Giáo dục pháp luật trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói
riêng và các cơ sở giáo dục nói chung là một chủ trương lớn và quan trọng của
Đảng và Nhà nước nhằm khuyến khích công dân học tập và làm việc theo pháp
luật. Giáo dục pháp luật bắt nguồn từ thực tế đời sống xã hội, nhằm mục đích
xây dựng ý thức tuân thủ pháp luật và hình thành một xã hội tuân thủ pháp luật.
Hiện nay, hoạt động giáo dục pháp luật cho học sinh mặc dù đã được triển khai
trong nhiều năm qua nhưng thực tế thanh, thiếu niên vi phạm pháp luật có chiều
hướng gia tăng, cho thấy công tác giáo dục pháp luật chưa đạt được hiệu quả như
mong muốn.
Là một địa bàn dân cư và điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, các trường
TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều hoạt động thiết thực nhằm giáo dục
pháp luật tới đông đảo học sinh. Tuy nhiên, nhận thức của học sinh về pháp luật
và chấp hành pháp luật tại các cơ sở còn hạn chế so với mặt bằng đào tạo chung
của cả nước. Điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên là những rào cản cho
công tác đầu tư đổi mới phương pháp dạy và học các môn pháp luật trong trường
TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Trên cơ sở đó, cần thiết phải có sự đầu tư đồng bộ từ các cơ quan ban
ngành và chính quyền địa phương theo hướng lồng ghép vai trò của cơ quan
chức năng; nhà trường; gia đình và xã hội nhằm nâng cao nhận thức cho học sinh
các trường TCCN về vai trò và ý nghĩa của pháp luật cũng như những rủi ro từ
hành vi vi phạm pháp luât. Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa nội dung giáo dục
pháp luật chính khóa và giáo dục pháp luật ngoại khóa cũng là những phương
thức thích hợp nhằm cải thiện tính hấp dẫn cho công tác giáo dục pháp luật.
97 trang |
Chia sẻ: yenxoi77 | Lượt xem: 598 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng
dạy trong nhà trường phải được chọn lọc hợp lý, có hệ thống và bảo đảm hiệu
quả thiết thực”, ngày 01/07/2008, Bộ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo Ban hành
69
Chương trình môn học pháp luật dùng cho đào tạo trình độ trung cấp chuyên
nghiệp (kèm theo Quyết định số 33/2008/QĐ-BGDĐT). Năm 2013, Thủ tướng
chính phủ ban hành chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 12/6/2013 về việc đưa nội dung
phòng, chống tham nhũng vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục, đào tạo từ năm
học 2013-2014.
Các Nghị quyết Đại hội tỉnh Đảng bộ, Nghị quyết của Ban chấp hành tỉnh
uỷ các tỉnh Đắk Lắk. Các Quyết định, chương trình, kế hoạch của UBND tỉnh
Đắk Lắk về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Hiện nay chúng ta đang xây dựng Nhà nước pháp quyền XHNC, phát triển
nền kinh tế thị trường, hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế các văn bản pháp luật
ban hành ngày càng nhiều do đó nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu kiến thức pháp
luật của cán bộ, đảng viên, nhân dân là rất cần thiết. Cho nên các cấp uỷ Đảng
cần phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục pháp luật trong các
trường trung cấp chuyên nghiệp ở tỉnh Đắk Lắk nhằm đáp ứng nhu cầu nghiên
cứu, học tập kiến thức pháp luật.
Nhằm thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước
đối với việc giáo dục pháp luật trong các trường TCCN trên địa bản tỉnh Đắk Lắk
cần quán triệt những nội dung sau:
Để thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục pháp luật
trong các trường TCCN cần tiếp tục quán triệt đường lối, chủ trương, nghị quyết,
chương trình, kế hoạch về công tác giáo dục pháp luật của Trung ương và địa
phương mình nhất là trong giai đoạn hiện nay là phải tiếp tục quán triệt đầy đủ
và sâu sắc hơn về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng để công tác giáo dục pháp luật
cho cán bộ, giáo viên, nhan viên và học sinh được theo đúng tinh thần Chỉ thị số
32- CT/TW của Ban Bí thư và Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm
70
2008 đến năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ cho toàn thể cán bộ, giáo viên,
nhân viên và học sinh trong nhà trườmg.
Muốn thực hiện tốt công tác giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp
chuyên nghiệp ở tỉnh Đắk Lắk thì sự lãnh đạo của Đảng được thể hiện trong
công tác tổ chức, củng cố, kiện toàn các thành viên trong ban tuyên truyền, phổ
biến giáo dục pháp luật, các giáo viên giảng dạy pháp luật trong trường có đủ
năng lực, trình độ, đạo đức để thực hiện công tác giáo dục pháp luật.
Đồng thời muốn nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường
trung cấp chuyên nghiệp ở tỉnh Đắk Lắk sự lãnh đạo của Đảng không thể thiếu
trong việc thực hiện chương trình, nội dung giáo dục pháp luật theo quy định của
địa phương mình nhằm đảm bảo sự thống nhất trong hệ thống và phù hợp với
yêu cầu của địa phương.
Ngoài ra để hoàn thành mục tiêu, kế hoạch đào tạo của các trường TCCN,
sự lãnh đạo của Đảng còn thể hiện trong vấn đề đầu tư cơ sở vật chất kỷ thuật
hiện đại, các điều kiện phục vụ cho giảng dạy và học tập trong trường là một yêu
cầu rất quan trọng.
3.1.2. Gắn với thực tiễn và chương trình học tập trong các trường
Thực tiễn triển khai chủ trương tăng cường giáo dục pháp luật, đổi mới
trong hoạt động giảng dạy pháp luật tại các trường thời gian qua có nhiều thay
đổi theo hướng gắn thực tiễn với chương trình học tập. Giảng dạy môn học pháp
luật trong các trường là cách thức tác động có định hướng có tổ chức nhằm hình
thành tri thức, tình cảm và hành vi phù hợp với quy định của pháp luật, làm cho
học sinh tự giác tuân thủ, thi hành pháp luật, nâng cao ý thức pháp luật của công
dân. Đây là một trong các hình thức giáo dục pháp luật được thực hiện thông qua
việc dạy và học pháp luật trong nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu của giáo
71
dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, góp phần hình thành và
bồi dưỡng ý thức công dân, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, đáp
ứng yêu cầu về nguồn nhân lực trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa.
Bên cạnh việc giảng dạy môn học pháp luật truyền thống, việc tổ chức
giảng dạy gắn với thực tiễn hoặc các hình thức học ngoại khóa để giảng dạy
pháp luật là hình thức phù hợp để tăng cường nhận thức của học sinh. Trong đó,
hình thức Thi tìm hiểu pháp luật trong học sinh các trường TCCN là một trong
các hoạt động giáo dục pháp luật, là cầu nối chuyển tải những nội dung pháp luật
vào cuộc sống, là hình thức sinh hoạt văn hoá pháp lý có sức hấp dẫn và hiệu
quả. Đây là một trong những hình thức giáo dục pháp luật hấp dẫn, có hiệu quả
cao và được sử dụng nhiều. Những nội dung pháp luật được chuyển tải đến các
đối tượng thông qua cuộc thi một cách đơn giản, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, sinh
động, tránh được sự cứng nhắc, khô cứng. Bên cạnh đó, kiến thức pháp luật, kỹ
năng tuyên truyền pháp luật của người tổ chức cũng được trau dồi, gọt dũa. Kết
quả giáo dục pháp luật thông qua hình thức thi tìm hiểu pháp luật tác động trực
tiếp đến ý thức pháp luật của người dự thi, là nơi giao lưu, học hỏi kinh nghiệm,
kiến thức pháp luật và kỹ năng phổ biến, giáo dục pháp luật của cả người tổ chức
cuộc thi và người theo dõi, tìm hiểu cuộc thi.
