Luận văn Rủi ro tín dụng tại ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai

.3. Kinh nghiệm giải quyết Nợ quá hạn của Mỹ Để giải quyết Nợ quá hạn, Mỹ đã thành lập các công ty quản lý tài sản (asset arangement company – AMC) công ty này có nhiệm vụ mua lại số nợ khó đòi của các ngân hàng thương mại. AMC phát hành trái phiếu do Chính phủ (bộ tài chính) đưa ra bảo lãnh và các ngân hàng sẽ mua lại toàn bộ số trái phiếu này. AMC dùng số tiền thu được từ việc phát hành trái phiếu đó để mua lại toàn bộ số nợ của các ngân hàng (thường là theo một tỷ lệ chiết khấu nhất định). Sau đó, AMC sẽ dùng mọi cách để tối đa hoá khả năng thu hồi nợ thông qua các biện pháp khác nhau như sử dụng tài sản thế chấp để góp vốn liên doanh, liên kết, cho thuê, chuyển nợ thành cổ phần...Như vậy, thực chất của quá trình trên là Ngân hàng đổi nợ của mình để lấy trái phiếu do AMC phát hành và thu tiền khi trái phiếu đến hạn. Mô hình này tỏ ra rất thành công ở Mỹ đã được Trung Quốc thử nghiệm và các Ngân hàng thương mại Việt Nam cũng đang tham khảo mô hình hoạt động của AMC để áp dụng voà các công ty quản lý tài sản của Việt Nam. 1.4. Kinh nghiệm giải quyết Nợ quá hạn của Nhật Bản Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 45 Có thể nói kể từ sau cuộc khủng khoảng 1998 đến này, hệ thống ngân hàng Nhật Bản luôn đứng trước nguy cơ rơi vào một cuộc khủng hoảng mới. Cho tới đầu năm 2002, số Nợ quá hạn trên tổng dư nợ tín dụng đã lên tới 70% (237.000 tỷ yên). Chính phủ Nhật Bản đã giải quyết số Nợ quá hạn này thông qua công ty thu và xử lý nợ (Resolution and Collection Company – RCC) được thành lập vào năm 1999. RCC có nhiệm vụ là mua lại các khoản nợ từ những ngân hàng có các khoản nợ khó đòi. Mặc dù cho đến này, RCC đã chi khoản 1 ngàn tỷ yên nhưng vấn đề là các Ngân hàng không muốn bán nợ cho RCC vì lý do mức giá mà RCC nói là giá thị trường trả cho các Ngân hàng khi mua nợ chỉ bằng 5% giá trị nợ. Vì thế giải pháp của Chính phủ Nhật là: - Trong vòng 2 năm, các Ngân hàng phải phân loại những người đi vay trong tình trạng phá sản. Các khoản nợ quá hạn mới phải giảm đi trong vòng 3 năm kể từ ngày ngân hàng phân loại những công ty này. RCC tham gia mua lại các khoản nợ khó đòi và bất động sản thế chấp. RCC sẽ mua lại nợ quá hạn với giá linh hoạt hơn. - Ban tài chính sẽ tăng cường công tác kiểm tra ở các Ngân hàng lớn với những đợt kiểm tra đặc biệt vào các con nợ có đánh giá tín dụng và cổ phiếu thay đổi. Cùng với kiểm toán, ban tài chính hy vọng sẽ đảm bảo được tính chính xác, kịp thời phân loại các con nợ. 2. Nhóm giải pháp trực tiếp 2.1. Tuân thủ chặt chẽ quy trình tín dụng Đây là giải pháp cần thiết trước tình hình hoạt động tín dụng của Ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai, trước những nhu cầu vốn phát triển mạnh của nền kinh tế tỉnh. - Thẩm định hiệu quả và tính khả thi của dự án vay vốn Công tác thẩm định dự án của Ngân hàng chưa thật chú trọng lắm, chưa có riêng 1 phòng và các chuyên gia thẩm định dự án, cán bộ phải đảm nhiệm luôn cả công tác này trong khi đó các bộ tín dụng của ngân hàng chưa được chuyên sâu, không thể thiếu được trước khi cấp tín dụng cho khách hàng. Do Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 46 đó, ngân hàng cần thành lập riêng một phòng thẩm định dự án và cần phải thực hiện một cách nghiêm túc trong phân tích thẩm định dự án. +) Trong phân tích, thẩm định dự án, cán bộ tín dụng cần kiểm tra tính chính xác hợp lý của các số liệu được khách hàng đưa vào bảng dự trù doanh thu lời lãi của dự án. Việc thẩm định dự án một cách kỹ lưỡng sẽ là cơ sở để xác định mức cho vay, thời gian thu nợ, mực thu nợ từng thời kỳ...hợp lý tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuận lợi. +) Để phục vụ cho việc thẩm định dự án, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Lào Cai cần phải đào tạo các chuyên gia về thảm định trang bị những phần mềm hiện đại để việc tính toán các chỉ tiêu kinh tế nhanh chóng và chính xác hơn, ví dụ phần mềm Crystal ball, rất có hiệu quả ứng dụng, trong phân tích mô phỏng, với phần mềm này, cấn bộ tín dụng có thể xác định được sự thay đổi của chỉ tiêu hiệu quả NPV, IRR. Khi có sự thay đổi đồng thời của các chỉ tiêu nhân tố chứ không phải chỉ có sự thay đổi của 1 nhân tố trong phương pháp phân tích độ nhậy thông thường. - Thành lập tổ thẩm định dự án có tính chuyên nghiệp cao, - Các phân tích về thị trường cho thấy cơ hội đầu tư dự án là rất lớn trong thời gian tới, trong khi đó kinh nghiệm trong lĩnh vực nàyv lại không có do đó nhằm đảm bảo cho vay an toàn, nên thành lập 2 tổ thẩm định có tính chuyên nghiệp cao, 1 tổ chuyên tái thẩm định các dự án vay vốn có giá trị cao và thời gian dài. Tổ còn lại là các cán bộ tín dụng chưa đủ kinh nghiệm thẩm định dự án nếu chỉ giới hạn cho vay các dự án có giá trị nhỏ và thời gian vay ngắn. 2.2. Kiểm tra giám sát tín dụng chặt chẽ hơn. Để đảm bảo an toàn trong cho vay, tránh được những rủi ro tín dụng không đáng có cán bộ tín dụng cần thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh của khách hàng, hoạt động thực hiện dự án của đối tượng vay để đảm bảo vốn vay được sử dụng đúng mục đích, an toàn và hiệu quả. Do ở ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai số lượng nhân viên tín dụng rất ít và vậy kiểm tra kiểm soát tín dụng thường xuyên là rất khó khăn, hơn nữa Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 47 khách hàng đến vay vốn ngày càng nhiều, hướng dẫn khách hàng làm thủ tục vay, hay khách hàng cũ xin vay tiếp nên ít có điều kiện xuống từng doanh nghiệp kiểm tra giám sát hoạt động kinh doanh của khách hàng vay. Chính vì những bất lợi đó cán bộ tín dụng cần phải nâng cao kỹ năng giám sát của mình, thu thập thông tin bằng nhiều cách để thời gian giám sát không nhiều nhưng khai thác được những thông tin cần thiết để kịp thời xử lý tránh dẫn đến rủi ro tín dụng cho ngân hàng. Thông qua việc theo dõi vay vốn, cán bộ tín dụng cần lưu ý khách hàng biết kì hạn trả nợ và đôn đốc thu xếp ngân quỹ để trả nợ ngân hàng đúng thời gian thoả thuận. Nừu khách hàng có khó khăn chính đáng không thể trả nợ đúng thời hạn thì cạn bộ tín dụng hướng dẫn khách hàng lập giấy xin điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, còn nếu những khó khăn của khách hàng không phải do các nguyên nhân bên