Luận văn Quản lý nhà nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk

nguyên tắc cho việc hoàn thiện quản lý nhà nước về đấu thầu xây dựng công trình bằng nguồn vốn ngân sách Tăng cường quản lý hoạt động đấu thầu nâng cao hiệu lực hiệu quả của QLNN về đấu thầu theo các nguyên tắc sau: 76 3.1.2.1. Chấp hành nghiêm túc các quy định của nhà nước trong đấu thầu và quản lý nhà nước về đấu thầu Đây là nguyên tắc không thể thay đổi về các quy định về pháp luật của nhà nước ở bất kỳ lĩnh vực nào của xã hội nói chung và lĩnh vực pháp luật về đấu thầu nói riêng. Vì vậy nguyên tắc này đòi hỏi các chủ đầu tư, bên mời thầu, các cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu, các nhà thầu tham dự các hoạt động đấu thầu xây dựng công trình bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước phải tuân theo quy định trong Luật Đấu thầu mà nhà nước quy định. 3.1.2.2. Cải cách các thủ tục hành chính trong đấu thầu bằng nguồn vốn ngân sách Nguyên tắc này đòi hỏi trình tự thủ tục đấu thầu được đơn giản hóa, tạo điều kiện thông thoáng trong hoạt động đấu thầu để các nhà thầu đề được tiếp cận thông tin cần thiết về các dự án đầu tư và các gói thầu sẽ được tổ chức đấu thầu. Đơn giản hóa trình tự và rút ngắn thời gian chuẩn bị thủ tục cần thiết cho việc đấu thầu, góp phần rút ngắn được thời gian thực hiện dự án. 3.1.2.3. Phân định rõ quản lý đấu thầu và quản lý nhà nước về đấu thầu Quản lý đấu thầu là quá trình thực hiện đấu thầu nhà lựa chọn nhà thầu có năng lực kinh nghiệm chuyên môn hợp lý, phù hợp để thực hiện gói thầu mà chủ đầu tư (bên mời thầu) thực hiện lựa chọn. QLNN về đấu thầu là tạo lập môi trường pháp lý cho hoạt động đấu thầu được thực hiện công bằng, công khai, minh bạch, cạnh tranh trong nền kinh tế mở cửa hội nhập quốc tế. 3.1.2.4. Nâng cao chất lượng hiệu quả đầu tư quản lý nhà nước về đấu thầu các công trình xây dựng - Hiệu quả đầu tư được thể hiện chủ yếu: Vốn đầu tư được sử dụng hợp lý và tiết kiệm nhất, chống lãng phí tiêu cực tham nhũng. 77 Chất lượng công trình tốt nhất phù hợp với các nội dung kỹ thuật được thể hiện trong dự án đầu tư. Như vậy hiệu quả đầu tư không những phải đảm bảo hiệu quả nguồn vốn trong thi công mà phải đảm bảo hiệu quả trong quá trình khai thác công trình, dự án. Hạn chế được tham nhũng tiêu cực, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn có ý nghĩa về kinh tế chính trị xã hội to lớn. Các công trình hạ tầng kỹ thuật tác động lớn đến nhu cầu đời sống của nhân dân. Vì vậy chất lượng công trình này có ý nghĩa toàn diện về mọi mặt của nhà nước đối với xã hội cũng như sự phát triển của đất nước đó là mục tiêu của hoạt động đấu thầu và QLNN về đấu thầu trong đầu tư xây dựng công trình bằng nguồn vốn ngân sách. 3.1.2.5. Bảo đảm minh bạch, cạnh tranh theo cơ chế thị trường đối với hoạt động đấu thầu Việc tham gia đấu thầu phải công khai minh bạch đối với các nhà thầu tham gia đấu thầu. Quá trình đấu thầu phải được thực hiện theo cơ chế thị trường, bảo đảm yếu tố cạnh tranh lành mạnh toàn diện trong đấu thầu. Hoàn thiện quản lý nhà nước về đấu thầu phải giải quyết tốt vấn đề trên. Vì đấu thầu ở nước ta là vấn đề rất phức tạp, nhạy cảm liên quan đến các nguồn vốn đầu tư. Do vậy cần phải xem xét các yếu tố chi phối đến gói thầu để có giải pháp quản lý phù hợp. 3.1.2.6. Phòng chống tham nhũng từ hoạt động đấu thầu Tham nhũng là một trong những căn bệnh dễ có nguy cơ nảy sinh trong quá trình mua sắm công vì công quỹ, tài sản là của Nhà nước, của chung, thuộc sở hữu toàn dân, đặc biệt trong lĩnh vực xây lắp, lĩnh vực mua sắm công có lượng vốn đầu tư thường rất lớn. Để thực hiện mục tiêu loại trừ tham nhũng này, công tác đấu thầu cần phải: + Công khai các thông tin về đấu thầu, các yêu cầu, điều kiện, tiêu chuẩn đánh giá HSDT trong HSMT; 78 + Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về đấu thầu nhằm phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi tham nhũng; + Xử lý nghiêm theo đúng quy định của luật pháp những hành vi tham nhũng. Để đảm bảo cạnh tranh trong đấu thầu, pháp Luật Đấu thầu phải hướng tới điều chỉnh và kiểm soát đối với các hành vi và mối quan hệ giữa nhiều bên liên quan, ngăn chặn và loại trừ đối với các dạng hành vi, các quan hệ có thể gây tác động xấu, làm mất đi mục đích và ý nghĩa hay làm triệt tiêu tác dụng, hiệu quả của cuộc đấu thầu: - Sự liên kết giữa các nhà thầu khi tham gia đầu thầu. - Sự móc ngoặc giữa chủ đầu tư và nhà thầu. - Việc lập hồ sơ mời thầu, dự thầu còn chưa trung thực khách quan. - Đánh giá hồ sơ, xét chọn nhà thầu chưa công bằng minh bạch. - Tiêu cực trong thương thảo ký kết hợp đồng. Quản lý nhà nước về đấu thầu cần thiết phải có giải pháp ngăn chặn các hiện tượng nảy sinh trên trong đấu thầu. 3.1.2.7. Hoàn thiện công tác tổ chức cán bộ theo hướng đảm bảo chuyên môn, năng lực cho đội ngũ thực hiện quản lý nhà nước về đấu thầu Lựa chọn cán bộ và nhân sự nghiệp vụ chuyên môn phải có kiến thức quản lý nhà nước, đồng thời phải có trình độ chuyên môn phù với yêu cầu của từng gói thầu. Vì vậy cần có kế hoạch, chiến lược đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ chuyên môn đáp ứng yêu cầu với xu thế chung trong thực hiện công tác quản lý nhà nước về đấu thầu. 3.1.3. Mục tiêu quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu thầu Đối với nhà nước thì việc quản lý hoạt động đấu thầu nhằm hướng tới những mục tiêu chính sau: - Tăng cường cạnh tranh Một trong những yếu tố đạt được hiệu quả của công tác quản lý nhà 79 nước về đấu thầu là phải bảo đảm được quy luật cạnh tranh theo cơ chế thị trường. Có cạnh tranh thì mới có động lực để sáng tạo, cải tiến, kích thích người mua (BMT) đưa ra các yêu cầu phù hợp (thể hiện trong HSMT) và người bán (nhà thầu) cạnh tranh với nhau để giành được hợp đồng (bán được hàng) với giá bán cạnh tranh song vẫn bảo đảm chất lượng của hàng hoá, công trình, dịch vụ. Một nguyên tắc cơ bản để bảo đảm được cạnh tranh trong đấu thầu đó là việc tạo ra sự mâu thuẫn lợi ích hay xung đột lợi ích. Như vậy, khi có sự xung đột lợi ích giữa các bên sẽ tạo ra động lực cạnh tranh giữa CĐT, BMT và các nhà thầu để đạt được sự cân bằng về lợi ích thì cuộc đấu thầu sẽ diễn ra và hàng hoá, dịch vụ, công trình được cung cấp sẽ bảo đảm về chất lượng. Bên cạnh đó, giữa các nhà thầu cũng phải có sự cạnh tranh để giành lấy được hợp đồng và đó sẽ là điều kiện để kích thích