Luận văn Phát triển tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn thị xã Ba đồn, tỉnh Quảng Bình

7% số cơ sở khó khăn về vốn, 9,6% số cơ sở khó khăn về mặt bằng, 3,7% số cơ sở khó khăn về công nghệ, 2,2% số cơ sở khó khăn về chính sách, 12,6% số cơ sở khó khăn về chiến lược bán hàng, 40% số cơ sở khó khăn về phát triển sản phẩm mới, 5,2% số cơ sở khó khăn về máy móc thiết bị, 7,4% số cơ sỏ khó khăn về lao động và 10,4% số cơ sở khó khăn về nguyên liệu. Số cơ sở khó khăn về mặt bằng sản xuất, máy móc thiết bị, chính sách, công nghệ không đáng kể. Cơ sở khó khăn về mặt bằng chủ yếu tập trung ở ngành sản xuất giường, tủ, bàn, ghế;sản xuất sản phẩm từ khoáng phi kim loại. Như vậy, thị xã cần phải tìm ra một hướng đi mới giúp các cơ sở sản xuất TTCN giảm bớt những khó khăn, đặc biệt là quan tâm về thị trường, phát triển sản phẩm mới và nguồn vốn, tạo điều kiện để các cơ sở sản xuất TTCN phát triển, chủ động phát triển sản xuất về quy mô, số lượng, chủng loại, nâng cao chất lượng và mẩu mã, khẳng định chỗ đứng trong thị trường tiêu thụ. Đối với Công ty TNHH, do quy mô sản xuất lớn hơn nên khó khăn trong sản xuất khác với hộ cá thể. 50% công ty khó khăn về vốn chiếm, 50% công ty khó khăn về thị trường, 50% khó khăn về phát triển sản phẩm mới. Đối với Hợp tác xã hiện nay rất khó khăn, sản xuất kém hiệu quả nên gặp khó khăn về thị trường và mặt bằng sản xuất. Năm 2016, HTX đan lát Quảng Văn có ý định xin giải thể, tuy nhiên địa phương đã có chính sách hỗ trợ để tạo điều kiện cho HTX vực dậy sản xuất. 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ PHÁT TRIỂN TTCN TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BA ĐỒN 2.3.1. Kết quả đạt được Sản xuất tiểu thủ công nghiệp của thị xã Ba Đồn trong những năm qua có chuyển biến đáng ghi nhận, giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp tăng trưởng khá cao, số lượng cơ sở ngày càng phát triển, ngành nghề tiểu thủ công nghiệp đa dạng, sản phẩm phong phú hơn. Nhờ hoạt động khuyến công của thị xã được triển khai tích cực góp phần rất lớn trong việc khuyến khích, hướng dẫn, hỗ trợ và tạo điều 80 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ kiện cho các tổ chức, cá nhân tham gia phát triển sản xuất tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề nông thôn. Nhiều ngành nghề truyền thống được duy trì và phát triển trong sự cạnh tranh gay của kinh tế thị trường, như: Mây tre đan; nón lá; chế biến thực phẩm; sản xuất đồ gỗ; cơ khí nhỏ phục vụ nông nghiệp; sản xuất vật liệu xây dựng... Bên cạnh đó đã hình thành một số ngành nghề mới ở khu vực nông thôn như: Dây đai nẹp nhựa, mộc dân dụng và mỹ nghệ, sản xuất hương Sự phát triển của các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp đã góp phần quan trọng vào thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của thị xã, giải quyết công ăn việc làm, tạo thêm thu nhập cho người lao động, hạn chế được sự di cư đến các đô thị lớn, sử dụng được sản phẩm đầu ra cho sản xuất nông nghiệp 2.3.2. Những hạn chế Bên cạnh mặt đạt được, phát triển tiểu thủ công nghiệp của thị xã vẫn còn gặp rất nhiều hạn chế, đó là: - Số lượng cơ sở tiểu thủ công nghiệp nhiều nhưng quy mô nhỏ, hoạt động tự phát, sử dụng lao động của hộ gia đình là chủ yếu, lấy công làm lãi. Toàn thị xã có duy nhất 1 HTX, tuy nhiên hoạt động không hiệu quả, có nguy cơ giải thể. Một số cơ sở không đủ vốn đầu tư đổi mới công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất. Các doanh nghiệp hạn chế về năng lực tài chính, chưa đầu tư và chế biến sâu, chủ yếu là chế biến thô, chưa áp dụng công nghệ mới để cải tiến mẫu mã và nâng cao chất lượng sản phẩm để tạo ra những sản phẩm có giá trị cao. - Các làng nghề sản xuất mây tre đan và làng nghề sản xuất nón lá đóng vai trò hết sức quan trọng, tuy nhiên các làng nghề này sản xuất vẫn mang tính chất thủ công, cơ sở sản xuất còn nhỏ lẻ, trình độ công nghệ thấp, trang thiết bị sản xuất thô sơ nên hiệu quả kinh tế còn thấp. - Lực lượng lao động tuy dồi dào nhưng chất lượng lao động còn thấp, trình độ tay nghề chưa cao, làm việc chủ yếu theo thời vụ, chưa phù hợp với tác phong công nghiệp, khả năng cạnh tranh yếu. Các ngành nghề thu hút lao động có hàm lượng kỹ thuật cao còn quá ít. Công tác đào tạo nghề mới chưa hiệu quả.Các ngành nghề đào tạo mặc dù có sự gia tăng về số lượng người học nhưng chất lượng chưa 81 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ tương xứng, nhất là các ngành nghề đòi hỏi kỹ thuật cao. Bên cạnh đó, chất lượng của học viên sau đào tạo còn hạn chế, chưa phát huy hiệu quả trong thực tiễn... - Thu nhập của người lao động trong một số ngành nghề tiểu thủ công nghiệp còn quá thấp nên nhiều lao động bỏ nghề. Một số nghề truyền thống đang đứng trước nguy cơ bị mai một, như sản xuất mây xiên, lánh bún, bánh, nghề đúc nồi. - Các cơ sở sản xuất ngành nghề TTCN trên địa bàn chưa có cơ hội tham gia xuất khẩu trực tiếp, thường phải qua nhiều khâu trung gian nên giá bán sản phẩm thấp; nguồn nguyên liệu một phần phụ thuộc ảnh hưởng đến tính bền vững của sản xuất... - Thị trường tiêu thụ chủ yếu trong nước, kiểu dáng không phong phú, chất lượng nhiều loại sản phẩm không đồng đều, phần lớn các mặt hàng đang sản xuất theo những mẫu mã có sẵn mang tính truyền thống, chưa có sự đầu tư nghiên cứu đúng mức về thị hiếu người tiêu dùng và xu hướng giá cả thị trường. Chưa khai thác tốt tiềm năng du lịch trong việc quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, nhất là sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống. Một số địa phương còn thiếu quan tâm đến công tác phát triển TTCN, làng nghề, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho phát triển các cụm, điểm công nghiệp tập trung ở thị xã dù đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa hoàn thiện và còn nhiều bất cập. - Các làng nghề dù đã hình thành lâu đời nhưng vẫn chưa thể tiếp cận các chính sách nhà nước hỗ trợ, đặc biệt là thị trường đầu ra của sản phẩm, vốn vay. Các cơ sở sản xuất làng nghề gặp khó khăn về mặt bằng sản xuất, vốn tín dụng (thủ tục, hạn mức cho vay thấp, phải có tài sản thế chấp) Việc hoạt động của các cơ sở tiểu thủ công nghiệp, hợp tác xã còn phụ thuộc và mùa vụ, giá sản phẩm thấp. 