Ngày nay trong công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng nhà nước pháp
quyền Việt Nam luôn đòi hỏi có những con người mới, có tri thức khoa
học, có hiểu biết về pháp luật, có ý thức tuân thủ pháp luật nhưng thực tế
hiện nay cho thấy, tình hình vi phạm pháp luật trong xã hội ngày càng tăng
nhất là trong lứa tuổi thanh niên mà một trong những nguyên nhân đó là
tình trạng “mù” pháp luật, không hiểu biết về pháp luật hoặc hiểu biết pháp
luật không đầy đủ, từ đó dẫn đến việc có những hành vi vi phạm pháp luật.
Do đó, ngoài việc trang bị các kiến thức văn hoá, khoa học kỹ thuật, việc
phổ biến, giáo dục pháp luật, giáo dục ý thức tự giác tuân thủ pháp luật cho
thanh niên là việc làm đúng đắn, cần thiết và cấp bách. Thông qua giáo dục
pháp luật góp phần hình thành, nâng cao hệ thống tri thức pháp luật cho
thanh niên, hình thành lòng tin pháp luật, động cơ và hành vi pháp luật tích
cực như: Thói quen tuân thủ những qui định của pháp luật, thói quen thực
hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý, sử dụng những quyền và nghĩa vụ pháp lý
trong việc bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình, của người khác và của toàn xã
hội, biết vận dụng pháp luật vào thực tiễn cuộc sống. Đồng thời, thông qua
việc phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần nâng cao trình độ văn hóa pháp lý
cho mỗi công dân đặc biệt là thanh niên bằng nhiều giải pháp đồng bộ,
thích hợp từ chủ thể giáo dục pháp luật; hình thức, phương thức GDPL và
đối tượng PBGDPL. Phải có sự phối hợp chặt chẽ và nhịp nhàng giữa ba
môi trường giáo dục là gia đình - nhà trường - xã hội và xác định đây là
trách nhiệm không của riêng ai, là một nhiệm vụ khẩn thiết và cấp bách, là
chiến lược của Đảng và Nhà nước ta để giúp cho thanh niên được phát triển
một cách toàn diện, có ý thức trách nhiệm công dân, hiểu biết và chấp hành
nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật./.
113 trang |
Chia sẻ: yenxoi77 | Lượt xem: 742 | Lượt tải: 6
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
chế hóa thành các chương trình, kế hoạch cụ thể để tiến hành hoạt
động GDPL cho thanh niên vừa đảm bảo tính định hướng chính trị, vừa thể
hiện trách nhiệm của cả xã hội đối với thanh niên trong quá trình phát triển
và hoàn thiện nhân cách.
3.2. Giải pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố
Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi
Trong những năm tới, theo dự báo tình hình tội phạm và tệ nạn xã
hội trong nước nói chung và thành phố Quảng Ngãi nói riêng diễn biến
ngày càng phức tạp cả về quy mô, phương thức, thủ đoạn, tính chất và
76
thành phần đối tượng phạm tội; xuất hiện nhiều loại tội phạm mới, tội
phạm xuyên quốc gia, tội phạm có tổ chức, tội phạm chống người thi hành
công vụ; đáng chú ý là tình hình phạm tội và vi phạm pháp luật trong lứa
tuổi thanh niên rất đáng báo động. Để công tác PBGDPL trong thời gian tới
thực hiện đạt kết quả tốt cần thực hiện một số giải pháp sau:
3.2.1. Tăng cường vai trò lãnh đạo và trách nhiệm của các cấp ủy đảng,
chính quyền; sự phối kết hợp của các ban ngành, đoàn thể, các tổ chức
xã hội trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
Cả về phương diện lý luận và thực tiễn Việt Nam đều khẳng định,
trong mọi hoạt động của đời sống xã hội, nơi nào có sự quan tâm lãnh đạo
của cấp ủy đảng, sự chỉ đạo sát sao, có hiệu quả của chính quyền địa
phương thì ở đó công việc thu được kết quả tốt. Điều này cũng không loại
trừ đối với hoạt động PBGDPL. Chính vì vậy, việc tăng cường vai trò lãnh
đạo, chỉ đạo của Đảng và chính quyền địa phương là hết sức quan trọng và
cần thiết. Đây không chỉ là vấn đề đề cập chung chung mà được thể hiện cụ
thể ở nhiều góc độ và được kiểm nghiệm, đánh giá trong thực tiễn.
Mặc khác, với tính chất đặc thù của công tác PBGDPL đòi hỏi phải có
sự phối hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Vì vậy, bên cạnh việc
khẳng định vai trò chính yếu của Phòng Tư pháp thành phố, thành đoàn và các
cơ quan Nhà nước khác trong Hội đồng phối hợp PBGDPL của thành phố cần
có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức chính trị - xã hội, các phòng, ban, đơn
vị và các tổ chức, cá nhân trong hoạt động PBGDPL. Có như vậy công tác
PBGDPL nói chung, PBGDPL cho thanh niên nói riêng địa bàn thành phố
Quảng Ngãi mới phát huy được hiệu quả. Theo đó, cần tập trung:
Thứ nhất, đổi mới tư duy PBGDPL cho thanh niên
77
Đây là giải pháp mang tính chiến lược. Trước hết thay đổi tư duy về
mục đích PBGDPL cho thanh niên, đó là phát huy đầy đủ nhân tố của
người tiếp thu pháp luật. Mục đích này không chỉ dừng lại ở lý luận mà
được cụ thể hóa trong từng chính sách, hành động của các cấp ủy Đảng,
chính quyền trong tỉnh. PBGDPL không chỉ trang bị kiến thức pháp luật mà
còn phát huy năng lực và kỹ năng cho thanh niên biết chung sống và đương
đầu với những tình huống pháp luật xảy ra trong thực tiễn. Tiếp đến là thay
đổi tư duy về nội dung PBGDPL cho thanh niên. Thay vì nhồi nhét cho
thanh niên một kiến thức pháp luật khổng lồ, trừu tượng mà thay vào đó
cần trang bị cho thanh niên những kiến thức pháp luật cơ bản, dễ hiểu, phù
hợp với thanh niên ở từng địa bàn, lĩnh vực. Do đó, cần xây dựng, thực
hiện một chương trình PBGDPL cho thanh niên một cách thực chất tránh
hình thức.
Thứ hai, các cấp, các ngành phải có cách nhìn mới, đúng đắn và tích
cực hơn về vai trò của PBGDPL cho thanh niên
Cần xác định công tác PBGDPL cho thanh niên là trách nhiệm của
các cơ quan Đảng, Nhà nước và toàn xã hội trong đó trách nhiệm chính
thuộc về ngành Tư pháp, có sự phối hợp, hỗ trợ của ngành Giáo dục và Đào
tạo, của tổ chức Đoàn Thanh niên. Việc PBGDPL cho thanh niên là nhằm
tạo ra lớp thế hệ công dân trẻ hội đủ các tiêu chuẩn đóng góp quan trọng
vào sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên
địa bàn thành phố. Do đó, nội dung PBGDPL cho thanh niên trong trường
học là một phần của nội dung chương trình giáo dục ở các cấp học trong hệ
thống giáo dục quốc dân; nội dung PBGDPL cho thanh niên ở địa bàn dân
cư là sự kết hợp cả chương trình PBGDPL của hệ thống giáo dục quốc dân
78
với chương trình PBGDPL chung của cấp ủy, chính quyền, các ngành hữu
quan trên địa bàn thành phố.
Thứ ba, các cấp ủy Đảng, chính quyền và các ngành có liên quan
cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả công tác
PBGDPL cho thanh niên. Cụ thể:
- Ban Thường vụ Thành ủy phải trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống
tổ chức cơ sở đảng, đảng viên tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
công tác PBGDPL cho thanh niên thông qua các hội nghi quán triệt Nghị
quyết, chỉ thị của Đảng. Trên cơ sở đó, các cấp ủy đảng địa phương, đơn vị
tổ chức triển khai, thực hiện bằng kế hoạch, chương trình hành động cụ thể,
phù hợp với từng địa phương, đơn vị; phân công từng cấp ủy viên theo dõi
phụ trách từng nội dung, lĩnh vực và địa bàn; tổ chức kiểm tra, đánh giá, sơ
tổng kết và rút kinh nghiệm kịp thời trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo.
- Ủy ban nhân dân thành phố tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra
các cơ quan, đơn vị có liên quan trong việc tổ chức các hoạt động
PBGDPL cho thanh niên; định kỳ hàng năm, giai đoạn 5 năm kịp thời đánh
giá kết quả công tác PBGDPL cho thanh niên gắn với tình hình chấp hành
pháp luật và phòng chosng các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật của thanh
niên ở từng địa phương, đơn vị.
- Cần có qui định rõ ràng về trách nhiệm, quyền hạn, cơ chế phối hợp
của các địa phương, các ngành liên quan như: Tư pháp, Giáo dục và Đào
tạo, Đoàn TN, Hội cựu chiến binh, Hội LHPN, Tòa án nhân dân, Viện kiểm
sát nhân dân trong quá trình tổ chức các hoạt động PBGDPL cho thanh
niên tránh tình trạng chung chung, ỷ lại hoặc đùn đẩy trách nhiệm giữa các
cấp, các ngành.
79
- Ngành chức năng đặc biệt là ngành Tư pháp, ngành Giáo dục và
Đào tạo hàng năm cần tăng cường tổ chức các hội nghị chuyên đề, hội thảo
về PBGDPL cho thanh niên nhằm một mặt nâng cao nhận thức, trách
nhiệm các cấp, các ngành, mặt khác tiếp tục phát huy trí tuệ tập thể, tìm
kiếm các biện pháp hữu hiệu đối với công tác GDPL cho thanh niên.
3.2.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật cho thanh niên
Để nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL nói chung và công tác
PBDGPL cho thanh niên nói riêng thì nhân tố con người là quan trọng
nhất, nó quyết định đến chất lượng, hiệu quả hoạt động PBGDPL cho thanh
niên. Điều đó, đòi hỏi chúng ta phải tăng cường củng cố, kiện toàn và xây
dựng đội ngũ làm công tác PBGDPL, cán bộ quản lý hoạt động PBGDPL
vững mạnh cả về số lượng và chất lượng, có phẩm chất chính trị, trình độ
chuyên môn vững vàng, có kỹ năng truyền đạt, am hiểu pháp luật và kiến
thức xã hội. Vì vậy, trong thời gian tới thành phố Quảng Ngãi cần phải
thực hiện một số nội dung cụ thể như sau:
- Tiến hành rà soát, phân loại, đánh giá để có hoạch đào tạo, bồi
dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật, nghiệp vụ, kỹ năng PBGDPL cho
thanh niên.
- Điều tra, khảo sát thường xuyên về nhân lực, nhu cầu và chất lượng
nguồn nhân lực thực hiện công tác PBGDPL cho thanh niên, thực hiện các
chương trình đối thoại, giải đáp, trao đổi kinh nghiệm về nghiệp vụ, kỹ
năng PBGDPL.
- Xây dựng, quy hoạch đội ngũ cán bộ làm công tác PBGDPL chuyên
sâu theo từng lĩnh vực pháp luật và được đào tạo bài bản về nghiệp vụ
80
PBGDPL cho thanh niên. Thường xuyên cung cấp tài liệu hướng dẫn nghiệp
vụ, tài liệu pháp luật cho đội ngũ này.
3.2.3. Đổi mới, hoàn thiện nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên
Đây là giải pháp trung tâm trong những giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả của công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên. Bởi lẽ, nội dung
PBGDPL không chỉ đóng vai trò qui định đối với nhận thức, ý thức pháp
luật của thanh niên mà còn chi phối đến công tác tổ chức, hoạt động giảng
dạy pháp luật, hình thức, biện pháp PBGDPL. Nhưng mặc khác, với tư
cách là kết quả của quá trình nhận thức, nghiên cứu phương pháp chuyển
tải nội dung luật thực định vào giảng dạy trong nhà trường, kết quả của sự
đúc rút kinh nghiệm tiến hành giáo dục pháp luật, khái quát thực trạng hiểu
biết pháp luật, hành vi pháp luật của thanh niên, nên nội dung PBGDPL, ở
mức độ tổng thể, phải xây dựng sao cho mục đích của PBGDPL trở thành
hiện thực. Nói như vậy để thấy rằng việc đổi mới, hoàn thiện nội dung
PBGDPL cho thanh niên là một quá trình liên tục, một công việc to lớn, đòi
hỏi sự đầu tư về trí tuệ không chỉ của những nhà tổ chức, nghiên cứu mà cả
những người trực tiếp làm công tác giảng dạy trong nhà trường, trong các cơ
sở Đoàn thanh niên, Hội LHTN Việt Nam, Hội sinh viên.
Vì vậy, để đổi mới, hoàn thiện nội dung PBGDPL cho thanh niên đạt
hiệu quả, cần phải xây dựng nội dung PBGDPL phù hợp với thanh niên.
Nội dung PBGDPL cần được lựa chọn những nội dung cơ bản, phổ thông
để thanh niên biết và thực hiện nghĩa vụ công dân, sống và làm việc theo
hiến pháp và pháp luật. Đặc biệt là các nội dung pháp luật mang tính cấp
thiết, đang trở thành vấn đề bức xúc của xã hội, của địa phương, đơn vị;
chú trọng vào các nội dung gắn với cuộc sống hàng ngày của thanh niên;
81
đồng thời phải phù hợp với điều kiện sống, học tập, công tác của từng đối
tượng thanh niên. Đối với mỗi nhóm đối tượng, cần lựa chọn nội dung
PBGDPL phù hợp, phục vụ trực tiếp cho việc đảm bảo quyền lợi hợp pháp
cho thanh niên. Các nội dung giáo dục pháp luật cần có tính hệ thống, dễ
tiếp thu, dễ nhớ, dễ vận dụng, đồng thời quan tâm đến sự phù hợp lứa tuổi,
tâm lý của thanh niên. Vấn đề quan trọng là để họ hiểu về luật, những vấn
đề liên quan đến mình mà tự giác chấp hành và tích cực tham gia vào các
hoạt động lên án, phòng chống vi phạm pháp luật ngay tại cơ sở nơi mình
đang sống, học tập và làm việc.
Giáo dục cho thanh niên hiểu được nguyên nhân và hậu quả của
hành vi vi phạm pháp luật. Cần chú ý giáo dục cho thanh niên những chuẩn
mực đạo đức xã hội, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, lấy
chuẩn mực xã hội làm thước đo các hành vi xử sự. Coi trọng công tác giáo
dục nhân cách, truyền thống, đạo đức, pháp luật. Nâng cao nhận thức của
thanh niên về pháp luật theo hướng cung cấp các kiến thức, rèn luyện các
kỹ năng thực hiện các quyền cơ bản của công dân; về sự cần thiết và quyền
được biết thông tin pháp luật. Xây dựng ý thức, mục đích và lẽ sống để
thanh niên nhận rõ vai trò làm chủ của mình trong xã hội tương lai mà có
trách nhiệm rèn luyện, học tập và làm việc tránh vi phạm pháp luật.