các nhà thầu phát huy sáng tạo, cải tiến biện pháp thi công, cải tiến công nghệ, ... Để thực hiện mục tiêu này, BMT phải tạo mọi điều kiện để các nhà thầu có cơ hội tham dự đấu thầu. Điều này được thể hiện trên nhiều khía cạnh được đổi mới trong Luật Đấu thầu so với Quy chế đấu thầu trước đây, thể hiện: + Ngay từ giai đoạn lập và phê duyệt kế hoạch đấu thầu, việc phân chia công việc phải thực hiện đấu thầu các gói thầu đã phải tính đến việc tăng khả năng cạnh tranh. + Thông tin về đấu thầu, thông báo mời thầu phải được đăng tải trên báo về đấu thầu và trang thông tin điện tử về đấu thầu của cơ quan quản lý Nhà nước về đấu thầu. + Thời gian phát hành HSMT cho các nhà thầu được kéo dài tới trước thời điểm đóng thầu để nhiều nhà thầu có cơ hội tham gia dự thầu. - Thống nhất quản lý việc chi tiêu sử dụng tiền của Nhà nước Việc mua sắm bằng nguồn vốn nhà nước (mua sắm công) cần phải được quản lý thống nhất, tránh việc mỗi nơi lại theo những chỉ đạo, hướng dẫn 80 khác nhau, thậm chí trái ngược nhau. Nhìn chung việc tổ chức đấu thầu ở Việt Nam thời gian qua đảm bảo thực hiện theo luật pháp của nhà nước. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc tuân thủ luật pháp còn mang nặng tính hình thức. Điều đó có nghĩa là chúng ta đã có quy định, người thực hiện tuân thủ một cách nghiêm túc, nhưng trên thực tế rất nhiều hoạt động không diễn ra công khai để lách Luật. Do vậy, ngoài việc hiểu Luật, tuân thủ Luật Đấu thầu, điều quan trọng là cần phải tăng cường thanh tra các hoạt động đấu thầu và xử lý các vi phạm pháp luật về đấu thầu. Để bảo đảm thống nhất quản lý việc chi tiêu, sử dụng vốn nhà nước thì hoạt động đấu thầu cần bảo đảm như sau: + Có một hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật thống nhất, tránh sự chồng chéo, mâu thuẫn. Để làm được điều này cần có sự chỉ đạo thống nhất từ các cấp cao nhất, tiếp đến là sự đồng thuận, thống nhất của các Bộ, ngành, địa phương, tránh lợi ích cục bộ - không vì lợi ích toàn cục, lợi ích của người dân. + Hoạt động đấu thầu không mang tính đặc thù theo ngành mà cần hiểu các ngành đều có đặc thù về tính kỹ thuật chuyên biệt để phân biệt ngành này với ngành khác. Vì vậy, khi thực hiện các gói thầu của các ngành khác nhau bao giờ cũng phải quan tâm tới các yếu tố kỹ thuật chuyên biệt và điều đó đòi hỏi nhà thầu phải có năng lực, kinh nghiệm phù hợp. Các yếu tố khác biệt đó đều phải được thể hiện trong HSMT (cụ thể ở phần yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn đánh giá). Như vậy, các gói thầu khác nhau (kể cả cùng ngành, cùng dự án nhưng khác nhau về quy mô) sẽ có HSMT khác nhau chứ không phải có quy định khác nhau cho từng ngành hay cụ thể hơn là từng gói thầu. Chính vì lẽ đó, trong đấu thầu các trình tự thực hiện là như nhau, không phải vì đặc thù của từng ngành mà dẫn tới trình tự thực hiện khác nhau. Tuy nhiên, hiện tại một số tổ chức, cá nhân vẫn cho rằng có đặc thù về đấu thầu trong ngành mình 81 để “vận dụng” hướng dẫn quy định đấu thầu riêng cho ngành mình không theo quy định chung, không phù hợp với thông lệ quốc tế. Điều này sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực tới tính thống nhất quản lý chi tiêu, sử dụng tiền nhà nước. - Công khai, minh bạch Công khai, minh bạch trong đấu thầu vừa là một trong những mục tiêu, vừa là một trong những yêu cầu cần quán triệt. Công khai trong đấu thầu có thể hiểu là sự không che đậy, dấu giếm, không bí mật vì lợi ích của một cá nhân hoặc tổ chức nào đó mà cần thể hiện, bày tỏ các nội dung thông tin theo quy định cho mọi người liên quan hoặc có quan tâm được biết. Nội dung công khai cần thể hiện trên khía cạnh thông tin, bao gồm các yêu cầu về gói thầu được thể hiện trong HSMT bảo đảm thể hiện rõ ràng, dễ hiểu, tránh đa nghĩa. Theo đó, tất cả những nội dung trong HSMT mới được coi là yêu cầu, ngoài HSMT không thể được coi là yêu cầu và nhà thầu không bị bắt buộc thực hiện các nội dung công việc ngoài HSMT. Kể cả tiêu chuẩn đánh giá (tổng hợp đến chi tiết) đều phải được thể hiện rõ ràng, minh bạch trong HSMT, quá trình xét thầu không được thêm bớt, bổ sung. Các thông tin liên quan tới việc tham dự thầu, tổ chức các cuộc thầu, thông tin về dự án, thông tin về trao thầu, ... đều phải được thông báo công khai rộng rãi theo quy định. - Đảm bảo công bằng Đây là mục tiêu rất quan trọng trong đấu thầu. Trong toàn bộ quá trình thực hiện Luật Đấu thầu, phải hết sức tôn trọng quyền lợi của các bên có liên quan. Mọi thành viên từ chủ đầu tư đến các nhà thầu, các tổ chức tư vấn được thuê thực hiện một phần công việc của đấu thầu đều bình đẳng với nhau trước pháp luật. Mỗi bên có quyền và trách nhiệm được quy định. Chủ đầu tư không được phép cho rằng mình là người có quyền cao nhất muốn làm gì thì làm, 82 muốn cho ai trúng thầu thì cho. Nhà thầu không được lợi dụng quan hệ thân thiết, hoặc những tác động vật chất đối với các thành viên tổ chuyên gia đấu thầu để làm sai lệch kết quả đấu thầu theo hướng có lợi cho mình. Tính công bằng trong đấu thầu thể hiện rằng các chủ thể tham gia đều phải thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Cụ thể hơn là người có thẩm quyền phê duyệt các nội dung quan trọng trong đấu thầu phải thực hiện theo quy định mà không thể dùng ảnh hưởng cá nhân để phê duyệt tạo thuận lợi cho một hoặc một số cá nhân, tổ chức có lợi ích liên quan. Còn đối với chủ đầu tư phải có trách nhiệm lập HSMT bảo đảm công bằng, không được tạo lợi thế cho một hoặc một số cá nhân, hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác. Khi HSMT đã được phê duyệt thì CĐT, BMT, tổ chuyên gia phải thực hiện theo đúng các nội dung nêu trong HSMT, không được thiên vị, đối xử bất công với bất kỳ nhà thầu nào. Ngoài ra, mọi thông tin liên quan đến quá trình tổ chức đấu thầu đều phải được công khai theo quy định đến tất các nhà thầu để có cơ hội tiếp cận như nhau trong quá trình tham gia đấu thầu. - Bảo đảm hiệu quả của công tác đấu thầu Hiệu quả của công tác đấu thầu chính là việc sử dụng một cách có hiệu nguồn tiền của Nhà nước. Việc sử dụng các nguồn tiền của Nhà nước có thể mang lại hiệu quả ngắn hạn cho dự án và hiệu quả dài hạn về kinh tế - xã hội. Hiệu quả ngắn hạn là các gói thầu đều được thực hiện bảo đảm chất lượng trong phạm vi nguồn ngân sách dự kiến sẽ bảo đảm được tính khả của dự án. Hiệu quả dài hạn về mặt kinh tế có thể dễ dàng nhìn nhận và đánh giá thông qua chất lượng hàng hoá, công trình, dịch vụ ứng với số tiền bỏ ra và chính các công trình, nhà máy, dịch vụ, các chính sách được tạo lập, ... sẽ có tác động tạo ra các nguồn thu mới, các giá trị thặng dư cho đất nước. Hiệu quả xã hội có thể nhìn nhận qua các khía cạnh như tạo thêm nhiều công ăn 83 việc làm, nâng cao mức sống dân cư, tạo diện mạo mới cho bộ mặt kinh tế của đất nước thông qua các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội được nâng cấp, cải thiện sẽ là những động lực để thu hút đầu tư nước ngoài, tạo môi trường thông thoáng cho các hoạt động đầu tư - kinh doanh. 