Mâu thuẫn biện chứng trong quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
Đường lối đổi mới toàn diện được khởi sướng từ đại hội lần thứ VI của đảng cộng sản Việt Nam(năm 1986)thực sự đã đem lại những kết quả to lớn trong mọi mặt của đời sống xã hội Việt Nam,mà trước hết là trong lĩnh vực kinh tế .nước ta là một đất nước bị tàn phá nặng nề trong nhiều năm chiến tranh và là một nước kém phát triển nhất trong những nước XHCN trước đây ,lại bị cấm vận nhưng nhờ đừng nối đổi mới ,Việt Nam đã đạt được tốc độ phát triển cao ,chấm dứt được nạn đói kiềm chế được lạm phát và ngày nay chúng ta là một trong những nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới ,giữ vững được sự ổn định xã hội . những thành tựu đó đã góp phần quan trọng trong việc đưa nước ta thoát khỏi khủng hoảng kinh tễ xã hội . Phát triển quan điểm của đại hội đảng VI BCHTW đã khảng định hát triển kinh tế nhiều thành phần là một chủ trương chiến lược lâu dài trong suốt thời kỳ quá độ nên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam . Việc chuyển sang kinh tế nhiều thành phần là để giải phóng sản xuất động viên tối đa mọi nguồn lực bên trong và bên ngoài để phục vụ cho sự nghiệp CNH-HĐH đất nước , nâng cao hiệu quả kinh tế xã hội , cải thiện đời sống nhân dân. chúng ta không thể có những thành tựu kinh tế như vừa qua nếu không thực hiện chính sách kinh tế nhiều thành phần,mở cửa thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào chiến lược đúng đắn. Chính vì tính cấp thiết và quan trọng của vấn đề này đã thôi thúc em chọn đề tài này . A: lời nói đầu . Lý do chọn đề tài ýnghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài B: nội dung . . Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. 1 sự cần thiết khách quan phải phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. 2 Bản chất ,đặc điểm của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở việt Nam. 2.1 Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà nước ta xây dựng là nền kinh tế hiện đại với tính chất XHCN. 2.2 Đó là nền kinh tế hỗn hợp nhiều thành phần với vai trò quản lí chủ đạo của nền kinh tế nhà nước. Nhà nước quản lý nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCNở nước ta. 2.4 Cơ chế vận hành của nền kinh tế được thực hiện thông qua cơ chế thị trường, với sự tham gia điều tiết quản lý của nhà nước. 2.5 Mở cửa ,hội nhập nền kinh tế nước ta với nền kinh tế thế giới trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ ,toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. i việc bảo đảm công bằng xã hội. 2.7Giải quyết mối quan hệ giữa lao động và tư bản thông qua phân phối thu nhập trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam. II Mâu thuẫn và phương hướng giải quyết. 1. Mâu thuẫn 1.1. Nền KTTT trong đIều kiện sản xuất nhỏ như ở nước ta thì tất nhiên chưa thoát khỏi tính tự phát. 1.2. Phát triển nền KTTT trong thời kỳ quá độ tức là phải có tồn tại của nhiều thành phần kinh tế .trong đó có cả thành phần kinh tế TBCN , chấp nhận hình thức sở hữu ,kinh doanh và thuê mướn lao động ,bóc lột lao động . 1.3. Mâu thuẫn bình đẳng ,công bằng xã hội với mục tiêu XHCN ,với tình trạng bất bình đẳng ,bất công không thể thoát khỏi do mặt trái của nền KTTT gây ra. 1.4. Mâu thuẫn giữa lợi ích cá nhân với lợi ích xã hội 1.5. Thực trạng mâu thuẫn các thành phần kinh tế trong thời gian qua ở nước ta . 1.5.1. Thực trạng . 1.5.1.1 Kinh tế quốc doanh . . 1.5.1.2. Kinh tế tập thể . 1.5.1.3 Kinh tế tư bản nhà nước . 1.5.1.4. Kinh tế cá thể ,tiểu chủ. 1.5.1.5 Kinh tế tư nhân . 1.5.2 Mâu thuẫn giữa các thành phần kinh tế. 2. Phương hướng giải quyết. 2.1. Phải kân chính đáng với chủ ết hợp hài hoà lợi ích cá nhân ,lợi ích xã hội ,đồng thời phải phân biệt rõ giữa lợi ích cá nh nghĩa cá nhân . 2.2 Giải quyết mâu thuẫn giữa bóc lột và người bị bóc lột . phải giữ vững định hướng XHCN trong phát triển kinh tế – xã hội . C : Kết luận D : Danh mục tài liệu tham khảo.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Mâu thuẫn biện chứng trong quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TiÓu luËn triÕt häc
§Ò tµi: M©u thuÉn biÖn chøng trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
§Ò c¬ng chi tiÕt :
Sinh viªn :TrÇn v¨n B×nh
Líp Du lÞch –Kh¸ch s¹n 43-A
A: lêi nãi ®Çu .
