Luận văn Xác định thời điểm thay thế trùn chỉ bằng thịt cá trong ương nuôi cá lăng nha (Mystus wyckioides)

aûi protid trong thöùc aên thaønh acid amin. Caùc acid amin thaám qua thaønh ruoät chuyeån tôùi caùc toå chöùc cô theå, taïi ñaây aicd amin ñöôïc söû duïng ñeå toång hôïp protid ñaëc hieäu cho cô theå ñoù. Protid giaù trò cao laø khi thaønh phaàn cuûa noù coù ñaày ñuû caùc acid amin caàn thieát ôû tæ leä thích hôïp. Thieáu moät trong caùc acid amin thieát yeáu seõ daãn ñeán roái loaïn caân baèng ñaïm, laøm cho vaät nuoâi chaäm lôùn, vaø xuoáng caân duø raèng caùc thaønh phaàn khaùc ñaày ñuû vaø laøm roái loaïn söû duïng taát caû caùc acid amin coøn laïi. Thieáu protid laøm cho toâm caù deã nhaïy caûm vôùi söï nhieãm truøng ñöôøng ruoät vaø ñöôøng hoâ haáp, chaäm lôùn vaø deã bò beänh. Khi thieáu protid seõ keùo theo caùc trieäu chöùng thieáu caùc dinh döôõng khaùc. Vì vaäy, haøm löôïng protid luoân laø yeáu toá quan troïng haøng ñaàu trong chaát löôïng cuûa thöùc aên toâm caù. Ñeå söû duïng protid coù hieäu quaû cao thöùc aên phaûi cung caáp ñuû naêng löôïng, sinh toá vaø muoái khoaùng. Lipid Lipid laø nguoàn sinh naêng löôïng quan troïng, gaáp 2,25 laàn glucid hay protid, laø dung moâi hoøa tan caùc vitamin A, D vaø coøn gaây höông vò toát cho thöùc aên toâm caù. Thaønh phaàn chính cuûa lipid laø acid beùo do ñoù phaàn quyeát ñònh tính chaát cuûa lipid thuoäc veà caùc acid beùo. Caùc acid beùo chöùa nhieàu noái ñoâi thöôøng coù nhieàu chaát dinh döôõng hôn caùc aicid beùo no. Nhu caàu caùc acid beùo thieát yeáu ñoái vôùi toâm caù coøn nhoû cao hôn toâm caù ñaõ tröôûng thaønh cho neân vieäc boå sung theâm môõ caù hay daàu gan möïc vaøo thöùc aên toâm caù khi coøn nhoû laø raát caàn thieát. Lipid goàm caùc lipid ñôn giaûn vaø lipid phöùc taïp trong ñoù colesterol laø moät lipid phöùc taïp raát quan troïng ñoái vôùi toâm, noù aûnh höôûng ñeán söï loät xaùc cuûa toâm vaø kích thích söï taêng tröôûng. Phospholipid raát caàn thieát, khoâng theå thieáu trong thöùc aên toâm caù. Noù aûnh höôûng tröïc tieáp trong cô cheá chuyeån hoùa chaát beùo, ñaåy nhanh söï taêng tröôûng toâm caù töø khi coøn nhoû cho ñeán khi thaønh thuïc (Nguyeãn Vaên Thoa vaø Baïch Thò Quyønh Mai, 1996). Glucid Trong dinh döôõng toâm caù, vai troø chính cuûa glucid laø sinh naêng löôïng. Tuøy theo gioáng loaøi maø toâm, caù coù khi hôn moät nöõa naêng löôïng cuûa khaåu phaàn laø do glucid cung caáp. Ngoaøi vai troø sinh naêng löôïng, ôû möùc ñoä nhaát ñònh, glucid coù caû vai troø taïo hình vì coù maët trong teá baøo vaø toå chöùc thòt toâm caù. Chuyeån hoùa glucid lieân quan chaët cheõ vôùi chuyeån hoùa protid vaø lipid. Cung caáp ñuû glucid trong thöùc aên seõ laøm giaûm phaân huûy protid ñeán möùc toái thieåu. Glucid theo nhu caàu dinh döôõng toâm caù chuû yeáu laø tinh boät. Tinh boät laø thaønh phaàn dinh döôõng chính cuûa caùc loaïi haït nguõ coác vaø ñaäu. Nhöng coù moät thaønh phaàn quan troïng khaùc laø cenluloza. Cenluloza coù khaû naêng ñieàu hoøa baøi tieát vaø kích thích caùc heä vi khuaån coù lôïi cho ñöôøng ruoät, taïo ñieàu kieän toát nhaát cho chöùc phaän toång hôïp cuûa chuùng (Nguyeãn Vaên Thoa vaø Baïch Thò Quyønh Mai, 1996). Vitamin Vai troø cuûa vitamin laø raát to lôùn ñoái vôùi cô theå, noù caàn thieát cho söï chuyeån hoùa chuû yeáu cuûa cô theå, trong ñoù coù quaù trình ñoàng hoùa vaø söû duïng caùc chaát dinh döôõng cuõng nhö quaù trình lôùn, xaây döïng teá baøo vaø toå chöùc cô theå. Vitamin phaàn lôùn khoâng ñöôïc toång hôïp trong cô theå maø ñöôïc cung caáp töø nguoàn thöùc aên ñoäng vaät vaø thöïc vaät. Thieáu vitamin seõ laø nguyeân nhaân cuûa nhieàu roái loaïn chuyeån hoùa quan troïng. Vì vaäy trong thaønh phaàn thöùc aên caàn cung caáp ñaày ñuû vitamin cho cô theå (Nguyeãn Vaên Thoa vaø Baïch Thò Quyønh Mai, 1996). Nhu caàu muoái khoaùng Theo Nguyeãn Vaên Thoa vaø Baïch Thò Quyønh Mai (1996), thì vai troø cuûa caùc chaát khoaùng ñoái vôùi toâm caù raát ña daïng, chuû yeáu laø quaù trình taïo hình maø ñaëc bieät laø voû, vaây, xöông, tham gia quaù trình taïo protid, caùc quaù trình enzyme, ñieàu hoøa chuyeån hoùa nöôùc, duy trì tính oån ñònh moâi tröôøng beân ngoaøi vaø söùc ñeà khaùng cuûa cô theå ñoái vôùi nhieãm truøng. Caùc chaát khoaùng coù trong nguyeân lieäu thöùc aên vôùi haøm löôïng lôùn töø haøng chuïc ñeán haøng traêm mg% coù khi haøng g% goïi laø caùc yeáu toá ña löôïng trong ñoù laø canxi, photpho, kali, natri, clo, sunfua. Löôïng chaát khoaùng chieám 2 – 4% troïng löôïng cô theå, moät nöûa chaát khoaùng ñoù laø yeáu toá taïo hình. Cô theå toâm caù khoâng theå saûn xuaát ñöôïc caùc chaát khoaùng, vì vaäy maø caùc chaát khoaùng phaûi ñöôïc cung caáp töø beân ngoaøi maø nguoàn cung caáp chính laø töø thöùc aên vaø moät phaàn chaát khoaùng coù töø moâi tröôøng nöôùc ñöôïc caù haáp thu qua mang. Heä Soá Thöùc AÊn Heä soá thöùc aên laø soá kg thöùc aên phaûi tieâu toán ñeå thu ñöôïc 1kg caù taêng troïng trong moät thôøi gian Heä soá thöùc aên ñöôïc tính bôûi coâng thöùc sau: Löôïng thöùc aên söû duïng FCR = Taêng troïng cuûa caù Heä soá thöùc aên caøng lôùn thì thöùc aên caøng keùm hieäu quaû. Ngaøy nay khi nuoâi troàng thuûy saûn phaùt trieån maïnh thì ñoøi hoûi phaûi giaûm heä soá thöùc aên xuoáng möùc thaáp nhaát, ruùt ngaén thôøi gian nuoâi, thu laïi lôïi nhuaän cao nhaát. Tuy nhieân vieäc ruùt ngaén heä soá thöùc aên coøn tuyø thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö ao, hoà, kyû thuaät nuoâi v…v… III. VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 3.1 Thôøi Gian vaø Ñia Ñieåm Nghieân Cöùu Chuùng toâi thöïc hieän ñeà taøi töø thaùng 03/2005 – 07/2005 taïi Traïi Thöïc Nghieäm Thuûy Saûn Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm TPHCM 3.2 Ñoái Töôïng Nghieân Cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu laø caù laêng nha ba ngaøy tuoåi, ñöôïc cho saûn xuaát taïi Traïi Thöïc Nghieäm Thuûy Saûn, Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm TPHCM. 