Lực lượng sản xuất và các quan hệ sản xuất
A. lời nói đầu
Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất là qui luật hết sức phổ biến trong công cuộc xây dựng đất nước của mỗi quốc gia. Sự mâu thuẫn hay phù hợp giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất đều có ảnh hưởng rất lớn tới nền kinh tế. Sự tổng hoà mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất tạo nên một nền kinh tế có lực lượng sản xuất phát triển kéo theo một quan hệ sản xuất phát triển.
Nói cách khác quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất là một điều kiện tất yếu để phát triển một nền kinh tế.
Do vậy, nghiên cứu về quy luật này sẽ giúp cho mỗi sinh viên chúng ta, đặc biệt là sinh viên khối kinh tế, có thêm những hiểu biết ban đầu và sâu sắc hơn về sự phát triển của nước ta cũng như trên thế giới; hiểu được quy luật vận động của nền kinh tế từ đó có thể góp một phần nhỏ bé của mình vào sự nghiệp xây dựng nước nhà sau này.
11 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2581 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Lực lượng sản xuất và các quan hệ sản xuất, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
A. lêi nãi ®Çu
Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ qui luËt hÕt søc phæ biÕn trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc cña mçi quèc gia. Sù m©u thuÉn hay phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt ®Òu cã ¶nh hëng rÊt lín tíi nÒn kinh tÕ. Sù tæng hoµ mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ cã lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kÐo theo mét quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Nãi c¸ch kh¸c quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ mét ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ.
Do vËy, nghiªn cøu vÒ quy luËt nµy sÏ gióp cho mçi sinh viªn chóng ta, ®Æc biÖt lµ sinh viªn khèi kinh tÕ, cã thªm nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu vµ s©u s¾c h¬n vÒ sù ph¸t triÓn cña níc ta còng nh trªn thÕ giíi; hiÓu ®îc quy luËt vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ tõ ®ã cã thÓ gãp mét phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo sù nghiÖp x©y dùng níc nhµ sau nµy.
B. néi dung
I. ®Æt vÊn ®Ò
Víi tÝnh c¸ch lµ ph¹m trï cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ph¬ng thøc s¶n xuÊt biÓu thÞ c¸ch thøc con ngêi thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ë nh÷ng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh cña x· héi loµi ngêi. Díi sù vËn ®éng cña lÞch sö loµi ngêi, còng nh sù vËn ®éng cña mçi x· héi cô thÓ, sù thay ®æi vÒ ph¬ng thøc s¶n xuÊt bao giê còng lµ sù thay ®æi cã tÝnh chÊt c¸ch m¹ng. Trong sù thay ®æi ®ã, c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ, x· héi ®îc chuyÓn sang mét chÊt míi. Ph¬ng thøc s¶n xuÊt lµ c¸i mµ nhê nã ngêi ta cã thÓ ph©n biÖt ®îc sù kh¸c nhau cña nh÷ng thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau. Mµ ph¬ng thøc s¶n xuÊt chÝnh lµ sù thèng nhÊt gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ quan hÖ s¶n xuÊt t¬ng øng. §ã còng chÝnh lµ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Do vËy, quy luËt trªn tríc hÕt lµ quy luËt kinh tÕ nhng h¬n thÕ n÷a nã cßn lµ quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña toµn bé ®êi sèng x· héi cña lÞch sö nh©n lo¹i bëi v× nã lµ quy luËt cña b¶n th©n ph¬ng thøc s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng cña quy luËt nµy dÉn tíi sù thay ®æi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt vµ kÐo theo sù thay ®æi cua toµn bé ®êi sèng x· héi.
