Luận văn Tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

ng dạy trong nhà trường phải được chọn lọc hợp lý, có hệ thống và bảo đảm hiệu quả thiết thực”, ngày 01/07/2008, Bộ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo Ban hành 69 Chương trình môn học pháp luật dùng cho đào tạo trình độ trung cấp chuyên nghiệp (kèm theo Quyết định số 33/2008/QĐ-BGDĐT). Năm 2013, Thủ tướng chính phủ ban hành chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 12/6/2013 về việc đưa nội dung phòng, chống tham nhũng vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục, đào tạo từ năm học 2013-2014. Các Nghị quyết Đại hội tỉnh Đảng bộ, Nghị quyết của Ban chấp hành tỉnh uỷ các tỉnh Đắk Lắk. Các Quyết định, chương trình, kế hoạch của UBND tỉnh Đắk Lắk về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Hiện nay chúng ta đang xây dựng Nhà nước pháp quyền XHNC, phát triển nền kinh tế thị trường, hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế các văn bản pháp luật ban hành ngày càng nhiều do đó nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu kiến thức pháp luật của cán bộ, đảng viên, nhân dân là rất cần thiết. Cho nên các cấp uỷ Đảng cần phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục pháp luật trong các trường trung cấp chuyên nghiệp ở tỉnh Đắk Lắk nhằm đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, học tập kiến thức pháp luật. Nhằm thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với việc giáo dục pháp luật trong các trường TCCN trên địa bản tỉnh Đắk Lắk cần quán triệt những nội dung sau: Để thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục pháp luật trong các trường TCCN cần tiếp tục quán triệt đường lối, chủ trương, nghị quyết, chương trình, kế hoạch về công tác giáo dục pháp luật của Trung ương và địa phương mình nhất là trong giai đoạn hiện nay là phải tiếp tục quán triệt đầy đủ và sâu sắc hơn về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng để công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, giáo viên, nhan viên và học sinh được theo đúng tinh thần Chỉ thị số 32- CT/TW của Ban Bí thư và Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm 70 2008 đến năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ cho toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong nhà trườmg. Muốn thực hiện tốt công tác giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp ở tỉnh Đắk Lắk thì sự lãnh đạo của Đảng được thể hiện trong công tác tổ chức, củng cố, kiện toàn các thành viên trong ban tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, các giáo viên giảng dạy pháp luật trong trường có đủ năng lực, trình độ, đạo đức để thực hiện công tác giáo dục pháp luật. Đồng thời muốn nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường trung cấp chuyên nghiệp ở tỉnh Đắk Lắk sự lãnh đạo của Đảng không thể thiếu trong việc thực hiện chương trình, nội dung giáo dục pháp luật theo quy định của địa phương mình nhằm đảm bảo sự thống nhất trong hệ thống và phù hợp với yêu cầu của địa phương. Ngoài ra để hoàn thành mục tiêu, kế hoạch đào tạo của các trường TCCN, sự lãnh đạo của Đảng còn thể hiện trong vấn đề đầu tư cơ sở vật chất kỷ thuật hiện đại, các điều kiện phục vụ cho giảng dạy và học tập trong trường là một yêu cầu rất quan trọng. 3.1.2. Gắn với thực tiễn và chương trình học tập trong các trường Thực tiễn triển khai chủ trương tăng cường giáo dục pháp luật, đổi mới trong hoạt động giảng dạy pháp luật tại các trường thời gian qua có nhiều thay đổi theo hướng gắn thực tiễn với chương trình học tập. Giảng dạy môn học pháp luật trong các trường là cách thức tác động có định hướng có tổ chức nhằm hình thành tri thức, tình cảm và hành vi phù hợp với quy định của pháp luật, làm cho học sinh tự giác tuân thủ, thi hành pháp luật, nâng cao ý thức pháp luật của công dân. Đây là một trong các hình thức giáo dục pháp luật được thực hiện thông qua việc dạy và học pháp luật trong nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu của giáo 71 dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, góp phần hình thành và bồi dưỡng ý thức công dân, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh việc giảng dạy môn học pháp luật truyền thống, việc tổ chức giảng dạy gắn với thực tiễn hoặc các hình thức học ngoại khóa để giảng dạy pháp luật là hình thức phù hợp để tăng cường nhận thức của học sinh. Trong đó, hình thức Thi tìm hiểu pháp luật trong học sinh các trường TCCN là một trong các hoạt động giáo dục pháp luật, là cầu nối chuyển tải những nội dung pháp luật vào cuộc sống, là hình thức sinh hoạt văn hoá pháp lý có sức hấp dẫn và hiệu quả. Đây là một trong những hình thức giáo dục pháp luật hấp dẫn, có hiệu quả cao và được sử dụng nhiều. Những nội dung pháp luật được chuyển tải đến các đối tượng thông qua cuộc thi một cách đơn giản, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, sinh động, tránh được sự cứng nhắc, khô cứng. Bên cạnh đó, kiến thức pháp luật, kỹ năng tuyên truyền pháp luật của người tổ chức cũng được trau dồi, gọt dũa. Kết quả giáo dục pháp luật thông qua hình thức thi tìm hiểu pháp luật tác động trực tiếp đến ý thức pháp luật của người dự thi, là nơi giao lưu, học hỏi kinh nghiệm, kiến thức pháp luật và kỹ năng phổ biến, giáo dục pháp luật của cả người tổ chức cuộc thi và người theo dõi, tìm hiểu cuộc thi. Việc chuẩn hóa nội dung, chương trình, giáo trình giảng dạy pháp luật chính khóa cũng là một giải pháp cần thực hiện. Nội dung, chương trình giáo dục pháp luật chính khóa trong các trường TCCN phải đảm bảo phục vụ mục tiêu giáo dục TCCN, thể hiện được tính liên tục, hệ thống và có kế thừa, đảm bảo tính thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, giữa giáo dục pháp luật với giáo dục chuyên môn nghề nghiệp. 