3.2. Giải pháp nâng cao quản lý nhà nƣớc về đấu thầu trong đầu tƣ xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách 3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu Việc ban hành hàng loạt thông tư theo hướng mẫu hóa đã giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi và tiết kiệm thời gian cho các cá nhân, đơn vị tham gia thực hiện công tác đấu thầu. Việc phát triển đấu thầu qua mạng đã và đang tiếp tục được đẩy mạnh cũng giúp tiết kiệm tiền cho Nhà nước, góp phần tích cực trong phòng, chống tham nhũng. Tuy nhiên ở nước đang tồn tại nhiều quy định khác nhau về đấu thầu của các Bộ, nghành, cồng kềnh phức tạp, chồng chéo, nội dung chưa rõ ràng, sửa đổi liên tục, không có tính ổn định. Để nhanh chóng đưa vào hoạt động đấu thầu đi vào nề nếp chúng ta cần hoàn thiện các văn bản có liên quan đến hoạt động đấu thầu càng sớm càng tốt. Để đảm bảo tính đồng bộ, cần tiếp tục nghiên cứu để hoàn chỉnh một số văn bản pháp quy sau: - Mẫu hồ sơ mời thầu về mua sắm hàng hóa. - Văn bản đấu thầu. Trên cơ sở các văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu của Nhà nước đã ban hành, các bộ ngành, địa phương tùy theo tình hình cụ thể cần ra các văn bản hướng dẫn thực hiện cho phù hợp. Nghiên cứu để hoàn thiện hệ thống văn bản pháp quy về đấu thầu luôn là trọng tâm của công tác quản lý nhà nước về đấu thầu. Các Bộ có liên quan như Bộ Tài chính, Bộ Công thương cần sớm bổ sung các văn bản hướng dẫn 84 đã ban hành; theo nhiệm vụ được Chính phủ giao để đảm bảo đầy đủ cơ sở pháp lý và tạo thuận lợi cho quá trình thực hiện. Cụ thể như sau: Cần sửa đổi các quy định về tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu xây lắp theo hướng chủ đầu tư xem xét mức độ đáp ứng về kinh nghiệm, năng lực của nhà thầu so với yêu cầu công việc cần thực hiện. Việc đề ra các tiêu chuẩn đánh giá về mặt kỹ thuật cần được đánh giá về sự phù hợp giữa các giải pháp kỹ thuật thi công, biện pháp tổ chức tổng mặt bằng thi công xây dựng với tiến độ thi công và giá thầu được đề xuất. UBND huyện cần chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn tham mưu các văn bản hướng dẫn cụ thể để xây dựng các tiêu chuẩn và phương pháp đánh giá cụ thể hồ sơ dự thầu, tránh việc đánh giá mang nặng tính chủ quan của bên mời thầu. Đối với các quy định về phuơng pháp xét thầu xây lắp: Xem xét đánh giá đồng thời các đề xuất về mặt kỹ thuật của gói thầu với việc đánh giá các đề xuất khác về tiến độ thực hiện, mức độ đảm bảo về chất lượng, giá dự thầu, khi xét thầu cho phép giảm bớt các bước trong quy trình xét thầu, qua đó rút ngắn thời gian tổ chức đấu thầu và tiến độ thực hiện dự án. Phải có một cơ chế quản lý, giám sát, xử phạt nghiêm minh các hành vi tiêu cực trong các hoạt động đấu thầu. Do tình hình giá cả thị trường luôn biến động, thời gian thi công công trình xây dựng thường kéo dài nên luật cần có quy định chặt chẽ hơn về việc xác định giá, xác định phương án kỹ thuật, để tránh rủi ro cho nhà thầu và đảm bảo tính minh bạch trong thanh quyết toán vốn xây dựng công trình. 3.2.2. Tăng cường công tác hướng dẫn thực hiện quy chế đấu thầu cho chủ đầu tư và nhà thầu 85 Để tạo thuận lợi cho các công ty trong quá trình triển khai thực hiện quy chế đấu thầu nhất là sau khi thông tư hướng dẫn được ban hành Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần tổ chức một số hội nghị và lớp tập huấn đào tạo nghiệp vụ về đấu thầu trên các địa bàn trọng điểm để phổ biến quy định mới của nhà nước về đấu thầu cho chủ đầu tư và nhà thầu tránh nhà thầu làm hồ sơ sai, sơ sài. Việc phân cấp trong đấu thầu đã và đang được các Bộ ngành, địa phương triển khai triệt để, đến tận cấp xã. Tuy nhiên, năng lực của chủ đầu tư ở cấp huyện, xã, các trường học, bệnh viện, ... của một số đơn vị tư vấn, bên mời thầu còn nhiều hạn chế. Vì vậy, tổ chức phổ biến, quán triệt thi hành các quy định của pháp luật hiện hành về đấu thầu cho chủ đầu tư, bên mời thầu, các tổ chức tư vấn thông qua đào tạo, bồi dưỡng tăng cường năng lực cho các cán bộ làm công tác đấu thầu là cần thiết. Trên cơ sở quy định của Luật Đấu thầu về vấn đề đào tạo, bồi dưỡng, mạng lưới các đơn vị tổ chức hoạt động đào tạo về đấu thầu cũng đã từng bước được hình thành. Tuy nhiên, chất lượng đào tạo của các cơ sở đào tạo còn chưa đồng đều. Do đó, trong thời gian tới, cần có các quy định cụ thể về việc quản lý chất lượng đào tạo, chương trình khung đào tạo để phát triển một mạng lưới đào tạo có chất lượng đảm bảo, góp phần triển khai sâu rộng các hoạt động đào tạo bồi dưỡng, góp phần giúp việc thực thi Luật Đấu thầu được thống nhất và đúng quy định. Với sự phân cấp mạnh mẽ như hiện nay đòi hỏi đội ngũ cán bộ làm công tác đấu thầu nói chung, đặc biệt đối với cấp xã mới được tiếp cận phải nắm vững kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ. Đây là một trong những giải pháp quan trong nhằm thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về đấu thầu. Việc phổ biến, hướng dẫn và cập nhật những văn bản mới nhằm thực thi tốt những chính sách mới của nhà nước về lĩnh vực đấu thầu để từ đó UBND huyện, UBND xã, thị trấn đưa ra những 86 quyết định đúng đắn, kịp thời và hiệu quả. Ngoài ra huyện cũng cần phải chú trọng việc tuyển chọn nhân sự mới, đào tạo thêm những cán bộ mới có chuyên môn, nghiệp vụ trong việc chấm thầu, xét thầu để ngày càng nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu. Đội ngũ nhân sự đấu thầu được nâng cao về trình độ sẽ giúp cho công tác tổ chức đấu thầu được thực hiện nghiêm chỉnh, công tác quản lý, giám sát được thực hiện một cách toàn diện từ đó đảm bảo chất lượng và hiệu quả trong đấu thầu. Khi tuyển chọn tư vấn thực hiện công tác đấu thầu phải nên qua đấu thầu cạnh tranh để lựa chọn được đơn vị tư vấn đủ năng lực, kinh nghiệm và đạo