ngoài mà là do sự yếu kém của chính họ thì cán bộ tín dụng cần gợi ý, tư vấn cho họ các biện pháp để tháo gỡ khó khăn. Còn nếu khoản vay đã được xác định là ”có vấn đề” dù đang còn trong hạn, cán bộ tín dụng cần chuyển khoản vay bộ phận xử lý rủi ro cao để có phương án điều chỉnh khoản vay về trạng thái bình thường trước khi hết hạn. Để làm được điều này, công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ cần được tăng cường hơn nữa trong năm 2004 nhằm kịp thời phát hiện các dấu hiệu rủi ro để phòng tránh. Hoạt động của tổ kiểm tra nội bộ tại các chi nhánh cần được tăng cường. Các phòng ban liên quan tại chi nhánh ( liểm toán nội bộ, quản lý tín dụng, nguồn vốn..) cần phối hợp, thống nhất xây dựng chương trình kiểm tra hoạt động tín dụng tại các chi nhánh thường xuyên. Việc kiểm tra giám sát như vậy đòi hỏi thành viên đoàn kiểm soát không chỉ có kỹ năng phân tích tài chính thông thường nà còn phải am hiểu nhất định về lĩnh vực cho vay và đặc biệt phải có trực giác nhạy bén có thể phát hiện ngay những trường hợp bất thướng trong hoát động của doanh nghiệp và lí giải đúng những hiện tượng đó. Muốn vậy ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai phải chú trọng bồi dưỡng kiến thức về nghiệp vụ, pháp luật, thị trường các chủ trương chính sách của ngân hàng cũng như của lĩnh Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 48 vực có mức dư nợ cho vay lớn, thường xuyên tổ chức các buổi giới thiệu kinh nghiệm của những cán bộ điển hình trong ngành, và nếu như điều kiện cho phép, ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai nên có kế hoạch đưa cán bộ đi tham quan học hỏi ở nhiều nơi trong nước và ngoài nước. 2.3. Thực hiện tốt đảm bảo tín dụng. Để đảm bảo khi xảy ra rủi ro tín dụng làm giảm tối đa thiệt hại đến ngân hàng, cần phải tài sản đảm bảo kỹ lưỡng. Khi nhận tài sản cầm cố, thế chấp, ngân hàng cần thẩm định tài sản đó có đủ điều kiện để thế chấp, cầm cố không và có đủ lớn để đảm bảo khoản vay không...Khách hàng cũng có thể đảm bảo khoản vay bằng bảo lãnh của người thứ 3, trong trường hợp này, ngân hàng cần thẩm người bảo lãnh về năng lực pháp lý, năng lực tài chính, về uy tín...như đối với khách hàng vay vốn 2.4. Nâng cao chất lượng thông tin tín dụng. Phân tích tín dụng chặt chẽ trước khi cho vay là giải pháp tốt nhất có thể loại trừ tận gốc rủi ro. Để phân tích 1 cách chính xác nhất thì phải có thông tin tín dụng kịp thời và chuẩn xác. Về vấn đề này ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai chưa làm được, chủ yếu dựa vào các con số mà khách hàng trình cho ngân hàng hay chỉ xuống tận doanh nghiệp thì mới biết 1 phần thực trạng hoạt động của doanh nghiệp đó, giữa trên những quan hệ cá nhân. Do đó trong thời gian tới ngân hàng cần thu thập và lưu trữ thông tin thành kho dữ liệu trong đó tập hợp thông tin thành từng lĩnh vực kinh tế khác nhau. Ngân hàng cần trang bị công nghệ hiện đại nhằm phục vụ cho công tác thu thập, xử lý và lưu trữ thông tin tín dụng để làm tăng số lượng cũng như độ chính xác, cập nhập thông tin phục vụ cho hoạt động tín dụng. 2.5. Đa dạng hoá danh mục tín dụng Để giảm thiểu rủi ro tín dụng cần phân tán rủi ro bằng cách đadạng hoá nghiệp vụ tín dụng. Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 49 - Ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai nên đẩy mạnh đầu tư cho các ngành mũi nhọn tiềm năng của tỉnh, những ngành xuất khẩu cho Trung Quốc, đồng thời quan tâm nhiều hơn nữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ. - Cho nhiều ngành hoạt động vay, nên đầu tư vào nhiều ngành nghề kinh tế khác nhau thì tránh được rủi ro xảy ra ngành đó, xem xét các loại rủi ro chia theo tình hình kinh tế, diễn biến hoạt động kinh tế của tỉnh Lào Cai. - Cho vay đầu tư vào nhiều vùng khác nhau, không nhất thiết phải phân loại theo huyện xã mà có thể phân loại theo vùng kinh tế. Do đa dạng hoá danh mục đầu tư thì cần nguồn vốn của Ngân hàng rất lớn vì vậy Ngân hàng không được cho vay quá khả năng tài chính của mình để tránh ứ đọng vốn, kiểm soát được dư nợ. Khuyến khích đầu tư vào các ngành trọng điểm tỉnh, các công ty, doanh nghiệp lớn mang tính quốc gia, các công ty phục vụ cho xuất nhập khẩu của tỉnh. Thận trọng đối với các công ty xây dựng vì tỉnh Lào Cai đang ồ ạt thành lập nên rất nhiều các công ty xây dựng tư nhân vừa và nhỏ, chưa mấy uy tín, tài chính thì không mạnh, tham gia đầu tư xây dựng chủ yếu dựa vào nguồn vốn của Ngân hàng. - Liên kết đầu tư Trong kinh doanh có những doanh nghiệp có nhu cầu vốn rất lớn mà một Ngân hàng không thể đáp ứng được hoặc khó xác định khả năng mức độ rủi ro có thể có thì Ngân hàng cần liên kết đầu tư. Theo cách này thì Ngân hàng cũng đã tự phân tán rủi ro cuả mình với các Ngân hàng khác. Liên kết đầu tư là các ngân hàng cùng xem xét đánh giá khách hàng và dự án xin vay vón của khách hàng để tiến hành đầu tư. Các ngân hàng phải ký kết với nhau một hợp đồng liên kết đầu tư, thoả thuận với nhau mức độ quyền hạn mỗi bên, kể cả việc chia lợi nhuận và rủi ro nếu có. - Tham gia bảo hiểm tín dụng Bảo hiểm tín dụng là loại hình bảo hiểm danh cho ngân hàng nhằm đảm bảo sẽ bồi thường cho các ngân hàng trong trường hợp khách hàng của họ gặp rủi ro, không có khả năng hoàn trả số tiền vay. Bảo hiểm tín dụng là một trong Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 50 những giải pháp khá quan trọng nhằm san sẽ, hạn chế rủi ro. Nó có lợi không chỉ cho các tổ chức kinh tế, các cá nhân tham gia vào quan hệ tín dụng mà còn đảm bảo cho sự ổn định của nền kinh tế làm giảm đi mất mát thiệt hại trong quan hệ tín dụng. Thực tiễn có 3 hình thức bảo vệ vốn tín dụng ngân hàng. +) Khách hàng vay vốn tín dụng ngân hàng tham gia bảo hiểm cho ngành nghề mà họ kinh doanh, nhu vậy những khoản tín dụng đầu tư trong trường hợp này đã được coi là tham gia bảo hiểm. Đây là phương pháp tránh rủi ro tín dụng tốt mà ngân hàng lại khong phát sinh thêm thao tác nghiệp vụ. Do đó, để sử dụng tốt hình thức này ngân hàng cần có những chính sách ưu tiên về khối lượng cũng như lãi suất tín dụng đối với những khách hàng này, làm như vậy sẽ kích thích họ tích cực mua bảo hiểm có lợi cho vả người đi vay và người cho vay. +) Ngân hàng lập quỹ dự phòng rủi ro để bù đắp thiệt hại khi gặp rủi ro tín dụng, hạn chế được hậu quả xấu có thể xảy ra mà