72 Ngoài ra các hình thức khác như thực tế phiên tòa; đưa học sinh tham gia các phiên tòa xét xử lưu động; hội thảo chuyên đề với đại diện các cơ quan tiến hành tố tụng cũng là những phương thức được sử dụng trong thực tiễn các cơ sở giáo dục hiện nay. 3.1.3. Gắn với việc nâng cao ý thức pháp luật, tư tưởng, đạo đức cho người học đáp ứng yêu cầu đòi hỏi đối với người học trong tình hình mới Đất nước đang phát triển đối mặt với nhiều vấn đề hạn chế về đạo đức, ý thức chấp hành pháp luật trong giới trẻ. Trước tình hình đó, để góp phần nâng cao ý thức pháp luật, cần thực hiện một số giải pháp trong giảng dạy và giáo dục pháp luật tại các trường như: Thứ nhất, lồng ghép giáo dục pháp luật trong nội dung giáo dục chính trị, giáo dục đạo đức cho học sinh. Để công tác giáo dục pháp luật phát huy hiệu quả, trước hết cần phải đổi mới hình thức và nội dung giáo dục pháp luật. Hiện nay, công tác giáo dục pháp luật cho học sinh còn nhiều hạn chế: việc giáo dục còn bị coi nhẹ; giáo dục pháp luật chỉ đơn thuần là những bài giảng lý thuyết, không gắn liền với thực tiễn; hình thức giáo dục còn nghèo nàn và khô cứng Sự thay đổi chương trình học với những nội dung phù hợp sẽ giúp học sinh được học những kỹ năng gắn liền với thực tiễn, từ đó tạo động lực để họ chủ động trong học tập. Theo đó, nội dung giáo dục pháp luật có thể được lồng ghép trong nội dung giáo dục chính trị cho học sinh. Những môn học có chứa đựng nội dung giáo dục pháp luật phải trở thành môn học không thể thiếu được trong các trường. Những vấn đề được đề cập trong giáo trình phải mang tính khái quát cao, phong phú giúp cho học sinh có thể ứng dụng linh hoạt trong nhiều tình huống của cuộc sống, đồng thời khám phá thêm những tri thức mới. Nội dung giáo dục 73 pháp luật cho học sinh cần gắn liền với giáo dục ý thức chính trị, trước hết là giáo dục cho học sinh về lý tưởng xã hội chủ nghĩa, về độc lập dân tộc. Những bài học này giúp học sinh có cách hiểu đúng và niềm tin vào con đường mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn, từ đó có thái độ tích cực trong xác định lập trường, thế giới quan, cố gắng phấn đấu vì sự nghiệp chung của nước nhà, đồng thời không bị dao động trước những tư tưởng phản nghịch, chống phá. Bên cạnh đó, giáo dục pháp luật cần có sự kết hợp chặt chẽ với giáo dục đạo đức. Đạo đức và pháp luật đều có chức năng điều chỉnh hành vi của con người. Mặc dù giữa hai lĩnh vực có những điểm khác nhau nhất định nhưng chúng có sự bổ sung, tương trợ nhau. Sống và làm việc theo pháp luật, sống có đạo đức là tiêu chí của mọi xã hội. Thứ hai, gia đình, nhà trường và xã hội cùng kết hợp với nhau trong việc giáo dục pháp luật cho học sinh. Gia đình, nhà trường và xã hội là ba chủ thể chính trong việc giáo dục pháp luật cho học sinh. Gia đình chính là môi trường hình thành nhân cách, bởi từ gia đình con người có những định hướng giá trị đầu tiên về cuộc sống. Đây cũng là nơi gắn bó suốt cuộc đời nên môi trường gia đình có ảnh hưởng lớn đến tâm lý, tình cảm, nếp sống của mỗi người. Chính vì thế, công tác giáo dục pháp luật cho học sinh phải được thực hiện tốt; đồng thời, cha mẹ cần có sự giáo dục, định hướng, quản lý và kiểm soát kịp thời để hướng con mình sống theo những giá trị, chuẩn mực đạo đức, tránh lối sống buông thả, thực dụng, hư hỏng. Cùng với gia đình, nhà trường có vai trò không thể thiếu, là chủ thể trong giáo dục pháp luật cho học sinh. Trong nhà trường phải luôn duy trì kỷ cương, nề nếp dạy và học. Mỗi thầy cô giáo phải là tấm gương đạo đức cho học sinh noi theo; ngoài việc truyền đạt tri thức khoa học còn phải định hướng và kịp thời uốn 74 nắn hành vi, thái độ của học sinh, tạo cho họ điều kiện thuận lợi nhất để rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống, tiếp thu một cách có chọn lọc những giá trị văn hóa mới. Sự gần gũi giữa các thầy cô và học sinh cũng là cơ sở để công tác giáo dục pháp luật cho học sinh đạt hiệu quả. Nhà trường cần cụ thể hóa các chính sách, chương trình giáo dục phù hợp với nguyện vọng của học sinh, đồng thời tạo cảm hứng, khích lệ họ trong việc học tập cũng như cố gắng phấn đấu trở thành người tốt. Thứ ba, phát huy vai trò tích cực của Đoàn Thanh niên trong công tác giáo dục pháp luật cho học sinh. Đoàn Thanh niên có vai trò rất lớn trong việc giáo dục pháp luật cho học sinh. Muốn thực hiện tốt công tác giáo dục pháp luật cho học sinh, Đoàn ngày càng phải phát huy hơn nữa tính chủ động, tích cực của mình, đặc biệt là trong việc tổ chức các hoạt động tập thể với những hình thức phong phú, đa dạng thu hút được nhiều học sinh tham gia nhằm giúp họ có điều kiện tiếp cận với các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tham gia vào các hoạt động, tổ chức xã hội tạo sự gắn kết giữa cá nhân với cộng đồng. Các hoạt động mang lại nhiều hiệu quả, như hiến máu nhân đạo, tình nguyện chung sức cùng cộng đồng, đội thanh niên xung kích, câu lạc bộ an toàn giao thông góp phần đáng kể vào việc giáo dục pháp luật cho học sinh. Thứ tư, học sinh cần nâng cao hơn nữa tính chủ động, tích cực trong tự giáo dục pháp luật. Học sinh là khách thể nhận sự giáo dục từ gia đình, nhà trường, xã hội; đồng thời họ cũng là những chủ thể chủ động trong quá trình tự giáo dục và thực hiện hành vi pháp luật. Sự nỗ lực học tập giúp học sinh trang bị những kiến thức cơ bản phục vụ cho công việc và cuộc sống của mình. Đó không chỉ là những 75 kiến thức trong nhà trường, mà còn bao gồm cả kỹ năng sống, cách giao tiếp, ứng xử. Học sinh cần nhận thức rõ rằng, việc thực hiện, tuân thủ pháp luật không chỉ là trách nhiệm, mà còn là quyền lợi của chính bản thân họ. Thực hiện các hành động theo pháp luật không chỉ là một nhu cầu mà trở thành hành động tự nguyện, tự giác của học sinh. Tự giáo dục là một công việc không đơn giản, học sinh cần có nghị lực, ý chí và sự quyết tâm cao biến những nguyên tắc, chuẩn mực lý luận trở thành niềm tin, lẽ sống, tạo nên động lực thúc đẩy họ học tập tốt và luôn cố gắng hoàn thiện bản thân mình. Để tạo điều kiện phát huy tinh thần tự giáo dục, gia đình, nhà trường và xã hội cần kết hợp giáo dục để tạo nền tảng, định hướng cho học sinh; thường xuyên động viên, khích lệ họ trong quá trình tự giáo dục; đầu tư cho trường học, thư viện, khu vui chơi lành mạnh, các hoạt động tập thể để học sinh có cơ hội thể hiện và phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của mình. Quá trình giáo dục pháp luật cho học sinh là một quá trình lâu dài và phức tạp. Nó đòi hỏi sự cố gắng, nỗ lực không ngừng của tất cả mọi người, ở mọi phạm vi, mức độ và cả chính bản thân học sinh. Vấn đề khó khăn nhất là làm thế nào để cho việc định hướng tư tưởng gần gũi và ăn nhập với hành động hiện thực. Do đó, muốn hoàn thành mục tiêu giáo