đức. 3.2.3. Tăng cường tính công khai hóa, minh bạch trong công tác đấu thầu Để tạo điều kiện thực hiện tốt mục tiêu của công tác đấu thầu là cạnh tranh, công khai, minh bạch và hiệu quả kinh tế, cần phải có biện pháp công khai về đấu thầu như: công khai mời thầu, kết quả đấu thầu, giá gói thầu, giá trúng thầu, đơn vị trúng thầu và năng lực nhà thầu. Công khai hóa trong đấu thầu đã được quy định trong quy chế đấu thấu. Thông tin về đấu thầu và trang web về đấu thầu, các Bộ ngành, địa phương cần chỉ đạo để các ban quản lý dự án, các chủ đầu tư đơn vị có liên quan cung cấp thông tin kịp thời, đầy đủ, giúp cho quá trình đấu thầu được thông suốt và đảm bảo tính công khai minh bạch. Báo Đấu thầu đã trở thành công cụ đắc lực của cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng để giám sát việc công khai và minh bạch hóa thông tin của đơn vị tổ chức đấu thầu, đồng thời thống nhất thông tin về một đầu mối, giúp dễ dàng cho việc tiếp cận, tìm kiếm, quản lý thông tin cũng như giảm thiểu được các chi phí cho các đối tượng quan tâm. Việc không ngừng nâng cấp và hoàn thiện cơ chế đăng tải, nội dung đăng tải và cơ chế phát hành rộng rãi sẽ giúp 87 các đơn vị dễ dàng hơn khi đăng ký đăng tải thông tin, nhà thầu dễ dàng tiếp cận với thông tin đấu thầu, nhờ đó việc công khai thông tin trong đấu thầu ngày càng được phát huy. Do đó, trong thời gian tới, việc đăng tải và nâng cấp nội dung đăng tải trên trang thông tin điện tử cũng hết sức cần thiết để hoàn thiện và tăng cường công cụ đăng tải thông tin, đảm bảo nhanh chóng, hữu dụng nhất đối với người dùng. Đồng thời, trang thông tin điện tử về đấu thầu cần được mở rộng khai thác, đưa hình thức đấu thầu qua mạng trở thành một công cụ mạnh và hiệu quả của Nhà nước trong việc công khai, minh bạch thông tin đấu thầu, nâng cao hiệu quả và tiết kiệm trong hoạt động mua sắm chính phủ. Việc triển khai thực hiện Dự án “Ứng dụng thương mại điện tử trong mua sắm” là hết sức cần thiết nhằm tiếp tục nâng cấp, mở rộng trang thông tin điện tử về đấu thầu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cả về chức năng, nội dung và giao diện. Ứng dụng đấu thầu qua mạng vào công tác đấu thầu đây một trong những khía cạnh quan trọng nhất của đấu thầu là việc xét thầu một cách công bằng, chính xác và minh bạch, đạt được hiệu quả về kinh tế. Việc đăng tải các thông tin theo quy định nhằm đảm bảo công khai minh bạch, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư, từ đó lựa chọn được nhà thầu có năng lực đáp ứng yêu cầu của gói thầu nhằm thực hiện được các mục tiêu của dự án một cách hiệu quả. Vai trò của tổ chuyên gia được đánh giá là rất quan trọng trong quá trình xét thầu. Tuy nhiên trong điều kiện thực tế đôi lúc những chuyên gia này cũng gặp phải lúng túng trong việc đưa ra quyết định, hoặc chủ đầu tư không có điều kiện để mời được những chuyên gia phù hợp. Do đó việc áp dụng đấu thầu qua mạng là rất quan trọng trong việc tạo ra minh bạch trong hoạt động đấu thầu. Các hành vi bị cấm trong đấu thầu làm triệt tiêu sự minh bạch trong đấu 88 thầu bao gồm: - Đưa, nhận hoặc đòi hỏi bất cứ thứ gì có giá trị của cá nhân và tổ chức có liên quan đến quá trình lựa chọn nhà thầu, thực hiện hợp đồng. Nếu các cá nhân, tổ chức thực hiện việc trên sẽ dẫn đến dẫn đến những hành động thiếu trung thực, không khách quan trong việc quyết định lựa chọn nhà thầu, ký kết, thực hiện hợp đồng, từ đó lựa chọn được nhà thầu không đảm bảo năng lực cho gói thầu, ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả của dự án. - Dùng ảnh hưởng cá nhân để tác động, can thiệp hoặc cố ý báo cáo sai hoặc không trung thực về các thông tin trong đấu thầu. Việc dùng ảnh hưởng của cá nhân ở các cấp, các ngành cơ sở để tác động hoạt động đấu thầu làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, ký kết, thực hiện hợp đồng, ảnh hưởng trực tiếp đến mục tiêu đầu tư, chất lượng và hiệu quả dự án, đặc biệt là sự mất công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu. - Cấu kết, thông đồng giữa bên mời thầu với nhà thầu, giữa cơ quan quản lý nhà nước với bên mời thầu và với nhà thầu để thay đổi hồ sơ dự thầu, thông đồng với cơ quan thẩm định, thanh tra. Đối với các gói thầu có hạn mức phải thực hiện hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu rộng rãi trong nước thì không được nêu nhãn hiệu, xuất xứ cụ thể của hàng hóa, vì nếu nêu rõ nhãn hiệu, xuất xứ thì sẽ đồng nghĩa với việc chỉ định thầu, chỉ lựa chọn hàng hóa của một đơn vị, tổ chức xác định, vì vậy mà hạn chế sự tham gia của các nhà thầu, dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo trong đấu thầu, gây khó khăn cản trở cho công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực đấu thầu. Việc phân chia dự án thành các gói thầu phải căn cứ theo tính chất, kỹ thuật, trình tự thực hiện, đảm bảo tính đồng bộ của dự án và quy mô gói thầu hợp lý. Mỗi gói thầu chỉ có một hồ sơ mời thầu và được tiến hành đấu thầu một lần. Một gói thầu được thực hiện theo một hợp đồng; trường hợp gói thầu gồm nhiều phần độc lập thì được thực hiện theo một hoặc nhiều hợp đồng. 89 Nếu phân chia các gói thầu không đúng quy định thì sẽ ảnh hưởng đến tính đồng bộ, thiết kế và gây ra sự khó khăn trong việc triển khai các hạng mục của dự án, từ đó dẫn đến việc thi công, lắp đặt kéo dài gây lãng phí nguồn vốn và giảm tính hiệu quả của dự án. - Nhà thầu tham gia đấu thầu cung cấp hàng hoá, xây lắp cho gói thầu do mình cung cấp dịch vụ tư vấn. - Tiết lộ những tài liệu, thông tin về đấu thầu sau đây: + Nội dung hồ sơ mời thầu trước thời điểm phát hành theo quy định; + Nội dung các hồ sơ dự thầu, các sổ tay ghi chép, các biên bản cuộc họp xét thầu, các ý kiến nhận xét, đánh giá của chuyên gia hoặc nhà thầu tư vấn đối với từng hồ sơ dự thầu trước khi công bố kết quả lựa chọn nhà thầu; + Các yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu của bên mời thầu và trả lời của nhà thầu trong quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu trước khi công bố kết quả lựa chọn nhà thầu; + Báo cáo của bên mời thầu, báo cáo của tổ chuyên gia, báo cáo của nhà thầu tư vấn, báo cáo của cơ quan chuyên môn có liên quan trong quá trình đấu thầu, xét thầu và thẩm định trước khi công bố kết quả lựa chọn nhà thầu; + Kết quả lựa chọn nhà thầu trước khi được phép công bố theo quy định; + Các tài liệu đấu thầu có liên quan khác được đóng dấu