Luật pháp của chúng ta ngày nay dựa trên nền tảng của chế độ tiến
bộ và nhân đạo. Nó không nhằm bảo vệ quyền lợi cho giai cấp thống trị
cũng như cho một nhóm người giàu có và quyền thế trong xã hội mà phục
vụ cho quyền lợi của chính số đông những người lao động. Chính vì vậy,
về cơ bản, nó không những không mâu thuẫn mà còn phù hợp với nhu cầu
sống chung của toàn xã hội, được sự chấp thuận và ủng hộ của đông đảo nhân
dân. Điều đó tạo thành cơ sở đạo lý cho luật pháp, là chỗ dựa vững chắc cho
82
việc tự giác chấp hành và tuân thủ pháp luật. Như vây, một trong những nội
dung quan trọng của việc GDPL cho thanh niên chính là phải gắn việc tuyên
truyền với giải thích, giúp họ nhận thức được tính hợp lý cũng như bản chất
tiến bộ và nhân đạo trong luật pháp của chúng ta, tạo cơ sở cho họ chủ động,
tự do và tự giác trong mọi hoạt động sống của mình. ở đây, luật pháp không
tồn tại như một yếu tố tự thân mà có sự kết hợp nhuần nhuyễn và sâu sắc với
các giá trị đạo đức, với tình cảm nhân ái và lành mạnh giữa con người với con
người trong xã hội.
Nội dung PBGDPL đối với thanh niên nói chung bao gồm: các thông
tin về pháp luật (bao gồm cả kiến thức pháp luật cơ bản và văn bản pháp
luật thực định có liên quan đến thanh niên); Các thông tin về việc thực hiện
pháp luật ( về tình hình vi phạm pháp luật, về việc điều tra, xử lý các vi
phạm pháp luật đối với thanh niên); các thông tin về kết quả nghiên cứu,
điều tra xã hội học về thực hiện, áp dụng pháp luật; về vị trí, tác động của
từng văn bản pháp luật đối với đời sống kinh tế-xã hộiđối với thanh niên;
Các thông tin hướng dẫn kỹ năng thực hiện pháp luật và áp dụng thực hiện
pháp luật cụ thể (quyền, nghĩa vụ pháp luật, các qui trình, thủ tục để bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp đối với thanh niên). Trong đó, tập trung phổ biến
sâu rộng trong thanh niên các qui định của pháp luật gắc trực tiếp với đời
sống, sinh hoạt, học tập của thanh niên. Cụ thể ứng với các đối tượng:
Đối với thanh niên học sinh sinh viên: Tập trung giáo dục Luật Giáo
dục; Luật Hôn nhân và gia đình; pháp luật về phòng chống tội phạm và tệ nạn
xã hội
Đối với thanh niên lực lượng vũ trang: Tập trung giáo dục Luật công
chức; luật phòng, chống tham nhũng; Luật Giáo dục quốc phòng và an
ninh; các chính sách của Đảng, Nhà nước về dân tộc, tôn giáoGiáo dục ý
83
thức chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật trong khi thi hành công vụ, nhất là
trong việc tiếp xúc, giải quyết các công việc của dân.
Đối với thanh niên đô thị: Giáo dục pháp luật về Luật xử lý vi phạm
hành chính; pháp luật về phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội; Bộ luật
dân sự; Bộ luật Hình sự
Đối với thanh niên ở các xã ven biển: Luật Biển Việt Nam, các văn
bản về biển và hải đảo; Công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình
Đối với nữ thanh niên: Chú trọng công tác giáo dục về các văn bản về
bình đẳng giới; phòng chống bạo lực gia đình; kiến thức về bảo vệ giới, bảo vệ
hôn nhân và gia đình; bảo vệ trước các nguy cơ xâm phạm danh dự, nhân
phẩm
Đối với thanh niên là công chức, viên chức, lao động trong các
doanh nghiệp: Giáo dục Luật công chức; Luật viên chức; Luật thực hành
tiết kiệm, chống lãng phí, pháp luật về lao động; Luật bảo hiểm xã hội,
Luật công đoàn, thủ tục giải quyết các tranh chấp lao động
3.2.4. Đa dạng hình thức và đổi mới phương pháp phổ biến, giáo dục
pháp luật cho thanh niên
3.2.4.1. Đa dạng hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên
Với đặc tính lứa tuổi thanh niên như đã nêu trên, công tác PBGDPL
cho thanh niên có đặc trưng là nó không thu hẹp trong phạm vị nhà trường
mà quá trình này đi theo đối tượng giáo dục ở khắp nơi (ở trường, ở gia
đình, ở ngoài xã hội) và đó là quá trình tác động liên tục, thường xuyên, lâu
dài chứ không phải là sự tác động một lần của chủ thể lên đối tượng giáo
84
dục. PBGDPL phải phù hợp với tâm lý, lứa tuổi của thanh niên, ví dụ như:
Về tài liệu tuyên truyền cần biên soạn rõ ràng, ngắn gọn, dễ hiểu, nhiều
minh họa và màu sắc sinh động; đối với đối tượng thanh niên dân tộc thì
yêu cầu này càng cấp thiết. Công tác PBGDPL cần được thực hiện đa
chiều, đa hình thứcngay cả đối tượng thanh niên vốn là đối tượng giáo
dục nhưng về mặt nào đó trong quan hệ với bạn bè, với đồng nghiệp thì họ
cũng là một chủ thể giáo dục. Đồng thời có thể phối hợp nhiều hình thức
PBGDPL khác nhau lên cùng một chủ thể nhằm nâng cao hiệu quả; lồng
gép các chương trình văn nghệ, vui chơi giải trí trong thanh niên. Cùng một
đối tượng, cùng một nội dung có thể áp dụng nhiều hình thức giáo dục để
tạo hiệu ứng liên tiếp, giúp cho đối tượng hiểu sâu nhơn về văn bản được
tuyên truyền. Khi sử dụng các hình thức cần phải tính đến tính phù hợp của
nó đối với nội dung GDPL cụ thể, đối với từng đối tượng thanh niên, trình
độ nhận thức của thanh niên và đối với tình hình, điều kiện, hoàn cảnh thực
tế cụ thể ở từng địa phương cơ sở. Ngoài các hình thức PBGDPL cơ bản,
cần mở rộng các kênh thông tin pháp luật để thanh niên có thể tiếp cận dễ
dàng, tiện lợi; có thể sử dụng kết hợp các hình thức sau:
Xây dựng các mô hình PBGDPL cho thanh niên tại cơ sở như:
Thành lập đội tuyên truyền thanh niên về pháp luật; Đội thanh niên xung
kích an ninh tại cơ sở; câu lạc bộ Tuổi trẻ với pháp luật; giúp đỡ thanh niên
chậm tiến
Tổ chức PBGDPL thông qua việc nêu gương điển hình người tốt
việc tốt như: tổ chức gặp mặt thanh niên tiên tiến trong phòng chống tội phạm
và tệ nạn xã hội; gặp mặt tuyên dương điển hình thanh niên tiên tiến trong
phong trào giữ gìn trật tự an toàn giao thôngthông qua đó nhân rộng phong
85
trào đồng thời cũng là hình thức tuyên truyền pháp luật có hiệu quả trong cộng
đồng.
Chú trọng hình thành và phát triển các hình thức tổ hòa giải thanh
niên. Đa dạng hóa các hình thức PBGDPL, sao cho pháp luật trở nên gần
gũi và dễ tiếp thu là khóa mở cho công tác giáo dục pháp luật hiện nay.
Đưa pháp luật đến thanh niên là việc không phải dễ, vì các điều khoản
trong luật thường sử dụng ngôn ngữ chuyên ngành, phải được giải thích rõ
thì thanh niên mới hiểu. Hình thức tổ hòa giải thanh niên có ưu điểm là giải
quyết các vấn đề thiết thực, cụ thể nảy sinh trong quá trình sống của thanh
niên, giúp họ vừa có những kiến thức cần thiết trong việc xử lý các quan hệ
dân sự theo tinh thần của pháp luật vừa sớm xây dựng được những chuẩn
mực mới trong cách ứng xử đạo đức pháp luật; đồng thời giải quyết những
bức xúc, mâu thuẫn trong nội bộ thanh niên; kịp thời ngăn chặn các hành vi
bạo lực, ổn định an ninh trật tự trên địa bàn. Các tổ hòa giải này cần được
sự tham gia hướng dẫn, giúp đỡ của các tổ chức đoàn thể, cộng đồng và gia
đình. Cần có sự phối hợp hoạt động giữa các tổ hòa giải thanh niên với các
trung tâm tư vấn, trợ giúp pháp lý cho thanh niên, để vừa tuyên truyền,
PBGDPL, vừa xây dựng những giá trị đạo đức pháp luật mới, giúp cho
thanh niên có được sự tự do, tự giác và làm chủ bản thân trong mọi hoạt
động và quan hệ xã hội.
