Luận văn Ứng dụng hệ thông tin địa lý trong thành lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất

heo nhiÒu hÖ thèng to¹ ®é kh¸c nhau, kh¶ n¨ng thiÕt kÕ ®å ho¹ m¹nh víi c¸c chøc n¨ng ®a d¹ng cho phÐp thao t¸c nhanh víi c¸c d¹ng d÷ liÖu ®å ho¹ kh«ng gian. Ngoµi lµm m«i tr−êng ®Ó ch¹y c¸c phÇn mÒm h÷u Ých trong thµnh lËp b¶n ®å nh− : IRASB, IRASC, MGE, GEOVEC, Microsrtation cßn cã mét giao diÖn ®å ho¹ bao gåm nhiÒu cöa sæ, thùc ®¬n, b¶ng c«ng cô vµ nhiÒu chøc n¨ng kh¸c rÊt tiÖn lîi cho ng−êi sö dông. C¸c c«ng cô cña Microstation ®−îc sö dông ®Ó sè ho¸ c¸c ®èi t−îng trªn nÒn ¶nh (raster), söa ch÷a b¶n ®å. Microstation cßn cung cÊp c«ng cô nhËp, xuÊt (import, export) d÷ liÖu ®å ho¹ tõ c¸c phÇn mÒm kh¸c. - IRASB: lµ phÇn mÒm hiÓn thÞ vµ biªn tËp d÷ liÖu raster d−íi d¹ng c¸c ¶nh ®en tr¾ng vµ ®−îc ch¹y trªn nÒn cña Microstation. MÆc dï d÷ liÖu cña IrasB vµ Microstation ®−îc hiÓn thÞ trªn cïng mét mµn h×nh nh−ng nã hoµn toµn ®éc lËp víi nhau. NghÜa lµ viÖc thay ®æi d÷ liÖu phÇn nµy kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn d÷ liÖu cña phÇn kia. Ngoµi viÖc sö dông IrasB ®Ó hiÓn thÞ c¸c file ¶nh b¶n ®å phôc vô cho qu¸ tr×nh sè ho¸ trªn ¶nh, c«ng cô Warp cña IrasB ®−îc sö dông ®Ó n¾n c¸c file ¶nh Raster tõ to¹ ®é hµng cét cña c¸c pixel vÒ to¹ ®é thùc cña b¶n ®å. Download» 42 - GEOVEC: lµ phÇn mÒm ch¹y trªn nÒn Microstation cung cÊp c¸c c«ng cô sè ho¸ b¸n tù ®éng c¸c ®èi t−îng trªn nÒn ¶nh víi ®Þnh d¹ng cña Intergraph. Mçi mét ®èi t−îng sè ho¸ b»ng Geovec ph¶i ®−îc ®Þnh nghÜa tr−íc c¸c th«ng sè vÒ ®å ho¹ vÒ mµu s¾c, líp th«ng tin, khi ®ã ®èi t−îng nµy ®−îc gäi lµ mét Feature. Mçi Feature cã mét tªn gäi vµ m· sè riªng. Trong qu¸ tr×nh sè ho¸ c¸c ®èi t−îng b¶n ®å, Geovec ®−îc dïng nhiÒu trong sè ho¸ c¸c ®èi t−îng d¹ng ®−êng. - MGE: lµ tËp hîp mét sè modul ch−¬ng tr×nh dïng ®Ó chuyÓn ®æi c¸c b¶n ®å ®· ®−îc biªn tËp tõ hÖ to¹ ®é Gauss sang UTM hoÆc ng−îc l¹i. Trong cïng mét hÖ to¹ ®é cã thÓ chuyÓn tõ mói nµy sang mói kh¸c. Ngoµi ra cßn cã thÓ t¹o l−íi to¹ ®é. 4.2.2. Thùc ®¬n vµ c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña Microstation * Thùc ®¬n trong Mirostation + New: T¹o file míi, dïng ®Ó më mét file míi + Open: Më file lµm viÖc, chän ®−êng dÉn ®Õn file cÇn më + Save: Ghi file vµo chÝnh file ®ang më + Save as: Ghi file ®ang më vµo ®Üa tõ vµ lÊy mét tªn kh¸c + Close: §ãng file ®ang lµm viÖc + Import: NhËp d÷ liÖu ®å ho¹ vµo trong Microstation cã phÇn ®u«i DXF. + Export: XuÊt mét file ®å ho¹ *.dgn chuyÓn sang file *.dxf ®Ó tiÖn giao diÖn víi c¸c phÇn mÒm kh¸c. * B¶ng c«ng cô trong Microstation - LINE- §−êng: + Place Line: Dïng ®Ó vÏ c¸c ®o¹n th¼ng. + Place Line String: Dïng ®Ó vÏ ®−êng gåm nhiÒu ®o¹n th¼ng liªn tiÕp. - POLYGON- Vïng khÐp kÝn: + Place Block: Dïng ®Ó vÏ c¸c h×nh ch÷ nhËt + Place Shape: VÏ mét vïng khÐp kÝn cã h×nh d¹ng bÊt kú. + Place Orthognal Shape: VÏ ®−êng khÐp kÝn cã hai c¹nh kÒ nhau vu«ng gãc víi nhau. Download» 43 - H×nh trßn vµ ELLIP: + Place Circle: VÏ h×nh trßn (b»ng 3 c¸ch: x¸c ®Þnh 3 ®iÓm, hai ®Çu b¸n kÝnh, t©m vµ mét ®iÓm trªn ®−êng trßn). + Place Ellipse: VÏ h×nh Ellip b»ng c¸ch x¸c ®Þnh 3 ®iÓm trªn Ellip. - TEXT- Ch÷: + Place Text: Dïng ®Ó vÏ ch÷ lªn b¶n vÏ. + Place Note: §Æt c¸c ch÷ hay kÝch th−íc ghi chó. + Copy And Increment Text: Cho phÐp copy, ®ång thêi t¨ng gi¸ trÞ cña mét sè l−îng b»ng gi¸ trÞ x¸c ®Þnh trong Tag Increment. + Match Text Attributes: §Æt c¸c thuéc tÝnh cña Active cña ch÷ gièng víi thuéc tÝnh cña ch÷ ®−îc chän. + Change Text To Active Attributes: Thay ®æi c¸c thuéc tÝnh cña ch÷ ®−îc chän theo c¸c thuéc tÝnh cÇn hiÖn hµnh. + Display Text Attributes: HiÓn thÞ c¸c thuéc tÝnh cña ch÷ ®−îc chän trªn cöa sæ lÖnh Command Window. + Edit Text: Cho phÐp söa ®æi ch÷ ®−îc chän. - MODIFY ELEMENT: Cho phÐp thay ®æi h×nh d¹ng hay kÝch th−íc cña mçi yÕu tè b»ng c¸ch thay ®æi vÞ trÝ c¸c ®Ønh. §Ó di chuyÓn mét ®Ønh nµo ®ã ta thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau: + Delete Part Of Element: Cho phÐp c¾t bá mét phÇn yÕu tè. + Extend Line: Cho phÐp kÐo dµi hay thu ng¾n mét ®o¹n th¼ng + Extend Two Element To Intersecsion: Cho phÐp kÐo dµi hay thu ng¾n hai yÕu tè ®Õn ®iÓm giao nhau cña chóng. + Extend Element To Intersecsion: Cho phÐp kÐo dµi hay thu ng¾n hai yÕu tè ®Õn ®iÓm giao nhau víi mét yÕu tè kh¸c. +Insert Verter: Cho phÐp chÌn thªm ®Ønh vµo ®o¹n th¼ng. + Delete Verter: Xo¸ ®Ønh trªn ®−êng th¼ng. + Trim Element: Cho phÐp c¾t hµng lo¹t c¸c yÕu tè t¹i chç giao nhau bëi mét yÕu tè kh¸c Download» 44 - VIEW CONTROL: cöa sæ quan s¸t. + Update: Cho phÐp cËp nhËt l¹i mµn h×nh quan s¸t + Window Area: Cho phÐp phãng to mét vïng mµn h×nh b»ng c¸ch x¸c ®Þnh mét h×nh ch÷ nhËt ë vÞ trÝ cÇn phãng. + Window Center: Cho phÐp x¸c ®Þnh mét vïng nh×n míi. + Zoom In: Chøc n¨ng nµy cho phÐp phãng to h×nh ¶nh cña c¸c yÕu tè. + Zoom Out: Cho phÐp thu nhá c¸c yÕu tè. + Fit Active Design: Cho phÐp thÊy h×nh ¶nh cña tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®−îc hiÓn thÞ cña file trªn cöa sæ. - SNAP MODE: Cho phÐp truy b¾t ®èi t−îng: + Nearest: B¾t vµo mét ®iÓm trªn yÕu tè mµ so víi vÞ trÝ hiÖn t¹i cña con trá lµ gÇn nhÊt. + Key Point: B¾t vµo ®iÓm cuèi gÇn nhÊt cña yÕu tè. + Mid Point: B¾t vµo ®iÓm gi÷a cña ®o¹n th¼ng gÇn nhÊt. + Center: B¾t vµo t©m cña c¸c yÕu tè cã t©m. + Origine: B¾t vµo ®iÓm khëi ®Çu cña ®−êng. + Bisector: B¾t vµo mét ®iÓm gi÷a cña mét ®−êng gÇn nhÊt. + Intersecsion: B¾t vµo chç giao nhau cña hai yÕu tè. + Tangent From: Cho phÐp vÏ ®o¹n th¼ng theo ph−¬ng tiÕp tuyÕn. + Perpendicular: Cho phÐp vÏ ®o¹n th¼ng theo ph−¬ng vu«ng gãc víi mét yÕu tè nµo ®ã. - FENCE: Lµ mét h×nh khÐp kÝn do ng−êi sö dông tù x¸c ®Þnh ®Ó lµm viÖc víi c¸c yÕu tè hiÓn thÞ trªn b¶n vÏ. + Place Fence Block: Dïng ®Ó vÏ Fence h×nh ch÷ nhËt. + Place Fence Shape: Dïng ®Ó vÏ Fence h×nh ®a gi¸c bÊt kú. + Modify Fence Verter: Dïng ®Ó thay ®æi vÞ trÝ c¸c ®Ønh cña Fence ®ang hiÓn thÞ. + Modify Fence Block/Shape: Dïng ®Ó di chuyÓn Fence sang vÞ trÝ kh¸c. + Delete Fence Contents: Dïng ®Ó sè ho¸ c¸c yÕu tè ®−îc x¸c ®Þnh theo Fence vµ chÕ ®é lµm viÖc Fence ®ang hiÓn thÞ. Download» 45 4.3. PhÇn mÒm ®å ho¹ MAPINFO vμ kh¶ n¨ng øng dông vμo c«ng t¸c thμnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt MAPINFO lµ hÖ phÇn mÒm GIS chuyªn vÒ qu¶n lý d÷ liÖu b¶n ®å, tr×nh bµy trang trÝ cho in Ên vµ lµ mét phÇn mÒm kh¸ m¹nh trong hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS). Nã cã kh¶ n¨ng rÊt tèt ®Ó liªn kÕt hai d¹ng d÷ liÖu th«ng tin lµ d÷ liÖu kh«ng gian vµ d÷ liÖu thuéc tÝnh, do ®ã ®©y lµ mét c«ng cô kh¸ h÷u hiÖu ®Ó t¹o ra vµ qu¶n lý mét c¬ së d÷ liÖu ®Þa lý võa vµ nhá nh»m x©y dùng mét hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý phôc vô cho nh÷ng môc ®Ých cô thÓ. Cho ®Õn nay, theo nhiÒu chuyªn gia b¶n ®å ®· sö dông Mapinfo ®Òu ®¸nh gi¸ r»ng ch−a cã hÖ GIS nµo l¹i dÔ sö dông vµ in Ên b¶n ®å ®Ñp nh− Mapinfo [22]. 