3.3 Duïng Cuï Thí Nghieäm Beå kính coù kích thöôùc 40x40cm, soá löôïng 18 beå. Nhieät keá, DO test, pH test, NH4/NH3 test. Caân ñieän keá 2 soá leû, giaáy keû oâli. Vôït vôùt Moina vaø vôït loïc Moina. Thau nhöïa ñeå ñöïng caù. Thöùc aên: Moina, truøn chæ, caù haáp chín. Nguoàn nöôùc ñöôïc laáy töø hoà ñaát ñöôïc chöùa trong beå chöùa ñeå oån ñònh veà caùc maët thuûy, lyù, hoùa. Ñöôïc quy ñònh theo tieâu chuaån giaønh cho nuoâi troàng thuûy saûn. Boá Trí Thí Nghieäm Thí nghieäm ñöôïc boá trí trong beå kính, boá trí ngaãu nhieân 100 con caù ba ngaøy tuoåi trong moãi beå, caù khoûe maïnh, khoâng bò beänh, kích thöôùc ñoàng ñeàu. Sô ñoà boá trí thí nghieäm nhö sau: NT II (Loâ 1) NT ÑC (Loâ 1) NT ÑC (Loâ 2) NT IV (Loâ 1) NT V (Loâ 1) NT V (Loâ 2) NT IV (Loâ 2) NT III (Loâ 1) NT III (Loâ 2) NT I (Loâ 1) NT II (Loâ 2) NT IV (Loâ 3) NT I (Loâ 2) NT III (Loâ 3) NT II (Loâ 3) NT ÑC (Loâ 3) NT V (Loâ 3) NT I (Loâ 3) Hình 3.1 Beå kính boá trí thí nghieäm Thí nghieäm ñöôïc boá trí theo kieåu hoaøn toaøn ngaãu nhieân, goàm saùu nghieäm thöùc, moãi nghieäm thöùc goàm ba loâ vaø ñöôïc laëp laïi saùu laàn vaøo caùc thôøi ñieåm khaùc nhau. Moãi laàn laëp laïi ñeàu boác thaêm ngaãu nhieân cho moãi loâ thí nghieäm ñeå traùnh söï truøng laëp giöõa caùc laàn laëp laïi trong moãi nghieäm thöùc. Baûng 3.1 Caùch boá trí thí nghieäm vaø cho aên Thôøi ñieåm ñoåi thöùc aên Loaïi thöùc aên NT ĐC NT I NT II NT III NT IV NT V 4 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Trùn chỉ Trùn chỉ Trùn chỉ Trùn chỉ 5 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Cá tạp Trùn chỉ Trùn chỉ Trùn chỉ 6 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Cá tạp Cá tạp Trùn chỉ Trùn chỉ 7 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp Trùn chỉ 8 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp 9 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp 10 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp 11 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp 12 ngaøy tuoåi Trùn chỉ Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp Cá tạp ÔÛ moãi nghieäm thöùc ñeàu coù söï khaùc nhau veà thöùc aên, caù sau khi tieâu heát noaõn hoaøng (caù ba ngaøy tuoåi) ñöôïc cho aên Moina, qua ngaøy thöù hai (töùc caù boán ngaøy tuoåi) thì chuùng toâi tieán haønh thí nghieäm. Moät nghieäm thöùc caù boán ngaøy tuoåi (töùc nghieäm thöùc moät) ñöôïc cho aên thòt caù ñaõ ñöôïc haáp chín, caùc nghieäm thöùc coøn laïi ñöôïc cho aên truøn chæ. Sau moãi ngaøy thì laàn löôït thay caùc nghieäm thöùc cho aên truøn chæ baèng thòt caù ñeán khi naøo thay hoaøn toaøn caùc nghieäm thöùc cho aên truøn chæ baèng thòt caù. Rieâng nghieäm thöùc ñoái chöùng vaãn cho aên truøn chæ bình thöôøng ñeán khi keát thuùc thí nghieäm. Trong quaù trình laøm thí nghieäm caùc ñieàu kieän nhö nhieät ñoä, DO, pH vaãn giöõ khoâng ñoåi, keát thuùc thí nghieäm khi caù 12 ngaøy tuoåi. Trong quaù trình laøm thí nghieäm thöôøng xuyeân theo doõi caùc hoaït ñoäng baét moài cuûa caù, quan saùt hoaït ñoäng aên nhau, quan saùt thöùc aên thöøa vaø siphon ngaøy hai laàn. 3.5 Cách Thức Chăm Sóc và Cho Ăn 3.5.1 Khảo sát một số yếu tố chất lượng nước - Nhiệt độ nước: đo hằng ngày vào buổi sáng và buổi chiều bằng nhiệt kế - DO (mg O2/L): ño hai laàn trong moät ñôït thí nghieäm vaø ño bằng test DO vào buổi sáng và buổi chiều. - pH: ño hai lần một ngày bằng test pH, moät tuaàn ño moät laàn. - NH4/NH3+: ño hai lần một ngày bằng test NH4/NH3+, moät tuaàn ño moät laàn. 3.5.2 Cho ăn và chăm sóc 3.5.2.1 Cho aên a/ Moina, truøn chæ Moina ñöôïc vôùt trong ao vaø ñöôïc loïc saïch tröôùc khi cho caù aên. Cho caù aên Moina khi ba ngaøy tuoåi luùc naøy caù ñaõ tieâu heát noaõn hoaøng. Truøn chæ ñöôïc mua veà röûa saïch loaïi boû heát chaát baån vaø ñöôïc löu giöõ trong nöôùc chaûy. Khi caù ñöôïc boán ngaøy tuoåi thì cho caù aên baèng truøn chæ caùc nghieäm thöùc II, nghieäm thöùc III, nghieäm thöùc IV, nghieäm thöùc V vaø nghieäm thöùc ñoái chöùng. b/ Thòt caù Thòt caù maø chuùng toâi söû duïng laø thòt caù roâ phi töø Traïi Thöïc Nghieäm Thuûy Saûn. Caù sau khi ñöôïc baét leân, boû mang, röûa saïch ñeå loaïi boû chaát baån baùm treân cô theå caù. Sau khi laøm saïch ñöôïc ñem ñi haáp chín ñeå loaïi boû maàm beänh. Nghieäm thöùc I (töùc caù boán ngaøy tuoåi) thì chuùng toâi cho aên thòt caù, sau moãi ngaøy thì laàn löôïc thay theá truøn chæ baèng thòt caù ôû moãi nghieäm thöùc, rieâng nghieäm thöùc ñoái chöùng vaãn cho aên truøn chæ. Sau khi cho aên, thöùc aên coøn dö ñöôïc baûo quaûn trong tuû ñaù ñeå traùnh söï phaân huûy cuûa thòt caù laøm thöùc aên vaø baûo quaûn thöùc aên ñöôïc laâu hôn. Khoâng neân haáp caù quaù laâu laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa thöùc aên. Tröôùc khi cho caù aên chuùng toâi haáp laïi thöùc aên ñaõ baûo quaûn trong tuû laïnh. Caùch thöùc chaêm soùc Cá bắt đầu thí nghiệm laø cá ba ngày tuổi, ương trong chín ngày thì cá đạt kích thöôùc trung bình khoảng (1,1 – 2,705) cm Mỗi ngày cho cá ăn và quan sát lượng thức ăn trong beå để điều chỉnh lương thức ăn cho phù hợp, đảm bảo cá không bị đói, không còn lượng thức ăn thừa laøm ôi nhiễm môi trường nước ảnh hưởng đến cá. Thay nước một ngày hai lần để cung cấp O2 đầy đủ và cá không bị ngợp. Mực nước thay khoảng 2/3 löôïng nöôùc cuõ. Thường xuyên quan sát hoạt động của cá để có bieän phaùp xöû lý kịp thời. Siphon bể để loại bỏ những thức ăn cũ mà cá chưa ăn heát còn dư lại. Caùc Chæ Tieâu Theo Doõi Chuùng toâi tieán haønh theo doõi caùc chæ tieâu sau ñaây Tæ leä soáng Chuùng toâi tieán haønh xaùc ñònh tæ leä soáng khi keát thuùc thí nghieäm (caù 12 ngaøy tuoåi) ôû moãi loâ vaø ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: Soá caù coøn laïi Tyû leä soáng (%) = Î100 Soá caù ban ñaàu Taêng tröôûng veà chieàu daøi vaø troïng löôïng Chuùng toâi tieán haønh ño chieàu daøi vaø caân troïng löôïng sau khi caù ñaõ ñaït 12 ngaøy tuoåi, baét ngaãu nhieân 30 con ñeå ño chieàu daøi vaø caân troïng löôïng. Toång chieàu daøi thu ñöôïc Chieàu daøi trung bình = (mm) Toång soá caù ño chieàu daøi Toång troïng löôïng thu ñöôïc Troïng löôïng TB = (g) Toång soá caù caân troïng löôïng 3.7 Phöông Phaùp Xöû Lyù Soá Lieäu Chuùng toâi xöû duïng phaàn meàm Statgraphics for Windows 7.0 ñeå xöû lyù caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc trong quaù trình