Luận văn Quản trị ro lãi suất tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Sóc Trăng

hiӋn sӵ lҥc hұu và kém phát triӇn cӫa hӋ thӕng ngân hàng chúng ta. Mӝt trong nhӳng thѭӟc ÿo cӫa mӝt hӋ thӕng ngân hàng phát triӇn là bên lãi suҩt (chênh l͏ch ÿ̯u vào -ÿ̯u ra) thҩp và phҫn lӟn thu nhұp cӫa ngân hàng có ÿѭӧc tӯ các hoҥtÿӝng dӏch vө. ĈLӅu này ÿang ngѭӧc lҥi ӣ các ngân hàng ViӋt Trang 53 Nam. Lӧi nhuұn cao là tӕt, nhѭng lӧi nhuұn cao tӯ viӋc “ÿӝc canh” tín dөng là ÿiӅu không tӕt cho cҧ hӋ thӕng ngân hàng và nӅn kinh tӃ. Sӣ dƭ có sӵ gia tăng lãi suҩt cӫa NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng trong thӡi gian vӯa qua là do hӋ quҧ cӫa cuӝc ÿua cҥnh tranh huy ÿӝng vӕn quyӃt liӋt cӫa các ngân hàng. So vӟi ÿҫu năm 2004, lãi suҩt huy ÿӝng cӫa các ngân hàng trên ÿӏa bàn TӍnh Sóc Trăng tăng tӯ 0,24 - 0,84%/năm (tùy theo tӯng kǤ hҥn), dao ÿӝng tӯ 8 - 9,72%/năm. HiӋn lãi suҩt cho vay ngҳn hҥn cӫa các ngân hàng tӯ 10 - 13,8%/năm; cho vay trung và dài hҥn tӯ 10,8 - 15,4%/năm. Riêng lãi suҩt huy ÿӝng ngoҥi tӋ USD có tӕc ÿӝ tăng nhanh hѫn, mӭc tăng 0,45 - 0,7%/năm, dao ÿӝng tӯ 4 ÿӃn 4,8%/năm. Không chӍ tăng lãi suҩt, các ngân hàng còn cҥnh tranh huy ÿӝng vӕn bҵng các hình thӭc phát hành kǤ phiӃu, khuyӃn mãi... Tӕc ÿӝ huy ÿӝng vӕn cӫa các ngân hàng trong năm 2006 tăng hѫn 22%, còn cho vay tăng chұm hѫn, chӍ 13,68% so vӟi ÿҫu năm 2005. Bên cҥnh ÿó, có nhiӅu tácÿӝng dүn ÿӃn viӋc lãi suҩt tăng. Ĉó là, Cөc Dӵ trӳ Liên bang Mӻ (Fed) tăng lãi suҩt liên tөc khiӃn lãi suҩt USD cӫa các ngân hàng trong nѭӟc tăng, lҥm phát tăng, các ngân hàng khác cNJng ÿã tăng lãi suҩt. Cuӝc ÿua huy ÿӝng vӕn hiӋn nay còn gӑi là “các ngân hàng ÿang phá giá nhau”. NhiӅu ngân hàng tăng lãi suҩt khiӃn các ngân hàng khác cNJng phҧi tăng lãi suҩt ÿӇ giӳ khách, nӃu không khách hàng sӁ rút tiӅn ÿi gӱi ngân hàng khác, chӭ thӵc ra viӋc tăng lãi suҩt huy ÿӝng không hoàn toàn do nhu cҫu vay vӕn tăng. Theo thӕng kê cӫa Ngân hàng Nhà nѭӟc (NHNN), lãi suҩt cӫa VNĈÿã tăng khoҧng 0,06 - 0,18 ÿiӇm phҫn trăm/năm tuǤ theo tӯng kǤ hҥn, lãi suҩt USD cNJng tăng cao nhҩt khoҧng 0,5 ÿLӇm phҫn trăm/năm. Tăng chӫ yӃu là lãi suҩt huy ÿӝng, còn lãi suҩt cho vay thì chѭa ÿiӅu chӍnh nhiӅu, chӍ dѭӟi 0,1 ÿLӇm phҫn trăm/năm. Trѭӟc viӋc tăng lãi suҩt huy ÿӝng khá nhanh thӡi gian vӯa qua, nhiӅu ý kiӃn tӓ ra lo ngҥi vӅ sӵ tác ÿӝng cӫa nó tӟi lãi suҩt cho vay, gây ҧnh hѭӣng không tӕt tӟi ÿҫu tѭ sҧn xuҩt kinh doanh cӫa nӅn kinh tӃ. ViӋt Nam chӍ mӟi áp dөng cѫ chӃ lãi suҩt thoҧ thuұn mà bҧn chҩt là cho các ngân hàng tӵ quyӃt ÿӏnh lãi suҩt huy ÿӝng và cho vay tӯ năm 2002, ÿó là mӝt thӡi gian chѭa dài. Trang 54 BҦNG 11: THU TӮ LÃI SUҨT CӪA NGÂN HÀNG NHNo & PTNT SÓC TRĂNG QUA 3 NĂM (2004 – 2006) Ĉѫn vӏ tính: TriӋu ÿӗng (Ngu͛n: Phòng ngu͛n v͙n NHNo & PTNT T͑nh Sóc Trăng ) Giҧi thích: DNNN: Doanh nghiӋp nhà nѭӟc; SXKD: Sҧn xuҩt kinh doanh; TCTD: Tә chӭc tín dөng 2004 2005 2006 TÀI SҦN 6ӕ tiӅn Lãi suҩt %/năm Thu nhұp tӯ lãi 6ӕ tiӅn Lãi suҩt %/năm Thu nhұp tӯ lãi 6ӕ tiӅn Lãi suҩt %/năm Thu nhұp tӯ lãi I. Tәng tài sҧn nhҥy cҧm vӟi lãi suҩt 1.485.844 110.758,20 1.807.830 202.126,46 2.227.171 269.458,89 1. Tín phiӃu kho bҥc ngҳn hҥn 5.000 12,96 648,00 - - - - - - 2. Cho vay ngҳn hҥn 1.480.844 1.807.830 2.227.171 - DNNN 18.787 10,92 2.051,54 2.700 11,40 307,80 10.800 12,36 1.334,88 - Doanh nghiӋp ngoài quӕc doanh 496.602 9,96 494,63 703.230 10,44 73.417,21 991.665 11,40 113.049,81 - Hӧp tác xã 565 11,16 63,05 410 11,64 47,72 677 12,60 85,30 - Hӝ SXKD 964.224 11,16 107.607,39 1.093.696 11,64 127.306,21 1.181.737 12,60 148.898,86 - Cho vay dӵ án 666 12,96 541,59 7.794 13,44 1.047,52 42.292 14,40 6.090,04 II. Khoҧn mөc tài sҧn có lãi suҩt cӕÿӏnh 748.295 121.204,20 770.741 133.748,93 868.809 150.819,77 1. TiӅn gӱi tҥi các TCTD 142 2,40 3,41 - - - - - - 2. Chӭng khoán dài hҥn - 5.000 10,20 510,00 5.000 10,34 517,00 3.Cho vay trung hҥn và dài hҥn 748.153 16,20 121.200,79 765.741 17,40 133.238,93 863.809 17,40 150.302,77 III. Tәng thu nhұp tӯ lãi 231.962,40 335.875,39 420.278,66 Trang 55 BҦNG 12: CHI TӮ LÃI TҤI NHNo & PTNT TӌNH SÓC TRĂNG QUA 3 NĂM (2004 – 2006) Ĉѫn vӏ tính:TriӋu ÿӗng 2004 2005 2006 NGUӖN VӔN 6ӕ tiӅn Lãi suҩt %/năm Chi phí lãi suҩt 6ӕ tiӅn Lãi suҩt %/năm Chi phí lãi suҩt 6ӕ tiӅn Lãi suҩt %/năm Chi phí lãi suҩt 1. TiӅn gӱi kho bҥc 189.072 2,40 4.537,73 225.681 2,40 5.416,34 164.042 2,40 3.937,01 2. TiӅn gӱi tiӃt kiӋm 150.769 - 10.286,61 265.239 - 18.394,28 337.306 - 24.127,27 - TiӅn gӱi không kǤ hҥn 20.949 3,00 628,00 36.355 3,00 1.090,65 30.111 3,00 903,33 - TiӅn gӱi có kǤ hҥn < 12 T 129.820 7,44 9.658,61 228.884 7,56 17.303,63 307.195 7,56 23.223,94 3. TiӅn gӱi các Tә chӭc tín dөng 8.813 - 211,51 11.965 - 1.799,16 16.955 - 406,92 - TiӅn gӱi không kǤ hҥn 8.813 2,40 211,51 11.965 2,40 287,16 16.955 2,40 406,92 - TiӅn gӱi có kǤ hҥn < 12 T - - - 20.000 7,56 1.512,00 - - - 4. TiӅn gӱi các Tә chӭc kinh tӃ 169.052 - 5.299,36 269.611 - 8.333,28 195.382 - 6.855,39 - TiӅn gӱi không kǤ hҥn 146.050 2,40 3.505,20 235.868 2,40 5.660,83 156.139 2,40 3.747,34 - TiӅn gӱi có kǤ hҥn < 12 T 23.002 7,80 1.794,16 33.743 7,92 2.672,45 39.243 7,92 3.108,05 5. Giҩy tӡ có giá 22.652 - 1.848,41 31 - 2,61 131.317 - 11.030,63 Ngҳn hҥn 22.652 8,16 1.848,41 31 8,40 2,61 131.317 8,40 11.030,63 6. Nguӗn vӕn ӫy thác (DANIDA) 9.437 2,40 226,49 7.934 2,40 190,42 - - - 7. Vӕn Trung ѭѫng 1.455.819 8,64 125.782,76 1.412.457 9,00 127.121,13 1.628.052 9,00 146.524,68 7әng nguӗn vӕn nhҥy cҧm vӟi lãi suҩt 2.005.614 - 148.192,87 2.192.918 - 161.257,22 2.473.054 - 192.881,90 Khoҧn mөc có lãi suҩt cӕÿӏnh 256.361 8,70 22.303,41 433.126 8,82 38.201,71 641.936 8,82 56.618,76 7әng chi tӯ lãi - - 170.496,28 - - 199.458,93 - - 249.500,66 (Nguӗn: Phòmg Nguӗn vӕn NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng qua 3 năm (2004 – 2006) Trang 56 Còn nӃu ngân hàng tăng lãi suҩt huy ÿӝng mà không tăng lãi suҩt cho vay thì khoҧng cách lãi suҩt sӁ co hҽp lҥi, lӧi nhuұn giҧm và không trích ÿӫ dӵ phòng rӫi ro cNJng dүn ngân hàng ÿӃn hұu quҧ tѭѫng tӵ khi ngѭӡi vay vӕn gһp rӫi ro. NӃu lãi suҩt trên thӏ trѭӡng tăng và lãi suҩt cho vay, lãi suҩt huy ÿӝng tăng cùng mӭc ÿӝ thì thu nhұp thuҫn tӯ lãi sӁ giҧm do chi phí tiӅn lãi huy ÿӝng nguӗn vӕn cao hѫn doanh thu tӯ lãi hay ngân hàng ÿang trong tình trҥng nhҥy cҧm nӧ. NӃu lãi suҩt trên