Luận văn Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp tư nhân duy Nguyên Phát

dân, tư thương xay xát gạo). Sản phẩm kinh doanh của doanh nghiệp mang tính chất thời vụ. Doanh thu chủ yếu của doanh nghiệp là từ hoạt động xay xát, chế biến, lau bóng gạo nguyên liệu xuất khẩu, bán lại cho các công ty xuất khẩu gạo trực tiếp trên địa bàn thành phố. Để thực hiện tốt công việc này thì doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như những dịch vụ cung ứng, điều đó đòi hỏi doanh nghiệp phải đảm bảo thời gian sản xuất nhanh, đúng tiến độ, giá cả hợp lý, giao hàng đúng thời gian quy định. 4.1.2.2. Ảnh hưởng của nhà cung ứng: Đối với lĩnh vực sản xuất xay xát, chế biến thì nguồn nguyên liệu chính để sản xuất ra sản phẩm rất được doanh nghiệp chú trọng. Vì sản phẩm tạo ra chất lượng như thế nào thì đều phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu đầu vào. Các nguồn nguyên liệu phải đúng với chất lượng. Đó là các loại lúa, gạo nguyên liệu do doanh nghiệp mua lại của các các tư thương, nên nguồn nguyên liệu phụ thuộc nhiều vào các tư thương. Đó là một trong những yếu điểm của doanh nghiệp, vì doanh nghiệp có thể bị ép giá, hoặc bị pha tạp các loại lúa nguyên liệu, không đủ tiêu chuẩn để sản xuất ra gạo xuất khẩu. Đây là nguồn nguyên liệu chính chiếm giá trị lớn trong giá trị sản xuất ra giá thành sản phẩm. Các loại nguyên liệu khác như dầu để chạy máy, vật tư, bao bì đóng gói nguyên liệu thì doanh nghiệp mua lại của các nhà cung ứng khác trên thị trường. Những năm gần đây, với sự biến động của giá xăng dầu cũng ảnh hưởng đến doanh nghiệp, tuy nhiên mức ảnh hưởng không cao. Từ những thực tế trên, doanh nghiệp cần phải lựa chọn những nhà cung ứng có uy tín cao, có mối quan hệ làm việc lâu dài với doanh nghiệp. 4.1.2.3. Ảnh hưởng của các đối thủ cạnh tranh: Thành phố Cần Thơ là nơi tập trung nhiều nhà máy xay xát của vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long. Các nhà máy chủ yếu tập trung nhiều ở khu vực từ Trà Nóc lên đến Thốt Nốt là nơi gần với nguồn nguyên liệu. Việc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp xay xát trên thị trường là rất gay gắt. Những năm gần đây, đặc biệt là ở Quận Thốt Nốt nhiều cơ sở xay xát, lau bóng gạo đã đầu tư cải thiện dây chuyền sản xuất ngày càng hiện đại hơn. Các sản phẩm tạo ra giảm được chi phí hao hụt nên làm giá thành cũng giảm theo. Thêm vào đó, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trực tiếp trong tương lai sẽ kết hợp việc thu mua lúa xay xát ra gạo thành phẩm để bán nội địa và dùng để xuất khẩu tạo nên một dây chuyền khép kín. Doanh nghiệp có quá trình sản xuất khá lâu nên có nhiều uy tín trên thị trường, việc tìm nguồn nguyên liệu đầu vào tương đối dễ dàng, chất lượng gạo sản xuất ra khá đồng bộ, giao hàng lại đúng thời gian quy định. Trong ba năm qua, mặc dù sản lượng của doanh nghiệp đều tăng, đem lại một khoản doanh thu và lợi nhuận đáng kể cho doanh nghiệp. Tuy vậy, nếu đem so với các doanh nghiệp nằm trong khu vực như DNTN Phước Thành, DNTN Quế Bình thì hoạt động của ta vẫn còn thấp. Máy móc thiết bị của ta vẫn chưa được đầu tư đúng mức, các sản phẩm vẫn chưa đa dạng, nguồn nguyên liệu đầu vào tuy tìm dễ nhưng vẫn còn thụ động. Trong ba năm chỉ tập trung xay xát ba loại sản phẩm là gạo 10%, 15%, 25% tấm, điều này gây bất lợi cho doanh nghiệp. Do đó doanh nghiệp cần phải có những bước cải thiện, đẩu tư công nghệ đúng mức và hợp lý để đảm bảo cho hoạt động của doanh nghiệp được tốt hơn. 4.2. THỰC TRẠNG VỀ TÌNH HÌNH SẢN XUẤT CỦA DOANH NGHIỆP: 4.2.1. Tình hình thu mua nguyên liệu: Lúa gạo là mặt hàng được nhà nước quan tâm nhiều nhất. Trên phương diện vĩ mô, hàng năm chính phủ vẫn điều tiết sao cho các doanh nghiệp tiêu thụ hết sản lượng lúa của nông dân, nhất là các vùng của vựa lúa ĐBSCL. Hoạt động xuất khẩu rộ lên sôi nổi nhất là vào các mùa vụ nên thường các đơn hàng cũng chủ yếu vào các vụ này. Trong năm bà con nông dân thường sản xuất lúa 3 vụ. Vụ đông xuân là vụ có sản lượng và chất lượng cao nhất trong năm vì sản xuất vào lúc thời tiết thuận lợi, vụ hè thu là vụ cho chất lượng thấp hơn vì được sản suất vào mùa mưa, tỷ lệ hạt gãy, hư cũng cao vì sau thu hoạch bà con nông dân không đủ kỹ thuật để bảo quản. Thu đông là vụ mà các ngành chức năng không khuyến khích sản xuất. Có thể diễn giải tình hình thu mua của doanh nghiệp theo sơ đồ sau: Nông dân Tư thương Doanh nghiệp Sơ đồ 2: SƠ ĐỒ THU MUA LÚA GẠO CỦA DOANH NGHIỆP Với quy mô nhỏ nên doanh nghiệp không tổ chức công tác thu mua lúa của nông dân mà chủ yếu thông qua các thương lái. Do tập quán của nông dân chỉ bán lúa tại nhà hoặc tại đồng ruộng và do địa bàn khu vưc sông rạch chằng chịt, nên chỉ có lực lượng thương lái đủ phương tiện ghe, xuồng đi vào tận vùng sâu để thu mua lúa của các nông hộ. Tư thương bán lúa lại cho doanh nghiệp nếu kiểm tra thấy lúa đạt tiêu chuẩn thì đưa vào nhập kho để tiến hàng xay xát, chế biến thành gạo xuất khẩu theo tiêu chuẩn trên đơn đặt hàng của khách hàng. Ta có sản lượng thu mua của doanh nghiệp qua từng năm: Bảng 4: TÌNH HÌNH THU MUA LÚA CỦA DOANH NGHIỆP (2004-2006) ĐVT: 1000 đ 2005/2004 2006/2005 CHỈ TIÊU 2004 2005 2006 giá trị % giá trị % SL (kg) 1.200.393 1.272.881 1.322.477 72.488 6,04 49.596 3,90 Giá 2,205 2,415 2,505 - - - - Số tiền 2.646.867 3.073.880 3.312.804 427.013 16,13 238.924 7,77 (Nguồn: Bộ phận kế toán của doanh nghiệp Duy Nguyên Phát) Từ bảng số liệu trên ta thấy: Nhìn chung sản lượng lúa thu mua của doanh nghiệp đều tăng qua các năm. Nhưng tốc độ tăng không đều nhau. Năm 2006 tốc độ tăng chậm hơn so với năm 2005. Cụ thể: Năm 2005 sản lượng thu mua của doanh nghiệp là 1.272.881 kg tăng 72.488 kg so với năm 2004, tương ứng với một số tương đối là 6,04%. Đến năm 2006 sản lượng tiếp tục tăng, tăng 3,9% bằng một số tuyệt đối là 49.596 kg. Nguyên nhân là do trong ba năm sản lượng bán ra của doanh nghiệp tăng cao. Cũng trong ba năm, do giá phân bón và xăng dầu tăng nên giá cả nguyên liệu cũng biến động không ngừng. Tình hình xuất khẩu của TP đang vào giai đoạn phát triển sản lượng xuất năm sau luôn cao hơn năm trước, thêm vào đó là do tình hình thời tiết của thế giới có những biến động, các nước xuất khẩu gạo bị mất mùa nên nhu cầu nhập khẩu gạo của các