Luận văn Thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn thành phố Hà Nội

thấp, nhà ở xã hội và đảm bảo công bằng, đúng đối tượng. Uỷ ban nhân dân thành phố giao Sở Xây dựng làm tốt công tác tuyên truyền, công khai về đối tượng, tiêu chí, quyền và nghĩa vụ của người được mua, thuê nhà ở chính sách để nhân dân thực hiện, tham gia giám sát việc thực hiện chủ trương của thành phố. Theo kế hoạch, thành phố Hà Nội sẽ cơ bản giải quyết chỗ ở cho người thu nhập thấp trong giai đoạn 2010 – 2015 với khoảng 15.500 căn hộ tương ứng với 1,5 triệu m2 sàn. Đến nay đã có 5 dự án nhà ở cho người thu nhập thấp đã và đang xây dựng gồm dự án nhà ở CT1-CT2 Ngô Thị Nhậm (Hà Đông) gồm 328 căn hộ sẽ bàn giao trong tháng 4/2011; dự án tại khu đô thị Sài Đồng (quận Long Biên), Đặng Xá (huyện Gia Lâm), Kiến Hưng (quận Hà Đông), Khu nhà ở tại Đại Mỗ (huyện Từ Liêm) sẽ cung ứng cho thị trường 124 căn hộ. Trong thời gian tới, thành phố sẽ tiếp tục khởi công một số dự án như khu nhà ở cho người thu nhập thấp tại Đại Thịnh II (huyện Mê Linh), Đông Anh, cung cấp cho thị trường hơn 4.000 căn hộ 2.3.6. Để đảm bảo mục tiêu phát triển gần 3,6 triệu m2 nhà ở xã hội trong đó có nhà ở dành cho người thu nhập thấp, theo đó Sở Xây dựng Hà Nội đã yêu cầu các chủ đầu tư kiểm tra, rà soát tất cả các dự án nhà ở thu nhập thấp trên địa bàn, các đơn vị liên quan cần nâng cao hiệu quả quản lý. Cần tổ chức xét duyệt danh sách mua nhà, thanh tra, kiểm tra, giám sát các cơ quan chức năng cũng như giải bài toán đẩy nhanh nguồn cung nhà giá rẻ phục vụ nhu cầu bức thiết về nhà ở. 70 Hiện nhiều người mua nhà tại dự án Đại Kim, Quận Hoàng Mai đã phản ảnh về hiện tượng 2 đơn vị có liên quan đến dự án này cùng bán một căn hộ cho nhiều người và xuất hiện sự giao dịch ăn chia chênh lệch. Một người dân đang trong cảnh này cho biết, đã mất 80 triệu đồng cho môi giới, 20% giá trị căn hộ tương đương hơn 200 triệu đồng, sau gần 1 năm mới biết căn hộ mình mua tại dự án nhà ở xã hội Đại Kim thuộc diện cho thuê: “Trong danh sách 90 người thì có những người đã góp vốn từ năm 2011. Theo hợp đồng thì vẫn cam kết có thể vay được tín dụng ưu đãi nên mọi người mới tập trung vào mua, vì thực tế người mua những căn hộ đấy đều thuộc diện thu nhập thấp và không đủ điều kiện để mua trọn gói”. Trên thực tế, nhu cầu về nhà ở có mức giá rẻ, được vay vốn ưu đãi rất lớn, nhưng nguồn cung lại ít nên mới có tình trạng người thì lợi dụng chính sách để kiếm lời, người vì mong giải quyết nhu cầu nhà ở trước mắt mà cuối cùng phải chịu thiệt.Trong khi đó, việc điều tra, xử lý các trường hợp sai phạm, sai đối tượng của các cơ quan chức năng còn khoảng trống khá lớn. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý nhà nước chưa phát hiện, xử lý được những sai sót trong việc xác định đối tượng mua nhà của chủ đầu tư và việc sử dụng căn hộ nhà ở xã hội, dẫn đến nhiều trường hợp sử dụng sai mục đích, đối tượng nhưng chưa bị xử lý. Theo nhiều chuyên gia, bên cạnh việc tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, cần thay đổi cách làm hiện nay là giao toàn quyền xét duyệt hồ sơ cho chủ đầu tư, dễ tạo điều kiện cho việc sai đối tượng ngay từ đầu. Đồng thời, cần nhanh chóng có giải pháp thúc đẩy phát triển chương trình nhà ở cho người thu nhập thấp, người nghèo đô thị. Ngoài việc dùng công cụ giám sát là cơ quan quản lý chức năng, chính sách có thể được minh bạch hơn nữa bằng cách kêu gọi người dân cùng tham gia giám sát việc thực hiện chính sách, danh sách những người được quyền mua nhà phải được niêm yết công khai tại Uỷ ban nhân dân phường, Tổ dân phố, nơi những người này có hộ khẩu gốc và nơi cư trú. Người dân theo dõi sẽ xác định 71 chính xác nhất những trường hợp nào là đúng đối tượng, những trường hợp nào chưa đúng đối tượng. Việc Công ty cổ phần Xây dựng Hà Nội 3 – Chủ đầu tư xây dựng dự án nhà thu nhập thấp Sài Đồng – Long Biên đã tổ chức việc bốc thăm quyền được mua căn hộ, tất cả quá trình bốc thăm, công bố kết quả đều được ghi hình, thu âm để lưu trữ cùng các biên bản xác nhận kết quả trúng quyền mua căn hộ của khách hàng. Chính điều này đã tạo tâm lý yên tâm cho người thu nhập thấp, việc bốc thăm sẽ minh bạch hơn, căn hộ bán ra được lựa chọn theo lá phiếu bốc thăm, tránh tình trạng có chân trong chân ngoài ưu ái giữ những căn đẹp cho người thân quen, làm cho những người có nhu cầu ở thực sự cảm thất thị thiệt thòi. Vinaconex Xuân Mai cũng vì căn cứ vào xác nhận của chính quyền địa phương nên mới xảy ra vụ việc lợi dụng chính sách nhà thu nhập thấp để trục lợi như vừa rồi. Nếu tất cả các dự án khác cũng vẫn làm như thế, dư luận sẽ luôn phải đặt câu hỏi: liệu nhà thu nhập thấp đã được bán cho đúng đối tượng. Khi sự việc xảy ra, Sở Xây dựng Hà Nội đã tổ chức họp liên ngành cùng các chủ đầu tư để đưa ra những giải pháp nghiên cứu thống nhất phương án triển khai, tránh tình trạng để người dân bức xúc. 2.3.7. i thu nhập thấp Khi triển khai thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn thành phố Hà Nội còn gặp nhiều bất cập, nhiều khó khăn nhưng Hà Nội cũng đã thu được những kết quả nhất định trong việc giải quyết nhà ở cho người dân Thủ đô, đặc biệt là người thu nhập thấp. Hà Nội đã dành và bố trí nguồn quỹ đất để thực hiện phát triển nhà ở thu nhập thấp bằng nhiều hình thức khác nhau. Đến nay trên địa bàn Thành phố đã đưa vào sử dụng 44 dự án nhà ở thu nhập thấp, với khoảng 3.815.792 m2 sàn nhà ở xây mới, tương đương 37.800 căn hộ. Với sự quan tâm và sát sao chỉ đạo việc thực hiện chính sách, Hà Nội ban hành chính sách luôn bám sát các quy định do Trung ương đề ra và Thành phố 72 cũng chủ động ban hành các văn bản thực hiện, trong đó có nhiều văn bản mang tính đột phá nhằm tháo gỡ những khó khăn vướng mắc tồn đọng của vấn đề nhà. Thành phố luôn khuyến khích các Chủ đầu tư đẩy mạnh phát triển nhà ở thu nhập thấp nhằm đáp ứng nguyện vọng của người dân và giải quyết vấn đề an sinh trên địa bàn thành phố. Tuy đạt được những thành tích đáng mừng là vậy, song thành phố cũng gặp không ít khó khăn bởi chính sách thực hiện còn bộc lộ nhiều điểm bất cập, chưa thực sự đạt được trọn vẹn mục tiêu đề ra như: - Doanh nghiệp chưa mặn mà với nhà thu nhập thấp: do cơ chế chính sách chưa thỏa đáng, ưu đãi về thuê đất, ưu đãi về thuế, ưu đãi về lãi suất cho vay đầu tư. - Qũy đất