4.3.1. Tæ chøc th«ng tin b¶n ®å trong MAPINFO • Tæ chøc theo c¸c tËp tin C¸c th«ng tin trong Mapinfo ®−îc tæ chøc theo tõng b¶ng (table), mçi b¶ng lµ mét tËp hîp c¸c file vÒ th«ng tin ®å häa hoÆc phi ®å ho¹ chøa c¸c b¶n ghi d÷ liÖu mµ hÖ thèng t¹o ra. Mçi b¶ng chøa c¸c ®èi t−îng ®Þa lý ®−îc tæ chøc theo c¸c tËp tin sau: - Filename.tab: chøa c¸c th«ng tin m« t¶ cÊu tróc d÷ liÖu, ®ã lµ file ë d¹ng v¨n b¶n m« t¶ khu«n d¹ng file l−u tr÷ th«ng tin, hay nãi mét c¸ch kh¸c, nh÷ng file cã phÇn më réng. Tab lµ c¸c file m« t¶ cÊu tróc cña b¶ng sè. - Filename.dat: Chøa sè liÖu d−íi d¹ng b¶ng sè ( bao gåm hµng hay cßn gäi lµ b¶n ghi vµ cét hay cßn gäi lµ tr−êng). - Filename.map: Bao gåm c¸c th«ng tin m« t¶ c¸c ®èi t−îng ®Þa lý. - Filename.id: m« t¶ sù liªn kÕt gi÷a sè liÖu vµ c¸c ®èi t−îng ®Þa lý. - Filename.ind: Chøa c¸c th«ng tin vÒ chØ sè ®èi t−îng, phôc vô viÖc t×m kiÕm c¸c ®èi t−îng trªn b¶n ®å. Lo¹i file nµy ®−îc sinh ra khi c¸c ®èi t−îng ®−îc index. • Tæ chøc th«ng tin theo líp (Layer) ®èi t−îng Download» 46 C¸c th«ng tin b¶n ®å trong c¸c phÇn mÒm GIS th−êng ®−îc tæ chøc, qu¶n lý theo tõng líp ®èi t−îng v× trong m¸y tÝnh, b¶n ®å lµ sù chång xÕp c¸c líp th«ng tin lªn nhau. Mçi mét líp th«ng tin chØ thÓ hiÖn mét khÝa c¹nh cña m¶nh b¶n ®å vµ qu¶n lý ®èi t−îng ®Þa lý kh«ng gian theo mét chñ ®Ò cô thÓ, phôc vô cho mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh trong hÖ thèng. Trong MAPINFO cã thÓ coi mçi mét b¶ng (table) lµ mét líp ®èi t−îng (layer). Víi c¸ch tæ chøc th«ng tin theo tõng líp nh− vËy ®· gióp cho phÇn mÒm Mapinfo x©y dùng thµnh c¸c khèi th«ng tin ®éc lËp cho c¸c m¶nh b¶n ®å m¸y tÝnh. §iÒu nµy sÏ gióp ta thµnh lËp c¸c b¶n ®å m¸y tÝnh linh ho¹t h¬n theo c¸c c¸ch tËp hîp líp th«ng tin kh¸c nhau trong hÖ thèng, dÔ dµng thªm vµo m¶nh b¶n ®å ®· cã c¸c líp th«ng tin míi hoÆc xo¸ ®i c¸c ®èi t−îng khi kh«ng cÇn thiÕt. C¸c ®èi t−îng ®Þa lý trong Mapinfo trong thÕ giíi thùc ®−îc thÓ hiÖn thµnh c¸c lo¹i ®èi t−îng b¶n ®å kh¸c nhau: - C¸c ®èi t−îng vïng (Region): thÓ hiÖn c¸c ®èi t−îng khÐp kÝn h×nh häc vµ bao phñ mét vïng diÖn tÝch nhÊt ®Þnh. - §èi t−îng ®iÓm (Point): ThÓ hiÖn vÞ trÝ cô thÓ cña c¸c ®èi t−îng ®Þa lý. - §èi t−îng ®−êng (Line): ThÓ hiÖn c¸c ®èi t−îng kh«ng khÐp kÝn h×nh häc vµ ch¹y dµi theo mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. - §èi t−îng ch÷ (Text): ThÓ hiÖn c¸c ®èi t−îng kh«ng ph¶i lµ ®Þa lý cña b¶n ®å nh−: nh·n, tiªu ®Ò, ghi chó... • Sù liªn kÕt th«ng tin thuéc tÝnh víi c¸c ®èi t−îng b¶n ®å Mét ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt cña hÖ th«ng tin trong GIS so víi c¸c th«ng tin trong hÖ ®å ho¹ m¸y tÝnh kh¸c lµ sù liªn kÕt chÆt chÏ, kh«ng thÓ t¸ch rêi gi÷a c¸c th«ng tin thuéc tÝnh víi c¸c ®èi t−îng b¶n ®å. Trong c¬ cÊu tæ chøc vµ qu¶n lý cña c¬ së d÷ liÖu, Mapinfo ®−îc chia lµm hai thµnh phÇn c¬ b¶n: C¬ së d÷ liÖu thuéc tÝnh vµ c¬ së d÷ liÖu b¶n ®å. C¸c b¶n ghi trong c¸c c¬ së d÷ liÖu nµy ®−îc qu¶n lý ®éc lËp víi nhau nh−ng l¹i ®−îc liªn kÕt víi nhau th«ng qua mét chØ sè ID ®−îc l−u tr÷ vµ qu¶n lý chung cho c¶ hai lo¹i b¶n ghi nãi trªn. Download» 47 4.3.2. Thùc ®¬n vµ c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña MAPINFO * Thùc ®¬n chÝnh cña ch−¬ng tr×nh bao gåm: + Thùc ®¬n FILE: - New Table: Cho phÐp t¹o mét líp th«ng tinh míi. - Open Table: Më mét líp th«ng tin ®· cã. - Open Worspace: Më mét trang lµm viÖc ®· cã. - Close Table: §ãng mét líp th«ng tin ®ang më. Ngoµi ra cßn cã mét sè chøc n¨ng phô kh¸c nh− Save, Print, Exit... + Thùc ®¬n EDIT: Dïng ®Ó thao t¸c trªn c¸c ®èi t−îng: - Undo: Lo¹i bá t¸c dông cña c©u lÖnh nµo ®ã. - Cut: C¾t bá c¸c ®èi t−îng ®· chän. - Copy: Sao chÐp c¸c ®èi t−îng ®· chän. - Paste: D¸n c¸c ®èi t−îng. - New Row: Thªm mét b¶n ghi míi vµo líp th«ng tin biªn tËp. - Get Info: HiÓn thÞ hép th«ng tin ®Þa lý vÒ ®èi t−îng ®· chän. + Thùc ®¬n OBJECTS: - Set Target: ®Æt c¸c ®èi t−îng ®· chän thµnh ®èi t−îng môc tiªu. - Combine: Tæng hîp c¸c ®èi t−îng ®· chän thµnh mét ®èi t−îng míi. - Split: Ph©n t¸ch c¸c ®èi t−îng ®· chän thµnh c¸c ®èi t−îng míi. - Buffer: T¹o ra c¸c ®èi t−îng vµnh ®ai cña c¸c ®èi t−îng cho tr−íc. - Smoth: Lµm tr¬n c¸c ®èi t−îng ®· chän. - Convert To Region: ChuyÓn ®èi t−îng ®−êng thµnh ®èi t−îng vïng. - Convert To Polylines: ChuyÓn ®èi t−îng vïng thµnh ®èi t−îng ®−êng. + Thùc ®¬n QUERY: Gi¶i quyÕt c¸c th¾c m¾c - Select: Cho phÐp chän c¸c ®¬i t−îng th«ng qua c¸c chØ tiªu cho tr−íc. - SQL Select: Cho phÐp chän c¸c ®èi t−îng th«ng qua c¸c chØ tiªu cho tr−íc vµ thùc hiÖn ®ång thêi viÖc tæng hîp c¸c d÷ liÖu thuéc tÝnh cho c¸c d÷ liÖu ®−îc chän. Download» 48 - Find: T×m c¸c ®èi t−îng theo mét chØ tiªu cho tr−íc. - Calculate Statistics: HiÓn thÞ cöa sæ th«ng tin tÝnh to¸n thèng kª. + Thùc ®¬n TABLE: Dïng ®Ó thao t¸c vÒ b¶ng - Update Column: Thay ®æi gi¸ trÞ cña c¸c tr−êng d÷ liÖu b¶ng. Thùc hiÖn liªn kÕt c¸c ®èi t−îng trong c¸c b¶ng theo tõng d÷ liÖu thuéc tÝnh chung vµ theo ph©n bè ®Þa lý. - Append Rows To Table: GhÐp nèi c¸c b¶n ghi cña hai b¶ng cã cïng cÊu tróc d÷ liÖu thµnh mét b¶ng míi. - Geo Code: Thùc hiÖn ®Þa m· ho¸ c¸c ®èi t−îng trong b¶ng. - Import: NhËp c¸c d÷ liÖu ®Þa lý trong c¸c khu«n d¹ng (format) trao ®æi ®å ho¹ vµo hÖ thèng. - Export: XuÊt c¸c d÷ liÖu ®Þa lý trong mét líp ra c¸c khu«n d¹ng trao ®æi ®å ho¹ víi c¸c hÖ thèng kh¸c. + Thùc ®¬n OPTIONS: dïng ®Ó lùa chon, hiÓn thÞ hoÆc thay ®æi c¸c thuéc tÝnh cña ®èi t−îng. + Thùc ®¬n WINDOW: Dïng ®Ó hiÓn thÞ c¸c b¶ng th«ng tin qua cöa sæ. + Thùc ®¬n MAP: Dïng ®Ó thao t¸c víi b¶n ®å ®−îc më. - Layer Control: Gäi hép tho¹i x¸c ®Þnh c¸c tham sè ®iÒu khiÓn c¸c líp trong hÖ thèng. - Creat Thematic map: T¹o ra c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò. - Change View: Thay ®æi tÇm nh×n cöa sæ th«ng tin. - Option: x¸c ®Þnh c¸c tham sè ®iÒu khiÓn cöa sæ b¶n ®å. +Thùc ®¬n HELP: Dïng ®Ó gäi th«ng tin trî gióp trong qu¸ tr×nh sè ho¸. Ngoµi ra MAPINFO cßn cã mét sè thùc ®¬n phô khi thao t¸c trªn c¸c ®èi t−îng b¶n ®å nh−: Browser, Graph, Redistrict, Layout, Tool... Ngoµi c¸c thùc ®¬n trªn MAPINFO cßn cã hai hép c«ng cô ®−îc hiÖn thÞ ®ång thêi víi mµn h×nh thùc ®¬n: Hép c«ng cô Main dïng ®Ó hiÓn thÞ thay ®æi c¸c ®èi t−îng b¶n ®å, cßn hép c«ng cô Drawing dïng ®Ó x¸c ®Þnh vµ t¹o ra c¸c ®èi t−îng ®å ho¹. Download» 49 Download» 50 Ch−¬ng 5 KÕt qu¶ øng dông c«ng nghÖ sè trong x©y dùng b¶n ®å HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cÊp x∙ 5.1. §Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi x· Hoμ S¬n Nh− chóng ta ®· biÕt, ®Æc ®iÓm cña b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®−îc lËp theo ranh giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp: x·, huyÖn, tØnh vµ toµn quèc. Trong ®Ò tµi, chóng t«i chän cÊp x· lµ ®èi t−îng ®Ó x©y dùng b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt. Khu vùc nghiªn cøu ®−îc chän lµ x· Hoµ S¬n, huyÖn L−¬ng S¬n, tØnh Hoµ B×nh. §©y lµ khu vùc cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi mang tÝnh ®Æc thï cña vïng trung du miÒn nói. §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn hiÖn tr¹ng vµ sù biÕn ®éng ®Êt ®ai qua c¸c n¨m. 5.