dục con người toàn diện thì những giải pháp về giáo dục pháp luật phải được coi trọng và quan tâm hơn nữa để học sinh có thể trở thành những người tiếp nối xuất sắc những truyền thống vẻ vang của dân tộc, là lực lượng hùng mạnh, tiên phong trong sự nghiệp đổi mới của đất nước, góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội như sự kỳ vọng của toàn xã hội. 76 3.2. Giải pháp tăng cường tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các Trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 3.2.1. Đổi mới nội dung, chương trình giáo dục pháp luật Với những hạn chế đặc thù về điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên của các trường TCCN, việc điều chỉnh theo hướng đổi mới nội dung giáo dục pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn Đắk Lắk cần được chuẩn bị và thực hiện trong thời gian tới. Chương trình giáo dục pháp luật chính khóa hiện nay tại các trường TCCN đều có học phần pháp luật hoặc các học phần liên quan đến pháp luật. Bên cạnh việc triển khai giảng dạy các kiến thức pháp luật, một số trường đã đưa các nội dung pháp luật chuyên ngành vào chương trình đào tạo, nhằm đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn ngành nghề như Luật Kinh tế, Luật Xây dựng Ngoài việc đưa nội dung giáo dục pháp luật vào chương trình chính khóa, thì việc thực hiện giáo dục pháp luật thông qua chương trình giáo dục pháp luật ngoại khóa có vai trò rất quan trọng và rất cần thiết trong giáo dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN. Chương trình giáo dục pháp luật thông qua các hoạt động ngoại khóa chủ yếu được thực hiện thông qua các hình thức thảo luận, tọa đàm về các nội dung, các đề tài pháp luật; tổ chức nghe, nói chuyện chuyên đề pháp luật, xem phim, xem tiểu phẩm; tổ chức đi thực tế, dự phiên tòa; tổ chức thi tìm hiểu pháp luật, thi văn nghệ với chủ đề pháp luật, tổ chức giao lưu giữa các trường, các khoa, các lớp; thành lập các câu lạc bộ pháp luật, tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ theo chủ đề pháp luật; tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong cộng đồng; tổ chức phong trào thanh niên tình nguyện, thanh niên xung kích tham gia giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ pháp luật. 77 Có thể nói, mặc dù các trường đã chú trọng đến việc giáo dục pháp luật ngoại khóa cho học sinh, tuy nhiên thực tế việc học sinh tham gia vào các hoạt động giáo dục pháp luật ngoại khóa còn hạn chế, do tâm lý học sinh coi đây là hoạt động phụ, tham gia cũng được không tham gia cũng được, bên cạnh đó hình thức, nội dung còn đơn điệu thiếu hấp dẫn. Do đó, cần tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học pháp luật trong chương trình chính khóa theo hướng giảm số giờ giảng lý thuyết, tăng cường số giờ thảo luận và tự học của học sinh, các trường TCCN cần thay đổi cách thức đào tạo một cách cơ bản, đào tạo theo hình thức tín chỉ. Các lớp học cần được tổ chức lại khoảng từ 45 học sinh trở xuống. Chương trình, nội dung môn pháp luật của các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk hiện nay cho thấy, so với chương trình giáo dục pháp luật trước đây đã có sự thay đổi phù hợp với thực tế hơn, đáp ứng được những yêu cầu cơ bản thực tiễn của xã hội. Điều này thể hiện rất rõ là chương trình không chỉ đáp ứng việc truyền thụ kiến thức pháp luật về mặt lý luận mà còn trang bị những kiến thức về mặt thực tiễn nhằm phục vụ cho công tác giáo dục đào tạo. Song bên cạnh những mặt ưu điểm, trong quá trình thực hiện, chương trình, nội dung môn pháp luật vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định cần được nghiên cứu đổi mới để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục đào tạo nói chung và công tác giáo dục pháp luật trong trường trung cấp nói riêng. Hạn chế của chương trình, nội dung môn pháp luật thể hiện chủ yếu trên các mặt sau: Về chương trình, nội dung quá rộng so với thời gian đào tạo. Do đó việc chuyển tải nội dung kiến thức trong quá trình giảng dạy không đảm bảo về mặt thời gian, thường bị cắt xén, không có điều kiện đi sâu nên chất lượng học tập bị hạn chế. 78 Ngoài mặt hạn chế về thời gian chương trình, nội dung còn chưa thật sát hợp với từng loại đối tượng, còn nặng về lý luận, thiếu tính thực tiễn, còn nhiều sự trùng lắp, chưa đáp ứng yêu cầu hoạt động thực tiễn của địa phương, khả năng vận dụng lý luận vào thực tiễn bị hạn chế. Với những hạn chế trên theo chúng tôi cần phải rà soát và đổi mới chương trình, nội dung cho phù hợp hơn theo các hướng như sau: Bộ Giáo dục và Đào tạo nên xây dựng chương trình khung và quy định thống nhất, bắt buộc phải thực hiện nghiêm chỉnh. Chương trình đào tạo nên biên soạn theo hệ đào tạo và theo đối tượng đào tạo. Một là, chương trình biên soạn theo hệ đào tạo. Chương trình đào tạo nên phân thành hai loại là chương trình dành cho hệ đào tạo có hệ tuyển THCS và chương trình dành cho hệ đào tạo có hệ tuyển THPT. Hai là, chương trình biên soạn theo đối tượng. Chương trình đào tạo nên phân thành hai loại là chương trình dành cho đối tượng hệ Chính quy và chương trình dành cho đối tượng hệ Vừa làm vừa học, Văn bằng 2. Ngoài ra đối với chương trình đào tạo bồi dưỡng ngắn hạn chỉ nên tập trung vào những kiến thức cơ bản về Nhà nước và pháp luật, quản lý hành chính nhà nước, pháp luật quản lý chuyên ngành, những vấn đề liên quan đến tình hình thực tiễn của địa phương và cần chú ý là tập trung vào những nội dung đổi mới so với trước đây, vì đối tượng bồi dưỡng ngắn hạn đa số là đã được học những kiến thức cơ bản về pháp luật. Trong phần nội dung cần có sự cơ cấu hợp lý hơn về phần học, thời gian. Nên tăng thời lượng cho môn Pháp luật là 45 tiết. 79 3.2.2. Nâng cao trách nhiệm của các chủ thể có thẩm quyền trong tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật Hoàn thiện pháp luật trong đó giáo dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN trở thành nhiệm vụ hàng đầu. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nhất là Bộ Giáo dục và Đào tạo cần quy định phải giảng dạy môn pháp luật trong chương trình chính khóa với số lượng là 30 tiết trong tất cả các chương trình đào tạo TCCN các ngành và giảng dạy môn pháp luật chuyên ngành phù hợp với từng ngành đào tạo tối thiểu với thời lượng 45 tiết. Sở Tư pháp Đắk Lắk, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk cần tích cực phối hợp tổ chức các hoạt động tuyên truyền và kiểm tra việc dạy và học các môn học pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn. Nghiên cứu các phương án kiểm tra nhận thức pháp luật của học viên đã học pháp luật tại các trường TCCN để đánh giá hiệu quả của công tác này. Các trường TCCN cần đầu tư và nâng cao chất lượng dạy và học các môn học pháp luật tại cơ sở. Đồng thời, tổ chức trao đổi kinh nghiệm và xây dựng chương trình học pháp luật giữa các trường TCCN. 3.2.3. Nâng cao chất lượng giáo viên pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Về đội ngũ giáo viên giảng dạy pháp luật trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, bên cạnh những mặt mạnh, thì vẫn còn thiếu về số lượng và chưa được chuẩn hóa về mặt chất lượng. Nhiều giáo viên giảng dạy pháp luật không được đào tạo đúng chuyên ngành. Trong tổng số các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, số lượng giáo viên pháp luật rất hạn chế, trình độ còn thấp, khả năng truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp luật chưa cao khiến hiệu quả giáo dục pháp luật không đáp ứng yêu cầu. 80 Bởi vậy, nâng cao chất lượng giáo viên giảng dạy pháp luật trong các trường TCCN là yêu cầu bắt buộc. Giáo viên giảng dạy pháp luật cần phải được đào tạo tốt cả về kiến thức chuyên môn và phương pháp giảng dạy; đảm bảo tài liệu, trang thiết bị, cơ sở vật chất và kinh phí phục vụ cho công tác giáo dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Ngoài ra, cũng cần tăng cường công tác xã hội hóa trong hoạt động giáo dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Giáo dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN là công việc chủ yếu của các trường TCCN, đặc biệt là của các giáo viên, đồng thời là trách nhiệm của ngành giáo dục và các ngành có liên quan. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, các ngành các cấp phải tổ chức hỗ trợ, ủng hộ và tạo điều kiện cho công tác giáo dục pháp luật cho học viên. 3.2.4. Đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật Cùng với quá trình đổi mới nội dung giáo dục pháp luật tại các trường TCCN, thì hình thức, phương pháp giáo dục pháp luật trong chương trình giáo dục chính khóa tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong thời gian tới cũng cần có những thay đổi theo hướng đa dạng hóa và chuyển dần từ truyền thụ một chiều sang phát huy tính tích cực của học sinh. Hiện nay, nhiều giáo viên đã đưa ra những tình huống cụ thể và sáng tạo những phương pháp mới nhằm tăng cường tính tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập, tạo hứng thú và nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật. Bên cạnh những mặt mạnh như trên, thì hình thức, phương pháp giáo dục pháp luật chính khóa trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk còn một số hạn chế như chưa phù hợp, chưa kết hợp hài hòa giữa trang bị kiến thức pháp luật với việc hình thành kỹ năng, hành vi và thói quen pháp luật cũng như kích 81 thích hoạt động và điều chỉnh hành vi của học sinh. Đặc biệt, còn thiếu phương thức hướng dẫn học sinh rèn luyện, tu dưỡng nhân cách theo những chuẩn mực đạo đức, pháp luật. Mặc dù, trong thời gian qua phương pháp giảng dạy pháp luật trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã có những thay đổi, tuy nhiên, phương pháp giảng dạy tương tác hai chiều kiểu thảo luận, tranh luận nêu các tình huống pháp luật thực tế còn ít được vận dụng, chủ yếu vẫn là phương pháp thuyết trình, truyền thụ một chiều, thụ động. Một số giáo viên chưa tính đến các quy luật nhận thức và điều kiện phát triển của học sinh trong hoạt động giáo dục, thiếu sự quan tâm đến đặc điểm tâm sinh lý của các em, nên chưa chú trọng đến giáo dục những chuẩn mực cần thiết và những kỹ năng quan trọng trong đời sống xã hội. Những hạn chế này cần được khắc phục trong thời gian tới để công tác giáo dục pháp luật có hiệu quả thực tiễn hơn. Về hình thức giáo dục pháp luật: Để thực hiện việc đổi mới trong giáo dục nói chung và công tác giáo dục pháp luật nói riêng. Đối với các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk phải thực hiện phương châm là đa dạng hoá các hình thức giáo dục thông qua việc sử dụng một số hình thức giáo dục pháp luật sau: Một là, hình thức giảng dạy pháp luật trực tiếp trên lớp cho học sinh. Đây là hình thức cơ bản, quan trọng nhất trong tất cả các hình thức giáo dục pháp luật trong các trường TCCN. Thông qua việc giảng dạy pháp luật có tác dụng trực tiếp lên đối tượng giáo dục về hệ thống những tri thức, lý luận và thực tiễn từ đó hình thành ý thức pháp luật cho người học. Muốn cho hình thức giáo dục pháp luật này được phát huy tác dụng tốt trong giáo dục thì yêu cầu về những nội dung giáo dục pháp luật phải thể hiện tính cơ bản, có trọng tâm, thiết thực, được giảng dạy một cách có hệ thống, logíc 82 để học sinh có nhận thức đầy đủ, đúng đắn, đáp ứng được với đòi hỏi học tập, công tác, sinh hoạt của bản thân người học. Để thực hiện hình thức này đối với các giáo viên giảng dạy pháp luật phải không ngừng học tập, nghiên cứu, mở rộng kiến thức pháp lý, nâng cao năng lực giảng dạy, phương pháp giảng dạy nhất là những phương pháp giảng dạy cho người lớn tuổi, lấy học sinh là trung tâm, thực hiện dân chủ hoá trong dạy và học. Hai là, thực hiện hình thức tự học, tự tìm hiểu về pháp luật của người học. Đi đôi với việc tham gia học tập theo chương trình quy định, việc tự học tập, tự tìm hiểu về pháp luật của người học không nhiều. Đây là quá trình tự giáo dục của người học, thực hiện hoạt động này người học tự học tập, tự nâng cao trình độ hiểu biết về pháp luật cho mình một cách phù hợp, thiết thực. Hiện nay trong thực tế về nội dung, chương trình, thời gian dành cho nghiên cứu học tập pháp luật chưa nhiều, nhưng các văn bản pháp luật ngày càng nhiều, có rất nhiều quy định mới, đòi hỏi phải cập nhật nó, thì phải đẩy mạnh việc tự học tập, tự tìm hiểu của người học cũng càng trở thành hình thức giáo dục quan trọng hiện nay. Bên cạnh đó để phát huy mặt mạnh của hình thức giáo dục này, cùng với việc xây dựng ý thức tự giác nghiên cứu, học tập thì cần phải có sự hướng dẫn của giáo viên, tạo mọi điều kiện