Việc chuẩn hóa nội dung, chương trình, giáo trình giảng dạy pháp luật
chính khóa cũng là một giải pháp cần thực hiện. Nội dung, chương trình giáo dục
pháp luật chính khóa trong các trường TCCN phải đảm bảo phục vụ mục tiêu
giáo dục TCCN, thể hiện được tính liên tục, hệ thống và có kế thừa, đảm bảo
tính thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, giữa giáo dục pháp luật với giáo dục
chuyên môn nghề nghiệp.
72
Ngoài ra các hình thức khác như thực tế phiên tòa; đưa học sinh tham gia
các phiên tòa xét xử lưu động; hội thảo chuyên đề với đại diện các cơ quan tiến
hành tố tụng cũng là những phương thức được sử dụng trong thực tiễn các cơ
sở giáo dục hiện nay.
3.1.3. Gắn với việc nâng cao ý thức pháp luật, tư tưởng, đạo đức cho người
học đáp ứng yêu cầu đòi hỏi đối với người học trong tình hình mới
Đất nước đang phát triển đối mặt với nhiều vấn đề hạn chế về đạo đức, ý
thức chấp hành pháp luật trong giới trẻ. Trước tình hình đó, để góp phần nâng
cao ý thức pháp luật, cần thực hiện một số giải pháp trong giảng dạy và giáo dục
pháp luật tại các trường như:
Thứ nhất, lồng ghép giáo dục pháp luật trong nội dung giáo dục chính trị,
giáo dục đạo đức cho học sinh.
Để công tác giáo dục pháp luật phát huy hiệu quả, trước hết cần phải đổi
mới hình thức và nội dung giáo dục pháp luật. Hiện nay, công tác giáo dục pháp
luật cho học sinh còn nhiều hạn chế: việc giáo dục còn bị coi nhẹ; giáo dục pháp
luật chỉ đơn thuần là những bài giảng lý thuyết, không gắn liền với thực tiễn;
hình thức giáo dục còn nghèo nàn và khô cứng Sự thay đổi chương trình học
với những nội dung phù hợp sẽ giúp học sinh được học những kỹ năng gắn liền
với thực tiễn, từ đó tạo động lực để họ chủ động trong học tập.
Theo đó, nội dung giáo dục pháp luật có thể được lồng ghép trong nội
dung giáo dục chính trị cho học sinh. Những môn học có chứa đựng nội dung
giáo dục pháp luật phải trở thành môn học không thể thiếu được trong các
trường. Những vấn đề được đề cập trong giáo trình phải mang tính khái quát cao,
phong phú giúp cho học sinh có thể ứng dụng linh hoạt trong nhiều tình huống
của cuộc sống, đồng thời khám phá thêm những tri thức mới. Nội dung giáo dục
73
pháp luật cho học sinh cần gắn liền với giáo dục ý thức chính trị, trước hết là
giáo dục cho học sinh về lý tưởng xã hội chủ nghĩa, về độc lập dân tộc. Những
bài học này giúp học sinh có cách hiểu đúng và niềm tin vào con đường mà
Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn, từ đó có thái độ tích cực trong xác
định lập trường, thế giới quan, cố gắng phấn đấu vì sự nghiệp chung của nước
nhà, đồng thời không bị dao động trước những tư tưởng phản nghịch, chống phá.
Bên cạnh đó, giáo dục pháp luật cần có sự kết hợp chặt chẽ với giáo dục
đạo đức. Đạo đức và pháp luật đều có chức năng điều chỉnh hành vi của con
người. Mặc dù giữa hai lĩnh vực có những điểm khác nhau nhất định nhưng
chúng có sự bổ sung, tương trợ nhau. Sống và làm việc theo pháp luật, sống có
đạo đức là tiêu chí của mọi xã hội.
Thứ hai, gia đình, nhà trường và xã hội cùng kết hợp với nhau trong việc
giáo dục pháp luật cho học sinh.
Gia đình, nhà trường và xã hội là ba chủ thể chính trong việc giáo dục
pháp luật cho học sinh. Gia đình chính là môi trường hình thành nhân cách, bởi
từ gia đình con người có những định hướng giá trị đầu tiên về cuộc sống. Đây
cũng là nơi gắn bó suốt cuộc đời nên môi trường gia đình có ảnh hưởng lớn đến
tâm lý, tình cảm, nếp sống của mỗi người. Chính vì thế, công tác giáo dục pháp
luật cho học sinh phải được thực hiện tốt; đồng thời, cha mẹ cần có sự giáo dục,
định hướng, quản lý và kiểm soát kịp thời để hướng con mình sống theo những
giá trị, chuẩn mực đạo đức, tránh lối sống buông thả, thực dụng, hư hỏng.
Cùng với gia đình, nhà trường có vai trò không thể thiếu, là chủ thể trong
giáo dục pháp luật cho học sinh. Trong nhà trường phải luôn duy trì kỷ cương,
nề nếp dạy và học. Mỗi thầy cô giáo phải là tấm gương đạo đức cho học sinh noi
theo; ngoài việc truyền đạt tri thức khoa học còn phải định hướng và kịp thời uốn
74
nắn hành vi, thái độ của học sinh, tạo cho họ điều kiện thuận lợi nhất để rèn
luyện, tu dưỡng đạo đức, giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống, tiếp thu
một cách có chọn lọc những giá trị văn hóa mới. Sự gần gũi giữa các thầy cô và
học sinh cũng là cơ sở để công tác giáo dục pháp luật cho học sinh đạt hiệu quả.
Nhà trường cần cụ thể hóa các chính sách, chương trình giáo dục phù hợp với
nguyện vọng của học sinh, đồng thời tạo cảm hứng, khích lệ họ trong việc học
tập cũng như cố gắng phấn đấu trở thành người tốt.
Thứ ba, phát huy vai trò tích cực của Đoàn Thanh niên trong công tác
giáo dục pháp luật cho học sinh.
Đoàn Thanh niên có vai trò rất lớn trong việc giáo dục pháp luật cho học
sinh. Muốn thực hiện tốt công tác giáo dục pháp luật cho học sinh, Đoàn ngày
càng phải phát huy hơn nữa tính chủ động, tích cực của mình, đặc biệt là trong
việc tổ chức các hoạt động tập thể với những hình thức phong phú, đa dạng thu
hút được nhiều học sinh tham gia nhằm giúp họ có điều kiện tiếp cận với các chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tham gia vào các hoạt động, tổ chức
xã hội tạo sự gắn kết giữa cá nhân với cộng đồng. Các hoạt động mang lại nhiều
hiệu quả, như hiến máu nhân đạo, tình nguyện chung sức cùng cộng đồng, đội
thanh niên xung kích, câu lạc bộ an toàn giao thông góp phần đáng kể vào việc
giáo dục pháp luật cho học sinh.
Thứ tư, học sinh cần nâng cao hơn nữa tính chủ động, tích cực trong tự
giáo dục pháp luật.