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn • VÞ trÝ ®Þa lý X· Hoµ S¬n n»m ë phÝa §«ng B¾c cña huyÖn L−¬ng S¬n. - PhÝa B¾c vµ phÝa §«ng gi¸p huyÖn Ch−¬ng Mü, tØnh Hµ T©y. - PhÝa Nam vµ phÝa T©y gi¸p x· Hïng S¬n, huyÖn L−¬ng S¬n, tØnh Hoµ B×nh. X· Hoµ S¬n c¸ch trung t©m huyÖn L−¬ng S¬n 3 km vµ c¸ch thÞ x· Hoµ B×nh 40km theo quèc lé 6, c¸c tuyÕn liªn x· vµ liªn th«n rÊt phong phó do ®ã viÖc giao l−u vµ vËn chuyÓn gi÷a x· víi c¸c vïng trong khu vùc kh¸ thuËn lîi. Ngoµi ra x· cßn n»m ë vÞ trÝ gÇn trung t©m cña huyÖn L−¬ng S¬n vµ n»m kh¸ gÇn thñ ®« Hµ Néi. Víi c¸c ®Æc ®iÓm nµy x· Hßa S¬n cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi toµn diÖn phï hîp víi kinh tÕ thÞ tr−êng trong giai ®o¹n míi. §©y lµ mét trong c¸c yÕu tè lµm cho hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña x· Hoµ S¬n biÕn ®æi nhanh chãng. • §Þa h×nh §Þa h×nh cña x· Hoµ S¬n chia thµnh 2 vïng râ rÖt. Vïng ®ång b»ng vµ vïng nói thÊp. Vïng ®ång b»ng ph©n bè ë phÝa §«ng vµ phÝa Nam x·. Vïng ®åi nói thÊp l−în sãng, ph©n bè ë phÝa t©y vµ phÝa b¾c x·. §Æc biÖt ®èi víi x· Hoµ S¬n phÇn lín Download» 51 diÖn tÝch ®Êt ®åi nói ®Òu cã ®é dèc thÊp, tÇng ®Êt canh t¸c dµy rÊt thÝch hîp cho c¸c lo¹i c©y dµi ngµy ph¸t triÓn. • Thæ nh−ìng Theo tµi liÖu thæ nh−ìng cña tØnh Hoµ B×nh, c¸c lo¹i ®Êt cña x· cã c¸c lo¹i ®Êt nh−: §Êt phï sa ngßi suèi diÖn tÝch 24,23ha, ®Êt ®á vµng biÕn ®æi do trång lóa chiÕm diÖn tÝch 760ha, ®Êt n©u vµng trªn phï sa cæ cã diÖn tÝch lµ 154,2ha, ®Êt vµng nh¹t trªn ®¸ c¸t diÖn tÝch lµ 620,51ha, ®Êt ®á vµng trªn ®¸ sÐt chiÕm diÖn tÝch 700ha, S«ng suèi cã diÖn tÝch 50,49ha. • KhÝ hËu, thuû v¨n X· Hoµ S¬n n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nãng vµ Èm, cã mïa ®«ng kh« l¹nh vµ m−a Ýt. Mïa hÌ nãng vµ m−a nhiÒu. TÝnh chÊt nhiÖt thÓ hiÖn râ rµng. Theo sè liÖu cña tr¹m khÝ t−îng thuû v¨n 1 cña Hoµ B×nh nhiÖt ®é b×nh qu©n hµng n¨m dao ®éng tõ 21,8oC - 24,70C. Trong n¨m, nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng nãng nhÊt vµo th¸ng 6 tõ 27-290C, th¸ng cã nhiÖt ®é trung b×nh thÊp nhÊt lµ th¸ng 1 tõ 15,5-16,50C. NhiÖt ®é cao tuyÖt ®èi lµ 400C vµ thÊp nhÊt tuyÖt ®èi lµ 2-30C. L−îng m−a trung b×nh hµng n¨m kh¸ cao, tõ 1800 - 2200mm. Do ¶nh h−ëng cña giã mïa §«ng B¾c, tõ th¸ng 12, 1, 2 l−îng m−a gi¶m râ rÖt b×nh qu©n trong nhiÒu n¨m chØ cã 12,3mm. VÒ mïa hÌ sè ngµy m−a vµ l−îng m−a cao tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10, tËp trung m−a lín nhÊt vµo c¸c th¸ng 6,7,8,9 chiÕm 80% l−îng m−a c¶ n¨m. Sè ngµy m−a b×nh qu©n c¶ n¨m dao ®éng tõ 110-120 ngµy. Trªn ®Þa bµn x· Hoµ S¬n, nguån cung cÊp n−íc cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt chñ yÕu lÊy tõ nguån n−íc mÆt th«ng qua hÖ thèng n−íc trêi, s«ng suèi vµ nguån n−íc ngÇm tõ c¸c giÕng khoan. C¸c nguån n−íc nµy tuy kh«ng dåi dµo nh−ng chÊt l−îng n−íc kh¸ tèt • C¸c nguån tµi nguyªn - Tµi nguyªn ®Êt: : Tæng diÖn tÝch tù nhiªn cña x· lµ 2345,08ha, trong ®ã diÖn tÝch ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp 350,14 ha, chiÕm 14,93%, ®Êt L©m nghiÖp 1161,86 ha, Download» 52 49,54chiÕm %, c¸c lo¹i ®Êt kh¸c 833,08 ha, chiÕm 35,52%. Nh×n chung x· Hoµ S¬n cã tiÒm n¨ng ®Êt ®ai phong phó, thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i. - Tµi nguyªn rõng: Toµn x· cã 486,47ha rõng chñ yÕu lµ rõng trång chiÕm 20,66% tæng diÖn tÝch tù nhiªn cña x·. Tuy nhiªn, tr÷ l−îng cßn thÊp do ch−a ®−îc ®Çu t− ®óng møc, v× vËy trong nh÷ng n¨m tíi cÇn tËp trung h¬n n÷a trong viÖc trång vµ b¶o vÖ rõng ®Ó gãp phÇn t¨ng gi¸ trÞ rõng trong x· Hoµ S¬n. - Tµi nguyªn kho¸ng s¶n: Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra th¨m dß th× x· Hoµ S¬n kh«ng cã kho¸ng s¶n g× ®Æc biÖt chØ cã mét má sÐt ®Ó s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng. - Tµi nguyªn nh©n v¨n: D©n sè x· Hoµ S¬n hiÖn cã kho¶ng 5160 ng−êi, trong ®ã chñ yÕu lµ d©n téc M−êng, ngoµi ra cßn cã d©n téc Kinh ... Tr×nh ®é d©n trÝ cña x· t−¬ng ®èi cao so víi c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c trong huyÖn. Ngoµi ra ng−êi d©n ë ®©y cã tËp qu¸n vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tõ l©u ®êi do ®ã, ®êi sèng vµ nÒn kinh tÕ cña x· t−¬ng ®èi kh¸. 5.1.2. §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi • Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi Hoµ S¬n lµ mét x· cã nÒn kinh tÕ t−¬ng ®èi ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong ®ã thu nhËp tõ c©y ¨n qu¶ chiÕm tû träng lín trong tæng thu nhËp n«ng nghiÖp. Ngoµi ra, mét sè ngµnh kinh tÕ kh¸c còng ph¸t triÓn nh− tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ th−¬ng nghiÖp dÞch vô. Tæng thu nhËp chung cho toµn x· hµng n¨m ®¹t trªn 15 tû ®ång víi b×nh qu©n ®Çu ng−êi ®¹t trªn 3 triÖu ®ång/n¨m. VÒ n«ng nghiÖp diÖn tÝch gieo trång ®¹t trªn 400ha. Trong ®ã diÖn tÝch gieo trång lóa ®¹t trªn 300 ha víi n¨ng suÊt b×nh qu©n tõ 40 ®Õn 42 t¹/ha/vô. Ngoµi ra trong n«ng nghiÖp cßn cã mét nguån thu kh¸ lín tõ c©y ¨n qu¶ hµng n¨m ®¹t trªn 6 tû ®ång. Tæng s¶n l−îng b×nh qu©n quy thãc ®¹t 1600tÊn víi b×nh qu©n l−¬ng thùc ®Çu ng−êi ®¹t trªn 300kg/n¨m. Download» 53 VÒ ch¨n nu«i x· cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß, lîn vµ ch¨n nu«i gia cÇm ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu tiªu thô thùc phÈm cña mét x· vïng ven khu kinh tÕ tËp trung, trong ®ã ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a ®ang ®−îc quan t©m vµ ®Çu t− cã hiÖu qu¶. - VÒ L©m nghiÖp: Hµng n¨m x· tiÕn hµnh tu bæ vµ ch¨m sãc b¶o vÖ trªn 390ha rõng hiÖn cã. Ngoµi ra cßn tiÕn hµnh trång míi tõ 30-40ha rõng theo c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n. - VÒ c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm, chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc vµ mét sè ngµnh nghÒ phô kh¸c. Thu nhËp tõ nguån nµy hµng n¨m ®¹t trªn 2 tû ®ång gãp