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế 2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan - Giá cả các loại nguyên, nhiên liệu đầu vào như: Xăng dầu, điện, vật tư nông nghiệp, gỗ, tre, nứa... liên tục biến động tăng làm cho chi phí sản xuất tăng, trong khi giá bán sản phẩm lại tăng không đáng kể, thậm chí có sản phẩm giảm nên đã gây nhiều khó khăn cho các cơ sở sản xuất. 82 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ - Thị xã thường chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai, nhất là bão, lũ nên gây thiệt hại đối với sản xuất tiểu thủ công nghiệp nói chung và làm ảnh hưởng đến nguồn cung nguyên liệu cho một số sản phẩm. - Do người dân đã quen với tư duy lao động thủ công nên ngại thay đổi ngành nghề và mở rộng sản xuất, sợ rủi ro. - Các chính sách khuyến công như: Thuế, tín dụng, đất đai, khoa học công nghệ... hỗ trợ thiếu đồng bộ, thủ tục rườm rà, chưa khuyến khích các cơ sở đầu tư phát triển sản xuất. 2.3.3.2. Nguyên nhân chủ quan - Các văn bản hướng dẫn thực hiện công tác khuyến công còn chậm được triển khai phổ biến đến cơ sở, định mức hỗ trợ kinh phí khuyến công theo quy định của Nhà nước còn thấp nên chưa kích thích được người dân, doanh nghiệp đầu tư vốn vào phát triển tiểu thủ công nghiệp. - Một số cấp uỷ và chính quyền địa phương chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa và tầm quan trọng của các chương trình, việc triển khai xây dựng các chương trình, kế hoạch và tổ chức thực hiện còn lúng túng. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành chưa đồng bộ, việc kiểm tra, đôn đốc triển khai thực hiện chương trình của xã, thị trấn và các cơ sở sản xuất chưa thường xuyên. - Việc đào tạo nghề về tiểu thủ công nghiệp hiệu quả chưa cao. Kinh phí khuyến công dành cho các dự án thấp hơn nhiều so với nhu cầu nên hiệu quả hoạt động chưa cao. Công tác dạy nghề và giải quyết việc làm trên địa bàn thị xã còn bộc lộ một số hạn chế; công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện chưa được quan tâm đúng mức; nguồn lực đầu tư của địa phương cho công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm còn hạn hẹp; - Công tác quy hoạch còn hạn chế nên công tác quản lý gặp nhiều khó khăn, cán bộ làm công tác quy hoạch triển tiểu thủ công nghiệp của địa phương chưa có nhiều kinh nghiệm. - Trình độ lao động nông thôn còn thấp, lực lượng lao động sản xuất nông nghiệp ngày càng bị già hóa; ý thức tự giác vươn lên thoát nghèo còn thấp. 83 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TTCN THỊ XÃ BA ĐỒN TRONG THỜI GIAN TỚI 3.1. ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN TTCN THỊ XÃ BA ĐỒN THỜI GIAN TỚI 3.1.1. Quan điểm phát triển TTCN thị xã Ba Đồn Quan điểm phát triển tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn thị xã Ba Đồn là: - Phát triển TTCN phải là sự nghiệp của quần chúng dưới sự hỗ trợ và quản lý của nhà nước; phải huy động mọi nguồn lực để đảm bảo phát triển bền vững và ổn định; - Phát triển TTCN phải gắn liền với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, phải đặt trong mối quan hệ tương hỗ với quy hoạch phát triển các ngành, quy hoạch đô thị, kết hợp hài hoà nhiều loại hình kinh tế với công nghệ, thiết bị thích hợp, kết hợp hiện đại với truyền thống, thiết bị tiên tiến với tay nghề thủ công, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; - Phát triển TTCN phải đi đôi với phát triển sản xuất nông nghiệp trên cơ sở khai thác hiệu quả nguồn lao động, tài nguyên đất, nguyên liệu sẵn có tại địa phương, gắn liền với du lịch làng nghề nhằm không ngừng nâng cao mức sống của cư dân nông thôn, xoá bỏ cách biệt giữa nông thôn và thành thị; - Phát triển TTCN theo hướng sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ có lợi thế cạnh tranh, phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu, giúp khu vực nông thôn phá được thế thuần nông, hướng tới các ngành có năng suất và thu nhập cao hơn; - Phát triển TTCN phải bảo tồn, phát huy được những nét văn hoá truyền thống của địa phương, của dân tộc và bảo vệ môi trường. 3.1.2. Phương hướng phát triển TTCN thị xã Ba Đồn Nâng cao tốc độ phát triển TTCN, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa, góp phần tăng thu ngân sách và giải quyết việc làm cho người lao động. Đẩy mạnh phát 84 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ triển TTCN trên cơ sở khôi phục, phát triển những ngành nghề truyền thống: Thủ công mỹ nghệ, chế biến nông, lâm, thuỷ sản; du nhập phát triển ngành nghề mới phù hợp với địa phương, nhất là những ngành sản xuất các mặt hàng thủ công mỹ nghệ tinh xảo, hàng đặc sản, hàng lưu niệm phục vụ du lịch và xuất khẩu. Ưu tiên sử dụng công nghệ, thiết bị tiên tiến hiện đại, không gây ô nhiễm môi trường. Chú trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là thợ lành nghề, công nhân kỹ thuật bậc cao, cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật trong các cơ sở công nghiệp để đáp ứng yêu cầu phát triển. Phát triển sản xuất theo quy mô tập trung, chuyên môn hóa, sản phẩm có tính sáng tạo nhưng vẫn có những nét truyền thống đặc trưng của làng nghề. Ưu tiên phát triển những sản phẩm có lợi thế về nguyên liệu tại chỗ, kỹ năng sản xuất, có khả năng cạnh tranh, những sản phẩm thu hút được nhiều lao động, có lợi thế so sánh, những sản phẩm có tiềm năng xuất khẩu và có khả năng áp dụng nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất. Áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến cần thiết vào các công đoạn sản xuất nhưng vẫn phải đi liền việc kết hợp với các kỹ thuật truyền thống, tạo dấu ấn văn hóa, lịch sử riêng có của từng vùng, miền. Phát triển ngành nghề phải gắn liền với khôi phục và phát triển các làng nghề, ngành nghề truyền thống và mở mang thêm nhiều nghề mới, gắn kết phát triển làng nghề với bảo vệ môi trường sinh thái, văn hóa, phong tục, tập quán của từng làng nghề, từng địa phương tạo điều kiện thuận lợi phát triển du lịch làng nghề. 3.1.3. Mục tiêu đến năm 2020 * Mục tiêu chung - Huy động mọi nguồn lực của các thành phần kinh tế, trong và ngoài nước tham gia hoặc hỗ trợ các tổ chức, cá nhân phát triển sản xuất CNNT và các dịch vụ khuyến công trên địa bàn tỉnh, gắn với bảo vệ môi trường; góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động khu vực nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; tạo việc làm, tăng thu nhập, thực hiện an sinh xã hội và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. 