vẫn đảm bảo ổn định tài chính của ngân hàng. +) Ngân hàng trực tiếp mua Bảo hiểm từ các tổ chức Bảo hiểm chuyên nghiệp và sẽ được bồi thường thiệt hại khi gặp rủi ro mất vốn tín dụng. Tuy nhiên hiện nay ở Việt Nam, ngành bảo hiểm chưa thực hiện nghiệp vụ bảo hiểm tín dụng, bên cạnh đó, một số công ty bảo hiểm lớn của nước ngoài đang hoạt động trên thị trường Việt Nam cũng sẽ không dám tham gia hoạt động bảo hiểm trong lĩnh vực tín dụng, nguyên nhân là do chế độ kế toán, kiểm toán chưa chặt chẽ. Trong khi đó, bảo hiểm tín dụng đòi hỏi người bảo hiểm phải tiến hành đánh giá cẩn thận và kỹ càng đối với tình hình tài chính của người vay tiền. Hệ thống luật pháp của Việt Nam cũng chưa được hoàn thiện để tạo mội trường pháp lý đầy đủ cho hình thức bảo hiểm tín dụng hoạt động có hiểu quả. Vì vậy, Nhà nước nên thành lập một tổ chức bảo hiểm tín dụng với chức năng thực hiện bảo hiểm của mình với mọi ngân hàng. Tổ chức này phải động lập với Ngân hàng Nhà nước để tránh tình trạng ỷ lại của các ngân hàng vào Ngân hàng Nhà nước. Thêm vào đó, trong điều kiện tự do thương mại ngày Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 51 càng phát triển khi áp dụng loại nghiệp vụ này thì nên thực hiện hình thức bảo hiểm bắt buộc. Như thế sẽ có điều kiện để ngăn ngừa hạn chế rủi ro tín dụng. 2.6. Triển khai đề án xếp loại tín dụng, phân loại khách hàng Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Lào Cai đã bắt đầu thực hiện phân loại khách hàng, xếp loại tín dụng nhưng công việc này vẫn còn mờ nhạt chưa chú trọng. Ngân hàng cần phải triển khai và thực hiện ngay, mặc dù đây là vấn đề phức tạp, không thể đạt được kết quả tốt ngày được. 2.7. Mở rộng và phát triển nguồn nhân lực Trong bất cứ loại hình kinh doanh nào con người bao giờ cũng là yếu tố hàng đầu quyết định mọi hoạt động. Bởi vì con người là chủ thể của mọi hoạt động kinh tế và suy cho cùng, chính họ tạo nên các mối quan hệ, các kết quả kinh doanh. Trong kinh doanh ngân hàng – một ngành kinh doanh đặc biệt và đầy rẫy rủi ro – thì vai trò của con người càng phải thể hiện với đầy đủ tư cách của một con người nắm vững trình động chuyên môn, có đầy đủ tư cách đạo đức với vốn kiến thức xã hội phong phú. Nghĩa là cán bộ ngân hàng phải hơn hẳn những người khác “một cái đầu”. Để thực hiện được điều này Ngân hàng Đầu tư và Phát triển tỉnh Lào Cai phải có ý thức chú trọng nâng cao chất lượng cán bộ tín dụng thông qua các công việc chủ yếu sau đây: - Đánh giá cán bộ phải đánh giá đúng theo chức vụ của từng cán bộ, đặc biệt chú trọng đến cán bộ tín dụng. Việc đánh giá cán bộ là rất hệ trọng và phức tạp đòi hỏi phải có 1 sự nhìn nhận đúng đắn và khách quan, là khâu đầu tiên quyết định đến việc bố trí sử dụng. Sử dụng đúng người, đúng việc là yếu tố đầu tiên liên quan tới việc thành hay bại của Ngân hàng. Muốn đánh giá đúng phải có phương pháp khoa học và khách quan dựa trên cơ sở:  Phải nắm vững và dựa vào các tiêu chuẩn cán bộ nói chung và cán bộ tín dụng nói riêng.  Phải lấy hiệu quả công tác và sự đóng góp thực tế làm thước đo phẩm chất năng lực cán bộ không nên đồng nhất bằng cấp học vị với năng lực thực tế. Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 52 - Rà soát lại đội ngũ cán bộ tín dụng hiện có để có kế hoạch bồi dưỡng đào tạo nâng cao nhằm phù hợp với nhiệm vụ đề ra. - Bố trí cán bộ tín dụng phải dựa trên cơ sở phù hợp với năng lực thực tế của họ theo yêu cầu “ biết người biết việc”, phát huy được đúng sở trường của họ đảm bảo an toàn trong hoạt động tín dụng của Ngân hàng. - Thực hiện tốt chế độ khoán lương và thưởng phạt vật chất theo các chỉ tiêu doanh số. Tóm lại, đối vói cán bộ tín dụng cần phải giao trách nhiệm một cách rõ ràng nhưng cũng cần quan tâm đến lợi ích của họ nhằm khuyến khích lòng hăng say nhiệt tình trong công việc. Thực ra khi nhận nhiệm vụ thì bản thân cán bộ tín dụng đều hiểu rằng họ cần phải làm gì. Nhưng nhìn chung để có hiệu quả thì một trong những yếu tố quan trọng là mức độ cụ thể của công việc, công việc càng được lượng hoá cụ thể bao nhiêu thì càng chính xác bấy nhiêu. Mặt khác nhìn nhận một cách toàn diện ta thấy hoạt động tín dụng là nguồn cơ bản của thu nhập hoặc thua lỗ của một Ngân hàng cho nên rủi ro tín dụng sẽ tạo khó khăn lớn nhất cho Ngân hàng. ý nghĩa quan trọng đó của tín dụng không chỉ là làm cho cán bộ tín dụng thấy vinh dự, tự hào, mà còn giao cho họ một trách nhiệm nặng nề bởi đánh giá rủi ro tín dụng và hạn chế rủi ro tín dụng là một công việc hết sức phức tạp và đầy khó khăn. Công việc của một cán bộ tín dụng đòi hỏi họ không chỉ có kiến thức chuyên sâu, kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực mà họ đầu tư vốn vào và khả năng phân tích phán đoán mà phải biết đưa ra những quyết định chính xác, xử lý kịp thời thông minh. Đòi hỏi thì cao, trách nhiệm thì nặng nề nhưng quyền lợi của họ như thế nào thì ít được quan tâm tới. Phải thừa nhận rằng hoạt động tín dụng luôn tiềm ẩn rủi ro, sau khi ký cho vay thì ai cũng lo sợ cho đến khi thu nợ xong mới cảm thấy nhẹ nhõm. Nhiều khi vì lo sợ mà họ cố tình không cho vay với tư tưởng làm tốt thì mọi cái hưởng chung, chia chung, làm dở thì một mình gánh chịu hậu quả. Bởi vậy, việc quan tâm đến lợi ích của cán bộ tín dụng là một việc làm tối cần thiết. Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 53 3. Các giải pháp nhằm hạn chế những thiệt hại khi rủi ro rín dụng xảy ra 3.1. Phát hiện sớm các dấu hiệu không bình thường của các khoản vay có thể dẫn tới Nợ quá hạn. Trong hoạt động kinh doanh các ngân hàng đều mong muốn khoản tín dụng được hoàn trả theo thoả thuận trong hợp đồng chứ không phải là các tài sản thế chấp được bán đi để trả nợ hoặc được người bảo lãnh hay công ty bảo hiểm đứng ra thanh toán. Nhưng trên thực tế, không phải lúc nào mọi việc đều diễn ra suôn sẻ. Vì thế sua khi cấp tín dụng các ngân hàng cần phải theo dõi, giám sát chặt chẽ việc sử dụng tiền vay của khách hàng. Nếu thấy có những biểu hiện không bình thường sau đây thì ngân hàng phải tìm biện pháp diều chỉnh và ngăn ngừa kịp thời: - Trì hoãn nộp các báo cáo tài chính cho ngân hàng - Chậm chễ, thiếu thiện chí trong mối quan hệ tin cậy và hợp tác với ngân hàng - Số dư tiền gửi giảm sút, xuất hiện séc rút tiền quá số dư hoặc séc thanh toán bị trả lại - Có sự gia tăng thất thường hàng tồn