phÇn t¹o thªm viÖc lµm cho c¸c lao ®éng trong x·. Ngoµi ra x· cßn ph¸t triÓn thªm ngµnh th−¬ng nghiÖp dÞch vô gãp phÇn thóc ®Èy sù tiªu thô c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ cña x·, ®Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. • D©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm D©n sè x· Hoµ S¬n lµ 5160 ng−êi, tû lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn lµ 1,2%/n¨m. Sè ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng lµ trªn hai ngh×n ng−êi, chiÕm kho¶ng gÇn 45% tæng sè d©n trong x·, ®©y lµ nguån lao ®éng chÝnh cña x·. PhÇn lín lao ®éng trong x· tham gia vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, s¶n phÈm chÝnh lµ lóa, ng«, khoai, s¾n, ®Ëu t−¬ng v.v, ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm. Ngoµi ra mét sè hé gia ®×nh cßn tham gia trång vµ ch¨m sãc v−ên rõng. Bªn c¹nh ®ã trong x· cßn cã mét sè nghÒ phô M©y tre ®an, ®ãng g¹ch, bu«n b¸n nhá..., ng−êi d©n n¬i ®©y th−êng lµm c¸c c«ng viÖc nµy vµo nh÷ng lóc n«ng nhµn ®Ó t¨ng thªm thu nhËp, tuy nhiªn nh÷ng c«ng viÖc nµy th−êng kh«ng æn ®Þnh v× thiÕu ®Çu ra. • T×nh h×nh c¬ së h¹ tÇng - HÖ thèng thuû lîi C¸c c«ng tr×nh thuû lîi cña x· chñ yÕu lµ hÖ thèng hå ®Ëp vµ c¸c tuyÕn kªnh m−¬ng. Nh×n chung c¸c c«ng tr×nh nµy ®· ®¸p øng ®−îc nhu cÇu t−íi tiªu cña x·. Tuy vËy, trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ®Çu t− n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng thuû lîi hiÖn cã vµ lµm míi mét sè c«ng tr×nh kh¸c míi ®¸p øng ®−îc sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Download» 54 - HÖ thèng giao th«ng X· Hoµ S¬n cã tuyÕn giao th«ng quan träng cña tØnh vµ huyÖn ch¹y qua ®ã lµ quèc lé 6 víi chiÒu dµi kho¶ng 2,5km. Ngoµi ra cßn tuyÕn liªn x· vµ liªn th«n t¹o thµnh m¹ng l−íi giao th«ng t−¬ng ®èi phong phó, ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ®i l¹i vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ cña ng−êi d©n trong x·. Tuy nhiªn chÊt l−îng ®−êng cßn xÊu ¶nh h−ëng ®Õn viÖc ®i l¹i, nhÊt lµ vµo mïa m−a. - HÖ thèng ®iÖn vµ th«ng tin liªn l¹c HiÖn nay, trªn ®Þa bµn x· ®iÖn ®−îc cung cÊp ®Çy ®ñ tíi c¸c th«n xãm, x· xã 1 tr¹m b−u ®iÖn ®Ó phôc vô nh©n d©n. Trong toµn x· cã 56 hé gia ®×nh cã ®iÖn tho¹i 5.1.3. T×nh h×nh qu¶n lý ®Êt ®ai - N¨m 1995 thùc hiÖn chØ thÞ 364/CP cña chÝnh phñ, x· ®−îc tØnh, huyÖn x¸c ®Þnh ranh giíi vµ ®o vÏ b¶n ®å gi¶i thöa cña x· tû lÖ: 1/5000 ®Ó qu¶n lý ®Êt ®ai theo ®Þa giíi hµnh chÝnh. - N¨m 2000 thùc hiÖn kiÓm kª ®Êt ®ai, UBND huyÖn L−¬ng S¬n giao cho phßng ®Þa chÝnh phèi hîp cïng xÝ nghiÖp ®o ®¹c cña Bé n«ng nghiÖp tiÕn hµnh ®o ®¹c, kiÓm kª rµ so¸t toµn bé quü ®Êt cña x· Hoµ S¬n, ngoµi ra cßn tiÕn hµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 ®· ®−îc phª duyÖt. §©y lµ mét tµi liÖu quan träng gióp x· Hoµ S¬n qu¶n lý vµ sö dông tèt h¬n quü ®Êt cña m×nh. - X· Hoµ S¬n ®· cÊp giÊy quyÒn sö dông ®Êt cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh ®−îc trªn 95% sè hé trong x·. - T×nh h×nh tranh chÊp, khiÕu kiÖn ®Êt ®ai vÉn x¶y ra, c¸c vô tranh chÊp ®−îc x· gi¶i quyÕt chñ yÕu b»ng biÖn ph¸p hoµ gi¶i. - X· Hoµ S¬n cã mét c¸n bé ®Þa chÝnh chuyªn tr¸ch, gióp UBND x· qu¶n lý ®Êt ®ai, theo dâi, thèng kª quü ®Êt cña x· Hoµ S¬n. 5.2.T− liÖu vμ thiÕt bÞ sö dông Khi x©y dùng b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cho mét khu vùc nµo ®ã th× líp th«ng tin chñ yÕu ë ®©y lµ c¸c líp th«ng tin vÒ ranh giíi c¸c lo¹i ®Êt, ranh giíi hµnh Download» 55 chÝnh, hÖ thèng s«ng suèi, m¹ng l−íi giao th«ng... §Ó cã nguån th«ng tin nµy, c¸c d÷ liÖu ®Çu vµo cña GIS cã thÓ lµ sè liÖu ®o ®¹c ngo¹i nghiÖp hoÆc c¸c b¶n ®å ®Þa chÝnh, b¶n ®å gi¶i thöa, b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cò ... ë ®©y, ®Ò tµi sö dông d÷ liÖu ®Çu vµo lµ b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 tû lÖ 1/10000, c¸c b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1/2000, 1/5000 vµ c¸c sè liÖu ®o ®¹c bæ sung t¹i khu vùc x· Hoµ S¬n huyÖn L−¬ng S¬n, tØnh Hoµ B×nh. B»ng c¸c phÇn mÒm ®å ho¹ nh− Microstation, Mapinfo vµ ch−¬ng tr×nh xö lý sè liÖu ngo¹i nghiÖp trªn Excell, tiÕn hµnh sè ho¸ c¸c líp th«ng tin cÇn thiÕt vµ qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu b¶n ®å. Nh− vËy, toµn bé qóa tr×nh x©y dùng b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®· sö dông mét hÖ thèng bao gåm m¸y vi tÝnh vµ c¸c ch−¬ng tr×nh phÇn mÒm øng dông c¬ b¶n ®ã lµ: • Excell: Ch−¬ng tr×nh xö lý sè liÖu ngo¹i nghiÖp • Microstation: Dïng ®Ó sè ho¸ b¶n ®å • Mapinfo: Sö dông ®Ó qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu b¶n ®å §©y lµ c¸c ch−¬ng tr×nh phÇn mÒm cã thÓ sao chÐp di chuyÓn dÔ dµng, thuËn tiÖn cho ng−êi sö dông. 5.3. KÕt qu¶ thu thËp sè liÖu Thu thËp d÷ liÖu lµ b−íc quan träng trong quy tr×nh thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt. D÷ liÖu kh«ng gian ®−îc thu thËp tõ hai nguån c¬ b¶n lµ: B¶n ®å giÊy ®· cã vµ kÕt qu¶ ®o trùc tiÕp ë thùc ®Þa. Mçi nguån t− liÖu nµy cÇn cã mét quy tr×nh vµ thiÕt bÞ riªng ®Ó thu thËp vµ sè ho¸. 5.3.1. Thu thËp d÷ liÖu ®o ®¹c thùc ®Þa. Sè liÖu ®o thùc ®Þa ®−îc ghi l¹i d−íi d¹ng sæ ®o. Sè liÖu ghi trªn sæ s¸ch ®−îc ®−a vµo m¸y tÝnh qua bµn phÝm, t¹o ra file d÷ liÖu cã khu«n d¹ng phï hîp víi khu«n d¹ng d÷ liÖu cña phÇn mÒm xö lý. Download» 56 Trong nghiªn cøu nµy chóng t«i thu thËp sè liÖu ®o ®¹c ngo¹i nghiÖp chØ nh»m bæ sung b¶n ®å ®Þa chÝnh cña x· ë tû lÖ 1/2000 cho mét sè hé gia ®×nh cã chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông hoÆc chuyÓn ®æi chñ sö dông ®Ó gãp mét phÇn nhá cho x· hoµn thiÖn thªm b¶n ®å ®Þa chÝnh tõ n¨m 2000 thµnh b¶n ®å ®Þa chÝnh n¨m 2003. 5.3.2. KÕt qu¶ thu thËp b¶n ®å, tµi liÖu ®· cã trªn khu vùc nghiªn cøu. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi, chóng t«i ®· ®−îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña UBNN x· Hoµ S¬n vµ bé phËn qu¶n lý ®Þa chÝnh cña x· vÒ nhiÒu mÆt mµ tr−íc hÕt cô thÓ lµ: - B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 tû lÖ 1/10000 (H×nh 5.1). - B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1/25000 (H×nh 5.2) - Bé b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1/2000 (trÝch dÉn), (H×nh 5.3). - Tµi liÖu thèng kª diÖn tÝch ®Êt ®ai theo ®Þa giíi hµnh chÝnh tÝnh ®Õn ngµy 01/01/2003. - B¸o c¸o quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai x· Hoµ S¬n thêi kú 2001 ®Õn 2010. Gåm c¸c tµi liÖu c¬ b¶n sau ®©y: + HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai theo thµnh phÇn kinh tÕ n¨m 2000. + HiÖn tr¹ng sö dông theo 6 lo¹i ®Êt vµ theo thµnh phÇn kinh tÕ. + HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp theo thµnh phÇn kinh tÕ n¨m 2000. + HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt khu d©n c− n«ng th«n n¨m 2000. + T×nh h×nh sö dông vµ biÕn ®éng ®Êt ®ai tõ n¨m 1995-2000. - B¶n ®å ®Þa chÝnh n¨m 2003 cña khu vùc cã biÕn ®éng lín vÒ ®Êt ®ai, trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2003 (H×nh 5.3). Download» 57 H×nh 5.1: B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 X· Hoμ S¬n, huyÖn L−¬ng S¬n, tØnh Hoμ B×nh. H×nh 5.2: B¶n ®å ®Þa h×nh khu vùc nghiªn cøu X· Hoμ S¬n, huyÖn L−¬ng S¬n, tØnh Hoμ B×nh. Download» 58 H×nh 5.3: B¶n ®å trÝch ®o ®Þa chÝnh khu vùc c¸c c¬ së s¶n xuÊt HuyÖn L−¬ng S¬n - TØnh Hoµ B×nh 5.4. KÕt qu¶ xö lý sè liÖu 5.4.1. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tµi liÖu. B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®−îc x©y dùng trªn nÒn cña c¸c lo¹i b¶n ®å kh¸c nhau nh−: b¶n ®å gi¶i thöa, b¶n ®å ®Þa h×nh, ¶nh hµng kh«ng... Trong phÇn thùc nghiÖm nµy ®Ò tµi x©y dùng c¸c d÷ liÖu b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt tõ b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cò l−u trªn giÊy kÕt hîp víi b¶n ®å ®Þa chÝnh vµ sè liÖu ®o vÏ bæ sung ngoµi thùc ®Þa. C¸c tµi liÖu ®−îc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ s¬ bé nh− sau: B¶n ®å nÒn ®Ó x©y dùng b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cÊp x· n¨m 2003 chÝnh lµ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 kÕt hîp víi b¶n ®å ®Þa chÝnh ®· ®−îc bæ sung. Trong ®ã: - B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1/25000 do Côc b¶n ®å-Bé tæng tham m−u x©y dùng vµ t¸i b¶n n¨m 2000, v× vËy b¶o ®¶m ®é chÝnh x¸c vÒ c¸c yÕu tè ®Þa lý trªn khu vùc vµ cã thÓ sö dông ®Ó x¸c ®Þnh mét sè ®iÓm ®Þa vËt cè ®Þnh phôc vô n¾n Download» 59 chØnh h×nh häc ®èi víi c¸c b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ b¶n ®å ®Þa chÝnh trªn khu vùc nghiªn cøu. - B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 ®−îc x©y dùng bëi ViÖn Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ n«ng nghiÖp vµ in t¹i XÝ nghiÖp in b¶n ®å - Côc ®o ®¹c b¶n ®å nhµ n−íc, nªn b¶o ®¶m ®é tin cËy phôc vô c«ng t¸c nghiªn cøu. - Bé b¶n ®å ®Þa chÝnh cña x· tû lÖ 1/2000 liªn tôc ®−îc cËp nhËt bæ sung hµng n¨m nªn chóng t«i kh¼ng ®Þnh ®©y lµ tµi liÖu ®ñ ®é tin cËy vµ cã thÓ sö dông cho nghiªn cøu. - Cßn c¸c sè liÖu ngo¹i nghiÖp do bé phËn ®Þa chÝnh cña x· vµ Bé m«n Tr¾c ®Þa - B¶n ®å cña tr−êng §¹i häc L©m nghiÖp cung cÊp. 5.4.2. QuÐt b¶n ®å. Môc ®Ých cña qu¸ tr×nh quÐt b¶n ®å lµ chuyÓn d÷ liÖu ®å ho¹ l−u trªn giÊy thµnh d¹ng file d÷ liÖu sè l−u d−íi d¹ng raster sau ®ã c¸c file nµy ®−îc chuyÓn ®æi vÒ ®Þnh d¹ng cña Intergrahp (*.rle) ®Ó tiÕp tôc xö lý b»ng phÇn mÒm I/RAS B. Tuú theo tõng lo¹i b¶n ®å thµnh lËp khi quÐt phô thuéc vµo chÊt l−îng cña tµi liÖu gèc vµ môc ®Ých sö dông. Th«ng th−êng, ®é ph©n gi¶i cµng cao sÏ cho chÊt l−îng d÷ liÖu raster tèt h¬n cho qu¸ tr×nh sè ho¸ sau nµy, nh−ng ®ång thêi nã còng lµm cho ®é lín cña file t¨ng lªn. Víi b¶n ®å ®Þa h×nh, b¶n ®å chuyªn ®Ò mµ cô thÓ trong nghiªn cøu nµy lµ b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ b¶n ®å ®Þa chÝnh th−êng ®−îc quÐt víi ®é ph©n gi¶i lµ 300dpi. 5.4.3. N¾n ¶nh b¶n ®å Môc ®Ých cña viÖc n¾n ¶nh lµ chuyÓn ®æi c¸c ¶nh quÐt ®ang ë to¹ ®é hµng cét cña c¸c pixel vÒ to¹ ®é tr¾c ®Þa (to¹ ®é thùc - hÖ to¹ ®é ®Þa lý hoÆc to¹ ®é ph¼ng). §©y lµ mét b−íc quan träng nhÊt trong quy tr×nh c«ng nghÖ v× nã ¶nh h−ëng tíi toµn bé ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å sau khi ®−îc sè ho¸ dùa trªn nÒn ¶nh. Trong c¬ së d÷ liÖu, ®Ó hiÓn thÞ mét b¶n ®å ¶nh quÐt hoÆc sö dông lµm ¶nh nÒn ®Ó sè ho¸ t¹o d÷ liÖu vector, ®ßi hái ng−êi sö dông ph¶i thùc hiÖn c¸c phÐp chuyÓn ®æi kh«ng gian tõ d÷ liÖu raster (cã to¹ ®é hµng cét), Ên ®Þnh sang mét hÖ Download» 60 thèng to¹ ®é phæ biÕn kh¸c nh− to¹ ®é ®Þa lý (Longtitude/Latitude). hÖ to¹ ®é ph¼ng (Projection). Trong c¸c b−íc lµm viÖc víi I/RAS B th−êng ®−îc b¾t ®Çu b»ng viÖc g¾n ¶nh vµo hÖ thèng to¹ ®é cña file ®å ho¹ (mµ ®©y lµ file DGN cña Microstation). Qu¸ tr×nh nµy ®−îc gäi lµ n¾n ¶nh (Warping Image). N¾n ¶nh trong ch−¬ng tr×nh IrasB lµ qu¸ tr×nh xö lý mµ th«ng qua ®ã ta g¾n ¶nh quÐt vµo file vector. Thùc chÊt cña viÖc g¾n kÕt nµy lµ Ên ®Þnh hÖ thèng to¹ ®é cña file vector vµo to¹ ®é hµng cét cña ¶nh quÐt. Qu¸ tr×nh xö lý khi n¾n ¶nh cã sö dông c¸c ®iÓm khèng chÕ ®Ó chuyÓn ®æi tõ to¹ ®é b¶n ®å sang hÖ thèng to¹ ®é cña file DGN trong m«i tr−êng Mirostation. Qu¸ tr×nh n¾n ¶nh ®−îc thÓ hiÖn nh− sau: S¬ ®å 5.1: C¸c b−íc trong qu¸ tr×nh n¾n ¶nh Download» 61 • Më file DGN vµ hiÓn thÞ ¶nh File DGN ®−îc më trong m«i tr−êng Microstation vµ IRAS B ®−îc dïng ®Ó n¾n ¶nh. Trªn mµn h×nh sÏ cã song song hai cöa sæ lÖnh: - Cöa sæ lÖnh Microstation. - Cöa sæ lÖnh I/RAS B. • G¾n c¸c ®iÓm khèng chÕ trªn file DGN vµo c¸c ®iÓm t−¬ng øng trªn file ¶nh B−íc nµy ®ãng mét vai trß quan träng, ¶nh h−ëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña file ¶nh sau khi n¾n. V× vËy, ®ßi hái c¸c ®iÓm khèng chÕ ®−îc chän ph¶i râ rµng, chÝnh x¸c trªn c¶ file DGN vµ file ¶nh raster. Trong qu¸ tr×nh g¾n ®iÓm, chóng t«i sö dông c¸c lÖnh ®iÒu khiÓn hiÓn thÞ (View Control) trong Microstation ®Ó thu phãng cho viÖc x¸c ®Þnh ®iÓm khèng chÕ mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n. Sö dông c«ng cô Place active Point (t¹o ®iÓm) cña Microstation ®Ó nhËp vµo file DGN c¸c ®iÓm khèng chÕ ®· biÕt to¹ ®é. Qu¸ tr×nh nhËp ®iÓm khèng chÕ ®−îc tiÕn hµnh nh− sau: - Trong cöa sæ Micrstation chän Element ®Ó x¸c ®Þnh mµu (color) vµ lùc nÐt (weight) cho ®iÓm khèng chÕ sÏ nhËp. - Chän c«ng cô Place active Point trªn thanh c«ng cô chÝnh (Main) cña Microstation. - Trªn cöa sæ lÖnh Microstation xuÊt hiÖn dßng nh¾c, ta nhËp to¹ ®é vµo c¸c ®iÓm khèng chÕ. Trªn dßng lÖnh nhËp gi¸ trÞ to¹ ®é ®iÓm khèng chÕ theo ®¬n vÞ, ®Þnh d¹ng to¹ ®é ®iÓm nh− ®· khai b¸o cã thÓ lµ: X,Y= gi¸ trÞ x, gi¸ trÞ y Ên Enter ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm võa nhËp to¹ ®é vµo file DGN. LÇn l−ît tiÕn hµnh c¸c b−íc trªn víi c¸c ®iÓm khèng chÕ cßn l¹i. Trong nghiªn cøu nµy chóng t«i ®· chän 5 ®iÓm cè ®Þnh trªn b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000, t−¬ng øng víi c¸c ®iÓm trªn b¶n ®å ®Þa h×nh. C¸c ®iÓm ®−îc ®Ò tµi lùa chän cã thÓ nhËn biÕt dÔ dµng trªn b¶n ®å ®Þa h×nh hoÆc ngoµi thùc ®Þa ®Ó x¸c ®Þnh to¹ ®é phôc vô n¾n ¶nh. To¹ ®é c¸c ®iÓm lùa chän thÓ hiÖn ë (B¶ng 5.1). Download» 62 B¶ng 5.1: To¹ ®é c¸c ®iÓm sö dông trong n¾n ¶nh §iÓm To¹ ®é X To¹ ®é Y M« t¶ vÞ trÝ c¸c ®iÓm 1 560 000 2313 540 §iÓm 1n»m t¹i vÞ trÝ giao nhau gi÷a Quèc lé 21A vµ con suèi ch¶y qua khu ruéng Rång vµ §ång Vá trong. 