laøm thí nghieäm nhö : Taêng troïng cuûa caù, chieàu daøi cuûa caù vaø tæ leä soáng. Söï khaùc bieät giöõa caùc nghieäm thöùc ñöôïc so saùnh theo traéc nghieäm LSD (p<0,05). IV. KEÁT QUAÛ VAØ THAÛO LUAÄN Vieäc öông nuoâi thaønh coâng caùc loaøi caù boät baèng caùch söû duïng thöùc aên nhaân taïo thay theá thöùc aên töï nhieân maø cuï theå laø ñoäng vaät noåi ñaõ ñöôïc baùo caùo ôû nhieàu loaøi caù nhö treâ phi, cheùp (Kerdchuen vaø Legendre, 1994; Dabrowski and Bardega, 1994; trích bôûi Nguyeãn Thò Ngoïc Lan, 2004) vaø ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi khuynh höôùng hieän nay trong öông nuoâi caùc loaøi thuûy saûn caøng sôùm caøng toát. Trong soá nhieàu loaøi ñoäng vaät noåi khaùc nhau, gioáng Moina (Cladocera) vaø truøn chæ ñöôïc söû duïng phoå bieán nhaát vì chuùng khoâng laøm maát döôõng chaát trong nöôùc nhö thöùc aên cheá bieán vaø kích thöôùc phuø hôïp vôùi côû mieäng cuûa haàu heát caùc loaøi caù (Verreth vaø ctv.,1993; trích bôûi Nguyeãn Thò Ngoïc Lan, 2004). Trong nghieân cöùu cuõng nhö trong thöïc teá, vieäc chuyeån töø thöùc aên töôi soáng sang thöùc aên nhaân taïo, neáu khoâng aûnh höôûng ñeán söï taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa caù boät thì neân söû duïng thöùc aên nhaân taïo sẽ haïn cheá ñöôïc beänh laây nhieãm töø thöùc aên töôi soáng vaø chuû ñoäng ñöôïc nguoàn thöùc aên trong öông nuoâi. 4.1 Caùc Yeáu Toá Beân Ngoaøi Taùc Ñoâïng leân Söï Taêng Tröôûng cuûa Caù Nöôùc laø moät nhaân toá khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng nuoâi troàng thuûy saûn, laø moâi tröôøng soáng cuûa caù cuõng nhö caùc loaøi sinh vaât döôùi nöôùc khaùc. Caùc yeáu toá thuûy, lyù, hoaù cuûa nöôùc phaàn naøo cuõng laøm aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa caù, söï baét moài vaø khaû naêng haáp thuï thöùc aên cuûa caù. Do ñoù, trong quaù trình nuoâi caàn phaûi quan taâm ñeán chaát löôïng cuûa moâi tröôøng, hay noùi caùch khaùc chuùng ta phaûi quan taâm ñeán chaát löôïng nöôùc, taïo moâi tröôøng soáng thích hôïp cho söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caù. Nöôùc maø chuùng toâi söû duïng trong quaù trình laøm thí nghieäm laø nöôùc ñöôïc laáy töø hoà ñaát coù chaát löôïng töông ñoái toát vaø ñöôïc chöùa trong beå 1000L ñaõ oån ñònh phaàn naøo caùc yeáu toá thuûy, lyù, hoaù cho neân khoâng laøm aûnh höôûng nhieàu ñeán caù. Baûng 4.1 Caùc yeáu toá moâi tröôøng nöôùc trong quaù trình thí nghieäm Caùc yeáu toá moâi tröôøng Dao ñoäng Nhieät ñoä (0C) 26 - 30 DO (mg 02/L) 4 - 5 pH 7,2 – 7,5 NH4/NH3 (mg/L) < 0,004 Nhieät ñoä Nhieät ñoä aûnh höôûng tröïc tieáp hay giaùn tieáp leân söï taêng tröôûng, phaùt trieån cuûa caù. Vì caù laø ñoäng vaät bieán nhieät cho neân nhieät ñoä cô theå thay ñoåi theo nhieät ñoä moâi tröôøng. Moïi söï thay ñoåi nhieät ñoä beân ngoaøi ñeàu aûnh höôûng raát lôùn ñeán quaù trình trao ñoåi chaát. Moãi loaøi caù, tuøy thuoäc vaøo giai ñoaïn phaùt trieån maø caàn moät nhieät ñoä khaùc nhau. Nhieät ñoä cao quaù hay thaáp quaù cuõng laøm aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa caù. Trong suoát quaù trình thí nghieäm thì chuùng toâi ño ñöôïc nhieät ñoä dao ñoäng töø (26 – 30) OC, ñaây laø nhieät ñoä thích hôïp cho caù laêng nha sinh tröôûng vaø phaùt trieån toát. Oxygen hoøa tan trong nöôùc (DO) Cuõng nhö con ngöôøi, caù cuõng caàn coù moät löôïng oxy nhaát ñònh ñeå duy trì söï soáng, cuõng nhö söï phaùt trieån bình thöôøng cuûa cô theå . Haøm löôïng oxygen coù trong nöôùc laø nhôø söï khuyeách taùn töø khoâng khí, nhôø quaù trình quang hôïp, … ñeå laøm taêng löôïng oxygen khuyeách taùn vaøo nöôùc, coù nhieàu kyû thuaät ñöôïc aùp duïng nhö khaáy ñoäng nöôùc, duøng maùy suïc khí, taïo soùng… Nhu caàu oxygen cuûa caùc loaøi caù khaùc nhau thì khaùc nhau, vaø coøn tuyø thuoäc vaøo gioáng loaøi, giai ñoaïn soáng (tröùng, aáu truøng, tröôûng thaønh), hoaït ñoäng soáng (aên, taêng tröôûng, sinh saûn) maø cung caáp löôïng oxy thích hôïp. AÛnh höôûng cuûa oxygen treân caù coøn tuøy thuoäc vaøo caùc yeáu toá khaùc nhö nhieät ñoä, aùp suaát khí quyeån, ñoä maën, … söï thích öùng cuûa caù. Trong quaù trình laøm thí nghieäm thì chuùng toâi tieán haønh ño oxy, vaø thaáy haøm löôïng oxy trong khoaûng (4 – 5) mg/L. Ñaây laø khoaûng oxy hoøa tan thích hôïp cho caù laêng nha hoaït ñoâng, khoâng aûnh höôûng ñeán söï baét moài, söï di chuyeån cuûa caù,… pH pH bieán ñoåi veà phía acid hay kieàm laøm taêng quaù trình tieát chaát nhaøy, chaát nhaøy baùm treân beà maët mang seõ laøm ngaên caûn quaù trình trao ñoåi khí giöõa maùu vaø nöôùc. ÔÛ pH quaù thaáp, mang caù bò toån thöông vaø caù khoâng coøn khaû naêng hoâ haáp. Khi caù ñöôïc chuyeån töø moâi tröôøng naøy sang moâi tröôøng khaùc coù söï khaùc bieät veà pH lôùn thì caù coù theå bò soác vaø coù khaû naêng cheát cho duø pH ôû caû hai moâi tröôøng vaãn naèm trong khoaûng cho pheùp ñeå nuoâi caù. pH laø yeáu toá chæ thò cho moâi tröôøng nöôùc toát hay xaáu. Theo Swingle, 1989 (trích bôûi Vuõ Quang Thuûy, 1997) pH dao ñoäng töø 6,5 – 9 laø thích hôïp cho toâm caù nuoâi. Tuy nhieân moãi loaøi caù ñeàu coù moät khoaûng pH thích hôïp vaø khoaûng pH toát nhaát cho söï phaùt trieån cuûa toâm caù nöôùc ngoït laø 6,5 – 7,5. pH maø chuùng toâi ño ñöôïc trong quaù trình thí nghieäm naèm trong khoaûng töø 7,3 – 7,5 ñaây laø khoaûng pH thích hôp cho caù laêng nha phaùt trieån bình thöôøng. 