kho, các khoản bán chịu chưa thu hồi được tiền hoặc có sự gia tăng các khoản nợ chưa thanh toán. - Hoàn trả nợ vay của ngân hàng chậm hoặc quá kỳ hạn, không đầy đủ như cam kết. - Gia tăng các tài sản cố định qua việc sáp nhập hoặc mua lại các doanh nghiệp khác. - Có sự thay đổi trong ban lãnh đạo doanh nghiệp , sự thay người từ chức hoặc bỏ chốn… - Doanh nghiệp gặp các khó khăn về tổ chức, lao động như: đình công bãi công… - Có sự thay đổi chế độ tài chính trong doanh nghiệp, có sự sáp nhập hay giải thể Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 54 - Các thảm hoạ thiên tai xảy ra như bão lụt hoả hoạn…hoặc mất chộm tham ô… 3.2. Biện pháp ngăn ngừa những khoản vay dẫn tới nợ quá hạn. Khi phát hiện các khoản vay có dấu hiệu bị “đe doạ” không được hoàn trả, ngân hàng nên tìm biện pháp điều chỉnh nguồn vốn kịp thời nhằm phục hồi năng lực trả nợ của khách hàng ( tạo thu nhập bằng tiền). Để thực hiện các biện pháp này, khách hàng vay phải chủ động trả nợ và có kế hoạch trả nợ. Trên cơ sở thay đổi các biện pháp quản lý khách hàng, về phía mình ngan hàng tiếp tục giúp đỡ kháhc hàng, để một khoảng thời gian cho phép khách hàng đủ tái tạo khả năng trả nợ: - ngân hàng có thể đưa ra lời khuyên hoặc cố vấn cho doanh nghiệp về những vấn đề như: phương thức tiêu thụ sản phẩm, thu nợ, tiếp tục sản xuất kinh doanh…hoặc mời chuyên gia về tư vấn cho doanh nghiệp. - Ngân hàng có thể thu hồi các hoá đơn chậm trả cho doanh nghiệp giúp cho doanh nghiệp thanh toán hàng tồn kho, giảm bớt dự trữ quá mức hoặc sử dụng để vay thế chấp đáp ứng nhu cầu về vốn. - Ngân hàng có thể sắp xếp, kết cấu lại các khoản nợ cho người vay bằng cách kéo dài kỳ hạn nợ, chuyển nợ ngắn hạn thành trung cho doanh nghiệp tránh khỏi lãi suất nợ quá hạn và có cơ hội tăng cường vốn cho sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, ngân hàng có thể tăng thêm thu nhập cho mình bởi vì lãi suất trung hạn luôn lớn hơn lãi suất ngắn hạn - Ngân hàng có thể cấp thêm vốn tín dụng. Nừu xét thấy đây là những khó khăn nhất thời của doang nghiệp thì ngân hàng có thể gia tăng các khoản cho vay giúp doanh nghiệp hồi phục ổn định lại sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên trước đó cán bộ tín dụng cần phải phan tích lại kỹ những rủi ro để khai thác khả năng cải thiện được tình hình tài chính một cách lành mạnh hơn, cụ thể như: thay đổi phương án sản xuất kinh doanh nhằm giảm bớt các hoạt động không sinh lời, giảm bớt các chi phí, thông báo bán tài sản không sử dụng để cải thiện khả năng trả nợ và giảm bớt kế hoạch phát triển dài hạn để tăng cường vốn cho sản xuất kinh doanh. Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 55 3.3. Biện pháp mang tính chất thanh lý Việc vận dụng các biện pháp ngăn ngừa và hạn chế các khoản cho vay có thể dẫn tới nợ quá hạn trên đây ít nhiều cũng gây tăng thêm chi phí, tốn kém cho ngân hàng. Nhưng so với những thiệt hại do bị mất vốn vì những khoản vay không hoàn trả thì những chi phí trên là rất nhỏ. Trên thực tế , khi vận dụng mọi biện pháp mà vẫn không cải thiện được tình hình thì ngân hàng buộc phải thanh lý các khoản nợ có vấn đề này. Biện pháp thanh lý là biện pháp ép buộc khách hàng phải thực hiện các điều khoản của hợp đồng tín dụng và thực hiện trách nhiệm pháp lý để đạt mục tiêu thu hồi nợ. Biện pháp này đưa ra khi ngân hàng xét thấy không còn khả năng phục hồi năng lực trả nợ của khách hàng hoặc khoản vay đã thực sự gặp rủi ro đạo đức. Đối với ngân hàng, việc áp dụng các biện pháp thanh lý là hạ sách vì chi phí khá lớn và đôi khi quá thô bạo với người vay hoặc người bảo lãnh và vướng vào những thủ tục pháp lý rắc rối. Biện pháp này được tiến hành như sau: - nếu là khoản vay có tài sản đảm bảo thế chấp ngân hàng cùng với chuyên gia tư vấn pháp luật, nhân viên thanh lý chuyên nghiệp bán đấu giá các tài sản theo pháp luật hiện hành. - Nếu là khoản vay bảo lãnh, ngân hàng yêu cầu người bảo lãnh trả nợ thay, hoặc phát mại tài sản thế chấp của người bảo lãnh. Trong trường hợp khách hàng không trả được nợ, ngân hàng sẽ dùng nguồn trả nợ từ 2 biện pháp trên theo quy định để trả nợ vay ngân hàng. Thường ngân hàng không sử lý ngay mà để khách hàng một khoản thời gian tìm kiếm nguồn trả nợ. Khi phát mại đòi hỏi chi phí vì vậy ngân hàng phải cân nhắc về cách tổ chức phát mại, thời gian phát mại để đảm bảo hiệu quả thu hồi cao nhất. - Nếu gặp khoản vay không có tài sản thế chấp hoặc đảm bảo, ngân hàng sẽ yêu cầu toà án xử theo luật đã quy định trong từng trường hợp cụ thể như nắm giữ hoặc bán tài sản của người vay trừ lương và các khoản thu nhập của người vay. Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 56 - Nếu người vay không có tài sản hoặc tiền lương thì kết quả đòi nợ vô hiệu, người vay phải thụ án hình sự. - Nếu ngân hàng chỉ là một trong các chủ nợ và ai cũng muốn lấy lại tiền của mình, đồng thời các chủ nợ khác cũng có thế mạnh tương đương ngân hàng thì một uỷ ban chủ nợ được thành lập và uỷ ban này sẽ tìm ra biện pháp tối ưu nhằm thu hồi được cho mọi thành viên như : tổ chức khôi phục lại doanh nghiệp (nếu còn khả năng), chuyển nhượng các tài sản có của doanh nghiệp cho chủ nợ, bán lại các tài sản hoặc bán doanh nghiệp này cho doanh nghiệp khác theo sự phán quyết về sự phá sản của doanh nghiệp theo luật pháp. Tóm lại, biện pháp thanh lý là biện pháp cuối cùng trong hoàn cảnh “ bần cùng bất đắc gĩ” thì ngân hàng mới sử dụng. Việc sử dụng biện pháp thanh lý không những làm mất đi của doanh nghiệp một bạn hàng mà còn gây ra tiếng xấu đối với cán bộtín dụng của ngân hàng, dễ dẫn tới sự nghi ngờ của khách hàng về khả năng sinh lời của ngân hàng chưa kể việc liên quan đến luật pháp gây tốn kém không cần thiết. Ở ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai đã thành lập tổ thu nợ và tỏ này có vai trò đáng kể trong việc giải quyết nợ khó đòi. 4. Nhóm giải pháp hỗ trợ 4.1. Tăng vường vốn tự có Bất kỳ một ngân hàng nào cũng phải có vốn tự có để đảm bảo hoạt động. Vốn tự có được coi như tấm nệm để phòng chống rủi ro. Tại ân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai vốn và quỹ của ngân hàng là 822,226 tỉ so với mức sử dụng vốn thì đây có thể là mức khá an toàn. Qua các năm ngân hàng thường xuyên trích một phần lợi nhuận vào vốn và quỹ của ngân hàng. Song với mức sử dụng vốn và vốn tự có của