thӏ trѭӡng giҧm và lãi suҩt cho vay, huy ÿӝng giҧm cùng mӭc ÿӝ thì thu nhұp thuҫn tӯ lãi sӁ tăng do chi phí tiӅn lãi huy ÿӝn vӕn nhӓ hѫn doanh thu tӯ lãi. ĈӇ có thӇ nhұn xét rõ hѫn viӋc ҧnh hѭӣng cӫa sӵ biӃn ÿӝng lãi suҩt ÿӃn thu nhұp cӫa ngân hàng. Chúng ta sӁ phân tích bҧng tәng kӃt tài sҧn cӫa NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng, phân nhóm theo khoҧn mөc nhҥy cҧm lãi suҩt. Khi ÿó, trong tӯng trѭӡng hӧp lãi suҩt tăng hoһc giҧm, thu nhұp cӫa ngân hàng sӁ thay ÿәi theo. Trѭӡng hӧp 1: ThӇ hiӋn thu nhұp tӯ lãi vӟi mӭc lãi suҩt trung bình ӣ bҧng 13. Trѭӡng hӧp 2: NӃu nhѭ lãi suҩt thӏ trѭӡng tăng 1% cho khoҧn mөc tài sҧn và nguӗn vӕn huy ÿӝng thì thu nhұp thuҫn tӯ lãi cӫa NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng qua 3 năm sӁ biӃn ÿӝng nhѭ sau ӣ bҧng 14. NӃu nhѭ không xét ÿӃn các khoҧn chi phí và thu nhұp ngoài lãi suҩt khác thì thu nhұp tӯ lãi suҩt cӫa ngân hàng sӁ tăng ít hѫn so vӟi chi phí vӅ lãi suҩt, tӯÿó làm cho thu nhұp tӯ lãi sӁ giҧm xuӕng. Tuy nhiên thu nhұp thuҫn tăng lên tӯ năm 2004 ÿӃn năm 2006 do chênh lӋch nhҥy cҧm càng hҽp vӅ sau, nên rӫi ro lãi suҩt càng giҧm. Lúc này ngân hàng sӁ phҧi gánh chӏu rӫi ro lãi suҩt và chҩp nhұn lӛ mӝt khoҧn tiӅn bҵng hiӋu sӕ chênh lӋch cӫa thu nhұp thuҫn tӯ lãi suҩt trong hai trѭӡng hӧp trên. Trѭӡng hӧp 3: Vұy khi lãi suҩt tăng lên nhѭng không cùng mӭc ÿӝ thì thu nhұp cӫa ngân hàng sӁ thay ÿәi nhѭ thӃ nào? Chúng ta tiӃp tөc theo dõi bҧng 15 khi lãi suҩt tăng nhѭng không cùng mӭc ÿӝ trên tài sҧn và nguӗn vӕn dүn ÿӃn chênh lӋch giӳa lãi suҩt cho vay và lãi suҩt huy ÿӝng vӕn giҧm 1%. Khi ÿó, thu nhұp tӯ lãi tăng nhѭng mӭc ÿӝ chұm hѫn chi phí tӯ lãi làm cho thu nhұp tӯ lãi giҧm so vӟi hai trѭӡng hӧp 1 và 2. Trang 57 BҦNG 13: PHÂN TÍCH BIӂN ĈӜNG CӪA THU NHҰP VӞI LÃI SUҨT TRUNG BÌNH QUA 3 NĂM (2004 – 2006) Ĉѫn vӏ tính: triӋu ÿӗng (Ngu͛n: Phòmg Ngu͛n v͙n NHNo & PTNT T͑nh Sóc Trăng qua 3 năm (2004 ± 2006) Giҧi thích: NCLS: Nhҥy cҧm lãi suҩt LS&Ĉ: Lãi suҩt cӕÿӏnh TB: Trung bình 1ĂM 2004 1ĂM 2005 1ĂM 2006 TÀI SҦN 6ӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp Sӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp Sӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp Khoҧn mөc NCLS 1.485.844 11,23 166.860,3 1.807.830 12,30 222.363,1 2.227.171 12,67 282.182,6 Khoҧn mөc có LSCĈ 748.295 13,32 98.774,9 770.741 13,80 106.362,3 868.809 13,87 120.503,8 7әng 2.234.139 265.635,2 2.578.571 328.725,4 3.095.980 402.686,4 NGUӖN VӔN Sӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí 6ӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí 6ӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí Khoҧn mөc NCLS 2.005.614 4,96 99.478,5 2.192.918 5,30 116.224,7 2.473.054 5,39 133.297,6 Khoҧn mөc có LSCĈ 256.361 8,70 22.303,5 433.126 8,82 38.201,7 641.936 8,82 56.618,7 7әng 2.261.975 121.781,9 2.626.044 154.426,4 3.114.990 189.916,4 Trang 58 BҦNG 14: PHÂN TÍCH BIӂN ĈӜNG CӪA THU NHҰP KHI LÃI SUҨT THAY ĈӘI 1%/NĂM Ĉѫn vӏ tình: triӋu ÿӗng (Ngu͛n: Phòmg Ngu͛n v͙n NHNo & PTNT T͑nh Sóc Trăng qua 3 năm (2004 ± 2006) Giҧi thích: NCLS: Nhҥy cҧm lãi suҩt LS&Ĉ: Lãi suҩt cӕÿӏnh TB: Trung bình 1ĂM 2004 2005 2006 TÀI SҦN 6ӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp 6ӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp 6ӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp Khoҧn mөc NCLS 1.485.844 12,23 181.718,7 1.807.830 13,30 240.441,4 2.227.171 13,67 304.454,3 Khoҧn mөc có LSCĈ 748.295 14,32 107.155,8 770.741 14,80 114.069,7 868.809 14,87 129.191,9 7әng 2.234.139 - 288.874,5 2.578.571 - 354.511,1 - - 433.646,2 NGUӖN VӔN 6ӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí 6ӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí 6ӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí Khoҧn mөc NCLS 2.005.614 5,96 119.534,6 2.192.918 6,30 138.153,8 2.473.054 6,39 158.028,2 Khoҧn mөc có LSCĈ 256.361 9,70 24.867,0 433.126 9,82 42.532,9 641.936 9,82 63.038,1 7әng 2.261.975 - 144.401,7 2.626.044 - 180.686,7 3.114.990 - 221.066,3 Trang 59 BҦNG 15: PHÂN TÍCH BIӂN ĈӜNG CӪA THU NHҰP KHI LÃI SUҨT CӪA TÀI SҦN THAY ĈӘI TĂNG 0,5%/NĂM VÀ KHOҦN MӨC NGUӖN VӔN THAY ĈӘI TĂNG 1,5%/NĂM Ĉѫn vӏ tính: triӋu ÿӗng (Ngu͛n: Phòmg Ngu͛n v͙n NHNo & PTNT T͑nh Sóc Trăng qua 3 năm (2004 ± 2006) Giҧi thích: NCLS: Nhҥy cҧm lãi suҩt; LSCĈ: Lãi suҩt cӕÿӏnh; TB: Trung bình 1ĂM 2004 1ĂM 2005 1ĂM 2006 TÀI SҦN 6ӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp 6ӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp 6ӕ tiӅn Lãi suҩt cho vay TB (%/năm) Thu nhұp Khoҧn mөc NCLS 1.485.844 11,73 174.289,5 1.807.830 12,80 231.402,2 2.227.171 13,17 293.318,4 Khoҧn mөc có LSCĈ 748.295 13,52 101.169,5 770.741 14,30 110.215,9 868.809 14,37 124.847,9 7әng 2.234.139 - 275.458,9 2.578.571 - 341.618,1 3.095.980 - 418.166,3 NGUӖN VӔN 6ӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí 6ӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí 6ӕ tiӅn Lãi suҩt huy ÿӝng TB (%/năm) Chi phí Khoҧn mөc NCLS 2.005.614 6,46 129.562,7 2.192.918 6,80 149.118,4 2.473.054 6,89 170.393,4 Khoҧn mөc có LSCĈ 256.361 10,20 26.148,8 433.126 10,32 44.698,6 641.936 10,32 66.247,8 7әng 2.261.975 - 155.711,5 2.626.044 - 193.817,0 3.114.990 - 236.641,2 Trang 60 BҦNG 16: TӘNG HӦP THU NHҰP THUҪN TӮ TIӄN LÃI CӪA NHNo & PTNT SÓC TRĂNG KHI LÃI SUҨT BIӂN ĈӜNG Ĉѫn vӏ tính: triӋu ÿӗng 1ĂM CHӌ TIÊU 2004 2005 2006 Khi lãi suҩt chѭa biӃn ÿӝng 143.853,3 174.299,0 212.770,0 Khi lãi suҩt tăng 1% 144.472,8 173.824,4 212.579,9 Khi lãi suҩt tăng không cùng mӭc ÿӝ 119.747,4 147.801,1 181.525,1 (Ngu͛n: Phòmg Ngu͛n v͙n NHNo & PTNT T͑nh Sóc Trăng qua 3 năm 2004 ± 2006) NӃu nhѭ lãi suҩt cӫa nhӳng tài sҧn nhҥy cҧm tăng lên 0,5%/năm và lãi suҩt cӫa nhӳng khoҧn nguӗn vӕn tăng lên 1,5%/năm thì ngân hàng hiӋn có mӭc nhҥy cҧm nguӗn vӕn sӁ chӍ nhұn ÿѭӧc mӭc thu nhұp lãi nhӓ hѫn 2 trѭӡng hӧp trѭӟc ÿó. Cө thӇ, năm 2004 là 119.747,4 triӋu ÿӗng, lӛ 24.105,9 triӋu ÿӗng; năm 2005 là 147.801,1 triӋu ÿӗng tӭc lӛ 26.497,9 triӋu ÿӗng; năm 2006 là 181.525,1 triӋu ÿӗng lӛ 31.244,9 triӋu ÿӗng so vӟi trѭӡng hӧp lãi suҩt chѭa biӃn ÿӝng. Tuy nhiên so vӟi năm 2004 thì lӧi nhuұn ròng vүn tăng do sӵ hoҥt ÿӝng tích cӵc cӫa ngân hàng nên chênh lӋch nhҥy cҧm lãi suҩt thu hҽp nên rӫi ro lãi suҩt giҧm dҫn. Nhѭ vұy, khi ngân hàng ÿang ӣ trong trҥng thái nhҥy cҧm