4.1.4 Amonia Amonia coù ñöôïc trong ao, hoà laø do söï phaân huûy cuûa thöùc aên, muøn baû höu cô, … Khi noàng ñoä amonia trong nöôùc taêng cao seõ laøm ngaên caûn quaù trình tieát amonia, laøm gia taêng tieâu hao oxygen, toån thöông mang, khaû naêng vaän ñoäng cuûa caù, vaø khaû naêng vaän chuyeån oxygen cuûa maùu. Chuùng laøm öùc cheá söï sinh tröôûng bình thöôøng, giaûm khaû naêng choáng beänh. Khi pH taêng cao cuõng laøm gia taêng tính ñoäc cuûa amonia. Amonia maø chuùng toâi ño ñöôïc trong luùc thí nghieäm naèm trong khoaûng töø (0,001-0,004) mg/L. Ñaây laø khoaûng amonia ít laøm aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa caù laêng nha. 4.2 Caùc Yeáu Toá Beân Trong Taùc Ñoâïng leân Söï Taêng Tröôûng cuûa Caù Toác ñoä tieâu hoùa cuûa caù bieåu thò cöôøng ñoä phaân giaûi cuûa thöùc aên trong oáng tieâu hoùa döôùi taùc duïng cuûa caùc enzyme tieâu hoùa, noù lieân heä ñeán khoái löôïng thöùc aên ñöôïc phaân giaûi vaø khoái löôïng vaät chaát môùi ñöôïc taïo thaønh. Toác ñoä tieâu hoùa cuûa caù phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá beân trong cuõng nhö beân ngoaøi Caùc yeáu toá beân trong nhö loaøi caù, tuoåi caù nhoû thì cöôøng ñoä trao ñoåi chaát cao hôn caù lôùn, phaùi tính, dinh döôõng vaø ñoùi, caù aên caùc loaïi thöùc aên khaùc nhau thì cöôøng ñoä trao ñoåi chaát khaùc nhau. Caùc yeáu toá ñoù laøm aûnh höôûng ñeán toác ñoä tieâu hoùa, laøm aûnh höôûng ñeán quaù trình trao ñoåi chaát töø ñoù laøm aûnh höôûng ñeán söï taêng tröôûng cuûa caù. 4.3 Thaønh Phaàn Dinh Döôõng cuûa Thöùc AÊn trong Thí Nghieäm Dinh döôõng laø söï cung caáp nhöõng vaät chaát caàn thieát cho vieäc duy trì ñôøi soáng (trao ñoåi chaát). Moät soá vaät lieäu seõ ñöôïc duøng cho cho söï xaây döïng caùc toå chöùc cuûa cô theå (ñoàng hoùa) vaø moät soá taïo ra naêng löôïng (dò hoùa). Thöùc aên cuûa ñoäng vaät coù theå phaân chia thaønh thöùc aên naêng löôïng vaø thöùc aên sinh tröôûng nhö carbohydrate, lipid vaø protein vaø thöùc aên khoâng naêng löôïng nhö caùc khoaùng chaát, vitamin, nöôùc, vaø oxygen. Phaàn lôùn caùc thöùc aên khoâng naêng löôïng ñoùng vai troø boå sung cho caùc thöùc aên naêng löôïng vaø maët daàu trong chuùng ñoøi hoûi vôùi soá löôïng raát nhoû (caùc vitamin, caùc khoaùng chaát) nhöng chuùng raát caàn thieát cho ñôøi soáng. Giaù trò dinh döôõng cuûa khaåu phaàn thöùc aên ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc yeáu toá sau: - Moät söï caân baèng giöõa caùc thöùc aên naêng löôïng vaø sinh tröôûng (carbohydrate, lipid vaø protein) nhaèm ñaûm baûo söï cung caáp vaät lieäu naêng löôïng cho hoaït ñoäng ñoàng hoùa toái haûo vaø vaät lieäu soáng cho söï phaùt trieån bao goàm kieán taïo moâ, sinh saûn vaø thaønh laäp caùc saûn phaåm maø cô theå caàn (hemoglobin, hormone, enzyme,…). - Söï hieän dieän cuûa caùc nguyeân toá (khoaùng chaát) nhaát laø nguyeân toá vi löôïng vaø chaát xuùc taùc caàn thieát (vitamin). - Söï cung caáp ñaày ñuû thöùc aên boå sung. - Ngoaøi ra, giaù trò dinh döôõng cuûa khaåu phaàn thöùc aên coøn ñöôïc xaùc ñònh bôûi khaû naêng caù coù theå tieâu hoùa vaø haáp thuï toát nhaát. Noù phuï thuoäc traïng thaùi vaät lyù cuûa thöùc aên, loaïi vaø soá löôïng cuûa enzyme trong oáng tieâu hoùa. Qua phaân tích thaønh phaàn döôõng chaát trong thöùc aên laø thòt caù do boä moân Dinh Döôõng Gia Suùc, Khoa Chaên Nuoâi Thuù Y, Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm Tp.HCM, thu ñöôïc keát quûa qua Baûng 4.2 Baûng 4.2 Thaønh phaàn döôõng chaát(%) trong thòt caù Loaïi thöùc aên Ñaïm Beùo Xô VCK KTS Thòt caù 15,54 5,26 25,47 3,71 Chuù thích: VCK: Vaät chaát khoâ (%) KTS: Khoaùng toång soá (%) Qua keát quaû phaân tích chuùng toâi thaáy raèng thòt caù coù haøm löôïng cao nhaát (15,54%), haøm löôïng chaát beùo vaø vaät chaát khoâ cuûa caù taïp cuõng cao hôn truøn chæ, haøm löôïng ñaïm cuûa truøn chæ laø 8,62%, chaát beùo laø 2,00%. Nhìn chung thì thòt caù coù haøm löôïng dinh döôõng cao hôn truøn chæ. 4.4 Ñaùnh Giaù veà Söï Taêng Tröôûng cuûa Caù Laêng Nha Taêng tröôûng laø söï taêng leân veà kích thöôùc vaø troïng löôïng cô theå theo thôøi gian hay laø keát quaû cuûa quaù trình söû duïng vaø haáp thuï thöùc aên, ñoù cuõng chính laø quaù trình ñoàng hoaù xaûy ra trong cô theå. Söï taêng tröôûng cuûa caù aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá quan troïng nhö thöùc aên, maät ñoä nuoâi, moâi tröôøng soáng, chaát löôïng con gioáng, tình traïng cô theå, … trong ñoù yeáu toá quan troïng nhaát laø thöùc aên vaø noù coù yù nghóa raát to lôùn. Ñeå ñaùnh giaù söï taêng tröôûng cuûa caù laêng nha. Chuùng toâi boá trí thí nghieäm trong beå kính coù kích thöôùc 40x40 cm, goàm saùu nghieäm thöùc, moãi nghieäm thöùc goàm ba loâ, moãi loâ boá trí 100 con, caù boá trí laø caù ba ngaøy tuoåi vaø ñöôïc cho aên Moina. Khi caù ñöôïc boán ngaøy tuoåi thì coù moät nghieäm thöùc cho aên thòt caù (NT I) vaø laøm töông töï cho ñeán nghieäm thöùc thöù V. Rieâng nghieäm thöùc ñoái chöùng vaãn cho aên truøn chæ. Ñeå tieán haønh theo doõi ngay tuoåi naøo coù theå cho aên thòt caù thay truøn chæ laø toát nhaát. Moãi nghieäm thöùc laëp laïi saùu laàn, cheá ñoä chaêm soùc laø nhö nhau giöõa caùc nghieäm thöùc, sau khi keát thuùc thí nghieäm thì tieán haønh ñeám tæ leä soáng vaø baét ngaãu nhieân 30 con ñeå xaùc ñònh chieàu daøi vaø troïng löôïng. Hình 4.1 Caù laêng nha ba ngaøy tuoåi 4.4.1 Söï taêng tröôûng veà chieàu daøi Ñeå khaûo saùt söï taêng tröôûng veà chieàu daøi cuûa caù laêng nha. Chuùng toâi baét ngaãu nhieân 30 con trong moãi loâ cuûa töøng nghieäm thöùc ra ño chieàu daøi vaø laáy trung bình chung giöõa caùc loâ vaø caùc laàn laëp laïi, vaø cho ñöôïc soá lieäu döôùi ñaây Baûng 4.3 Chieàu daøi trung bình (cm) caù laêng nha 12 ngaøy tuoåi qua saùu laàn thí nghieäm Laàn thí nghieäm Nghieäm thöùc ÑC I II III IV V Laàn 1 2,41 1,106 1,189 1,462 1,621 1,909 Laàn 2 2,5 1,12 1,172 1,521 1,528 1,707 Laàn 3 2,54 1,15 1,407 1,583 1,717 2,024 Laàn 4 2,69 1,134 1,28 1,534 1,758 2,079 Laàn 5 2,54 1,022 1,055 1,172 1,564 1,849 Laàn 6 2,53 1,107 1,24 1,39 1,516 1,748 Trong quaù trình boá trí thí nghieäm caùc ñieàu kieän ñöôïc kieåm soaùt nhö nhau, khoâng coù söï sai khaùc trong caùc nghieäm thöùc. CDTB ban ñaàu cuûa caù giöõa caùc nghieäm thöùc laø nhö nhau (0,075 cm) vaø giöõa caùc laàn thí nghieäm khoâng coù söï sai khaùc. Sau khi caù ñöôïc 12 ngaøy tuoåi thì chuùng toâi nhaän thaáy coù söï taêng leân veà chieàu daøi giöõa caùc nghieäm thöùc, trong ñoù thì nghieäm thöùc ñoái chöùng coù chieàu daøi lôùn nhaát cuï theå laø 2,53cm, chieàu daøi thaáp nhaát laø nghieäm thöùc I cuï theå laø 1,11 cm. Qua keát quaû thoáng keâ thì chuùng toâi nhaän thaáy coù söï sai khaùc chieàu daøi veà maët thoáng keâ giöõa caùc nghieäm thöùc (p 0,05). Ñoà thò 4.1 Chieàu daøi trung bình cuûa caù laêng nha trong thí nghieäm Qua Baûng 4.3 vaø Ñoà thò 4.1 laø keát quaû thu ñöôïc trong quaù trình thöïc nghieäm, cho chuùng ta thaáy chieàu daøi