Víi nh÷ng lý do trªn, quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt cã ý nghÜa hÕt søc to lín. Tuy nhiªn, viÖc n¾m b¾t ®îc quy luËt nµy kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n, nhËn biÕt ®îc mét quan hÖ s¶n xuÊt cã phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt hay kh«ng hoµn toµn ph¶i phô thuéc vµo thùc tiÔn cña s¶n xuÊt vµ kinh nghiÖm b¶n th©n. Víi nh÷ng chÝnh s¸ch, ®êng lèi vµ chñ tr¬ng ®óng ®¾n, n¾m b¾t tèt quy luËt cña §¶ng vµ Nhµ níc, nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®a níc ta tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu ph¸t triÓn thµnh níc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tiªn tiÕn; gãp phÇn ®Èy nhanh nÒn kinh tÕ níc nhµ ®i sang mét híng kh¸c, s¸nh vai cïng c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
II- gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
A/ Kh¸i niÖm vÒ lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt:
1/ Lùc lîng s¶n xuÊt:
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt th× con ngêi ph¶i dïng c¸c yÕu tè vËt chÊt vµ kü thuËt nhÊt ®Þnh. Tæng thÓ c¸c nh©n tè ®ã lµ lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi tù nhiªn. NghÜa lµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn s¶n xuÊt x· héi con ngêi chinh phôc tù nhiªn b»ng c¸c søc m¹nh hiÖn thùc cña m×nh søc m¹nh ®ã ®îc chñ nghÜa duy vËt lÞch sö kh¸i qu¸t trong kh¸i niÖm lùc lîng s¶n xuÊt. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi. Lùc lîng s¶n xuÊt nãi lªn n¨ng lùc thùc tÕ cña con ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o nªn cña c¶i cho x· héi ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña con ngêi.
Lùc lîng s¶n xuÊt bao gåm ngêi lao ®éng vµ kü n¨ng lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng cô lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt th× t liÖu lao ®éng ®îc hoµn thiÖn nh»m ®¹t ®îc n¨ng suÊt lao ®éng cao. Cßn trong t liÖu lao ®éng tøc lµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè vËt chÊt mµ con ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng th× c«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt linh ho¹t nhÊt. Bëi vËy khi c«ng cô lao ®éng ®· ®¹t ®Õn tr×nh ®é tin häc ho¸ ®îc tù ®éng ho¸ th× vai trß cña nã l¹i cµng quan träng. Trong mäi thêi ®¹i c«ng cô s¶n xuÊt lu«n lµ yÕu tè ®«ng nhÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt. ChÝnh sù chuyÓn ®æi c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn kh«ng ngõng cña nã ®· g©y lªn nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c trong toµn bé t liÖu s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng cô lao ®éng lµ thíc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi. Cã thÓ coi yÕu tè quan träng nhÊt trong lùc lîng s¶n xuÊt chÝnh lµ con ngêi. Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc ®· ph¸t triÓn tíi møc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nã ®· trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nã võa lµ ngµnh s¶n xuÊt riªng võa th©m nhËp vµo c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt ®em l¹i thay ®æi vÒ chÊt cho lùc lîng s¶n xuÊt.
Khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i chÝnh lµ ®Æc ®iÓm thêi ®¹i cña s¶n xuÊt nã hoµn toµn cã thÓ coi lµ ®Æc trng cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i.
2/ Kh¸i niÖm vÒ quan hÖ s¶n xuÊt:
§Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nhÊt ®Þnh con ngêi ph¶i cã mèi quan hÖ víi nhau. Tæng thÓ nh÷ng mèi quan hÖ nµy gäi lµ quan hÖ s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt.
Trong ®êi sèng x· héi cña m×nh con ngêi dï muèn hay kh«ng còng buéc ph¶i duy tr× nh÷ng quan hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau ®Ó trao ®æi ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nh kÕt qu¶ lao ®éng nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt nµy mang tÝnh tÊt yÕu. Nh vËy quan hÖ s¶n xuÊt do con ngêi t¹o ra song nã ®îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña bÊt kú ai. ViÖc ph¶i thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt tù nã ®· lµ vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt tÊt yÕu, kh¸ch quan cña sù vËn ®éng x· héi.
Víi tÝnh chÊt lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña con ngêi, quan hÖ s¶n xuÊt lµ nh÷ng quan hÖ mang tÝnh vËt chÊt cña ®êi sèng x· héi. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ lµ c¬ së cña ®êi sèng x· héi.
Quan hÖ s¶n xuÊt gåm 3 mÆt:
- Quan hÖ së h÷u vÒ t liªu s¶n xuÊt tøc lµ quan hÖ gi÷a ngêi víi t liÖu s¶n xuÊt. TÝnh chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt tríc hÕt ®îc quy ®Þnh bëi quan hÖ së h÷u ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt – BiÓu hiÖn thµnh chÕ ®é së h÷u. trong hÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt th× quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi c¸c quan hÖ x· héi kh¸c.
- Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý kinh doanh s¶n xuÊt: Tøc lµ quan hÖ gi· ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt vµ trong trao ®æi vËt chÊt cña c¶i. Trong hÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt lµ c¸c quan hÖ cã kh¶ n¨ng quyÕt ®Þnh mét c¸ch quy m« tèc ®é hiÖu qu¶ vµ xu híng mçi nÒn s¶n xuÊt cô thÓ ®i ngîc l¹i c¸c quan hÖ qu¶n lý vµ tæ chøc cã thÓ lµm biÕn d¹ng quan hÖ së h÷u ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn kinh tÕ x· héi.
- Quan hÖ ph©n phèi s¶n xuÊt s¶n phÈm: tøc lµ quan hÖ chÆt chÏ víi nhau cïng môc tiªu chung lµ sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qña t liÖu s¶n xuÊt ®Ó lµm cho chóng kh«ng ngõng ®îc t¨ng trëng, thóc ®Èy t¸i s¶n xuÊt më réng n©ng cao phóc lîi cho ngêi lao ®éng. Bªn c¹nh c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc qu¶n lý, trong hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt, c¸c quan hÖ vÒ mÆt ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng còng lµ nh÷ng nh©n tè cã ý nghÜa hÕt søc to lín ®èi víi sù vËn ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Quan hÖ ph©n phèi cã thÓ thóc ®Èy tèc ®é vµ nhÞp ®iÖu cña s¶n xuÊt nhng ngîc l¹i nã cã kh¶ n¨ng k×m h·m s¶n xuÊt k×m h·n sù ph¸t triÓn cña x· héi
Nªu xÐt riªng trong ph¹m vi mét quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh th× tÝnh chÊt së h÷u quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña qu¶n lý vµ ph©n phèi. MÆt kh¸c trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ bao giê còng gi÷ vai trß chi phèi c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c, Ýt nhiÒu c¶i biÕn chóng ®Ó ch¼ng nh÷ng chóng kh«ng ®èi lËp mµ phôc vô ®¾c lùc cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi míi.
B/ Quy luËt vÒ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt:
1/ TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt:
a/ TÝnh chÊt:
TÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña tu liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng. Khi nÒn s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn víi nh÷ng c«ng cô ë tr×nh ®é phæ th«ng, lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu mang tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi tr×nh ®é s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, lùc lîng s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i ®îc vËn ®éng cho sù hîp t¸c x· héi réng r·i trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸. TÝnh chÊt tù cÊp tù tóc c« lËp cña nÒn s¶n xuÊt nhá lóc ®ã ph¶i ®îc thay thÕ bëi tÝnh chÊt x· héi ho¸.
b/ Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt:
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt: Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n cña lÞch sö loµi ngêi thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña loµi ngêi trong giai ®o¹n ®ã. Kh¸i niÖm tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt nãi lªn kh¶ n¨ng cña con ngêi th«ng qua viÖc sö dông c«ng cô lao ®éng thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o cho sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë: Tr×nh ®é c«ng cô lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý x· héi tr×nh ®é øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, kinh nghiÖm vµ kü n¨ng cña con ngêi vµ tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng.
Trªn thùc tÕ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng t¸ch biÖt nhau
2/ Quy luËt vÒ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt:
Quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, sù t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt biÓu hiªn mèi quan hÖ mang tÝnh chÊt biÖn chøng. ChÝnh sù thèng nhÊt vµ t¸c ®éng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt ®· h×nh thµnh nªn quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×ng ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ nh©n tè thêng xuyªn biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn. Ngîc l¹i quan hÖ s¶n xuÊt thêng cã tÝnh æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi.
Sù biÕn ®éi cña lùc lîng s¶n xuÊt cã nhiÒu nguyªn nh©n:
- B¶n th©n ngêi lao ®éng th× nh÷ng kü n¨ng vµ kinh nghiÖm kh«ng ngõng tÝch luü vµ t¨ng lªn.
- B¶n th©n tri thøc khoa häc trÝ thøc c«ng nghÖ trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp.