bảo mật theo quy định của pháp luật về bảo mật. Việc tiết lộ những thông tin trên trước hết tạo ra sự mất công bằng, sự bình đẳng trong hoạt động đấu thầu vì có những nhà thầu có năng lực thực sự lại không được lựa chọn do bị rò rỉ thông tin trong đấu thầu. Những thông tin trong nội dung hồ sơ dự thầu của nhà thầu trước thời điểm mở thầu sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả lựa chọn nhà thầu, khi một trong các nhà thầu biết được giá dự thầu của các nhà thầu còn lại, thì nhà thầu đó sẽ thay đổi giá của mình theo chiều hướng có lợi để trúng thầu, từ việc lộ 90 thông tin sẽ dẫn đến việc không lựa chọn được nhà thầu có năng lực thực sự. - Làm trái quy định quản lý vốn, gây khó khăn trong thủ tục cấp phát, thanh quyết toán theo hợp đồng đã ký giữa chủ đầu tư và nhà thầu. - Dàn xếp, thông đồng giữa hai hay nhiều nhà thầu để một nhà thầu trúng thầu trong cùng một gói thầu, giữa nhà thầu thực hiện gói thầu và nhà thầu tư vấn giám sát thực hiện, giữa nhà thầu thực hiện gói thầu và cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ nghiệm thu kết quả thực hiện. Tình trạng dàn xếp, thông đồng giữa các nhà thầu hay hình thức quân xanh, quân đỏ vần còn tồn tại ở một số xã, thị trấn trên địa bàn làm mất tính cạnh tranh, minh bạch trong đấu thầu. Việc dàn xếp, thông đồng còn ảnh đến chất lượng dự án, làm thất thoát nguồn ngân sách của nhà nước. - Cho nhà thầu khác sử dụng tư cách của mình để tham gia đấu thầu hoặc chuyển nhượng cho nhà thầu khác thực hiện hợp đồng sau khi trúng thầu. Đối với trường hợp cho nhà thầu khác sử dụng tên của mình hoặc chuyển nhượng cho nhà thầu khác thực hiện hợp đồng sau khi trúng thầu là một trong những hình thức bị cấm theo quy định của Luật Đấu thầu, với việc làm trên thì trách nhiệm của nhà thầu trúng thầu đối với gói thầu không được gắn chặt, vì thế mà chất lượng và tiến độ của gói thầu bị ảnh hưởng do một nhà thầu khác không đủ năng lực, kinh nghiệm thực hiện. - Lợi dụng việc kiến nghị trong đấu thầu để cản trở quá trình đấu thầu và ký kết hợp đồng, cản trở các nhà thầu khác tham gia đấu thầu. - Tổ chức đấu thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định. Nguồn vốn cho gói thầu là một trong những nhân tố quan trọng để có cơ sở cho việc triển khai, thực hiện gói thầu. Khi mà tổ chức đấu thầu, triển khai thực hiện hợp đồng mà nguồn vốn chưa xác định sẽ dẫn tới tình trạng nợ đọng vốn của nhà thầu, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của nhà thầu, từ đó dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo trong đấu thầu, tạo sự khó khăn trong 91 công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu thầu. 3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra, thanh tra về đấu thầu Mục đích của hoạt động thanh tra, kiểm tra về đấu thầu là nhằm chấn chỉnh những lệch lạc, trái pháp luật, trái mục tiêu của công tác đấu thầu, qua đó nâng cao hiệu quả công tác này; giúp cơ sở được kiểm tra thấy được những thiếu sót, yếu kém, từ đó điều chỉnh lại hoạt động của mình nhằm đạt được hiệu quả cao nhất; đồng thời, giúp cơ quan quản lý nhà nước thấy được thực tiễn để điều chỉnh lại chính sách đấu thầu cho phù hợp. Triển khai thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra về đấu thầu phải được tập trung vào một số vùng và lĩnh vực trọng điểm, cần phải có kế hoạch kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất, phân cấp kiểm tra một cách rõ ràng. Đối với các Bộ ngành, địa phương, cần sớm củng cố lực lượng thanh tra chuyên ngành, thanh tra về đấu thầu theo chức năng đã được quy định. Đặc biệt là đối với các sở kế hoạch và đầu tư cần khẩn trương thành lập thanh tra sở để thực hiện kiểm tra, thanh tra về đấu thầu cũng như về đầu tư nói chung. Kiểm tra, thanh tra về đấu thầu là việc làm thường xuyên của cơ quan quản lý Nhà nước. Phải chủ động việc thực hiện thanh tra nhằm ngăn ngừa những hành vi vi phạm pháp luật có thể xảy ra trong quá trình thực hiện đấu thầu. Trước mắt cần tập trung vào việc thanh tra đối với các gói thầu có quy mô lớn. Các Bộ ngành, địa phương tăng cường kiểm tra nhằm đưa việc thực hiện đấu thầu đi vào nề nếp. Bên cạnh việc tăng cường ủy quyền cho chủ đầu tư tạo sự chủ động, linh hoạt trong đấu thầu thì UBND huyện cần tiến hành kiểm tra, thanh tra thường xuyên công tác đấu thầu để nghiêm túc xử lý vi phạm và chấn chỉnh hoạt động đấu thầu trên địa bàn huyện. Quá trình kiểm tra này nhằm mục tiêu phát hiện những mặt tích cực cần nhân rộng, những điểm hạn chế, tồn tại cần khắc phục, đồng thời sẽ là căn cứ 92 để có văn bản nhắc nhở cho chủ đầu tư thực hiện đúng quy định của pháp luật, UBND huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk chỉ đạo Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện tham mưu xây dựng và hoàn thiện quy trình tổ chức các hoạt động kiểm tra để hướng dẫn cho chủ đầu tư chủ động trong việc triển khai thực hiện. Giải quyết nhanh chóng các thủ tục phê duyệt dự án đầu tư, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công và các thủ tục phê duyệt về đấu thầu khác để làm cở sơ triển khai các bước tiếp theo của dự án. 3.2.5. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của nhà nước trong đấu thầu Hiệu quả qua đấu thầu trước tiên là ở chỗ thông qua các cuộc đấu thầu chúng ta lựa chọn được nhà thầu đủ kinh nghiệm và năng lực để thực hiện công tác theo yêu cầu. Nhà thầu cũng phải có giải pháp khả thi để thực hiện công việc được giao và bảo đảm giá trúng thầu không vượt giá dự kiến (giá gói thầu). Hiệu quả đấu thầu còn được thể hiện đã tạo ra sự cạnh tranh để làm động lực cho sự phát triển. Các nhà thầu phải chứng minh là có đủ kinh nghiệm và năng lực, phải có giải pháp được đánh giá là khả thi và giá cả phải cạnh tranh với các nhà thầu khác khi tham gia đấu thầu. 3.2.6. Tăng cường sự phối hợp giữa phòng, ban, ngành và UBND các xã, thị trấn Hiện nay, việc phân cấp trong đầu tư mạnh mẽ, rất nhiều dự án, công trình UBND huyện giao cho các phòng, ban, ngành và UBND xã, thị trấn làm chủ đầu tư vì vậy việc phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị liên quan là rất cần thiết để đảm bảo sự phát triển chung của huyện. Các đơn vị liên quan có phối hợp nhịp nhàng thì những vấn đề nảy sinh mới được giải quyết nhanh, triệt để đồng thời khắc phục những hạn chế về thủ tục hành chính. Tuy nhiên để thực hiện được điều này không hề đơn giản, trước hết 93 UBND huyện cần ban hành các quyết định hướng dẫn về định hướng, mục tiêu hoạt động đầu tư cho từng thời kỳ để các đơn vị có cái nhìn khách quan tổng thể. Đồng thời phân công nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của từng đơn vị để không bị chồng chéo trong khâu quản lý, kiểm tra giám sát cũng như thực hiện. Các đơn vị cần có trách nhiệm hoạt động theo phương châm tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ đắc lực cho nhau vì sự nghiệp phát triển chung của toàn huyện. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các đơn vị sẽ giúp giảm tối đa thời gian, nhân lực và chi phí cho mọi công việc. Ví dụ như trong công tác thẩm định các văn bản pháp luật có liên quan đến tổ chức đấu thầu, các tổ chức thẩm định cần tạo điều kiện và chỉ dẫn cho các đơn vị khi các văn bản chưa hợp lệ để tránh hiện tượng phải điều chỉnh đi điều chỉnh lại, gây lãng phí thời gian và nhân lực. 3.2.7. Đẩy mạnh cải cách hành chính Cải cách hành chính là một giải pháp trọng tâm nhằm thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước trong các lĩnh vực kinh tế chính trị xã hội, đặc biệt là công tác đấu thầu ở thời kỳ mới. Đảm bảo tuân thủ theo quy định chung của huyện, nội dung cải cách sẽ tập trung xử lý là cải tiến các thủ tục và trình tự, thời gian thực hiện các thủ tục hành chính, nâng cao ý thức trách nhiệm của đội ngũ công chức trong thực thi công vụ. Những cải tiến đó cần hướng tới mục tiêu vừa để làm lành mạnh, minh bạch hóa các hoạt động hành chính, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước. - Về thể chế hành chính cần ban hành các Luật mới và các văn bản dưới luật về tổ chức bộ máy nhà nước; sửa đổi bổ sung một số điều Pháp lệnh cán bộ, công chức; ban hành các nghị định để cụ thể hóa Pháp lệnh, cán bộ, công chức, ... Điều quan trọng là: các văn bản về tổ chức bộ máy nhà nước là phải quy định khá cụ thể quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong 94 công tác quản lý nhà nước về đấu thầu, từ đó đảm bảo cho tất cả hoạt động đấu thầu diễn ra công khai, minh bạch, đảm bảo đúng quy định của pháp luật. - Về bộ máy hành chính cần giảm dần các đầu mối quản lý, số lượng các cơ quan quản lý nhà nước, thủ tục hành chính được cải cách theo hướng “một cửa”, mẫu hóa các văn bản hành chính, giấy tờ, công khai các thủ tục hành chính về đấu thầu từ khâu lập kế hoạch đấu thầu đến lựa chọn nhà thầu. Chính việc cải cách thủ tục hành chính này đã góp phần hạn chế sự sách nhiễu, phiền hà, tham nhũng của các công chức hành chính trong khi giải quyết các công việc của công dân. Đây là điểm căn bản nhất của cải cách hành chính về đấu thầu góp phần nâng cao hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về đấu thầu. Để thực hiện tốt công tác cải cách hành chính cần áp dụng tiêu chuẩn ISO để đánh giá, kiểm soát thường xuyên hoạt động của các cơ quan hành chính trong việc giải quyết các công việc của cá nhân, tổ chức. Trong số các tiêu chí đánh giá về cơ quan hành chính có các tiêu chí đáng lưu ý gắn với nhà nước pháp quyền: tính hợp pháp của nội dung các quyết định; tính đúng đắn về thời hạn theo quy định của pháp luật của các quyết định; tính đúng đắn về thủ tục giải quyết các công việc. Thực tiễn việc áp dụng các tiêu chuẩn ISO vào hoạt động hành chính đã mang lại những kết quả đáng kể như: việc giải quyết các công việc của dân đơn giản, nhanh gọn, đúng pháp luật, đúng thời hạn, đúng thủ tục. Tóm lại với giải pháp đẩy mạnh cải cách hành chính trên các lĩnh vực nói chung và hoạt động đấu thầu nói riêng tại UBND huyện sẽ góp phần làm cho bộ máy hành chính hoàn chỉnh hơn, hoạt động có hiệu quả hơn, tốt hơn và tiết kiệm nhất. 95 3.3. Một số kiến nghị 3.3.1. Đối với Chính phủ, cơ quan ban ngành Trung ương Chính phủ, cơ quan ban ngành Trung ương cần tiếp tục nghiên cứu và ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết về Luật đấu thầu, ban hành một mẫu hồ sơ chuẩn chung, xử phạt nghiêm khắc đối với hiện tượng móc ngoặc, thỏa thuận ngầm giữa các bên tham gia đấu thầu. Có như vậy mới có thể tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, để hoạt động đấu thầu nói riêng diễn ra minh bạch, công bằng, hoạt động đầu tư nói chung mang lại hiệu quả lớn xây dựng và phát triển đất nước. Bên cạnh đó cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát của các cơ quan Nhà nước, có các biện pháp xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định để cho các bên tham gia công tác đấu thầu thực hiện nghiêm túc các quy định đã đề ra. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu theo Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 ban hành năm 2013 và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu đã thể hiện rõ mục tiêu tăng cường tính công khai, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh trong quá trình lựa chọn nhà thầu và tăng cường hiệu quả kinh tế trong giai đoạn hội nhập kinh tế thế giới. Tuy nhiên, trên thực tế, việc áp dụng pháp Luật Đấu thầu trong cả nước vẫn gặp rất nhiều khó khăn và không hiệu quả. Thực trạng thiếu văn bản quy phạm pháp luật thống nhất về đấu thầu lựa chọn nhà thầu không chỉ gây khó khăn, tốn kém cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền và các bên liên quan trong quá trình thực hiện, mà còn làm giảm tính cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả trong quá trình lựa chọn nhà thầu. Bảo đảm tính đồng bộ, hoàn chỉnh cho hành lang pháp lý về đấu thầu, với nhiều điểm mới. Cần tăng cường công tác hướng dẫn thực hiện quy chế đấu thầu để tạo thuận lợi cho các Bộ, ngành, địa phương trong quá trình triển khai thực hiện 96 quy chế đấu thầu nhất là sau khi Thông tư hướng dẫn được ban hành, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần tổ chức một số hội nghị và lớp tập huấn đào tạo nghiệp vụ về đấu thầu trên các địa bàn trọng điểm để phổ biến quy định mới của nhà nước về đấu thầu. Tổ chức tốt công tác kiểm tra, thanh tra về đấu thầu là khâu không thể thiếu được trong việc triển khai thực hiện hoạt động QLNN về đấu thầu. Kiểm tra, thanh tra phải được tập trung vào một số vùng và lĩnh vực trọng điểm, cần phải có kế hoạch kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất, phân cấp kiểm tra một cách rõ ràng. Đối với các Bộ ngành, địa phương, cần sớm củng cố lực lượng thanh tra chuyên ngành, thanh tra về đấu thầu theo chức năng đã được quy định. Đặc biệt là đối với