85 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ - Phát triển làng nghề một cách bền vững, ổn định và đa dạng theo hướng sản xuất tập trung trong các làng nghề; mở rộng quy mô của các hộ sản xuất của làng nghề trên phạm vi cụm xã, gắn sản xuất nghề với các hoạt động du lịch, văn hóa, lễ hội truyền thống; giải quyết việc làm cho người lao động, đặc biệt là lao động nông nghiệp thiếu đất sản xuất. - Hình thành lực lượng lao động có tay nghề về trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, tạo lực lượng phát triển và nhân cấy nghề cho các giai đoạn tiếp theo. - Hình thành đội ngũ doanh nhân có trình độ quản lý, trình độ tổ chức quản lý kinh doanh, tiếp thị sản phẩm, tạo mẫu mã sản phẩm tại các làng nghề. Phấn đấu xây dựng doanh nghiệp hạt nhân về cung ứng, bao tiêu sản phẩm mây tre đan và nón lá đủ điều kiện xuất khẩu hàng hóa trực tiếp. - Phát triển ngành nghề mây tre đan và nón lá tại các làng nghề theo mô hình kết hợp truyền thống với hiện đại, cùng với các khu vực nông thôn lân cận nhằm phát triển các vùng du lịch sinh thái kết hợp với làng nghề. Hình thành trong làng nghề các gian hàng trưng bày sản phẩm nhằm giới thiệu tới khách hàng trong và ngoài nước khi đến tham địa phương để quảng bá sản phẩm, thương hiệu từ đó mở rộng thị trường tiêu thụ. - Hỗ trợ, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế đầu tư phát triển sản xuất TTCN một cách bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh, thực hiện có hiệu quả lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế. * Mục tiêu cụ thể - Phấn đấu tăng trưởng TTCN năm 2018 đạt 6,5 - 7%, các năm từ 2019 đến 2020 đạt bình quân 7,5 - 8%/năm. Giá trị sản xuất TTCN (theo giá so sánh 2010) năm 2018 đạt khoảng 983 tỷ đồng, đến năm 2020 đạt khoảng 1.150 tỷ đồng; tăng tỷ trọng các ngành chế biến sâu, có hàm lượng công nghệ cao, có giá trị gia tăng cao của các sản phẩm nông - lâm- thủy sản; chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động ở khu vực nông thôn theo hướng CNH - HĐH. - Một số chỉ tiêu cơ bản đến năm 2020: 86 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ Hỗ trợ đào tạo, truyền nghề, đào tạo nâng cao tay nghề và phát triển nghề mới cho 6.000 - 8.000 lao động các cơ sở TTCN; hỗ trợ 550 lao động tham gia các khóa bồi dưỡng kiến thức về nâng cao năng lực quản lý, tập huấn, hội thảo chuyên đề; hỗ trợ xây dựng 16 mô hình trình diễn kỹ thuật áp dụng công nghệ mới, sản xuất sản phẩm mới; hỗ trợ 128 cơ sở TTCN đầu tư mới, đầu tư mở rộng, đổi mới và chuyển giao công nghệ, ứng dụng máy móc thiết bị hiện đại vào sản xuất sản phẩm; hỗ trợ 1.460 cơ sở tiểu thủ công nghiệp tham gia hội chợ triển lãm trong nước và 11 cơ sở tham gia hội chợ triển lãm ngoài nước; hỗ trợ lập quy hoạch chi tiết, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng cho 10 TTCN; hỗ trợ 13 cơ sở xây dựng, đăng ký thương hiệu sản phẩm. 3.2. CÁC GIẢI PHÁP 3.2.1. Giải pháp về quy hoạch Trên cơ sở Quy hoạch phát triển công nghiệp tỉnh Quảng Bình đến năm 2020, thị xã thường xuyên tiến hành rà soát bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế. Đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch khai thác, thăm dò chế biến khoáng sản để làm cơ sở kêu gọi các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Tổ chức xây dựng quy hoạch sản phẩm tiểu thủ công nghiệp trọng yếu trên địa bàn thị xã, tạo điều kiện cho việc quản lý và phát triển ngành, nhóm ngành, các sản phẩm chủ yếu... làm cơ sở để đầu tư các dự án mới và di dời các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường ra khỏi địa bàn thị xã. Hình thành và phát triển các vùng nguyên liệu gắn với các cụm công nghiệp và các làng nghề. 3.2.2. Giải pháp về thị trường - Cần duy trì những thị trường sẵn có và tranh thủ mọi điều kiện để tiếp xúc với thị trường mới, khách hàng mới. Đồng thời cũng nên tiếp cận các cơ sở hiện tại làm mây tre đan xuất khẩu tại các làng nghề nổi tiếng ở các địa phương khác để học tập và có nhiều mẫu mã mới. Bên cạnh đó, tỉnh cùng hỗ trợ các làng nghề tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm trong những năm tới. Các sản phẩm như: Rổ rá, thúng bơi, nón lá xanh, nón lá dừa mang tính chất thông dụng 87 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ trong sinh hoạt gia đình đã có chỗ đứng ở thị trường các tỉnh miền Bắc, miền Trung và một số tỉnh miền Nam; - Trong phát triển sản phẩm cần thiết phải giữ vững các sản phẩm có thị trường truyền thống, đồng thời phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu hơn nữa như: Thay đổi về mẫu mã, kích thước sản phẩm nhằm tạo tính thẩm mĩ cao kích thích thị hiếu người tiêu dùng. Phát triển thị trường xuất khẩu thông qua xúc tiến thương mại, quảng bá giới thiệu sản phẩm đối với các thị trường tiềm năng lớn cần khai thác và phát triển như: Nhật Bản, Mĩ, Châu Âu, Trung Đông; - Hỗ trợ tổ chức hoạt động dịch vụ khuyến công, xúc tiến thương mại, Ban quản lý làng nghề, doanh nghiệp đầu mối tổ chức điều tra, nghiên cứu thị trường trong và ngoài nước; - Khuyến khích thành lập và tổ chức các câu lạc bộ, nhóm tiếp thị tự nguyện để tự tiếp thị các hàng hóa sản phẩm của làng nghề tới các thị trường, tới khách du lịch trong và ngoài nước; - Xây dựng thương hiệu sản phẩm tiêu biểu, doanh nghiệp tiêu biểu, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, sở hữu công nghiệp, đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho các doanh nghiệp, cùng với việc tăng cường công tác quản lý thị trường, chống đầu cơ, buôn lậu và gian lận thương mại. Hỗ trợ các làng nghề xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu sản phẩm. Phải xây dựng được thương hiệu: “Nón lá Ba Đồn”; - Tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế, các cơ sở sản xuất TTCN được tiếp cận, tìm kiếm, mở rộng thị trường trong và ngoài tỉnh, mở các quầy hàng giới thiệu và bán sản phẩm tại các điểm tham quan, khu du lịch, các trung tâm thương mại - dịch vụ của thị xã. Có chính sách hỗ trợ một phần kinh phí cho các cơ sở sản xuất tham gia hội chợ triển lãm giới thiệu sản phẩm; - Khuyến khích và tạo điều kiện cho các cơ sở sản xuất TTCN liên kết, liên doanh với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh để tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; chỉ đạo xây dựng hình thành các doanh nghiệp đầu mối chuyên lo cung cấp nguyên liệu và bao tiêu sản phẩm cho các cơ sở sản xuất và người lao động trong các làng nghề; 88 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ - Cung cấp thông tin về thị trường, giá cả (trong và ngoài nước) cho các cơ sở sản xuất, các ngành nghề có nhu cầu tìm hiểu; cùng với các ngành chức năng hướng dẫn chủ trương, chính sách của Nhà nước trong lĩnh vực sản xuất, lưu thông và thực hiện nghĩa vụ;môi giới và xúc tiến các hoạt động thương mại giúp các doanh nghiệp có nhu cầu tìm hiểu; tổ chức hội trợ triển lãm và giúp đỡ hướng dẫn các doanh nghiệp, làng nghề tham gia hội chợ triển lãm quốc tế và trong nước; Xây dựng trung tâm thương mại trưng bày, giới thiệu và bán các sản phẩm ngành nghề TTCN tại trung tâm thị xã. Hỗ trợ xúc tiến thương mại như quảng cáo, hội chợ triển lãm, thông tin tư vấn, vận chuyển bảo quản bảo hiểm ngân hàng với chi phí hấp dẫn, hạn chế rủi ro, tạo điều kiện thuận lợi và tiết kiệm giao dịch; - Quy hoạch phát triển kết cấu hạ tầng thương mại, các chợ trong quy hoạch của thị xã không còn tình trạng chợ tạm, chợ tranh, tre, lá, các chợ trong quy hoạch có bộ máy quản lý phù hợp, có Ban quản lý chợ. Các dự án đầu tư xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa, nâng cấp phải thực hiện theo quy hoạch đã được phê duyệt. Phát triển các chợ đầu mối nông lâm, thuỷ hải sản, thực phẩm để góp phần đẩy mạnh tiêu thụ hàng hoá; - Song song với việc quy hoạch các cụm điểm dịch vụ trung tâm, phát triển hệ thống thị trường và kết cấu hạ tầng thương mại, đồng thời tiến hành quy hoạch phát triển dịch vụ du lịch trên cơ sở tập trung khai thác các tiềm năng lợi thế sẵn có để hình thành dịch vụ du lịch như: du lịch nghỉ dưỡng, du lịch cộng đồng, xây dựng Khu du lịch sinh thái Cồn Két Quảng Thuận, khu du lịch thương mại bãi biển Quảng Thọ; xây dựng Khu du lịch sinh thái rừng...; - Hình thành các doanh nghiệp hạt nhân tạo sự liên liên kết với nhau giữa các cơ sở sản xuất, các địa bàn trong tỉnh, nâng cao năng lực sản xuất, chất lượng sản phẩm, thông qua các kênh thông tin, quảng bá, tìm kiếm, trực tiếp ký kết hợp đồng xuất khẩu để ổn định sản xuất và phát triển. 3.2.3. Giải pháp về vốn - Huy động nguồn vốn của mọi thành phần kinh tế cho đầu tư phát triển tiểu thủ công nghiệp. Đặc biệt, coi trọng thu hút nguồn vốn đầu tư của các tập đoàn, 89 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ tổng công ty lớn trong và ngoài nước. Tranh thủ sự hỗ trợ của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương để tăng nguồn vốn hỗ trợ có mục tiêu, nguồn vốn ODA, NGO đầu tư các công trình trọng điểm; Xây dựng kế hoạch vốn ngân sách hàng năm và dài hạn dành cho đầu tư xây dựng, cải tạo các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, các làng nghề; hàng năm bố trí nguồn vốn ngân sách để hỗ trợ khuyến khích phát triển công nghiệp, kêu gọi xúc tiến đầu tư theo quy hoạch, chương trình được phê duyệt. Khuyến khích thực hiện đầu tư các dự án hạ tầng khu, cụm công nghiệp theo hình thức BOT, BT. Ưu tiên các dự án có vốn lớn, thu hút nhiều lao động, tiêu thụ nguyên liệu tại chỗ, bao tiêu sản phẩm, có công nghệ hiện đại. - Tăng vốn vay cho sản xuất ngành nghề từ nguồn vốn tín dụng đầu tư,quỹ hỗ trợ phát triển, quỹ quốc gia xúc tiến việc làm từngân hàng Chính sách, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho vay với lãi suất ưu đãi, có thời hạn từ 3 - 5 năm cho các cơ sở sản xuất TTCN trong làng thuần nông mới cấy nghề; - Các ngân hàng thương mại và quỹ hỗ trợ phát triển nâng cao trách nhiệm trong việc tạo điều kiện vốn cho sản xuất ngành nghề trên cơ sở thẩm định chắc chắn hiệu quả của dự án phát triển ngành nghề TTCN. Nghiên cứu sửa đổi quy định thế chấp khi vay vốn cho sát với từng loại hình doanh nghiệp, cơ sở xuất kinh doanh trong làng nghề TTCN; - Tổ chức các cơ quan tư vấn giúp cơ sở sản xuất ngành nghề TTCN xây dựng các dự án đầu tư phát triển sản xuất khả thi, hiệu quả và tạo điều kiện để các cơ sở được vay vốn thuận lợi. Trước hết, xem xét giúp đỡ một số hộ ở làng nghề lập dự án và cho vay từ nguồn vốn quỹ hỗ trợ quốc gia, vốn tín dụng ưu đãi; - Khai thác triệt để các khoản vốn trợ cấp từ bên ngoài thông qua các chương trình, dự án doanh nghiệp vừa và nhỏ trong làng nghề. Huy động tối đa nội lực các thành phần kinh tế ở địa phương cho đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh. Căn cứ vào tình hình cụ thể mà huy động đóng góp để hình thành một nguồn vốn dùng vào mục đích hỗ trợ ngành nghề TTCN, hỗ trợ việc xây dựng các dự án, đề án đổi mới công nghệ của ngành nghề TTCN. Khi huy động phải hết sức dân chủ, quản lý chi tiêu chặt chẽ, đúng mục đích; 90 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ - Nhân rộng mô hình mở văn phòng hoặc chi nhánh của các ngân hàng thương mại ngay tại địa bàn có làng nghề phát triển như ở xã Quảng Hòa để đáp ứng nhanh chóng vốn lưu động của các cơ sở sản xuất khi cần thiết và việc luân chuyển tiền tệ trong quá trình tiêu thụ sản phẩm. 3.2.4. Giải pháp về đào tạo, nâng cao trình độ cho người lao động Các chính sách đào tạo, nâng caotrình độ cho người lao động, cần tập trung vào các nội dung sau: - Tổ chức lại hệ thống dạy nghề phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thị xã; cải tiến nội dung, chương trình đào tạo cho sát thực với nhu cầu của ngành nghề, làng nghề, phù hợp với trình độ, năng lực, sở trường của người lao động.Phòng Kinh tế phối hợp với Trung tâm Giáo dục - Dạy nghề và các cơ sở sản xuất trên cơ sở sự giúp đỡ của Sở Công Thương, Hội đồng liên minh các HTX, chính quyền mở các khoá đào tạo ngắn hạn về kiến thức quản lý cho chủ doanh nghiệp và kế toán trưởng; nâng cao trình độ kỹ thuật cho người lao động; gắn lý thuyết với thực hành, gắn đào tạo với sử dụng; - Hỗ trợ kinh phí cho hoạt động đào tạo, khuyến khích các doanh nghiệp lập quỹ đào tạo. Để khuyến khích các doanh nghiệp thu hút các lao động là con em địa phương vào làm việc tại doanh nghiệp, ngân sách cần hỗ trợ cho các doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp, làng nghề để bổ sung vào quỹ đào tạo; - Đối với ngành nghề mây tre đan và sản xuất nón lá chỉ cần hướng dẫn làm quen cho người lao động sẽ đạt được trình độ thành thạo, nhưng nguồn nhân lực cần đào tạo ở đây là