåm sinh hoïc ñeå taêng cöôøng mieãn dòch, phoøng beänh cho toâm chöa cao. Nguyeân nhaân naøy laø do, ñaây laø daïng saûn phaåm töông ñoái môùi vôùi ngöôøi nuoâi vaø hoï ñaõ quaù quen thuoäc vôùi vieäc taêng cöôøng söùc khoûe cho toâm baèng caùch boå sung caùc loaïi Vitamin, ñaëc bieät laø Vitamin C. V. KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ Keát Luaän Qua keát quaû ñieàu tra chuùng toâi nhaän thaáy: Haàu heát ngöôøi nuoâi toâm coù trình ñoä töø caáp 2 vaø caáp 3 trôû leân neân raát thuaän lôïi trong vieäc tieáp thu kyõ thuaät vaø öùng duïng hieäu quaû vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát. Tuy nhieân kinh nghieäm nuoâi toâm cuûa ngöôøi daân chöa nhieàu (soá hoä nuoâi döôùi 2 naêm laø 54 hoä chieám 67,5%). Vì vaäy ngöôøi nuoâi seõ gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc khaéc phuïc nhöõng dieãn bieán baát thöôøng trong quaù trình nuoâi toâm. Ña soá caùc hoä nuoâi toâm ñeàu gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vaán ñeà nguoàn voán ñaàu tö nhöng khoâng vay voán töø ngaân haøng ñöôïc, moät soá hoä phaûi vay voán töø beân ngoaøi vôùi laõi xuaát raát cao. YÙ thöùc baûo veä moâi tröôøng cuûa ngöôøi daân chöa cao, vieäc xaû nöôùc vaø chaát thaûi trong ao nuoâi toâm chöa qua xöû lyù ra soâng vaãn coøn xaûy ra. Ñaây laø nguyeân nhaân chính laøm cho nguoàn nöôùc nuoâi toâm xaáu ñi vaø nguy cô veà dòch beänh raát deã phaùt sinh treân dieän roäng. Coù 100% caùc hoä nuoâi toâm ñeàu söû duïng hoùa chaát trong nuoâi toâm: voâi CaCO3, CaO, ñöôïc duøng vôùi muïc ñích caûi taïo ao tröôùc khi nuoâi laø chính; Chlorin laø hoùa chaát chính trong vieäc xöû lyù nguoàn nöôùc ao nuoâi tröôùc khi thaû toâm (53,75%); Iodin ñöôïc söû duïng nhö moät hoùa chaát chính trong vieäc saùt truøng nöôùc ñònh kyø trong quaù trình nuoâi (52,5%); BKC ñöôïc duøng vôùi muïc ñích xöû lyù moâi tröôøng nöôùc ao nuoâi trong tröôøng hôïp caàn phaûi thay nöôùc gaáp (36,25%); ngoaøi ra coøn söû duïng caùc loaïi hoùa chaát khaùc nhö: Zeolite ñeå xöû lyù neàn ñaùy ao trong quaù trình nuoâi (47,5%), Saponin trong vieäc vaø dieät taïp (70%); Dolomite ñeå oån ñònh pH, kieàm sau khi möa (72,5%). Vieäc söû duïng khaùng sinh trong nuoâi toâm coøn khaù cao chieám 36,25%, trong ñoù hai loaïi khaùng sinh ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát laø Oxytetracyclin, Norfloxacin. Coù hai loaïi khaùng sinh ngöôøi daân thöôøng söû duïng thuoäc nhoùm khaùng sinh haïn cheá söû duïng theo quyeát ñònh 07/2005/QÑ-BTS cuûa Boä Thuûy Saûn laø Oxytetracyclin vaø Ampicillin. Khoâng coù tröôøng hôïp söû duïng khaùng sinh trong danh muïc caám söû duïng cuûa Boä Thuûy Saûn. Nhöng haàu heát caùc hoä nuoâi toâm coøn nhieàu haïn cheá trong vieäc söû duïng ñieàu naøy seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán chaát löôïng toâm nuoâi. Haàu heát caùc hoä nuoâi toâm ñeàu coù söû duïng cheá phaåm sinh hoïc trong quaù trình nuoâi, tyû leä naøy khaù cao chieám 93,75%. Trong ñoù Yucca - nhoùm xöû lyù ao nuoâi ñöôïc ngöôøi daân ñaùnh giaù hieäu quaû cao, coøn nhoùm boå sung thöùc aên coù 28 hoä söû duïng,chieám 35% nhöng chæ döøng laïi ôû möùc duøng thöû neân hoï chöa hieåu ñöôïc coâng duïng cuûa nhoùm cheá phaåm naøy. 5.2 Ñeà Nghò Ñeå phaùt trieån ngheà nuoâi toâm ñaëc bieät laø nuoâi toâm coâng nghieäp theo höôùng beàn vöõng phuø hôïp vôùi muïc tieâu phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn cuûa tænh thì caùc ngaønh chöùc naêng caàn coù nhöõng bieän phaùp: - Phaùt trieån nuoâi toâm gaén lieàn vôùi yù thöùc baûo veä moâi tröôøng cuûa ngöôøi daân. - Taêng cöôøng quaûn lyù veà con gioáng nhaèm baûo ñaûm an toaøn cho ngöôøi nuoâi, haïn cheá dòch beänh. - Taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn veà chaát löôïng, an toaøn veä sinh thuù y thuûy saûn. Ñaëc bieät caàn thöôøng xuyeân toå chöùc kieåm tra, quaûn lyù chaët cheõ vieäc kinh doanh thuoác, hoùa chaát, cheá phaåm sinh hoïc cuûa caùc ñaïi lyù kinh doanh nhaèm naâng cao chaát löôïng an toaøn veä sinh thuù y thuûy saûn. - Nhaân roäng caùc moâ hình nuoâi toâm ñaït naêng xuaát cao. - Naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa coâng taùc khuyeán ngö, taêng cöôøng coâng taùc taäp huaán vaø chuyeån giao kyõ thuaät nuoâi toâm ñeán ngöôøi daân. - Phoái hôïp vôùi caùc ngaønh chöùc naêng ñaëc bieät laø ngaønh ngaân haøng taïo ñieàu kieän cho ngöôøi daân vay voán giuùp hoï coù ñieàu kieän phaùt trieån cô sôû nuoâi cuûa mình. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO BOÄ THUÛY SAÛN, 1999. Chöông trình phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn thôøi kyø 1999 – 2010. SÔÛ THUÛY SAÛN TÆNH CAØ MAU, 2005. Baùo caùo tình hình saûn xuaát - kinh doanh 6 thaùng ñaàu naêm vaø keá hoaïch 6 thaùng cuoái naêm. SÔÛ TAØI NGUYEÂN MOÂI TRÖÔØNG TÆNH CAØ MAU, 2002. Baùo caùo hieän traïng söû duïng ñaát. NGUYEÃN VAÊN HAÛO, 2003. Moät soá vaán ñeà veà kyû thuaät nuoâi toâm suù coâng nghieäp. Nhaø xuaát baûn noâng nghieäp. NGUYEÃN NHÖ PHO, 2004. Thuoác duøng trong thuûy saûn. Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. LEÂ THANH HUØNG, 2004. Dinh döôõng vaø thöùc aên thuûy saûn. Khoa thuûy saûn Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. Wedsite: www.vietlinh.com