Tăng cường vận dụng sức mạnh của hệ thống các kênh truyền thông
như báo viết, báo nói, báo hình vào công tác PBGDPL cho thanh niên. Cải
tiến và đổi mới các hoạt động truyền thông từ việc biên soạn nội dung tới
việc biểu đạt về hình thức, từ khâu chuẩn bị chương trình tới khẩu phổ biến
và phát hành, để các chương trình truyền thông pháp luật ngày càng phong
phu, đáp ứng được những đòi hỏi thực tế của giới trẻ. Nâng cao năng lực và
86
hiệu quả hoạt động của các phương tiện thông tin báo chí, phát thanh,
truyền hình gắn liền với những nét đặc thù trong nhận thức và hành vi của
lớp người trẻ tuổi để công tác PBGDPL cho thanh niên ngày càng sát thực
hơn. Đồng thời xây dựng các chuyên trang, chuyên mục, tăng thời lượng,
bài viết, tổ chức sân chơi kiến thức pháp luật, giải đáp pháp luật cho thanh
niên, cổ vũ, tôn vinh các điển hình tiên tiến về chấp hành pháp luật. Nâng
tính định hướng, hướng dẫn dư luận của báo, chí trong việc tuyên truyền, phổ
biế, thông tin pháp luật cho thanh niên. Tăng cường hoạt động của các
phương tiện truyền thông mới, hiện đại như tin học, thư điện tử,
Internettrong công tác GDPL cho thanh niên.
Biên soạn, phát hành tài liệu PBGDPL: Một số đối tượng thanh niên
không có điều kiện để có thể dễ dàng tiếp cận với khối lượng quá lớn các
văn bản pháp luật mà nhà nước ban hành, do vậy, chủ thể PBGDPL cần
biên soạn các sách giới thiệu văn bản pháp luật, hỏi đáp pháp luậtcung
cấp cho các đối tượng thanh niênSong để sử dụng hiệu quả kinh phí giáo
dục pháp luật và cũng để tăng cường chất lượng giáo dục pháp luật thì nội
dung tuyên truyền của các văn bản pháp luật cần được biên soạn ngắn gọn,
đơn giản, dễ hiểu, phù hợp và thiết thực với các đối tượng, súc tích và thiết
thực hơn. Cần xuất phát từ đặc thù sinh sống, hoạt động, công tác của từng
đối tượng thanh niên để chọn tuyên truyền, giáo dục về nội dung văn bản
pháp luật nào cho phù hợp, tránh hình thức dàn trãi và gây lãng phí không
cần thiết.
Xây dựng, quản lý và khai thác tủ sách pháp luật, đây là hình thức
giáo dục pháp luật khoa học và có tác dụng lâu dài, áp dụng rộng rãi với
các đối tượng thanh niên. Vì vậy việc xây dựng các tủ sách pháp luật đặc
biệt ở cơ sở là hết cần thiết, cần trang bị bổ sung sách thường xuyên, đầu
87
sách phải đáp ứng nhu cầu của các đối tượng thanh niên về mọi lĩnh vực pháp
luật; khuyến khích các đối tượng thanh niên nghiên cứu tìm hiểu sách báo
pháp luật, sử dụng sách có hiệu quả để nâng cao kiến thức pháp luật cho mình.
Nên dành sự đầu tư kinh phí thích đáng cho việc xây dựng, khai thác tủ sách
pháp luật. Tìm tòi, lựa chọn và tập hợp các danh mục sách cần thiết, thiết
thực, đáp ứng nhu cầu của thanh niên và có kế hoạch khai thác sử dụng sách
sao cho hiệu quả, cũng cần tạo điều kiện thuận lợi để thanh niên có thể tiếp
cận tủ sách pháp luật.
3.2.4.2. Đổi mới phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh niên
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, theo tác giả luận văn, việc đổi mới
phương pháp giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố
Quảng Ngãi cần tập trung vào một số nội dung như sau:
Thứ nhất, đối với phương pháp thuyết phục thì cần có sự kết hợp với
phương pháp khuyên giải, tranh luận và nêu gương
Căn cứ vào đặc điểm của từng người mà các chủ thể PBGDPL sử
dụng các phương pháp hợp lý. Chẳng hạn như: Đối với nhóm thanh niên
biết rõ các qui định pháp luật mà vẫn cố tình vi phạm pháp luật thì các chủ
thể PBGDPL phải khuyên răn; trong trường hợp phòng ngừa từ xã những
hành vi vi phạm của những cá nhân riêng lẻ hoặc một nhóm người thì phải
sử dụng phương pháp khuyên nhủ hoặc đối với thanh niên là đồng bào dân
tộc thiểu số thì cần phải giảng giải, phân tích và minh chứng nhiều hơn để
họ hiểu được một cách cặn kẽ, chi tiết những qui định của pháp luật, bởi lẽ
phần lớn trình độ hiểu biết của thanh niên là người dân tộc thiểu số còn
thấp, quá trình tiếp thu chậm; trong trường hợp cần thiết phải gặp riêng
88
từng người, từng nhóm để khuyên bảo, cảm hóa giáo dục họCòn phương
pháp tranh luận sẽ giúp thanh niên bộc lộ những quan điểm của mình qua
đó kịp thời có sự tác động định hướng phù hợp. Mặt khác, với phương pháp
này sẽ tạo điều kiện để thanh niên lên tiếng, tự lập luận bảo vệ ý kiến của
mình và rèn luyện kỹ năng xác định giá trị của cuộc sống. Phương pháp
thuyết phục còn cho phép các chủ thể PBGDPL sử dụng các câu chuyện,
những bài thơ, ca dao tục ngữ, những nhân vật trong cuộc sống đời thường
đặc biệt là những hành vi, tấm gương của bố mạ, người lớn trong việc
gương mẫu, chấp hành pháp luậtđể khơi gợi những giá trị tốt đẹp và ươm
những hạt giống tâm hồ cho thanh niên, tạo ấn tượng mạnh mẽ, sâu sắc và
hướng cho họ biết noi theo những tấm gương giàu cảm xúc, tốt đẹp đó.
Phương pháp này được áp dụng trong các hoạt động chào cờ, sinh hoạt lớp,
các buổi sinh hoạt chi đoàn, chi hội, các hoạt động tập thể nhân các sự kiện
chính trị, xã hội của đất nước sẽ phát huy tác dụng rất tốt.
Thứ hai, đối với các phương pháp tổ chức hoạt động nhằm hình
thành kỹ năng, hành vi và thói quen cần đổi mới theo hướng tăng cường
hoạt động luyện tập và rèn luyện cho thanh niên
Phương pháp này được thực hiện gồm 3 bước:
Bước 1, Xác định chủ đề, mục tiêu giáo dục của hoạt động.
Bước 2, chuẩn bị nội dung và hình thức hoạt động.
Bước 3, tổ chức hoạt động.
Như vậy, tùy theo hình thức, nội dung mà các chủ thể xây dựng
phương pháp PBGDPL cho thanh niên một cách phù hợp. Áp dụng phương
pháp này, các chủ thể giáo dục phải trao đổi trước với thanh niên những
89
thông tin, cách thức tham gia, đặt ra các tiêu chí đánh giá kết quả đồng thời
thiết kế nội dung và cách thức tác động phù hợp nhằm định hướng những
giá trị tốt đẹp từ những nội dung hoạt động của thanh niên. Sau mỗi buổi
hoạt động, yêu cầu thanh niên có những bài viết thu hoạch hoặc tổ chức
trao đổi, thảo luận để thanh niên được bày tỏ những cảm xúc của mình, đưa
ra những ý kiến, kiến nghị về những qui định pháp luật phù hợp với việc
học tập, sinh hoạt của thanh niên qua phương pháp này còn luyện tập cho
học những kỹ năng để trở thành tuyên truyền viên pháp luật giỏi.