nguồn nhân lực am hiểu về thị trường nhằm phục vụ cho công tác tìm kiếm thị trường và bạn hàng mới cho các sản phẩm, những người này phải năng động trong thị trường và đồng thời phải có đủ kiến thức về nghề nghiệp và kiến thức về kinh doanh. - Hỗ trợ đào tạo lao động quản lý, kỹ thuật, thợ giỏi, nghệ nhân để hình thành đội ngũ giảng viên phục vụ Chương trình đào tạo nghề, truyền nghề cho phát triển TTCN; - Phối hợp với các trường dạy nghề, cao đẳng, đại học và các ngành liên quan triển khai hỗ trợ đào tạo các ngành nghề có tính đặc thù, có kỹ thuật chuyên sâu đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển của các cơ sở tiểu thủ công nghiệp; 91 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ - Ưu đãi và trọng dụng thợ kỹ thuật cao trong các làng nghề, khuyến khích họ sáng tạo và truyền nghề cho con cháu; - Đi đôi với các giải pháp cụ thể cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như nâng cao dân trí, nâng cao đời sống vật chất, thể lực, trí lực và tinh thần người lao động trong các nghề TTCN. 3.2.5. Giải pháp về khoa học, công nghệ và môi trường - Ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, máy móc thiết bị công nghệ trong từng khâu nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao năng suất lao động, giảm các tiêu hao, kiểm soát phát thải, hạ giá thành là một trong những biện pháp quan trọng để nâng cao sức cạnh tranh và chiếm lĩnh thị trường; - Ứng dụng các thành tựu mới của khoa học công nghệ trong việc sản xuất các sản phẩm có nhiều công năng hơn hoặc sản phẩm có nhiều ưu điểm hơn có thể thay thế các sản phẩm truyền thống như sản xuất sản xuất gạch không nung thay cho gạch nung truyền thống, sản xuất các thực phẩm sạch...; - Tập trung các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường vào cụm TTCN làng nghề, xây dựng các khu xử lý chất thải tập trung đảm bảo các tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường để phát triển bền vững; - Quy hoạch vùng nguyên liệu cho TTCN, xây dựng kế hoạch khai thác, sử dụng để chủ động về nguyên liệu và phát triển bền vững; - Hỗ trợ vốn giúp người sản xuất từng bước áp dụng công nghệ giảm thiểu ô nhiễm môi trường; ưu tiên vốn cho những nghề sử dụng nguyên liệu tái chế, những nghề sử dụng chất thải tại chỗ làm nguyên liệu...; - Hoàn thiện các quy định về quản lý nhà nước đối với bảo vệ môi trường tại các làng nghề như quy định về xử phạt hành chính đối với những người gây ô nhiễm, những cơ sở gây ô nhiễm môi trường phải đình chỉ sản xuất; - Nâng cao ý thức của người dân trong bảo vệ môi trường. Trước hết cần phổ biến và tuyên truyền thường xuyên về những vấn đề cấp thiết phải bảo vệ môi trường, giới thiệu luật và chính sách bảo vệ môi trường, hiện trạng ô nhiễm môi trường và hậu quả của nó đối với sức khoẻ con người. Làm rõ quyền lợi, trách 92 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ nhiệm và khả năng của người dân trong làng nghề đối với vấn đề bảo vệ môi trường. Tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng cho các cán bộ phụ trách môi trường ở các làng nghề để nâng cao trình độ nhận thức cũng như năng lực xử lý ô nhiễm do sản xuất gây ra; - Nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác điều hành quản lý, thông tin liên lạc, giao dịch đẩy mạnh liên doanh, liên kết và cùng nhau phát triển. 3.2.6. Hỗ trợ xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ và tiến bộ khoa học kỹ thuật Tổ chức tham quan mô hình, hội nghị, hội thảo, diễn đàn, giới thiệu công nghệ, máy móc thiết bị hiện đại cho các cơ sở TTCN; Hỗ trợ xây dựng các mô hình trình diễn về chế biến nông - lâm - thủy sản và chế biến thực phẩm; sản xuất hàng tiêu dùng; sản xuất vật liệu xây dựng; sản xuất sản phẩm lắp rắp và sửa chữa máy móc, thiết bị, dụng cụ cơ khí; khai thác, chế biến khoáng sản, chế biến nguyên liệu. Áp dụng khoa học công nghệ mới nhằm phát triển nghề nón lá, mây tre đan, chiếu cói, hàng thủ công mỹ nghệ, hàng lưu niệm hiện có, khuyến khích phát triển các mặt hàng mỹ nghệ có chất lượng cao phục vụ và du lịch và xuất khẩu. 3.2.7. Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng Kết cấu hạ tầng là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của các nghề TTCN và kinh tế, xã hội nông thôn. Việc đầu tư xây dựng hạ tầng nông thôn nói chung và các cơ sở sản xuất TTCN trên địa bàn thị xã nói riêng là một biện pháp cấp bách hiện nay và trong thời gian tới. Tập trung phát triển hệ thống đường giao thông trên địa bàn các xã. Sự phát triển hệ thống đường giao thông trên địa bàn có liên quan đến vấn đề cung cấp dịch vụ đầu vào, đầu ra cho các cơ sở sản xuất TTCN và mở rộng thị trường nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Trong hiện tại cũng như trong tương lai, nhu cầu về giao thông ở địa phương ngày một tăng. Nhưng thực tế ở nhiều xã trên địa bàn thị xã, đường liên thôn, liên xã đã xuống cấp. Để phát triển hệ thống giao thông nông thôn cần phải có chính sách và giải pháp đồng bộ,trước mắt cần giải quyết những vấn đề sau: 93 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ - Xây dựng các dự án đầu tư đường giao thông, trước tiên tập trung khảo sát, thiết kế và quy hoạch phát triển đồng bộ về hệ thống đường sá, hệ thống cấp thoát nước để góp phần xử lý triệt để chất thải từ sản xuất TTCN. - Xây dựng hệ thống đường giao thông đòi hỏi nguồn kinh phí lớn. Do đó, nhà nước cần có phương thức hỗ trợ một phần để kích thích động viên các cơ sở sản xuất trên địa bàn thị xã đầu tư mở rộng và hoàn thiện hệ thống đường sá cho làng, xã mình trên cơ sở sử dụng kinh phí của địa phương là chính. Hình thức kết hợp giữa Nhà nước và nhân dân cùng làm đang phát huy tác dụng rất tốt trong việc xây dựng đường giao thông nông thôn thời gian qua. - Các địa phương trong Kế hoạch và triển khai thực hiện kế hoạch sử dụng đất phải bố trí quỷ đất mặt bằng sản xuất cho các hộ, các cơ sở ngành nghề được thuê đất để hoạt động sản xuất kinh doanh, miễn thuế thuê đất 3 - 5 năm đầu cho các cơ sở mới thành lập. Đầu tư, hỗ trợ giải phóng mặt bằng nhất là những khu vực làng nghề có vai trò quan trọng thúc đẩy phát triển nghề của địa phương. Ưu đãi trong thuê đất, chuyển nhượng, thế chấp quyền sử dụng đất cho các cơ sở sản xuất ngành nghề mây tre lá. Chính quyền cấp tỉnh, cấp huyện tạo mọi điều kiện và có các biện pháp hỗ trợ cần thiết để các làng nghề liên kết, liên doanh xây dựng vùng nguyên liệu (giao đất lâm nghiệp ổn định và lâu dài, tham gia các chương trình/dự án trồng rừng sản xuất). Qui hoạch xây dựng vùng nguyên liệu tại địa phương thông qua việc qui hoạch đất trồng nguyên liệu mây, tre, rang, nứa và có các biện pháp hỗ trợ về kỹ thuật, về vốn đầu tư cho các cơ sở, hộ nông dân trồng rừng nguyên liệu tại các địa bàn có tiềm năng phát triển lâm nghiệp. 