2 588 440 2312 240 §iÓm 2 n¨m t¹i ®−êng gÉy cña con suèi ch¶y qua th«n Bïi tr¸m, c¸ch ®iÓm c¾t nhau gi÷a suèi vµ ®−êng liªn th«n 100m. 3 558 590 2309 220 §iÓm 3 n»m t¹i vÞ trÝ giao nhau gi÷a Quèc lé 6 vµ con suèi ch¶y qua nh÷ng thöa ruéng c¹nh tiÓu khu 5 Tu. 4 557 590 2310 490 §iÓm 4 n»m t¹i vÞ trÝ ®Ëp ch¾n n−íc thuéc khu vùc ®Êt ®åi nói ch−a sö dông. 5 558 990 2309 230 §iÓm 5 n»m t¹i vÞ trÝ giao nhau gi÷a con suèi ch¶y qua tiÓu khu 5 Tu vµ ranh giíi huyÖn, c¸ch ®−êng Quèc lé 6 100m. • Chän ng−ìng sai sè cho phÐp n¾n chØnh. Trong qu¸ tr×nh nhËp c¸c ®iÓm khèng chÕ, I/RAS B sÏ tù ®éng tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c sai sè xuÊt hiÖn ( c¸c th«ng tin nµy xuÊt hiÖn trªn hép tho¹i). Ta chØ cÇn quan t©m ®Õn: Sai sè tæng b×nh ph−¬ng SSE (Sum Squared Error) lµ kho¶ng c¸ch thËt gi÷a ®iÓm chuyÓn ®æi vµ chän c¸c ®iÓm khèng chÕ sao cho sai sè SSE ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng sai sè cho phÐp, th«ng th−êng trong quy ph¹m quy ®Þnh ®èi víi b¶n ®å chuyªn ®Ò th× sai sè nµy lµ 0,2 mm trªn b¶n ®å. NÕu kh«ng ®¹t ng−ìng sai sè trªn, qu¸ tr×nh n¾n ¶nh ph¶i thùc hiÖn l¹i. Trong nghiªn cøu nµy ®Ò tµi sö dông 5 ®iÓm khèng chÕ n¾n ¶nh vµ ®¹t ®−îc ®é chÝnh x¸c cho phÐp. 5.4.4. Sè ho¸ b¶n ®å • T¹o b¶ng ®èi t−îng Tr−íc khi tiÕn hµnh sè ho¸, ng−êi sö dông buéc ph¶i cã mét b¶ng chøa c¸c ®èi t−îng. Môc ®Ých cña b¶ng ®èi t−îng lµ ph©n chia vµ qu¶n lý c¸c líp th«ng tin trong qu¸ tr×nh sè ho¸ c¸c ®èi t−îng trªn ¶nh quÐt. C¸c ®èi t−îng (Feature) cã cïng tÝnh chÊt ®−îc gép trong mét nhãm (Category). C¸c ®èi t−îng ®−îc t¹o ra vµ ®−îc qu¶n lý trong MSFC. MSFC lµ mét phÇn mÒm c«ng cô phôc vô cho viÖc qu¶n lý c¸c líp th«ng tin trong qu¸ tr×nh sè ho¸. MSFC qu¶n lý c¸c ®èi t−îng th«ng qua mét b¶ng ®èi t−îng (Feature table) tån t¹i d−íi d¹ng mét file HT.tbl. MSFC t¹o vµ qu¶n lý 3 ®èi t−îng c¬ b¶n lµ: Vïng, ®−êng vµ ®iÓm. Trong ®ã: Download» 63 - §èi t−îng vïng (Area Feature): lµ c¸c ®èi t−îng ®−îc t¹o bëi c¸c vïng kÐp kÝn nh− hå, ao, kho¶nh ®Êt ... - §èi t−îng ®−êng (Linear Feature): Lµ c¸c ®èi t−îng ®−îc t¹o thµnh bëi c¸c ®−êng nh− ®−êng giao th«ng, kªnh, m−¬ng ... - §èi t−îng ®iÓm (Point Feature): Lµ c¸c ®èi t−îng ®−îc t¹o thµnh bëi c¸c ®iÓm, ký hiÖu, cell... B¶ng ®èi t−îng (Feature table) lµ mét file l−u tr÷ mét tËp hîp cã tr×nh tù c¸c ®èi t−îng trªn b¶n ®å, c¸c ®Æc tÝnh ®å ho¹ vµ c¸c ®Æc ®iÓm chØ ®Þnh g¾n cho c¸c ®èi t−îng. §Ó lµm viÖc víi b¶ng ®èi t−îng ng−êi sö dông sÏ dïng bé so¹n th¶o b¶ng ®èi t−îng (Feature table Editor). Héi tho¹i Feature table Editor t¹o giao diÖn gi÷a ng−êi sö dông vµ b¶ng ®èi t−îng, cho phÐp ®Þnh nghÜa c¸c ®Æc tÝnh h×nh häc ( líp, mµu, ®é réng, kÝch th−íc, ph«ng) cña c¸c ®èi t−îng ®å ho¹ mµ MSFC sÏ t¹o trong file DGN. Sö dông Feature table Editor, ng−êi dïng cã thÓ tuú biÕn b¶ng ®èi t−îng theo nhu cÇu sö dông. Cöa sæ lÖnh Feature table Editor (Feature table Editor Command Window) lµ hép tho¹i chÝnh cho phÐp truy cËp vµo c¸c lÖnh, söa ch÷a c¸c ®èi t−îng trong b¶ng. Cöa sæ nµy còng hiÓn thÞ c¸c dßng nh¾c, c¸c lÖnh, th«ng b¸o lçi. C¸c lÖnh söa ch÷a n»m trong thùc ®¬n Edit, c¸c tuú chän n»m trong thùc ®¬n file trong cöa sæ lÖnh Feature table Editor. • Sè ho¸ Môc ®Ých cña qu¸ tr×nh sè ho¸ lµ biÕn ®æi d÷ liÖu raster thµnh d÷ liÖu vector. Sau khi cã file ¶nh raster ®· n¾n lµm nÒn b»ng I/RAS B vµ file b¶ng ®èi t−îng HT.tbl ®−îc t¹o trong MSFC víi ®Çy ®ñ c¸c líp th«ng tin cÇn sè ho¸ lµm nÒn cho b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt. Ng−êi thùc hiÖn s½n sµng sè ho¸ trªn ¶nh ®Ó t¹o d÷ liÖu vector trong file DGN. Trong m«i tr−êng Microstation ®−îc cµi ®Æt ch−¬ng tr×nh GEOVEC lµ ch−¬ng tr×nh sè ho¸ b¶n ®å b¸n tù ®éng rÊt hiÖu qu¶. B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®−îc thµnh lËp trªn nÒn b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cò vµ b¶n ®å ®Þa chÝnh ë nh÷ng khu vùc cã biÕn ®éng lín vÒ ®Êt ®ai, khi sè ho¸ cÇn chän c¸c líp th«ng tin cÇn sè ho¸ qua MSFC. Sau khi chän ®èi t−îng sè ho¸ MSFC tù ®éng thay ®æi c¸c th«ng sè vÒ ®Æc tÝnh ®å ho¹ cña ®èi t−îng. T¹i mçi Download» 64 ®iÓm MSFC chØ cho phÐp lµm viÖc víi mét ®èi t−îng cã trong b¶ng. §èi t−îng ®ang lµm viÖc ®−îc gäi lµ ®èi t−îng hiÖn thêi (Active Feature). §Ó chän ®èi t−îng lµm ®èi t−îng hiÖn thêi trong MSFC ta tiÕn hµnh theo hai ph−¬ng ph¸p: - Tõ danh s¸ch c¸c ®èi t−îng, sö dông lÖnh chän ®èi t−îng Select Feature. - Tõ bµn phÝm b»ng c¸ch nhËp m· cña ®èi t−îng Keyin Feature sau ®ã ng−êi sö dông ®¸nh m· sè ®èi t−îng vµo cöa sæ lÖnh. C¸c líp th«ng tin chÝnh cña b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt bao gåm: + Ranh giíi x· + Ranh giíi kho¶nh ®Êt + §Þa h×nh + HÖ thèng thuû v¨n + HÖ thèng giao th«ng + §Þa giíi, ®Þa danh C¸c líp th«ng tin ®−îc sè ho¸ theo tr×nh tù tõ trªn xuèng d−íi. Chän c¸c lÖnh vÏ c¸c ®èi t−îng trong Microstation ®Ó sè ho¸ c¸c ®èi t−îng trong b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt. C¸c ®èi t−îng c¬ b¶n cña b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt lµ: + §o¹n th¼ng (Line) + §−êng gÊp khóc (Line String) + §iÓm (Poin, cell) + Vïng (Shape, Complex Shape) + Ghi chó, chó thÝch (Text) Khi sè ho¸ b¶n ®å trong ch−¬ng tr×nh Microstation, kiÓu c¸c ®èi t−îng ®−îc chän th«ng qua líp th«ng tin nµo ®ang ®−îc sè ho¸. VÝ dô nh−: + Ranh giíi thöa vÏ b»ng Line String + HÖ thèng thuû v¨n vÏ b»ng Line String, Shape Download» 65 + HÖ thèng giao th«ng, ®Þa giíi vÏ b»ng Line String + §Þa danh vÏ b»ng Text Thao t¸c chän: cã hai c¸ch chän c«ng cô sè ho¸: + Chän qua b¶ng c«ng cô (Tool box) cña Microstation + Vµo b»ng lÖnh (Keyin) Cã 3 nguyªn t¾c cÇn tu©n theo khi sè ho¸ c¸c ®èi t−îng trªn b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt: + Chän ®óng lo¹i ®èi t−îng cÇn sè ho¸. + Sè ho¸ ®óng thø tù trong tr−êng hîp ®−êng cÇn sè ho¸ tham gia vµo nhiÒu ®èi t−îng. + Sè ho¸ b¶n ®å ®óng víi c¸c chØ tiªu kü thuËt mµ quy ph¹m ®· quy ®Þnh. Trong ®Ò tµi nµy, chóng t«i ®· tiÕn hµnh sè ho¸ trªn mµn h×nh b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ë tû lÖ 1/10000 vµ b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1/2000 th«ng qua m¸y quÐt ¶nh Scanner. PhÇn mÒm ®−îc sö dông lµ Geovec ch¹y trªn nÒn cña IrasB vµ Microstation ®· ®−îc giíi thiÖu ë ch−¬ng 4. Trªn b¶n ®å gèc, chóng t«i tiÕn hµnh t¸ch líp th«ng tin (c¸c Layer) vµ sè ho¸ riªng tõng líp mét. Trong ®ã cã: • Líp th«ng tin ranh giíi x· (H×nh: 5.4) • Líp th«ng tin ranh giíi kho¶nh ®Êt (H×nh: 5.5) • Líp th«ng tin hÖ thèng thuû v¨n (H×nh5.6) • Líp th«ng tin hÖ thèng giao th«ng (H×nh:5.7) • Líp th«ng tin ®Þa h×nh (H×nh5.8) • Líp th«ng tin ®Þa giíi, ®Þa