nguӗn vӕn (nguӗn vӕn nhҥy cҧm lãi suҩt lӟn hѫn tài sҧn nhҥy cҧm lãi suҩt) lãi suҩt tăng nhѭng không cùng mӭc ÿӝ dүn ÿӃn chênh lӋch giӳa lãi suҩt cho vay và lãi suҩt huy ÿӝng vӕn giҧm 1% thì thu nhұp thuҫn tӯ tiӅn lãi giҧm. Qua viӋc phân tích sӵ ҧnh hѭӣng cӫa lãi suҩt ÿӃn thu nhұp cӫa ngân hàng nhѭ trên, chúng ta cNJng thҩy ÿѭӧc rҵng: NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng vӯa là ngѭӡi ÿi vay vӯa là ngѭӡi cho vay. Vì thӃ khi lãi suҩt thay ÿәi, ngân hàng phҧi chӏu rӫi ro cҧ hai phía bên nguӗn vӕn và bên tài sҧn. Ban giám ÿӕc ngân hàng cҫn phҧi quyӃt ÿӏnh xem nó sӁ chҩp nhұn hay sӁ ÿӕi phó vӟi rӫi ro này bҵng nhӳng chiӃn lѭӧc phòng ngӯa rӫi ro hoһc bҵng nhӳng công cө nào cho phù hӧp ÿӇÿem lҥi hiӋu quҧ cao trong hoҥt ÿӝng cӫa ngân hàng. 3.2.3. Dӵ báo mӭc thay ÿәi lãi suҩt Lãi suҩt là mӝt biӃn sӕ kinh tӃ nhҥy cҧm và chӏu ҧnh hѭӣng cӫa nhiӅu nhân tӕ khác nhau. HiӋn nay, trong các tә chӭc tín dөng ÿang tӗn tҥi nhiӅu loҥi lãi suҩt Trang 61 ѭu ÿãi khác nhau (lãi suҩt ѭu ÿãi trong nông thôn, lãi suҩt cho vay qua Quӻ hӛ trӧ phát triӇn, lãi suҩt qua các Hӝi phө nӳ, hӝi Cӵu chiӃn binh…), gây khó khăn trong quҧn lý và theo dõi lãi suҩt, tҥo ra phҫn nào cѫ chӃ "xin - cho" vӅ lãi suҩt ÿӕi vӟi các tә chӭc vay vӕn. Chênh lӋch lãi suҩt nông thôn và thành thӏ còn khá lӟn. BҦNG 17: TÌNH HÌNH GIA TĂNG LÃI SUҨT TRÊN THӎ TRѬӠNG Ĉѫn vӏ tính:%/năm (Ngu͛n: Thông tin trên internet v͉ ngân hàng) Lãi suҩt cѫ bҧn ÿѭӧc thӵc hiӋn tӯ tháng 5/2003 cho ÿӃn nay thӵc ra không còn ý nghƭa khi mà lãi suҩt cѫ bҧn thѭӡng công bӕӣ mӭc 0,6% - 0,625%/ tháng, nhѭng lãi suҩt cho vay cӫa các tә chӭc tín dөng thѭӡng dao ÿӝng ӣ mӭc trên 0,75%/tháng, cao nhҩt là 1,2%/tháng. Ĉһc biӋt, lãi suҩt cho vay không tăng lên nhѭng lãi suҩt huy ÿӝng cӫa các tә chӭc tín dөng tăng mҥnh. Mһt khác, các tә chӭc tín dөng huy ÿӝng vӕn vӟi lãi suҩt huy ÿӝng vӕn cӕ ÿӏnh nhѭng lҥi cho vay theo lãi suҩt thoҧ thuұn tӯ ngày 1/6/2002. ĈiӅu này ÿã tҥo ra rӫi ro lãi suҩt rҩt lӟn mà NHNN ÿã cҧnh báo các tә chӭc tín dөng tӯ giӳa năm nay. Bên cҥnh ÿó cuӝc ÿua cҥnh tranh vӅ lãi suҩt cӫa các ngân hàng ÿang diӉn ra trên ÿà nóng hәi. Ngay tӯÿҫu năm 2005, các loҥi lãi suҩt chӫÿҥo cӫa NHNN ÿӅu tăng lên. Và cҥnh tranh cNJng là yӃu tӕ gҳn liӅn vӟi kinh doanh, hӑc thuyӃt tѭ bҧn xem cҥnh tranh là yӃu tӕ rҩt quan trӑng ҧnh hѭӣng ÿӃn kӃt quҧ hoҥt ÿӝng cӫa bҩt cӭ lƭnh vӵc nào, cҥnh tranh càng tҥo nên tính tӵ chӫ cao, linh hoҥt trong hoҥt ÿӝng, thì ngân hàng không khác gì doanh nghiӋp hoҥt ÿӝng vӟi phҫn lӟn là huy KHOҦN MӨC TRѬӞC 1ĂM 2005 1/2005 2/2005 4/2005 12/2005 Lãi suҩt cѫ bҧn - 7,5 7,8 - 8,25 Lãi suҩt tái cҩp vӕn 5,0 5,5 - 6,0 6,5 Lãi suҩt chiӃt khҩu 3,0 3,5 - 4,0 4,5 Lãi suҩt trúng thҫu tín phiӃu KBNN 5,9 - - - 6,30 Lãi suҩt nghiӋp vө thӏ trѭӡng mӣ - - - - 6,1 Trang 62 ÿӝng tiӅn gӱi ÿӇ cho vay thì yӃu tӕ cҥnh tranh càng quan trӑng ÿӇ các nhà quҧn lý có chiӃn lѭӧc phù hӧp ÿem lҥi hiӋu quҧ hoҥt ÿӝng ngân hàng. ĈiӅu này thӇ hiӋn rҩt rõ năm 2007 lãi suҩt chính thӭc khӣi tranh, các ngân hàng chҥy ÿua nhau ÿӇ có ÿѭӧc nguӗn vӕn phөc vө cho các doanh nghiӋp và cá nhân, tăng thӏ phҫn cӫa mình. Mӣ hàng lãi suҩt năm nay là Ngân hàng thѭѫng mҥi cә phҫn Kӻ tKѭѫng (Techcombank) vӟi quyӃt ÿӏnh tăng lãi suҩt “TiӃt kiӋm ÿLӋn tӱ”, áp dөng ngay tӯ ngày ÿҫu tiên cӫa năm (1/1/2007). Lãi suҩt “TiӃt kiӋm ÿLӋn tӱ” tiӅn VND cӫa Techcombank tăng mҥnh nhҩt ӣ kǤ hҥn 12 tháng vӟi mӭc tăng tӯ 0,12%/năm ÿӃn 0,17%/năm, lên 9,42%năm, 9,45%/năm và 9,48%/năm, tѭѫng ӭng vӟi các mӭc tiӅn gӱi dѭӟi 50 triӋu VND, 50-200 triӋu VND và tӯ 200 triӋu VND. Ĉӕi vӟi “TiӃt kiӋm ÿLӋn tӱ” tiӅn USD, mӭc tăng lãi suҩt nҵm trong khoҧng tӯ 0,10%/năm ÿӃn 0,23%/năm. KǤ hҥn 24 tháng có mӭc tăng lãi suҩt cao nhҩt, tăng tӯ 0,2% – 0,23%/năm lên 5,20%/năm, 5,23%/năm và 5,25% tѭѫng ӭng vӟi các mӭc tiӅn gӱi dѭӟi 5.000 USD, 5.000- 15.000 USD và tӯ 15.000 USD trӣ lên. Nhѭng cuӝc ÿua tăng lãi suҩt mӟi chӍ thӵc sӵ khӣi tranh trong nhӳng ngày gҫn ÿây, vӟi sӵ tham gia cӫa mӝt loҥt ngân hàng cә phҫn. Ngày 15/1, Ngân hàng Sài Gòn - Hà Nӝi (SHB) quyӃt ÿӏnh tăng lãi suҩt huy ÿӝng ÿӕi vӟi cҧ VND và ngoҥi tӋ. Lãi suҩt VND kǤ hҥn 1 tháng, lƭnh lãi cuӕi kǤ, tăng tӯ 7,32% lên 7,68%; 2 tháng tӯ 7,92 lên 8,16%, 3 tháng tӯ 8,64 lên 8,76%... Ngày 16/1, Ngân hàng An Bình (ABBank) ÿiӅu chӍnh lãi suҩt huy ÿӝng tiӃt kiӋm USD vӟi biên ÿӝ tăng 0,1%-0,25%/năm cho các kǤ hҥn 1, 2, 3 và 6 tháng. Ngày 16/1, Ngân hàng Toàn cҫu (G-Bank) tăng lãi suҩt tiӅn gӱi tiӃt kiӋm VND trên ÿӏa bàn Hà Nӝi vӟi mӭc tăng bình quân tӯ 0,04 - 0,3 %/năm. Lãi suҩt mӟi lƭnh cuӕi kǤ 6 tháng lên 8,68%/năm, 12 tháng là 9,11%/năm, 24 tháng là 9,35%/năm... Trѭӟc xu thӃ chҥy ÿua quyӃt liӋt vӅ lãi suҩt cӫa các ngân hàng trên cùng ÿӏa bàn, NHNo & PTNT Sóc Trăng cNJng có nhӳng chiӃn lѭӧc cҥnh tranh vӅ lãi suҩt cho bҧn thân mình, song song ÿó hoҥt ÿӝng quҧn trӏ rӫi ro lãi suҩt cNJng ÿѭӧc vô cùng chú trӑng. Ĉi vay ÿӇ cho vay là ÿһc thù chính cӫa ngành ngân hàng, ÿӇ thu ÿѭӧc Trang 63 lӧi nhuұn tӯ lãi suҩt cao thì các ngân hàng phҧi tӕi ÿa hóa ÿӝ chênh lӋch giӳa lãi suҩt ÿҫu ra và lãi suҩt ÿҫu vào cӫa ngân hàng mình. Trong nhiӅu năm qua ngân hàng ÿã cӕ gҳng dӵ báo vӅ xu hѭӟng vұn ÿӝng trong tѭѫng lai cӫa lãi suҩt thӏ trѭӡng nhҵm hҥn chӃ rӫi ro lãi suҩt. Tuy nhiên, thӵc tӃ là lãi suҩt ÿѭӧc hình thành do sӵ tѭѫng tác giӳa hàng nghìn lӵc lѭӧng cung cҫu trên thӏ trѭӡng nên rҩt khó có thӇÿҥt ÿѭӧc mӝt dӵ báo chính xác. Các nhân tӕ tác ÿӝng ÿӃn lãi suҩt không chӍ có cung cҫu cӫa quӻ cho vay hay thu nhұp và giá cҧ mà còn có cҧ nhân tӕ lҥm phát, tình hình kinh tӃ chính trӏ thӃ giӟi và cҧ sӵ cҥnh tranh giӳa các ngân hàng vӟi nhau. - V͉ cung c̯u quͿ cho vay: Bҧn thân chúng ta ai cNJng muӕn nҳm giӳ tiӅn vì nhiӅu mөc ÿích thanh khoҧn khác nhau gӗm cҧ các nhu cҫu giao dӏch, phòng ngӯa và ÿҫu cѫÿӗng tiӅn (sӕ dѭ tiӅn mһt). Tuy nhiên nhӳng thay ÿәi vӅ lãi suҩt có thӇ làm thay ÿәi sӵ mong muӕn nҳm giӳ tiӅn cӫa các cá nhân. NӃu lãi suҩt ÿѭӧc dӵ tính sӁ lên, thì tiӅn và nhӳng tài sҧn gҫn giӕng tiӅn sӁÿѭӧc chuӝng hѫn nhҵm tránh sӵ giҧm giá trái phiӃu tiӅm tàng trong tѭѫng lai. NӃu lãi suҩt ÿѭӧc dӵ tính là sӁ giҧm thҩp trong tѭѫng lai, thì trái phiӃu ÿѭӧc chuӝng hѫn tiӅn, bӣi vì viӋc giӳ sӕ dѭ tiӅn mһt nhàn rӛi sӁ tӕn kém hѫn, trái phiӃu có mӭc sinh lӡi cao Kѫn và có tiӅm năng thu lӧi trong tѭѫng lai bӣi vì lãi suҩt bӏ xuӕng thҩp. Nhѭ vұy, lѭӧng cung và cҫu trên tác ÿӝng trӵc tiӃp ÿӃn lãi suҩt. - Tác ÿ͡ng cͯa thu nh̵p: Trѭӟc hӃt, do kinh tӃ phӗn vinh, thu nhұp sӁ tăng lên, cӫa cҧi tăng lên và ngѭӡi dân muӕn giӳ tiӅn làm phѭѫng tiӋn dӵ trӳ. Hai là, do kinh tӃ phát triӇn và thu nhұp tăng lên dân chúng sӁ muӕn thӵc hiӋn các giao dӏch có sӱ dөng ÿӃn tiӅn và do vұy hӑ muӕn giӳ thêm tiӅn. Ӣ nѭӟc ta, viӋc Chính phӫÿLӅu chӍnh mӭc lѭѫng cѫ bҧn sӁ làm tăng thu nhұp cӫa ngѭӡi dân, ÿLӅu này cNJng kéo theo mӭc giá cӫa các loҥi hàng hóa tăng lên gây tác ÿӝng ÿӃn tâm lý ngѭӡi dân, mӭc tiêu dùng và gián tiӃp ҧnh hѭӣng ÿӃn cung cҫu tiӅn tӋ trên thӏ trѭӡng làm cho lãi suҩt gia tăng trong thӡi gian vӯa qua. Bên cҥnh ÿó tác ÿӝng cӫa mӭc giá cNJng ҧnh hѭӣng lӟn ÿӃn sӵ biӃn ÿӝng cӫa lãi suҩt. - Tác ÿ͡ng cͯa mͱc giá: Dân chúng bao giӡ cNJng quan tâm ÿӃn sӕ tiӅn hӑ ÿang sӥ hӳu có thӇ mua nhӳng hàng hóa nào và ÿáp ӭng nhӳng dӏch vө gì… Khi giá tăng, ÿӇ có thӇ mua ÿúng vӟi sӕ hàng hóa và dӏch vө cung ӭng nhѭ trѭӟc, dân chúng muӕn nҳm giӳ mӝt lѭӧng tiӅn lӟn hѫn. Nhѭ vұy, khi mӭc giá tăng lên làm Trang 64 cho lѭӧng cҫu tiӅn tăng lên tӯÿó sӁ kéo theo sӵ biӃn ÿӝng cӫa lãi suҩt thӏ trѭӡng. Ĉӕi vӟi hoҥt ÿӝng ngân hàng, viӋc cҥnh tranh vӅ giá là mӝt nguyên nhân quan trӑng quyӃt ÿӏnh sӵ thay ÿәi cӫa lãi suҩt huy ÿӝng và lãi suҩt cho vay. VӅ nguyên tҳc, giá cӫa sҧn phҭm ngân hàng phө thuӝc vào ÿӝ co giãn cӫa cҫu, giá cӫa các ÿӕi thӫ cҥnh tranh và nhұn thӭc cӫa khách hàng vӅ giá trӏ sҧn phҭm và các quy ÿӏnh hiӋn hành. Trong dӏch vө ngân hàng bán lҿ và dӏch vө thanh toán, duy trì giá thҩp không phҧi là mӝt chiӃn lѭӧc mang lҥi lӧi thӃ cҥnh tranh lâu dài vì các lý do sau: Thӭ nhҩt, không phҧi lúc nào khách hàng cNJng nhҥy cҧm vӟi giá. Sҧn phҭm ngân hàng nhѭ tiӅn gӱi, cho vay, mӭc lãi suҩt bao gӗm cҧ rӫi ro. Các ngân hàng có ÿӝ tín nhiӋm và xӃp hҥng thҩp luôn duy trì lãi suҩt tiӅn gӱi cao hѫn các ngân hàng có ÿӝ tín nhiӋm và xӃp hҥng cao hѫn. Thӭ hai, các ÿӕi thӫ cҥnh tranh hoàn toàn có thӇÿLӅu chӍnh giá cӫa mình. Ĉӕi vӟi ngân hàng có cѫ cҩu chi phí cao, hoһc trong môi trѭӡng cҥnh tranh gay gҳt thì ngân hàng khó có thӇ duy trì chính sách giá thҩp trong thӡi gian dài. Tuy nhiên, nhӳng ngân hàng muӕn thâm nhұp thӏ trѭӡng có thӇ dùng chính sách giá thҩp. Nhѭng ÿӇ bù lҥi, hӑ cҫn ÿҥt ÿѭӧc doanh sӕÿáng kӇ, hoһc bán ÿѭӧc các dӏch vө khác kèm theo. Ngoài ra, sӭc ép vӅ cҥnh tranh và sӵ biӃn ÿӝng liên tөc vӅ lãi suҩt trên thӏ trѭӡng khiӃn cho các ngân hàng phҧi thѭӡng xuyên xem xét và ÿiӅu chӍnh mӭc giá cӫa mình. - Tác ÿ͡ng cͯa chính sách ti͉n t͏: Nhӳng thay ÿәi vӅ lãi suҩt trong thӏ trѭӡng tiӅn tӋ tác ÿӝng lên lãi suҩt trên thӏ trѭӡng vӕn và ngѭӧc lҥi. Lãi suҩt trong thӏ trѭӡng tiӅn tӋ giҧm thҩp khiӃn lãi suҩt trong thӏ trѭӡng vӕn hҩp dүn hѫn trѭӟc so vӟi lãi suҩt trong thӏ trѭӡng tiӅn tӋ. Hұu quҧ là dân chúng sӁ chuyӇn dӏch quӻ tӯ thӏ trѭӡng tiӅn tӋ sang thӏ trѭӡng vӕn. Mӭc cung cӫa quӻ tӯ thӏ trѭӡng vӕn gia Wăng có chiӅu hѭӟng làm giҧm thҩp lãi suҩt trong thӏ trѭӡng vӕn; mӭc cung cӫa quӻ tӯ thӏ trѭӡng tiӅn tӋ giҧm sút sӁ có chiӅu hѭӟng nâng cao lãi suҩt trong thӏ trѭӡng tiӅn tӋ (thay vào ÿó, có thӇ nhìn tình hình này bҵng cách khác: dân chúng sӁ tăng giá trái phiӃu và bán ÿi các công cө thӏ trѭӡng tiӅn tӋ khiӃn giá sӁ bӏ xuӕng). Nhӳng hӝ gia ÿình, các nhà doanh nghiӋp và chính phӫ xuҩt hiӋn ӣ cҧ hai phía cung cҫu cӫa quӻ cho vay trong thӏ trѭӡng. Nhӳng hӝ gia ÿình cung cҩp Trang 65 nguӗn vӕn quan trӑng qua các khoҧn tiӃt kiӋm cá nhân, nhѭng nhiӅu hӝ gia ÿình cNJng lҥi là nhӳng ngѭӡi xuҩt hiӋn vӟi tính cách là nhӳng ngѭӡi ÿòi hӓi vӅ vӕn thông qua tín dөng vӟi mөc ÿích tiêu dùng. CNJng nhѭ vұy nhӳng khoҧn tiӃt kiӋm cӫa các doanh nghiӋp phҧn ánh ӣ phía Cung cӫa quӻ cho vay, trong khi ÿó viӋc ÿҫu tѭ cӫa các doanh nghiӋp vào các chi phí vӅ trang thiӃt bӏ và dӵ trӳ vұt tѭ hàng hóa tӗn tҥi lҥi phҧn ánh ӣ phía Cҫu cӫa quӻ cho vay. Mà cung và cҫu quӻ cho vay lҥi tác ÿӝng trӵc tiӃp ÿӃn sӵ tăng hay giҧm cӫa lãi suҩt. Vӯa qua khi thӏ trѭӡng bҩt ÿӝng sҧn còn ÿang ÿóng băng, thӏ trѭӡng chӭng khoán ViӋt Nam lҥi là cѫn sӕt nóng bӓng, vӟi sӵ gia tăng cӫa chӍ sӕ VnIndex, cNJng nhѭ khӕi lѭӧng các cә phiӃu niêm yӃt và tham gia giao dӏch ÿã làm chuyӇn dӏch luӗng tiӅn tӯ ngân hàng sang ÿҫu tѭ chӭng khoán. Ngѭӡi dân rút tiӅn tӯ ngân hàng sang chѫi chӭng khoán vì tӹ lӋ sinh lӡi trong lƭnh vӵc này nhiӅu hѫn, thұm chí nhӳng ngѭӡi chѭa biӃt gì vӅ chӭng khoán cNJng tích cӵc lên sàn vì nghe tin ông này bà nӑ vӯa trúng cә phiӃu. ĈLӅu này khiӃn cho kênh huy ÿӝng cӫa ngân hàng gһp khó khăn, và lãi suҩt huy ÿӝng cӫa các ngân hàng thӡi gian qua phҧi tăng lên là lӁÿѭѫng nhiên. Ngân hàng nhà nѭӟc giӳ vai trò rҩt quan trӑng trong chính sách tiӅn tӋ, thông qua chính sách này nhà nѭӟc thӵc hiӋn viӋc ÿLӅu chӍnh thӏ trѭӡng tiӅn tӋ mӝt cách tӕt nhҩt tҥo sӵ bình әn cho thӏ trѭӡng. Trѭӟc lãi suҩt thӏ trѭӡng tăng mҥnh mӁ nhѭ thӡi gian vӯa qua thì trong năm 2005 Ngân hàng Nhà nѭӟc (NHNN) ÿã 3 lҫn tăng các loҥi lãi suҩt chӫÿҥo, 2 lҫn tăng lãi suҩt cѫ bҧn ÿӗng ViӋt Nam và giӳ mӭc cao tӹ lӋ dӵ trӳ bҳt buӝc, thӵc hiӋn chính sách tiӅn tӋ thҳt chһt. Chúng ta sӁ thҩy rõ mӕi quan hӋ này, ta thҩy cho vay các ngân hàng thѭѫng mҥi là mӝt bӝ phұn cӫa chính sách tiӅn tӋ, do ÿó tuǤ vào ÿiӅu kiӋn thӵc tӃ cӫa ÿҩt Qѭӟc mà viӋc ÿLӅu chӍnh chính sách trong nhӳng trѭӡng hӧp cҫn thiӃt nhà nѭӟc sӱ dөng công cө tӹ giá, lãi suҩt sӁ tác ÿӝng mҥnh mӁÿӃn hoҥt ÿӝng cӫa ngân hàng. - Tác ÿ͡ng cͯa l̩m phát: Tӹ lӋ lҥm phát thѭӡng có mӝt tác ÿӝng rҩt mҥnh mӁ lên mӭc lãi suҩt. Trong ÿLӅu kiӋn lҥm phát, lãi suҩt thӵc là tiêu chuҭn ÿӇ xem xét hiӋu suҩt cӫa viӋc sӱ dөng vӕn. Lãi suҩt thӵc ÿóng vai trò quan trӑng trong viӋc kích thích tiӃt kiӋm hay ÿҫu tѭ. Vӟi ý nghƭa kiӅm chӃ ý muӕn tiêu dùng trong hiӋn tҥi ÿӇ có mӝt tiêu dùng lӟn hѫn trong tѭѫng lai. Ӣ bҩt kǤ dҥng lãi suҩt Trang 66 nào ÿã biӃt, tác ÿӝng cӫa lҥm phát làm cho ta phҧi tính toán thұn trӑng và luôn luôn gây ra cho ta nӛi ám ҧnh và nӛi lo ngҥi vӅ mӝt sӵ tәn thҩt khi phҧi ÿѭa vӕn ra cho vay, và do ÿó xu hѭӟng nҳm giӳ tiӅn lҥi hoһc chuyӇn sang thӏ trѭӡng tài sҧn ngày càng phát triӇn cùng vӟi mӭc tăng cӫa lҥm phát. Lҥm phát lên cao giá trӏ thӵc cӫa nhӳng khoҧn tiӅn lӡi gҫn nhѭ bӏ triӋt tiêu và giá trӏ thӵc cӫa vӕn gӕc ÿã bӏ hao mòn, nhӳng ngѭӡi có khҧ năng cho vay (biӇu hiӋn dѭӟi hình thái tiӅn tӋ lұp tӭc chuyӇn