Lý do chän ®Ò tµi
ýnghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi
B: néi dung .
I. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
B¶n chÊt ,®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë viÖt Nam.
2.1 NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa mµ níc ta x©y dùng lµ nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i víi tÝnh chÊt XHCN.
2.2 §ã lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp nhiÒu thµnh phÇn víi vai trß qu¶n lÝ chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ nhµ níc.
Nhµ níc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCNë níc ta.
C¬ chÕ vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¬ chÕ thÞ trêng, víi sù tham gia ®iÒu tiÕt qu¶n lý cña nhµ níc.
Më cöa ,héi nhËp nÒn kinh tÕ níc ta víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp, tù chñ ,toµn vÑn l·nh thæ quèc gia.
i viÖc b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi.
2.7Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a lao ®éng vµ t b¶n th«ng qua ph©n phèi thu nhËp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam.
II M©u thuÉn vµ ph¬ng híng gi¶i quyÕt.
1. M©u thuÉn
NÒn KTTT trong ®IÒu kiÖn s¶n xuÊt nhá nh ë níc ta th× tÊt nhiªn cha tho¸t khái tÝnh tù ph¸t.
Ph¸t triÓn nÒn KTTT trong thêi kú qu¸ ®é tøc lµ ph¶i cã tån t¹i cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ .trong ®ã cã c¶ thµnh phÇn kinh tÕ TBCN , chÊp nhËn h×nh thøc së h÷u ,kinh doanh vµ thuª mín lao ®éng ,bãc lét lao ®éng .
M©u thuÉn b×nh ®¼ng ,c«ng b»ng x· héi víi môc tiªu XHCN ,víi t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng ,bÊt c«ng kh«ng thÓ tho¸t khái do mÆt tr¸i cña nÒn KTTT g©y ra.
M©u thuÉn gi÷a lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých x· héi
1.5. Thùc tr¹ng m©u thuÉn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi gian qua ë níc ta .
Thùc tr¹ng .
Kinh tÕ quèc doanh .
. 1.5.1.2. Kinh tÕ tËp thÓ .
1.5.1.3 Kinh tÕ t b¶n nhµ níc .
1.5.1.4. Kinh tÕ c¸ thÓ ,tiÓu chñ.
Kinh tÕ t nh©n .
M©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
2. Ph¬ng híng gi¶i quyÕt.
2.1. Ph¶i k©n chÝnh ®¸ng víi chñ Õt hîp hµi hoµ lîi Ých c¸ nh©n ,lîi Ých x· héi ,®ång thêi ph¶i ph©n biÖt râ gi÷a lîi Ých c¸ nh nghÜa c¸ nh©n .
2.2 Gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a bãc lét vµ ngêi bÞ bãc lét . ph¶i gi÷ v÷ng ®Þnh híng XHCN trong ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi .
C : KÕt luËn
D : Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.
Môc lôc
A:lêi më ®Çu.
B: néi dung .
I. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
1 .Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn nÒn KTTT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta .
2. B¶n chÊt ®Æc ®iÓm cña nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam
II. M©u thuÉn vµ ph¬ng híng gi¶i quyÕt.
1.M©u thuÉn.
2. Ph¬ng híng gi¶i quyÕt .
C :KÕt luËn.
D :Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o
A :lêi më ®Çu
§êng lèi ®æi míi toµn diÖn ®îc khëi síng tõ ®¹i héi lÇn thø VI cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam(n¨m 1986)thùc sù ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ to lín trong mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi ViÖt Nam,mµ tríc hÕt lµ trong lÜnh vùc kinh tÕ .níc ta lµ mét ®Êt níc bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ trong nhiÒu n¨m chiÕn tranh vµ lµ mét níc kÐm ph¸t triÓn nhÊt trong nh÷ng níc XHCN tríc ®©y ,l¹i bÞ cÊm vËn nhng nhê ®õng nèi ®æi míi ,ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc tèc ®é ph¸t triÓn cao ,chÊm døt ®îc n¹n ®ãi kiÒm chÕ ®îc l¹m ph¸t vµ ngµy nay chóng ta lµ mét trong nh÷ng níc xuÊt khÈu g¹o lín nhÊt thÕ giíi ,gi÷ v÷ng ®îc sù æn ®Þnh x· héi . nh÷ng thµnh tùu ®ã ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc ®a níc ta tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÔ x· héi .
Ph¸t triÓn quan ®iÓm cña ®¹i héi ®¶ng VI BCHTW ®· kh¶ng ®Þnh :ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ mét chñ tr¬ng chiÕn lîc l©u dµi trong suèt thêi kú qu¸ ®é nªn chñ nghÜa x· héi cña ViÖt Nam . ViÖc chuyÓn sang kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ ®Ó gi¶i phãng s¶n xuÊt ®éng viªn tèi ®a mäi nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi ®Ó phôc vô cho sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt níc , n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi , c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. chóng ta kh«ng thÓ cã nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ nh võa qua nÕu kh«ng thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn,më cöa thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµo chiÕn lîc ®óng ®¾n.
ChÝnh v× tÝnh cÊp thiÕt vµ quan träng cña vÊn ®Ò nµy ®· th«i thóc em chän ®Ò tµi nµy .
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn cña thÇy gi¸o ®· gióp em hiÓu s©u s¾c vÒ vÊn ®Ò nµy vµ hoµn thµnh bµi viÕt nµy.
I. NÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þng híng XHCN ë viÖt Nam.
Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam
VÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ cã thÓ thÊy r»ng lÞch sö cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi cña nh©n lo¹i ®· tr¶i qua hai kiÓu tæ chøc thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi .§ã lµ thêi ®¹i kinh tÕ tù cung tù cÊp vµ thêi ®¹i kinh tÕ hµng ho¸ mµ giai ®o¹n cao lµ kinh tÕ thÞ trêng .
Kinh tÕ tù nhiªn lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ ®Çu tiªn cña nh©n lo¹i . §ã lµ ph¬ng thøc sinh ho¹t kinh tÕ ë tr×nh ®é thÊp ,ban ®Çu lµ sö dông nh÷ng tÆng vËt cña tù nhiªn vµ sau ®ã ®îc thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng trùc tiÕp vµo tù nhiªn ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ sö dông .Ho¹t ®éng kinh tÕ ®ã bã hÑp trong mèi quan hÖ tuÇn hoµn gi÷a con ngêi vµ tù nhiªn .ho¹t ®éng kinh tÕ ®ã g¾n liÒn víi kinh tÕ n«ng nghiÖp tù cung tù cÊp . Nã thèng trÞ trong x· héi c«ng x· nguyªn thuû vµ phong kiÕn .Kinh tÕ tù nhiªn g¾n liÒn víi kÐm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu .
Kinh tÕ hµng ho¸ b¾t ®Çu b»ng hµng ho¸ gi¶n ®¬n ,nã ra ®êi khi chÕ ®é céng s¶n nguyªn thuû tan r· .Dùa trªn tiÒn ®Ò c¬ b¶n lµ cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ sù t h÷u kh¸c nhau vÒ t liÖu s¶n xuÊt .
ChuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tù nhiªn sang kinh tÕ hµng ho¸ lµ bíc chuyÓn sang thêi ®¹i kinh tÕ ph¸t triÓn vµ v¨n minh nh©n lo¹i .
Kinh tÕ thÞ trêng lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng ho¸ ,còng tr¶i qua ba giai ®o¹n ph¸t triÓn :
Giai ®o¹n thø nhÊt : Giai ®o¹n chuyÓn tõ kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n sang kinh tÕ sang kinh tÕ thÞ trêng .
Giai ®o¹n thø hai : Giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn tù do ,nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo.
Giai ®o¹n thø ba : Giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i .§Æc trng cña giai ®o¹n nµy lµ nhµ níc can thiÖp vao ,më réng giao lu kinh tÕ víi níc ngoµi . Sù can thiÖp cña nhµ níc th«ng qua c¸c h×nh thøc nh së h÷u nhµ níc ,®Çu t tiÒn tÖ , tÝn dông …Sù phèi hîp ®ã t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ hçn hîp nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ .
Kinh tÕ thÞ trêng lµ h×nh thøc vËn hµnh kinh tÕ ,c¸c quy luËt cña thÞ trêng chi phèi viÖc bæ sung tµi nguyªn ,quy ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g× ? nh thÕ nµo vµ cho ai ? §©y lµ kiÓu chøc kinh tÕ ph¸t triÓn ®ßi hái kh¸ch quan cña lùc lîng s¶n xuÊt .Sù c¹nh tranh trong kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái chñ thÓ ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi n©ng cao chÊt lîng ,tr×nh ®é kÜ thuËt h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ më réng quy m« t¸i s¶n xuÊt
VÝ dô : giai ®o¹n hµng ho¸ gi¶n ®¬n g¾n liÒn víi v¨n minh c«ng nghiÖp c¬ khÝ nhng thêi kú kinh tÕ thÞ trêng th× g¾n v¬Ý th«ng tin sinh häc
Cho ®Õn nh÷ng n¨m 80 vÒ c¬ b¶n nÒn kinh tÕ níc ta lµ tù cung tù cÊp n«ng nghiÖp l¹c hËu .ViÖt Nam lµ mét níc kÐm ph¸t triÓn v× vËy ph¸t triÓn kinh tÕ lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña toµn ®¶ng toµn d©n .Muèn vËy ph¶i chuyÓn sang ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng cïng víi nã lµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ,ph¸t triÓn kinh tÕ t¨ng c¶ vÒ chÊt lîng vµ sè lîng ‘’ph¸t triÓn lµ n©ng cao phóc lîi x· héi n©ng cao tiªu chuÈn sèng vµ c¶i t¹o gi¸o dôc y tÕ …Häc thuyÕt kinh tÕ x· héi cña Mac nãi : chñ nghÜa x· héi kh«ng ®èi lËp víi ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng mµ lµ mét lÊc thang ph¸t triÓn cña loµi ngêi ®¸nh ®Êu b»ng sù tiÕn bé cña sù ph¸t triÓn
Cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng trêng kú gian khæ khã kh¨n quyÕt liÖt cña nh©n d©n ta díi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam vµ chñ tÞch HCM nh»m gi¶i phãng nh©n d©n lao ®éng , ®em l¹i h¹nh phóc giµu sang cho nh©n d©n lao ®éng .
V× vËy ph¸t triÓn ViÖt Nam trong hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai ph¶i lµ sù ph¸t triÓn v× giµu cã ,phån vinh h¹nh phóc cña nh©n dan lao ®éng ,v× sù giµu hïng m¹nh cã cña toµn x· héi cña toµn d©n téc lµ sù ph¸t triÓn mang tÝnh x· héi chñ nghÜa hiÖn ®¹i c«ng b»ng cña d©n do d©n v× d©n díi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam .
Nh vËy ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®èi víi níc ta lµ mét tÊt yÕu ,mét nhiÖm vô kinh tÕ cÊp b¸ch ®Ó chuyÓn ho¸ nÒn kinh tÕ l¹c hËu thµnh nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i héi nhËp vµo sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ quèc tÕ thùc tÕ cho thÊy kÓ tõ khi thùc hiÖn c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng tõ 1991 nÒn kinh tÕ níc ta cã tèc ®é t¨ng tëng cao thõ¬ng xuyªn trªn 7% vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh.
2 . B¶n chÊt ®Æc ®IÓm cña nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam
chuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung quan liªu bao cÊp sang ph¸t triÓn nÒn KTTT cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN lµ néi dung ,®Æc ®IÓm vµ b¶n chÊt kh¸i qu¸t nhÊt ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai .§¹i héi VII cña ®¶ng céng s¶n VN n¨m 1991 ®· th«ng qua 6 ®Æc trng b¶n chÊt cña XHCN vµ ph¬ng híng tæng qu¸t ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi theo ®Þnh híng XHCN cña níc ta .
2.1 nÒn kinh tÕ thÞ trêng mµ níc ta sÏ x©y dùng lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi tÝnh chÊt hiÖn ®¹i víi tÝnh chÊt x· héi hiÖn ®¹i .
mÆc dï ®ang n»m trong t×nh tr¹ng l¹c hËu kÐm ph¸t triÓn nhng khi chóng ta chuyÓn sang giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng th× thÕ giíi chuyÓn sang giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i .