Học sinh là khách thể nhận sự giáo dục từ gia đình, nhà trường, xã hội;
đồng thời họ cũng là những chủ thể chủ động trong quá trình tự giáo dục và thực
hiện hành vi pháp luật. Sự nỗ lực học tập giúp học sinh trang bị những kiến thức
cơ bản phục vụ cho công việc và cuộc sống của mình. Đó không chỉ là những
75
kiến thức trong nhà trường, mà còn bao gồm cả kỹ năng sống, cách giao tiếp,
ứng xử. Học sinh cần nhận thức rõ rằng, việc thực hiện, tuân thủ pháp luật không
chỉ là trách nhiệm, mà còn là quyền lợi của chính bản thân họ. Thực hiện các
hành động theo pháp luật không chỉ là một nhu cầu mà trở thành hành động tự
nguyện, tự giác của học sinh.
Tự giáo dục là một công việc không đơn giản, học sinh cần có nghị lực, ý
chí và sự quyết tâm cao biến những nguyên tắc, chuẩn mực lý luận trở thành
niềm tin, lẽ sống, tạo nên động lực thúc đẩy họ học tập tốt và luôn cố gắng hoàn
thiện bản thân mình. Để tạo điều kiện phát huy tinh thần tự giáo dục, gia đình,
nhà trường và xã hội cần kết hợp giáo dục để tạo nền tảng, định hướng cho học
sinh; thường xuyên động viên, khích lệ họ trong quá trình tự giáo dục; đầu tư cho
trường học, thư viện, khu vui chơi lành mạnh, các hoạt động tập thể để học
sinh có cơ hội thể hiện và phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của mình.
Quá trình giáo dục pháp luật cho học sinh là một quá trình lâu dài và phức
tạp. Nó đòi hỏi sự cố gắng, nỗ lực không ngừng của tất cả mọi người, ở mọi
phạm vi, mức độ và cả chính bản thân học sinh. Vấn đề khó khăn nhất là làm thế
nào để cho việc định hướng tư tưởng gần gũi và ăn nhập với hành động hiện
thực. Do đó, muốn hoàn thành mục tiêu giáo dục con người toàn diện thì những
giải pháp về giáo dục pháp luật phải được coi trọng và quan tâm hơn nữa để học
sinh có thể trở thành những người tiếp nối xuất sắc những truyền thống vẻ vang
của dân tộc, là lực lượng hùng mạnh, tiên phong trong sự nghiệp đổi mới của đất
nước, góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội như sự kỳ
vọng của toàn xã hội.
76
3.2. Giải pháp tăng cường tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các
Trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk
3.2.1. Đổi mới nội dung, chương trình giáo dục pháp luật
Với những hạn chế đặc thù về điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo
viên của các trường TCCN, việc điều chỉnh theo hướng đổi mới nội dung giáo
dục pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn Đắk Lắk cần được chuẩn bị và
thực hiện trong thời gian tới. Chương trình giáo dục pháp luật chính khóa hiện
nay tại các trường TCCN đều có học phần pháp luật hoặc các học phần liên quan
đến pháp luật. Bên cạnh việc triển khai giảng dạy các kiến thức pháp luật, một số
trường đã đưa các nội dung pháp luật chuyên ngành vào chương trình đào tạo,
nhằm đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn ngành nghề như Luật Kinh tế, Luật
Xây dựng
Ngoài việc đưa nội dung giáo dục pháp luật vào chương trình chính khóa,
thì việc thực hiện giáo dục pháp luật thông qua chương trình giáo dục pháp luật
ngoại khóa có vai trò rất quan trọng và rất cần thiết trong giáo dục pháp luật cho
học sinh các trường TCCN. Chương trình giáo dục pháp luật thông qua các hoạt
động ngoại khóa chủ yếu được thực hiện thông qua các hình thức thảo luận, tọa
đàm về các nội dung, các đề tài pháp luật; tổ chức nghe, nói chuyện chuyên đề
pháp luật, xem phim, xem tiểu phẩm; tổ chức đi thực tế, dự phiên tòa; tổ chức thi
tìm hiểu pháp luật, thi văn nghệ với chủ đề pháp luật, tổ chức giao lưu giữa các
trường, các khoa, các lớp; thành lập các câu lạc bộ pháp luật, tổ chức sinh hoạt
câu lạc bộ theo chủ đề pháp luật; tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong cộng
đồng; tổ chức phong trào thanh niên tình nguyện, thanh niên xung kích tham gia
giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ pháp luật.
77
Có thể nói, mặc dù các trường đã chú trọng đến việc giáo dục pháp luật
ngoại khóa cho học sinh, tuy nhiên thực tế việc học sinh tham gia vào các hoạt
động giáo dục pháp luật ngoại khóa còn hạn chế, do tâm lý học sinh coi đây là
hoạt động phụ, tham gia cũng được không tham gia cũng được, bên cạnh đó hình
thức, nội dung còn đơn điệu thiếu hấp dẫn. Do đó, cần tiếp tục đổi mới phương
pháp dạy và học pháp luật trong chương trình chính khóa theo hướng giảm số
giờ giảng lý thuyết, tăng cường số giờ thảo luận và tự học của học sinh, các
trường TCCN cần thay đổi cách thức đào tạo một cách cơ bản, đào tạo theo hình
thức tín chỉ. Các lớp học cần được tổ chức lại khoảng từ 45 học sinh trở xuống.
Chương trình, nội dung môn pháp luật của các trường TCCN trên địa bàn
tỉnh Đắk Lắk hiện nay cho thấy, so với chương trình giáo dục pháp luật trước
đây đã có sự thay đổi phù hợp với thực tế hơn, đáp ứng được những yêu cầu cơ
bản thực tiễn của xã hội. Điều này thể hiện rất rõ là chương trình không chỉ đáp
ứng việc truyền thụ kiến thức pháp luật về mặt lý luận mà còn trang bị những
kiến thức về mặt thực tiễn nhằm phục vụ cho công tác giáo dục đào tạo. Song
bên cạnh những mặt ưu điểm, trong quá trình thực hiện, chương trình, nội dung
môn pháp luật vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định cần được nghiên cứu đổi
mới để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục đào tạo nói chung và công tác
giáo dục pháp luật trong trường trung cấp nói riêng.
Hạn chế của chương trình, nội dung môn pháp luật thể hiện chủ yếu trên
các mặt sau:
Về chương trình, nội dung quá rộng so với thời gian đào tạo. Do đó việc
chuyển tải nội dung kiến thức trong quá trình giảng dạy không đảm bảo về mặt
thời gian, thường bị cắt xén, không có điều kiện đi sâu nên chất lượng học tập bị
hạn chế.
78
Ngoài mặt hạn chế về thời gian chương trình, nội dung còn chưa thật sát
hợp với từng loại đối tượng, còn nặng về lý luận, thiếu tính thực tiễn, còn nhiều
sự trùng lắp, chưa đáp ứng yêu cầu hoạt động thực tiễn của địa phương, khả năng
vận dụng lý luận vào thực tiễn bị hạn chế.
Với những hạn chế trên theo chúng tôi cần phải rà soát và đổi mới chương
trình, nội dung cho phù hợp hơn theo các hướng như sau:
Bộ Giáo dục và Đào tạo nên xây dựng chương trình khung và quy định
thống nhất, bắt buộc phải thực hiện nghiêm chỉnh.
Chương trình đào tạo nên biên soạn theo hệ đào tạo và theo đối tượng đào tạo.
Một là, chương trình biên soạn theo hệ đào tạo.
Chương trình đào tạo nên phân thành hai loại là chương trình dành cho hệ
đào tạo có hệ tuyển THCS và chương trình dành cho hệ đào tạo có hệ tuyển
THPT.
Hai là, chương trình biên soạn theo đối tượng.