Thứ ba, đổi mới các phương pháp kích thích hoạt động và điều chỉnh
hành vi
Đây là nhóm phương pháp có vai trò hỗ trợ đắc lực cho các phương
pháp PBGDPL khác hoạt động hiệu quả hơn. Biết khen ngợi, khen thưởng
và trách phạt đúng lúc sẽ nhân đôi tác dụng giáo dục. Tuy vậy khi áp dụng
phương pháp này phải đảm bảo tính khách quan, công bằng hợp lý, cụ thể
đúng người, đúng việc. các chủ thể PBGDPL cần phải chú ý khen ngợi
những trường hợp lần đầu có hành vi tích cực, những thanh niên tự ti nhút
nhát. Việc trách phạt cũng đòi hỏi phải khách quan và hướng đến mục đích
là giáo dục, cảm hóa chứ không phải để trừng trị. Để trách phạt đúng
người, đúng tội các chủ thể PBGDPL phải thấu hiểu nguyên nhân, hoàn
cảnh dẫn đến các hành vi vi phạm của thanh niên, phân tích để họ thấy
được những lỗi sai, những hậu quả để từ đó giúp thanh niên tự biết sửa
chữa và khắc phục. có trách nhiệm kịp thời với hành vi của mình gây ra.
Trong quá trình áp dụng phương pháp này, các chủ thể PBGDPL cần chú ý
đến yếu tố thi đua. Thi đua được gắn liền giữa khen thưởng và trách phạt
thì mới có tác dụng.
90
Thứ tư, đổi mới phương pháp dạy học môn giáo dục công dân và
hoạt động ngoài giờ lên lớp trong trường học.
Phương pháp dạy khoa học, phù hợp là một trong những yếu tố cơ
bản tạo nên chất lượng PBGDPL mới và cao, thúc đẩy sự phát triển toàn
diện công tác GDPL trong nhà trường, theo đó cần đổi mới như sau:
Phương pháp thuyết trình: Đây là phương pháp không thể thiếu đối
với môn đạo đức, môn giáo dục công dân. Ưu điểm của phương pháp này
là lượng thông tin pháp luật phong phú, đa dạng, có hệ thống và kịp thời
đến với người học. Tuy nhiên phương pháp này làm cho thanh niên trở nên
thụ động, thiếu kỹ năng, không phát huy được năng lực sáng tạo, không
giải phóng được khả năng tư duy trong quá trình nhận thức pháp luật. Do
vậy, đổi mới phương pháp này đòi hỏi các chủ thể GDPL cần gắn với cuộc
sống thực tiễn, có thể kết hợp với phương pháp đóng vai, thực hiện sơ đồ
hoá nội dung nhằm tăng sự chú ý, kích thích và khơi dậy sự hứng thú để
thanh niên tiếp nhận thông tin nhanh.
Phương pháp trực quan: Cần đổi mới theo hướng sát với đời sống
thực tế thông qua các hình ảnh gần gũi, giàu cảm xúc để kích thích tư duy
của thanh niên. Tuy nhiên, khi sử dụng phương pháp này, các chủ thể
GDPL không nên quá chú trọng các phương tiện trực quan, vì điều đó có
thể làm cho học sinh quên lãng mục đích nhận thức mà chỉ tập trung xem
ảnh, tranh hoặc ngắm cảnh. Các dụng cụ trực quan phải phù hợp với bài
giảng, đảm bảo tính chính xác, chân thực, tin cậy.
Phương pháp đóng vai: Thông qua việc xây dựng, lựa chọn các tình
huống gắn liền với đời sống xã hội và lứa tuổi thanh niên. Trong quá trình
đóng vai, thanh niên học được cách ứng xử của người khác và nhận hành vi
91
của mình thông qua phản ứng của bạn bè, người lớn để từ đó tự điều chỉnh
hành vi của bản thân cho phù hợp. Đóng vai là phương pháp dạy học phù
hợp với bài học liên quan đến các quan điểm, thái độ. Do đó, khi lựa chọn
phương pháp này, các chủ thể GDPL đưa ra chủ đề phù hợp với nội dung,
phù hợp với tâm lý lứa tuổi, trình độ, điều kiện hoàn cảnh của từng đối
tượng thanh niên, từng lớp học.
Phương pháp đàm thoại: Các chủ thể PBGDPL phải biết cách xây
dựng và vận dụng các câu hỏi hợp lý. Các câu hỏi gồm: câu hỏi đóng, câu
hỏi mở, câu hỏi hướng dẫn, câu hỏi giải thích, câu hỏi tổng hợp, câu hỏi
đánh giá. Yêu cầu các câu hỏi đặt cho thanh niên cần ngắn gọn, dễ hiểu, rõ
ràng chính xác, phù hợp với thực tế, phù hợp với phong tục, tập quán của
địa phương, từng dân tộc, sắp xếp một cách khoa học từ dễ đến khó, từ cái
chưa biết đến cái biết, từ biết ít đến biết sâu sắc hơn.
Phương pháp nêu vấn đề: Các chủ thể PBGDPL cần nêu những vấn
đề thực tế, gần gũi với lứa tuổi thanh niên, biết khuyến khích thanh niên
trình bày quan điểm và trao đổi những nội dung mà họ quan tâm. Sử dụng
phương pháp này, đòi hỏi các chủ thể PBGDPL phải có chuyên môn vững
vàng, am hiểu cuộc sông, có phương án giải quyết đúng pháp luật những
vấn đề mà thanh niên nêu ra, tạo chỗ dựa vững chắc cho thanh niên về kiến
thức cũng như kỹ năng xử lý vấn đề.
Phương pháp thảo luận nhóm: Các chủ thể PBGDPL cần lựa chọn
chủ đề pháp luật phù hợp và hướng dẫn thanh niên tập trung vào vấn đề
chính khi thảo luận, trách bị phân tán hoặc để các em theo đuổi ý tưởng
riêng.
92
Ngoài ra, trong quá dạy môn học giáo dục công dân cần sáng tạo
thêm những phương pháp dạy học sau:
Phương pháp hướng dẫn: Các chủ thể PBGDPL sẽ hướng dẫn thanh
niên cách đọc tài liệu, sách giáo khoa, cách tìm hiểu, cách nghiên cứu vấn
đề trên cơ sở những nội dun g mới, khó đã được giảng giải giúp thanh niên
mở rộng, đào sâu kiến thức đã được lĩnh hội. Phương pháp này có hai hình
thức, đó là: hướng dẫn học trên lớp và hướng dẫn học ở nhà. Đối với hướng
dẫn học trên lớp là giáo viên đưa ra một vấn đề nào đó hướng dẫn cho
thanh niên tự tìm tòi, nghiên cứu các nội dung liên quan. Đối với hình thức
tự học ở nhà, có thể theo hình thức học nhóm, học một mình hoặc thông
qua cuộc sống thực tiễn. Học theo nhóm cũng là hình thức học ngoài giờ
cần được khuyến khích thực hiện. Giáo viên cần hướng dẫn các em tổ chức
thành từng nhóm bạn cùng lớp hoặc khác lớp để cùng nhau nghiên cứu,
thảo luận nội dung bài học hoặc những vấn đề quan tâm. Sau mỗi bài học
cần hệ thống lại các kiến thức theo trình tự logic giúp các em nhớ kỹ các
nội dung được trao đổi, tiếp thu, vận động tư duy để biến tri thức nhận
được từ giáo viên, tù sách vở thành tri thức của bản thân, biến ngoại lực
thành nội lực bản thân, đó là con đường học tập có hiệu quả. Ngoài ra các
chủ thể PBGDPL cần hướng dân cho thanh niên học những điều hay, mới
mẽ trong sinh hoạt hàng ngày để có thói quen củng cố kiến thức qua thực
tiễn đồi sống xã hội.