vӕn tiӅn tӋҩy vào mӝt thӏ trѭӡng khác dƭ nhiên không phҧi là thӏ trѭӡng tiӅn tӋ mà là vào thӏ trѭӡng tài sҧn nhѭ hàng hóa dӵ trӳ, vàng, bҩt ÿӝng sҧn hoһc các hàng hóa lâu bӅn khác. Trong nhӳng năm gҫn ÿây, mһc dù chúng ta kiӅm giӳ lҥm phát ӣ mӝt tӹ lӋ mong ÿӧi nhѭng vӟi sӵ gia tăng cӫa giá nguyên vұt liӋu, giá dҫu, giá vàng… chӍ sӕ giá tiêu dùng CPI cNJng tăng làm lҥm phát có xu Kѭӟng tăng lên, mà lãi suҩt lҥi biӃn ÿӝng cùng chiӅu vӟi tӹ lӋ lҥm phát do ÿó lãi suҩt thӏ trѭӡng bӏ tác ÿӝng tăng là ÿiӅu không thӇ tránh. - Tình hình kinh t͇, xã h͡i: Có nhiӅu tác ÿӝng dүn ÿӃn viӋc lãi suҩt tăng ÿó là, Cөc Dӵ trӳ Liên bang Mӻ (Fed) tăng lãi suҩt liên tөc khiӃn lãi suҩt USD cӫa các ngân hàng trong nѭӟc tăng, lҥm phát tăng, sӵ bҩt әn ӣ Trung Ĉông, tình hình chiӃn sӵӣ Irҳc, sӵ gia tăng cӫa giá dҫu, giá thép và các nguyên liӋu ÿҫu vào khác, các ngân hàng cNJng ÿã tăng lãi suҩt khiӃn các ngân hàng khác cNJng phҧi Wăng lãi suҩt ÿӇ giӳ khách, nӃu không khách hàng sӁ rút tiӅn ÿi gӱi nѫi khác. Do tính phӭc tҥp và phө thuӝc vào sӵ tác ÿӝng cӫa nhiӅu nhân tӕ nên dӵ báo lãi suҩt chӍ mang tính tѭѫng ÿӕi. Chúng ta phҧi hӃt sӭc thұn trӑng khi khái quát hóa mӕi quan hӋ giӳa lãi suҩt thӏ trѭӡng và thu nhұp cӫa ngân hàng, cNJng nhѭ trong viӋc dӵ báo sӵ biӃn ÿӝng cӫa lãi suҩt. Mӝt ngân hàng ÿѭӧc quҧn lý tӕt và kiӇm soát chһt chӁ rӫi ro lãi suҩt có thӇÿҥt ÿѭӧc lӧi nhuұn bҩt kӇ lãi suҩt tăng hay giҧm, ӣ mӭc thҩp hay mӭc cao. Trang 67 CHѬѪNG 4 0ӜT SӔ GIҦI PHÁP Vӄ QUҦN LÝ RӪI RO LÃI SUҨT TҤI NHNo & PTNT SÓC TRĂNG 4.1. NHҰN XÉT Vӄ NHӲNG MҺT LÀM ĈѬӦC VÀ NHӲNG MҺT TӖN TҤI Trong hoҥt ÿӝng cӫa ngân hàng, vҩn ÿӅ quҧn trӏ rӫi ro lãi suҩt là rҩt phӭc tҥp tUѭӟc tình hình biӃn ÿӝng lãi suҩt, nhѭng NHNo & PTNT Sóc Trăng ÿã bѭӟc ÿҫu thӵc hiӋn mӝt sӕ biӋn pháp nhҵm hҥn chӃ rӫi ro lãi suҩt. Mһc dù có nhӳng khó khăn, nhѭng ngân hàng ÿã làm ÿѭӧc nhӳng mһt tích cӵc trong công tác quҧn trӏ rӫi ro lãi suҩt. Trѭӟc sӵ diӉn biӃn phӭc tҥp cӫa lãi suҩt trong nhӳng năm qua, ÿһc biӋt là cuӝc chay ÿua lãi suҩt năm 2004 ÿӃn năm 2006 làm cho các ngân hàng bӕi rӕi, nhѭng dѭӟi sӵ quҧn trӏ linh hoҥt, hiӋu quҧ trong viӋc ÿLӅu hành lãi suҩt làm cho hoҥt ÿӝng huy ÿӝng và cho vay loҥi tài sҧn và nguӗn vӕn nhҥy cҧm lãi suҩt cӫa ngân hàng vүn tăng trѭӣng әn ÿӏnh góp phҫn quan trӑng trong giӳ vӳng cѫ cҩu cӫa tài sҧn và nguӗn vӕn nhҥy cҧm nói trên. Trѭӟc sӵ cҥnh tranh quyӃt liӋt cӫa các ngân hàng trên cùng ÿӏa bàn vì có nhӳng ngân hàng muӕn tăng thӏ phҫn nên cҥnh tranh rҩt mҥnh mӁ, nhѭng dѭӟi sӵ nӛ lӵc cӫa Ban lãnh ÿҥo và các cán bӝ ngân hàng nhѭ thông tin, quҧng cáo, ÿѭa ra hình thӭc huy ÿӝng và cho vay hҩp dүn nên NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng vүn giӳ thӏ phҫn rҩt cao trên 50% trên ÿӏa bàn. Cái ѭu thӃ rҩt quan trӑng là chúng ta ÿi mӝt vòng ӣÿӏa bàn Sóc Trăng ta ÿӅu thҩy thѭѫng hiӋu Agribank mang phӗn thӏnh ÿӃn vӟi mӑi nhà. ĈӅu này chӭng tӓ ngân hàng ÿã tұn dөng ÿѭӧc chiӃn lѭӧc quҧng bá thu hút khách hàng quan tâm ÿӃn vӟi ngân hàng. Chính nhӳng mһt tích cӵc ÿó làm cho cѫ cҩu cӫa tài sҧn và nguӗn vӕn nhҥy cҧm lãi suҩt әn ÿӏnh cө thӇ làm cho hӋ sӕ rӫi ro lãi suҩt năm 2004 là 0,74; năm 2005 là 0,82; năm 2006 là 0,90 tӭc chênh lӋch nhҥy cҧm càng hҽp lҥi thì rӫi ro lãi suҩt càng giҧm tҥo nên tính әn ÿӏnh trong hoҥt ÿӝng ÿҥt mөc tiêu lӧi nhuұn cӫa ngân hàng. Tuy nhiên, nhӳng biӋn pháp này chӍ giúp NHNo & PTNT Sóc Trăng hҥn chӃÿѭӧc phҫn nào rӫi ro lãi suҩt và hiӋn tҥi, công tác quҧn lý rӫi ro cӫa ngân hàng vүn còn nhӳng hҥn chӃ cѫ bҧn nhѭ sau: Trang 68 Mӝt là, chѭa có sӵ quan tâm toàn diӋn vӅ quҧn lý rӫi ro lãi suҩt cӫa bӝ máy lãnh ÿҥo ngân hàng. Sӵ thiӃu quan tâm thӇ hiӋn ӣ chӛ ngân hàng chѭa xây dӵng mӝt chính sách quҧn lý rӫi ro lãi suҩt, chѭa có nhӳng quy ÿӏnh cө thӇ, nhӳng nӝi dung cҫn thӵc hiӋn trong quá trình quҧn lý rӫi ro,... Trong thӡi gian qua, mһc dù lãi suҩt thӏ trѭӡng ViӋt Nam có nhiӅu biӃn ÿӝng, nhѭng thӵc tӃ, mӭc ÿӝ dao ÿӝng không quá lӟn nên nhӳng thiӋt hҥi do rӫi ro lãi suҩt cӫa ngân hàng chѭa nhiӅu. Tuy nhiên, kinh nghiӋm tҥi mӝt sӕ quӕc gia cho thҩy, nhӳng cú sӕc lӟn vӅ lãi suҩt có thӇ gây nên nhӳng hұu quҧ hӃt sӭc nghiêm trӑng ÿӕi vӟi ngân hàng và nӅn kinh tӃ nói chung. NӃu không nhұn thӭc ÿҫy ÿӫ vӅ loҥi rӫi ro này NHNo & PTNT Sóc Trăng có thӇ sӁ không có nhӳng chuҭn bӏ cҫn thiӃt, tҥo cho mình khҧ năng chӕng ÿӥ trѭӟc nhӳng biӃn ÿӝng lӟn cӫa thӏ trѭӡng, ÿһc biӋt trong xu thӃ hӝi nhұp kinh tӃ, tài chính quӕc tӃ hiӋn nay. Hai là, trong nhұn thӭc vӅ rӫi ro lãi suҩt NHNo & PTNT Sóc Trăng mӟi chӍ dӯng lҥi ӣ nhұn ÿӏnh là ngân hàng có rӫi ro lãi suҩt khi lãi suҩt thӏ trѭӡng thay ÿәi, nhѭng chѭa ÿo lѭӡng, ÿánh giá cө thӇ mӭc rӫi ro là bao nhiêu, lãi suҩt biӃn ÿӝng theo chiӅu hѭӟng nào sӁ gây thiӋt hҥi cho ngân hàng,... HiӋn nay, các ngân hàng thѭѫng mҥi tҥi nhiӅu quӕc gia trên thӃ giӟi ÿã sӱ dөng nhiӅu phѭѫng pháp, mô hình ÿӇ lѭӧng hóa rӫi ro lãi suҩt phù hӧp vӟi trình ÿӝ cӫa tӯng ngân hàng và quy ÿӏnh cӫa cѫ quan quҧn lý ӣ tӯng nѭӟc. Mһc dù mӛi mô hình ÿo lѭӡng rӫi ro lãi suҩt ÿӅu có nhӳng mһt hҥn chӃ nhҩt ÿӏnh, nhѭng viӋc sӱ dөng nhӳng mô hình này có thӇ giúp NHNo & PTNT Sóc Trăng xác ÿӏnh mӝt cách cө thӇ nhӳng thiӋt hҥi cҧ trong quá khӭ, hiӋn tҥi và dӵ tính thiӋt hҥi trong tѭѫng lai mӛi khi lãi suҩt thӏ trѭӡng biӃn ÿӝng. Nhӳng tính toán này sӁ là cѫ sӣ cҫn thiӃt ÿӇ ngân hàng áp dөng các biӋn pháp thích hӧp nhҵm hҥn chӃ thҩp nhҩt nhӳng tәn thҩt có thӇ xҧy ra. Tuy nhiên, do chѭa thӵc hiӋn viӋc lѭӧng hóa rӫi ro lãi suҩt vì chѭa có ÿӫÿLӅu kiӋn cҫn thiӃt nên các biӋn pháp mà NHNo & PTNT Sóc Trăngÿã sӱ dөng ÿӇ kiӇm soát loҥi rӫi ro này chӍ dӵa trên cҧm tính và chѭa hiӋu quҧ. Ba là, NHNo & PTNT Sóc Trăng chѭa thӵc hiӋn mӝt cách toàn diӋn nhӳng biӋn pháp cҫn thiӃt ÿӇ phòng ngӯa rӫi ro lãi suҩt. Cө thӇ, vӅ các biӋn pháp nӝi bҧng, chӫ yӃu ngân hàng mӟi chӍ dӯng lҥi ӣ viӋc áp dөng chính sách lãi suҩt thҧ nәi trong cho vay trung – dài hҥn mà chѭa có nhӳng biӋn pháp tích cӵc ÿӇ duy trì sӵ cân xӭng vӅ kǤ hҥn cӫa tài sҧn và nguӗn vӕn. VӅ các biӋn pháp ngoҥi bҧng, Trang 69 cho ÿӃn nay, hҫu hӃt các ngân hàng hoàn toàn chѭa ӭng dөng các nghiӋp vө phái sinh trong phòng ngӯa rӫi ro lãi suҩt. HiӋn tҥi, ngân hàng nhà nѭӟc ÿã ban hành Quy chӃ thӵc hiӋn giao dӏch hoán ÿәi lãi suҩt, trong ÿó quy ÿӏnh nhӳng ÿLӅu kiӋn cө thӇÿӕi vӟi các tә chӭc tín dөng thӵc hiӋn giao dӏch hoán