Chương trình đào tạo nên phân thành hai loại là chương trình dành cho đối
tượng hệ Chính quy và chương trình dành cho đối tượng hệ Vừa làm vừa học,
Văn bằng 2.
Ngoài ra đối với chương trình đào tạo bồi dưỡng ngắn hạn chỉ nên tập
trung vào những kiến thức cơ bản về Nhà nước và pháp luật, quản lý hành chính
nhà nước, pháp luật quản lý chuyên ngành, những vấn đề liên quan đến tình hình
thực tiễn của địa phương và cần chú ý là tập trung vào những nội dung đổi mới
so với trước đây, vì đối tượng bồi dưỡng ngắn hạn đa số là đã được học những
kiến thức cơ bản về pháp luật.
Trong phần nội dung cần có sự cơ cấu hợp lý hơn về phần học, thời gian.
Nên tăng thời lượng cho môn Pháp luật là 45 tiết.
79
3.2.2. Nâng cao trách nhiệm của các chủ thể có thẩm quyền trong tổ chức
thực hiện giáo dục pháp luật
Hoàn thiện pháp luật trong đó giáo dục pháp luật cho học sinh các trường
TCCN trở thành nhiệm vụ hàng đầu. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nhất
là Bộ Giáo dục và Đào tạo cần quy định phải giảng dạy môn pháp luật trong
chương trình chính khóa với số lượng là 30 tiết trong tất cả các chương trình đào
tạo TCCN các ngành và giảng dạy môn pháp luật chuyên ngành phù hợp với
từng ngành đào tạo tối thiểu với thời lượng 45 tiết.
Sở Tư pháp Đắk Lắk, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk cần tích cực
phối hợp tổ chức các hoạt động tuyên truyền và kiểm tra việc dạy và học các
môn học pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn. Nghiên cứu các phương án
kiểm tra nhận thức pháp luật của học viên đã học pháp luật tại các trường TCCN
để đánh giá hiệu quả của công tác này.
Các trường TCCN cần đầu tư và nâng cao chất lượng dạy và học các môn
học pháp luật tại cơ sở. Đồng thời, tổ chức trao đổi kinh nghiệm và xây dựng
chương trình học pháp luật giữa các trường TCCN.
3.2.3. Nâng cao chất lượng giáo viên pháp luật tại các trường trung cấp
chuyên nghiệp trên địa bàn
Về đội ngũ giáo viên giảng dạy pháp luật trong các trường TCCN trên địa
bàn tỉnh Đắk Lắk, bên cạnh những mặt mạnh, thì vẫn còn thiếu về số lượng và
chưa được chuẩn hóa về mặt chất lượng. Nhiều giáo viên giảng dạy pháp luật
không được đào tạo đúng chuyên ngành. Trong tổng số các trường TCCN trên
địa bàn tỉnh Đắk Lắk, số lượng giáo viên pháp luật rất hạn chế, trình độ còn thấp,
khả năng truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp luật chưa cao
khiến hiệu quả giáo dục pháp luật không đáp ứng yêu cầu.
80
Bởi vậy, nâng cao chất lượng giáo viên giảng dạy pháp luật trong các
trường TCCN là yêu cầu bắt buộc. Giáo viên giảng dạy pháp luật cần phải được
đào tạo tốt cả về kiến thức chuyên môn và phương pháp giảng dạy; đảm bảo tài
liệu, trang thiết bị, cơ sở vật chất và kinh phí phục vụ cho công tác giáo dục pháp
luật cho học sinh các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Ngoài ra, cũng cần tăng cường công tác xã hội hóa trong hoạt động giáo
dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Giáo
dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN là công việc chủ yếu của các
trường TCCN, đặc biệt là của các giáo viên, đồng thời là trách nhiệm của ngành
giáo dục và các ngành có liên quan. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của
mình, các ngành các cấp phải tổ chức hỗ trợ, ủng hộ và tạo điều kiện cho công
tác giáo dục pháp luật cho học viên.
3.2.4. Đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật
Cùng với quá trình đổi mới nội dung giáo dục pháp luật tại các trường
TCCN, thì hình thức, phương pháp giáo dục pháp luật trong chương trình giáo
dục chính khóa tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong thời gian
tới cũng cần có những thay đổi theo hướng đa dạng hóa và chuyển dần từ truyền
thụ một chiều sang phát huy tính tích cực của học sinh. Hiện nay, nhiều giáo
viên đã đưa ra những tình huống cụ thể và sáng tạo những phương pháp mới
nhằm tăng cường tính tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập, tạo hứng thú
và nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật.
Bên cạnh những mặt mạnh như trên, thì hình thức, phương pháp giáo dục
pháp luật chính khóa trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk còn một
số hạn chế như chưa phù hợp, chưa kết hợp hài hòa giữa trang bị kiến thức pháp
luật với việc hình thành kỹ năng, hành vi và thói quen pháp luật cũng như kích
81
thích hoạt động và điều chỉnh hành vi của học sinh. Đặc biệt, còn thiếu phương
thức hướng dẫn học sinh rèn luyện, tu dưỡng nhân cách theo những chuẩn mực
đạo đức, pháp luật. Mặc dù, trong thời gian qua phương pháp giảng dạy pháp
luật trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã có những thay đổi, tuy
nhiên, phương pháp giảng dạy tương tác hai chiều kiểu thảo luận, tranh luận nêu
các tình huống pháp luật thực tế còn ít được vận dụng, chủ yếu vẫn là phương
pháp thuyết trình, truyền thụ một chiều, thụ động. Một số giáo viên chưa tính
đến các quy luật nhận thức và điều kiện phát triển của học sinh trong hoạt động
giáo dục, thiếu sự quan tâm đến đặc điểm tâm sinh lý của các em, nên chưa chú
trọng đến giáo dục những chuẩn mực cần thiết và những kỹ năng quan trọng
trong đời sống xã hội. Những hạn chế này cần được khắc phục trong thời gian tới
để công tác giáo dục pháp luật có hiệu quả thực tiễn hơn.
Về hình thức giáo dục pháp luật:
Để thực hiện việc đổi mới trong giáo dục nói chung và công tác giáo dục
pháp luật nói riêng. Đối với các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk phải
thực hiện phương châm là đa dạng hoá các hình thức giáo dục thông qua việc sử
dụng một số hình thức giáo dục pháp luật sau:
Một là, hình thức giảng dạy pháp luật trực tiếp trên lớp cho học sinh.
Đây là hình thức cơ bản, quan trọng nhất trong tất cả các hình thức giáo
dục pháp luật trong các trường TCCN. Thông qua việc giảng dạy pháp luật có
tác dụng trực tiếp lên đối tượng giáo dục về hệ thống những tri thức, lý luận và
thực tiễn từ đó hình thành ý thức pháp luật cho người học.
Muốn cho hình thức giáo dục pháp luật này được phát huy tác dụng tốt
trong giáo dục thì yêu cầu về những nội dung giáo dục pháp luật phải thể hiện
tính cơ bản, có trọng tâm, thiết thực, được giảng dạy một cách có hệ thống, logíc
82
để học sinh có nhận thức đầy đủ, đúng đắn, đáp ứng được với đòi hỏi học tập,
công tác, sinh hoạt của bản thân người học.
Để thực hiện hình thức này đối với các giáo viên giảng dạy pháp luật phải
không ngừng học tập, nghiên cứu, mở rộng kiến thức pháp lý, nâng cao năng lực
giảng dạy, phương pháp giảng dạy nhất là những phương pháp giảng dạy cho
người lớn tuổi, lấy học sinh là trung tâm, thực hiện dân chủ hoá trong dạy và
học.