3.2.8. Giải pháp về quy hoạch, phát triển nguồn nguyên liệu Thị trường nguyên, vật liệu cho các nghề TTCN phần lớn là thị trường địa phương tại chỗ, gắn bó với nguồn tài nguyên và các loại sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp. Tuy nhiên trong những năm gần đây việc cung ứng này gặp rất nhiều khó khăn. Nguồn nguyên liệu tại chỗ hầu như chỉ đủ duy trì sản xuất ở quy mô nhỏ chứ không đủ để mở rộng quy mô sản xuất. Nguồn nguyên liệu này cũng chỉ là một trong nhiều loại nguyên liệu cần có của cơ sở sản xuất. Vì vậy sản xuất tiểu thủ công nghiệp phụ thuộc rất lớn vào nguồn cung cấp nguyên, vật liệu từ các địa phương khác. Hiện nay, tuy không phải là khó khăn lớn nhất nhưng việc khai thác và cung cấp nguyên liệu, vật liệu cho sản 94 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ xuất tiểu thủ công nghiệp ở thị xã còn gặp nhiều cản trở. Vì vậy, thị xã cần có quy hoạch các vùng nguyên liệu tập trung trên cơ sở thực hiện phân công lao động và chuyên môn hoá sản xuất, đồng thời cần phải tiêu chuẩn hoá các loại nguyên liệu để đảm bảo chất lượng sản phẩm và tiết kiệm cho sản xuất. Phát triển vùng nguyên liệu phải gắn với quy hoạch phát triển các cơ sở chế biến sản phẩm; Phát triển vùng nguyên liệu theo hướng chuyên môn hóa sản xuất và phát triển vùng nguyên liệu phải đảm bảo tính hiệu quả và bền vững. Phát triển vùng nguyên liệu căn cứ vào vùng sinh thái và phân bố của các loài mây, tre, lá; vùng làng nghề sản xuất hàng mây tre đan, nón lá và khả năng phát triển công nghiệp chế biến; điều kiện cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển ngành nghề. Ưu tiên phát triển vùng nguyên liệu tại các địa bàn: Rừng do các tổ chức của Nhà nước quản lý (công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng phòng hộ); rừng chưa giao, chưa cho thuê do Ủy ban nhân dân cấp xã đang chịu trách nhiệm quản lý; rừng Nhà nước đã giao cho các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thôn sử dụng ổn định, lâu dài vào mục đích lâm nghiệp. 3.2.9. Hoàn chỉnh một số chính sách kinh tế của nhà nước trong việc phát triển các nghề TTCN - Sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản liên quan nhằm hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế chính sách về hoạt động khuyến công; - Xây dựng kế hoạch khuyến công hàng năm; kiểm tra, giám sát, hướng dẫn triển khai thực hiện các chương trình, kế hoạch, đề án khuyến công và các hoạt động xúc tiến đầu tư các dự án phát triển CNNT; - Kiện toàn bộ máy, hỗ trợ nâng cao năng lực quản lý về khuyến công cho cán bộ, công chức phụ trách CN-TTCN, cán bộ làm công tác khuyến công; - Xây dựng chương trình, tài liệu và tổ chức đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác khuyến công; - Tổ chức tham quan khảo sát, học tập kinh nghiệm trong nước; hội thảo chuyên đề, hội nghị đánh giá tổng kết về hoạt động khuyến công; xây dựng, duy trì và phổ biến các cơ sở dữ liệu và trang thông tin điện tử về khuyến công. 95 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Phát triển tiểu thủ công nghiệp là ưu tiên hàng đầu trong định hướng phát triển kinh tế của của thị xã Ba Đồn. Những năm gần đây, thị xã đã có nhiều nỗ lực trong công tác khôi phục và phát triển làng nghề, cơ sở tiểu thủ công nghiệp nhằm tạo việc làm cho người lao động, nhất là ở vùng nông thôn. Đây được xem là một trong những giải pháp quan trọng góp phần giải quyết tình trạng thất nghiệp, tăng thu nhập cho người dân địa phương. Ba Đồn là địa phương có nhiều lợi thế nhất so với các địa phương khác trong tỉnh để phát triển tiểu thủ công nghiệp. Thị xã có nhiều ngành nghề truyền thống đã hình thành cách đây hàng trăm năm đến nay vẫn còn duy trì và phát triển. Với sự nỗ lực của chính quyền địa phương và người dân, trên cơ sở những tiềm năng, lợi thế của từng vùng, làng nghề truyền thống, nhiều xã, phường đã có nhiều đột phá quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu lao động, quan tâm thực hiện tốt công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm với mục tiêu giảm nghèo bền vững và đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội. Nhờ đó, sản xuất tiểu thủ công nghiệp của thị xã trong thời gian qua đạt được những thành quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, phát triển phát triển tiểu thủ công nghiệp của thị xã vẫn còn nhiều hạn chế như: Quy mô của các cơ sở còn nhỏ, sản phẩm chưa phong phú, hầu hết là sản phẩm thông dụng, thị phần hẹp và sức cạnh tranh thấp, nhiều sản phẩm đang gặp khó khăn về thị trường tiêu thụ, thiết bị công nghệ lạc hậu, thiếu vốn sản xuất... Thực tế cho thấy, thị xã còn rất nhiều tiềm năng để phát triển tiểu thủ công nghiệp, như sản xuất nón lá, mây tre đan, chế biến thực phẩm, sản xuất đồ uống Hy vọng, với sự quan tâm của lãnh đạo, các phòng, ban chuyên môn của thị xã; cùng với các chính sách phù hợp của Nhà nước, của tỉnh, tiểu thủ công nghiệp của thị xã sẽ có bước phát triển vượt bậc, bền vững, duy trì được các ngành nghề truyền thống, hình thành các sản phẩm có thương hiệu, không chỉ cung cấp cho thị trường trong nước mà hướng tới xuất khẩu trực tiếp. Cùng với với sự phát triển các ngành 96 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ nghề truyền thống, có thể thúc đẩy du lịch phát triển và lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống. 2. Kiến nghị * Đối với Nhà nước Cần tổng kết kinh nghiệm phát triển các nghề TTCN ở Việt Nam trong thời gian qua và xây dựng một chương trình toàn diện và cụ thể về phát triển các nghề TTCN trong chương trình tổng thể về CNH, HĐH nông thôn.Nhà nước cần phải xây dựng các chính sách hỗ trợ hợp lý đối với ngành nghề tiểu thủ công nghiệp. Việc hoạch định chính sách dựa trên những đặc trưng của ngành, quan tâm đến vai trò và lợi ích của chủ cơ sở sản xuất. Thực thi đồng bộ nhiều chính sách và giải pháp nhằm khuyến khích, hỗ trợ, giúp đỡ, tạo môi trường thuận lợi cho sự khôi phục, hình thành và phát triển của các nghề TTCN. Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh đến các chính sách và biện pháp hỗ trợ về ổn định và mở rộng thị trường, tạo lập và tăng cường vốn, đổi mới và chuyển giao công nghệ, thúc đẩy sự liên kết giữa các doanh nghiệp với các hộ sản xuất kinh doanh, hỗ trợ đào tạo các nhà doanh nghiệp, người lao động, tăng cường quy hoạch, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và giải quyết mặt bằng sản xuất cho các cơ sở sản xuất TTCN. * Đối với các cấp chính quyền địa phương - Tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác khuyến công nhằm kịp thời khuyến khích các nghề TTCN phát triển. - Tổ chức những cơ quan chuyên môn cung cấp thông tin về thị trường một cách thường xuyên và cập nhật cho các cơ sở sản xuất TTCN. - Tăng cường chính sách tín dụng, liên kết chặt chẽ các ngân hàng tại địa phương nhằm hỗ trợ về vốn cho phát triển sản xuất kinh doanh ở các cơ sở sản xuất TTCN. - Tăng cường hỗ trợ đào tạo, nâng cao trình độ quản lý sản xuất kinh doanh, chuyên môn kỹ thuật cho người lao động ở các cơ sở sản xuất TTCN. - Cần có thêm chính sách hỗ trợ phù hợp về vốn, mặt bằng sản xuất cho các 97 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ doanh nghiệp và cơ sở sản xuất, kinh doanh. Cùng với đó, các cấp chính quyền cần hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm, giúp người dân cũng như doanh nghiệp ổn định và phát triển sản xuất. - Cấp thị xã nên dành một phần kinh phí nhất định trong kinh phí ngân sách cấp hàng năm nhằm hỗ trợ cho phát triển tiểu thủ công nghiệp địa phương nói chung và các nghề TTCN nói riêng. - Tiếp tục đẩy mạnh cải cách các thủ tục hành chính theo hướng chuyên nghiệp hóa, cải thiện môi trường đầu tư; nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức trong việc giải quyết những vấn đề liên quan đến các dự án phát triển công nghiệp; Xây dựng cơ chế chính sách khuyến khích phát triển tiểu thủ công nghiệp trong từng giai đoạn phù hợp với điều kiện phát triển trong từng thời kỳ và tạo dựng môi trường sản xuất kinh doanh lành mạnh, thuận lợi, cạnh tranh bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế; Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập các hiệp hội ngành nghề trong phát triển công nghiệp. 98 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bạch Thị Lan Anh (2010), Phát triển bền vững làng nghề truyền thống vùngkinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Luận án tiến sĩ kinh tế, Hà Nội. 2. Bộ Công nghiệp (2006), Tác dụng của gia nhập WTO đối với phát triển kinhtế Việt Nam. 3. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2004), Phát triển cụm công nghiệp làng nghề - Thực trạng và giải pháp, Kỷ yếu hội thảo khoa học, Hà Nội. 4. Hoàng Văn Châu, Phạm Thị Hồng Yến, Lê Thị Thu Hà (2007). Làng nghề du lịch Việt Nam, NXB Thống kê, Hà Nội. 5. Trần Minh Yến (2003), Phát triển làng nghề truyền thống ở nông thôn Việt Nam trong quá trình CNH - HĐH, Luận án Tiến sĩ kinh tế, Viện kinh tế học, Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn Quốc gia. 6. Chi cục Thống kê thị xã Ba Đồn. Niên giám thống kê thị xã Ba Đồn từ năm 2013 - 2016. 7. Chính phủ, Nghị định số134/2004/NĐ-CP về khuyến khích phát triển công nghiệp nông thôn, Hà Nội. 8. Chính phủ, Nghị định số 66/2006/NĐ-CP về phát triển ngành nghề nông thôn, Hà Nội. 9. Nguyễn Văn Đại, Trần Văn Luận (1997), Tạo việc làm thông qua khôi phục và phát triển ngành nghề truyền thống, NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 10. Đảng Cộng sản Việt Nam, 2001. Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. 11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006). Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. 12. Tỉnh Đảng bộ Quảng Bình (2015), Văn kiện Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ 16 nhiệm kỳ 2015 - 2020. 13. UBND tỉnh Quảng Bình (2015), Quyết định số 1490 /QĐ-UBND về việc Ban hành Chương trình Khuyến công tỉnh Quảng Bình đến năm 2020. 99 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ 14. UBND tỉnh Quảng Bình (2016), Quyết định số 26/2016/QÐ-UBND ban hành Quy định nội dung và mức hỗ trợ khuyến khích phát triển công nghiệp và xúc tiến thương mại tỉnh Quảng Bình. 15.Ủy ban nhân dân thị xã Ba Đồn (2016), Báo cáo tổng kết Chươngtrình phát triển tiểu thủ công nghiệp ngành nghề nông thôn giai đoạn 2004 - 2016. 16. Ủy ban nhân dân huyêṇ Quảng Trạch (2015). Chương trình phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề nông thôn giai đoạn 2011 - 2015. 17. Trần Minh Yến (2004), “Làng nghề truyền thống trong quá trình CNH - HĐH”, NXB Khoa học xã hội. 18. GS. Trần Quốc Vượng (2000), Làng nghề, phố nghề Thăng Long - Hà Nội, trung tâm triển lãm văn hóa nghệ thuật Việt Nam, Hà Nội. 19. Bùi Văn Vượng (2002), Làng nghề thủ công truyền thống ở Việt Nam, NXB Văn hóa thông tin. 100 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ PHỤ LỤC Phụ lục 1: PHIẾU KHẢO SÁT CƠ SỞ SẢN XUẤT TIỂU THỦ CÔNG NGHIỆP Xin chào ông/bà! Tôi hiện là học viên cao học lớp K17B3 chuyên ngành Quản lý kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Huế. Hiện nay, tôi đang tiến hành nghiên cứu về đề tài: “Phát triển tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình”. Tôi rất mong ông/bà dành chút thời gian đóng góp ý kiến giúp tôi hoàn thành nghiên cứu này. Thông tin ông/bà cung cấp chỉ phục vụ cho nghiên cứu thực hiện đề tài và được giữ bí mật. A. THÔNG TIN CHUNG VỀ CƠ SỞ A1. Tên cơ sở:............................. A2. Địa chỉ của cơ sở - Huyện, thị xã, thành phố................................................................................. - Xã/phường/thị trấn:................. - Thôn, ấp (số nhà, đường phố):............. - Điện thoại: ............................................................................ A3. Ngành sản xuất kinh doanh chính:........................................................... (Là ngành tạo ra GTSX lớn nhất hoặc có doanh thu lớn nhất hoặc ngành sử dụng nhiều lao động nhất). 