ÿәi. Tuy nhiên, NHNo & PTNT Sóc Trăng vүn chѭa chuҭn bӏÿҫy ÿӫ nhӳng ÿLӅu kiӋn này. Chҷng hҥn, mӝt trong nhӳng ÿLӅu kiӋn quy ÿӏnh trong quy chӃ là các tә chӭc tín dөng phҧi “xây dӵng quy trình thӵc hiӋn giao dӏch hoán ÿәi lãi suҩt, trong ÿó gӗm cҧ biӋn pháp phòng ngӯa rӫi ro” thì hiӋn nay chѭa ÿѭӧc xúc tiӃn tҥi ngân hàng. 4.2. MӜT SӔ BIӊN PHÁP CHӪ YӂU NHҴM HҤN CHӂ RӪI RO LÃI SUҨT TҤI NGÂN HÀNG Sau khi nhұn biӃt và lѭӧng hóa các rӫi ro lãi suҩt bҵng kinh nghiӋm, công thӭc, mô hình khác nhau ÿӇ thҩy ÿѭӧc nhӳng mһt làm ÿѭӧc và nhӳng mһt tӗn tҥi nói trên, thì viӋc quan tâm làm nhѭ thӃ nào ÿӇ có thӇ hҥn chӃ nhӳng mһt tӗn tҥi nói trên là rҩt quan trӑng vì nó giúp ta có thӇÿҥt ÿѭӧc lӧi nhuұn ÿӅ ra, thì chính bҧn thân NHNo & PTNT Sóc Trăng phҧi có các biӋn pháp và sӱ dөng các công cө khác nhau ÿӇÿLӅu tiӃt giҧm thiӇu rӫi ro vӅ lãi suҩt trong hoҥt ÿӝng ngân hàng. ViӋc sӱ dөng các biӋn pháp, công cөÿLӅu tiӃt lãi suҩt nhѭ thӃ nào phө thuӝc rҩt nhiӅu vào chiӃn lѭӧc vӅ quҧn lý rӫi ro cӫa ngân hàng cNJng nhѭ khҧ năng phân tích, dӵ báo xu hѭӟng thay ÿәi cӫa lãi suҩt trên thӏ trѭӡng. Ngân hàng vүn có thӇ chҩp nhұn rӫi ro, không sӱ dөng hay chӍ sӱ dөng các biӋn pháp ÿLӅu tiӃt rӫi ro lãi suҩt ӣ mӝt qui mô nhҩt ÿӏnh nӃu nhѭ hӑ tin rҵng xu thӃ cӫa lãi suҩt thӏ trѭӡng sӁ theo chiӅu hѭӟng có lӧi cho ngân hàng và nӃu rӫi ro có xҧy ra thì ÿó là ÿiӅu ÿã ÿѭӧc lѭӡng trѭӟc và nҵm hoàn toàn trong sӵ kiӇm soát cӫa ngân hàng, ngân hàng chҩp nhұn ÿѭӧc rӫi ro này. Ta thҩy qua 3 năm tӯ năm 2004 ÿӃn năm 2006 thì NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng luôn ӣ trҥng thái nhҥy cҧm nguӗn vӕn tӭc tài sҧn nhҥy cҧm lãi suҩt luôn nhӓ hѫn nguӗn vӕn nhҥy cҧm lãi suҩt nhѭng ӣ mӭc chênh lӋch không quá cao, nhѭng nó cNJng ҧnh hѭӣng ÿӃn mөc tiêu lӧi nhuұn cӫa ngân hàng tӭc giҧm lӧi nhuұn ròng do thì lãi suҩt luôn ӣ trҥng thái tăng qua các năm. Do ÿó ÿӇÿҥt ÿѭӧc mөc tiêu lӧi nhuұn mong muӕn thì chúng ta phҧi có sӵÿLӅu chӍnh lҥi cѫ cҩu Trang 70 cӫa tài sҧn và nguӗn vӕn nhҥy cҧm lãi suҩt ÿӇ giҧm thiӇu rӫi ro lãi suҩt bӣi thông qua dӵ báo thì lãi suҩt có xu hѭӟng tăng. Do chѭa ÿѭӧc phép sӱ dөng các công cө hiӋn ÿҥi vӅ lãi suҩt, nên các ngân hàng chӫ yӃu thӵc hiӋn biӋn pháp tái cҩu trúc lҥi tài sҧn và nguӗn vӕn cӫa ngân hàng ÿӇ hҥn chӃ rӫi ro lãi suҩt. ChӍ vӟi cách này ngân hàng có thӇ hҥn chӃÿѭӧc rӫi ro lãi suҩt, nhѭng lҥi dүn ÿӃn hҥn chӃ mөc tiêu cӫa ngân hàng trong viӋc thay ÿәi cѫ cҩu tài sҧn và nguӗn vӕn và tӕn kém nhiӅu chi phí. Các biӋn pháp hҥn chӃ rӫi ro lãi suҩt cӫa ngân hàng thӵc tӃ hiӋn nay bao gӗm: 4.2.1. ĈiӅu chӍnh cѫ cҩu giӳa tài sҧn và nguӗn vӕn: Trong nhӳng thӡi kǤ ngân hàng nhұn thҩy xu hѭӟng lãi suҩt giҧm, nhà quҧn trӏ ngân hàng ÿã thay ÿәi Fѫ cҩu giӳa tài sҧn và nguӗn vӕn theo xu hѭӟng: giҧm thӡi gian tӗn tҥi cӫa nguӗn vӕn, tӭc là giҧm thӡi hҥn huy ÿӝng vӕn có thӡi hҥn lâu dài và tәng thӡi gian tӗn tҥi cӫa tài sҧn, tӭc là kéo dài thӡi gian cho vay. Mһt khác, khi nhұn thҩy xu hѭӟng tăng, các nhà quҧn trӏÿã thay ÿәi cѫ cҩu cӫa tài sҧn và nguӗn vӕn theo hѭӟng: Kéo dài tӡi gian tӗn tҥi cӫa nguӗn vӕn, tӭc là tăng thӡi hҥn huy ÿӝng vӕn có thӡi hҥn và giҧm thӡi gian tӗn tҥi cӫa tài sҧn, tӭc là giҧm thӡi gian cho vay. Còn ÿӕi vӟi NHNo & PTNT Sóc Trăng ÿang trong trҥng thái nhҥy cҧm nguӗn vӕn và vӟi tình hình lãi suҩt biӃn ÿӝng Wăng mҥnh nhѭ hiӋn nay thì có mӝt trong hai cách là: 4.2.1.1. Kéo dài thӡi gian tӗn tҥi cӫa nguӗn vӕn (tӭc là tăng thӡi hҥn huy ÿӝng vӕn có thӡi hҥn) nhѭ: - Hoán ÿәi các khoҧn mөc nguӗn vӕn: NH No&PTNT Sóc Trăng cNJng có thӇ làm cho ÿӝ co giãn lãi suҩt cӫa nguӗn vӕn ÿѭӧc giҧm xuӕng ÿӇ cân bҵng hoһc tiӃn tӟi cân bҵng vӟi bên tài sҧn thông qua viӋc chuyӇn ÿәi mӝt sӕ khoҧn mөc cӫa nguӗn vӕn. Chҷng hҥn, NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng có thӇ trҧ lãi các khoҧn vay thӏ trѭӡng liên ngân hàng (hoһc vay tái cҩp vӕn) vӟi lãi suҩt biӃn ÿәi và thay vào ÿó là các khoҧn vay thӏ trѭӡng liên ngân hàng (hoһc vay tái cҩp vӕn) vӟi lãi suҩt cӕÿӏnh. Nhѭ vұy, ngân hàng sӁÿҥt ÿѭӧc mөc tiêu giҧm rӫi ro lãi suҩt cӫa mình. Ĉӝ co giãn cӫa lãi suҩt chuyӇn ÿәi cNJng nhѭ khӕi lѭӧng cӫa khoҧn mөc nguӗn vӕn này sӁ quyӃt ÿӏnh ÿӝ co giãn lãi suҩt chung cӫa toàn bӝ nguӗn vӕn giҧm xuӕng ÿѭӧc bao nhiêu, có ÿҥt mөc tiêu cân bҵng, hay giҧm chênh lӋch vӟi bên tài sҧn hay không. Trang 71 - 7ăng qui mô cân sӕ (tăng tәng nguӗn vӕn, tăng tәng tài sҧn) NӃu nhѭ các biӋn pháp chuyӇn ÿәi khoҧn mөc tài sҧn hay nguӗn vӕn không ÿem lҥi kӃt quҧÿLӅu tiӃt rӫi ro lãi suҩt nhѭ mong muӕn hoһc mӟi chӍÿҥt mӝt phҫn yêu cҫu thì ngân hàng phҧi sӱ dөng biӋn pháp tăng qui mô cân sӕ vӟi mөc ÿích ÿӗng thӡi tăng ÿӝ co giãn lãi suҩt mӝt bên bҧng cân ÿӕi và giҧm ÿӝ co giãn lãi suҩt cӫa bên kia. Chҷng hҥn, khi ÿӝ co giãn lãi suҩt cӫa tài sҧn quá cao so vӟi nguӗn vӕn thì ngân hàng có thӇ huy ÿӝng vӕn vay ngҳn hҥn trên thӏ trѭӡng liên ngân hàng (vӟi lãi suҩt biӃn ÿәi) ÿӇ rӗi ÿem ÿҫu tѭ lҥi cho các sҧn phҭm có lãi suҩt cӕÿӏnh (ÿӝ co giãn lãi suҩt bҵng không). Tuy nhiên, sӱ dөng biӋn pháp này cҫn hӃt sӭc thұn trӑng vì có nhӳng hҥn chӃ nhҩt ÿӏnh. Qui mô tәng nguӗn vӕn/tәng tài sҧn tăng lên sӁ có thӇ làm thay ÿәi cѫ cҩu và hàng loҥt chӍ sӕ hoҥt ÿӝng, các tӹ lӋ an toàn khác mà ngân hàng phҧi bҧo ÿҧm tuân thӫ. Do vұy, cҫn tính toán kӻ và sӱ dөng biӋn pháp này ӣ mӭc ÿӝ tѭѫng ÿӕi hҥn chӃ. 4.2.1.2. Giҧm thӡi gian tӗn tҥi cӫa tài sҧn (tӭc là giҧm thӡi gian cho vay): - Hoán ÿәi các khoҧn mөc ÿҫu tѭ: Vӟi viӋc hoán ÿәi mӝt sӕ khoҧn mөc trong danh mөc ÿҫu tѭ (sӱ dөng vӕn), ngân hàng có thӇ làm Wăngÿӝ co giãn cӫa lãi suҩt tài sҧn. Chҷng hҥn, ngân hàng có thӇ chuyӇn ÿәi các khoҧn ÿҫu tѭ có lãi suҩt cӕÿӏnh nhѭ trái phiӃu Chính phӫ sang mӝt sӕ danh mөc ÿҫu tѭ có lãi suҩt biӃn ÿәi. Theo ÿó, NHNo & PTNT Sóc Trăng có thӇ thӓa thuұn vӟi khách hàng vӅ mӝt lãi suҩt linh hoҥt, không cӕÿӏnh và ÿѭӧc ÿLӅu chӍnh theo ÿӏnh kǤ 3 tháng, 6 tháng hoһc 1 năm.ĈiӅu này sӁ giúp cho ÿӝ co giãn lãi suҩt cӫa toàn bӝ tài sҧn Wăng lên, bӟt chênh lӋch vӟi ÿӝ co giãn lãi suҩt cӫa toàn bӝ nguӗn vӕn. Ĉӝ co giãn cӫa lãi suҩt ÿӏnh chuyӇn này sӁ quyӃt ÿӏnh ÿӝ co giãn lãi suҩt chung cӫa toàn bӝ tài sҧn tăng ÿѭӧc bao nhiêu, có ÿҥt mөc tiêu giҧm rӫi ro lãi suҩt hay không. 