taêng leân cao nhaát laø nghieäm thöùc ñoái chöùng (töùc nghieäm thöùc cho aên truøn chæ) ngay töø khi baét ñaàu thí nghieäm, keá ñeán laø nghieäm thöùc V, nghieäm thöùc IV, nghieäm thöùc cho chieàu daøi thaáp nhaát laø nghieäm thöùc I cuï theå laø 1,1cm. Giöõa caùc laàn laëp laïi khoâng coù söï sai bieät. Ñieàu ñoù cuõng phuø hôïp vôùi taäp tính aên khi coøn nhoû cuûa caù laêng nha, khi coøn nhoû thì thöùc aên öa thích laø truøn chæ, hay moài soáng di ñoäng. Sau khi chuyeån ñoåi thöùc aên töø Moina sang thòt caù. ÔÛ nghieäm thöùc I (töùc caù boán ngaøy tuoåi) thì chuùng toâi thaáy caù cheát nhieàu, caù cheát coù hieän töôïng buïng phình to, khi quan saùt thöùc aên thaáy thöùc aên coøn dö raát nhieàu. Khi caù ñöôïc 12 ngaøy tuoåi thì kích thöôùc cuûa caù ôû nghieäm thöùc naøy so vôùi caùc nghieäm thöùc khaùc laø coù söï sai khaùc raát lôùn. Hình 4.2 Caù laêng nha 12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc I) Nghieäm thöùc II, III (töùc caù ñöôïc 5, 6 ngaøy tuoåi) thì tieán haønh thay theá truøn chæ baèng thòt caù cho thaáy caù cuõng coù hieän töôïng cheát raõi raùc, kích thöôùc cuûa caù ôû nghieäm thöùc naøy vaãn coøn nhoû so vôùi nghieäm thöùc IV, V. Hình 4.3 Caù laêng nha 12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc II) Hình 4.4 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc III) Ñieàu ñoù cho thaáy heä tieâu hoùa cuûa caù laêng nha noùi rieâng vaø cuûa caùc loaøi caù khaùc khi coøn nhoû phaùt trieån chöa hoaøn thieän, chöa thích hôïp vôùi loaïi thöùc aên ñöôïc cung caáp laø thòt caù ngay töø ñaàu. Do ôû giai ñoaïn naøy moät soá caù laêng nha cheát do khoâng aên ñöôïc thöùc aên hoaëc moät soá khaùc aên ñöôïc thöùc aên, nhöng tieâu hoùa vaø haáp thu thöùc aên khoâng toát neân coù möùc ñoä taêng tröôûng chaäm vaø söùc soáng keùm. ÔÛ nghieäm thöùc IV vaø nghieäm thöùc V (töùc caù 7, 8 ngaøy tuoåi) môùi tieán haønh thay theá truøn chæ baèng thòt caù. Chuùng toâi quan saùt thaáy caù cheát ít vaø coù söï taêng leân veà kích thöôùc so vôùi kích thöôùc ban ñaàu vaø so vôùi nghieäm thöùc I, II, III, nhöng vaãn nhoû hôn so vôùi nghieäm thöùc ñoái chöùng vaø coù söï sai khaùc veà maët thoáng keâ (p < 0,05). Do ôû hai nghieäm thöùc naøy caù ñaõ lôùn leân veà kích thöôùc, heä tieâu hoùa phaàn naøo phaùt trieån hoaøn thieän so vôùi nghieäm thöùc I, II, III. Cho neân caù laêng nha aên ñöôïc thòt caù ngay khi chuùng toâi thay theá hoaøn toaøn truøn chæ baèng thòt caù nhöng so vôùi nghieäm thöùc ñoái chöùng vaãn nhoû hôn. Do khi thay theá hoaøn toaøn truøn chæ baèng thòt caù thaáy caù vaãn aên nhöng kích thöôùc vaãn nhoû maëc duø haøm löôïng ñaïm cuûa caù taïp cao hôn truøn chæ coù theå laø do caù laêng nha aên chöa quen thöùc aên môùi laø thòt caù haáp chín, chöa haáp thu ñöôïc heát chaát dinh döôõng trong thòt caù. Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi taäp tính aên cuûa caù laêng nha laø aên moài ñoäng vaät, ñaëc bieät laø aên moài soáng di ñoäng vaø moài soáng vaãn thích hôïp hôn caùc moài khaùc. Hình 4.5 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc IV) Hình 4.6 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc V) 4.4.2 Söï taêng tröôûng veà troïng löôïng Ñeå khaûo saùt söï taêng tröôûng veà troïng löôïng cuûa caù laêng nha. Chuùng toâi baét ngaãu nhieân 30 con trong moãi loâ cuûa tröøng nghieäm thöùc ra caân troïng löôïng, vaø laáy trung bình chung giöõa caùc loâ vaø caùc laàn laëp laïi vieäc caân troïng löôïng ñöôïc tieán haønh ñoàng thôøi vôùi ño chieàu daøi vaø cho ñöôïc soá lieäu döôùi ñaây. Baûng 4.4 Troïng löôïng trung bình (g) caù laêng nha 12 ngaøy tuoåi qua saùu laàn thí nghieäm Laàn thí nghieäm Nghieäm thöùc ÑC I II III IV V Laàn 1 0,15 0,013 0,02 0,018 0,049 0,085 Laàn 2 0,163 0,01 0,017 0,023 0,038 0,051 Laàn 3 0,167 0,021 0,028 0,035 0,055 0,086 Laàn 4 0,177 0,017 0,021 0,03 0,044 0,078 Laàn 5 0,143 0,014 0,018 0,023 0,039 0,06 Laàn 6 0,139 0,014 0,017 0,025 0,033 0,047 Qua Baûng 4.4 thì chuùng ta thaáy troïng löôïng trung bình cuûa caù laêng nha ôû caùc nghieäm thöùc taêng daàn theo thôøi gian. Khi keát thuùc thí nghieäm thì troïng löôïng cao nhaát laø nghieäm thöùc ñoái chöùng (NT cho aên Moina vaø truøn chæ) cuï theå laø 0,156 g so vôùi troïng löôïng ban ñaàu laø 0,001 g. Trong caùc nghieäm thöùc thí nghieäm cho aên thòt caù, thì thaáy thaáp nhaát vaãn laø nghieäm thöùc I (cho aên thòt caù khi caù laêng nha ñöôïc boán ngaøy tuoåi) caù coù troïng löôïng laø 0,015 g. Ñoà thò 4.2 Troïng löôïng (g) cuûa caù laêng nha trong thí nghieäm Qua Ñoà thò 4.2 ta thaáy caùc nghieäm thöùc söû duïng thöùc aên laø thòt caù luoân coù söï taêng troïng thaáp hôn so vôùi caù söû duïng thöùc aên töôi soáng. Do thöùc aên töôi soáng laø loaïi thöùc aên öa thích cuûa caù laêng nha trong giai ñoaïn caù boät. Qua keát quûa xöû lyù thoáng keâ thì chuùng toâi nhaän thaáy giöõa nghieäm thöùc I vaø caùc nghieäm thöùc III, nghieäm thöùc IV, nghieäm thöùc V söï sai khaùc coù yù nghóa veà maët thoáng keâ (p < 0,05). Qua keát quaû xöû lyù thoáng keâ thì giöõa nghieäm thöùc I vaø nghieäm thöùc II. Giöõa nghieäm thöùc II vaø nghieäm thöùc III söï sai khaùc khoâng coù yù nghóa veà maët thoáng keâ (p>0,05). Qua keát quaû xöû lyù thoáng keâ thì giöõa loâ moät vaø loâ ba trong cuøng moät nghieäm thöùc coù söï sai khaùc nhau veà maët thoáng keâ (p 0,05). Sau khi caù tieâu heát noaõn hoaøng thì chuùng toâi cho caù aên Moina. Khi caù boán ngaøy tuoåi cho aên thòt caù (töùc nghieäm thöùc I), qua quan saùt trong quaù trình thí nghieäm thì chuùng toâi nhaän thaáy caù khoâng aên ngay khi vöøa boû thòt caù vaøo. Sau moät thôøi gian sau thì coù moät ít caù tôùi aên nhöng aên chöa maïnh, thaáy thöùc aên coøn dö raát nhieàu. Hình 4.7 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc I) Troïng löôïng cuûa caù taêng hôn so vôùi ban ñaàu nhöng khoâng ñaùng keå ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích nhö sau. Do nhöõng ngaøy ñaàu khi chuyeån ñoåi töø Moina sang thòt caù heä tieâu hoùa cuûa caù laêng nha phaùt trieån chöa hoaøn thieän, chöa coù khaû naêng tieát enzyme tieâu hoùa thòt caù. Moät vaøi caù theå coù aên nhöng vaãn chaäm lôùn laø do