cần thiết về tài liệu, thời gian, áp dụng những biện pháp khuyến khích học tập, động viên người học hăng say, ham học hỏi học tập, tự tìm hiểu những kiến thức về pháp luật. Ba là, hình thức giáo dục pháp luật thông qua ngoại khoá. Có thể nói đây là hình thức giáo dục rất sinh động. Thực hiện hình thức này chủ thể giáo dục pháp luật hoàn chỉnh hơn những tri thức pháp luật mà 83 người học đã được học trên lớp, nâng cao ý thức pháp luật cho người học. Để áp dụng hình thức giáo dục pháp luật ngoại khoá và nhất là đối với công tác giáo dục pháp luật trong các trường TCCN là rất cần thiết, nhưng cần có sự chỉ đạo thật chặt chẽ, có kế hoạch cụ thể. Thông qua những giờ học ngoại khoá để người học có cơ hội nắm vững hơn kiến thức pháp luật, hỏi - đáp pháp luật từ các báo cáo viên pháp luật, từ các người làm công tác pháp luật. Bốn là, hình thức giáo dục pháp luật thông qua các hoạt động thực tiễn. Đối với hình thức giáo dục này trong thời gian qua có một số trường trung cấp chưa thực hiện tốt thậm chí rất ít thực hiện. Chúng tôi thấy đây là hình thức giáo dục pháp luật rất cần thiết có tầm quan trọng như hình thức giáo dục ngoại khoá, qua đó nhằm thực hiện phương châm học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn, từ đó nâng cao chất lượng học tập cho học sinh. Để thực hiện hình thức giáo dục pháp luật này, các trường TCCN cần áp dụng trong các nội dung hoạt động giả ngoại, đi thực tế, nghiên cứu tham quan các mô hình tiên tiến, điển hình từ đó tác động trực tiếp vào người học và sẽ gây sự hưng phấn, nâng cao chất lượng trong học tập kiến thức pháp luật. Năm là, hình thức giáo dục pháp luật thông qua các phương tiện thông tin và truyền thông. Các phương tiện thông tin và truyền thông có tác dụng rất lớn trong việc nâng cao trình độ nhận thức về mọi mặt cho đối tượng giáo dục pháp luật. So với hình thức giảng dạy pháp luật đây cũng là hình thức giáo dục pháp luật cơ bản, có hiệu quả cao, nhưng chỉ thực hiện trong những điều kiện nhất định về cơ sở vật chất, quỹ thời gian. 84 Hiện nay các phương tiện thông tin và truyền thông trong các trường TCCN rất phong phú, đa dạng như: Truyền hình, internet, báo chí tài liệu tại thư viện của trường, các pa nô, áp phích đều có thể chuyển những lượng thông tin về pháp luật khác nhau, tác động vào học sinh theo những cách thức riêng, do đó cần phải biết khai thác một cách hợp lý, sáng tạo ưu thế của từng loại, để tác động vào học sinh nghiên cứu pháp luật. Về phương pháp giáo dục pháp luật: Đi đôi với việc đổi mới chương trình, nội dung nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác giáo dục pháp luật cần quan tâm và chú trọng đến việc đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật. Việc đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật trước hết phải xuất phát từ những yêu cầu của đối tượng, chương trình, nội dung giáo dục pháp luật. Về đối tượng giáo dục pháp luật của các trường TCCN, họ không đồng nhất về trình độ học vấn, về tuổi đời vì vậy cần phải có phương pháp giáo dục thích hợp. Cho nên cùng với chương trình, nội dung giáo dục pháp luật là phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của đối tượng này thì cần phải có những phương pháp giáo dục pháp luật phong phú và đa dạng. Chính vì vậy như những nội dung trên đã đề cập đến việc đổi mới chương trình, nội dung giáo dục pháp luật, chúng tôi kiến nghị phải có nhiều loại chương trình, nội dung khác nhau phù hợp với từng loại đối tượng, thì phương pháp giáo dục mới phù hợp. Trên cơ sở đó công tác giáo dục pháp luật đối với học sinh các trường TCCN mới có chất lượng, hiệu quả cao. Cho nên theo chúng tôi cần đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật theo những hướng sau: Thứ nhất, đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật trong quá trình đào tạo là hình thành quá trình tự đào tạo, lấy tự học là chính đối với người học. 85 Có thể nói đây là một yêu cầu quan trọng trong phương pháp giáo dục hiện đại, tạo cho người học có khả năng tự học tập sẽ giúp cho hình thành phong cách độc lập trong nghiên cứu và chủ động trong quá trình học tập. Nếu trên cơ sở này, người học mới có thể hiểu biết một cách sâu sắc và nắm vững những nội dung đã học. Thông qua sự tự giáo dục con người sẽ đạt được những gì mà mình quan tâm bằng sự tự lực, tự giác, ý chí thì những kết quả ấy mới hết sức bền vững. Ta thấy thực hiện phương pháp giáo dục pháp luật này, người học không thể hoàn toàn tự mình thực hiện, để có hiệu quả cần phải có sự tham gia của các giảng viên giảng dạy pháp luật trong việc lên lớp, hướng dẫn tự nghiên cứu tài liệu, tự học tập của người học. Để thực hiện phương pháp giáo dục pháp luật này trước hết đối với giáo viên: Người giáo viên khi lên lớp, để có thể giúp cho người học tự học tập, thì khi giảng bài phải nhấn mạnh những nội dung trọng tâm của bài học, hướng dẫn phương pháp nghiên cứu, gợi ý hướng các vấn đề cần nghiên cứu cho người học, tài liệu tham khảo, đặt câu hỏi, nội dung cần tự học. Đồng thời để đạt kết quả tốt trong học tập kiến thức pháp luật đối với người học: Để thực hiện phương pháp này, ngay từ khâu lên lớp nghe giảng phải tập trung nghe giảng, nắm vững từng nội dung bài học, từng vấn đề cần nghiên cứu, đọc tài liệu, chuẩn bị nội dung thảo luận, làm bài tập ứng dụng ở nhà Nhằm thực hiện quá trình tự đào tạo, tự nghiên cứu tốt thì khâu giảng dạy trên lớp của giáo viên giảng dạy pháp luật phải có sự đổi mới về phương pháp. Phương pháp giảng trước đây chủ yếu là độc thoại, qua thực hiện việc tự học thì cần phải kích thích tính năng động, tự giác của người học, phải tăng cường đối thoại giữa người dạy và người học trong quá trình học tập. Thông qua việc nêu 86 vấn đề trao đổi trong bài giảng sẽ tạo được sự tập trung, chú ý của người học và kiểm tra được nhận thức của người học, từ đó làm cho giờ giảng sinh động hơn, tránh được sự thụ động, phát huy hết khả năng tư duy, độc lập suy nghĩ giải đáp được những vấn đề giáo viên đưa ra, từ đó học sinh sẽ đạt hiệu quả cao trong học tập. Thứ hai, đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật từ việc kết hợp tối ưu các phương pháp giảng dạy. Hiện nay trong dạy học nói chung và giảng dạy pháp luật nói riêng có nhiều phương pháp khác nhau và mỗi phương