nước trên thế giới tăng cao. Các khách hàng của doanh nghiệp trúng thầu xuất sang các nước ở Châu Á, Châu Phi với sản lượng lớn. Tuy nhiên vì sản phẩm mang tính chất mùa vụ, giá cả nguyên liệu đầu vào và đầu ra trong nước và trên thế giới biến động liên tục. Tư thương đem lúa đến bán tại doanh nghiệp, là một thuận lợi cho doanh nghiệp đồng thời cũng mang nhiều khó khăn, doanh nghiệp sẽ giảm được chi phí đi thu mua, nhưng đôi khi doanh nghiệp bị các tư thương ép giá, vì khi ra vụ mà doanh nghiệp không trữ lúa đủ, khi có đơn đặt hàng lượng lúa trữ không đáp ứng đủ buộc phải mua lúa với giá cao, đó là một điểm yếu của doanh nghiệp, nên việc thu mua của doanh nghiệp cũng còn gặp nhiều trở ngại. 4.2.2. Tình hình chế biến của doanh nghiệp: Quá trình xay xát Nguyên liệu Quá trình chế biến Thành phẩm Sơ đồ 3: QUY TRÌNH CHẾ BIẾN GẠO TẠI DOANH NGHIỆP ™ Công đoạn 1: Kiểm tra nguyên liệu đủ tiêu chuẩn, nhập kho, tiến hành sàng tách tạp chất. (Nếu lúa ẩm sấy lúa đảm bảo lúa đạt tiêu chuẩn (14 – 15%)). Quá trình xay xát, lúa được xay ra dạng gạo nguyên liêu để loại bớt lượng trấu và cám thô. ™ Công đoạn 2: Gạo nguyên liệu được đưa và đây chuyền tái chế, lọc tạp chất, bốc tiếp lớp cám, trấu, đảm bảo gạo trắng mà ít bị gãy. Đánh bóng để lau sạch lớp cám mịn bám trên bề mặt hạt gạo, cho hạt gạo sáng và bóng hơn đúng theo tiêu chuẩn sản xuất từng loại gạo. Sàng lọc tạp chất nhằm loại bỏ tạp chất triệt để. ™ Công đoạn 3: Bán thành phẩm được phân loại đưa và các thùng chứa riêng biệt, đưa vào khâu đóng gói cho ra gạo thành phẩm. Ở công đoạn 2, hiện tại có nhiều nhà máy trang bị máy lựa tách hạt khác màu bằng phương pháp cảm quang điện từ để loại trừ hạt ẩm vàng và hạt lúa còn sót lại, nhưng doanh nghiệp chưa trang bị máy lựa tách hạt khác màu. 4.3. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH DOANH THU: 4.3.1. Phân tích chung tình hình doanh thu: Doanh nghiệp Duy Nguyên Phát hoạt động theo loại hình doanh nghiệp tư nhân, lĩnh vực hoạt động là gia công, xay xát cho các bạn hàng, nông dân quanh vùng. Chế biến các loại gạo theo tiêu chuẩn xuất khẩu bán lại cho các tư thương và các công ty nông sản xuất khẩu trực tiếp ra nước ngoài trên địa bàn TP Cần Thơ. Trong 3 năm qua ngoài những khách hàng truyền thống này doanh nghiệp luôn tích cực chủ động tìm thêm khách hàng mới, nhằm nâng cao sản lượng bán ra và tăng doanh thu cho doanh nghiệp. Cũng trong thời gian này hoạt động xuất khẩu của TP Cần Thơ vẫn đang ngày càng phát triển, xuất khẩu gạo ngày càng thêm thuận lợi hơn, sản lượng xuất ra của thành phố năm sau luôn cao hơn năm trước. Điều này đã mang đến những thuận lợi nhất định cho doanh nghiệp. Bảng 5: TÌNH HÌNH DOANH THU CỦA DOANH NGHIỆP DUY NGHUYÊN PHÁT QUA CÁC NĂM (2004-2006) ĐVT: 1000đ 2005/2004 2006/2005 KHOẢN MỤC 2004 2005 2006 Số tiền % Số tiền % Doanh thu bán hàng 2.889.693 3.267.085 3.515.160 377.392 13,06 248.075 7,59 Doanh thu gia công 224.047 185.557 223.059 (38.491) (17,18) 37.502 20,21 Doanh thu khác 29.696 28.551 31.825 (1.145) (3,86) 3.274 11,47 TỔNG 3.143.436 3.481.192 3.770.043 337.756 10,74 288.851 8,3 (Nguồn: Bộ phận kế toán doanh nghiêp Duy Nguyên Phát) Qua bảng số liệu trên ta thấy: Nếu lấy năm 2004 là năm so sánh thì nhìn vào bảng số liệu ta thấy tốc độ tăng trưởng doanh thu có chiều hướng tăng cao rõ rệt, doanh thu của năm sau luôn cao hơn năm trước, tăng từ năm 2004 đến năm 2006. Trong năm 2006 là năm mà doanh nghiệp có số doanh thu cao nhất, nhưng nếu đem so sánh tốc độ tăng của doanh thu giữa các năm với nhau thì thấy tốc dộ tăng doanh thu ở năm 2005 cao hơn năm 2004, là năm có tốc độ tăng doanh thu cao nhất (10,74%). Mặc dù doanh thu từ sản lượng xay xát và khoản doanh thu khác có giảm nhưng lượng giảm lại không đáng kể. Trong năm 2006 doanh thu vẫn tăng nhưng tốc độ tăng lại chậm hơn so với năm 2005. Cụ thể, năm 2005 tốc độ tăng của doanh thu so với năm 2004 theo giá trị tuyệt đối là 337.756 ngàn đồng, tương ứng 10,74%. Đến năm 2006 doanh thu tăng 288.581 ngàn đồng, số tương đối là 8,3%. Điều này cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động theo chiều hướng có lợi cho doanh nghiệp. Nguyên nhân là do sản lượng bán ra của doanh nghiệp tăng lên, nhu cầu nhập khẩu gạo của các nước trên thế giới và nhu cầu của thị trường nội địa cũng tăng, đơn đặt hàng của doanh nghiệp tăng lên. Lại thêm các bạn hàng tìm đến để mua lại gạo của doanh nghiệp nên đẩy sản lượng của doanh nghiệp qua ba năm tăng cao. Doanh nghiệp thu được một khoản thu đáng kể qua các năm. Doanh thu từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tăng qua các thời kỳ cụ thể của từng khoản mục như sau: Doanh thu từ bán sản phẩm gạo xuất khẩu và tấm là mặt hàng chủ lực của doanh nghiệp, nó chiếm tỷ trọng cao trong toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp. Năm 2005 doanh thu tăng vọt một giá trị tuyệt đối là 377.392 ngàn đồng, tăng 13,06%. Đến năm 2006 doanh thu từ khoản này lại tiếp tục tăng mặc dù tốc độ tăng này chậm hơn so với năm 2005, chỉ tăng 7,59%, tương ứng với một giá trị là 248.075 ngàn đồng. Do ảnh hưởng của tình hình thời tiết của thế giới, hạn hán thiên tai lũ lụt làm ảnh hưởng đến mùa vụ ở các nước xuất khẩu gạo trên thế giới, làm nhu cầu tiêu dùng gạo của thế giới tăng cao. Nhưng một điều thuận lợi là sản lượng trong năm ở phía ta vẫn trúng mùa. Sản lượng lúa của Cần thơ dù không đáp ứng đủ nhu cầu cung cấp cho các nhà máy chế biến phục vụ xuất khẩu nhưng các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố đều có đủ thực lực tham gia đấu thầu và trúng thầu lớn. Điều này là một thuận lợi cho doanh nghiệp, làm sản lượng gạo bán ra của doanh nghiệp tăng qua các năm. Ngoài ra, trong hai năm 2005 và năm 2006 ngoài các khách hàng truyền thống, doanh nghiệp còn nhận thêm đơn hàng của các khách hàng khác. Đây là một thuận lợi đòi hỏi doanh nghiệp cần phải duy trì. Điều này cũng cho thấy rằng hoạt động của doanh nghiệp đang đi vào ổn định. Doanh nghiệp đã ngày càng cải thiện cho sản phẩm của mình chất lượng hơn. Ngoài khoản thu trên doanh nghiệp còn một khoản thu chính nữa, nhưng chiếm tỷ lệ thấp hơn trong tổng doanh thu, đó là doanh thu từ gia công lúa gạo cho các tư thương (hàng sáo) và các người dân trong khu vực, những người này đi thu mua