chöa haáp thu ñöôïc caùc chaát dinh döôõng coù trong thòt caù. ÔÛ nghieäm thöùc II vaø nghieäm thöùc III thì thaáy caù cuõng khoâng lôùn so vôùi nghieäm thöùc ñoái chöùng vaø hai nghieäm thöùc coøn laïi. Qua Baûng 4.4 chuùng toâi thaáy caù laêng nha ôû hai nghieäm thöùc naøy troïng löôïng coù taêng so vôùi ban ñaàu nhöng khoâng ñaùng keå. Ñieàu ñoù caøng khaúng ñònh theâm moät laàn nöõa khi caù chöa lôùn thì truøn chæ vaãn laø thöùc aên thích hôïp nhaát. Hình 4.8 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc II) Hình 4.9 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc III) ÔÛ nghieäm thöùc IV, nghieäm thöùc V (töùc caù ñöôïc 7, 8 ngaøy tuoåi) môùi tieán haønh cho aên thòt caù. Caù laêng nha ôû nghieäm thöùc naøy ñaõ coù söï lôùn leân veà troïng löôïng, cuõng nhö chieàu daøi. Do ñaõ ñöôïc cho aên Moina vaø truøn chæ ngay töø ñaàu neân heä tieäu hoùa phaàn naøo cuõng phaùt trieån hoaøn chænh hôn ba nghieäm thöùc ñaàu, neân khi thay theá truøn chæ baèng thòt caù thì thaáy caù aên ngay khi vöøa boû vaøo, löôïng thöùc aên coøn dö raát ít, caùc loâ haàu nhö khoâng dö thöùc aên, caù cheát ít. Ô û hai nghieäm thöùc naøy thì troïng löôïng cuûa caù vaãn coøn nhoû hôn so vôùi nghieäm thöùc ñoái chöùng (NT cho aên Moina vaø truøn chæ). Hình 4.10 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc IV) Hình 4.11 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc V) Theo phaân tích thì haøm löôïng ñaïm trong thòt caù cao hôn trong truøn chæ, nhöng caù laêng nha laïi chaäm lôùn. Ñieàu ñoù coù theå do trong thòt caù thieáu moät soá nguyeân toá vi löôïng caàn thieát cho quaù trình bieán döôõng hoaëc laø cô theå caù chöa tieát ñöôïc enzyme ñeå tieâu hoùa thòt caù neân caù chaäm lôùn. Maët khaùc trong thòt caù yeáu toá muøi vò ñeå kích thích caù theøm aên vaø tieát ra dòch tieâu hoùa thaáp cho neân caù aên ít. Nhöng qua phaân tích thoáng keâ thì tæ leä soáng ôû hai nghieäm thöùc naøy khoâng sai khaùc vôùi nghieäm thöùc ñoái chöùng (p > 0,05). Ñieàu naøy laøm chuùng ta laïc quan hôn, chuùng ta coù theå thay theá truøn chæ baèng thòt caù trong saûn xuaát gioáng caù laêng nha khi caù ñöôïc baûy, taùm ngaøy tuoåi. Nghieäm thöùc ñoái chöùng laø nghieäm thöùc ñöôïc cho aên thöùc aên töôi soáng ngay töø ñaàu trong suoát quaù trình thí nghieäm. Truøn chæ laø thöùc aên öa thích cuûa moät soá loaøi caù khi coøn nhoû, laø thöùc aên phuø hôïp cho caù con, neân caù laêng nha aên nhieàu, haáp thuï toát thöùc aên, thaønh phaàn döôõng chaát caân ñoái. Neân caù coù troïng löôïng cao nhaát so vôùi caùc nghieäm thöùc khaùc, söùc ñeà khaùng caù cao, quan saùt thaáy caù lôùn nhanh, tæ leä soáng cao. Hình 4.12 Caù laêng nha12 ngaøy tuoåi (nghieäm thöùc ñoái chöùng) Trong quaù trình thí nghieäm thì chuùng toâi nhaän thaáy thöùc aên trong nghieäm thöùc ñoái chöùng haàu nhö laø khoâng coøn trong beå kính, moài soáng kích thích söï theøm aên cuûa caù laêng nha. Do caù boät coù söùc soáng coøn yeáu raát deã bò nhieãm beänh, khaû naêng ñeà khaùng keùm ñoái vôùi ñieàu kieän khoâng coù lôïi cho chuùng. Vì vaäy thöùc aên laø moät trong nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi, söï taêng tröôûng, nhaát laø trong giai ñoaïn caù môùi bieát aên. Thòt caù laø thöùc aên khoâng phuø hôïp vôùi caù khi coøn nhoû, neân quan saùt thaáy caù aên ít, chaäm lôùn, do thöùc aên khoâng tieâu hoùa ñöôïc hoaëc caù khoâng coù khaû naêng haáp thu toát thöùc aên, aûnh höôûng ñeán söï taêng tröôûng, tæ leä soáng cuûa caù. 4.5 Tæ Leä Soáng Ñeå tieán haønh xaùc ñònh tæ leä soáng, sau khi keát thuùc thí nghieäm chuùng toâi ñeám soá caù coøn laïi vaø so saùnh vôùi soá caù ban ñaàu thí nghieäm. Tæ leä soáng phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö loaïi thöùc aên, chaát löôïng thöùc aên, ñieàu kieän chaêm soùc, keát quaû ñöôïc trình baøy qua baûng sau: Baûng 4.5 Tæ leä soáng (%) cuûa caù laêng nha qua saùu laàn thí nghieäm Laàn thí nghieäm Nghieäm thöùc ÑC I II III IV V Laàn 1 54 49,3 42,33 58,67 66,67 65,67 Laàn 2 68 85 80,67 84,33 89,67 83,67 Laàn 3 55 31 39,33 47 56 43,67 Laàn 4 94 65 84,33 92 93 89,67 Laàn 5 98,3 25 56,67 72 93 93,33 Laàn 6 94 13,3 65,67 82,33 85 77,33 Tæ leä soáng (%) 77,22 44,78 61,5 72,72 80,56 75,56 Nhìn chung, khi cho caù aên thöùc aên laø caù taïp ngay töø ñaàu khi caù tieâu heát noaõn hoaøng thì tæ leä soáng cuûa caù boät thaáp hôn so vôùi caù cho aên thöùc aên töôi soáng ngay töø ñaàu khi caù vöøa tieâu heát noaõn hoaøng. Trong quaù trình thí nghieäm thì caùc ñieàu kieän nhö Nhieät ñoä, DO, NH4/NH+3, pH, khoâng khaùc nhau giöõa caùc nghieäm thöùc vaø giöõa caùc loâ trong cuøng moät nghieäm thöùc khoâng thaây ñoåi. 77.22 44.78 61.50 72.72 80.56 75.56 0 20 40 60 80 100 ÑC I II III IV V Nghieäm thöùc Tæ leä soáng (%) Ñoà thò 4.3 Tæ leä soáng (%) caù laêng nha Theo chuùng toâi ghi nhaän thì tæ leä soáng ôû nghieäm thöùc IV (NT IV) töùc nghieäm thöùc cho aên thòt caù khi caù ñöôïc baûy ngaøy tuoåi coù tæ leä soáng cao nhaát, keá ñeán laø nghieäm thöùc ñoái chöùng töùc nghieäm thöùc cho aên truøn chæ khi caù boán ngaøy tuoåi, NT V cuï theå laø NT IV tæ leä soáng laø 85,56%, NT ÑC laø 77,22%, NT V laø 75,56%. Qua phaân tích thoáng keâ thì tæ leä soáng cuûa nghieäm thöùc ñoái chöùng (cho aên truøn chæ) so vôùi nghieäm thöùc IV (baûy ngaøy tuoåi cho aên thòt caù), nghieäm thöùc V (taùm ngaøy tuoåi cho aên thòt caù), söï sai khaùc khoâng coù yù nghóa veà maët thoáng keâ (p > 0,05). Qua phaân tích thoáng keâ thì nghieäm thöùc I, nghieäm thöùc II coù söï khaùc nhau veà maët thoáng keâ (p < 0,05) so vôùi caùc nghieäm thöùc khaùc. NT I, NT II, NT III coù tæ leä soáng thaáp nhaát, theo quan saùt cuûa chuùng toâi thì caùc nghieäm thöùc I, II, III khi caù10 ngaøy tuoåi thì caù baét ñaàu cheát nhieàu hôn caùc ngaøy tuoåi khaùc, trong caùc ngaøy khaùc caù chæ cheát raûi raùc. Nghieäm thöùc I, II, III caù hao huït nhieàu do thôøi ñieåm cho caù aên thöùc aên thòt caù quaù sôùm, khi quan saùt thaáy caù aên thöùc aên laø thòt caù raát ít, khoâng aên hoaëc ñoâi khi caù bò dính vaøo lôùp nhôùt do thöùc aên thöøa laéng ñoïng ôû ñaùy (thöôøng xaûy ra vaøo ban ñeâm), laøm caù khoâng bôi loäi ñöôïc. Ñieàu ñoù