Hai là, thực hiện hình thức tự học, tự tìm hiểu về pháp luật của người
học.
Đi đôi với việc tham gia học tập theo chương trình quy định, việc tự học
tập, tự tìm hiểu về pháp luật của người học không nhiều. Đây là quá trình tự giáo
dục của người học, thực hiện hoạt động này người học tự học tập, tự nâng cao
trình độ hiểu biết về pháp luật cho mình một cách phù hợp, thiết thực. Hiện nay
trong thực tế về nội dung, chương trình, thời gian dành cho nghiên cứu học tập
pháp luật chưa nhiều, nhưng các văn bản pháp luật ngày càng nhiều, có rất nhiều
quy định mới, đòi hỏi phải cập nhật nó, thì phải đẩy mạnh việc tự học tập, tự tìm
hiểu của người học cũng càng trở thành hình thức giáo dục quan trọng hiện nay.
Bên cạnh đó để phát huy mặt mạnh của hình thức giáo dục này, cùng với việc
xây dựng ý thức tự giác nghiên cứu, học tập thì cần phải có sự hướng dẫn của
giáo viên, tạo mọi điều kiện cần thiết về tài liệu, thời gian, áp dụng những biện
pháp khuyến khích học tập, động viên người học hăng say, ham học hỏi học tập,
tự tìm hiểu những kiến thức về pháp luật.
Ba là, hình thức giáo dục pháp luật thông qua ngoại khoá.
Có thể nói đây là hình thức giáo dục rất sinh động. Thực hiện hình thức
này chủ thể giáo dục pháp luật hoàn chỉnh hơn những tri thức pháp luật mà
83
người học đã được học trên lớp, nâng cao ý thức pháp luật cho người học. Để áp
dụng hình thức giáo dục pháp luật ngoại khoá và nhất là đối với công tác giáo
dục pháp luật trong các trường TCCN là rất cần thiết, nhưng cần có sự chỉ đạo
thật chặt chẽ, có kế hoạch cụ thể. Thông qua những giờ học ngoại khoá để người
học có cơ hội nắm vững hơn kiến thức pháp luật, hỏi - đáp pháp luật từ các báo
cáo viên pháp luật, từ các người làm công tác pháp luật.
Bốn là, hình thức giáo dục pháp luật thông qua các hoạt động thực tiễn.
Đối với hình thức giáo dục này trong thời gian qua có một số trường trung
cấp chưa thực hiện tốt thậm chí rất ít thực hiện.
Chúng tôi thấy đây là hình thức giáo dục pháp luật rất cần thiết có tầm
quan trọng như hình thức giáo dục ngoại khoá, qua đó nhằm thực hiện phương
châm học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn, từ đó nâng cao chất
lượng học tập cho học sinh.
Để thực hiện hình thức giáo dục pháp luật này, các trường TCCN cần áp
dụng trong các nội dung hoạt động giả ngoại, đi thực tế, nghiên cứu tham quan
các mô hình tiên tiến, điển hình từ đó tác động trực tiếp vào người học và sẽ gây
sự hưng phấn, nâng cao chất lượng trong học tập kiến thức pháp luật.
Năm là, hình thức giáo dục pháp luật thông qua các phương tiện thông tin
và truyền thông.
Các phương tiện thông tin và truyền thông có tác dụng rất lớn trong việc
nâng cao trình độ nhận thức về mọi mặt cho đối tượng giáo dục pháp luật. So với
hình thức giảng dạy pháp luật đây cũng là hình thức giáo dục pháp luật cơ bản,
có hiệu quả cao, nhưng chỉ thực hiện trong những điều kiện nhất định về cơ sở
vật chất, quỹ thời gian.
84
Hiện nay các phương tiện thông tin và truyền thông trong các trường
TCCN rất phong phú, đa dạng như: Truyền hình, internet, báo chí tài liệu tại thư
viện của trường, các pa nô, áp phích đều có thể chuyển những lượng thông tin
về pháp luật khác nhau, tác động vào học sinh theo những cách thức riêng, do đó
cần phải biết khai thác một cách hợp lý, sáng tạo ưu thế của từng loại, để tác
động vào học sinh nghiên cứu pháp luật.
Về phương pháp giáo dục pháp luật:
Đi đôi với việc đổi mới chương trình, nội dung nhằm nâng cao chất lượng,
hiệu quả của công tác giáo dục pháp luật cần quan tâm và chú trọng đến việc đổi
mới phương pháp giáo dục pháp luật.
Việc đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật trước hết phải xuất phát từ
những yêu cầu của đối tượng, chương trình, nội dung giáo dục pháp luật. Về đối
tượng giáo dục pháp luật của các trường TCCN, họ không đồng nhất về trình độ
học vấn, về tuổi đời vì vậy cần phải có phương pháp giáo dục thích hợp. Cho nên
cùng với chương trình, nội dung giáo dục pháp luật là phù hợp và đáp ứng được
yêu cầu của đối tượng này thì cần phải có những phương pháp giáo dục pháp luật
phong phú và đa dạng. Chính vì vậy như những nội dung trên đã đề cập đến việc
đổi mới chương trình, nội dung giáo dục pháp luật, chúng tôi kiến nghị phải có
nhiều loại chương trình, nội dung khác nhau phù hợp với từng loại đối tượng, thì
phương pháp giáo dục mới phù hợp. Trên cơ sở đó công tác giáo dục pháp luật
đối với học sinh các trường TCCN mới có chất lượng, hiệu quả cao. Cho nên
theo chúng tôi cần đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật theo những hướng
sau:
Thứ nhất, đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật trong quá trình đào
tạo là hình thành quá trình tự đào tạo, lấy tự học là chính đối với người học.
85
Có thể nói đây là một yêu cầu quan trọng trong phương pháp giáo dục
hiện đại, tạo cho người học có khả năng tự học tập sẽ giúp cho hình thành phong
cách độc lập trong nghiên cứu và chủ động trong quá trình học tập. Nếu trên cơ
sở này, người học mới có thể hiểu biết một cách sâu sắc và nắm vững những nội
dung đã học. Thông qua sự tự giáo dục con người sẽ đạt được những gì mà mình
quan tâm bằng sự tự lực, tự giác, ý chí thì những kết quả ấy mới hết sức bền
vững.
Ta thấy thực hiện phương pháp giáo dục pháp luật này, người học không
thể hoàn toàn tự mình thực hiện, để có hiệu quả cần phải có sự tham gia của các
giảng viên giảng dạy pháp luật trong việc lên lớp, hướng dẫn tự nghiên cứu tài
liệu, tự học tập của người học.
Để thực hiện phương pháp giáo dục pháp luật này trước hết đối với giáo
viên: Người giáo viên khi lên lớp, để có thể giúp cho người học tự học tập, thì khi
giảng bài phải nhấn mạnh những nội dung trọng tâm của bài học, hướng dẫn
phương pháp nghiên cứu, gợi ý hướng các vấn đề cần nghiên cứu cho người học,
tài liệu tham khảo, đặt câu hỏi, nội dung cần tự học.
Đồng thời để đạt kết quả tốt trong học tập kiến thức pháp luật đối với
người học: Để thực hiện phương pháp này, ngay từ khâu lên lớp nghe giảng phải
tập trung nghe giảng, nắm vững từng nội dung bài học, từng vấn đề cần nghiên
cứu, đọc tài liệu, chuẩn bị nội dung thảo luận, làm bài tập ứng dụng ở nhà
Nhằm thực hiện quá trình tự đào tạo, tự nghiên cứu tốt thì khâu giảng dạy
trên lớp của giáo viên giảng dạy pháp luật phải có sự đổi mới về phương pháp.