- Sù æn ®Þnh cña quan hÖ s¶n xuÊt lµ nhu cÇu kh¸ch quan ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt ®îc.
ChÝnh v× vËy mµ sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh sÏ ®Æt ra nhu cÇu xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ hiÖn cã. ViÖc xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò thay nã b»ng mét quan hÖ s¶n xuÊt míi còng cã nghÜa lµ diÖt vong c¶ mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt lçi thêi vµ sù ra ®êi cña mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi. Nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ hiÖn cã tõ chç lµ h×nh thøc kinh tÕ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o duy tr× khai th¸c, ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt giê ®©y trë thµnh nh÷ng h×nh thøc k×m h·m sù ph¸t triÓn ®ã. §ã còng chÝnh lµ néi dung quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Thùc tiÔn cho thÊy r»ng lùc lîng s¶n xuÊt chØ cã thÓ ph¸t triÓn khi cã mét quan hÖ s¶n xuÊt hîp lý ®ång bé phï hîp víi nã. quan hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu h¬n hoÆc tiªn tiÕn h¬n mét c¸ch gi¶ t¹o còng sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khi m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ®· béc lé gay g¾t ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt nhng cßn lùc lîng s¶n xuÊt ngêi kh«ng ph¸t hiÖn ®îc còng nh m©u thuÉn ®îc ph¸t hiÖn mµ kh«ng gi¶i quyÕt ®îc hoÆc gi¶i quyÕt mét c¸ch sai lÇm th× t¸c dông k×m h·m cña quan hÖ s¶n xuÊt sÏ trë thµnh nh©n tè ph¸ ho¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt.
Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ®· chøng minh vai trß quyÕt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt song nã còng chØ râ r»ng quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng thÓ hiÖn tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i lùc lîng s¶n xuÊt , nã lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ tiÒn ®Ò cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn khi nã phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Nã lµm nhiÖm vô chØ ra môc tiªu bíc ®i vµ t¹o quy m« thÝch hîp cho lùc lîng s¶n xuÊt ho¹t ®éng, còng nh ®¶m b¶o lîi Ých chÝnh ®¸ng cho ngêi lao ®éng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o cho con ngêi lµ nh©n tè quan träng vµ quyÕt ®Þnh trong lùc lîng s¶n xuÊt.
Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt v× nã quyÕt ®Þnh môc ®Ých s¶n xuÊt, quy ®Þnh hÖ thèng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi quy ®Þnh ph©n phèi vµ phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng. Do ®ã nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hoÆc kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c«ng cô s¶n xuÊt ¸p dông thµnh tùu khoa häc vµ s¶n xuÊt hîp t¸c ph©n c«ng lao ®éng.
C/ Sù vËn dông quy luËt cña C«ng ty Bª t«ng vµ X©y Dùng VÜnh Tuy vµo s¶n xuÊt:
Tríc yªu cÇu ®æi míi ®Ó ph¸t triÓn , ®ång thêi nh»m c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc cho CNL§, n¨m 2002, Cty ®· ®Çu t trªn 11 tØ ®ång ®Ó trang bÞ c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i cã c«ng suÊt cao nh d©y chuyÒn bª t«ng th¬ng phÈm, m¸y trén bª t«ng 120m3/giê, 10 xe trén bª t«ng th¬ng phÈm 6,5m3/xe, d©y chuyÒn s¶n xuÊt èng cèng li t©m. Cty ®Çu t cho XÝ nghiÖp C¬ khÝ VËn t¶i hÖ thèng m¸y c¾t dËp t«n lµm khu«n vµ hép ®Çu cäc. HiÖn t¹i CTy ®· tù s¶n xuÊt hép ®Çu cäc c¸c lo¹i. Dù kiÕn n¨m 2003, CTy sÏ ®Çu t thªm mét m¸y trén bª t«ng 120m3/giê vµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt cäc èng bª t«ng øng xuÊt tríc.