pháp đều đem lại hiệu quả riêng, tính thiết thực, song đều có những hạn chế nhất định. Những ưu điểm và hạn chế thường thấy trong một số phương pháp: Về phương pháp giảng dạy thuyết trình giúp cho người dạy truyền đạt thông tin nhanh, chủ động về mặt thời gian, nhưng sẽ gây khó khăn trong việc tiếp thu bài giảng mà nhất là đối với những học sinh quen cách ghi bài giảng bằng hình ảnh trực quan hoặc ghi vắn tắt. Về phương pháp trực quan có ưu điểm giúp cho người học đễ ghi nhớ bài giảng thông qua hình ảnh cụ thể, nhưng lại hết sức hạn chế trong phát huy tính năng động, khả năng tư duy trừu tượng. Về phương pháp dùng thực tiễn để trình bày nội dung bài giảng có vai trò tích cực trong việc cũng cố mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn, giúp người học thông qua thực tiễn nắm vững lý luận, nhưng lại không đáp ứng hoàn toàn nội dung bài giảng và có khi không chủ động về mặt thời gian. Do đó để nâng cao hiệu quả giảng dạy thì cần phải kết hợp một cách tối ưu các phương pháp giảng dạy trong giảng dạy pháp luật ở các trườngTCCN. Để thực hiện được điều này thì người dạy phải nhận thức được về mặt ưu điểm, mặt 87 hạn chế của từng phương pháp giảng dạy trong từng nội dung bài giảng, trên cơ sở đó kết hợp các phương pháp giảng dạy một cách tối ưu vào từng bài giảng. Do đó trong mỗi bài giảng, từng nội dung bài giảng có thể áp dụng những phương pháp giảng dạy khác nhau tuỳ theo đặc điểm, yêu cầu của bài giảng, điều này rất phù hợp với những bài giảng của môn pháp luật và nó là hết sức cần thiết bởi vì trong môn học pháp luật cần phải kết hợp chặt chẽ cả hai yếu tố là lý luận và thực tiễn, nếu áp dụng một phương pháp giảng dạy riêng biệt nào đó sẽ dẫn đến sự hạn chế trong kết quả học tập. Vì vậy để học sinh có thể dễ dàng tiếp thu bài giảng trong điều kiện hiện nay, cần phải có sự đổi mới trong việc áp dụng các phương pháp giảng dạy, có thể kết hợp giữa những phương pháp giảng dạy truyền thống với phương pháp giảng dạy hiện đại trong lĩnh vực giảng dạy pháp luật trong các trường chính trị tỉnh. Thứ ba, đổi mới phương pháp giáo dục pháp luật trong khâu tổ chức thảo luận, xêmina và nghiên cứu thực tế thực tế. Hình thức thảo luận, xêmina không những là khâu cơ bản trong công tác giáo dục pháp luật mà còn là một phương pháp học thích hợp đối với học sinh TCCN. Thông qua việc trao đổi thảo luận, người học có điều kiện bổ sung kiến thức cho nhau, nắm vững kiến thức đã học, phát huy được khả năng suy nghĩ sáng tạo trong học tập. Điều này đối với học sinh rất có ý nghĩa, nó chính là điều kiện để các em trao đổi kinh nghiệm, đây là phương pháp học tập tốt nhất nhằm kết hợp giữa hoc và hành. Trong thực tế chương trình học môn giáo dục pháp luật hiện nay ở các trường TCCN về khâu thảo luận, xêmina ở các lớp là khoảng 35% trên tổng số thời gian, theo chúng tôi nhận thấy là phù hợp. Như vậy vấn đề cần đặt ra ở đây là làm thế nào để nâng cao chất lượng học tập ở khâu này, bởi vì theo kết quả 88 thăm dò ý kiến của học sinh thì đa số cho là kết quả học tập ở khâu này là tốt, nhưng lại cũng có những ý kiến cho rằng chưa tốt, chất lượng chưa cao, còn mang tính hình thức mà nguyên nhân chủ yếu là do phương pháp hướng dẫn thảo luận, xêmina và trình độ của một số giáo viên còn hạn chế nhất định, bên cạnh đó đối với người học chưa có sự chuẩn bị tốt nội dung, còn hạn chế trong phát biểu, chưa quen hình thức xêmina. Chính vì vậy, muốn nâng cao chất lượng, hiệu quả trong thảo luận, xêmina thì cần phải đổi mới về nội dung và hình thức các buổi thảo luận, xêmina. Về nội dung để các buổi thảo luận, xêmina trong học tập kiến thức pháp luật có chất lượng cần đưa ra chủ đề mang tính vận dụng pháp luật hoặc những tình huống trong thực tiễn nhằm kích thích sự nghiên cứu, sáng tạo của người học, hạn chế nêu trước những vấn đề có sẵn trong bài học và nếu áp dụng cách thức này trong những bài học về pháp luật sẽ có thời gian cho người học nghiên cứu, đọc tài liệu, suy nghĩ, làm đề cương, phải chuẩn bị ý kiến để tham gia phát biểu từ đó người học mới phát huy khả năng nghiên cứu, tự học, độc lập suy nghĩ, chủ động trong học tập. Về hình thức để các buổi thảo luận, xêmina đạt chất lượng trong học tập kiến thức pháp luật thì xem việc tổ chức thảo luận, xêmina đó như hình thức sinh hoạt khoa học. Hình thức sinh hoạt khoa học trong học tập thể hiện sự tranh luận, nêu ý kiến của người học dưới sự điều khiển, hướng dẫn của giảng viên để cuối cùng tìm ra chân lý, tức là nội dung chính của bài học. Như vậy có thể nói để buổi thảo luận, xêmina trong học tập kiến thức pháp luật đạt chất lượng cao thì vai trò của giảng viên rất quan trọng, người giảng viên phải chọn những tình huống pháp luật thật gần gũi phù hợp với nội dung bài học, dễ tiếp nhận, thực tế và giảng viên phải am hiểu kiến thức một cách vững chắc, 89 hướng dẫn tận tình, quản lý lớp học thật tập trung để mọi người cùng làm việc, nhằm đạt được mục đích yêu cầu của bài học. Để nâng cao chất lượng học tập kiến thức pháp luật ngoài hình thức thảo luận, xêmina thì việc nghiên cứu thực tế cũng giữ một vai trò rất quan trọng và ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục pháp luật. Trong thời gian vừa qua đối với đối với chương trình, nội dung của các trường TCCN không có quy định cụ thể về nghiên cứu thực tế hoặc quy định không rõ ràng và hầu như các trường TCCN không thực hiện hình thức này. Ta thấy việc nghiên cứu thực tế là rất cần thiết đối với học sinh, vì qua nghiên cứu thực tế người học sẽ tiếp nhận những vấn đề thực tiễn rất phong phú, đa dạng ở trong tỉnh thẩm chí cả nước. Để việc nghiên cứu thực tế trong việc học tập kiến thức pháp luật có chất lượng và hiệu quả cao thì cần đổi mới trong phương pháp nghiên cứu thực tế, theo chúng tôi cần phải chuẩn bị và thực hiện các nội dung sau: Cần xác định mục đích của nghiên cứu thực tế, đề ra chủ đề nghiên cứu thực tế, xây dựng kế hoạch nghiên cứu thực tế, thực hiện nội dung nghiên cứu thực tế, làm báo cáo nghiên cứu thực tế, nhận xét việc nghiên cứu thực tế. Nếu quá trình nghiên cứu thực tế được thực hiện đầy đủ các nội dung trên thì sẽ đem lại kết quả tốt trong học tập kiến thức pháp luật, hiểu biết những vấn đề của thực tiễn trong lĩnh vực pháp luật. 3.2.5. Tăng cường nguồn lực cho giáo dục