lúa của các hộ nông dân đem đến doanh nghiệp gia công ra gạo nguyên liệu hoặc gạo thành phẩm đủ tiêu chuẩn để bán lại cho các kho hàng hoặc bán lại cho các tiểu thương để tiêu thụ trên thị trường. Năm 2005 doanh thu gia công có giảm đi là vì trong năm có lúc giá cả của thế giới giảm mà giá lúa trong nước tăng cao nên các doanh nghiệp không mạnh dạn ký hợp đồng xuất khẩu, dẫn đến tình trạng các kho ngưng mua hàng, lại thêm giá cả xăng dầu biến động mạnh, làm các hàng sáo cũng thận trọng, không dám mua lúa nhiều để xay, vì nếu rớt giá sẽ dẫn đến lỗ. Điều này đã ảnh hưởng đến hoạt động gia công của doanh nghiệp. Hoạt động gia công cao nhất là ở năm 2004, giảm ở năm 2005 rồi lại tăng ở năm 2006, nhưng nếu đem so sánh với lượng giảm của năm 2005 thì vẫn chưa bù đắp được. Cụ thể năm 2005 doanh thu từ hoạt động này giảm một khoản tương đối là 17,18%, lượng tuyệt đối bằng 38.491 ngàn đồng. Đến năm 2006 doanh thu tăng lên là 37.502 ngàn đồng bằng một giá trị tương đối là 20,21%. Ngoài hai khoản doanh thu chính trên doanh nghiệp còn có khoản doanh thu cuối là những thu nhập khác từ các sản phẩm dôi trong quá trình chế biến, là cám, trấu và hoạt động cho thuê kho trữ lúa gạo của doanh nghiệp khi ra vụ. Do doanh nghiệp nằm trong khu vực mà trồng trọt, chăn nuôi là thu nhập chính của người dân trơng vùng nên lượng cám, trấu càng dôi ra từ hoạt động xay xát doanh nghiệp bán lại cho các hộ nuôi gia súc gia cầm và các tiểu thương ở chợ. Hàng năm lượng thu này cũng bù đắp phần nào các khoản chi phí phát sinh của doanh nghiệp. Trấu là vấn đề nan giải cho hầu hết các doanh nghiệp xay xát nói chung và doanh nghiệp nói riêng, lượng trấu dôi ra hàng năm mặc dù đã được tiêu thụ nhiều do các hộ dân trong và quanh khu vực mua lại để dùng trong nấu nướng, nhưng vẫn không thể giải quyết hết lượng trấu mỗi năm. Trong năm 2007 dự án nhà máy nhiệt điện đốt bằng trấu được triển khai ở Thốt Nốt. Đây là một thuận lợi cho doanh nghiệp vừa giải quyết được nạn ô nhiễm vừa thu được khoản thu cho doanh nghiệp. 4.3.2. Đánh giá cụ thể tình hình doanh thu của doanh nghiệp: Hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiêp trên thị trường tăng giảm không dồng đều, do các yếu tố như nhu cầu của người tiêu dùng ở mỗi nước khác nhau. Thị trường mà các công ty nông sản xuất sang là Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ và gần đây là thị trường khó tính Châu Âu. Người tiêu dùng nước ngoài lại nhạy cảm với loại hàng hóa như lương thực, thực phẩm. Ở Việt Nam, đối với chất lượng gạo thì chỉ tiêu quan trọng nhất là tỷ lệ tấm, nó là tính chất đánh giá gạo cấp cao hay cấp thấp. Loại gạo mà các công ty trên địa bàn TP xuất sang các thị trường này là gạo từ 0% tấm đến 35% tấm. Trong khi Châu Âu với nền kinh tế tăng trưởng cao nên đòi hỏi các mặt hàng gạo xuất sang phải là gạo đảm bảo chất lượng tốt nhât, loại gạo từ 0% tấm và 5% tấm. Trong khi hai thị trường truyền thống là Châu Á, Châu Phi lại chủ yếu nhập loại gạo có phẩm cấp trung bình từ 10% tấm đến 35% tấm. Đối với doanh nghiệp thì cơ cấu mặt hàng chính là chất lượng gạo quyết định tính hiệu quả và cạnh tranh của doanh nghiệp. Trong 3 năm qua doanh nghiệp chủ yếu sản xuất các mặt hàng gạo 10% tấm, 15% tấm, 25% tấm. Tình hình doanh thu cụ thể qua các mặt hàng như sau: 2004 2005 2006 2005/2004 2006/2005 SẢN PHẨM Doanh thu Tỷ trọng (%) Doanh thu Tỷ trọng (%) Doanh thu Tỷ trọng (%) Số tiền % Số tiền % Gạo 10% 471.825 15,15 500.678 14,5 485.120 12,98 28.853 6,12 (15.558) (3,11) Gạo 15% 981.208 31,51 1.156.843 33,51 1.322.810 35,39 175.635 17,9 165.968 14,35 Gạo 25% 1.132.800 36,38 1.280.440 37,09 1.401.018 37,48 147.640 13,03 120.578 9,42 Tấm 303.860 9,76 329.125 9,53 306.212 8,19 25.264 8,31 (22.913) (6,96) Gia công xay xát 224.047 7,20 185.557 5,37 223.059 5,97 (38.491) (17,18) 37.502 20,21 TỔNG 3.113.740 100 3.452.642 100 3.738.219 100 338.901 10,88 285.577 8,27 Bảng 6: TÌNH HÌNH DOANH THU TỪNG SẢN PHẨM ĐVT:1000đ (Nguồn: Bộ phận kế toán của doanh nghiêp Duy Nguyên Phát ) Từ bảng số liệu trên ta thấy: Doanh thu tăng hay giảm đều do sản lượng bán ra của doanh nghiệp tăng hay giảm và giá cả của thị trường lúc bấy giờ. Nhưng có một điều thuận lợi là trong 3 năm doanh thu của doanh nghiệp đều tăng. Cũng trong những năm này không phải mặt hàng nào doanh nghiệp cũng sản xuất mà nó còn phu thuộc vào đơn đặt hàng của khách hàng. Mặt hàng gạo cao cấp 5% tấm hầu như không thấy. Tuy nhiên, cũng chưa thể nói là doanh thu từ các mặt hàng gạo và sản lượng tấm bán ra cao là đánh giá được hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, mà còn phải xét đến chi phí của nguồn nguyên liêu đầu vào, chi phí để sản xuất ra sản phẩm. Nhìn chung thì sản lượng gạo doanh nghiệp bán hàng năm đều tăng cao, loại gạo 15% tấm và 25% tấm luôn chiếm tỷ trọng cao trong tổng doanh thu của doanh nghiệp qua 3 năm. Trong đó, doanh thu từ gạo 25% tấm chiếm tỷ trọng cao hơn các mặt hàng khác của doanh nghiệp. Mặt hàng gạo 25% tấm là mặt hàng có phẩm cấp trung bình đều tăng qua các năm, do quy mô của doanh nghiệp còn nhỏ, đây lại là mặt hàng dễ bán, dễ tiêu thụ cả trong xuất khẩu lẫn bán trên thị trường nội địa. Tuy nhiên, giá bán của loại sản phẩm này không cao, lợi nhuận đem lại không nhiều. Cụ thể, năm 2006 gạo 25% tấm tăng một khoảng tuyệt đối là 147.640 ngàn đồng, tương ứng 13,3%. Đến năm 2006 doanh thu tiếp tục tăng 9,42%, bằng 120.578 ngàn đồng. Mặc dù chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng doanh thu nhưng nếu đem tốc độ tăng doanh thu của gạo 25% tấm so với tốc độ tăng doanh thu của gạo 15% tấm thì vẫn còn thấp hơn. Cụ thể năm 2004 gạo 15% tấm là 981.208 ngàn đồng thì năm 2005 là 1.156.843 ngàn đồng, tăng 175.635 ngàn đồng, tương ứng 17,9%, cao hơn tốc độ tăng của gạo 25% tấm là (17,9-13,03) 4,78%. Tương tự năm 2006 tốc độ tăng so với năm 2005 là 165.968 ngàn đồng, tăng tương đối một giá trị là 14,35%, cao hơn tốc độ tăng doanh thu của gạo 25% tấm là (14,35-9,42) 4,93%. Nguyên nhân là do nhu cầu tiêu dùng gạo của thế giới tăng cao, và do thị trường mà các khách hàng của doanh nghiệp xuất sang chủ yếu là những thị trường có thu nhập thấp. Thông thường những nước ở Châu Á, Châu Phi có nhu cầu nhập khẩu gạo rất lớn nên phần lớn các đơn hàng của