Trong bén bÒ lo toan cïng chuyªn m«n n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho NL§, BCH C«ng ®oµn vÉn lµm tèt chøc n¨ng b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p chÝnh ®¸ng cña NL§. C«ng ®oµn phèi hîp víi chuyªn m«n thùc hiÖn mäi chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi NL§ nh ký T¦L§TT, ®ãng BHXH, BHYT, ®¶m b¶o tiÒn l¬ng , tiÒn thëng kÞp thêi, c«ng b»ng. Hµng n¨m CNL§ ®îc trang bÞ BHL§, ®îc kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú, cã y tÕ theo dâi søc kháe thêng xuyªn, ®îc giao lu v¨n ho¸ v¨n nghÖ, thÓ dôc thÓ thao, tham quan , nghØ m¸t... Ngoµi ra C«ng ®oµn cßn tæ chøc nhiÒu ®ît tuyªn truyÒn gi¸o dôc phßng chèng ma tuý vµ c¸c TNXH trong CNVC-L§; vËn ®éng CNVC-L§ x©y dùng nÕp sèng v¨n ho¸ c«ng nghiÖp, x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ míi…. HiÖn Cty ®ang hoµn thiÖn nhµ ¨n tËp thÓ ( th¸ng 1-2003 ®a vµo sö dông) phôc vô b÷a ¨n gi÷a ca cho trªn 300 CNL§; n©ng cÊp toµn bé nhµ ®iÒu hµnh còng nh nhµ nghØ tra cho c«ng nh©n. ChÝnh v× vËy NL§ yªn t©m c«ng t¸c vµ g¾n bã víi c«ng ty. C«ng ®oµn CTy ®îc L§L§ thµnh phè Hµ Néi tÆng b»ng khen ®· cã thµnh tÝch tèt trong c«ng t¸c vËn ®éng tæ chøc phong trµo thi ®ua, n¨m 2002 lµ C«ng ®oµn v÷ng m¹nh xuÊt s¾c.(1)
III/ KÕt luËn vµ gi¶i ph¸p
1/ KÕt luËn:
Quy luËt cña quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt hÕt søc phæ biÕn. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i bÊt cø lóc nµo còng cã sù phï hîp ®ã. Do vËy, ph¶i n¾m b¾t tèt quy luËt chóng ta cã thÓ ¸p dông vµo tõng trêng hîp cô thÓ. Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt cßn lµ quy luËt phæ biÕn trong toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö nh©n lo¹i. Sù thay thÕ ph¸t triÓn ®i lªn cña lÞch sö loµi ngêi tõ chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû qua chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, chÕ ®é phong kiÕn, chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa vµ ®Õn x· héi céng s¶n t¬ng lai lµ do sù t¸c ®éng cña hÖ thèng c¸c quy luËt x· héi, trong ®ã quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt c¬ b¶n nhÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ nh©n tè thêng xuyªn biÕn ®æi, ngîc l¹i quan hÖ s¶n xuÊt l¹i thêng cã tÝnh æn ®Þnh song sù æn ®Þnh ®ã chØ lµ t¹m thêi vµ còng cÇn cã sù thay ®æi cho phï hîp. NÕu quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng cã nh÷ng sù thay ®æi cho phï hîp th× nã sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt.
Nh vËy, trong viÖc x¸c lËp hoµn thiÖn, thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cÇn ph¶i c¨n cø vµo thùc tr¹ng cña c¸c lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn cã vÒ mÆt tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña chóng (®©y lµ c¬ së lý luËn trùc tiÕp cña viÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta hiÖn nay cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc hiÖn nay).
2/ Gi¶i ph¸p:
C¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ph¶i lu«n lu«n thÊu suèt ®Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh tiÕn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa lµ quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt lu«n lu«n g¾n bã víi nhau, thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. Ph¶i coi träng nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ trung gian, qu¸ ®é tõ thÊp lªn cao, tõ quy m« nhá lªn quy m« lín. Trªn mçi bíc ®i ph¶i ®Èy m¹nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, t¹o ra lùc lîng s¶n xuÊt míi trªn c¬ së ®ã tiÕp tôc ®a quan hÖ s¶n xuÊt lªn h×nh thøc, quy m« thÝch hîp ®Ó cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o
Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c-LªNin (Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia).
T¹p trÝ triÕt häc (2002).
- (1) B¸o Lao §éng Thñ ®«.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Lực lượng sản xuất và các quan hệ sản xuất.doc