pháp luật Để công tác giáo dục pháp luật đạt được hiệu quả, các cơ quan có thẩm quyền và các cơ sở TCCN cần tăng cường nguồn lực cho công tác này, cụ thể một số giải pháp như sau: 90 Thứ nhất, cần nghiên cứu đổi mới cơ chế tài chính theo hướng sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính của trường, trong đó, phân bổ kinh phí hợp lý cho hoạt động giảng dạy pháp luật. Các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cần xây dựng cơ chế học phí mới nhằm đảm bảo sự chia sẻ hợp lý giữa nhà trường, người học và các thành phần xã hội. Người học có trách nhiệm chia sẻ một phần quan trọng chi phí đào tạo. Các cơ sở giáo dục đào tạo ngoài công lập phải tuân thủ các quy định về chất lượng của Nhà nước và tự quyết định mức học phí. Từ đó, sử dụng và phân bổ kinh phí hợp lý cho các hoạt động giảng dạy chính khóa và ngoại khóa đối với các môn học pháp luật. Thứ hai, cần tiếp tục thực hiện phân cấp quản lý đối với các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk theo hướng nâng cao tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm về nội dung đào tạo, tài chính, nhân sự. Các trường TCCN sẽ dần tự chủ về tài chính, trong đó việc phân bổ cho môn học pháp luật sẽ dựa trên nhu cầu học và thực tiễn công tác sau khi ra trường. Các trường và các đơn vị trực thuộc phụ trách giảng dạy pháp luật cần hực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm của đơn vị trong đề xuất và đổi mới phương thức truyền đạt pháp luật tới học viên. Thứ ba, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và đánh giá về việc thực hiện chủ trương giáo dục pháp luật của các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk và thông báo công khai các kết quả đánh giá. Trong đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk cần phối hợp với thanh gia Sở Tư pháp Đắk Lắk tổ chức thanh tra định kỳ hoặc thanh tra đột xuất công tác giáo dục pháp luật tại các trường TCCN tỉnh Đắk Lắk. Các trường TCCN không đảm 91 bảo hiệu quả công tác giáo dục pháp luật cần phải kiểm điểm và nhắc nhở, nếu tiếp tục sai phạm cần có hình thức xử lý thích hợp. Thứ tư, chính quyền tỉnh Đắk Lắk cần xây dựng các chính sách cụ thể hỗ trợ cho các trường TCCN, hỗ trợ tài chính và đội ngũ giáo viên giảng dạy pháp luật hoặc cung cấp chuyên gia cho các hoạt động giáo dục ngoại khóa để đảm bảo chất lượng, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh tham gia vào hoạt động ngoại khóa giáo dục pháp luật trên địa bàn. Thứ năm, chính quyền tỉnh Đắk Lắk cũng cần nghiên cứu đầu tư xây dựng một trung tâm tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân nhằm liên kết, phối hợp trong các công tác tổ chức hoạt động giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh, xây dựng chương trình, lập kế hoạch hoặc tài trợ cho các chương trình ngoại khóa về giáo dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN. Thứ sáu, các trường cần xây dựng quy định trách nhiệm và cơ chế cụ thể và phù hợp để các doanh nghiệp có khả năng tài trợ đối với các hoạt động giáo dục pháp luật tại các trường TCCN. Nâng cao năng lực quản lý cho các lãnh đạo nhà trường để có đủ năng lực quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài chính; chủ động tìm kiếm các nguồn tài chính đầu tư phát triển nhà trường, phù hợp với các yêu cầu phát triển giáo dục trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế. Thứ bảy, các cơ quan ban ngành và địa phương cần ban hành chính sách khuyến khích đối với đội ngũ giảng viên pháp luật và cán bộ quản lý tham gia giảng dạy pháp luật thông qua chế độ đãi ngộ xứng đáng; thực hiện việc Hiệu trưởng quyết định mức lương cho từng giáo viên dựa trên kết quả công tác giáo dục pháp luật của cá nhân tại trường. 92 Tiểu kết Chương 3 Trên cơ sở Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 và Kết luận số 04- KL/TW ngày 19/04/2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Luật phổ biến, giáo dục pháp luật của Quốc hội năm 2012, các chương trình, kế hoạch hành động triển khai phổ biến, giáo dục pháp luật đều ghi nhận giải pháp tăng cường và hoàn thiện hoạt động giáo dục pháp luật tại các cơ sở đào tạo, trong đó có các trường TCCN. Để hoạt động này đạt được hiệu quả trong thời gian tới, các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cần tập trung vào 03 nội dung cơ bản gồm: - Về con người: Cần nâng cao nghiệp vụ; năng lực giáo viên pháp luật; tổ chức các hình thức tập huấn; đào tạo nâng cao đối với đội ngũ giáo viên. - Về nội dung học: Cần điều chỉnh thống nhất về dung lượng và nội dung đối với môn học pháp luật trong chương trình học chính khóa tại các trường TCCN; lồng ghép nội dung giáo dục pháp luật vào nội dung các môn học; dạy kỹ năng sống, làm việc theo pháp luật cho học sinh. - Về phương pháp dạy: Cần đầu tư về cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy; tổ chức đa dạng các hoạt động ngoại khóa tìm hiểu pháp luật; ứng dụng công nghệ trong giáo dục pháp luật. Thực hiện được các định hướng này bằng những giải pháp cụ thể, đồng bộ, hy vọng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, công tác tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk sẽ có sự chuyển biến căn bản, toàn diện, phù hợp với tình hình thực tiễn, tiếp tục đáp ứng tích cực cho yêu cầu tăng cường, phát huy vai trò, hiệu lực của pháp luật trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 93 KẾT LUẬN Giáo dục pháp luật trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng và các cơ sở giáo dục nói chung là một chủ trương lớn và quan trọng của Đảng và Nhà nước nhằm khuyến khích công dân học tập và làm việc theo pháp luật. Giáo dục pháp luật bắt nguồn từ thực tế đời sống xã hội, nhằm mục đích xây dựng ý thức tuân thủ pháp luật và hình thành một xã hội tuân thủ pháp luật. Hiện nay, hoạt động giáo dục pháp luật cho học sinh mặc dù đã được triển khai trong nhiều năm qua nhưng thực tế thanh, thiếu niên vi phạm pháp luật có chiều hướng gia tăng, cho thấy công tác giáo dục pháp luật chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Là một địa bàn dân cư và điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều hoạt động thiết thực nhằm giáo dục pháp luật tới đông đảo học sinh. Tuy nhiên, nhận thức của học sinh về pháp luật và chấp hành pháp luật tại các cơ sở còn hạn chế so với mặt bằng đào tạo chung của cả nước. Điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên là những rào cản cho công tác đầu tư đổi mới phương pháp dạy và học các môn pháp luật trong trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trên cơ sở đó, cần thiết phải có sự đầu tư đồng bộ từ các cơ quan ban ngành và chính quyền địa phương theo hướng lồng ghép vai trò của cơ quan chức năng; nhà trường; gia đình và xã hội nhằm nâng cao nhận thức cho học sinh các trường TCCN về vai trò và ý nghĩa của pháp luật cũng như những rủi ro từ hành vi vi phạm pháp luât. Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa nội dung giáo dục pháp luật chính khóa và giáo dục pháp luật ngoại khóa cũng là những phương thức thích hợp nhằm cải thiện tính hấp dẫn cho công tác giáo dục pháp luật. 94 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Chính trị (2002), Nghị quyết số 08/NQ/TW ngày 2/1/2002 về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Hà Nội. 2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Quyết định số 366/QĐ-BGDĐT ngày 27/01/2014 về Ban hành “Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật ngoại khóa cho học sinh, học viên trong các trường TCCN, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp giai đoạn 2013 – 2016”, Hà Nội. 3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Quyết định số 33/QĐ-BGDĐT ngày 01/7/2008 về Ban hành Chương trình môn học Pháp luật dùng cho đào tạo trình độ trung cấp chuyên nghiệp, Hà Nội. 4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Quyết định số 976/QĐ-BGDĐT ngày 20/3/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc phê duyệt chương trình, tài liệu về phòng, chống tham nhũng trong đào tạo trình độ trung cấp chuyên nghiệp, Hà Nội. 5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Thông tư 54/2011/TT-BGDĐT ngày 15/11/2011 của Bộ GDĐT ban hành Điều lệ trường trung cấp chuyên nghiệp, Hà Nội. 6. Bộ Tư pháp – Vụ phổ biến giáo dục pháp luật (1997), Một số vấn đề phổ biến giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay, Nxb Thanh niên, Hà Nội. 7. Bộ Tư pháp (2010), Thông tư liên tịch số 30/2010/TTLT-BGDĐT-BTP ngày 16/11/2010 về Hướng dẫn việc phối hợp thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường, Hà Nội. 8. Bộ Tư pháp (2016), Báo cáo kế quả thực hiện đề án Tăng cường công 95 tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại một số địa bàn trọng điểm về vi phạm pháp luật giai đoạn 2013-2016, Hà Nội. 9. Chính phủ (2013), Nghị định 28/2013/NĐ-CP hướng dẫn Luật phổ biến, giáo dục pháp luật, Hà Nội. 10. Đảng cộng sản Việt Nam (1991), Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng, Hà Nội. 11. Đảng cộng sản Việt Nam (2003), Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, nhân dân, Hà Nội. 12. Đảng cộng sản Việt Nam (2011), Thông báo Kết luận số 04-KL/TW ngày 19/4/2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về kết quả thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân từ năm 2012 đến năm 2016, Hà Nội. 13. Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. 14. Luật phổ biến, giáo dục pháp luật 2012. 15. Trần Công Lý (2000), Giáo dục pháp luật cho học sinh và sinh viên trong hệ thống nhà trường, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Hà Nội. 16. Hoàng Thị Kim Quế (2015), Nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật trong nhà trường, Tạp chí Dân chủ & Pháp luật số chuyên đề 3, tr. 12 – 15, Hà Nội. 17. Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk (2016), Báo cáo số 160/BC-SGDĐT 96 ngày 22/6/2016 về Tổng kết giai đoạn 2010-2015 giáo dục chuyên nghiệp tỉnh Đắk Lắk, Đắk Lắk. 18. Bùi Thị Thanh Thủy (2007), Giáo dục pháp luật ở trường chuyên nghiệp trong giai đoạn hiện nay qua thực tiễn tỉnh Nam Định, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Nam Định. 19. Thủ tướng chính phủ (2009), Quyết định số 1928/QĐ-TTg ngày 20/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường, Hà Nội. 20. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2009), Quyết định số 1573/QĐ-UBND ngày 22/6/2009 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế hoạch triển khai đề án “củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong công tác PBGDPL đáp ứng yêu cầu đổi mới, phát triển của đất nước” từ năm 2009 đến năm 2012 trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, Đắk Lắk. 21. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2011), Quyết định số 1164/QĐ-UBND ngày 12/5/2011 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế hoạch triển khai đề án “Tăng cường công tác PBGDPL nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho Thanh thiếu niên giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2015”, Đắk Lắk. 22. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2012), Quyết định số 2464/QĐ-UBND ngày 26/10/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế hoạch thực hiện quyết định số 409/QĐ-TTg ngày 09/4/2012 của Thủ tướng Chính phủ ban hành chương trình hành động thực hiện kết luận số 04-KL/TW ngày 19/4/2011 của Ban bí thư Trung ương Đảng (Khóa 97 XI) trên địa bàn tỉnh từ năm 2012 đến năm 2016, Đắk Lắk. 23. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2013), Kế hoạch số 4302/KH-UBND ngày 01/7/2013 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk về việc triển khai thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013-2016 trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, Đắk Lắk. 24. Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình (2016), Báo cáo số 122/BC-UNND ngày 22/6/2016 của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình về việc Tổng kết thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013 – 2016, Quảng Bình. 25. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2016), Báo cáo số 233/BC-UBND ngày 25/6/2016 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội về việc Tổng kết thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013 – 2016, Hà Nội. 26. Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, Báo cáo số 547/BC-UBND ngày 17/6/2016 của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh về việc Tổng kết thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013 – 2016, Hồ Chí Minh.