4.2.2. Ngân hàng thӵc hiӋn cân ÿӕi phù hӧp vӅ mһt thӡi gian giӳa tài sҧn và nguӗn vӕn. Mӝt sӕ ngân hàng ÿã chӫÿӝng tìm kiӃm các dӵ án có sӵ trùng hӧp giӳa thӡi gian cӫa tài sҧn và nguӗn vӕn. Cө thӇ, mӝt sӕ ngân hàng ÿã ÿa dҥng hóa các kǤ hҥn gӱi tiӅn nhѭ nhұn tiӅn gӱi không kǤ hҥn, kǤ hҥn mӝt tháng, hai tháng… và các kǤ hҥn cho vay tѭѫng ӭng. Sӵ tѭѫng ӭng giӳa kǤ hҥn huy ÿӝng vӕn và cho vay mӝt mһt ÿáp ӭng ÿѭӧc nhu cҫu cӫa khách hàng, mһt khác giúp cho ngân hàng hҥn chӃÿѭӧc rӫi ro lãi suҩt. Trang 72 4.2.3. Giҧi pháp vӅ kǤÿӏnh giá cӫa ngân hàng: Vҩn ÿӅ phân nhóm tài sҧn theo mӝt khung kǤ hҥn nhҩt ÿӏnh ÿã phҧn ánh sai lӋch thông tin vӅ cѫ cҩu các tài sҧn và nguӗn vӕn trong cùng mӝt nhóm. Do ÿó, ÿӇ hҥn chӃ vҩn ÿӅ này, ngân hàng cҫn phҧi xây dӵng mӝt hӋ thӕng mҥng nӝi bӝ online, vì khi ÿó ngân hàng có thӇÿӏnh giá tài sҧn tҥi bҩt cӭ thӡi ÿLӇm nào. Xét tӯ góc ÿӝ này thì mô hình ÿӏnh giá lҥi trong quҧn trӏ rӫi ro lãi suҩt cӫa ngân hàng trӣ nên có ý nghƭa thӵc tӃ hѫn. 4.2.4. Áp dөng nghiӋp vөÿҧm bҧo rӫi ro lãi suҩt. Vӟi sӵ ra ÿӡi cӫa các công cө hiӋn ÿҥi nhѭ công cө kǤ hҥn vӅ lãi suҩt, hoán ÿәi tiӅn gӱi sӁ tҥo ÿLӅu kiӋn cho ngân hàng có thӇ giҧm ÿѭӧc rӫi ro lãi suҩt nhѭng ít tӕn kém và không nhҩt thiӃt phҧiÿiӅu chӍnh cѫ cҩu lҥi tài sҧn và nguӗn vӕn. Bên cҥnh ÿó, thӏ trѭӡng tài chính ViӋt Nam kém phát triӇn cNJng là yӃu tӕҧnh hѭӣng ÿӃn viӋc áp dөng các kӻ thuұt quan hӋ rӫi ro lãi suҩt, gây khó khăn cho viӋc áp dөng các công cө tài chính hiӋn ÿҥi, vì vұy viӋc hҥn chӃ rӫi ro lãi suҩt cӫa ngân hàng chӫ yӃu là tái cҩu trúc tài sҧn và nguӗn vӕn cho phù hӧp vӟi mӭc tăng hoһc giҧm lãi suҩt thӏ trѭӡng. Vӟi thӵc trҥng hoҥt ÿӝng cӫa ngân hàng hiӋn nay, thiӃt nghƭ viӋc nhұn biӃt và ӭng dөng các phѭѫng pháp quҧn trӏ rӫi ro lãi suҩt nhҵm giҧm rӫi ro trong hoҥt ÿӝng kinh doanh cӫa ngân hàng là hӃt sӭc cҫn thiӃt. NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng cҫn nghiên cӭu kƭ các phѭѫng pháp ÿӇ lӵa chӑn, ӭng dөng vào thӵc tiӉn hoҥt ÿӝng kinh doanh cӫa mình. Trang 73 CHѬѪNG 5 .ӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ 5.1. KӂT LUҰN Trong nhӳng năm qua NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng ÿã ÿóng góp tích cӵc vào sӵ phát triӇn chung cӫa nӅn kinh tӃ tӍnh nhà, thúc ÿҭy chuyӇn dӏch cѫ cҩu cӫa nӅn kinh tӃ, góp phҫn thӵc hiӋn mөc tiêu công nghiӋp hoá - hiӋn ÿҥi hoá ÿҩt nѭӟc, gián tiӃp tҥo công ăn, viӋc làm cho ngѭӡi lao ÿӝng. Ngoài mөc tiêu kinh doanh mang lҥi lӧi nhuұn, ngân hàng còn giúp cho khách hàng có vӕn ÿӇ phát triӇn sҧn xuҩt, ÿҧm bҧo ÿӡi sӕng và có cѫ hӝi vѭѫn lên làm giàu, có nhӳng ÿóng góp tích cӵc trong sӵ nghiӋp phát triӇn kinh tӃ, góp phҫn xoá ÿói giҧm nghèo, nâng cao ÿӡi sӕng xã hӝi tӯ thành thӏÿӃn nông thôn. Ĉӭng trѭӟc sӵ phát triӇn cӫa nӅn kinh tӃ trong nѭӟc và trên thӃ giӟi thì vҩn ÿӅÿһt lên hàng ÿҫu ÿӕi vӟi mӑi ngân hàng là hiӋu quҧ hoҥt ÿӝng. Tuy nhiên muӕn ÿҥt ÿѭӧc hiӋu quҧ kinh tӃ nhѭ mong muӕn ÿòi hӓi các ngân hàng không ngӯng nӛ lӵc hѫn nӳa, khҳc phөc nhӳng khó khăn và hҥn chӃ cӫa mình ÿӇ vѭѫn lên phát triӇn. Ĉây cNJng chính là sӵ nӛ lӵc cӫa NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng trong thӡi gian qua. Bҵng chính nghӏ lӵc cӫa mình, ngân hàng ÿã vѭӧt qua bao nhiêu khó khăn vӅ biӃn ÿӝng cӫa nӅn kinh tӃ thӏ trѭӡng, sӵ cҥnh tranh gay gҳt cӫa các ngân hàng thѭѫng mҥi khác trên cùng ÿӏa bàn, chi nhánh ÿã trӣ thành mӝt trong nhӳng ngân hàng quan trӑng hiӋn nay. Phҩn ÿҩu theo phѭѫng châm ÿã ÿӅ ra cho ÿӏnh hѭӟng hoҥt ÿӝng trong tѭѫng lai: “Phát huy truyӅn thӕng và nӝi lӵc, nâng cao tҫm vӏ thӃ, tăng nguӗn vӕn - tăng trѭӣng tín dөng an toàn phөc vө ÿҫu tѭ và sҧn xuҩt kinh doanh, góp phҫn phát triӇn kinh tӃ vùng Ĉӗng Bҵng Sông Cӱu Long”. Trong ba năm qua, ngân hàng ÿã ÿҥt ÿѭӧc nhiӅu thҳng lӧi to lӟn, phөc vө ngày càng tӕt hѫn cho công cuӝc ÿҫu tѭ phát triӇn kinh tӃ xã hӝi. ĈӇÿҥt ÿѭӧc nhӳng thành tӵu ÿó, NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng ÿã phҧi luôn quan tâm ÿӃn công tác quҧn trӏ rӫi ro cӫa mình, bӣi vì hoҥt ÿӝng cӫa ngành ngân hàng luôn có sӵÿánh ÿәi giӳa lӧi nhuұn và rӫi ro. Mӝt trong nhӳng loҥi hình rӫi ro tiӅm ҭn mà ngân hàng thѭӡng xuyên phҧi ÿӕi mһt là rӫi ro lãi suҩt. Do ÿó, viӋc quҧn trӏ rӫi ro lãi suҩt là mӝt viӋc làm cҫn thiӃt ÿӕi vӟi mӛi ngân hàng trong giai ÿoҥn hiӋn nay và NHNo & PTNT Sóc Trăng nói riêng. Qua quá trình phân tích, chuyên ÿӅÿã khái quát hóa mӝt phҫn nào ÿó vӅ thӵc trҥng rӫi ro lãi Trang 74 suҩt cӫa ngân hàng, cNJng nhѭ nhӳng vҩn ÿӅÿã ÿѭӧc và chѭa ÿѭӧc giҧi quyӃt. Tӯ ÿó các nhà quҧn trӏ ngân hàng có thӇ có nhӳng chiӃn lѭӧc phҧn ӭng vӟi sӵ biӃn ÿӝng cӫa lãi suҩt thӏ trѭӡng nhҵm hҥn chӃ tӕi ÿa rӫi ro lãi suҩt, ÿӗng thӡi tӕi ÿa hóa mөc tiêu lӧi nhuұn cӫa ngân hàng mình. 5.2. KIӂN NGHӎ 5.2.1. Ĉӕi vӟi NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng Mӝt là: Trong bӕi cҧnh lãi suҩt thӏ trѭӡng có xu hѭӟng biӃn ÿӝng nhiӅu Kѫn, cҫn có sӵ quan tâm cӫa bӝ máy lãnh ÿҥo và cán bӝ ngân hàng trong nhұn thӭc mӝt cách toàn diӋn vӅ quҧn lý rӫi ro lãi suҩt, trong hoҥt ÿӝng kinh doanh ngân hàng, nhѭ xây dӵng mӝt chính sách quҧn lý rӫi ro lãi suҩt, có nhӳng nӝi dung cҫn thӵc hiӋn trong quá trình quҧn lý rӫi ro… Ĉһc biӋt trong xu thӃ hӝi nhұp kinh tӃ, tài chính quӕc tӃ hiӋn nay vì trên thӵc tӃ, muӕn biӃt ÿѭӧc mӭc ÿӝ tәn thҩt cӫa rӫi ro lãi suҩt ÿӇ có biӋn pháp phòng chӕng thì NHNo & PTNT cҫn phҧi tính toán ÿѭӧc rӫi ro lãi suҩt tác ÿӝng nhѭ thӃ nào ÿӃn thu nhұp ròng cNJng nhѭ giá trӏ tài sҧn cӫa ngân hàng. ĈӇ xác ÿӏnh mӝt cách chính xác nhӳng tác ÿӝng này ÿòi hӓi cán bӝ ngân hàng phҧi thӵc sӵ am hiӇu vӅ quҧn lý tài sҧn – nguӗn vӕn cӫa ngân hàng, ÿӗng thӡi phҧi có nhӳng kiӃn thӭc nhҩt ÿӏnh vӅ tài chính ÿӇ nҳm vӳng nhӳng kӻ thuұt ÿo lѭӡng rӫi ro lãi suҩt bҵng viӋc sӱ dөng các mô hình. Ĉӕi vӟi NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng, ÿây là vҩn ÿӅ tѭѫng ÿӕi mӟi và phҫn lӟn cán bӝ nhân viên ngân hàng ÿiӅu chѭa ÿѭӧc trang bӏ nhӳng kiӃn thӭc này. Bên cҥnh ÿó, trình ÿӝ hiӇu biӃt cӫa cán bӝ nhân viên ngân hàng vӅ các nghiӋp vө phái sinh nhѭ giao dӏch kǤ hҥn, hoán ÿәi, quyӅn chӑn,… vүn còn hҥn chӃ. Ngân hàng chѭa có ÿӝi ngNJ nhân viên am hiӇu nhӳng kiӃn thӭc vӅ tài chính, pháp lý, vӅ thӏ trѭӡng giao dӏch, ÿһc biӋt là kӻ thuұt ÿӏnh giá và giao dӏch các công cө tài chính phái sinh, và ÿây chính là mӝt trong nhӳng nguyên nhân gây trӣ ngҥi trong viӋc triӇn khai các nghiӋp vө phái sinh phòng ngӯa rӫi ro lãi suҩt tҥi ngân hàng. Hai là: Tә chӭc bӝ phұn chuyên trách thӵc hiӋn viӋc ÿo lѭӡng, ÿánh