Bëi vËy chóng ta kh«ng thÓ vµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n vµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng tù do mµ ®i th¼ng ngay vµo ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i ,®©y lµ néi dung vµ yªu cÇu ph¸t triÓn rót ng¾n .mÆt kh¸c thÕ giíi vÉn ®ang n»m trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi v× vËy ph¸t triÓn kinh tÕ níc ta ph¶i ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ,lµ néi dung yªu cÇu ph¸t triÓn rót ng¾n .Sù nghiÖp d©n giµu ,níc m¹nh x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh võa lµ néi dung võa lµ môc ®Ých vµ nhiÖn vô ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa .§¶ng vµ nhµ níc ta khuyÕn khÝch nh©n d©n lµm giµu mét c¸ch hîp ph¸p ,v× d©n giµu níc m¹nh vµ gi÷ ®éc lËp chñ quyÒn quèc gia .
2.2 nÒn kinh tÕ cña chóng ta lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp nhiÒu thµnh phÇn víi vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc
Trong mét sè lÜnh vùc ,mét sè kh©u quan träng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc .NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¶i lµ nÒn kinh tÕ ®a thµnh phÇn ®a së h÷u thÕ nhng nÒn kinh tÕ thÞ trêng mµ chóng ta ®ang x©y dùng lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i cho nªn sù tham gia cña “bµn tay h÷u h×nh” cña nhµ níc vµo qu¶n lý ,®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ®ã . §ång thêi chÝnh nã sÏ ®¶m b¶o ph¶t triÓn nÒn kinh tÕ ®óng híng thÞ trêng .Sù qu¶n lý ®IÒu tiÕt ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng cña nhµ níc lµ th«ng qua c¸c c«ng cô ,chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ vai trß chñ ®¹o cña khu vùu kinh tÕ nhµ níc .Kinh tÕ nhµ níc ph¶i n¾m vai trß chñ ®¹o ë mét sè lÜnh vùc then chèt cã ý nghÜa lµ “®µi chØ huy “ lµ “m¹ch m¸u” cña nÒn kinh tÕ nhµ níc .
Cïng víi viÖc coi träng vai trß cña khu vùc kinh tÕ nhµ níc th× ta còng ph¶i coi träng khu vùc kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ hçn hîp ,®Æt chóng trong mèi liªn hÖ h÷u c¬ kh«ng t¸ch rêi biÖt lËp .
Thùc tÕ ë ViÖt Nam thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n ®ãng gãp vai trß hÕt søc quan träng trong tæng s¶n phÈm trong níc (GDP).NÕu tÝnh toµn bé khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh nãi chung ,®ãng gãp cña khu vùc nµy qua c¸c n¨m nh sau :
N¨m
1990
1991
1992
1993
Tû®ång
19856
20755
22201
23023
Trong khi ®ã ®ãng gãp cña thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh lµ:
N¨m
1990
1991
1992
1993
Tû ®ång
10186
10224
10411
10466
2.3 Nhµ níc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta lµ nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ,lµ nhµ níc cña d©n do d©n v× d©n .
Vai trß qu¶n lÝ cña nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hÕt søc quan träng . Sù qu¶n lý cña nhµ níc ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ t¨ng trëng æn ®Þnh ,®¹t hiÖu qu¶ cao ,®¹c biÖt lµ ®¶m b¶o c«ng b»ng vÒ mÆt tiÕn bé x· héi ,kh«ng cã ai ngoµi nhµ níc cã thÓ lµm gi¶m sù chªnh lÖch gi÷a ngêi giµu vµ ngêi nghÌo gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n gi÷a n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp ,gi÷a c¸c vïng trong c¶ níc .Tuy vËy ta cÇn nhÊn m¹nh r»ng : thµnh tè quan träng trong viÖc x©y dùng kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ sù tham gia vµo qu¸ tr×nh kinh tÕ cña nhµ níc kh¸c víi nhµ níc cña nhiÒu níc kh¸c trªn thÕ giíi mµ lµ níc cña d©n v× d©n do d©n ,nhµ níc c«ng n«ng ,nhµ níc cña ®a sè nhÇn d©n lao ®éng díi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam .Nã cã ®ñ kh¶ n¨ng b¶n lÜnh tù ®æi míi ®Ó ®¶m b¶o ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng cña níc ta.Sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt nhµ níc lµ tiÒn ®Ò cho sù kh¸c biÖt cña b¶n chÊt nÒn kinh tÕ so víi c¸c níc kh¸c .