doanh nghiệp tập trung phần lớn là ở hai loại sản phẩm này. Mặt hàng gạo 10% tấm và sản lượng tấm bán ra tăng ở năm 2005 rồi giảm ở năm 2006. Cụ thể, gạo 10% tấm năm 2005 tăng 28.853 ngàn đồng so với năm 2004, đến năm 2006 thì doanh thu giảm một lượng 15.558 ngàn đồng, tương ứng 3,11%. Nguyên nhân là do nhu cầu đặt hàng của các khách hàng. Nhưng do 2 mặt hàng này chiếm tỷ trọng không lớn trong tổng doanh thu bán hàng của doanh nghiệp nên dù có giảm ở năm 2006 thì vẫn không ảnh hưởng nhiều đến tổng doanh thu của doanh nghiệp. Khoản thu cuối là thu từ gia công xay xát, như đã phân tích ở phần trên (phần phân tích chung tình hình của doanh thu), khoản này tuy cũng là khoản thu chính của doanh nghiệp nhưng chiếm tỷ trọng thấp nhất nên dù giảm ở năm 2005 thì ảnh hưởng cũng không đáng kể đến tổng doanh thu của năm. Tuy nhiên, đây là khoản thu ít tốn chi phí nhất trong hoạt động chính của doanh nghiệp, đòi hỏi doanh nghiệp phải có những biện pháp để nâng cao khoản thu này. 4.4. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH CHI PHÍ: Tình hình biến động của chi phí phát sinh trong năm là vấn đề gây khó khăn cho không ít các doanh nghiệp. Lượng chi phí phát sinh tỉ lệ nghịch với phần lợi nhuận thu được. Chi phí tăng cao thì lợi nhuận sẽ giảm xuống và ngược lại. Nên vấn đề đặt ra là phải làm như thế nào để tiết kiệm tối đa chi phí đầu vào, để từ đó hạ thấp được giá thành sản phẩm. Đó vẫn là một bài toán nan giải đối với các doanh nghiệp sản xuất nói chung và doanh nghiệp Duy Nguyên Phát nói riêng. Sản phẩm mà doanh nghiệp kinh doanh lại mang tính thời vụ, giá cả lại biến động không ngừng. Tình hình biến động chi phí của doanh nghiệp sẽ được cụ thể trong bảng sau: Bảng 7: TÌNH HÌNH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ QUA 3 NĂM (2004-2006) ĐVT: 1000đ 2005/2004 2006/2005 KHOẢN MỤC 2004 2005 2006 Số tiền % Số tiền % Chi phí sản xuất 2.850.463 3.190.055 3.457.278 339.592 11,91 267.224 8,38 Chi phí nhân công 48.000 48.000 48.000 0 0 0 0 Chi phí phân xưởng 146.746 136.752 153.791 (9.994) (6,81) 17.039 12,46 Chi phí quản lý 10.426 11.062 11.306 636 6,1 244 2,21 TỔNG 3.055.635 3.385.869 3.670.376 330.234 10,81 284.507 8,4 (Nguồn: Báo cáo tài chính của doanh nghiêp Duy Nguyên Phát) Tình hình xuất khẩu gạo của TP gia tăng về sản lượng trong 3 năm qua đã tạo nên thuận lợi cho doanh nghiệp, sản lượng bán ra của doanh nghiệp tăng lên qua các năm, đem về một khoản thu đáng kể cho doanh nghiệp. Song song với việc gia tăng đó kéo theo tình hình biến động của chi phí theo chiều hướng cũng tăng lên. Sản lượng tăng kéo theo chi phí cũng tăng thì đó là điều phù hợp nhưng ở đây tốc độ tăng của chi phí có phần nhanh hơn tốc độ của doanh thu (như đã phân tích ở phần ảnh hưởng của xuất khẩu gạo ở Cần Thơ đến doanh nghiệp). Qua bảng số liệu trên ta thấy: Tốc độ tăng của chi phí năm 2004 là 330.234 ngàn đồng, tăng tương đối 10,82%. Qua năm 2006 tổng chi phí tăng 284.507 ngàn đồng, tương ứng với số tương đối là 8,4%. Nhìn chung ở cả 2 năm tốc độ tăng của chi phí đều cao nhưng năm 2006 tốc độ tăng có phần chậm lại. Nếu so với sản lượng tăng lên của doanh nghiệp thì tốc độ tăng này vẫn còn cao. Điều này cho thấy doanh nghiệp đã không có những biện pháp tích cực để khắc phục tình hình gia tăng của chi phí. Cụ thể qua các khoản mục chi phí sau: Vì là doanh nghiệp sản xuất, gia công, chế biến nên khoản mục chi phí sản xuất hầu như chi phối toàn bộ tổng chi phí của doanh nghiệp, nếu như lấy năm 2004 làm năm so sánh, tốc độ tăng của chi phí năm 2005 so với năm 2004 là 11,91% thì năm 2006 tốc độ này tăng lên một giá trị gần bằng 21,3 %, lượng chi phí tăng gần gấp đôi. Mặc dù, sản lượng trong năm bán ra tăng nhưng kéo theo chi phí tăng quá cao cũng gây bất lợi cho doanh nghiệp. Nguyên nhân của việc này là trong 2 năm 2005 và 2006, tình hình biến động của giá cả nguyên vật liệu đầu vào phức tạp, giá nguyên liệu trong nước không ổn định lại có sự chênh lệch chi phí giữa các vùng trong khu vực ĐBSCL, sản lượng lúa của TP Cần Thơ không đáp ứng đủ nhu cầu, các tiểu thương phải thu mua lúa nguyên liệu ở các khu vực lân cận, giá cả lại chênh lệch thêm vào chi phí nhân công và chi phí thuê mướn ghe xuồng tăng cao cộng thêm biến động của giá dầu nên khi bán lại cho doanh nghiệp cũng đẩy giá cả tăng lên. Cụ thể năm 2005 nguyên liệu đầu vào tăng 339.592 ngàn đồng tăng 11,91 % so với năm 2004. Năm 2006 tốc độ tăng là 8,38 % tăng một lượng tuyệt đối 267.224 ngàn đồng. Một điều bất cập là mặc dù nằm gần vùng nguyên liệu nhưng hàng năm doanh nghiệp phải chịu một khoản chi phí rất cao là do các công ty xuất khẩu trực tiếp có quy mô lớn ký hợp đồng bao tiêu sản lượng sau thu hoạch của các hộ nông dân, điều này gây khó khăn đến cho doanh nghiệp. Cũng trong 2 năm sản lượng tăng cao kéo theo chi phí cũng tăng lên là do ngoài các đơn hàng của các khách hàng truyền thống doanh nghiệp đã ký thêm các hợp đồng mới các đơn hàng này vào những tháng cuối của vụ thu đông, là vụ có năng suất kém nhất trong năm. Nhận sản xuất ở các tháng này doanh nghiệp chịu tốn thêm nhiều chi phí như: chi phí nhân công, chi phí làm thêm giờ và mặc dù khoản lợi nhuận đem lại từ đơn hàng không cao nhưng để tạo thêm khách hàng nên buộc doanh nghiệp phải chấp nhận với khoản chi phí này. Hai khoản chi phí còn lại là chi phí nhân công và chi phí phân xưởng chiếm tỷ trọng không cao trong giá thành của sản phẩm. Cụ thể là chi phí nhân công không đổi qua các năm vì doanh nghiệp sản xuất với quy mô nhỏ nên phân chi phí này không đáng kể. Chi phí phân xưởng bao gồm các khoản trả cho công nhân bốc vác và các khoản hao mòn. Theo như bảng số liệu thì sau chi phí sản xuất chi phí phân xưởng chiếm tỷ trọng cao thứ hai và tăng giảm qua các năm. Chi phí này biến động theo sản lượng bán ra và sản lượng xay xát của doanh nghiệp. Năm 2005 chi phí sản xuất giảm 9.994 ngàn đồng, giảm một số tương đối 6,81%, sở dĩ chi phí phân xưởng giảm là do sản lượng xay xát giảm xuống. Đến năm 2006 chi phí lại tăng lên tăng 17.039 ngàn đồng số tương đối bằng 12,46 % vì doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm theo mùa vụ, nên chi phí nhân công bốc vác cũng không cố định qua các năm, doanh nghiệp cũng khó kiểm soát được khi vào mùa vụ, sản lượng tăng số công nhân của doạnh nghiệp không đủ đáp ứng nhu cầu nên doanh nghiệp phải thuê mướn thêm. Khi đó giá nhân công cũng cao hơn điều này gây ảnh hưởng của doanh nghiệp đẩy chi phí của doanh nghiệp tăng lên. Khoản chi phí cuối cùng mà doanh nghiệp phải chịu là chi phí quản lý, khoản chi phí này nằm ngoài quá trình sản xuất. Ở đây doanh nghiệp có một thuận lợi là không tốn chi phí bán hàng vì mọi chi phí này đều phát sinh về phía khách hàng như chi phí bao bì, vận chuyển …Nhưng nhìn chung chi phí quản lý vẫn là cao trong một năm. 4.5. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH LỢI NHUẬN: 4.5.1. Biến động của lợi nhuận qua 3 năm: Mọi doanh nghiệp hoạt động theo các lĩnh vực kinh doanh sản xuất hay thương mại dịch vụ thì mục đích cuối cùng là lợi nhuận. Lợi nhuận là khoản mà doanh nghiệp thu được sau khi bán các sản phẩm và trừ đi mọi chi phí. Đối với doanh nghiệp thì điều này cũng không ngoại lệ, lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được trong mỗi năm sản xuất bao gồm lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh và khoản lợi nhuận khác. Bảng 8: KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP QUA 3 NĂM (2004-2006) ĐVT: 1000đ 2005/2004 2006/2005 KHOẢN MỤC 2004 2005 2006 Số tiền % Số tiền % 1.DT từ bán hàng 3.113.740 3.452.642 3.738.219 338.901 10,88 285.577 8,27 2. Khoản GT 0 0 0 0 0 0 0 3.DT thuần 3.113.740 3.452.642 3.738.219 338.901 10,88 285.577 8,27 4.Giá vốn hàng bán 3.045.209 3.374.807 3.659.070 329.598 10,82 284.263 8,42 5.Lợi nhuận gộp 68.531 77.835 79.149 9.304 13,58 1.314 1,69 6.Chi phí quản lý 10.426 11.062 11.306 636 6,10 244 2,21 7.LN từ HĐKD 58.105 66.773 67.843 8.668 14,92 1.070 1,60 8.TN khác 29.696 28.551 31.825 (1.145) (3,86) 3.274 11,47 9. CP khác 0 0 0 0 0 0 0 10.LN khác 29.696 28.551 31.825 (1.145) (3,86) 3.274 11,47 11.Tổng LN trước thuế 87.802 95.324 99.668 7.522 8,57 4.344 4,56 12.Chi phí thuế TNDN 24.584 26.691 27.907 2.106 8,57 1.216 4,56 13.LN sau thuế 63.217 68.633 71.761 5.416 8,57 3.128 4,56 (Nguồn: Báo cáo tài chính của doanh nghiêp Duy Nguyên Phát) Nhìn vào bảng kết quả hoạt động kinh doanh ta thấy: Hàng năm khoản lợi nhuận sau thuế mà doanh nghiệp thu được là bao gồm lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh và lợi nhuận khác. Xét riêng từng chỉ tiêu thì: Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có phần tăng lên qua các năm nhưng mức tăng không cao. Nếu đem so mức tăng của khoản lợi nhuận này của doanh nghiệp so với tốc độ tăng của doanh thu thì còn chậm hơn rất nhiều. Cụ thể năm 2005 doanh thu thuần tăng một lượng là 338.901 ngàn đồng so với năm 2004 trong khi lợi nhuận chỉ tăng 8.668 ngàn đồng. Năm 2006 tương tự với khoản doanh thu thuần doanh nghiệp thu được so với năm 2005 tăng 285.577 ngàn đồng mà lợi nhuận chỉ tăng 1.070 ngàn đồng. Số tương đối chỉ tăng 1,6 % tốc độ tăng này không đáng kể so với tốc độ tăng của doanh thu, đây là điều chưa tương xứng. Nguyên nhân của việc này là chi phí giá vốn hàng bán tăng nhiều qua 3 năm. Chi phí giá vốn hàng bán chiếm một tỷ trọng rất lớn trong tổng chi phí, tỷ trọng này không giảm mà còn có chiều hướng tăng lên nhưng có tốc độ tăng chậm lại. Nếu lấy năm 2004 là năm so sánh, thì tốc độ tăng của khoản mục giá vốn hàng bán năm 2005 so với 2004 là 10,82%, nếu đem năm 2006 so với năm 2004 tốc độ tăng là 20,16% tăng gần gấp đôi so với mức tăng của năm 2005. Điều này là một bất lợi cho doanh nghiệp. Cụ thể: Doanh thu thuần tăng qua các năm một lượng đáng kể. Năm 2006 là năm có doanh thu cao nhất. Doanh thu thuần tăng kéo theo giá vốn hàng bán cũng tăng cao nhưng với một điều là tốc độ tăng của giá vốn hàng bán là xấp xỉ và cao hơn so với tốc độ tăng của doanh thu. Nếu như năm 2005 tốc độ tăng của doanh thu là 10,88 % thì tốc độ tăng của giá vốn hàng bán là 10,82 %, chỉ số này là khá cao vì điều này cho thấy trong năm sản lượng tăng bao nhiêu thì đồng thời doanh nghiệp cũng tốn một khoản chi phí nguyên liệu đầu vào cũng gần với khoản ấy. Sang đến năm 2006 chi phí lại tiếp tục tăng nhưng có phần chậm lại, tốc độ tăng của chi phí giá vốn hàng bán là 8,4% trong khi tốc độ tăng của doanh thu thuần là 8,27 %, tăng cao hơn một khoản tương đối 0,15 %. Điều này gây ảnh hưởng không tốt đến doanh nghiệp đã làm lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh ảnh hưởng mạnh. Nguyên nhân của việc này là do công nghệ máy móc vẫn chưa được đầu tư đúng mức làm tỷ lệ hao hụt và phụ phẩm dôi ra cao nên làm tăng giá bán. Mặc dù khoản lợi nhuận mà doanh nghiệp có được từ doanh thu trừ đi các khoản chi phí thì lợi nhuận qua các năm đều tăng nhưng mức tăng không đáng kể, lại thêm giá xăng dầu tăng cao cũng gây bất lợi cho doanh nghiệp. Còn một điều đáng nói, là hầu trong chế biến không những doanh nghiệp mà còn trong các nhà máy đều vấp phải là ta thường hay chế biến theo quy trình ngược. Theo tiêu chuẩn gạo thành phẩm đạt chất lượng cao là ẩm độ không quá 14%. Lúa sấy xuống còn 14,5 % ẩm độ thì xay xát thành gạo có 13,5 – 14 % ẩm độ trong khi ta lại xay xát ở mức 16% – 17 % ẩm độ và chế biến lại thành gạo thì sấy xuống còn 14% ẩm độ, điều này cũng là hạn chế đối với doanh nghiệp tỷ lệ gạo gãy tăng, chất lượng không đồng bộ làm giảm giá bán của doanh nghiệp. Ngoài khoản thu này doanh nghiệp còn khoản thu khác. Đây là khoản doanh thu khác của doanh nghiệp, đó là những khoản thu từ cám, trấu dôi ra từ quá trình sản xuất, có một điều lợi là doanh nghiệp hưởng trọn khoản thu nhập này mà không chịu bất kỳ chi phí nào. Qua phân tích ta thấy lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh cùng với lợi nhuận khác đã làm cho lợi nhuận trước thuế tăng cao. Cụ thể là năm 2005 tăng 7.522 ngàn đồng tăng 8,57 % so với năm 2004. Đến năm 2006 tăng 4.344 ngàn đồng, tăng 4,56 %. Tuy nhiên khoản tăng này vẫn còn rất thấp doanh nghiệp cần có những biện pháp cụ thể để nâng cao khoản lợi nhuận này. 4.5.