ngân hàng hiện nay trong tương lai sẽ không đủ sức để cạnh tranh, hơn nữa tỉnh Lào Cai mới chỉ bắt đầu phát triển, chưa đến lúc phát triển đầu tư đến đỉnh điểm. Do đó, để cạnh tranh và đáp ứng được nhu cầu vốn của tỉnh mà vẫn đảm bảo mức độ an toàn thì Ngân hàng cần phải tìm cách bổ sung vốn có thể là xin cấp bổ sung từ Bộ Tài chính và Ngân Hàng Nhà nước. Việc gia tăng Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 57 vốn tự có cho Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Lào Cai sẽ tạo tiền đề cho Ngân hàng có thể hiện đại hoá công nghệ, mở rộng cho vay, yên tâm chú trọng vào các chiến lược kinh doanh lâu dài. Việc này cũng tạo xuất phát điểm công bằng cho Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Lào Cai với các ngân hàng khác trong tỉnh trong việc phát triển tỉnh. 4.2. Cân đối khả năng huy động vốn một cách an toàn và hiệu quả Nhu cầu vốn cho nền kinh tế của tỉnh Lào Cai đang tăng rất mạnh, xu hướng cần vốn trung và dài hạn đầu tư vào các dự án lớn đang được hình thành do đó Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Lào Cai cần cân đối vốn sao cho hợp lý với Ngân hàng và quản trị rủi ro cần được thực hiện tốt nhằm đảm bảo mục tiêu tăng trưởng tín dụng an toàn và hiệu quả bền vững. 4.3. Hoàn thiện mô hình tổ chức theo hướng tăng cường khả năng quản lý rủi ro tín dụng Tài sản của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Lào Cai đang tăng mạnh qua các năm, cùng với đó là nhu cầu vốn cũng tăng qua từng ngày. Với tình hình đó đòi hỏi Ngân hàng phải quản lý một cách khoa học và hiệu quả mới có thể phòng chống được rủi ro tín dụng. Hiện nay, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Lào Cai chưa có bộ phận chịu trách nhiệm chính trong việc thu thập và sử lý thông tin phục vụ cho việc phân tích đánh giá các rủi ro tín dụng và các tác động đến hoạt động Ngân hàng. Do thiếu các thông tin rủi ro tín dụng nên công tác dự báo chưa tốt, việc xây dựng kế hoạch kinh doanh của Ngân hàng cũng chưa đầy đủ, thuyết phục. Để làm được điều này, trong thời gian tới Ngân hàng nên cơ cấu lại mô hình tổ chức theo hướng nâng cao kỹ năng quản lý rủi ro bằng cách thành lập uỷ ban quản lý rủi ro trực thuộc Ngân hàng và uỷ ban quả lý Tài sản Nợ – Tài sản Có trực thuộc ban điều hành. - Uỷ ban quản lí rủi ro Uỷ ban quản lí rủi ro có nhiệm vụ hoạch địng và thực thi các chiến lược sử dụng vốn, làm thế nào để nâng cao chất lượng sử dụng vốn, đưa vốn vào đầu tư ít rủi ro nhất. Tổ chức và hoạt động của uỷ ban quản lí rủi ro thuộc Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 58 ngân hàng sẽ góp phần nâng cao hiệu lực quản lí của ngân hàng, đặc biệt là quản lí chiến lược và quản lí rủi ro tín dụng của ngân hàng. Uỷ ban quản lí rủi ro cũng sẽ đảm đương nhiệm vụ tập hợp các thông tin để thiết kế hệ thống các chỉ tiêu dự báo môi trường kinh doanh, đánh giá nguồn nhân lực và xác định các mục tiêu phát triển dài hạn. Với hoạt động của ban quản lí rủi ro, các kế hoạch, các phương án hoạt động kinh doanh sẽ được tính đến khía cạnh rủi ro tín dụng, nên sẽ sát với thực tế có tính khả thi cao. - Uỷ ban quản lí tài sản Nợ - tài sản Có Uỷ ban quản lí tài sản Nợ _ Có, có nhiệm vụ theo dõi và quản lý các danh mục trong bảng tổng kết tài sản. Mục tiêu của việc quản lí là nhằm khơi tăng các nguồn vốn huy động, đồng thời tìm kiếm lĩnh vực đầu tư vốn có lợi cao nhất sao cho vừa có lợi nhuận cao vừa chấp hành quy chế quản lí của nhà nước, vừa đảm bảo khả năng thanh toán. Việc quản trị tài sản Nợ - Có bao gồm: + Quản lí dự trữ sơ cấp + Quản lí dự trữ thứ cấp + Quản lí tín dụng, quản lí đầu tư + Quản lí các chỉ tiêu đảm bảo thanh toán theo qui địng của pháp luật Việc thành lập uỷ ban quản lí tài sản Nợ- Có sẽ gắn kết các hoạt động, các quyết định của phòng nghiệp vụ, giúp ban điều hành nắm được tổng thể nhìn nhận bao quát hơn các hoạt động của ngân hàng, ban lãnh đạo của ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai sẽ chủ động hơn trong việc phòng ngừa và đối phó với các rủi ro tín dụng cũng như rui ro trong các hoạt động ngân hàng nói chung. 4.4. Nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động kiểm tra kiểm toán nội bộ Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 59 Tín dụng là lĩnh vực hoạt động chứa đựng mức độ rỉ ro cao nhất. Để kịp thời phát hiệ và ngăn ngừa những tổn thất có thể xảy ra trong hoạt động tín dụng ngân hàng cần thiết lập một cách đầy đủ và có hiệu quả. Cônng tác kiểm tra kiểm toán nội bộ có thể giúp ngân hàng phát hiệ ra các rủi ro phát sinh trong từng nghiệp vụ riêng lẻ đẻ có biện pháp xử lí, khắc phục kịp thời, đòng thời nó có khả năng dự báo được các rủi ro trong tương lai, giúp ban lãnh đạo quản lí tốt các rủi ro trong toàn hệ thống. Song để kiểm tra, kiểm toán nội bộ có thể phát huy được hiệu quả của nó, việc kiểm toán cần định hướng vào rủi ro, cụ thể: Xây dựng kế hoạch kiểm toán và thực hiện kiểm toán cần định hướng theo rủi ro. Những hoạt động trọng yếu có rủi ro như hoạt động tín dụng phải được giám sát liên tục. Chu kỳ kiểm toán cung không đều đặn để các đợn vị kiểm toán không thể đối phó với kế hoạch kiểm toán. Ngoài ra, khi sai phạm đã trở nên rõ ràng hoặc khi cần những thông tin nhất định, cần đảm bảo có thể tiến hành kiểm toán đặc biệt bất cứ lúc nào. Thông tin là yếu tố hết sức cần thiết để tạo một cơ chế kiểm soát nội bộ có hiệu quả, do đó phải tổ chức hệ thống thông tin thống nhất, cập nhập, chính xác. Hệ thống thông tín phải phải đảm bảo an toàn, có các kênh thông tin liên lạc tốt, bao gồm việc truyền lên cấp trên, cấp dưới và theo chiều ngang của đơn vị. Không ngừng nâng cao chất lượng kiểm toán viên: Chất lượng kiểm toán phụ thuộc chủ yếu vào trình độ của kiểm toán viên, bởi vậy, kiểm toán viên nội bộ phải được đào tạo tốt, đảm bảo có năng lực chuyên môn cao, có tinh thần trách nhiệm và ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình. III. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 60 1. Kiến nghị với Chính phủ và các nghành các cấp hoàm thiện, thực hiện môi trường pháp lí đảm bảo an toàn hoạt động tín dụng. Môi trường pháp lí có ý nghĩa rất quan trọng đối với tất cả các doanh nghiệp hoạt động trên mọi lĩnh vực. Nó tạo ra một hành lang những qui định, thể chế chặt chẽ măng tính cưỡng chế buộc các chủ thể phải tuân theo. Ngân hàng và khách hàng có mối ràng buộc chặt chẽ thông qua hợp đồng tín dụng. Tuy nhiên, mực độ tuân thủ của các bên tham gia hợp đồng tuỳ thuộc vào sự hoàn thiện và tính hiệu lực của hệ thống pháp lí. Việc nâng hai pháp lệnh ngân hàng thành luật đã đảm bảo sự đồng bộ của hệ thống pháp luật, tạo điệu kiện cho sự vận hành thông suốt và ổn định của hệ thống ngân hàng. Trong thời gian qua trước mắt, ngân hàng nhà nước cần tích cực tham gia dự thảo Nghị định chính phủ về các hình thức đảm bảo cho vay nhanh chóng hoàn chỉnh và ban hành thể lệ tín dụng mới phù hợp với nội dung tín dụng ngân hàng. Trên cơ sở đó, các ngân hàng thương mại cụ thể hoá bằng các qui trình nghiệp vụ phù hợp với đặc điểm kinh doanh trên các lĩnh vực của mình, đảm bảo thông thoáng, gọn nhẹ về thủ tục nhưng đáp ứng được yêu cầu quản lí vốn tốt hơn, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Chính phủ đã ban hành nhiều luật quan trọng liên quan đến hoạt động tín dụng ngân hàng như luật đất đai, luật doanh nghiệp nhà nước, luật công ty, luật phá sản doanh nghiệp...nhưng còn thiếu những văn bản hướng dẫn cụ thể để thực hành luật và tránh được sự chồng chéo của các cơ quan quản lí. Các nghành, các cấp phải có trách nhiệm phối hợp phát huy thực sự tính hiệu lực của hệ thống pháp lí, xử lí những tồn tại và phát sinh trong công tác tín dụng, nhất là việc phát mại tài sản thế chấp của khách hàng vi phạm hợp đồng tín dụng chuyển thành tiền để bảo toàn vốn cho ngân hàng. Đối với các doanh nghiệp quốc doanh, chính phủ cần duy trì kỷ luật tài chính và ngân hàng phải quản hạn mức tín dụng, xoá bỏ các ưu đãi quá mức đối với các doanh nghiệp quốc doanh, tránh tình trạng tín dụng ngân hàng trở thành hình thức phân phát vốn bao cấp, tài trợ cho các doanh nghiệp làm ăn Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 61 thua lỗ. Khối lượng tín dụng cung ứng cho ngân hàng cần dựa trên cơ sở khả năng hoàn trả vốn và lãi, như vậy mới tạo ra cơ chế tín dụng thúc đảy các doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả, đưa khối kinh tế quốc doanh thực sự vững mạnh đóng vai trò chủ đạo trong nên kinh tế Thành lập các tổ chức xếp hạng tín dụng có tín nhiệm để phân loại các doanh nghiệp theo mức độ an toàn tín dụng, giúp đỡ các ngân hàng trong khâu thẩm định, quyết định cho vay và giám sát tín dụng Nâng cao hiệu quả hạot động của ngân hàng chính sách để tách bạch cho vay thương mại và cho vay chinh sách ở các ngân hàng thương mại. Đảm bảo cho các ngân hàng thương mại được tự chủ trong quyết định này, tránh tình trạng nợ tồn đọng, nợ khoanh...làm đọng vốn của ngân hàng. 2. Kiến nghị với ngân hàng nhà nước - Ngân hàng nhà nước cần có quy định cụ thể, biện pháp quản lí, thanh tra, kiểm tra để đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động kinh doanh tiền tệ. Các NHTM VN cũng như các chi nhánh NHTM nước ngoài đều phải tuân theo một cơ chế tín dụng thống nhất để cạnh tranh, giành giật khách hàng, gây rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động tín dụng ngân hàng. - Hệ thống văn bản pháp qui về hoạt động ngân hàng của ngân hàng nhà nước hiện nay còn chưa hoàn chỉnh, thiếu đồng bộ, chồng chéo với các bộ nghành khác gây khó dễ cho các NHTM. NHNN cần phối hợp với các bộ nghành liên quan để chỉnh sửa, bổ sung các văn bản cần thiết để các NHTM hoạt động an toàn hơn - NHNN cần tăng cường hơn nữâ việc kiểm soát các NHTM `thông qua hình thức giám sát từ xa và thành tra tại chỗ. NHNN cần nhận xét, đánh giá hoạt động kiểm toán nội bộ của NHTM đối với các lĩnh vực có rủi ro cao. Cần ban hành một văn bản trong đó có các yêu cầu tối thiểu bắt buộc khi NHTM thực hiện hoạt động kiểm tra, kiểm toán nội bộ để tiện cho việc quản lí của NHNN Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 62 - Để xử lí NQH nhằm đảm bảo an ninh tài chính của các tổ chức tín dụng có liên quan chặt chẽ với việc giải quyết nợ của các doanh nghiệp con nợ, đặc biệt là DN nhà nước, NHNN cần có biện pháp sau :  Nguyên tắc xử lí nợ và nắm chắc, phân loại nợ để xử lí theo từng đối tượng khác nhau ; chủ nợ và con nợ chủ động tổ chức thu hồi nợ và trả theo từng chế độ hiện hành; vừa chỉ đạo tập trung thống nhất, vừa hoàn thiện cơ chế, chính sách và có biện pháp lành mạnh hoá tài chính doanh nghiệp, hình thành tổ chức trung gian mua bán nợ để giải phóng nợ đọng cho doanh nghiệp  Đối với nợ khó đòi do nguyên nhân khách quan( bao gồm đã có đủ chứng cứ không đòi được hoặc quá hạn trên 5 năm) thì đươc hạch toán vào kết quả kinh doanh hoặc giảm giá trị doanh gnhiệp  Đối với các khoản nợ khó đòi do nguyên nhân chủ quan đã qui được trách nhiệm thì phải xử lí nghiêm theo quy định của pháp luật hiện hành, phần tổn thất còn lại được xử lí như các khoản nợ do nguyên nhân khách quan nói trên. 3. Kiến nghị với ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai - Ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai cần đặt ra công tác nâng cao, chỉnh đốn lại đội ngũ cán bộ tín dụng,đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ, thành lập riêng một phòng thẩm định dự án, đây là công việc mà ngân hàng chưa làm được để đảm bảo mức an toàn khi xet duyệt cho vay. - Cần phải xử lí nợ quá hạn bằng mọi cách sao cho hiệu quả, nhanh gọn, hạn chế được chí phí. Nghiêm túc thực hiện cho vay đúng qui trình xét duyệt cho vay.chu trọng hơn nưa đến khâu thẩm định dư án - Xử lý linh hoạt hơn về quy chế thu lãi trong thời gian ân hạn, không gây khó dễ cho doanh nghiệp, khi họ mới hoạt động chưa trả đúng hạn. Nên trong thời kì gia hạn miễn thu lãi. Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 63 - Ngân hàng cần sớm nghiên cứu ban hành cơ chế về thể lệ làm việc, nghĩa vụ, quyền lợi của đội ngũ cán bộ tín dụng, có chính sách ưu đãi đối với cán bộ tín dụng về thu nhập, phương tiện đi lại, đảm bảo an toàn. Thường xuyên quan tâm đến việc nâng cao trình độ, rèn luyện đạo đức, động viên khen thưởng kịp thời để cán bộ tín dụng làm tốt hơn nữa công việc của mình. - Các phòng ban trong ngân hàng phải hỗ trợ hơn nữa phòng tín dụng trong việc phát hiện nhu cầu, tiếp thị, cung cấp thông tin, giám sát khoản vay... để việc hạn chế rui ro tín dụng được thực hiện tốt hơn. Trên đây chưa phải là tất cả những giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Lào Cai, nhưng đó là những giải pháp cơ bản và chỉ có thực hiện và phối hợp chúng một cách đồng bộ và khoa học thì mới phát huy tối đa các mặt mạnh và hạn chế tối thiểu những khuyết điểm của các giải pháp nhằm đạt được một mục đích cuối cùng là hạn chế và ngăn ngừa rủi ro tín dụng, tránh được những thiệt hại có thể lường trước được. Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 64 MỤC LỤC Chương I. Rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại trong nền kinh tế thị trường I. Tín dụng của NHTM ..................................................................................................... 1 1. Khái niệm NHTM.............................................................................................................. 1 2. Tín dụng của NHTM.......................................................................................................... 1 2.1. Khái niệm.........................................................................................................................1 2.2. Vai trò của tín dụng đối với nền kinh tế thị trường .........................................................1 2.2.1. Tín dụng làm cho quá trình sản xuất kinh doanh được liên tục và ổn định.............................................................................................................................1 2.2.2. Tín dụng là điều kiện tạo ra bước nhảy vọt phát triển kinh tế xã hội ...........................2 2.2.3. Tín dụng là một công cụ điều tiết vĩ mô của nhà nước.................................................2 2.2.4. Tín dụng tạo điều kiện phát triển kinh tế đối ngoại ......................................................2 2.3. Các phương thức cấp tín dụng .........................................................................................2 2.3.1. Chiết khấu thương phiếu...............................................................................................2 2.3.2. Cho vay .........................................................................................................................2 2.3.2.1. Thấu chi .....................................................................................................................2 2.3.2.2. Cho vay trực tiếp từng lần .........................................................................................3 2.3.2.3. Cho vay theo hạn mức ...............................................................................................3 2.3.2.4. Cho vay luân chuyển..................................................................................................3 2.3.2.5. Cho vay trả góp ........................................................................................................ 3 2.3.2.6. Cho vay gián tiếp .......................................................................................................3 2.3.3. Cho thuê tài sản( thuê mua) ......................................................................................... 4 2.3.4. Bảo lãnh( hoặc tái bảo lãnh) ........................................................................................ 4 II. Rủi ro tín dụng của ngân hàng .................................................................................. 4 1. Bản chất, tác động của rủi ro tín dụng ............................................................................... 4 1.1. Bản chất .......................................................................................................................... 4 1.1.1. Rủi ro ngân hàng.......................................................................................................... 4 1.1.2. Rủi ro tín dụng ............................................................................................................. 5 1.2. Tác động của rủi ro tín dụng........................................................................................... 6 1.2.1. Đối với ngân hàng........................................................................................................ 6 1.2.2. Đối với nền kinh tế xã hội............................................................................................ 7 1.2.3. Đối với người đi vay.................................................................................................... 7 2. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại ........................................... 7 2.1. Nguyên nhân khách quan................................................................................................ 7 2.1.1. Môi trường pháp lí ....................................................................................................... 7 2.1.2. Các yếu tố thị trường ................................................................................................... 8 2.2. Nguyên nhân chủ quan ................................................................................................... 8 2.2.1. Từ phía khách hàng...................................................................................................... 8 2.2.2. Từ phía ngân hàng ....................................................................................................... 9 3. Các dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng............................................................................. 10 4. Các chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng............................................................................... 10 Chương II. Tình hình rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Trong Những Năm Gần Đây............................................................................................. 13 I. Khái quát tình hình rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai13 1. Một vài nét sơ lược về ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai ................................. 13 2. Tình hình hoạt động tín dụng của ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai..................... 16 2.1. Hoạt động huy động vốn............................................................................................... 16 2.2. Hoạt động sử dụng vốn................................................................................................. 19 2.3. Đánh giá tình hình kinh doanh tín dụng tại ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai ... 