Phương pháp giảng trước đây chủ yếu là độc thoại, qua thực hiện việc tự học thì
cần phải kích thích tính năng động, tự giác của người học, phải tăng cường đối
thoại giữa người dạy và người học trong quá trình học tập. Thông qua việc nêu
86
vấn đề trao đổi trong bài giảng sẽ tạo được sự tập trung, chú ý của người học và
kiểm tra được nhận thức của người học, từ đó làm cho giờ giảng sinh động hơn,
tránh được sự thụ động, phát huy hết khả năng tư duy, độc lập suy nghĩ giải đáp
được những vấn đề giáo viên đưa ra, từ đó học sinh sẽ đạt hiệu quả cao trong học
tập.
Thứ hai, đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật từ việc kết hợp tối ưu
các phương pháp giảng dạy.
Hiện nay trong dạy học nói chung và giảng dạy pháp luật nói riêng có
nhiều phương pháp khác nhau và mỗi phương pháp đều đem lại hiệu quả riêng,
tính thiết thực, song đều có những hạn chế nhất định. Những ưu điểm và hạn chế
thường thấy trong một số phương pháp:
Về phương pháp giảng dạy thuyết trình giúp cho người dạy truyền đạt
thông tin nhanh, chủ động về mặt thời gian, nhưng sẽ gây khó khăn trong việc
tiếp thu bài giảng mà nhất là đối với những học sinh quen cách ghi bài giảng
bằng hình ảnh trực quan hoặc ghi vắn tắt.
Về phương pháp trực quan có ưu điểm giúp cho người học đễ ghi nhớ bài
giảng thông qua hình ảnh cụ thể, nhưng lại hết sức hạn chế trong phát huy tính
năng động, khả năng tư duy trừu tượng.
Về phương pháp dùng thực tiễn để trình bày nội dung bài giảng có vai
trò tích cực trong việc cũng cố mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn, giúp
người học thông qua thực tiễn nắm vững lý luận, nhưng lại không đáp ứng
hoàn toàn nội dung bài giảng và có khi không chủ động về mặt thời gian.
Do đó để nâng cao hiệu quả giảng dạy thì cần phải kết hợp một cách tối ưu
các phương pháp giảng dạy trong giảng dạy pháp luật ở các trườngTCCN. Để
thực hiện được điều này thì người dạy phải nhận thức được về mặt ưu điểm, mặt
87
hạn chế của từng phương pháp giảng dạy trong từng nội dung bài giảng, trên cơ
sở đó kết hợp các phương pháp giảng dạy một cách tối ưu vào từng bài giảng.
Do đó trong mỗi bài giảng, từng nội dung bài giảng có thể áp dụng những
phương pháp giảng dạy khác nhau tuỳ theo đặc điểm, yêu cầu của bài giảng, điều
này rất phù hợp với những bài giảng của môn pháp luật và nó là hết sức cần thiết
bởi vì trong môn học pháp luật cần phải kết hợp chặt chẽ cả hai yếu tố là lý luận
và thực tiễn, nếu áp dụng một phương pháp giảng dạy riêng biệt nào đó sẽ dẫn
đến sự hạn chế trong kết quả học tập. Vì vậy để học sinh có thể dễ dàng tiếp thu
bài giảng trong điều kiện hiện nay, cần phải có sự đổi mới trong việc áp dụng các
phương pháp giảng dạy, có thể kết hợp giữa những phương pháp giảng dạy
truyền thống với phương pháp giảng dạy hiện đại trong lĩnh vực giảng dạy pháp
luật trong các trường chính trị tỉnh.
Thứ ba, đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật trong khâu tổ chức thảo
luận, xêmina và nghiên cứu thực tế thực tế.
Hình thức thảo luận, xêmina không những là khâu cơ bản trong công tác
giáo dục pháp luật mà còn là một phương pháp học thích hợp đối với học sinh
TCCN. Thông qua việc trao đổi thảo luận, người học có điều kiện bổ sung kiến
thức cho nhau, nắm vững kiến thức đã học, phát huy được khả năng suy nghĩ
sáng tạo trong học tập. Điều này đối với học sinh rất có ý nghĩa, nó chính là điều
kiện để các em trao đổi kinh nghiệm, đây là phương pháp học tập tốt nhất nhằm
kết hợp giữa hoc và hành.
Trong thực tế chương trình học môn giáo dục pháp luật hiện nay ở các
trường TCCN về khâu thảo luận, xêmina ở các lớp là khoảng 35% trên tổng số
thời gian, theo chúng tôi nhận thấy là phù hợp. Như vậy vấn đề cần đặt ra ở đây
là làm thế nào để nâng cao chất lượng học tập ở khâu này, bởi vì theo kết quả
88
thăm dò ý kiến của học sinh thì đa số cho là kết quả học tập ở khâu này là tốt,
nhưng lại cũng có những ý kiến cho rằng chưa tốt, chất lượng chưa cao, còn
mang tính hình thức mà nguyên nhân chủ yếu là do phương pháp hướng dẫn thảo
luận, xêmina và trình độ của một số giáo viên còn hạn chế nhất định, bên cạnh
đó đối với người học chưa có sự chuẩn bị tốt nội dung, còn hạn chế trong phát
biểu, chưa quen hình thức xêmina.
Chính vì vậy, muốn nâng cao chất lượng, hiệu quả trong thảo luận, xêmina thì
cần phải đổi mới về nội dung và hình thức các buổi thảo luận, xêmina.
Về nội dung để các buổi thảo luận, xêmina trong học tập kiến thức pháp
luật có chất lượng cần đưa ra chủ đề mang tính vận dụng pháp luật hoặc những
tình huống trong thực tiễn nhằm kích thích sự nghiên cứu, sáng tạo của người
học, hạn chế nêu trước những vấn đề có sẵn trong bài học và nếu áp dụng cách
thức này trong những bài học về pháp luật sẽ có thời gian cho người học nghiên
cứu, đọc tài liệu, suy nghĩ, làm đề cương, phải chuẩn bị ý kiến để tham gia phát
biểu từ đó người học mới phát huy khả năng nghiên cứu, tự học, độc lập suy
nghĩ, chủ động trong học tập.
Về hình thức để các buổi thảo luận, xêmina đạt chất lượng trong học tập
kiến thức pháp luật thì xem việc tổ chức thảo luận, xêmina đó như hình thức sinh
hoạt khoa học. Hình thức sinh hoạt khoa học trong học tập thể hiện sự tranh luận,
nêu ý kiến của người học dưới sự điều khiển, hướng dẫn của giảng viên để cuối
cùng tìm ra chân lý, tức là nội dung chính của bài học.
Như vậy có thể nói để buổi thảo luận, xêmina trong học tập kiến thức pháp
luật đạt chất lượng cao thì vai trò của giảng viên rất quan trọng, người giảng viên
phải chọn những tình huống pháp luật thật gần gũi phù hợp với nội dung bài học,
dễ tiếp nhận, thực tế và giảng viên phải am hiểu kiến thức một cách vững chắc,
89
hướng dẫn tận tình, quản lý lớp học thật tập trung để mọi người cùng làm việc,
nhằm đạt được mục đích yêu cầu của bài học.