giá rӫi ro là công viӋc tѭѫng ÿӕi khó và ÿòi hӓi nhӳng kӻ thuұt khá phӭc tҥp. Công viӋc này có mӝt vӏ trí quan trӑng trong quá trình quҧn lý rӫi ro lãi suҩt cӫa ngân hàng nên thѭӡng do mӝt bӝ phұn chuyên trách thӵc hiӋn. Cҫn sӵ quan tâm ÿӃn viӋc ÿo Trang 75 Oѭӡng, ÿánh giá rӫi ro lãi suҩt, cҫn ÿѭӧc phân công cө thӇ cho bӝ phұn nào trong ngân hàng nghiên cӭu thӵc hiӋn. Ba là: HӋ thӕng thông tin, trình ÿӝ công nghӋ cӫa ngân hàng cҫn ÿѭӧc trang bӏÿӇÿáp ӭng yêu cҫu quҧn lý rӫi ro trong kinh doanh ngân hàng trong xu thӃ hӝi nhұp quӕc tӃ. Cҫn chuүn bӏ nhӳng kiӅu kiӋn cө thӇ dӇ ӭng dөng các nghiӋp vө phái sinh trong phòng ngӯa rӫi ro lãi suҩt. Chҷng hҥn, mӝt trong nhӳng ÿiӅu kiӋn quy ÿӏnh trong quy chӃ là các tә chӭc tín dөng phҧi “xây dӵng quy trình thӵc hiӋn giao dӏch hoán ÿәi lãi suҩt, trong ÿó gӗm cҧ biӋn pháp phòng ngӯa rӫi ro” thì cҫn ÿѭӧc xúc tiӃn tҥi ngân hàng trong tѭѫng lai. Tóm lҥi: ĈӇ tăng cѭӡng quҧn lý rӫi ro lãi suҩt nhҵm giҧm thiӇu nhӳng tәn thҩt ÿӕi vӟi NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng tӯ loҥi rӫi ro này, ÿòi hӓi trong thӡi gian tӟi, NHNo & PTNT TӍnh Sóc Trăng cҫn quan tâm tìm hiӇu nhӳng nguyên nhân gây hҥn chӃ, trên cѫ sӣ ÿó nghiên cӭu áp dөng các giҧi pháp cҫn thiӃt, nhanh chóng khҳc phөc nhӳng mһt còn hҥn chӃ trong công tác quҧn lý rӫi ro lãi suҩt. 5.2.2. Ĉӕi vӟi ngân hàng cҩp trên Ngân hàng nhà nѭӟc tăng cѭӡng quan tâm chӍÿҥo và hӛ trӧ cho công tác quҧn trӏ rӫi ro cӫa các NHTM thông qua viӋc phә biӃn kinh nghiӋm vӅ quҧn lý rӫi ro cӫa các ngân hàng trong và ngoài nѭӟc, ban hành các văn bҧn thӕng nhҩt vӅ quҧn lý rӫi ro và có biӋn pháp chӃ tài nghiêm túc các NHTM không tuân thӫ các quy ÿӏnh này. Hӛ trӧ các NHTM trong viӋc ÿào tҥo, tұp huҩn cho cán bӝ nghiӋp vө… Ngân hàng Nhà nѭӟc cҫn thӵc hiӋn hiӋu quҧ chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc ӣ lƭnh vӵc là ÿҫu mӕi soҥn thҧo và ban hành các văn bҧn thӕng nhҩt vӅ quҧn lý rӫi ro trong hoҥt ÿӝng ngân hàng phù hӧp vӟi thông lӋ quӕc tӃ, tuân thӫ nhӳng tiêu chí hѭӟng dүn trong hӋ thӕng quҧn lý rӫi ro cӫa uӹ ban Basel, nhӳng tiêu chí ÿang ÿѭӧc hҫu hӃt các ngân hàng thѭѫng mҥi trên thӃ giӟi áp dөng. Bên cҥnh ÿó Ngân hàng nhà nѭӟc trên cѫ sӣ nghiên cӭu cұp nhұt sӕ liӋu báo cáo thӕng kê tӯ các ngành, ÿӇÿѭa ra dӵ báo vӅ xu hѭӟng phát triӇn, rӫi ro có thӇ gһp cӫa các ngành kinh tӃ tӯÿó các ngân hàng thѭѫng mҥi có ÿӏnh hѭӟng ÿҫu tѭ mӝt cách hiӋu quҧ hҥn chӃÿѭӧc rӫi ro. Trang 76 5.2.3. Ĉӕi vӟi nhà nѭӟc và chính quyӅn ÿӏa phѭѫng C̯n có c˯ quan d͹ báo s͹ thay ÿ͝i cͯa lãi sṷt: ViӋc ÿo lѭӡng rӫi ro lãi suҩt không chӍ nhҵm ÿánh giá nhӳng tәn thҩt mà ngân hàng phҧi gánh chӏu trong quá khӭ, trong ÿLӅu kiӋn lãi suҩt thӏ trѭӡng biӃn ÿӝng mà quan trӑng hѫn, giúp các ngân hàng dӵ tính ÿѭӧc nhӳng thiӋt hҥi có thӇ phát sinh trong tѭѫng lai, qua ÿó, giúp ngân hàng lӵa chӑn nhӳng giҧi pháp phòng ngӯa mӝt cách có hiӋu quҧ nhӳng rӫi ro này. ĈӇ dӵ tính chính xác mӭc ÿӝ thiӋt hҥi cӫa ngân hàng khi lãi suҩt thӏ trѭӡng biӃn ÿӝng thì mӝt trong nhӳng vҩn ÿӅ quan trӑng là phҧi dӵ báo chính xác mӭc ÿӝ biӃn ÿӝng cӫa lãi suҩt trong tѭѫng lai. Cho ÿӃn nay, tҥi ViӋt Nam chѭa có cѫ quan nào chӏu trách nhiӋm thӵc hiӋn dӵ báo xu hѭӟng biӃn ÿӝng cӫa nhӳng biӃn sӕ vƭ mô quan trӑng, trong ÿó có lãi suҩt. Ĉây cNJng là mӝt trӣ ngҥi không nhӓÿӕi vӟi các ngân hàng trong viӋc lѭӧng hóa rӫi ro lãi suҩt mӝt cách chính xác. Ch˱a hoàn thi͏n các văn b̫n pháp lý v͉ vi͏c ÿo l˱ͥng và qu̫n lý rͯi ro lãi sṷt t̩i các ngân hàng th˱˯ng m̩i: Cho ÿӃn nay, trong các văn bҧn pháp luұt vӅ hoҥt ÿӝng ngân hàng chѭa có văn bҧn nào quy ÿӏnh vӅ viӋc quҧn lý, ÿo Oѭӡng rӫi ro lãi suҩt tҥi các ngân hàng thѭѫng mҥi, kӇ cҧ trong Quy chӃ giám sát cӫa Thanh tra ngân hàng nhà nѭӟc cNJng chѭa có quy ÿӏnh nӝi dung giám sát này. Mӝt khi cѫ quan quҧn lý chѭa có yêu cҫu cө thӇ thì các ngân hàng thѭѫng mҥi chѭa thӇ nhұn thӭc ÿҫy ÿӫ vӅ sӵ cҫn thiӃt cNJng nhѭ cách thӭc thӵc hiӋn viӋc quҧn lý rӫi ro lãi suҩt và ÿây cNJng chính là mӝt ÿLӇm hҥn chӃ cho viӋc lѭӧng hóa rӫi ro lãi suҩt tҥi các ngân hàng thѭѫng mҥi. Mһt khác, các văn bҧn pháp lý vӅ nghiӋp vө phái sinh cNJng chѭa ÿѭӧc hoàn thiӋn. HiӋn tҥi, ngân hàng nhà nѭӟc mӟi chӍ ban hành các văn bҧn quy ÿӏnh vӅ nghiӋp vө phái sinh ngoҥi tӋ nhѭ giao dӏch kǤ hҥn, giao dӏch hoán ÿәi, ÿӕi vӟi nghiӋp vө phái sinh lãi suҩt mӟi chӍ có giao dӏch hoán ÿәi lãi suҩt, chѭa có văn bҧn pháp lý nào ÿѭӧc ban hành ÿӇ hѭӟng dүn các ngân hàng thѭѫng mҥi thӵc hiӋn các nghiӋp vө phái sinh vӅ lãi suҩt khác nhѭ kǤ hҥn tiӅn gӱi (FFD), kǤ hҥn lãi suҩt (FRA), các nghiӋp vө quyӅn chӑn nhѭ CAP, FLOORS, COLLAR,… Ĉӕi vӟi các giao dӏch phái sinh vӅ chӭng khoán nhѭ giao dӏch kǤ hҥn, quyӅn chӑn trái phiӃu, cә phiӃu cNJng chѭa có cѫ sӣ pháp lý ÿӇ thӵc hiӋn tҥi ViӋt Nam. Trang 77 Th͓ tr˱ͥng tài chính ± ti͉n t͏ ch˱a phát tri͋n: 'ѭӟi sӵ quҧn lý cӫa ngân hàng nhà nѭӟc cҫn tác ÿӝng thúc ÿҭy thӏ trѭӡng tài chính phát triӇn và hiӋn ÿҥi, thӏ trѭӡng sӁ làm cho các công cө thӏ trѭӡng phát huy tác dөng, trong ÿó bao gӗm cҧ lãi suҩt. Cҫn ÿa dҥng hoá các chӫng loҥi công cө tài chính. Thӏ trѭӡng tiӅn tӋ phát triӇn sӁ là nѫi cung cҩp nhӳng thông tin quan trӑng vӅ mӭc lãi suҩt ngҳn hҥn ÿӇ có thӇ trӣ thành ÿѭӧc ÿѭӡng cong lãi suҩt, làm cѫ sӣ cho viӋc dӵ báo lãi suҩt cӫa thӏ trѭӡng cNJng nhѭ viӋc ÿӏnh giá các trái phiӃu có lãi suҩt cӕÿӏnh và các hӧp ÿӗng phái sinh. Giúp NHNo & PTNT trong viӋc ÿӏnh lѭӧng và sӱ dөng các công cө phòng ngӯa rӫi ro lãi suҩt có hiӋu quҧ. Trang 78 TÀI LIӊU THAM KHҦO ----& ---- 1. Ths. Thái Văn Ĉҥi. (2003). Nghi͏p vͭ ngân hàng th˱˯ng m̩i, Tӫ sách trѭӡng Ĉҥi Hӑc Cҫn Thѫ, 2003. 2. Peter S.Rose. (2001). Qu̫n tr͓ ngân hàng th˱˯ng m̩i, NXB Tài Chính. 3. Ts. NguyӉn Văn TiӃn. Ĉánh giá và phòng ngͳa rͯi ro trong kinh doanh ngân hàng, NXB Thӕng kê. 4. Ts. Lê Văn Tѭ. Qu̫n tr͓ ngân hàng th˱˯ng m̩i, NXB Tài Chính. 5. NguyӉn Anh Thѭ. “Mô hình ÿӏnh giá lҥi trong quҧn trӏ rӫi ro lãi suҩt”, Th͓ tr˱ͥng tài chính ti͉n t͏, Sӕ (8). 6. Lê Quӕc ViӋt. “Cuӝc ÿua lãi suҩt bҳt ÿҫu khӣi tranh”, T̩p chí ngân hàng, Sӕ (22). 7. NguyӉn Anh Thѭ. “DiӉn biӃn lãi suҩt và nhӳng tác ÿӝng chӫ yӃu”, Th͓ tr˱ͥng tài chính ti͉n t͏, Sӕ (19). 8. NguyӉn Thӏ Thanh Sѫn. “Quҧn trӏ tài sҧn và nguӗn vӕn cӫa các ngân hàng thѭѫng mҥi nѭӟc ta hiӋn nay”, T̩p chí ngân hàng, Sӕ (5). 9. Mӝt sӕ tài liӋu, bài viӃt có liên quan tӯ mҥng internet.