101 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ A4. Loai hình sản xuất kinh doanh của cơ sở 1. Doanh nghiệp tư nhân 2. Công ty cổ phần 3. Công ty TNHH 4. Hợp tác xã 5. Cơ sở sản xuất cá thể A5. Tình trạng đăng ký kinh doanh của cơ sở 1. Đã có Giấy chứng nhận đăng ký K 3. Chưa có Giấy chứng nhận đăng ký KD 2. Đã đăng ký KD nhưng chưa được 4. Không phải đăng ký kinh doanh A6. Thông tin về chủ cơ sở: - Họ và tên:........................................................................................................... - Giới tính:................................................................................................................ - Tuổi:....................................................................................................................... - Trình độ chuyên môn được đào tạo 1. Chưa qua đào tạo 2. Đào tạo dưới 3 tháng 3. Sơ cấp 4. Trung cấp 5. Cao đẳng 6. Đại học 7. Thạc sỹ 8. Tiến sỹ 9. Trình độ khác (ghi rõ). 102 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ B. THÔNG TIN VỀ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT B1. Diện tích mặt bằng cho sản xuất:...........................................m2 Trong đó: Diện tích nhà xưởng sản xuất kiên cố:............................m2 B2. Địa điểm sản xuất của cơ sở: 1. Trong khu dân cư 2. Trong khu, cụm, điểm CN B3. Lao động bình quân năm 2017 của cơ sở: Mã số Tổng số Tổng số 01 Trong tổng số: - Lao động là nữ 02 - Lao động thuê ngoài 03 - Lao động cơ sở không phải trả tiền công 04 - Lao động của địa phương khác (khác xã, phường) 05 Phân theo nhóm tuổi 1. Từ 16 đến 30 tuổi 06 2. Từ 31 đến 45 tuổi 07 3. Từ 46 đến 55 tuổi 08 4. Từ 56 đến 60 tuổi 09 5. Trên 60 tuổi 10 Phân theo trình độ chuyên môn được đào tạo 1. Chưa qua đào tạo 11 2. Đào tạo dưới 3 tháng 12 3. Sơ cấp 13 4. Trung cấp 14 5. Cao đẳng 15 6. Đại học 16 7. Thạc sỹ 17 8. Tiến sỹ 18 9. Trình độ khác 19 103 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ B4. Việc làm của lao động năm 2017: 1. Đảm bảo việc làm thường xuyên 3. Có việc làm từ 6 tháng trở lên 2. Có việc làm dưới 6 tháng 4. Lao động làm việc theo thời vụ B5. Thu nhập bình quân 1 tháng của 1 lao động thuê ngoài Triệu đồng B6. Vốn SXKD của cơ sở Triệu đồng B7. Tổng trị giá tài sản cố định có đến 31/12/2017 của cơ sở dùng trong SX (tính theo giá mua tài sản của cơ sở) Triệu đồng B8. Giá trị sản xuất của cơ sở năm 2017 Triệu đồng B9. Chi phí trung gian sở năm 2017 Triệu đồng B10. Thị trường tiêu thụ sản phẩm: 1. Tiêu thụ thị trường trong tỉnh....%. 1.1. Trong đó: Tiêu thụ trong địa bàn thị xã% 2. Tiêu thụ thị trường ngoài tỉnh...% 3. Xuất khẩu:.....% B11. Kênh phân phối sản phẩm chủ yếu: 1. Phân phối trực tiếp 2. Phân phối gián tiếp 3. Phân phối đa cấp B12. Nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất 1. Tự cung cấp, tự cấp..% 3. Mua ngoài tỉnh.% 2. Mua trong tỉnh.% 4. Nhập khẩu.% B13. Mức độ đáp ứng nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất của cơ sở: Đáp ứng được% 104 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ MỤC C. SỬ DỤNG MÁY MÓC, THIẾT BỊ C1. Máy móc, thiết bị cơ sở đang sử dụng được sản xuất 1. Trong nước ..% 2. Nhập khẩu..% Giá trị máy móc, thiệt bị (nguyên giá) :. Triệu đồng C2. Chủ cơ sở tự đánh giá về mức độ của máy móc, thiết bị 1. Lạc hậu 3. Thủ công, truyền thống 2. Trung bình 4. Tiến tiến C3. Cơ sở của ông/bà có sử dụng máy tính trong SXKD không? 1. Có 2. Không C4. Số lao động thường xuyên sử dụng máy tính tại cơ sở của ông/bà? Người C5. Cơ sở của ông/bà có kết nối mạng internet không? 1. Có 2. Không C6. Tại cơ sở của ông/bà có bao nhiêu lao động thường xuyên truy cập internet ? Người C7. Cơ sở có trang thông tin điện tử riêng nào không? (có website riêng hoặc có một trang riêng của cơ sở được hiện trên bất cứ một website nào)? 1. Có 2. Không 105 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ MỤC D. TIẾP CẬN NGUỒN VỐN, CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ NHỮNG KHÓ KHĂNCỦA CƠ SỞ D1. Trong hai năm qua, cơ sở của ông/bà đã từng vay vốn từ ngân hàng, quỹ tín dụng nhân dân hoặc các nguồn khác để sản xuất kinh doanh hay không? 1. Có 2. Không có nhu cầu vay 3. Không vay được D2. Nếu có, cơ sở ông bà thường vay vốn từ những nguồn nào? 1. Tổ chức tín dụng nhà nước 3. Từ tổ chức tín dụng ngoài NN 2. Từ bạn bè, người thân trong gia đình 4. Từ nguồn khác (ghi rõ).. D3. Trong hai năm qua, cơ sở của ông/bà chính sách hỗ trợ phát triển tiểu thủ công nghiệp của thị xã hoặc của tỉnh không? 1. Có 2. Không Nếu có, đó là sự hỗ trợ gì.............................................................................. D4. Khó khăn hiện nay của cơ sở (Đánh số thứ tự từ 1 đến 3 theo mức độ khó khăn từ lớn đến nhỏ) Vốn Mặt bằng sản xuất Trình độ quản lý Chiến lược bán hàng, PT thị trường Lao động Phát triển sản phẩm Vận chuyển hàng hoá Nguyên liệu Thiết bị sản xuất MỤC E. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CƠ SỞ TRONG THỜI GIAN ĐẾN NĂM 2020 E1. Trong thời gian tớicơ sở có phát triển thêm sản phẩm mới không ? 1. Có 2. Không E2. Trong thời gian tớicơ sở có thay đổi máy móc thiết bị, công nghệ tiên tiến, hiện đại hơn không ? 1. Có 2. Không E3. Trong thời gian tới cơ sở có tuyển dụng thêm lao động không ? 1. Có 2. Không 106 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ E4. Trong thời gian tới cơ sở có đào tạo tay nghề cho lao động không ? 1. Có 2. Không E5. Phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm trong thời gian tới 1. Sẽ mở rộng thị trường 1. Tập trung khai thác thị trường hiện có E6. Ưu tiên khai thác thị trường trong thời gian tới (có thể chọn 1 hoặc nhiều lựa chọn) 1. Thị trường trong tỉnh 2. Thị trường ngoài tỉnh 3. Thị trường ngoài nước E7. Nhu cầu về vốn để phát triển sản xuất đối cơ sở trong thời gian tới: 1. Rất cần 2. Cần 3. Không cần E8. Thứ tự ưu tiên trong đầu tư phát triển của cơ sở (đánh số ưu tiêu theo thứ tự từ 1 đến 3) Mở rộng mặt bằng sản xuất Đổi mới máy móc, thiết bị, công nghệ Sản xuất sản phẩm mới Xây dựng, quảng bá thương hiệu Thu mua nguyên liệu Phát triển thị trường Xử lý môi trường Bổ sung vốn lưu động E9. Thứ tự ưu tiên đơn vị cần Nhà nước hỗ trợ thời gian tới (đánh số ưu tiêu theo thứ tự từ 1 đến 3) Tư vấn công nghệ, máy móc, thiết bị Đào tạo nguồn lao động Cung cấp thông tin chính sách PL. Tìm kiếm thị trường Xây dựng thương hiệu sản phẩm Xử lý ô nhiễm môi trường Di dời cơ sở sản xuất Tạo mối liên doanh, liên kết, gia nhập hiệp hội Phát triển sản phẩm mới Vốn vay Xin chân thành cảm ơn sự hợp tác của ông/bà! 107 TR ƯỜ NG Đ ẠI H ỌC K IN H TẾ H UẾ