phuø hôïp vôùi taäp tính vì luùc ñaàu caù coøn nhoû (caù boán ngaøy tuoåi) chöa aên ñöôïc thöùc aên laø thòt caù vaø cô quan tieâu hoùa phaùt trieån chöa hoaøn chænh, laøm caù khoâng tieâu hoaù ñöôïc, khoâng haáp thuï ñöôïc thöùc aên laø thòt caù. Cho neân caù khoâng lôùn vaø cheát nhieàu, theo ghi nhaän cuûa chuùng toâi khi caù ñöôïc baûy ngaøy tuoåi thì caù laêng nha aên ñöôïc thòt caù haáp chín, haáp thuï ñöôïc thöùc aên vaø lôùn daàn leân nhöng khoâng baèng thöùc aên laø truøn chæ. Ñieàu ñoù cho thaáy khi cho caù laêng nha aên vaøo moät thôøi ñieåm thích hôïp thì coù tæ leä soáng cao nhaát (nghieäm thöùc IV). Nhöng truøn chæ vaãn laø thöùc aên öa thích cuûa moät soá loaøi caù khi coøn nhoû coù taäp tính aên ñoäng vaät. Tuy nhieân trong truøn chæ coù theå chöùa maàm beänh neân cuõng thaáy coù moät ít caù cheát ñaët bieät laø trong laàn moät, thaáy caù cheát nhieàu nhaát. Laøm aûnh höôûng ñeán tæ leä soáng cuûa caù. V. KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 5.1 Keát Luaän Qua thôøi gian thí nghieäm vieäc thay theá truøn chæ baèng thòt caù trong öông caù laêng nha coù aûnh höôûng ñeán tæ leä soáng, aûnh höôûng ñeán söï taêng tröôûng. Chuùng toâi ruùt ra moät soá keát luaän sau: Caù laêng nha soáng vaø phaùt trieån toát trong ñieàu kieän nhieät ñoä dao ñoäng töø 26-300C, pH töø 7,2 – 7,5, DO töø 4 – 5mg/l. Nghieäm thöùc ñoái chöùng (cho aên Moina + truøn chæ) coù taêng tröôûng cao nhaát veà chieàu daøi laãn troïnng löôïng (2,53cm; 0,156g). Caùc nghieäm thöùc cho aên thòt caù thì söï taêng tröôûng chaäm hôn so vôùi nghieäm thöùc ñoái chöùng, trong ñoù nghieäm thöùc I (1,1cm; 0,015g) , vaø nghieäm thöùc II ( 1,2cm; 0,02g) coù söï taêng tröôûng thaáp nhaát. Veà tæ leä soáng thì chuùng toâi nhaän thaáy tæ leä soáng ôû caùc nghieäm thöùc ñoái chöùng (77,22%), nghieäm thöùc IV (80,56%), nghieäm thöùc V (75,56%) khoâng coù söï sai khaùc. Trong ñoù nghieäm thöùc IV coù tæ leä soáng cao nhaát so vôùi nghieäm thöùc I, II, III. Nghieäm thöùc I (44,78%), nghieäm thöùc II (61,5%) coù söï sai khaùc so vôùi caùc nghieäm thöùc vaø nghieäm thöùc I coù tæ leä soáng thaáp nhaát. Ñieàu ñoù cho thaáy chuùng ta coù theå thay theá truøn chæ baèng thòt caù vaøo thôøi ñieåm caù ñöôïc baûy hay taùm ngaøy tuoåi laø toát nhaát so với các nghiệm thức I, II, III . Kieán Nghò Keát quaû thu ñöôïc trong quaù trình thí nghieäm cho chuùng toâi ñöa ra moät soá kieán nghò sau: Caàn tieán haønh thí nghieäm trong thôøi gian daøi hôn, treân qui moâ roäng hôn. Caàn tìm ra moät loaïi thöùc aên thích hôïp thay theá thòt caù ñeå tieán haønh thí nhgieäm trong giai ñoaïn caù boät, vaø caù gioáng ñeå naêng cao söù taêng tröôûng cuûa caù. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ÑAØO PHAÏM MINH HOØA, 2004. Khaûo saùt aûnh höôûng cuûa thöùc aên leân söï taêng tröôûng cuûa caù laêng vaøng (Mystus nemurus). LVTN Khoa Thuûy Saûn, Tröôøng Ñaïi Hoc Noâng Laâm TP.HCM. NGUYEÃN THÒ NGOÏC LAN, 2004. Nghieân cöùu söû duïng thöùc aên cheá bieán ñeå öông nuoâi caù loùc boâng (Channa micropeltes). Luaän AÙn Thaïc Só Khoa Hoïc Nuoâi Troàng Thuûy Saûn, Tröôøng Ñaïi Hoïc Caàn Thô. LEÂ THANH HUØNG, 2000. dinh döôõng vaø thöùc aên thuûy saûn. Baøi giaûng Khoa Thuûy Saûn Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm, Tp.Hoà Chí Minh. PHAÏM THÒ KIEÀU DIEÃM, 2003. AÛnh höôûng cuûa thöùc aên leân söï taêng tröôûng cuûa caù thaùc laùc (Notopterus notopterus Pallas, 1769). LVTN Khoa Thuûy Saûn Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm, Tp.Hoà Chí Minh. LEÂ ÑAÏI QUAN, 2004. Khaûo saùt aûnh höôûng cuûa thöùc aên leân söï taêng tröôûng cuûa caù laêng nha (Mystus wyckioides). LVTN Khoa Thuûy Saûn, Tröôøng Ñaïi Hoc Noâng Laâm TP.HCM. NGUYEÃN VAÊN THOA vaø BAÏCH THÒ QUYØNH MAI, 1996. Thöùc aên cho toâm caù, Nhaø xuaát baûn noâng nghieäp tp. HCM. TRAÀN VAÊN VYÕ, 1995. Cô sôû thöùc aên töï nhieân, Nhaø xuaát baûn noâng nghieäp tp. HCM. TRAÀN QUANG HINH, 1997. Öông nuoâi caù treâ lai (Clarias gariepinus x C. macrocephalus) töø giai ñoaïn caù boät sang giai ñoaïn caù gioáng baèng thöùc aên laø caù bieån. LVTN Khoa Thuûy Saûn, Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm TP.HCM. TRAÀN THÒ KIM THÔ vaø VUÕ THÒ PHÖÔNG THUÙY, 2004. Nguyeân cöùu söû duïng thöùc aên cheá bieán ñeå öông nuoâi caù laêng lai (Mystus nemurus x Mystus filamentus). LVTN Khoa Thuûy Saûn,Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm, TP.HCM PHUÏC LUÏC 2 Caùc chæ tieâu thuûy, lyù, hoùa Thôøi gian Nhieät ñoä (0C) DO (mg/L) pH NH4/NH3+(mg/L) Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu 1 26 30 4 - 5 4 -5 7 -7,5 7,2 -7,5 0,001 0,001 2 26 29 3 27 30 4 26 29 5 26 29 6 27 29 4 – 5 4 – 5 7- 7,5 7,2- 7,5 0,001 0,001 7 29 30 8 27 30 9 26 29 Thôøi gian Nhieät ñoä (0C) DO (mg/L) pH NH4/NH3+(mg/L) Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu 1 26 29 4 - 5 4 - 5 7 -7,5 7,2 -7,5 0,001 0,001 2 26 29 3 26 29 4 27 29 5 28 30 6 25 29,5 4 - 5 4 - 5 7 -7,5 7,2 -7,5 0,001 0,001 7 26 29 8 27 28,5 9 26 29 Thôøi gian Nhieät ñoä (0C) DO (mg/L) pH NH4/NH3+(mg/L) Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu 1 26 29 4 - 5 4 - 5 7,2-7,5 7,2 -7,5 0,001 0,001 2 27,5 29,5 3 27,5 30 4 28 30 5 28 29,5 6 28,5 30 4 - 5 4 - 5 7,2 -7,5 7,2 -7,5 0,001 0,001 7 29 30 8 27 29 9 26 28,5 Thôøi gian Nhieät ñoä (0C) DO (mg/L) pH NH4/NH3+(mg/L) Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu 1 27 29 4 - 5 4 - 5 7,2-7,5 7,2-7,5 0,002 0,004 2 27 30 3 28,5 30 4 26 30 5 27,5 29,5 6 27 28,5 4 - 5 4 - 5 7,2-7,5 7,2-7,5 0,002 0,004 7 26 29 8 26 29 9 26 28,5 Thôøi gian Nhieät ñoä (0C) DO (mg/L) pH NH4/NH3+(mg/L) Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu 1 27 29 4 - 5 4 - 5 7,2-7,5 7,2-7,5 0,003 0,003 2 27,5 29 3 27 29,5 4 28 29,5 5 26 28,5 6 26 28,5 4 - 5 4 - 5 7,2-7,5 7,2-7,5 0,002 0,004 7 27,5 30 8 26 29 9 26,5 29 Thôøi gian Nhieät ñoä (0C) DO (mg/L) pH NH4/NH3+(mg/L) Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu Saùng Chieàu 1 26 29 4 - 5 4 - 5 7,2-7,5 7,2-7,5 0,003 0,004 2 27 29 3 27 28,5 4 27 29,5 5 26 30 6 28 30 4 - 5 4 - 5 7,2-7,5 7,2-7,5 0,004 0,003 7 28,5 29 8 29,5 30 9 26 28 PHUÏ LUÏC 3 One-Way Analysis of Variance -------------------------------------------------------------------------------- Data: DETAI.l Level codes: DETAI.lo Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance -------------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level -------------------------------------------------------------------------------- Between groups .5945 2 .297268 .012 .9880 Within groups 2585.8808 105 24.627436 -------------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 2586.4753 107 0 missing value(s) have been excluded.  