Để nâng cao chất lượng học tập kiến thức pháp luật ngoài hình thức thảo
luận, xêmina thì việc nghiên cứu thực tế cũng giữ một vai trò rất quan trọng và ảnh
hưởng đến chất lượng giáo dục pháp luật. Trong thời gian vừa qua đối với đối với
chương trình, nội dung của các trường TCCN không có quy định cụ thể về nghiên
cứu thực tế hoặc quy định không rõ ràng và hầu như các trường TCCN không thực
hiện hình thức này.
Ta thấy việc nghiên cứu thực tế là rất cần thiết đối với học sinh, vì qua
nghiên cứu thực tế người học sẽ tiếp nhận những vấn đề thực tiễn rất phong phú,
đa dạng ở trong tỉnh thẩm chí cả nước.
Để việc nghiên cứu thực tế trong việc học tập kiến thức pháp luật có chất
lượng và hiệu quả cao thì cần đổi mới trong phương pháp nghiên cứu thực tế, theo
chúng tôi cần phải chuẩn bị và thực hiện các nội dung sau: Cần xác định mục đích
của nghiên cứu thực tế, đề ra chủ đề nghiên cứu thực tế, xây dựng kế hoạch nghiên
cứu thực tế, thực hiện nội dung nghiên cứu thực tế, làm báo cáo nghiên cứu thực tế,
nhận xét việc nghiên cứu thực tế.
Nếu quá trình nghiên cứu thực tế được thực hiện đầy đủ các nội dung trên
thì sẽ đem lại kết quả tốt trong học tập kiến thức pháp luật, hiểu biết những vấn
đề của thực tiễn trong lĩnh vực pháp luật.
3.2.5. Tăng cường nguồn lực cho giáo dục pháp luật
Để công tác giáo dục pháp luật đạt được hiệu quả, các cơ quan có thẩm
quyền và các cơ sở TCCN cần tăng cường nguồn lực cho công tác này, cụ thể
một số giải pháp như sau:
90
Thứ nhất, cần nghiên cứu đổi mới cơ chế tài chính theo hướng sử dụng có
hiệu quả các nguồn lực tài chính của trường, trong đó, phân bổ kinh phí hợp lý
cho hoạt động giảng dạy pháp luật.
Các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cần xây dựng cơ chế học phí
mới nhằm đảm bảo sự chia sẻ hợp lý giữa nhà trường, người học và các thành
phần xã hội. Người học có trách nhiệm chia sẻ một phần quan trọng chi phí đào
tạo. Các cơ sở giáo dục đào tạo ngoài công lập phải tuân thủ các quy định về
chất lượng của Nhà nước và tự quyết định mức học phí. Từ đó, sử dụng và phân
bổ kinh phí hợp lý cho các hoạt động giảng dạy chính khóa và ngoại khóa đối
với các môn học pháp luật.
Thứ hai, cần tiếp tục thực hiện phân cấp quản lý đối với các trường TCCN
trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk theo hướng nâng cao tính tự chủ và tự chịu trách
nhiệm về nội dung đào tạo, tài chính, nhân sự.
Các trường TCCN sẽ dần tự chủ về tài chính, trong đó việc phân bổ cho
môn học pháp luật sẽ dựa trên nhu cầu học và thực tiễn công tác sau khi ra
trường. Các trường và các đơn vị trực thuộc phụ trách giảng dạy pháp luật cần
hực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm của đơn vị trong đề xuất và đổi mới
phương thức truyền đạt pháp luật tới học viên.
Thứ ba, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm
tra, giám sát và đánh giá về việc thực hiện chủ trương giáo dục pháp luật của các
trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk và thông báo công khai các kết quả
đánh giá.
Trong đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk cần phối hợp với thanh gia Sở
Tư pháp Đắk Lắk tổ chức thanh tra định kỳ hoặc thanh tra đột xuất công tác giáo
dục pháp luật tại các trường TCCN tỉnh Đắk Lắk. Các trường TCCN không đảm
91
bảo hiệu quả công tác giáo dục pháp luật cần phải kiểm điểm và nhắc nhở, nếu
tiếp tục sai phạm cần có hình thức xử lý thích hợp.
Thứ tư, chính quyền tỉnh Đắk Lắk cần xây dựng các chính sách cụ thể hỗ
trợ cho các trường TCCN, hỗ trợ tài chính và đội ngũ giáo viên giảng dạy pháp
luật hoặc cung cấp chuyên gia cho các hoạt động giáo dục ngoại khóa để đảm
bảo chất lượng, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh tham gia vào hoạt động
ngoại khóa giáo dục pháp luật trên địa bàn.
Thứ năm, chính quyền tỉnh Đắk Lắk cũng cần nghiên cứu đầu tư xây dựng
một trung tâm tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân nhằm liên kết, phối
hợp trong các công tác tổ chức hoạt động giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh,
xây dựng chương trình, lập kế hoạch hoặc tài trợ cho các chương trình ngoại
khóa về giáo dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN.
Thứ sáu, các trường cần xây dựng quy định trách nhiệm và cơ chế cụ thể
và phù hợp để các doanh nghiệp có khả năng tài trợ đối với các hoạt động giáo
dục pháp luật tại các trường TCCN. Nâng cao năng lực quản lý cho các lãnh đạo
nhà trường để có đủ năng lực quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài
chính; chủ động tìm kiếm các nguồn tài chính đầu tư phát triển nhà trường, phù
hợp với các yêu cầu phát triển giáo dục trong nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN và hội nhập quốc tế.
Thứ bảy, các cơ quan ban ngành và địa phương cần ban hành chính sách
khuyến khích đối với đội ngũ giảng viên pháp luật và cán bộ quản lý tham gia
giảng dạy pháp luật thông qua chế độ đãi ngộ xứng đáng; thực hiện việc Hiệu
trưởng quyết định mức lương cho từng giáo viên dựa trên kết quả công tác giáo
dục pháp luật của cá nhân tại trường.
92
Tiểu kết Chương 3
Trên cơ sở Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 và Kết luận số 04-
KL/TW ngày 19/04/2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Luật phổ biến,
giáo dục pháp luật của Quốc hội năm 2012, các chương trình, kế hoạch hành
động triển khai phổ biến, giáo dục pháp luật đều ghi nhận giải pháp tăng cường
và hoàn thiện hoạt động giáo dục pháp luật tại các cơ sở đào tạo, trong đó có các
trường TCCN. Để hoạt động này đạt được hiệu quả trong thời gian tới, các
trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cần tập trung vào 03 nội dung cơ bản
gồm:
- Về con người: Cần nâng cao nghiệp vụ; năng lực giáo viên pháp luật; tổ
chức các hình thức tập huấn; đào tạo nâng cao đối với đội ngũ giáo viên.
- Về nội dung học: Cần điều chỉnh thống nhất về dung lượng và nội dung
đối với môn học pháp luật trong chương trình học chính khóa tại các trường
TCCN; lồng ghép nội dung giáo dục pháp luật vào nội dung các môn học; dạy kỹ
năng sống, làm việc theo pháp luật cho học sinh.
- Về phương pháp dạy: Cần đầu tư về cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy; tổ
chức đa dạng các hoạt động ngoại khóa tìm hiểu pháp luật; ứng dụng công nghệ
trong giáo dục pháp luật.