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận: Áp dụng phương pháp phân tích liên hoàn ta sẽ xác đinh sâu hơn các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuân: Ta có công thức: Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh = doanh thu thuần – giá vốn hàng bán – chi phí quản lý doanh nghiệp. (Do tính chất hoạt động của doanh nghiệp các sản phẩm bán ra khi giao hàng thì doanh nghiệp không chịu chi phí, nên không phát sinh khoản mục chi phí bán hàng). Gọi a là doanh thu thuần. b là giá vốn hàng bán. c là chi phí quản lý doanh nghiệp. Ta có: LNHĐKD = DTT – GVHB – CPQLDN a – b – c ™ Các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của năm 2005 so với năm 2004. Gọi Q1 là chỉ tiêu lợi nhuận hoạt động kinh doanh năm 2005. Q0 là chỉ tiêu lợi nhuận hoạt động kinh doanh năm 2004. ΔQ là đối tượng phân tích Ta có: Năm 2005 : Q1 = a1 - b1 - c1 Năm 2004 : Q0 = a0 - b0 - c0 Lần lượt thay thế các nhân tố theo trình tự sắp xếp: Thế lần 1: a1 - b0 - c0 Thế lần 2: a1 - b1 - c0 Thế lần 3: a1 - b1 - c1 Xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến lợi nhuận Mức ảnh hưởng nhân tố a: Δa = a1- b0 - c0 - ( a0 - b0 - c0 ) Δa = a1 - a0 = 3.452.642 – 3.113.740 = 338.901 ngàn đồng Mức ảnh hưởng nhân tố b: Δb = a1 - b1 - c0 - ( a1 - b0 - c0) Δb = - b1 + b0 = - 33.374.081 + 3.045.209 = - 329.598 ngàn đồng Mức ảnh hưởng nhân tố c: Δc = a1- b1 - c1 – ( a1 - b1 - c0) Δc = - c1 + c0 = - 11.062 + 10.426 = - 636 ngàn đồng Tổng hợp các nhân tố làm tăng lợi nhuân: Nhân tố doanh thu thuần : 338.901 ngàn đồng Tổng hợp các nhân tố làm giảm lợi nhuân Nhân tố giá vốn hàng bán : 329.598 ngàn đồng Nhân tố chi phí quản lý : 636 ngàn đồng. Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng ta có: Δa + Δb + Δc = a1 - b1 - c1 - ( a0 - b0 - c0 ) ΔQ = Q1 - Q0 = 8.668 ngàn đồng. Như vậy: Doanh thu của năm 2005 tăng cao hơn so với năm 2004 nhưng do nhân tố giá vốn hàng bán và chi phí quản lý của doanh nghiệp cũng tăng cao, làm cho lợi nhuận của doanh nghiệp chỉ tăng 8.668 ngàn đồng . ™ Tương tự, ta phân tích các nhân tố ảnh hưởng của năm 2006 đối với năm 2005: Gọi Q1 là chỉ tiêu lợi nhuận hoạt động kinh doanh năm 2006 Q0 là chỉ tiêu lợi nhuận hoạt động kinh doanh năm 2005 Ta có: Mức ảnh hưởng nhân tố a: Δa = a1 - b0 - c0 - (a0 - b0 - c0) Δa = a1 - a0 = 3.378.219 – 3.452.642 = 285.577 ngàn đồng Mức ảnh hưởng nhân tố b: Δb = a1 - b1 - c0 - ( a1 - b0 - c0) Δb = - .b1 + b0 = - 3.659.070 – 33.374.081 = - 284.263 ngàn đồng Mức ảnh hưởng nhân tố c: Δc = a1 - b1 - c1. - ( a1 - b1 - c0.) Δc = - c1 + c0 = - 11.306+ 11.062 = - 244 ngàn đồng Tổng hợp các nhân tố làm tăng lợi nhuân: Nhân tố doanh thu thuần : 285.577 ngàn đồng Tổng hợp các nhân tố làm giảm lợi nhuân Nhân tố giá vốn hàng bán : 284.263 ngàn đồng Nhân tố chi phí quản lý : 244 ngàn đồng. Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng Δa + Δb + Δc = a1 - b1 - c1 - ( a0 - b0 - c0) ΔQ = Q1 - Q0 = 1.070 ngàn đồng Như vậy: Do nhân tố chi phí giá vốn hàng bán và chi phí quản lý của doanh nghiệp tăng cao nên lợi nhuận năm 2006 tăng so với năm 2005 là 1.070 ngàn đồng, tốc độ tăng của phần lợi nhuận này thấp hơn so với tốc độ tăng của năm 2005. ™ Phần lợi nhuận khác không có phát sinh chi phí. Nên ta có: Lợi nhuận khác của năm 2005 so với năm 2004 giảm 1.145 ngàn đồng. Lợi nhuận khác của năm 2006 so với năm 2005 tăng 3.274 ngàn đồng. ™ Tổng hợp các mức ảnh hưởng trên của các nhân tố ta được: Lợi nhuận trước thuế (05/04) = LN từ hoạt động kinh doanh + LN khác = 7.522 ngàn đồng Lợi nhuận trước thuế (06/05) = LN từ hoạt động kinh doanh + LN khác = 4.344 ngàn đồng Nhận xét chung: Qua phần phân tích ta thấy rõ hơn tình hình hoạt động của công ty qua 3 năm hoạt động. Tuy mỗi năm doanh nghiệp đều kinh doanh có lãi, nhưng khoản lợi nhuận của doanh nghiệp tăng không cao dù mức tăng đều đặn qua các năm. Chi phí có tốc độ tăng cao và có phần nhanh hơn doanh thu, giá vốn hàng bán là nhân tố ảnh hưởng mạnh nhất đối với doanh nghiệp, nó làm giảm đáng kể khoản lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, nhưng nhìn chung thì hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp vẫn có hiệu quả, từ việc tìm kiếm thêm nguồn khách hàng cho mình đến sản lượng bán ra tăng lên mỗi năm, tuy nhiên nếu đem so với chi phí thì doanh thu có phần tăng chậm hơn. Do vậy, doanh nghiệp cần có những biện pháp cụ thể để giảm thiểu chi phí, để tối thiểu hóa giá thành của sản phẩm làm lợi nhuận của doanh nghiệp tăng lên. Điều thuận lợi đối với doanh nghiệp là khoản thu khác từ việc tiêu thụ các phụ phẩm, doanh nghiệp không phải tốn chi phí, đầu ra của các phụ phẩm là các cư dân trong khu vực và vùng lân cận, vì nấu nướng bằng trấu sẽ giảm được một chi phí đáng kể từ việc sử dụng gaz., lại tiện lợi khi phần nào làm giảm lượng ô nhiễm môi trường từ lượng trấu thải ra. 4.6. PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP. 4.6.1. Các tỷ số phản ánh tình hình sử dụng vốn của doanh nghiệp: Bảng 9: CÁC TỶ SỐ PHẢN ẢNH TÌNH HÌNH SỬ DỤNG VỐN CỦA DOANH NGHIỆP (2004-2006) ĐVT: 1.000 KHOẢN MỤC 2004 2005 2006 Doanh thu thuần 3.113.740 3.452.642 3.738.219 Tổng tài sản 646.568 735.677 783.610 Tài sản cố định (TSCĐ) 422.500 392.636 370.914 Tỷ số luân chuyển tài sản có (vòng) 4,82 4,69 4,77 Tỷ số luân chuyển TSCĐ (vòng) 7,37 8,79 10,08 (Nguồn: Bộ phận kế toán doanh nghiêp Duy Nguyên Phát) Qua bảng số liệu trên ta thấy: Tỷ số luân chuyển tài sản có: Nó đo lường sự luân chuyển toàn bộ tài sản của chủ doanh nghiệp. Nhìn vào bảng ta thấy, trong năm 2004 cứ mỗi đồng tài sản tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh sẽ tạo ra 4,28 đồng doanh thu, năm 2005 là 4,69. Năm 2006 là 4,77 tuy tỷ số này có giảm ở năm 2005, nhưng cũng vẫn còn rất cao đối với ngành (1,8 vòng), lại tăng lên ở năm 2006. Tỷ số này là khá cao đối với ngành chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng tốt nguồn vốn lưu động và vốn cố định. Tỷ số luân chuyển tài sản cố định: Tỷ số này tăng qua các năm, năm 2005 cứ một đồng tài sản cố định tham gia vào quá trình sản xuất tạo ra 7,37 đồng doanh thu, năm 2005 là 8,79 đồng, năm 2006 là 10,08 đồng, tỷ số này tăng qua các năm, cho thấy doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả tạo ra doanh thu của năm sau luôn cao hơn năm trước, tỷ số này là cao đối với ngành (3 vòng). Chứng tỏ doanh nghiệp đã sử dụng tốt nguồn tài sản cố định của mình. 4.6.2. Các tỷ số phản ảnh hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp: Bảng 10: CÁC TỶ SỐ PHẢN ẢNH TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP (2004-2006) ĐVT: 1.000đ KHOẢN MỤC 2004 2005 