các Sở Kế hoạch và Đầu tư đội ngũ thanh tra Sở phải liên tục thực hiện kiểm tra, thanh tra về đấu. Tăng cường việc chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền. Theo phân cấp trong Quy chế đấu thầu, các Bộ ngành và địa phương cần chỉ đạo sát sao việc thực hiện đấu thầu theo đúng quy định của quy chế đấu thầu. Cần tăng cường áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi là chủ yếu, hạn chế việc áp dụng hình thức chỉ định thầu hoặc hình thức đấu thầu hạn chế. 3.3.2. Đối với Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk Tiếp tục hoàn thiện các văn bản hướng dẫn quy phạm pháp luật về Đấu thầu cũng như các quy định về tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu xây lắp: Cần sửa đổi các quy định về tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu xây lắp theo hướng Chủ đầu tư xem xét mức độ đáp ứng về kinh nghiệm, năng lực của nhà thầu so với yêu cầu công việc cần thực hiện. Việc đề ra các tiêu chuẩn đánh giá về mặt kỹ thuật cần được đánh giá về sự phù hợp giữa các giải pháp kỹ thuật thi công, biện pháp tổ chức tổng mặt bằng thi công xây dựng với tiến độ thi công và giá thầu được đề xuất. Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng như các Sở Ban ngành có liên quan cần có 97 văn bản hướng dẫn cụ thể để xây dựng các tiêu chuẩn và phương pháp đánh giá cụ thể hồ sơ dự thầu trong từ lĩnh vực đầu tư xây dựng công trình, tránh việc đánh giá mang nặng tính chủ quan của bên mời thầu. Đối với các quy định về phương pháp xét thầu xây lắp: Xem xét đánh giá đồng thời các đề xuất về mặt kỹ thuật của gói thầu với việc đánh giá các đề xuất khác về tiến độ thực hiện, mức độ đảm bảo về chất lượng, giá dự thầu, khi xét thầu cho phép giảm bớt các bước trong quy trình xét thầu, qua đó rút ngắn thời gian tổ chức đấu thầu và tiến độ thực hiện dự án. Phải có một cơ chế quản lý, giám sát, xử phạt nghiêm minh các hành vi tiêu cực trong các hoạt động đấu thầu. Do chưa tính các yếu tố rủi ro, lãi suất, khả năng cạnh tranh xảy ra có thể xảy ra nên hồ sơ dự thầu vượt quá mức dự toán vẫn có thể được tiếp tục xem xét có quy định chặt chẽ hơn về việc xác định giá, xác định phương án kỹ thuật, để tránh rủi ro cho nhà thầu và đảm bảo tính minh bạch trong thanh quyết toán vốn xây dựng công trình. Khi tuyển chọn tư vấn thực hiện công tác đấu thầu phải nên qua đấu thầu cạnh tranh để lựa chọn được đơn vị tư vấn đủ năng lực, kinh nghiệm. Có thể nghiên cứu ứng dụng đấu thầu qua mạng vào công tác đấu thầu: Một trong những khía cạnh quan trọng nhất của đấu thầu là việc xét thầu một cách công bằng, chính xác và minh bạch, đạt được hiệu quả về kinh tế. Vai trò của tổ chuyên gia xét thầu được đánh giá là rất quan trọng trong quá trình xét thầu. Nhưng do điều kiện thực tế vùng miền cũng như tính chuyên môn chưa cao những chuyên gia này cũng gặp phải lúng túng trong việc đưa ra quyết định, hoặc chủ đầu tư không có điều kiện để mời được những chuyên gia phù hợp. Do đó việc áp dụng đấu thầu qua mạng là rất quan trọng trong việc tạo 98 ra minh bạch trong hoạt động đấu thầu. - Tiến hành kiểm tra, thanh tra thường xuyên công tác đấu thầu. Bên cạnh việc tăng cường ủy quyền cho chủ đầu tư tạo sự chủ động, linh hoạt trong đấu thầu thì Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk cần tiến hành kiểm tra, thanh tra thường xuyên công tác đấu thầu để nghiêm túc xử lý vi phạm và chấn chỉnh hoạt động đấu thầu các công trình trên địa bàn quản lý. Quá trình kiểm tra này nhằm mục tiêu phát hiện những mặt tích cực cần nhân rộng, những điểm hạn chế, tồn tại cần khắc phục, đồng thời sẽ là cơ sở để trình độ chuyên môn các chủ đầu tư được nâng lên thực hiện đúng quy định. Xây dựng hoàn thiện quy trình tổ chức các hoạt động kiểm tra để hướng dẫn cho Chủ đầu tư chủ động trong việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư xây dựng nhanh hơn dự án triển khai đúng theo tiến độ. 99 Tiểu kết chƣơng 3 Dựa trên phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk; cũng như sự cần thiết của quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu thầu các công trình; và nhận thấy vai trò và ý nghĩa của đấu thầu trong đầu tư xây dựng công trình bằng nguồn vốn ngân sách được trình bày ở các chương trước. Trong chương này tác giả đã nêu ra phương hướng có tính nguyên tắc cho việc hoàn thiện quản lý nhà nước về đấu thầu xây dựng công trình bằng nguồn vốn ngân sách, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao quản lý nhà nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách, như: Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu; Tăng cường công tác hướng dẫn thực hiện quy chế đấu thầu cho chủ đầu tư và nhà thầu; Tăng cường tính công khai hóa, minh bạch trong công tác đấu thầu; Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra, thanh tra về đấu thầu; Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của Nhà nước trong đấu thầu; Giải pháp nâng cao quản lý nhà nước về đấu thầu tại huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk. Từ những giải pháp nêu trên tác giả đã đưa ra một số kiến nghị đối với Chính phủ, cơ quan ban ngành Trung ương và Sở Kế hoạch & Đầu tư tỉnh Đắk Lắk để thực hiện những giải pháp trên một cách có hiệu quả. 100 KẾT LUẬN Đầu tư xây dựng công trình bằng nguồn vốn ngân sách là một hoạt động cần thiết không thể thiếu được của một đất nước đang trên đà phát triển như đất nước ta. Đặc biệt, khi Việt Nam đang từng bước hội nhập với thế giới thì vấn đề đầu tư xây dựng công trình bằng nguồn vốn ngân sách để hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng lại càng quan trọng. Trong công cuộc đổi mới nền kinh tế thời gian qua chúng ta đã thu được những kết quả bước đầu rất khả quan, nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng tương đối khá và kiềm chế lạm phát ở mức cho phép. Có được những kết quả trên chính là nhờ một phần vào việc Đảng và Nhà nước ta đã đề ra những chính sách kinh tế thông thoáng cho các doanh nghiệp trong nước và ngoài nước đầu tư mạnh mẽ vào nền kinh tế. Tuy nhiên do sự buông lỏng các chính sách nên đã để nhiều doanh nghiệp có các hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu. Đặc biệt là vi phạm về các nguyên tắc trong đấu thầu vì thế hơn bao giờ hết chúng ta phải phân tích đánh giá thực trạng đó nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm. Để phát huy hiệu quả các công trình và đảm bảo chất lượng đúng theo tiêu chuẩn thì vai trò quản lý nhà nước rất quan trọng, có thể nói đây là yếu tố quan trọng nhất để nâng cao chất lượng công trình, hạn chế, ngăn chặn và đẩy lùi những hiện tượng tiêu cực. Vai trò quản lý nhà nước càng thể hiện rõ nét hơn trong vấn đề đấu thầu để lựa chọn nhà thầu. Hiệu quả qua đấu thầu trước tiên là ở chỗ thông qua các cuộc đấu thầu chúng ta lựa chọn được nhà thầu đủ kinh nghiệm và năng lực để thực hiện công tác theo yêu cầu của bên mời thầu đảm bảo công trình đạt chất lượng tiến độ. Đảng và Nhà nước ta cần phải xây dựng một kế hoạch kinh tế phù hợp với thực tiễn hiện nay. Kèm theo chính sách về kinh tế đó là những biện pháp quản lý chặt chẽ hơn nữa nhằm loại bỏ những sai phạm còn tồn đọng trong công tác tổ chức đấu thầu. 101 Luận văn này nêu lên thực trạng công tác đấu thầu xây dựng tại địa bàn huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk. Cũng như những hạn chế trong thực hiện công tác đấu thầu đặc biệt là các văn bản pháp quy và luật về đấu thầu. Đấu thầu là vấn đề khoa học có nội dung rộng và phức tạp, với nội dung chủ yếu tập trung các công trình đấu thầu ở huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk. Chính vì thế luận văn này khó tránh khỏi những khiếm khuyết và sai sót nên em rất mong nhận được sự góp ý của các thầy cô. 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ban Quản lý dự án huyện Ea H’leo (2013 - 2016), Báo cáo công tác đấu thầu năm 2013 - 2016, Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk. 2. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2015), Quy định chi tiết lập hồ sơ mời thầu xây lắp, Thông tư số 03/2015/TT-BKHĐT, Hà Nội. 3. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2015), Quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu qua mạng, Thông tư liên tịch số 07/2015/TTLT-BKHĐT-BTC, Hà Nội. 4. Bộ Tài chính (2015), Hướng dẫn mới nhất về công khai quản lý, sử dụng tài sản nhà nước và nâng cao hiệu quả thực hiện công tác đấu thầu trong các cơ quan hành chính, sự nghiệp, Nxb. Tài chính. 5. Bộ Xây dựng (2015), Hướng dẫn mới nhất về Luật Xây dựng - Đấu thầu nghiệp vụ quản lý dự án, giám sát thi công và xử lý vi phạm về xây dựng, Nxb. Lao động. 6. Chính phủ (2014), Quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật đấu thầu về lựa chọn nhà thầu, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP, Hà Nội. 7. Trần Thanh Bình (2012), Quản lý nhà nước đối với công tác đấu thầu các công trình xây dựng bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn quận Hà Đông, Luận văn Thạc sỹ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. 8. Ngô Thành Can, Nguyễn Thị Ngọc Lan (2016), Tổ chức hành chính nhà nước lý luận và thực tiễn, Nxb. Tư pháp. 9. Nguyễn Quang Duệ, Đào Thị Thu Trang (2016), Nghiệp vụ Đấu thầu, Nxb. Thông tin và Truyền thông. 10. Phan Huy Đường (2012), Giáo trình quản lý Nhà nước về kinh tế, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội. 11. Quí Lâm, Kim Phượng (2015), Hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Đấu thầu lập hồ sơ mời thầu dịch vụ tư vấn, hồ sơ mời thầu xây lắp, Nxb. Lao động. 12. Nguyễn Thị Bích Liên (2007), Quản lý nhà nước nhằm chống thất thoát trong đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước, Luận văn Thạc sỹ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. 103 13. Ngân hàng phát triển Châu (2007), Hướng dẫn của Ngân hàng Phát triển châu Á về tuyển dụng chuyên gia tư vấn, Hà Nội. 14. Ngân hàng phát triển Châu (2007), Hướng dẫn của Ngân hàng Phát triển châu Á về mua sắm, Hà Nội. 15. Ngân hàng Thế giới (2008), Hướng dẫn mua sắm bằng vốn vay Ngân hàng Quốc tế về Tái Thiết và Phát triển, Hà Nội. 16. Ngân hàng Thế giới (2008), Hướng dẫn của Ngân hàng Thế giới về tuyển dụng chuyên gia tư vấn, Hà Nội. 17. Nhiều tác giả (2015), Luật Xây dựng - Luật Đấu thầu 2016 của Quốc hội khoá XIII và hướng dẫn chi tiết thực hiện hoạt động quản lý đầu tư xây dựng, Nxb. Lao động xã hội. 18. Trần Quang Phú (2012), Đấu thầu trong hoạt động xây dựng, Nxb. Giao thông vận tải. 19. Tiến Phát, Tiến Đạt (2016), Sổ tay nghiệp vụ đấu thầu năm 2016 Quy định chi tiết lập báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu đối với gói thầu dịch vụ tư vấn, mua sắm hàng hoá và xây lắp, Nxb. Lao động. 20. Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI (2005), Luật Đấu thầu số 62/2005/QH11, Hà Nội. 21. Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII (2013), Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13, Hà Nội. 22. Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII (2014), Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13, Hà Nội. 23. Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII (2014), Luật Xây dựng số 50/2014/QH13, Hà Nội. 24. Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII (2015), Luật Ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13, Hà Nội. 25. Nguyễn Ngọc Thành (2015), Quản lý nhà nước trong lĩnh vực đấu thầu các công trình giao thông ở Ban quản lý dự án phát triển giao thông nông thôn, Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế Chương trình Định Hướng thực hành, Đại học kinh tế. 104 26. Phạm Thị Trang (2014), Một số đề xuất hoàn thiện công tác đấu thầu xây lắp công trình ở Việt Nam, Đại học Bách Khoa Đà Nẵng. 27. UBND huyện Ea H’leo (2015), Báo cáo tình hình thực hiện kinh tế xã hội huyện Ea H’leo các năm 2010-2015, Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk. 28. UBND tỉnh Đắk Lắk (2015), Phân cấp quản lý dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, Quyết định số 34/QĐ-UBND, tỉnh Đắk Lắk. 29. UBND huyện Ea H’leo (2015), Phân cấp quản lý dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn huyện Ea H’leo, Quyết định số 08/QĐ-UBND, Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk. 30. UBND huyện Ea H’leo (2016), Báo cáo tình hình thực hiện xây dựng tại UBND huyện Ea H’leo giai đoạn 2013-2016, Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk. 31. UBND huyện Ea H’leo (2016), Báo cáo tổng hợp tình hình đầu tư xây dựng tại địa bàn huyện Ea H’leo giai đoạn 2013-2016, Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk. 32. Viện Quản lý kinh tế trung ương (2013), Các qui định về đấu thầu ở Việt Nam và hướng dẫn thi hành, Nxb. Lao động. 33. 34. cac-nuoc-va-cac-to-chuc-quoc-te/ 35. https://vi.wikipedia.org/wiki/Ea_H'leo