Phương pháp sân khấu hóa tình huống pháp luật: Các chủ thể
PBGDPL cần hướng dẫn cho thanh niên tự xây dựng các tình huống được
lấy từ sách, báo, băng, đĩa hoặc những tình huống từ thực tiễn cuộc sống
thể hiện dưới các hình thức tiểu phẩm hoặc vở kịch ngán đòi hỏi thanh niên
phải tự giải quyết.
93
Như vậy, với việc sử dụng từng phương pháp hoặc kết hợp nhiều
phương pháp cùng với nội dung, các phương tiện hỗ trợ thích hợp, công tác
PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi trong thời
gian đến sẽ đạt hiệu quả cao.
3.2.5. Nâng cao nhận thức cho thanh niên về vai trò của pháp luật trong
đời sống xã hội và trong hoạt động của thanh niên
Thứ nhất, pháp luật là công cụ quản lý quan trọng của nhà nước đối
với các tổ chức và cá nhân, đồng thời là bảo đảm cần thiết và an toàn cho
mọi hoạt động của tổ chức, cá nhân. Chính vì vậy, trước hết phải tuyên
truyền, giáo dục để các đối tượng thanh niên nhận thức sâu sắc về vai trò
quan trọng của pháp luật đối với đời sống xã hội nói chung và đối với bản
thân thanh niên nói riêng; trên cơ sở đó họ sẽ nhận thức sâu sắc hơn ý
nghĩa của việc hiểu biết pháp luật và sự cần thiết phải giáo dục pháp luật.
Để nâng cao nhận thức của đối tượng thanh niên về vai trò của pháp luật
đối với đời sống xã hội, trước hết cần tuyên truyền cho đối tượng thanh
niên nắm vững các quyền và nghĩa vụ của họ đã được pháp luật ghi nhận
và bảo vệ. Khi đánh giá hiệu quả xã hội, của sựn phát triển bản thân thanh
niên cần tính đến vai trò của pháp luật nhất là pháp luật liên quan đến
những lĩnh vực cụ thể, những đánh giá đó phải được thông tin rộng rãi tới
tất cả các đối tượng thanh niên. Mục tiêu của công tác giáo dục pháp luật
đối với thanh niên từng bước làm cho thanh niên hiểu được vai trò của
pháp luật trong đời sống, tạo dần nếp nghĩ, sống và làm việc theo pháp luật;
hình thành thói quen tự tìm hiểu, tự trau dồi kiến thức pháp luật; tù đó trở
thành những người xung kích tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho các
thành viên khác trong cộng đồng.
94
Các cơ quan, đơn vị của thành phố, đặc biệt là Đoàn thanh niên và
ngành Tư pháp cần làm tốt công tác lãnh đạo, định hướng để thanh niên
nhận thức được ý nghĩa, tác dụng của việc tìm hiểu pháp luật, từ đó tự giác
tìm đọc, nghiên cứu các văn bản pháp luật phục vụ thiết thực cuộc sống của
chính mình thông qua tìm đọc ở các thư viện, tủ sách pháp luật, trên
InternetĐẩy mạnh các phong trào tự tìm hiểu pháp luật trong các đối
tượng thanh niên. Các hoạt động của công tác giáo dục pháp luật cho thanh
niên phải vừa là quá trình giáo dục, vừa là quá trình tự giáo dục của mỗi
người. Đồng thời hướng dẫn và giáo dục cho thanh niên kỹ năng sống, kỹ
năng làm việc, kỹ năng xử lý những tình hướng trong cuộc sống nhằm hỗ
trợ cho thanh niên tự trang bị kiến thức và tự giác chấp hành pháp luật cũng
như biết từ chối khi bị lôi kéo vào những tình huống có thể vi phạm pháp
luật, đạo đức
Thứ hai, cần tạo điều kiện cho thanh niên tham gia vào các hoạt
động xây dựng và thực hiện pháp luật. Đây là hoạt động cơ bản của nhà
nước nhằm đảm bảo sự tác động, điều chỉnh có hiệu quả của pháp luật cũng
như sự phát triển ổn định, năng động của các quan hệ xã hội. Hoạt động
xây dựng, thực hiện pháp luật đều đòi hỏi chủ thể thực hiện phải có trình độ
nhận thức nhất định, có sự nghiên cứu, hiểu biết về pháp luật và có ý thức
pháp luật, thu hút sự tham gia của các đối tượng thanh niên vào các hoạt
động này sẽ có tác động giáo dục pháp luật rất lớn.
Trong quá trình điều chỉnh pháp luật, từ xây dựng, tổ chức thực hiện
đến áp dụng thực hiện đều đòi hỏi chủ thể thực hiện và những người tham
gia phải có sự hiểu biết về pháp luật, có tinh thần tôn trọng và thái độ tự
giác xử sự theo yêu cầu của pháp luật. Vì vậy, việc thu hút, tạo điều kiện
cho các đối tượng thanh niên tham gia tích cực vào các hoạt động này sẽ
95
góp phần nâng cao chất lượng công tác giáo dục pháp luật. Thanh niên
được trực tiếp tham gia vào những hoạt động pháp luật thì họ mới có điều
kiện vận dụng những tri thức pháp luật đã tiếp thu được vào cuộc sống thực
tế, cùng có ý thức pháp luật, từng bước đưa việc thực hiện luật pháp trở
thành thói quen trong nếp sinh hoạt hàng ngày. Đồng thời, qua những hoạt
động thực tiễn này nhận thức về pháp luật cho thanh niên được nâng cao,
lòng tin của thanh niên đối với pháp luật được củng cố. Vì vậy, bên cạnh
việc hướng dẫn thanh niên tự tìm hiểu về pháp luật, cần tổ chức cho thanh
niên nghiên cứu, tham gia góp ý vào nội dung các văn bản: các dự thảo văn
bản qui định, qui chế của địa phương, cơ quan, các dự thảo quy định, qui
ước của làng, xã, cộng đồngTừ đó phát huy vai trò của thanh niên; đồng
thời, để thanh niên hiểu và tự giác chấp hành, cần tổ chức cho thanh niên
trao đổi, thảo luận về những vấn đề, hiện tượng liên quan đến pháp luật,
để từ đó khẳng định những nhận thức, quan điểm đúng đắn; phê phán
đấu tranh với những suy nghĩ, hành vi lệch lạc, sai lầm và định hướng,
hướng dẫn thanh niên có nhận thức và hành vi đúng đắn chấp hành pháp
luật. Đồng thời cần phát động các phong trào hành động, các cuộc vận
động của thanh niên về chấp hành pháp luật; tham gia tích cực vào các
phong trào chấp hành pháp luật tại cộng đồng dân cư; tổ chức cho thanh
niên tham gia các hoạt động chính trị-xã hội, phát động rộng rãi các
phong trào thi đua, duy trì và phát triển đều khắp ở mọi nơi, mọi lúc
nhằm thu hút đông đảo thanh niên tham gia. Tạo điều kiện cho thanh
niên tham gia các hoạt động thực tiễn về pháp luật như: tham dự các
phiên tòa lưu động, tổ chức các đội thanh niên tình nguyện giữ gìn trật tự
an toàn giao thông, bảo vệ môi trường, phòng chống tệ nạn xã hội; đội
thanh niên xung kích an ninh. Tổ chức các “sân chơi” tìm hiểu về pháp
luật trên các thông tin đại chúng, trên sóng phát thanh, truyền hình,
96
Internet.... Tăng cường hoạt động giáo dục pháp luật ngoại khóa với các
hình thức sinh hoạt phù hợp như tổ chức thi tìm hiểu pháp luật, tổ chức
chức cho thanh niên tham dự các phiên tòa, nghe nói chuyện chuyên đề