2006 Doanh thu thuần 3.113.740 3.452.642 3.738.219 Lợi nhuận ròng 63.217 68.633 71.761 Tổng tài sản 646.568 735.677 783.610 Tổng chi phí 3.055.635 3.385.869 3.670.376 Tỷ số lợi nhuận trên doanh thu (%) 2,03 1,99 1,92 Tỷ số lợi nhuận trên tổng tài sản (%) 9,78 9,33 9,16 Tỷ số lợi nhuận trên tổng chi phí (%) 2,07 2,03 1,96 (Nguồn: Bộ phận kế toán doanh nghiêp Duy Nguyên Phát) Nhìn vào bảng số liệu trên ta thấy: Tỷ số lợi nhuận trên doanh thu: Năm 2004 cứ 100 đồng doanh thu thu được thì lợi nhuận sẽ là 2,03 đồng, năm 2005 là 1,99 đồng, năm 2006 là 1,92 đồng, tỷ số này giảm qua các năm. Điều này chứng tỏ mặc dù hàng năm doanh nghiệp thu được khoản thu đáng kể nhưng cũng tốn khoản chi phí cao. Nếu so với ngành thì với khoản doanh thu mà doanh nghiệp nhận được hiện tại, thu được khoản lợi nhuận như trên là rất thấp. Doanh nghiệp cần phải có những biện pháp tích cực để giảm tối thiểu chi phí. (Tỷ số trung bình của ngành công nghiệp là 5%) Tỷ số lợi nhuận trên tổng tài sản: Tỷ số này đo lường khả năng sinh lợi của doanh nghiệp, năm 2004 cứ 100 đồng tài sản có tham gia vào quá trình sản xuất thì tạo ra 9,78 đồng lợi nhuận, năm 2005 là 9,33 đồng, năm 2006 là 9,16 đồng. Tỷ số này có chiều hướng giảm, do chi phí của doanh nghiệp tăng cao, nhưng nếu đem so với chỉ số trung bình của ngành thì vẫn cao hơn, doanh nghiệp vẫn sử dụng tốt tài sản của mình. (Tỷ số trung bình của ngành công nghiệp là 9%). Tỷ số lợi nhuận trên tổng chi phí Tỷ số này của doanh nghiệp giảm qua ba năm, năm 2004 cứ 100 đồng chi phí bỏ ra trong quá trình sản xuất, doanh nghiệp thu được 2,07 đồng lợi nhuận, năm 2005 là 2,03 đồng, năm 2006 là 1,96 đồng. Là do trong năm giá cả nguyên liệu biến động mạnh, cùng với giá xăng đầu tăng đột biến. Tuy doanh nghiệp làm ăn có lăi nhưng phần lãi này là rất thấp so với những khoản thu của doanh nghiệp. Điều này cho thấy cứ sản lượng bán ra của doanh nghiệp tăng lên qua các năm đồng thời cũng kéo chi phí tăng lên tương ứng. Đây là một bất lợi cho doanh nghiệp. CHƯƠNG 5 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP 5.1. NHẬN ĐỊNH CHUNG VỀ DOANH NGHIỆP: Cho đến nay ngành xay xát chế biến xuất khẩu gạo vẫn là một trong những ngành chủ lực của thành phố. Hoạt động chế biến thông thường được chia ra làm hai mảng, các cơ sở chế biến thấp sản xuất gạo lức phục vụ nhu cầu chế biến xuất khẩu, các cơ sở chế biến với qui mô lớn hơn thu mua về lau bóng tạo ra gạo có phẩm cấp cao hơn phục vụ cho nhu cầu xuất khẩu. Với công nghệ máy móc hiện nay doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn để xay gạo xuất khẩu từ nguyên liệu ban đầu là lúa. Thực tế cho thấy doanh thu của doanh nghiệp năm sau luôn cao hơn năm trước, lợi nhuận mỗi năm của doanh nghiệp đều tăng lên. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng tồn tại những khó khăn, trước hết là nguồn vốn của doanh nghiệp vẫn còn thấp, quy mô còn nhỏ hẹp, lĩnh vực hoạt động mang tính chất mùa vụ, nên khi vào vụ công nhân bốc vác không đủ số nên phải thuê mướn thêm với giá cao, thêm vào đó giá cả nguyên liệu đầu vào trên thị trường biến động liên tục làm chi phí tăng cao, trong ba năm qua doanh nghiệp chỉ sản xuất các loại gạo có phẩm cấp trung bình, chưa đa dạng các loại sản phẩm. Trong quá trình chế biến tỷ lệ gạo gãy và hao hụt cũng còn cao điều này làm tăng giá thành của doanh nghiệp. Nạn ô nhiễm cũng là vấn đề nan giải, lượng trấu, bụi thải ra hàng năm vẫn chưa được giải quyết triệt để. Trong thời gian qua các doanh nghiệp xay xát trên địa bàn quận Thốt Nốt đã trang bị máy móc thiết bị hiện đại tạo nên những dây chuyền khép kín, giảm tỷ lệ hao hụt, phế phẩm, chi phí giảm xuống nên làm hạ giá thành. Điều này gây khó khăn cho doanh nghiệp. Đặt doanh nghiệp vào tình thế cần phải mau chóng đổi mới và ngày càng hoàn thiện mình hơn nữa, thì doanh nghiệp mới có khả năng canh tranh trong thời kỳ hội nhập này, nếu không doanh nghiệp sẽ bị đào thải và không theo kịp với tốc độ tăng trưởng của ngành 5.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP: Do thời gian thực tập tại doanh nghiệp có hạn và kiến thức còn hạn chế, những ý kiến cũng mang tính chất lý thuyết vì chưa tiếp xúc và trao đổi nhiều với thực tế, em xin nêu một vài biện pháp nhằm giúp đỡ doanh nghiệp phần nào để cải thiện tình hình hoạt động. 5.2.1. Giải pháp trong ngắn hạn: Giảm giá vốn hàng bán, doanh nghiệp nên tìm cách giảm chi phí đầu vào đến tổi thiểu, bằng cách doanh nghiệp có thể lựa chọn nhiều nhà cung ứng nguyên liệu thay vì chỉ một vài người như hiện nay. Ta không nên chờ các tư thương đến bán lúa, mà doanh nghiệp cần chủ động đi thu mua, bằng việc trang bị thêm phương tiện ghe xuồng để đi đến tận nhà của các nông dân trong khu vực hoặc các vùng lân cận tiến hàng thu mua. Mặc dù chi phí sẽ tăng nhưng doanh nghiệp chủ động được nguồn nguyên liệu và tránh được tình trạng bị các tư thương ép giá. Ta cần mở rộng thêm việc thu mua, bằng cách thu mua gạo nguyên liệu thô, để lau bóng, bắt tấm cám đúng với yêu cầu gạo xuất khẩu, như vậy giảm thiểu được chi phí và gạo gãy, mẻ đầu sẽ giảm đi. 5.2.2. Giải pháp trong dài hạn: 5.2.2.1. Khâu thu mua nguyên liệu: Đây là khâu có chi phí cao nhất trong tổng chi phí của doanh nghiệp, nó làm cho giá thành tăng cao. Thực hiện tốt việc giảm chi phí ở khâu này sẽ làm cho lợi nhuận của doanh nghiệp tăng lên. Để thực hiện tốt khâu hạ giá thành điều đầu tiên là phải nâng cao thiết bị máy móc hiện đại hơn, để làm giảm thiểu tỉ lệ hạt gạo gãy, hao hụt trong quá trình chế biến. Nên liên kết với một vài nông dân để tạo nguồn nguyên liệu cố định vững chắc. Như hợp đồng với nông dân mua lại lúa của họ khi đến vụ, khi đó nông dân sẽ yên tâm sản xuất vì đã tìm ra được đầu ra cho mình, như vậy chất lượng lúa sẽ tốt hơn, doanh nghiêp cũng sẽ giảm được rất nhiều chi phí đi thu mua 5.2.2.2 Giải pháp trong khâu chế biến: Cần trang bị thêm máy tách màu, máy lựa tách hạt bằng cảm quang điện từ để loại trừ hạt ẩm vàng và lúa còn sót lại. Máy sấy để làm giảm độ ẩm của lúa gạo vào mùa mưa. . Hiện tại hệ thống kho của doanh nghiêp vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu dự trữ. Doanh nghiệp cần nâng câp, thiết lập thêm hệ thống kho với đầy đủ tiêu chuẩn về ánh sáng, độ ẩm để trữ lúa, gạo vào mùa mưa, những