danh (H×nh5.9) Download» 66 67 5.4.5. Hoµn thiÖn vµ chuÈn ho¸ d÷ liÖu Sau khi sè ho¸, sè liÖu nhËn ®−îc ch−a ph¶i ®· hoµn thiÖn vµ sö dông ®−îc. C¸c d÷ liÖu nµy ®−îc gäi lµ d÷ liÖu th«, cÇn ph¶i qua mét sè qu¸ tr×nh kiÓm tra, chØnh söa vµ hîp lý c¸c d÷ liÖu. • Söa c¸c lçi th−êng gÆp ®èi víi d÷ liÖu d¹ng ®−êng D÷ liÖu d¹ng ®−êng th−êng gÆp c¸c lçi nh−: §−êng ch−a mÒm, thõa ®iÓm, C¾t nhau, ®−êng trïng nhau, c¸c ®iÓm cuèi tù do nh− c¸c ®−êng b¾t qu¸ (Over Shoot) vµ b¾t ch−a tíi (Under Shoot). §Ó läc bít c¸c ®iÓm thõa cña ®−êng dïng c«ng cô Modify Element. Bá (xo¸) c¸c ®−êng trïng nhau b»ng c«ng cô Delete Element cña Microstation. Söa c¸c ®iÓm cuèi tù do vµ t¹o c¸c ®iÓm giao nhau b»ng c¸c c«ng cô trong Modify cña Microstation. + Modify Element: dÞch chuyÓn mét ®iÓm n»m trªn ®−êng. + Delete Part of Element: xo¸ mét ®o¹n cña ®−êng (dïng cho c¸c ®iÓm v−ît qu¸) + Extend Two Element to Intersection: dïng ®Ó kÐo dµi hay c¾t ng¾n hai ®èi t−îng d¹ng ®−êng ®Õn ®iÓm c¾t nhau cña chóng. + Extend Element to Intersection: dïng ®Ó kÐo dai hay c¾t ng¾n mét ®èi t−îng d¹ng ®−êng ®Õn ®iÓm c¾t nhau víi mét ®èi t−îng kh¸c. Lµm tr¬n ®−êng (lµm mÒm ®−êng) b»ng c«ng cô Insert vertex n»m trong Modify Element cña Microstation. • Söa c¸c lçi ®èi víi d÷ liÖu d¹ng Cell C¸c lçi chÝnh th−êng gÆp ®èi víi d÷ liÖu d¹ng Cell lµ: c¸c Cell ®Æt kh«ng ®óng Level, kh«ng ®óng kÝch th−íc. + Víi c¸c Cell ®Æt kh«ng ®óng Level, trong tr−êng hîp Cell sai Level kh«ng nhiÒu ta cã thÓ ®æi l¹i Level cña tõng Cell b»ng c«ng cô Change element trong Microstation ®Ó ®æi Level. NÕu sè l−îng Level nµy nhiÒu ta nªn chän tÊt c¶ c¸c Cell theo tªn Cell b»ng c«ng cô Select by attribute trong Microstation, sau ®ã dïng Change element ®Ó ®æi tÊt c¶ c¸c Cell cã tªn ®· chän vÒ Level ®· quy ®Þnh. + Víi c¸c Cell ®Æt kh«ng ®óng kÝch th−íc ta cã thÓ thay ®æi c¸c Cell nµy b»ng c«ng cô Replace Cell trong Microstation. 68 • Söa c¸c lçi ®èi víi d÷ liÖu d¹ng Text C¸c lçi th−êng gÆp ®èi víi d÷ liÖu d¹ng Text ®ã lµ sai Font ch÷, kÝch th−íc ch÷, sai Level. C¸ch söa lçi nµy gÇn gièng nh− víi Cell, dïng Change element ®Ó ®æi c¸c Text ®Æt kh«ng ®óng Level vÒ Level ®· quy ®Þnh, dïng Change text attribute ®Ó ®æi ph«ng ch÷ vµ kÝch th−íc ch÷. • KiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c c¸c ®èi t−îng dùa trªn file Vector KiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ cña ®èi t−îng vµ ®é chÝnh x¸c cña d÷ liÖu sau khi sè ho¸ lµ mét b−íc quan träng vµ b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn, bëi nã ¶nh h−ëng ®Õn ®é chÝnh x¸c còng nh− chÊt l−îng cña b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt thµnh lËp sau nµy. KiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña d÷ liÖu nghÜa lµ kiÓm tra møc ®é sai sè gi÷a d÷ liÖu vector vµ d÷ liÖu raster (®é sai lÖch gi÷a d¹ng ®−êng vector vµ t©m ®−êng raster cµng nhá th× ®é chÝnh x¸c cµng cao). B−íc kiÓm tra nµy ®−îc tiÕn hµnh dùa trªn b¶n raster. KiÓm tra ®é ®Çy ®ñ ®èi t−îng, nghÜa lµ kiÓm tra vµ bæ sung ®Çy ®ñ c¸c ®èi t−îng cÇn thu nhËn theo yªu cÇu ®Ò ra ®èi víi b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt. Thùc hiÖn c«ng t¸c nµy ph¶i n¾m ®−îc toµn bé c¸c th«ng sè ®å ho¹ quy ®Þnh cho tõng ®èi t−îng (®èi t−îng ®−îc ®Æt ë Level nµo, kiÓu ký hiÖu, kiÓu ®−êng, font ch÷ vµ kÝch th−íc ch÷). Khi b¾t gÆp c¸c lçi ph¶i tiÕn hµnh xö lý lçi ngay. C«ng viÖc nµy ®−îc thùc hiÖn trùc tiÕp trªn file ¶nh nÒn raster vµ file ®· sè ho¸. 5.5. KÕt qu¶ x©y dùng b¶n ®å sè hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt x· Hoμ S¬n C¸c líp th«ng tin cña b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt sau khi ®−îc sè ho¸, chØnh söa c¸c lçi b»ng Microstation, ®−îc chuyÓn toµn bé sang Mapinfo ®Ó biªn tËp vµ in Ên. Tr−íc tiªn ph¶i chuyÓn file chøa c¸c ®èi t−îng sè ho¸ trong Microstation (*. DGN) sang file t−¬ng øng ë Mapinfo cã ®Þnh d¹ng lµ *.TAB. Cô thÓ trong qu¸ tr×nh lµm chóng t«i ®· sö dông c¸c lÖnh chuyÓn nh− sau: Më Mapinfo: Tool\Universal Translator\Universal Translator..., khi ®ã xuÊt hiÖn hép tho¹i Universal Translator. C¸c th«ng tin cÇn chän trong hép tho¹i ®−îc thÓ hiÖn nh− (H×nh 5.10). TiÕp tôc ph¶i chän hÖ quy chiÕu cho líp ®èi t−îng b»ng viÖc thùc hiÖn lÖnh Projection xuÊt hiÖn hép tho¹i nh− (H×nh 5.11): 69 H×nh 5.10:ChuyÓn th«ng tin tõ Microstation sang Mapinfo H×nh 5.11:Chän hÖ quy chiÕu cho líp ®èi t−îng trong Mapinfo 70 Trong Microstation, tÊt c¶ c¸c líp ®èi t−îng cña mét khu vùc nghiªn cøu ®Òu cho phÐp ®Æt trong mét file víi ®iÒu kiÖn, sè líp ®èi t−îng ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng 63. Nh−ng khi chuyÓn sang Mapinfo th× mçi líi ®èi t−îng l¹i ®−îc t¸ch thµnh file riªng ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc qu¶n lý. Trong nghiªn cøu nµy chóng t«i ®· t¹o ra ®−îc mét sè líp ®èi t−îng trong Microstation vµ t¸ch riªng chóng ra thµnh tõng file, mçi file chøa mét líp ®èi t−îng råi chuyÓn sang Mapinfo thµnh c¸c líp th«ng tin t−¬ng øng nh− ®· tr×nh bµy ë (môc 5.4.1). Khi chuyÓn c¸c líp ®èi t−îng, ta chØ cÇn lùa chän c¸c th«ng sè trong hép tho¹i Universal Translator cho file chuyÓn ®Çu tiªn, c¸c file tiÕp theo khi chuyÓn chØ cÇn lùa chän l¹i tªn file trong Microstation ë môc “File (s)" cña hép tho¹i . 5.5.1. KÕt qu¶ tæ hîp c¸c líp th«ng tin b¶n ®å HTSD ®Êt d¹ng sè KÕt qu¶ sè ho¸ c¸c líp th«ng tin trªn b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 nh− ®· ®−îc giíi thiÖu ë c¸c h×nh: (H×nh 5.4), (H×nh 5.5), (H×nh 5.6), (H×nh 5.7), (H×nh 5.8), (H×nh 5.9). §Ò tµi tiÕn hµnh tæ hîp, chång xÕp c¸c líp th«ng tin t¹o thµnh mét líp th«ng tin hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 nh− (H×nh5.12) vµ c¬ së d÷ liÖu t−¬ng øng cña líp th«ng tin hiÖn tr¹ng ë (B¶ng 5.2) Sau khi tæ hîp, chång xÕp c¸c líp th«ng tin, t¹o ra ®−îc b¶n ®å HTSD ®Êt n¨m 2000 nh− ®· ®−îc giíi thiÖu trªn (h×nh 5.12) cïng víi c¸c c¬ së d÷ liÖu t−¬ng øng cña nã. §Ó ngµy cµng hoµn thiÖn b¶n ®å HTSD ®Êt th× nhiÖm vô cËp nhËt c¸c th«ng tin trªn b¶n ®å ph¶i ®−îc lµm th−êng xuyªn. Trong nghiªn cøu nµy chóng t«i kh«ng cã ®iÒu kiÖn bæ sung tÊt c¶ c¸c ®èi t−îng, mµ chØ bæ sung ®−îc nh÷ng khu vùc cã biÕn ®éng lín vÒ môc ®Ých sö dông. Cô thÓ, t¹i vïng ®Êt cña x· gi¸p víi Quèc lé 6 c¸c cÊp cã thÈm quyÒn ®· ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp khu c«ng nghiÖp nh− ®· giíi thiÖu ë môc 5.3.2. (H×nh 5.3). Khu c«ng nghiÖp nµy, còng ®−îc ®Þnh vÞ trong hÖ to¹ ®é VN 2000 cïng víi b¶n ®å HTSD ®Êt vµ sè ho¸ ranh giíi khu c«ng nghiÖp ®· ®−îc ho¹ch ®Þnh ®Ó x©y dùng thµnh b¶n ®å HTSD ®Êt n¨m 2003 nh− (h×nh 5.13) vµ trÝch dÉn c¬ së d÷ liÖu t−¬ng øng cña nã (b¶ng 5.3) 71 H×nh 5.12: Líp th«ng tin HTSD ®Êt x· Hoµ S¬n n¨m 2000 B¶ng 5.2: TrÝch dÉn c¬ së d÷ liÖu líp th«ng tin HTSD ®Êt x∙ Hoµ S¬n trong Mapinfo. 