về pháp luật; thông qua các loại hình văn hóa nghệ thuật; tuyên truyền cổ
động trực quan; tổ chức cho thanh niên góp ý vào các dự thảo luật, nghị
định, nội qui, qui định của địa phương, đơn vị
Thứ ba, tăng cường hỗ trợ cho thanh niên tiếp cận hoạt động tư vấn
và trợ giúp pháp lý. Thực tiễn cho thấy, có một lượng thanh niên khá lớn
không biết xử lý như thế nào khi gặp phải các quan hệ pháp luật phát sinh;
sự hiểu biết của thanh niên đối với các trung tâm tư vấn, trợ giúp pháp lý,
văn phòng luật sư còn khá mờ nhạt, còn các hình thức khác chỉ mang tính
tham khảo không thể giải quyết các vấn đề pháp luật cụ thể. Do vậy, cần
tăng cường tuyên truyền về hiệu quả của các hoạt đôụng tư vấn, trợ giúp
pháp lý; đồng thời hỗ trợ thanh niên tiếp cận với các hình thức tư vấn, trợ
giúp pháp lý khi có nhu cầu như: giải quyết tranh chấp, hòa giải, thành lập
doanh nghiệp, tư vấn đầu tư, đăng ký bảo hộ quyền tác giả, sở hữu trí
tuệCác hoạt động tư vấn và trợ giúp pháp lý cho thanh niên, nhất là ở
nông thôn, khu vực đô thị và các khu công nghiệp cần được tổ chức rộng
rãi. Những hoạt động này giúp cho thanh niên có được những nhận thức và
phương thức ứng xử đúng đắn khi đối mặt với những vấn đề pháp luật,
đồng thời là nơi tuyên truyền giáo dục pháp luật có tính thực tiễn cụ thể
nhất đối với các nhóm đối tượng thanh niên đặc thù. Các hoạt động này cần
được mở rộng hoạt động trên nhiều vùng để có thể trở thành những người
bạn, người trợ thủ pháp lý cần thiết cho mọi đối tượng thanh niên. Cần hình
thành đường dây nóng hỗ trợ, tư vấn giải đáp pháp luật cho thanh niên
thông qua tư vấn trực tiếp, qua điện thoại, thư, thư điện tửPhối hợp với
97
các cơ quan thông tin, truyền thông thành lập các chuyên mục, kênh tư vấn,
giải đáp, cung cấp thông tin pháp luật cho thanh niên.
3.2.6. Một số giải pháp khác
Thứ nhất, PBGDPL sẽ có hiệu quả hơn khi dựa trên nền tảng hệ
thống pháp luật ngày càng phát triển và hoàn thiện, kịp thời thể chế hóa các
đường lối, chủ trương của Đảng, phản ánh đúng đặc điểm kinh tế, xã hội
trong từng gia đoạn. Muốn vậy phải thực hiện nhiều biện pháp như thường
xuyên hệ thống hóa pháp luật để phát hiện và loại bỏ những qui định pháp
luật lạc hậu, trùng lắp, mâu thuẫn, kịp thời bổ sung những thiếu sót trong
hệ thống pháp luật. Có kế hoạch xây dựng pháp luật phù hợp ở mỗi giai
đoạn cụ thể. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học pháp lý; nâng cao kỹ
thuật lập pháp; tổng kết, rà soát, rút ra những kinh nghiệm và đề ra những
phương hướng phối hợp phù hợp với giai đoạn hiện nay nhằm xây dựng cơ
chế phối hợp, phân định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức hữu quan
trong phối hợp giáo dục pháp luật cho thanh niên, đồng thời mở rộng các
hình thức nhân dân tham gia vào việc xây dựng pháp luật, tăng cường công
tác kiểm tra, đôn đốc đưa công tác này vào nề nếp và hiệu quả.
Thứ hai, công tác PBGDPL muốn đạt kết quả cao phụ thuộc vào
nhiều yếu tố: Cơ sở pháp lý cụ thể, chặt chẽ; chủ thể có năng lực, trình độ,
chất lượng; hình thức giáo dục đa dạng, phong phú phù hợp với các đối
tượngSong công tác GDPL đối với thanh niên sẽ không thể đạt cao nếu
không chú ý đầu tư kinh phí phục vụ cho các hoạt động cụ thể. Vì vậy, cần
tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện, điều kiện làm việc và
đảm bảo kinh phí cho hoạt động giáo dục pháp luật. Thực hiện tốt Thông tư
số 14/2014/TT-BTC-BTP ngày 27/01/2014 của Bộ Tài chính và Bộ Tư
pháp quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí
98
ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và
chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở. Đồng thời, trang bị cơ sở
vật chất kỹ thuật như trụ sở, vi tính, phương tiện đi lại cho đội ngũ báo cáo
viên, đặc biệt là ở các vùng địa hình đi lại khó khăn. Có chế độ đãi ngộ
xứng đáng cho đội ngũ làm công tác PBGDPL. Hiện nay, kinh phí và cơ sở
vật chất, điều kiện phương tiện làm việc dành cho công tác giáo dục pháp
luật nhìn chung còn rất hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác
này, nhất là ở địa phương cơ sở. Do chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng và đủ
mạnh nên địa phương nào quan tâm đến công tác PBGDPL thì được bố trí
kinh phí đảm bảo và ngược lại, dẫn đến tình trạng không đồng đều trong
mặt bằng giáo dục pháp luật ở địa phương. Vì vậy, cần lồng ghép công tác
PBGDPL vào các hoạt động giáo dục khác của địa phương, các chương
trình phát triển kinh tế-xã hội của địa phương để nâng cao hiệu quả hoạt
động. Đồng thời các cấp các ngành cũng cần xây dựng kế hoạch phối hợp
với các ngành chức năng, đề xuất các nội dung hoạt động tuyên truyền,
giáo dục pháp luật phù hợp với điều kiện của địa phương, đơn vị. Đẩy
mạnh công tác xã hội hóa và huy động các nguồn lực cho công tác
PBGDPL cho thanh niên. Tranh thủ sự ủng hộ quan tâm của các lực lượng
xã hội tạo điều kiện trang bị tài liệu, phương tiện hoạt động, bồi dưỡng đội
ngũ cán bộ làm công tác giáo dục pháp luật. Tích cực tham mưu cho các
cấp ủy Đảng, chính quyền có sự đầu tư dài hạn về PBGDPL cho thanh
niên; Xây dựng các thiết chế văn hóa, các điểm vui chơi cho thanh niên và
tăng cường nguồn lực cho công tác GDPL cho thanh niên.
Thứ ba, tăng cường công tác PBGDPL gắn liền với nâng cao trình
độ dân trí và cải thiện đời sống cho nhân dân. Song song với việc
PBGDPL, thành phố cần có biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục và đào
99
tạo, phát triển kinh tế và tăng cường các khu sinh hoạt vui chơi, các thiết
chế văn hóa dành cho thanh niên.
Thứ tư, tổ chức thực hiện pháp luật phải nghiêm minh. Trăm nghe
không bằng một thấy. Hiệu quả PBGDPL còn phụ thuộc vào thực hiện
pháp luật. Nếu pháp luật không được tổ chức thực hiện đầy đủ, những hiện
tượng tiêu cực nảy sinh không phát hiện, xử lý hoặc xử lý không nghiêm sẽ
làm cho nhân dân trong đó có thanh niên sẽ mất niềm tin và trở nên vô cảm
với pháp luật. Lúc này công tác PBGDPL sẽ mất tác dụng. Chính vì vậy,
các cấp các ngành chức năng trong tỉnh cần tăng cường tổ chức thực hiện
pháp luật, đặc biệt là áp dụng pháp luật một cách đúng đắn và nghiêm
minh.