lúc ra mùa vụ. Nâng cao hoạt động của doanh nghiệp bằng cách đi vay thêm vốn ở các tổ chức tín dụng. Nâng cấp, trang bị thêm máy móc trong quá trình chế biến như máy lau bóng gạo, cối xát trắng gạo năng suất cao hơn, cho tỉ lệ hạt nguyên nhiều hơn, đạt tiêu chuẩn cao hơn, giảm gãy và hao hụt. Dự án nhà máy nhiệt điện đốt bằng trấu ở Thốt Nốt trong nhưng năm tới là một thuận lợi cho doanh nghiệp vì giải quyết được lượng trấu dư thừa thải ra hàng năm. 5.2.2.3. Nâng cao sản lượng bán ra: Với nguồn nhân lực hiện tại vẫn chưa đủ, trình độ nghiệp vụ vẫn chưa cao doanh nghiệp cần tuyển dụng thêm công nhân lao động bốc vác, nhân viên có trình độ từ trung cấp trở lên giới thiệu sản phẩm của doanh nghiệp đến các công ty xuất khẩu hoặc đến bà con tiểu thương ở các chợ. Cần chủ động nhiều hơn trong đầu ra của sản phẩm, trang bị thêm các tài sản như xe gắn máy, điện thoại,… để tạo điều kiện thuận lợi cho nhân viên có thể dễ dàng tiếp cận và tìm thêm khách hàng. Doanh nghiệp cần phải cập nhật thông tin liên tục bằng cách trang bị thêm ti vi, nối mạng internet, sách báo, các tạp chí kinh tế,... để từ đó dự đoán được tình hình biến động giá cả trên thị trường. Ngoài ra doanh nghiệp cần phải phát triển thêm các mặt hàng mới như mặt hàng gạo 5% tấm, 20% tấm,… để đa dạng hóa sản phẩm của mình. Với điều kiện thuận lợi sẵn có, doạnh nghiệp tiến hành sản xuất các loại gạo bỏ mối cho các tiểu thương, hoặc bán lại cho các hộ dân trong khu vực sử dụng. CHƯƠNG 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 6.1. KẾT LUẬN: Trong những năm qua, xuất khẩu gạo vẫn là ngành thế mạnh của Thành Phố Cần Thơ. Hiện nay trước ngưỡng cửa hội nhập nền kinh tế thế giới, đòi hỏi việc xuất khẩu gạo không chỉ chú trọng đến sản lượng mà còn phải quan tâm nhiều đến chất lượng. Góp phần làm tăng sản lượng xuất khẩu gạo phải kể đến ngành gia công, xay xát, chế biến, lau bóng gạo. Đây là một trong những ngành công nghiệp chủ lực trên địa bàn Thành Phố, với điều kiện thuận lợi cả về đường bộ lẫn đường thủy, lại nằm gần với nguồn nguyên liệu nên hàng năm lượng gạo mà các doanh nghiệp xay xát chế biến cho các công ty nông sản xuất khẩu trực tiếp là rất lớn. Sản lượng xuất khẩu của Thành Phố tăng qua các năm kéo theo sản lượng xay xát của các doanh nghiệp cũng tăng lên. Trong những năm qua doanh nghiệp đã không ngừng học hỏi để nâng cao hiệu quả hoạt động. Với sự nỗ lực của mình ngoài những khách hàng truyền thống, doanh nghiệp đã tự tìm thêm cho mình những khách hàng mới nhằm tăng sản lượng bán ra, tăng doanh thu qua các năm. Sản phẩm mà doanh nghiệp kinh doanh lại mang tính chất thời vụ, cùng với sự biến động liên tục của giá cả, nên doanh nghiệp cũng phải tốn một khoản chi phí khá lớn. làm khoản lợi nhuận thu được cũng không cao hơn nhiều so với các năm trước. Hiện tại doanh nghiệp chủ yếu hoạt động bằng vốn tự có của mình, công suất của máy móc thiết bị, đất đai, kho bãi vẫn chưa được tận dụng triệt để, đầu tư vào máy móc thiết bị chưa có chiều sâu, sản phẩm làm ra chưa thực sự đáp ứng đầy đủ nhu cầu của khách hàng. Lượng tạp chất thải ra hàng năm vẫn gây khó khăn cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần phải nâng cao vốn kinh doanh của mình, nâng cấp thiết bị máy móc hiện đại, cần những biện pháp để nâng cao chất lượng sản phẩm, phân bổ chi phí cho hợp lý để làm giảm giá thành của sản phẩm và cần những chiến lược để nâng cao hơn nữa sản lượng tiêu thụ sản phẩm của mình. 6.2. KIẾN NGHỊ: Sau khi phân tích tình hình biến động của doanh nghiệp, thấy được những thành công và tồn tại của doanh nghiệp. Em xin đề xuất một số kiến nghị góp phần làm tăng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, những kiến nghị của em nêu ra thiên về tính lý thuyết do tầm nhìn của em vẫn còn hạn chế và chưa có điều kiện để được tiếp xúc và trao đổi nhiều với thực tế. 6.2.1. Đối với nhà nước: Cần hỗ trợ các nhà xuất khẩu gạo quảng bá thương hiệu nhằm tạo niềm tin cho khách hàng trên thị trường thế giới về chất lượng gạo của ta. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến doanh nghiệp, nó sẽ làm tăng sản lượng của doanh nghiệp. Các nhà lãnh đạo cần tạo mọi điều kiện để cho các nhà đầu tư thấy rõ tiềm năng của ngành mà mạnh dạn đầu tư. Nhà nước cần tạo hành lang pháp lý thông thoáng, hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp, ngân sách nhà nước cần có những chính sách ưu đãi để doanh nghiệp có thể vay vốn dễ dàng, để đầu tư mới công nghệ dây chuyền. Các ngành chức năng cần điều chỉnh giá cả hợp lý trên thị trường, và định hướng rõ ràng về vùng sản xuất lúa nguyên liệu tập trung, tránh tình trạng doanh nghiệp thu mua lúa, gạo với nhiều chủng loại khác nhau, hoặc thu mua ở vùng khác có khi lại chịu giá cao hơn. 6.2.2. Đối với doanh nghiệp: Tiếp tục củng cố giữ mối quan hệ với khách hàng truyền thống của mình, tạo mối quan hệ tốt với các khách hàng tiềm năng. Ảnh hưởng của chi phí giá vốn hàng bán đến lợi nhuận của doanh nghiệp là rất lớn, tuy nhiên chi phí quản lý phát sinh không cao. Doanh nghiệp cần kiểm soát chặt chẽ hơn từ khâu mua nguyên vật liệu sản xuất đến khâu quản lý. Doanh nghiệp cần phải đầu tư máy móc thiết bị hiện đại hơn để giảm lượng gạo gãy hao hụt trong quá trình chế biến. Máy móc thiết bị đổi mới bằng việc vay thêm nguồn vốn của ngân sách để tiết kiệm được chi phí cho doanh nghiệp Doanh nghiệp cần tránh những tổn thất hao mòn khi sử dụng các thiết bị văn phòng, sử dụng tiết kiệm các dụng cụ văn phòng tránh lãng phí để dùng vào các mục đích riêng. Với diện tích mặt bằng rộng rãi thông thoáng doanh nghiệp cần mở rộng hệ thống kho bãi, sân phơi lúa vào mùa khô và dự trữ lúc mưa. TÀI LIỆU THAM KHẢO X ² W 1. TS. Phạm Văn Dược & Đặng Kim Cương (2004). Phân tích hoạt động kinh doanh, NXB tổng hợp, TP. HCM. 2. Đỗ Thị tuyết (2006). Giáo trình quản trị doanh nghiệp, trường Đại Học Cần Thơ, khoa Kinh Tế Quản Trị Kinh Doanh. 3. Nguyễn Thị Mỵ & TS. Phan Đức Dũng (2006). Phân tích hoạt động kinh doanh (lý thuyết, bài tập và bài giải), NXB thống kê, TP.HCM. 4. Nguyễn Thanh Nguyệt & Trần Ái Kết (2001). Quản trị tài chính, trường Đại Học Cần Thơ, khoa Kinh Tế Quản Trị Kinh Doanh. 5. Nguyễn Tấn Bình (2003). Giáo trình phân tích hoạt động kinh doanh, Đại Học Quốc Gia, TP.HCM.