2.4. C¬ chÕ vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¬ chÕ thÞ trêng víi sù tham qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt cu¶ nhµ níc .
§IÒu ®ã cã nghÜa lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta còng vËn hµnh theo nh÷ng quy luËt kinh tÕ néi t¹i cña kinh tÕ thÞ trêng nãi chung .
thÞ trêng cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ph©n phèi nguån lùc kinh tÕ . Sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt cña nhµ níc kh¾c phôc ®îc nh÷ng mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ trêng , thùc hiÖn c¸c môc tiªu nh©n ®¹o mµ b¶n th©n kinh tÕ thÞ trêng kh«ng thÓ cã ®îc .
Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ ®îc thùc hiÖn th«ng qua thÞ trêng,
c¸c quy luËt cña kinh tÕ hµng ho¸ ,kinh tÕ thÞ trêng (quy luËt gi¸ trÞ , quy luËt cung cÇu …)sÏ chi phèi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ , quy luËt gi¸ trÞ quy ®Þnh môc ®Ých theo ®uæi trong ho¹t ®éng kinh tÕ lµ lîi nhuËn ( lµ gi¸ trÞ kh«ng ngõng t¨ng lªn)
Quy ®Þnh sù ph©n bæ c¸c nguån lùc vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt ,kinh doanh kh¸c nhau ®ång thêi ®Æt c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong mét cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt . Th«ng qua c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ,®ång thêi sö dông c¸c lùc lîng kinh tÕ cña m×nh(kinh tÕ nhµ níc ) nhµ níc t¸c ®éng nªn mèi quan hÖ tæng cung – tæng cÇu thùc hiÖn ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ trêng , nh vËy c¬ chÕ ho¹t ®éng cña kinh tÕ lµ : thÞ trêng ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ,nhµ níc ®iÒu tiÕt thÞ trêng ,c¸c chñ thÓ kinh tÕ cã mèi quan hÖ h÷u c¬ thèng nhÊt .
Më cöa héi nhËp nÒn kinh tÕ trong níc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ toµn vÑn l·nh thæ quèc gia lµ néi dung quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta .
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi .TiÕn tr×nh x· héi ho¸ ®i ®«i víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng lµ kh«ng cã biªn giíi quèc gia vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ .
Mét trong nh÷ng ®Æc trng quan träng cña kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ viÖc më réng giao lu kinh tÕ víi níc ngoµi .
Xu híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ víi nh÷ng khu vùc ho¸ toµn cÇu ho¸ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ngµy cµng trë thµnh xu thÕ tÊt yÕu trong thêi ®¹i cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay .TÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi ,dï muèn hay kh«ng muèn Ýt nhiÒu bÞ l«i cuèn ,thu hót vµo c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ .Tranh thñ thuËn lîi c¬ héi tr¸nh nguy c¬ tôt hËu xa h¬n vµ vît qua th¸ch thøc lµ yªu cÇu cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn .§Ó ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn KTTT hiÖn ®¹i ,ViÖt Nam kh«ng thÓ ®ãng cöa ,khÐp kÝn nÒn kinh tÕ trong tr¹ng th¸i tù cung ,tù cÊp .Mµ ph¶i më cöa héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi Sù më cöa ®îc thÓ hiÖn trªn ba néi dung chÝnh: th¬ng m¹i ,®Çu t vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ khoa häc kÜ thuËt .Tuy nhiªn chóng ta më cöa ®Ó hoµ nhËp chø kh«ng hoµ tan mµ ph¶i dùa trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ,gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ quèc gia .
Thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ®ång thêi víi viÖc ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi còng lµ mét nhiÖm vô rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta.