dành cho các dự án nhà ở thu nhập thấp còn ít, chưa có quy hoạch cụ thể, cách xa trung tâm đô thị, hạ tầng chưa còn thiếu đồng bộ. - Đối tượng được hưởng chính sách thì khó tiếp cận chính sách, đối tượng đầu cơ thì nhiều khó kiểm soát. - Ưu đãi về vốn vay cho người thu nhập thấp chưa rõ ràng. - Giá bán căn hộ còn cao, chưa thực sự phù hợp với người thu nhập thấp, không có khả năng thanh toán. Mặc dù đã có nhiều cuộc khảo sát, điều chỉnh đơn giá bán nhưng tính theo thị trường và mức thu nhập chi tiêu bình quân của người thu nhập thì vẫn là cao. - Các cấp quản lý chưa thực hiện tốt và đúng vai trò của mình dẫn đến chính sách triển khai chưa đi sâu đi sát vào cuộc sống người dân: đánh giá chưa đúng đối tượng đủ điều kiện mua nhà, chất lượng công trình chưa đảm bảo, dự án liên tục chậm tiến độ bàn giao. Thanh kiểm tra không thường xuyên nên không thể có sự đánh giá đúng của việc thực hiện chính sách. Chưa kêu gọi được đông đảo quần chúng nhân dân đồng lòng tham gia thực hiện chính sách. Tất cả những bất cập trên có sự đánh giá sau thực hiện để có sự điều chỉnh chính sách cho phù hợp, áp dụng vào thực tiễn đem lại kết quả cao, đạt mục tiêu đề ra. 2.4. Kết quả thực hiện chính sách nhà ở cho ngƣời thu nhập thấp 73 Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề nhà ở trong đó phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp là chủ trương lớn của Chính phủ, Bộ Xây dựng. Thành phố Hà Nội cũng không ngoại trừ và đã đạt được những kết quả nhất định trong quá trình triển khai thực hiện chính sách: - Đáp ứng được nguyện vọng và nhu cầu thực về nhà ở của người thu nhập thấp. - Thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp được coi là chủ chương có ý nghĩa nhân văn, góp phần từng bước tạo lập chỗ ở cho các đối tượng khó khăn trong xã hội, xây dựng chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp là việc đáp ứng ý nguyện, đáp ứng nhu cầu ở thực của thị trường cũng là giải pháp có ý nghĩa tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho thị trường bất động sản, khắc phục mất cân đối cung – cầu. - Xây dựng nhiều dự án nhà ở cho người thu nhập thấp còn thu hút một lượng lớn nhân lực lao động góp phần thúc đẩy, triển khai các dự án mang tính xã hội. - Thu hút vốn đầu tư của các thành phần kinh tế và của xã hội tham gia phát triển nhà ở. - Quy hoạch quỹ đất hợp lý và kiến trúc đô thị phù hợp, chấm dứt tình trạng xây dựng tự phát. - Việc công bố 18 mẫu thiết kế căn hộ điển hình áp dụng với nhà ở cho người thu nhập thấp đã tạo ra sự chuẩn hóa các mẫu thiết kế kiến trúc, phù hợp với nhu cầu sinh hoạt cũng như nguồn tài chính của người thu nhập thấp. Đồng thời hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng công trình và công tác vận hành quản lý công trình sau khi bàn giao. - Thành công kêu gọi chuyển đổi từ dự án nhà ở thương mại sang nhà ở thu nhập thấp. Tính đến nay Hà Nội đã có 7 dự án chuyển đổi thành công từ dự án nhà ở thương mại sang dự án nhà ở cho người thu nhập thấp trên tổng số 21 dự án nhà ở thương mại đăng ký xin chuyển đổi: 74 + Dự án Khu nhà ở hỗn hợp cao tầng đô thị Sông Đà tại 143 đường Trần Phú, Hà Đông + Dự án Tổ hợp văn phòng cho thuê dịch vụ thương mại và nhà ở để bán tại số 30 Phạm Văn Đồng , Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy + Dự án AZ Thăng Long – Lai Xá, Kim Chung, Hoài Đức + Dự án Khu đô thị mới thuộc lô đất CC1 – Khu đất N1+N3 Quốc Oai + Dự án NO1, NO2, NO3, NO4, NO6 Khu đô thị mới Đặng Xá 2, Gia Lâm + Dự án Khu đô thị cao tầng thuộc xã Ngọc Hồi, Thanh Trì + Dự án Khu đô thị mới Trung Văn. - Tiếp tục kêu gọi chuyển đổi nhà ở sinh viên sang nhà ở cho người thu nhập thấp cụ thể: 2 tòa A2, A3 thuộc Dự án Nhà ở sinh viên Pháp Vân – Tứ Hiệp, quận Hoàng Mai. Việc chuyển đổi nhằm giải quyết các khó khăn trong quá trình đầu tư xây dựng cũng như khai thác sử dụng dự án hiệu quả, đảm bảo nguồn vốn đã đầu tư. Đặc biệt, căn cứ vào tình hình thực tế, sự phù hợp quy hoạch và chương trình phát triển nhà ở của thành phố, việc chuyển đổi 2 hạng mục nhà A2, A3 là hoàn toàn phù hợp nhằm giải quyết nhu cầu nhà ở ngày càng cao của thành phố. - Hà Nội đang dự kiến chuyển đổi tiếp các dự án nhà ở thương mại sang dự án nhà ở thu nhập thấp, với tổng số 3.787 căn hộ thương mại thành 9.587 căn hộ phụ vụ cho người thu nhập thấp. - Hà Nội hiện có 58 dự án phát triển nhà ở thu nhập thấp đã và đang triển khai, với khoảng 4,48 triệu m2 sàn xây dựng, tương đương khoảng 26.119 căn hộ. Trong đó, 17 dự án đã hoàn thành, 41 dự án dự kiến hoàn thành đưa vào sử dụng trong giai đoạn 2016 – 2020 với khoảng 15.804 căn hộ. - Hà Nội đã cải cách một số cơ chế, chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà cho những người có thu nhập thấp như khu nhà ở Sài Đồng, Long Biên, Khu đô thị mới Đặng Xá - Gia Lâm, dự án khu dân cư Ngô Thì Nhậm và gần đây dự án nhà ở cho người thu nhập thấp tại phường Kiến Hưng, quận Hà Đông gồm năm tòa nhà 19 tầng với hơn 1.500 căn hộ, mỗi căn hộ có diện tích trung bình 75 khoảng 70 m2, giá bán dự kiến khoảng 8 triệu đồng/m2. Tổng mức đầu tư 950 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành sau 18 tháng. - Thành phố cũng triển khai chủ trương đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật. Trong đó, chú trọng đầu tư xây dựng đường giao thông, y tế, trường học và công trình hạ tầng đầu mối, đi trước một bước so nhằm thu hút nguồn lực lao động xã hội, thực hiện xã hội hóa đầu tư xây dựng nhà ở dành cho người thu nhập thấp vừa có công việc vừa có nhà ở yên tâm làm ăn, vừa giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước, vừa tạo điều kiện cho các đối tượng được thuê, mua, thuê mua, được hưởng những tiện ích hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội hiện đại đồng bộ. - Sau năm 2016, Thành phố phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu xây dựng khoảng 0,6 triệu m2 nhà ở xã hội trong đó có nhà ở cho người thu nhập thấp. Trong đó tập trung phê duyệt quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết để xác định quỹ đất xây dựng nhà ở thu nhập thấp theo quy định dựa trên cơ sở Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, kiểm soát các dự án nhà ở thu nhập thấp, xây dựng các cơ chế chính sách nhằm kêu gọi nguồn vốn đầu tư trung và dài hạn, thu hút nguồn lực xã hội, tìm kiếm nguồn