24 II. Thực trạng NQH của ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai........................... 25 1. Rủi ro tín dụng của ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai ........................................... 25 Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 65 1.1. Nợ quá hạn.................................................................................................................... 25 1.1.1. Thực trạng NQH của ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai .................................. 25 1.1.2. Kết quả thu NQH và xử lí NQH ................................................................................ 32 1.2. Tình hình Nợ khó đòi của ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai.............................. 34 2. Nguyên nhân phát sinh rủi ro hoạt tín dụng của ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai34 2.1. Nguyên nhân từ phía ngân hàng ................................................................................... 34 2.2. Nguyên nhân khách hàng.............................................................................................. 35 2.3. Nguyên nhân khách quan.............................................................................................. 35 3. Các biện pháp ngân hàng đầu tư và phát triển Lào Cai đã thực hiện nhằm ngăn ngừa và xử lí rủi ro tín dụng .............................................................................................................. 36 3.1. Các biện pháp ngăn ngừa và hạn chế NQH .................................................................. 36 3.2. Một số vấn đề cần tiếp tục giải quyết ........................................................................... 36 Chương III. Một số giải pháp và kiến nghị ..................................................................... 39 I. Định hướng hoạt động tín dụng của ngân hàng trong thời gian tới .......................... 39 1. Dự báo những khó khăn thuận lợi trong hoạt động tín dụng của ngân hàng trong thời gian tới ................................................................................................................................. 39 2. Định hướng phát triển nhiệm vụ tín dụng trong thời gian tới.......................................... 40 II. Một số giải pháp nhằm ngăn ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai ................................................................................................ 41 1. Kinh nghiệm phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại một số nước trên thế giới ....... 41 1.1. Kinh nghiệm của CANADA 1.2. Kinh nghiệm của ngân hàng Dresner(Đức) .................................................................. 41 1.3. Kinh nghiệm giải quyết NQH của Mỹ.......................................................................... 42 1.4. Kinh nghiệm giải quyết NQH của Nhật........................................................................ 42 2. Nhóm giải pháp trực tiếp ................................................................................................. 43 2.1. Tuân thủ chặt chẽ qui trình tín dụng ............................................................................. 43 2.2. Kiểm tra giám sát tín dụng chặt chẽ hơn ...................................................................... 44 2.3. Thực hiện tốt đảm bảo tín dụng .................................................................................... 45 2.4. Nâng cao chất lượng thông tin tín dụng........................................................................ 46 2.5. Đa dạng hoá danh mục tín dụng ................................................................................... 46 2.6. Triển khai đề án xếp loại tín dụng, phân loại khách hàng ............................................ 48 2.7. Mở rộng và phát triển nguồn nhân lực.......................................................................... 48 3. Các giải pháp nhằm hạn chế những thiệt hại khi rủi ro tín dụng xảy ra .......................... 50 3.1. Phát hiện sớm các dấu hiệu không bình thường của các khoản vay có thể dẫn tới NQH50 3.2. Biện pháp ngăn ngừa những khoản vay dẫn tới NQH.................................................. 51 3.3. Biện pháp mang tính chất thanh lí ................................................................................ 52 4. Nhóm giải pháp hỗ trợ ..................................................................................................... 53 4.1. Tăng cường vốn tự có .................................................................................................. 53 4.2. Cân đối khả năng huy động vốn một cách an toàn và hiệu quả.................................... 54 4.3. Hoàn thiện mo hình tổ chức theo hướng tăng cường khả năng quản lí rủi ro rín dụng 54 4.4. Nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động kiểm tra kiểm toán nội bộ ............................... 56 III. Một số kiến nghị .......................................................................................................... 56 1. Kiến nghị với chính phủ và các nghành các cấp hoàn thiện, thực hiện môi trường pháp lí đảm bảo an toàn hoạt động tín dụng .................................................................................... 57 2. Kiến nghị với ngân hàng nhà nước .................................................................................. 58 3. Kiến nghị với ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai ............................................... 59 Chuyên đề thực tập Nguyễn đắc thắng 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO - Tiền tệ ngân hàng và thị trường tài chính Frederie S.Mishkin-năm 2001 - Lý thuyết tài chính - tiền tệ Khoa ngân hàng – tài chính - ĐHKTQD năm 2002 - Ngân hàng thương mại - Quản trị và nghiệp vụ Khoa ngân hàng-Tài chính - ĐHKTQD năm 2002 - Các báo cáo tài chính của ngân hàng Đầu Tư và Phát Triển Lào Cai qua các năm - Các báo cáo chỉ tiêu của phòng tín dụng ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai - Tạp chí thị trường tài chính tiền tệ số 6, 13 năm 2002 - Tạp chí tài chính số 5, 8 năm 2003 - Tạp chí ngân hàng tháng 3 năm 2002 - Qui trình nghiệp vụ cho vay của ngân hàng Đầu Tư và Phát Triển Lào Cai