Thực hiện được các định hướng này bằng những giải pháp cụ thể, đồng
bộ, hy vọng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, công tác tổ chức thực
hiện giáo dục pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk sẽ có sự
chuyển biến căn bản, toàn diện, phù hợp với tình hình thực tiễn, tiếp tục đáp ứng
tích cực cho yêu cầu tăng cường, phát huy vai trò, hiệu lực của pháp luật trong
công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
93
KẾT LUẬN
Giáo dục pháp luật trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói
riêng và các cơ sở giáo dục nói chung là một chủ trương lớn và quan trọng của
Đảng và Nhà nước nhằm khuyến khích công dân học tập và làm việc theo pháp
luật. Giáo dục pháp luật bắt nguồn từ thực tế đời sống xã hội, nhằm mục đích
xây dựng ý thức tuân thủ pháp luật và hình thành một xã hội tuân thủ pháp luật.
Hiện nay, hoạt động giáo dục pháp luật cho học sinh mặc dù đã được triển khai
trong nhiều năm qua nhưng thực tế thanh, thiếu niên vi phạm pháp luật có chiều
hướng gia tăng, cho thấy công tác giáo dục pháp luật chưa đạt được hiệu quả như
mong muốn.
Là một địa bàn dân cư và điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, các trường
TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều hoạt động thiết thực nhằm giáo dục
pháp luật tới đông đảo học sinh. Tuy nhiên, nhận thức của học sinh về pháp luật
và chấp hành pháp luật tại các cơ sở còn hạn chế so với mặt bằng đào tạo chung
của cả nước. Điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên là những rào cản cho
công tác đầu tư đổi mới phương pháp dạy và học các môn pháp luật trong trường
TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Trên cơ sở đó, cần thiết phải có sự đầu tư đồng bộ từ các cơ quan ban
ngành và chính quyền địa phương theo hướng lồng ghép vai trò của cơ quan
chức năng; nhà trường; gia đình và xã hội nhằm nâng cao nhận thức cho học sinh
các trường TCCN về vai trò và ý nghĩa của pháp luật cũng như những rủi ro từ
hành vi vi phạm pháp luât. Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa nội dung giáo dục
pháp luật chính khóa và giáo dục pháp luật ngoại khóa cũng là những phương
thức thích hợp nhằm cải thiện tính hấp dẫn cho công tác giáo dục pháp luật.
94
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Chính trị (2002), Nghị quyết số 08/NQ/TW ngày 2/1/2002 về một số
nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Hà Nội.
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Quyết định số 366/QĐ-BGDĐT ngày
27/01/2014 về Ban hành “Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật
ngoại khóa cho học sinh, học viên trong các trường TCCN, cao đẳng,
trung cấp chuyên nghiệp giai đoạn 2013 – 2016”, Hà Nội.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Quyết định số 33/QĐ-BGDĐT ngày
01/7/2008 về Ban hành Chương trình môn học Pháp luật dùng cho đào
tạo trình độ trung cấp chuyên nghiệp, Hà Nội.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Quyết định số 976/QĐ-BGDĐT ngày
20/3/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc phê duyệt
chương trình, tài liệu về phòng, chống tham nhũng trong đào tạo trình
độ trung cấp chuyên nghiệp, Hà Nội.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Thông tư 54/2011/TT-BGDĐT ngày
15/11/2011 của Bộ GDĐT ban hành Điều lệ trường trung cấp chuyên
nghiệp, Hà Nội.
6. Bộ Tư pháp – Vụ phổ biến giáo dục pháp luật (1997), Một số vấn đề
phổ biến giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay, Nxb Thanh niên,
Hà Nội.
7. Bộ Tư pháp (2010), Thông tư liên tịch số 30/2010/TTLT-BGDĐT-BTP
ngày 16/11/2010 về Hướng dẫn việc phối hợp thực hiện công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường, Hà Nội.
8. Bộ Tư pháp (2016), Báo cáo kế quả thực hiện đề án Tăng cường công
95
tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại một số địa bàn trọng điểm về vi
phạm pháp luật giai đoạn 2013-2016, Hà Nội.
9. Chính phủ (2013), Nghị định 28/2013/NĐ-CP hướng dẫn Luật phổ
biến, giáo dục pháp luật, Hà Nội.
10. Đảng cộng sản Việt Nam (1991), Báo cáo chính trị của Ban chấp hành
Trung ương Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng,
Hà Nội.
11. Đảng cộng sản Việt Nam (2003), Chỉ thị số 32-CT/TW ngày
09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh
đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý
thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, nhân dân, Hà Nội.
12. Đảng cộng sản Việt Nam (2011), Thông báo Kết luận số 04-KL/TW
ngày 19/4/2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về kết quả
thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư Trung
ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công
tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật
của cán bộ, nhân dân từ năm 2012 đến năm 2016, Hà Nội.
13. Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.
14. Luật phổ biến, giáo dục pháp luật 2012.
15. Trần Công Lý (2000), Giáo dục pháp luật cho học sinh và sinh viên
trong hệ thống nhà trường, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Hà Nội.
16. Hoàng Thị Kim Quế (2015), Nội dung, hình thức và phương pháp giáo
dục pháp luật trong nhà trường, Tạp chí Dân chủ & Pháp luật số
chuyên đề 3, tr. 12 – 15, Hà Nội.
17. Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk (2016), Báo cáo số 160/BC-SGDĐT
96
ngày 22/6/2016 về Tổng kết giai đoạn 2010-2015 giáo dục chuyên
nghiệp tỉnh Đắk Lắk, Đắk Lắk.
18. Bùi Thị Thanh Thủy (2007), Giáo dục pháp luật ở trường chuyên
nghiệp trong giai đoạn hiện nay qua thực tiễn tỉnh Nam Định, Luận
văn Thạc sĩ Quản lý công, Nam Định.
19. Thủ tướng chính phủ (2009), Quyết định số 1928/QĐ-TTg ngày
20/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án nâng
cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà
trường, Hà Nội.
20. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2009), Quyết định số 1573/QĐ-UBND
ngày 22/6/2009 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế hoạch
triển khai đề án “củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực trong công tác PBGDPL đáp ứng yêu cầu đổi mới, phát triển
của đất nước” từ năm 2009 đến năm 2012 trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk,
Đắk Lắk.
21. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2011), Quyết định số 1164/QĐ-UBND
ngày 12/5/2011 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế hoạch
triển khai đề án “Tăng cường công tác PBGDPL nhằm nâng cao ý
thức pháp luật cho Thanh thiếu niên giai đoạn từ năm 2011 đến năm
2015”, Đắk Lắk.
22. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2012), Quyết định số 2464/QĐ-UBND
ngày 26/10/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế
hoạch thực hiện quyết định số 409/QĐ-TTg ngày 09/4/2012 của Thủ
tướng Chính phủ ban hành chương trình hành động thực hiện kết luận
số 04-KL/TW ngày 19/4/2011 của Ban bí thư Trung ương Đảng (Khóa
97
XI) trên địa bàn tỉnh từ năm 2012 đến năm 2016, Đắk Lắk.
23. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2013), Kế hoạch số 4302/KH-UBND
ngày 01/7/2013 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk về việc triển khai
thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013-2016 trên địa bàn tỉnh
Đắk Lắk, Đắk Lắk.
24.
Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình (2016), Báo cáo số 122/BC-UNND
ngày 22/6/2016 của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình về việc Tổng kết
thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013 – 2016, Quảng Bình.
25.
Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2016), Báo cáo số 233/BC-UBND
ngày 25/6/2016 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội về việc Tổng
kết thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013 – 2016, Hà Nội.
26. Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, Báo cáo số 547/BC-UBND
ngày 17/6/2016 của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh về việc
Tổng kết thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013 – 2016, Hồ Chí
Minh.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- luan_van_to_chuc_thuc_hien_giao_duc_phap_luat_tai_cac_truong.pdf