One-Way Analysis of Variance -------------------------------------------------------------------------------- Data: DETAI.l Level codes: DETAI.nt Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance -------------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level -------------------------------------------------------------------------------- Between groups 2429.4728 5 485.89457 315.672 .0000 Within groups 157.0025 102 1.53924 -------------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 2586.4753 107 0 missing value(s) have been excluded. Multiple range analysis for DETAI.l by DETAI.nt -------------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups -------------------------------------------------------------------------------- I 18 11.068889 X II 18 12.235000 X III 18 14.438333 X IV 18 16.314444 X V 18 18.718889 X dc 18 25.343333 X -------------------------------------------------------------------------------- contrast difference limits dc - I 14.2744 0.82047 * dc - II 13.1083 0.82047 * dc - III 10.9050 0.82047 * dc - IV 9.02889 0.82047 * dc - V 6.62444 0.82047 * I - II -1.16611 0.82047 * I - III -3.36944 0.82047 * I - IV -5.24556 0.82047 * I - V -7.65000 0.82047 * II - III -2.20333 0.82047 * II - IV -4.07944 0.82047 * II - V -6.48389 0.82047 * III - IV -1.87611 0.82047 * III - V -4.28056 0.82047 * IV - V -2.40444 0.82047 * -------------------------------------------------------------------------------- * denotes a statistically significant difference. One-Way Analysis of Variance -------------------------------------------------------------------------------- Data: DETAI.p Level codes: DETAI.lo Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance -------------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level -------------------------------------------------------------------------------- Between groups .0003621 2 .0001810 .071 .9319 Within groups .2692542 105 .0025643 -------------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) .2696162 107 0 missing value(s) have been excluded.  One-Way Analysis of Variance -------------------------------------------------------------------------------- Data: DETAI.p Level codes: DETAI.nt Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance -------------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level -------------------------------------------------------------------------------- Between groups .2567130 5 .0513426 405.862 .0000 Within groups .0129033 102 .0001265 -------------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) .2696162 107 0 missing value(s) have been excluded. Multiple range analysis for DETAI.p by DETAI.nt -------------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups -------------------------------------------------------------------------------- I 18 .0148333 X II 18 .0200000 XX III 18 .0252222 X IV 18 .0426111 X V 18 .0677222 X dc 18 .1561111 X -------------------------------------------------------------------------------- contrast difference limits dc - I 0.14128 0.00744 * dc - II 0.13611 0.00744 * dc - III 0.13089 0.00744 * dc - IV 0.11350 0.00744 * dc - V 0.08839 0.00744 * I - II -0.00517 0.00744 I - III -0.01039 0.00744 * I - IV -0.02778 0.00744 * I - V -0.05289 0.00744 * II - III -0.00522 0.00744 II - IV -0.02261 0.00744 * II - V -0.04772 0.00744 * III - IV -0.01739 0.00744 * III - V -0.04250 0.00744 * IV - V -0.02511 0.00744 * -------------------------------------------------------------------------------- * denotes a statistically significant difference. One-Way Analysis of Variance -------------------------------------------------------------------------------- Data: DETAI.tls Level codes: DETAI.lo Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance -------------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level -------------------------------------------------------------------------------- Between groups 124.019 2 62.00926 .108 .8975 Within groups 60141.194 105 572.77328 -------------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 60265.213 107 0 missing value(s) have been excluded.  One-Way Analysis of Variance -------------------------------------------------------------------------------- Data: DETAI.tls Level codes: DETAI.nt Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance -------------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level -------------------------------------------------------------------------------- Between groups 17320.935 5 3464.1870 8.228 .0000 Within groups 42944.278 102 421.0223 -------------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 60265.213 107 0 missing value(s) have been excluded. Multiple range analysis for DETAI.tls by DETAI.nt -------------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups -------------------------------------------------------------------------------- 1 18 44.782778 X 2 18 61.502667 X 3 18 72.724272 XX 0 18 77.222222 XX 5 18 75.561289 X 4 18 80.566667 X -------------------------------------------------------------------------------- contrast difference limits 0 - 1 30.4444 13.5694 * 0 - 2 13.5556 13.5694 0 - 3 2.33333 13.5694 0 - 4 -6.44444 13.5694 0 - 5 -4.16667 13.5694 1 - 2 -16.8889 13.5694 * 1 - 3 -28.1111 13.5694 * 1 - 4 -36.8889 13.5694 * 1 - 5 -34.6111 13.5694 * 2 - 3 -11.2222 13.5694 2 - 4 -20.0000 13.5694 * 2 - 5 -17.7222 13.5694 * 3 - 4 -8.77778 13.5694 3 - 5 -6.50000 13.5694 4 - 5 2.27778 13.5694 -------------------------------------------------------------------------------- * denotes a statistically significant difference.