vốn đầu tư đài hạn trong và ngoài nước để phát triển quỹ đất nhà ở xã hội trong đó có nhà ở thu nhập thấp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững, đảm bảo ổn định an ninh chính trị, xã hội trên địa bàn Thành phố Hà Nội những năm tới đây. - Giai đoạn 2016-2020, sẽ cơ bản giải quyết nhà ở cho đối tượng hưởng lương từ ngân sách có nhà ở dưới 5m²/người; phấn đấu đạt mức bình quân 20m²/người đối với đối tượng có nhà ở bình quân dưới 20m²/người. Quỹ đất để xây nhà thu nhập thấp được lấy từ quỹ đất 20% chủ đầu tư các dự án khu đô thị mới, khu nhà ở bàn giao lại thành phố. Mỗi căn hộ sẽ có diện tích từ 50-120m² để người mua có điều kiện chọn lựa. Đề án cũng đưa ra các giải pháp về tài chính, tín dụng, cơ chế ưu đãi về thuế để khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho ngườithu nhập thấp. 76 2.5. ở cho ngƣời thu nhập thấp tại Thành phố Hà Nội Từ những phân tích trên có thể thấy chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn thành phố Hà Nội khi triển khai thực hiện chính sách có những ưu điểm và hạn chế sau: - : Hà Nội là Thủ đô, trung tâm văn hóa, kinh tế chính trị của cả nước nên dân số đông khó tránh khỏi. Việc ban hành và thực hiện chính sách nhằm phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô luôn nhận được sự quan tâm, ủng hộ từ Trung ương. Mục tiêu đưa Thành phố Hà Nội trở thành một thủ đô văn minh, hiện đại, giàu đẹp địa diện là hình ảnh của Quốc gia cũng như thu hút được du khách quốc tế thăm quan đòi hỏi Thành phố không ngừng nỗ lực và cố gắng. Khi triển khai thực hiện chính sách nhà ở dành cho người thu nhập thấp Thành phố còn nhiều bất cập nhưng Thành phố Hà Nội đã thu được nhiều kết quả nhất định trong việc giải quyết chỗ ở cho người dân trong đó chủ yếu là người thu nhập thấp. Với mật độ dân số lớn không ngừng tăng lên hàng năm nhưng đó cũng là đầu vào cho nguồn lao động phục vụ hoạt động đầu tư xây dựng thuận lợi, đầu tư phát triển nhận được nhiều sự hướng dẫn, hỗ trợ thiết thực từ các cấp và người dân. Hà Nội có vị trí địa lý thuận lợi, tiếp giáp nhiều tỉnh thành lại là thủ đô lớn của cả nước nên có nhiều doanh nghiệp chọn Hà Nội là nơi đầu tư phát triển. Số lượng doanh nghiệp có trụ sở, văn phòng ở Hà Nội không ngừng tăng lên hàng năm, điều này cũng thúc đẩy gia tăng một nguồn thu thuế vào ngân sách. Bên cạnh đó việc thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài cũng là một lợi thế của Thủ đô, đến nay lượng dự án nước ngoài đầu tư vào thành phố luôn ổn định và trở thành nguồn lực quan trọng trong việc phát triển Thủ đô. Về cơ bản thành phố đã thực hiện sát các chỉ đạo, quy định về nhà ở thu nhập thấp do Trung ương đề ra. Thành phố cũng đã chủ động ban hành các văn bản thực hiện, trong đó có nhiều văn bản đi tiên phong để tháo gỡ các vướng 77 mắc đang tồn đọng. Việc Thủ tướng phê duyệt Chương trình phát triển nhà ở của Thành phố Hà Nội giai đoạn 2016 – 2020 và định hướng đến 2030 làm căn cứ triển khai thực hiện các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp được quy định cụ thể hơn và cũng là động lực thúc đẩy sự phát triển nhà ở trong tương lai. - : Mặc dù có nhiều ưu điểm thuận lợi nhưng khó khăn mà Hà Nội gặp phải cũng không ít. Hà Nội là thủ đô với lịch sử hình thành và phát triển lâu dài (gần 1000 năm), phần lớn diện tích nằm trong vùng đồng bằng sông Hồng và diện tích không rộng. Khí hậu Hà Nội nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa nóng lạnh thất thường cùng với độ ẩm cao đã tác động nhiều đến kết cấu xây dựng là một nguyên nhân làm hư hai, chóng xuống cấp của các công trình xây dựng. Dân cư tập trung chủ yếu ở nội thành, tập quán sinh sống lâu đời khiến cho việc di dời dân gặp khó khăn, các khu nhà cũ cũng khó giải tỏa để triển khai xây dựng nhà mới. Vấn đề giao thông đô thị luôn tắc nghẽn, khó khăn cho việc di chuyển làm cho người dân ngại di chuyển nơi ở, xa nơi làm việc. Nguồn dân cư Hà Nội là nơi tập trung của nhiều nguồn lao động các tỉnh thành dồn về dẫn đến nguồn dân cư ngày một tăng nhanh, sự chênh lệch mức sống giữa dân nội thành và dân ngoại thành. Điều này làm cho nhu cầu về nhà ở tăng lên, hình thành nhiều khu dân cư nghèo. Vấn đề an sinh xã hội cũng trở nên phức tạp hơn. Hà Nội luôn là địa phương được đánh giá dẫn đầu cả nước về phát triển nhà ở xã hội trong đó có nhà ở dành cho người thu nhập thấp nhưng thành phố vẫn chưa hút mạnh các doanh nghiệp đầu tư thực hiện. Thực tế cho thấy nguồn cung nhà ở cho người thu nhập thấp chưa đáp ứng đủ nhu cầu và giá còn khá cao. 78 Tiểu kết chƣơng 2 Từ những nghiên cứu trên có thể thấy quá trình thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn thành phố Hà Nội trong những năm vừa qua đã đạt được những thành công nhất định. Việc bám sát chủ trương, định hướng và mục tiêu chính sách đề ra cùng với kế hoạch triển khai được vạch ra kĩ lượng đã giúp thành phố giảm được lượng dân nhập cư thiếu nhà ở, cơ bản hoàn thành mục tiêu đề ra. Tuy thời gian thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn thành phố chưa phải là dài nhưng với từng đó thời gian thành phố đã tạo dựng được rất nhiều ngôi nhà cho những người nghèo, những người thu nhập thấp, giải quyết được vấn đề an sinh toàn thành phố, đảm bảo ổn định phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiện việc thực hiện chính sách còn nhiều hiện chế, nhà ở thu nhập thấp chưa thực sự đến tay người thu nhập thấp. Thực hiện chính sách gặp nhiều vướng mắc, thiếu sự đánh giá, khảo sát để có cái nhìn thực tế hơn về nguyện vọng của người thu nhập thấp, tình trạng quy hoạch sử dụng đất cho dự án, chưa có sự linh hoạt khi thực hiện. Để có thể đáp ứng được ý nguyện của người thu nhập thấp cũng như đảm bảo thực hiện mục tiêu đề ra, thành phố cần linh hoạt hơn nữa trong quá trình thực hiện chính sách để có thể đáp ứng những tình huống xảy ra trong quá trình triển khai chính sách. 79 Chƣơng 3 CHO NGƢỜI THU NHẬP THẤP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI 3.1. ở nƣớc ta và tại thành phố Hà Nội 3.1.1. Mục tiêu thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp ở nước ta Tính đến hết năm 2016, cả nước đã hoàn thành 179 dự án nhà ở xã hội, trong đó có 82 dự án nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp. Theo Bộ Xây dựng, cả nước đang triển khai 121 dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp. (Xây dựng 191 dự án nhà ở cho người thu nhập thấp, 2017, baomoi.com) Kế hoạch mục tiêu thực hiện chính sách nhà ở xã hội những năm tiếp theo: - Phấn đấu giai đoạn 2016 – 2020 thực hiện đầu tư tối thiểu khoảng 12,5 triệu m2 nhà ở dành cho người thu nhập thấp tại các khu vực đô thị. - Diện tích nhà ở bình quân toàn quốc đạt khoảng 25 m2 sàn/người, trong đó tại đô thị đạt 29 m2 sàn/người và tại nông thôn đạt 22 m2 sàn/người, phấn đấu đạt chỉ tiêu diện tích nhà ở tối thiểu 8 m2 sàn/người. - Tỷ lệ nhà ở kiên cố toàn quốc đạt khoảng 70% trong đó tại đô thị đạt trên 75%, nông thôn đạt 65%, xóa hết nhà ở đơn sơ trên phạm vi toàn quốc. - Tỷ lệ nhà ở chung cư trong các dự án phát triển nhà ở tại các đô thị loại đặc biệt như Hà Nội và Hồ Chí Minh đạt trên 90%, đô thị từ loại 1 đến loại 2 đạt trên 60%, đô thị loại 3 đạt trên 40% tổng số đơn vị nhà ở xây dựng mới. - Đến năm 2030: Diện tích nhà ở bình quân toàn quốc đạt khoảng 30 m2 sàn/người, diện tích nhà ở tối thiểu đạt 12 m2 sàn/người. - Xây dựng các cơ chế, chính sách kêu gọi, khuyến khích đầu tư từ các thành phần kinh tế tư nhân tham gia. 80 - Tiếp cục thực hiện cải cách thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho người thu nhập thấp được tiếp cận với chính sách. - Tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với nhà ở cho người thu nhập thấp. Cần xác định chế độ trách nhiệm cá nhân trong công tác quản lý theo đó mọi cán bộ nhân viên phải chịu trách nhiệm trong phạm vi thẩm quyền được phân công để tính trách nhiệm trong công việc được nâng cao. - Mở rộng các hình thức hỗ trợ vốn vay, ngoài Ngân hàng chính sách xã hội thì các Ngân hàng thương mại có cổ phần Nhà nước cũng sẽ tham gia với mức lãi suất ưu đãi nhất. - Việc quy hoạch hợp lý và dành một phần tỷ lệ quỹ đất phục vụ nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp. 3.1.2. Mục tiêu thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp tại Hà Nội Trên cơ sở những chủ trương, chính sách phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn, Thành phố đã xây dựng các chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở trên địa bàn Thủ đô trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Thành phố sẽ luôn coi việc giải quyết vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà Thành phố cần phải can thiệp và tìm cách tháo gỡ. Tại Quyết định số 6336/QĐ-UBND ngày 28/11/2014 về việc phê duyệt Kế hoạch phát triển nhà ở Thành phố Hà Nội năm 2015 và các năm tiếp theo giai đoạn (2016-2020). Điểm nhấn của Quyết định khi ban hành: Thành phố luôn tuân thủ các quan điểm, chủ trương, định hướng, mục tiêu về phát triển nhà ở theoquy định tại Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 30 tháng 11 năm 2011. Để đảm bảo mục tiêu đến năm 2020 đạt 26,3 m2 sàn/người theo Chương trình phát triển nhà ở Thành phố Hà Nội, tránh đầu tư lãng phí, dư thừa hàng tồn kho, trên cơ sở rà soát thực trạng công tác phát triển nhà ở và nhu cầu thực tế về nhà ở cho người thu nhập thấp, Thành phố xác định: 81 + Về nhu cầu nhà ở thực tế giai đoạn 2016 - 2020 Để bổ sung lượng nhà ở còn đang thiếu hụt trên địa bàn, thành phố đã lên kế hoạch giai đoạn 2016 – 2020 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội dựa trên nhu cầu thực tế về nhà ở xã hội là 6.023.000m2, tăng gần 50% so với dự kiến (4.023.000m2). Uỷ ban nhân dân Thành phố cũng đã thông báo các dự án Phát triển nhà ở xã hội dự kiến đến năm 2020, trong đó nêu rõ có 22 dự án với tổng diện tích sàn khoảng 3.124.000m2, ước tính đạt 52% nhu cầu thực tế, và đạt 78% so với mục tiêu Chương trình phát triển nhà ở Thành phố đề ra. Trong 22 dự án nhà ở xã hội dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2016-2020, đáng chú ý phải kể đến Dự án Đầu tư xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp tại Khu đô thị mới Bắc An Khánh do liên doanh Vinaconex và Tổng Công ty đầu tư Phát triển nhà Hà Nội (Handico) làm chủ đầu tư với tổng diện tích sàn 551.600m2, được UBND TP Hà Nội ký vào ngày 24/7/2012. Dự án có tổng diện tích đất khoảng 185.500m, tại huyện Hoài Đức, Hà Nội; Quy mô diện tích theo quy hoạch được duyệt là 182.466m2; Quy mô dân số là 17.485 người. Diện tích đất ở là 65.740m2 với tổng số 5.196 căn hộ; Diện tích đất cho hạ tầng xã hội là 41.042m2 bao gồm 3 trường học và công trình công cộng. Ngoài ra, còn có Dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại Khu đô thị Thanh Hà do Công ty cổ phần phát triển địa ốc CIENCO 5 làm chủ đầu tư, tại địa bàn xã Thanh Oai và Hà Đông, Hà Nội có diện tích sàn xây dựng lên đến 998.769m2. + Kế hoạch phát triển nhà trong những năm tiếp theo - Diện tích nhà ở bình quân toàn thành phố là 26,3m2/người (diện tích nhà ở tối thiểu 8,5 m2/người), trong đó khu vực đô thị 29,1 m2/người, khu vực nông thôn 22,1 m 2/người. - Nâng tỷ lệ nhà ở kiên cố toàn thành phố lên thành 91,2%; hoàn thành việc xóa nhà tạm, nhà ở đơn sơ. 82 + Nguồn vốn ngân sách thực hiện: Vốn đầu tư từ ngân sách Thành phố để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội khoảng 6.968,2 tỷ đồng (chiếm 1,69% tổng vốn đầu tư xây dựng đến năm 2020) Tiếp tục khuyến khích, huy động nguồn vốn ngoài xã hội (ngoài ngân sách) để đầu tư phát triển nhà ở cho người thu nhập thâp. + Định hướng đến năm 2030 Tiếp tục nâng cao chất lượng nhà ở, thỏa mãn nhu cầu về nhà ở cho các đối tượng.Thành phố đề xuất những cơ chế, chính sách phát triển nhà ở xanh sạch, hiện đại, bền vững, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. - Diện tích nhà ở bình quân toàn thành phố là 31,5m2/người (diện tích nhà ở tối thiểu 12,6 m2/người), trong đó khu vực đô thị 33,8 m2/người, khu vực nông thôn 27,1 m 2/người; tiếp tục thực hiện cải tạo, chỉnh trang nhà ở đã có. - Nâng tỷ lệ nhà ở kiên cố toàn thành phố lên thành 93,2%. - Tỷ lệ nhà chung cư trong các dự án phát triển nhà ở tại đô thị đạt 90%; tỷ lệ nhà ở cho thuê trong các dự án nhà ở xã hội đạt 30%. - Vốn đầu tư từ ngân sách địa phương khoảng 9.505,8 tỷ đồng (chiếm 1,12% tổng vốn đầu tư xây dựng đến năm 2030); - Quỹ đất ở đô thị và nông thôn tăng thêm 5.534,2 ha. 3.2. nhập thấp Vấn đề giải quyết nhà ở cho người thu nhập thấp vừa mang tính trước mắt vừa mang tính lâu dài ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững của Thành phố. Giải quyết vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp là trách nhiệm của mọi cấp, mọi ngành, mọi tổ chức và cá nhân trong toàn thành phố dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng và Chính quyền Thành phố. Mặc dù trong quá trình triển khai thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp còn gặp nhiều khó khăn, bất cập tuy nhiên việc ban hành chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp lại là một chính sách được đông đảo cộng đồng xã hội quan tâm và đánh giá cao. Tuy 83 nhiên việc giải quyết vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp cần có lộ trình cụ thể, không thể một sớm một chiều có thể giải quyết xong và cần xác định cụ thể đối tượng thụ hưởng chính sách phải đáp ứng đủ và đúng tiêu chuẩn Nhà nước ban hành. Hà Nội cần có những giải pháp cụ thể: Giải pháp 1: Lập quỹ đất, quy hoạch kiến trúc đô thị và đánh giá quy mô đầu tư dự án trước khi triển khai Thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Bởi vậy ngay khi có kế hoạch xây dựng chính sách cần chuẩn bị các phương án quy hoạch, tạo lập quỹ đất hợp lý. - Bố trí quỹ đất: Ngoài quy định mỗi dự án thương mại phải dành 20% (hoặc 25%) diện tích đất ở, hoặc 20% (hoặc 25%) diện tích sàn nhà ở để xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp thì với số lượng di dân từ các tỉnh thành tập trung vào Thành phố ngày một tăng, nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp ngày một lớn thì 25% quỹ đất xây nhà cho người thu nhập thấp là khó đáp ứng đủ nhu cầu thị trường hiện nay. Điều này cần Thành phố Hà Nội thực hiện nghiêm minh quy định của pháp luật để phát triển, dự trữ quỹ đất, có kế hoạch sử dụng đất, phân bổ đất xây dựng hợp lý của thành phố. Thường xuyên tổ chức kiểm tra, rà soát việc sử dụng quỹ đất vào các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp và cần có lộ trình quản lý để việc sử dụng quỹ đất hiệu quả. Kiên quyết thu hồi hoặc dừng các dự án chậm triển khai, trích nguồn quỹ đất không đủ. - Quy hoạch đô thị: Để đẩy mạnh phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn, Hà Nội đang đồng thời triển khai nhiều giải pháp đồng bộ liên quan đến quy hoạch. Ngoài vấn đề quy hoạch cơ sở hạ tầng cho các khu nhà ở mới cho người thu nhập thấp thì việc quy hoạch nâng phân cấp cải tạo môi trường sống hiện tại ở các khu nhà ở của người thu nhập thấp đã và đang sử dụng cần được quan tâm. 84 Bên cạnh việc tập trung đầu tư quy hoạch nhà ở cho người thu nhập thấp thì các đối tượng di dân giải phóng mặt bằng do Nhà nước lấy đất làm việc kháccũng cần được quan tâm. Tuy nhiên, với đối tượng này thì mức đầu tư không quá cao, chỉ cần đảm bảo trả đủ số nhà cho cơ số di dân. Nghiên cứu thiết kế các mẫu nhà ở cho người thu nhập thấp với nhiều hình thức đa dạng và dễ áp dụng cho nhiều khu nhà ở khác nhau cho nhiều đối tượng khác nhau. Áp dụng các công nghệ xây dựng tiên tiến của các nước trên Thế giới nhằm tiết kiệm thời gian xây dựng và vẫn đảm bảo chất lượng căn nhà, phù hợp với nhà ở dành cho người thu nhập thấp. Hiện nay tại thị trường Việt Nam có hai đơn vị tiên phong đi đầu trong việc cải tiến vấn đề xây dựng hiện đại và vật liệu xây dựng “xanh” đó là: Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Xuân Mai và Công ty CP Đầu tư Sông Đà Việt Đức.Với việc áp dụng công nghệ bê tông dự ứng lực bán tiền chế (công nghệ PC) và công nghệ sản xuất tấm thường Acotex. Tốc độ thi công xây dựng nhanh hơn gấp 5 lần so với xây gạch truyền thống và gấp 2 lần so với tường gạch bê tông. Rút ngắn thời gian thi công, tiết kiệm chi phí nhân công, đảm bảo tiến độ xây dựng dự án đề ra. - Đánh giá quy mô đầu tư: Cần khảo sát, đánh giá thực tiễn tại địa bàn nơi có kế hoạch triển khai dự án để có cái nhìn tổng thể từ đó đánh giá cơ cấu hiện trạng sử dụng đất, mức độ đầu tư, công suất thiết kế, diện tích đất, mặt bằng dự kiến sử dụng, quy mô kiến trúc xây dựng để phù hợp với nhu cầu và đối tượng người thu nhập thấp. Nhà ở cho người thu nhập thấp nhưng vẫn cần đảm bảo đạt các tiêu chuẩn kỹ thuật về nhà ở hiện hành của Nhà nước nhất là cơ sở hạ tầng (đường điện, nước sinh hoạt, khu thu gom rác thải tránh gây ô nhiễm, thông tin liên lạc, các khu tiện ích khác và đô thị cảnh quan); Đảm bảo các dịch vụ thiết yếu (trường học, bệnh viện, chợ, giao thông đi lại) được quy hoạch bố trí hợp lý, tránh việc đầu tư quá xa trung tâm, người 85 thu nhập thấp vốn đã không có điều kiện tiếp xúc nay lại càng khó khăn giao thương hơn mặc dù đã mua được nhà. Phát triển đa dạng các loại diện tích nhà, mức độ tiện nghi để người thu nhập thấp có nhiều sự lựa chọn và phù hợp với điều kiện thu nhập của các tầng lớp dân cư. Bên cạnh việc xem xét quy mô đầu tư thì việc lựa chọn địa điểm đầu tư cũng vô cùng quan trọng bởi nếu địa điểm dự án đáp ứng được các nhu cầu hiện tại và trong tương lai khả năng kết nối với các địa bàn dự án lân cận, thuận tiện cho người dân đi lại, giao thông chung chuyển giao thương, các dịch vụ tiện ích không quá xa trung tâm thành phố đó cũng là điểm mấu chốt thu hút sức mua của người thu nhập thấp. Giải pháp 2: Hỗ trợ tài chính và gia tăng vốn Qũy tiết kiệm nhà ở Vốn vay đầu tư: Đổi mới cơ chế cho vay mua nhà, ngoài Qũy Đầu tư phát triển nhà ở thành phố, Ngân hàng chính sách xã hội phụ trách việc cho vay nhà ở cho người thu nhập thấp thì cần các Ngân hàng thương mại có cổ phần Nhà nước cùng tham gia để lượng người thu nhập thấp không bị tập trung quá đông vào một Ngân hàng, thứ nữa thúc đẩy khả năng dàn vốn vay giữa các Ngân hàng với nhau, tỷ lệ lãi suất cho vay có tính cạnh tranh như có thể ưu đãi năm nhất mức lãi vay 0%, ân hạn nợ gốc từ 12 tháng đến 24 tháng nhằm kích cầu vay. - Đối với chủ đầu tư: cần tạo cơ chế ưu đãi về nguồn vốn vay đầu tư xây dựng với mức lãi suất phù hợp, thủ tục đơn giản, linh hoạt, đảm bảo khả năng thanh khoản với mục đích giúp chủ đầu tư đảm bảo tiến độ xây dựng cũng như việc hạ giá thành bán căn hộ. - Đối với người thu nhập thấp: ưu đãi mức lãi suất và mức vay tối đa tăng từ 70% lên đến 80%, nguồn vốn tự có giảm từ 30% xuống còn 20%, gia tăng thời hạn vay từ 10 – 15 năm lên đến 20 năm. Thủ tục vay đơn giản, linh hoạt. Xem xét mức lãi xuất 1 – 2 năm đầu mức 0% và ân hạn nợ gốc 12 tháng để người thu nhập thấp được linh động về nguồn vốn tự có và chủ động tài chính trả nợ khi mua nhà. 86 Vốn huy động ngoài: Thành phố cần khuyến khích các thành phần kinh tế tham giá đầu tư phát triển nhà ở, đồng thời tạo cơ chế cho các doanh nghiệp huy động một cách hợp lý nguồn từ người dân, tạo nhiều quỹ tín dụng khác. Gia tăng vốn Qũy tiết kiệm nhà ở: Khuyến khích, huy động việc tham gia quỹ nhằm gia tăng vốn quỹ tạo một khoản vốn lớn, đảm bảo thời gian cho vay được lâu dài, phục vụ cho những người thu nhập thấp được tiếp cận vốn vay mua nhà đồng thời giúp doanh nghiệp vay để đầu tư xây dựng nhà ở phục vụ người thu nhập thấp. Việc điều tiết nguồn vốn vay đầu tư cùng mức lãi suất ưu đãi cho doanh nghiệp cũng có sự ảnh hưởng rất lớn đến giá thành bán của căn hộ. Giá thành nhà giảm hợp lý: Cần có sự khảo sát và lên phương án tính toán kỹ lưỡng giá thành bán nhà để đảm bảo không quá cao, phù hợp với mức thu nhập của người thu nhập thấp có thể mua được nhà ở. Cần triển khai các cơ chế chính sách cho các doanh nghiệp đầu tư dự án để khoản chi phí đầu tư không bị đưa vào giá bán của sản phẩm dẫn đến giá nhà cao, người thu nhập thấp khó tiếp cận mua nhà. Giải pháp 3: Xác minh đối tượng hưởng chính sách thông qua kênh hai chiều và minh bạch Việc kiểm soát và đánh giá đúng đối tượng đủ điều kiện hưởng chính sách hiện nay vẫn còn có những kẽ hở để những đối tượng đầu cơ lách luật và mua được nhà ở thu nhập thấp. Vì vậy cần có chế tài xử lý nghiêm cho những sự vụ như vậy. Có thể sử dụng cách đối chiếu chéo thông tin hai chiều trên hệ thống điện tử giữa nơi cư trú trước đây của người thu nhập thấp và nơi tạm trú hiện nay để có cơ sở đánh giá sát đối tượng. Đảm bảo mỗi hộ gia đình, cá nhân chỉ được giải quyết hỗ trợ nhà ở thu nhập thấp một lần theo quy định và tuyệt đối không có sự trùng lặp về giải quyết đối tượng trong cùng một gia đình hoặc giải quyết đối tượng cá nhân hai lần. Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ nhằm đảm bảo việc sát hạch đối tượng hưởng chính sách đi đúng theo quy định của pháp luật Nhà nước. 87 Hà Nội hiện là thành phố thu hút một lượng lao động lớn từ các tỉnh thành trên cả nước tập trung về. Vì vậy vấn đề nhà ở luôn là nỗi lo của toàn thành phố. Tuy nhiên, bên cạnh nỗi lo đó thì thành phố lại thu hút một lượng lớn người dân lao động các tỉnh, tạo ra một nguồn lực lao động dồi dào, vận dụng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Cần minh bạch khi đánh giá đối tượng chính sách cũng như khi tổ chức triển khai dự án để người thu nhập thấp cảm thấy an tâm vì quyền lợi của họ được bảo đảm. Giải pháp 4: Cơ chế ưu đãi và đảm bảo quỹ đất, ứng vốn, giảm lãi suất vay thu hút Nhà đầu tư Việc hình thành và đầu tư dự án nhà ở cho người thu nhập thấp sẽ giúp thành phố thu hút một lượng lớn Nhà đầu tư cùng với khả năng huy động vốn của các thành phần kinh tế khi tham gia đầu tư. Thành phố có các cơ chế ưu đãi đối với nhà đầu tư: miễn tiền thuê đất, tiền giải phóng mặt bằng, áp dụng thuế suất ưu đãi thuế giá trị gia tăng – thuế thu nhập, ưu đãi vốn vay huy động đầu tư với mức lãi suất thấp, các thủ tục thẩm định thiết kế cơ sở được miễn, cho phép chủ dự án được cân đối tài chính thông qua việc sử dụng quỹ đất ở mức 20% để đầu tư hạ tầng vừa phục vụ nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp vừa phát triển kinh doanh thương mại bù đắp các khoản chi phí đầu tư khác. Các cơ chế đều đã được thể hiện bằng văn bản nhưng nhà đầu tư cần thành phố cho triển khai áp dụng ngay các cơ chế ưu đãi này nhằm tạo động lực, niềm tin và khuyến khích đầu tư. Cần thành phố bố trí được quỹ đất sạch, mở rộng quỹ đất vượt trên mức quy định và nguồn vốn vay đầu tư, có như vậy mới có khả năng thu hút nhà đầu tư đầu tư vào các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn thành phô Hà Nội trong tương lai. Giải pháp 5: Đồng bộ đầu tư xây dựng nhằm khuyến khích nhà đầu tư và thu hút người thu nhập thấp mua nhà Đầu tư dự án nhà ở cho người thu nhập thấp không chỉ quan tâm đến vấn đề gia tăng số lượng nhà ở mà bên cạnh đó cũng cần thành phố Hà Nội quan tâm 88 đến việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật bởi các tiện ích đi kèm này đánh dấu một phần quan trọng không nhỏ trong quyết định mua nhà của người thu nhập thấp. Nếu dự án nhà ở cho người thu nhập thấp hình thành nhưng thiếu các tiện ích liên quan đến hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật như: giao thông, điện, nước, hệ thống thông tin liên lạc, cảnh quan cây xanh, hệ thống gom rác, thoát nước thải thì rất khó có sức hút người thu nhập thấp mua dù giá bán có thấp. Cần thành phố triển khai đồng bộ các hạng mục khi triển khai xây dựng dự án nhà ở cho người thu nhập thấp. Dù là nhà ở dành cho người thu nhập thấp nhưng về chất lượng và tiện ích chung vẫn cần đảm bảo như các dự án nhà ở thương mai, không có sự phân biệt đối tượng, giá bán để thiếu sự đầu tư. Các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp khi triển khai cần có sự khảo sát, đánh giá và quy hoạch hợp lý. Nên lựa chọn đầu tư triển khai dự án nhà ở cho người thu nhập thấp đan xen tại một số dự án nhà ở thương mại, các dự án trước đó đã hình thành có đầy đủ cơ sở hạ tầng nhằm giảm thiểu việc phải đầu tư tiếp và tiết kiệm thời gian hoàn thành vẫn đảm bảo dự án có đủ các tiêu chí đi kèm khi đưa vào sử dụng. Giải pháp 6: Kêu gọi các dự án nhà ở thương mại, nhà ở sinh viên chuyển đổi sang mô hình dự án nhà ở cho người thu nhập thấp Cần thành phố có những chính sách, cơ chế ưu đãi nhằm khuyến khích việc chuyển đổi, bởi tính đến nay cơ chế cho hình thức này thành phố vẫn chưa “mở”. Có thể bù đắp cho các dự án nhà ở thương mại khi đồng ý chuyển đổi sang nhà ở cho người thu nhập thấp bằng khoản thuế thuê đất, bởi đây là khoản chi phí lớn trong quá trình triên khai dự án. Nếu dự án thương mại đồng ý chuyển đổi sang dự án nhà ở cho người thu nhập thấp cần có cơ chế hoàn thuế đất như nào thế nào? hình thức hoàn thuế có thể bù trừ vào khoản thuế doanh thu hoạt động kê khai. 89 Việc kêu gọi chuyển đổi dự án nhà ở thương mại sang nhà ở cho người thu nhập thấp thành công sẽ giúp Thành phố Hà Nội tiết kiệm được thời gian đầu tư triển khai mới các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp, bài toán về quỹ đất sẽ được tiết giảm, nhân lực - vật lực đầu tư dự án cũng hạn chế phải chi. Dự án thương mại đã hình thành sẽ đồng bộ hơn về cơ sở hạ tầng kỹ thuật, thu hút người thu nhập thấp mua nhà. Giải pháp 7: Cải cách thủ tục hành chính Thành phố cần cải cách thủ tục hành chính để tiết giảm cả về thủ tục và thời gian, hạn chế các phiền khó khăn cho người dân, doanh nghiệp. Tập trung thủ tục tại bộ phận một cửa của Sở Xây dựng thành phố để hạn chế việc người dân, doanh nghiệp phải đi đến nhiều nơi, rút ngắn thời gian trình duyệt. Cần quy định một thời gian cụ thể cho việc thẩm định hồ sơ xét duyệt để đảm bảo doanh nghiệp triển khai dự án đúng tiến độ. Cải tiến quy trình thẩm định hồ sơ, công khai trong đấu giá, đấu thầu các quỹ đất triển khai dự án nhà ở cho người thu nhập thấp một cách minh bạch. Giải pháp 8: Tăng cường công tác tổ chức thực hiện chính sách, quản lý chính sách và đánh giá sau thực hiện chính sách Thủ tục hành chính cần đơn giản, tiết giảm một số thủ tục rườm rà trước đây để người thu nhập thấp được tiếp cận chính sách. Cần có sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan chức năng khi triển khai thực hiện chính sách, tránh hiện tượng nhiều đối tượng bỏ vốn đầu cơ mua nhà dành cho người thu nhập thấp sau đó bán lại với giá trị gấp hai gấp ba lần. Nâng cao tinh thần và trách nhiệm cá nhân trong công tác quản lý để từ đó mọi cán bộ đều phải tự chịu trách nhiệm trong phạm vi thẩm quyền được giao. Tăng cường sự đối thoại giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền liên quan đến việc xây dựng, ban hành và thực thi chính sách cùng với người dân để có sự đánh giá đúng và thực tiễn hơn. 90 Đối với các Chủ dự án, nếu thực hiện đầu tư xây dựng không đảm bảo tiến độ cần có các chế tài xử phạt nghiêm để đảm bảo tính công bằng so với những cơ chế ưu đãi mà Chủ dự án nhận được khi đảm nhận thực hiện đầu tư xây dựng. Cần tổ chức một đội ngũ cán bộ chuyên làm các công tác đánh giá sau thực hiện chính sách để cho thấy chính sách thực hiện có đi đúng theo định hướng, mục tiêu, kế hoạch đề ra hay không và có cái nhìn thực tế hơn khi chính sách đi vào cuộc sốngđể sự điều chỉnh phù hợp, đáp ứng đúng ý nguyện của người thu nhập thấp. 91 Tiểu kết chƣơng 3 Thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn Thành phố Hà Nội là rất cần thiết nhằm đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội, phát triển kinh tế - xã hội trên toàn Thành phố. Sau nhiều năm triển khai thực hiện chính sách, không chỉ riêng Hà Nội mà khắp các tỉnh thành địa phương trên cả nước đã đồng loạt triển khai. Chính sách ra đời đã thúc đẩy và góp phần ổn định an cư cho người thu nhập thấp. Ngoài các mục tiêu đã đạt được, Hà Nội còn phấn đấu trong những năm tiếp theo đến 2020, định hướng 2030 nhà ở thu nhập thấp trên địa bàn sẽ giải quyết triệt để vấn nạn nhà ở đang thiếu hiện nay của người dân, trong đó lượng người dân có thu nhập thấp chiếm số đông. Quy hoạch dự án, xác định quỹ đất để phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp và xác định đúng đối tượng, điều kiện được mua cần được niêm yết công khai minh bạch, tạo niềm tin cho người dân. Bên cạnh đó, phát triển đa dạng các loai nhà ở với những diện tích, mức độ tiện nghi khách nhau để phục vụ cho nhiều đối tượng có nhu cầu khác nhau. Khi đưa ra các giải pháp tăng cường thiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp có vận dụng và nghiên cứu trên nhiều phương diện khác nhau để nhằm tìm ra những giải pháp tối ưu, phù hợpvới xu thế nhà ở thu nhập thấp hiện nay nhằm đóng góp vào việc giải quyết những bất cập của chính sách. 92 KẾT LUẬN Thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp luôn được coi là những nội dung quan trọng của chính sách phát triển kinh tế - xã hội của mỗi Quốc gia.Việc tạo lập chỗ ở thích hợp, an toàn là nhu cầu thiết yếu bậc nhất, là quyền cơ bản của con người và là điều kiện tiên quyết để phát triển nguồn nhân lực Quốc Gia. Cho đến nay, việc triển khai thực hiện chương trình nhà ở xã hội trên cả nước đã trải qua ít nhất 12 năm. Trong quá trình triển khai loại hình nhà ở đặc biệt này, Chính phủ và các địa phương trong đó có Thủ đô Hà Nội đã phần nào giải quyết được nạn thiếu nhà ở, góp phần ổn định an sinh xã hội. Triển khai thực hiện chính sách nhà ở cho người thunhập thấp được toàn thể xã hội quan tâm và đánh giá cao. Việc xây dựng loại hình nhà ở này luôn đảm bảo phù hợp với đông đảo đối tượng lao động thu nhập thấp đang tập trung ngày một nhiều tại Thủ đô luôn là một vấn đề cấp thiết, đặc biệt trong điều kiện hiện nay, phát triển là ở cho người thu nhập thấp đang được ưu tiên trong chính sách phát triển nhà ở của toàn Thành phố. Một số điều được tổng hợp trong quá trình nghiên cứu đề tài: Thứ nhất: Nhu cầu về nhà ở trên địa bàn thành phố Hà Nội ngày một nhiều, vậy nên rất cần có những chính sách liên quan đến lĩnh vực Nhà ở, trong đó nhà ở cho người thu nhập thấp cần được đặt lên hàng đầu bởi hàng năm Hà Nội đón nhận hàng triệu người đổ về tìm kiếm việc làm, sinh sống, học tập làm cho quỹ đất thành phố đã ít lại càng eo hẹp, vấn đề nhà ở chưa khi nào trở nên bức thiết như vậy. Chính điều này đã khiến cho thành phố quyết tâm thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp bằng việc đầu tư mạnh mẽ cho việc phát triển nhà ở, thực hiện nhiều chính sách ưu đãi để chính sách đạt hiệu quả cao. Thứ hai: Vấn đề về quỹ đất dành cho các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp cần thành phố chỉ định rõ trong vấn đề quy hoạch đô thị. Tỷ lệ ưu tiên phục vụ cho các dự án nhà ở thu nhập thấp thành phố hiện đang để là 25% và con số 93 này so với lượng người nhập cư tập trung vào thành phố sẽ còn tăng hơn thế. Vì vậy đồi hỏi thành phố cần tăng lượng đất cho các dự án phục vụ đối tượng này. Thứ ba: Vai trò của tín dụng ngân hàng trong việc phát triển nhà ở thu nhập thấp chưa được đánh giá cao. Sau khi kết thúc gói vay 30.000 tỷ đồng người dân mặc dù được Ngân hàng chính sách xã hội hỗ trợ vay vốn nhưng với điều kiện người thu nhập thấp mua nhà phải có 30% vốn tự có nộp ngay khi làm thủ tục vay, điều này tạo ra một khó khăn lớn cho việc xoay sở tài chính. Thứ tư: Công tác thực hiện chính sách còn chưa triệt để. Việc quản lý, đánh giá đối tượng hưởng chính sách còn buông lỏng, tạo nhiều kẽ hở cho những đối tượng có điều kiện lách luật để mua nhà ở thu nhập thấp. Trong tương lai để có thể thực hiện chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn thành phố Hà Nội đạt hiệu quả, cần: Thành phố phải có sự chỉ đạo thống nhất, chặt chẽ bằng một tổ chức đủ mạnh, huy động sự tham gia của mọi thành phần kinh tế với co chế chính sách phù hợp, linh hoạt theo phương châm Nhà nước và Nhân dân cùng làm để huy động được mọi nguồn lực trong xã hội cùng tham gia thực hiện chính sách. Về chính sách, cần có sự điều chỉnh hợp lý để vận dụng vào thực tiễn, đáp ứng được ý nguyện của người có thu nhập thấp và thúc đẩy hơn nữa việc phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp, góp phần cải thiện môi trường sống của người dân trên địa bàn Thành phố. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Phạm Kiên Cường (2015), Chính sách nhà ở cho người lao động tại các khu công nghiệp, Luận văn thạc sĩ, Học viện Khoa học Xã hội, Hà Nội. 2. Nguyễn Hữu Hải (2008), Hoạch định và Phân tích chính sách công, Nxb Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. 3. Nguyễn Hữu Hải (2013), Đại cương về chính sách công, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 4. Đỗ Phú Hải (2014), Quá trình xây dựng chính sách công tại các nước đang phát triển, Tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ. 5. Đỗ Phú Hải (2015), Những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực xây dựng và thực hiện chính sách công, Tổ chức Nhà nước, Bộ Nội vụ. 6. Đặng Thị Hằng (2013), Giải pháp tài chính phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp ở Việt Nam, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. 7. Phí Thị Thu Hương (2008), Nhà ở cho người có thu nhập thấp - Một thị trường cần thiết và đầy tiềm năng, Tạp chí kinh tế và dự báo, Số tổng quan kinh tế - xã hội Việt Nam Tháng 9. 8. Ngọc Long (2013), Bộ Xây dựng và Đà nẵng ký kết Chương trình phối hợp hành động triển khai thực hiện Chiến lược phát triển nhà ở đến 2020, tầm nhìn đến 2030, Đồng hành cùng doanh nghiệp, < tiet?articleId=19963>. 9. Luật nhà ở ngày 29/11/2005 do Quốc Hội ban hành. 10. Luật nhà ở sửa đổi ngày 25/11/2014 do Quốc Hội ban hành. 11. Luật đất đai ngày 29/11/2013 do Quốc Hội ban hành. 12. Luật xây dựng 18/06/2014 do Quốc Hội ban hành. 13. Luật kinh doanh bất động sản 29/06/2006 do Quốc Hội ban hành. 14. Vũ Thị Minh (2015), Những bất cập trong chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp của thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ, Chuyên ngành Khoa học Quản lý khoa học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn. 15. Ngô Lê Minh (2016), Vấn đề nhà ở xã hội tại Việt Nam, Tạp chí kiến trúc. 16. Nhóm nghiên cứu Viện Nghiên cứu Kiến trúc, Nghiên cứu các giải pháp đồng bộ phát triển Nhà ở người thu nhập thấp tại các đô thị Việt Nam, Đề tài nghiên cứu khoa học. 17. Nhóm nghiên cứu Đại học xây dựng Hà nội (2016), Nghiên cứu các giải pháp công nghệ nhằm tạo lập mô hình phát triển nhà ở xã hội, Đề tài nghiên cứu khoa học. 18. Nghị quyết số 490/QĐ-TTg ngày 05/05/2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch xây dựng vùng Thủ đô Hà Nội đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2050. 19. Nghị quyết số 06/2013/NQ-HĐND ngày 03/7/2013 của Hội đồng nhân dân Thành phố Hà Nội về việc thông qua Chương trình phát triển nhà ở Thành phố Hà Nội đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. 20. Nghị quyết số 07/2013/NQ-HĐND ngày 12/7/2013 của Hội Đồng nhân dân Thành phố Hà Nội về chính sách ưu tiên đầu tư và huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng các khu đô thị, nhà ở, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, hiện đại thuận tiện, ở ngoại thành. 21. Nghị quyết số 17/2013/NQ-HĐND ngày 23/7/2013 của Hội Đồng nhân dân Thành phố Hà Nội về một số biện pháp cải tạo, xây dựng chung cư cũ, nhà cũ xuống cấp, cải tạo, khôi phục nhà cổ, biệt thự cũ. 22. Nghị quyết ố 6336/QĐ-UBND ngày 28 tháng 11 năm 2014 của Uỷ ban Nhân dân Thành phố Hà Nội về việc phê duyệt kế hoạch phát triển nhà ở Thành phố Hà Nội năm 2015 và các năm tiếp theo (giai đoạn 2016-2020). 23. Nghị định 188/2013/NĐ-CP ngày 20/11/2013 của Chính Phủ về Phát triển và Quản lý nhà ở xã hội. 24. Huỳnh Nguyên Dạ Quyên (2011), Giải pháp phát triển nhà ở xã hội ở thành phố Đà Nẵng, Luận văn thạc sỹ, Chuyên ngành kinh tế phát triển, Trường Đại học Đà Nẵng. 25. Quyết định 76/2004/QĐ-TTg ngày 06/05/2004 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt định hướng phát triển nhà ở đến năm 2020. 26. Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 30/11/2011 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. 27. Quyết định số 67/2009/QĐ-TTg ngày 24 tháng 4 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ ban hành một số cơ chế chính sách phát triển nhà ở cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị. 28. Quyết định số 996/QĐ-TTg ngày 19/06/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình phát triển Nhà ở Thành phố Hà Nội đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. 29. Quyết định số 34/2010/QĐ-UBND ngày 16/08/2010 của Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội về việc ban hành quy định việc bán, cho thuê, cho thuê mua và quản lý sử dụng nhà ở cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị. 30. Nguyễn Đăng Sơn (2016), Các giải pháp và cơ chế chính sách về nhà ở xã hội, nhà ở thu nhập thấp, Tạp chí kiến trúc. 31. Văn Tất Thu (2014) , Năng lực thực hiện chính sách công – những vấn đề lý luận và thực tiễn, Tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ. 32. Nguyễn Minh Thuyết (2012), Bài giảng Phân tích chính sách. 33. Từ điển Bách khoa Việt Nam (1995), Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội. 34. Thông tư số 10/2009/TT-BXD ngày 15/6/2009 của Bộ Xây dựng về việc Hướng dẫn quản lý dự án đầu tư xây dựng nhà ở sinh viên, nhà ở công nhân khu công nghiệp và nhà ở thu nhập thấp. 35. Worldbank.org (2015), “Chìa khóa nhà ở giá hợp lý nhằm giải quyết các mục tiêu của Việt Nam về tăng năng suất và tăng trưởng đô thị cho mọi người”,< release/2015/12/14/affordable-housing-key-to-vietnams-goals-of-increased- productivity-and-inclusive-urban-growth-wb-report>. Tiếng nƣớc ngoài 36. Michael Howlett and M. Ramesh (1995), Studying Public Policy: Policy Cycles and Policy Subsystems, Oxford University Press, p.6. 37. Considine (1994), Public policy A critical approach