100
Kết luận chương 3
Nhu cầu, phương hướng và giải pháp tăng cường giáo dục pháp luật
từ thực tiễn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Nãi đã chứng minh được
những ưu điểm nổi trội và việc hoàn thiện các giải pháp để tiếp tục thực
hiện trong thời gian đến là cần thiết. Qua phân tích một số nội dung ở
chương 3, có thể rút ra một số kết luận sau:
1. Xác định nhu cầu và phương hướng tăng cường công tác PBGDPL
cho thanh niên từ thực tiễn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi là
bước đi quan trọng đánh giá những yêu cầu cần thiết và định hướng phát
triển công tác PBGDPL cho thanh niên. Từ đó, phát triển công tác
PBGDPL cho thanh niên và kết hợp phát triển hài hòa các hoạt động khác
nhằm từng bước xây dựng thanh niên thành phố giàu lòng yêu nước có bản
lĩnh chính trị, có ý thức chấp hành pháp luật, có tri thức, sức khỏe, kỹ năng
xã hội, có nếp sống văn hóa, văn minh đô thị.
2. Để đảm bảo công tác PBGDPL cho thanh niên đạt được các mục
tiêu đề ra cần thực hiện tổng hoà nhiều biện pháp. Trong đó, một trong các
biện pháp quan trọng là tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
PBGDPL cho thanh nên; xác định vai trò trách nhiệm của tổ chức, cá nhân
trong các hoạt động thực hiện PBGDPL cho thanh niên; bảo đảm nguồn
lực, kinh phí tổ chức thực hiện hoạt động chính sách PBGDPL cho thanh
niên.
3. Công tác PBGDPL cho thanh niên là một loại hình hoạt động
mang tính lâu dài, cho nên kết quả của nó không thể đo, đếm trực tiếp, tức
thời sau khi tiến hành các hoạt động PBGDPL cho thanh niên. Vì vậy, để
cho hoạt động PBGDPL cho thanh niên đạt hiệu quả thì phải đảm bảo tính
liên tục và thường xuyên cho hoạt động này.
101
KẾT LUẬN
Ngày nay trong công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng nhà nước pháp
quyền Việt Nam luôn đòi hỏi có những con người mới, có tri thức khoa
học, có hiểu biết về pháp luật, có ý thức tuân thủ pháp luật nhưng thực tế
hiện nay cho thấy, tình hình vi phạm pháp luật trong xã hội ngày càng tăng
nhất là trong lứa tuổi thanh niên mà một trong những nguyên nhân đó là
tình trạng “mù” pháp luật, không hiểu biết về pháp luật hoặc hiểu biết pháp
luật không đầy đủ, từ đó dẫn đến việc có những hành vi vi phạm pháp luật.
Do đó, ngoài việc trang bị các kiến thức văn hoá, khoa học kỹ thuật, việc
phổ biến, giáo dục pháp luật, giáo dục ý thức tự giác tuân thủ pháp luật cho
thanh niên là việc làm đúng đắn, cần thiết và cấp bách. Thông qua giáo dục
pháp luật góp phần hình thành, nâng cao hệ thống tri thức pháp luật cho
thanh niên, hình thành lòng tin pháp luật, động cơ và hành vi pháp luật tích
cực như: Thói quen tuân thủ những qui định của pháp luật, thói quen thực
hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý, sử dụng những quyền và nghĩa vụ pháp lý
trong việc bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình, của người khác và của toàn xã
hội, biết vận dụng pháp luật vào thực tiễn cuộc sống. Đồng thời, thông qua
việc phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần nâng cao trình độ văn hóa pháp lý
cho mỗi công dân đặc biệt là thanh niên bằng nhiều giải pháp đồng bộ,
thích hợp từ chủ thể giáo dục pháp luật; hình thức, phương thức GDPL và
đối tượng PBGDPL. Phải có sự phối hợp chặt chẽ và nhịp nhàng giữa ba
môi trường giáo dục là gia đình - nhà trường - xã hội và xác định đây là
trách nhiệm không của riêng ai, là một nhiệm vụ khẩn thiết và cấp bách, là
chiến lược của Đảng và Nhà nước ta để giúp cho thanh niên được phát triển
một cách toàn diện, có ý thức trách nhiệm công dân, hiểu biết và chấp hành
nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật./.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Bí thư Trung ương (khóa IX), Chỉ thị số 32/CT-TW ngày 09/12/2003
của Ban Bí thư TW Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp
luật của cán bộ, nhân dân.
2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (1993), Nghị
quyết số 04-NQ/TW ngày 14/01/1993 của Ban Chấp hành Trung ương về
công tác thanh niên trong thời kỳ mới.
3. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2008), Nghị
quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương về
tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
4. Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) Báo cáo chính trị tại đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ XII.
5. Ban Thường vụ Thành đoàn Quảng Ngãi (2014), Báo cáo về công tác
Phổ biến,giáo dục pháp luật trong đoàn viên, thanh thiếu nhi giai đoạn
2011-2015.
6. Bộ Chính trị (2005), Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 về chiến
lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm
2010, định hướng đến năm 2020, Hà Nội
7. Bộ Chính trị (2005), Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ
Chính trị về chiến lược cải cách Tư pháp đến năm 2020, Hà Nội.
8. Chính phủ (2013), Nghị định số 28/2013/NĐ-CP về quy định chi tiết một
số điều và biện pháp thi hành luật phổ biến, giáo dục, Hà Nội.
9. Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (1982), Chỉ thị số 315/CT ngày
07/12/1982 về việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục
pháp luật., Hà Nội.
10. Đào Trí Úc (1993), Những vấn đề lý luận cơ bản về pháp luật, Nxb
khoa học xã hội, Hà Nội
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
12. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
13. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
14. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
15. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
16. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội
17. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XII , Nxb Chính trị quốc gia- Sự thật, Hà Nội.
18. Hồ Chí Minh (1980), Về giáo dục thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
19. Hồ Chí Minh Toàn tập (2011), tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
20. Hồ Chí Minh Toàn tập (2011), tập 9, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
21. Hồ Chí Minh Toàn tập (2011), tập 15, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
22. Hội đồng phối hợp PBGDPL thành phố Quảng Ngãi (2015), Báo cáo
tổng kết 05 năm thực hiện Đề án “Tăng cường công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho thanh thiếu niên giai
đoạn 2011 – 2015”.
23. Hội đồng phối hợp PBGDPL thành phố Quảng Ngãi (2015), Báo cáo số
06/BC-HĐ về kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2015
và phương hướng, nhiệm vụ năm 2016
24. Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012.
25. Luật Thanh niên ngày 29 tháng 11 năm 2005.
26. Thủ tướng Chính phủ (2010), Quyết định số 2160/QĐ-TTg về phê duyệt
đề án tăng cường công tác phổ biến, giáo dục nhằm nâng cao ý thức
chấp hành pháp luật cho thanh thiếu niên 2011- 2015.
27. Thủ tướng Chính phủ (2011), Quyết định số 2474/QĐ-TTg phê duyệt
Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020;
28. Thủ tướng chính phủ (2013), Quyết định số 1133/QĐ-TTg về phê duyệt
và tổ chức thực hiện các Đề án tại Quyết định số 409/QĐ-TTg ngày 09
tháng 4 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình
hành động thực hiện Kết luận số 04-KL/TW ngày 19 tháng 4 năm 2011
của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI).
29. UBND thành phố Quảng Ngãi (2016), Phục vụ công tác giám sát của
Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn Quảng Ngãi về nội dung triển khai thực hiện
Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2012 – 2020 trên
địa bàn thành phố.
30. UBND thành phố Quảng Ngãi (2017), Báo cáo sơ kết 03 năm triển khai
thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở.
31. UBND thành phố Quảng Ngãi (2017), Báo cáo về kết quả công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật năm 2016 và phương hướng, nhiệm vụ năm
2017.
32. UBND thành phố Quảng Ngãi (2017), Kế hoạch triển khai công tác
PBGDPL năm 2017 trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- luan_van_pho_bien_giao_duc_phap_luat_cho_thanh_nien_tren_dia.pdf