72 H×nh 5.13: Líp th«ng tin HTSD ®Êt x· Hoµ S¬n n¨m 2003 73 5.5.2. KÕt qu¶ thèng kª diÖn tÝch c¸c lo¹i ®Êt ®ai Sau khi ®−a ra ®−îc b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 vµ n¨m 2003 cïng víi c¬ së d÷ liÖu t−¬ng øng, tiÕn hµnh thèng kª diÖn tÝch cña tõng lo¹i ®Êt ®ai theo hÖ thèng ph©n lo¹i, kÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn ë c¸c b¶ng sau: Tõ kÕt qu¶ trong hai b¶ng c¬ së d÷ liÖu trªn, ®Ò tµi tÝnh ®−îc biÕn ®éng ®Êt ®ai theo lo¹i h×nh sö dông ®Êt cña n¨m 2003 so víi n¨m 2000 nh− (B¶ng5.6): 74 B¶ng 5.6: Thèng kª sè liÖu biÕn ®éng diÖn tÝch c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt gi÷a hai thêi ®iÓm n¨m 2000 vµ n¨m 2003. TT Lo¹i h×nh sö dông ®Êt DT2000 (ha) DT (%)_2000 DT2003 (ha) DT (%)_2003 B§_Dtich (ha) B§_Dt (%) 1 §Êt ®åi nói ch−a sö dông 677.39 28.89 677.39 28.89 0 0.00 2 Rõng s¶n xuÊt (rõng trång) 482.13 20.56 482.13 20.56 0 0.00 3 §Êt x©y dùng 15.55 0.66 73.03 3.11 57.48 2.45 4 Tr−êng häc 2.14 0.09 2.14 0.09 0 0.00 5 §Êt nghÜa ®Þa 5.42 0.23 5.42 0.23 0 0.00 6 §Êt khu d©n c− 581.23 24.79 570.32 24.32 -10.91 -0.47 7 §Êt mµu vµ c©y CN hµng n¨m 26.66 1.14 26.66 1.14 0 0.00 8 Ruéng 2 vô 217.71 9.28 208.03 8.87 -9.68 -0.41 9 §Êt b»ng ch−a sö dông 7.21 0.31 7.21 0.31 0 0.00 10 §Êt an ninh quèc phßng 133.22 5.68 133.22 5.68 0 0.00 11 Ruéng 1 vô 72.4 3.09 72.4 3.09 0 0.00 12 §Êt trång c©y l©u n¨m 76.95 3.28 40.06 1.71 -36.89 -1.57 13 S©n vËn ®éng 0.67 0.03 0.67 0.03 0 0.00 14 §Êt khai th¸c kho¸ng s¶n 2.28 0.10 2.28 0.10 0 0.00 15 §Êt cã mÆt n−íc nu«i trång thuû s¶n 2.99 0.13 2.99 0.13 0 0.00 16 §Êt chuyªn m¹ 3.03 0.13 3.03 0.13 0 0.00 17 Rõng s¶n xuÊt (R.TN) 2.34 0.10 2.34 0.10 0 0.00 18 §Êt thuû lîi 35.76 1.52 35.76 1.52 0 0.00 Tæng 2345.08 2345.08 0.00 0.00 75 Th«ng qua b¶ng thèng kª diÖn tÝch cho c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt t¹i hai thêi ®iÓm 2000 vµ 2003, chóng t«i cã thÓ s¬ bé kÕt luËn: T¹i x· Hoµ S¬n, diÖn tÝch ®Êt x©y dùng t¨ng 57,47 ha chiÕm 2,45% tæng diÖn tÝch cña x·. §©y lµ con sè kh«ng nhá, xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x¸ héi cña ®Þa ph−¬ng, do ®ã tõ mét phÇn ®Êt khu d©n c−, ®Êt trång c©y l©u n¨m vµ ®Êt ruéng lóa hai vô ®· ®−îc chuyÓn ho¸ thµnh ®Êt x©y dùng, phôc vô cho viÖc x©y dùng c¸c c¬ së s¶n xuÊt. §iÒu nµy cã thÓ thÊy r»ng nÒn kinh tÕ cña x· ngµy cµng ®−îc ph¸t triÓn theo xu h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Tuy r»ng, ®©y lµ khu c«ng nghiÖp cña tØnh Hoµ B×nh, nh−ng còng ®· cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn nÒn kinh tÕ cña x·. Sù chyÓn ®æi môc ®Ých sö dông theo h−íng cã lîi nµy lµ ®éng lùc ®Ó x· cã kÕ ho¹ch sö dông vµ qu¶n lý ®Êt ®ai cã hiÖu qu¶ trong nh÷ng n¨m tíi. 76 Ch−¬ng 6 KÕt luËn, tån t¹i vμ kiÕn nghÞ 6.1. KÕt luËn Th«ng qua kÕt qu¶ nghiªn cøu, ®Ò tµi ®i ®Õn mét sè kÕt luËn nh− sau: ¾ Néi dung thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ ®¹t ®−îc hoµn toµn phï hîp víi môc tiªu ®· ®Æt ra cña ®Ò tµi. ¾ KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi mang tÝnh thùc tiÔn, v× nã kh«ng nh÷ng cÊp cho ®Þa ph−¬ng mét bé b¶n ®å sè mµ cßn gióp ®Þa ph−¬ng mét ph−¬ng thøc cËp nhËt th«ng tin b¶n ®å rÊt hiÖu qu¶. ¾ §Ò tµi ®· ®¹t ®−îc mét sè kÕt qu¶ chÝnh sau ®©y: 1. ChuyÓn b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña x· Hoµ S¬n tõ b¶n ®å truyÒn thèng sang b¶n ®å sè vµ ®−a vÒ hÖ quy chiÕu VN_2000 lµm t− liÖu gèc cho ®Þa ph−¬ng. 2. §· t¹o ®−îc mét líp th«ng tin vÒ biÕn ®éng c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt ®Ó chång xÕp lªn b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2000 lµm c¬ së x©y dùng b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2003. 3. X©y dùng thµnh c«ng b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt x· Hoµ S¬n n¨m 2003 b»ng kü thuËt sè cïng víi c¸c c¬ së d÷ liÖu t−¬ng øng cña nã. 4. §· thèng kª ®−îc diÖn tÝch cña tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt theo môc ®Ých sö dông cña x· t¹i hai thêi ®iÓm n¨m 2000 vµ n¨m 2003. 5. §· ®−a ra ®−îc con sè biÕn ®éng vÒ diÖn tÝch cña mét sè lo¹i h×nh sö dông ®Êt, gióp cho ®Þa ph−¬ng thuËn tiÖn trong viÖc chØnh lý, bæ sung sù biÕn ®éng c¸c th«ng tin ®Êt trong qu¸ tr×nh qu¶n lý sö dông vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng nguån tµi nguyªn v« gi¸ nµy. 6. KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· gãp phÇn kh¼ng ®Þnh : viÖc sö dông kÕt hîp gi÷a hai phÇn mÒm MICROSTATION vµ MAPINFO trong viÖc sè ho¸ vµ x©y dùng c¬ së d÷ liÖu b¶n ®å lµ hîp lý vµ rÊt hiÖu qu¶. 77 7. KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· kh¼ng ®Þnh h¬n n÷a, tÝnh −u viÖt cña ph−¬ng ph¸p lµm b¶n ®å hiÖn ®¹i so víi ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng mµ tr−íc hÕt lµ viÖc øng dông hÖ th«ng tin ®Þa lý trong c«ng t¸c x©y dùng, qu¶n lý vµ khai th¸c th«ng tin b¶n ®å nãi chung vµ b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt nãi riªng. 6.2. Tån t¹i KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi hÇu nh− sö dông sè liÖu vµ tµi liÖu ®· cã cña ®Þa ph−¬ng cßn sè liÖu chØnh lý ®o ®¹c ngoµi thùc ®Þa lµ rÊt Ýt, v× vËy sù cËp nhËt th«ng tin cña ®Þa ph−¬ng vµo b¶n ®å ch−a kÞp thêi. ë ®©y chóng t«i míi chØ ra sù chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông cho mét sè ®èi t−îng cã sù biÕn ®éng lín cßn nh÷ng ®èi t−îng cã biÕn ®éng nhá ch−a cã ®iÒu kiÖn cËp nhËt v× vËy b¶n ®å kÕt qu¶ vÒ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2003 lµ ch−a hoµn toµn mang tÝnh thêi sù cao.. KÕt qu¶ nghiªn cøu míi chØ thùc hiÖn cho mét khu vùc cÊp x· nªn ch−a thÓ kh¼ng ®Þnh vµ ®Ò xuÊt mét quy tr×nh x©y dùng b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt theo c¸c b−íc mµ ®Ò tµi ®· thùc hiÖn. 6.3. KiÕn nghÞ §Ó cã thÓ kh¼ng ®Þnh h¬n n÷a vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c b−íc x©y d−ng b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt mµ ®Ò tµi ®· thùc hiÖn lµ hoµn toµn hîp lý vµ cã thÓ ®−a ra øng dông ngoµi thùc tÕ th× cÇn ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo trªn nhiÒu khu vùc vµ ë c¸c quy m« kh¸c nhau. B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña x· Hoµ S¬n cÇn ph¶i cËp nhËt th−êng xuyªn vÒ sù biÕn ®éng vµ chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt. §ång thêi cÇn ph¶i bæ sung nh÷ng c¬ së d÷ liÖu cÇn thiÕt cho b¶n ®å sè, ®Ó thuËn lîi cho viÖc sö dông vµ khai th¸c th«ng tin phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý ®Êt ®¹i cña ®Þa ph−¬ng ®¹t hiÖu qu¶ cao.