Ph¸t triÓn c«ng b»ng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ thuËt ng÷ phæ biÕn vµ lµ su thÕ cña thêi ®¹i ngµy nay .Ph¸t triÓn c«ng b»ng ®îc hiÓu lµ nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x· héi , t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi tÇng líp nh©n d©n cã ®iÒu kiÖn c¬ héi tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ ®îc hëng nh÷ng thµnh qu¶ t¬ng øng víi søc lùc vµ kh¶ n¨ng trÝ tuÖ mµ hä bá ra , lµ lµm gi¶m kho¶ng c¸ch gi÷a giµu nghÌo gi÷a d©n c c¸c vïng .Kh¸c víi nhiÒu níc trªn thÕ giíi ,níc ta ph¸t triÓn kinh tÕ ®i ®«i víi viÖc thùc hiÖn thèng nhÊt víi c«ng b»ng x· héi .
Tuy nhiªn còng cÇn nhÊn m¹nh r»ng sù ®¶m b¶o c«ng b»ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta hoµn toµn xa l¹ vµ kh¸c h¼n víi chñ nghÜa b×ng qu©n ,c©n b»ng thu nhËp “chia ®Òu sù nghÌo ®ãi “cho mäi ngêi . Møc ®é cña c«ng b»ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù ph¸t triÓn kh¶ n¨ng vµ søc m¹nh kinh tÕ cña mçi quèc gia .
V× vËy nhÊn m¹nh tíi c«ng b»ng x· héi trong ®IÒu kiÖn nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn ,ng©n s¸ch eo hÑp th× ch¾c ch¾n sÏ lµm tiªu diÖt ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghi· ë níc ta ,®îc thùc hiÖn theo kÕt qu¶ la Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a lao ®éng víi t b¶n vèn th«ng qua ph©n phèi thu nhËp trong o ®éng lµ chñ yÕu kÕt hîp mét phÇn theo vèn vµ tµi s¶n . §©y lµ sù kh¸c biÖt gi÷a kinh tÕ thÞ trêng x· héi chñ nghÜa víi kinh tÕ thÞ trêng t b¶n chñ nghi· .
Trong mèi quan hÖ gi÷a lao ®éng víi t b¶n ( vèn ) gi÷a lao ®éng sèng vµ lao ®éng qu¸ khø ( lao ®éng ®· ®îc vËt ho¸ ) chñ nghÜa t b¶n coi träng nh©n tè t b¶n ,nh©n tè lao ®éng qu¸ khø ®· ®îc tÝch luü . Bëi vËy ,trong ph©n phèi thµnh qu¶ lao ®éng chñ nghi· t b¶n nhÊn m¹nh nh©n tè t b¶n h¬n nh©n tè lao ®éng ,nhÊn m¹nh yÕu tè ®Çu t tÝch luü h¬n yÕu tè tiÒn l¬ng thu nhËp cña ngêi lao ®éng .Ngîc l¹i CNXH ®Æt con ngêi vµo vÞ chÝ trung t©m cña mäi sù ph¸t triÓn ,cho nªn chñ nghÜa x· héi quan t©m ®Õn yÕu tè thu nhËp cña ngêi lao ®éng ,tuy nhiªn ta ph¶i coi träng yÕu tè vèn ,t¨ng cêng tÝch luü vµ ®Çu t ( c¶ nhµ níc vµ t nh©n ) vµ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a vèn víi lao ®éng ,thu nhËp theo vèn tµi s¶n kinh doanh b©y giê ®· chë thµnh b×nh thêng .ChØ cã trªn c¬ së ®ã míi t¨ng ®îc d©n sè giÇu trong x· héi ,t¨ng sè ngêi cã thu nhËp cao gi¶m sè ngêi cã thu nhËp thÊp ,thu hÑp kho¶ng c¸ch gi÷a ngêi giµu víi ngêi nghÌo võa lµ néi dung võa lµ chÝnh s¸ch thu nhËp vµ chÝnh s¸ch ®IÒu tiÕt thu nhËp cña nhµ níc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghi· ë níc ta .
Tãm l¹i qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta ph¶i lµ “ qu¸ tr×nh thùc hiÖn d©n giµu níc m¹nh tiÕn lªn hiÖn ®¹i trong mét x· héi nh©n d©n lµm chñ nh©n ¸i cã v¨n ho¸ cã kû c¬ng xo¸ bá ¸p bøc bÊt c«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi cã cuéc sèng Êm no tù do h¹nh phóc
M©u thuÉn vµ ph¬ng híng gi¶i quyÕt
1.M©u thuÉn.
Trong m« h×nh kinh tÕ cò cña chñ nghÜa x· héi mäi ngêi cã cuéc sèng Êm lo tù do h¹nh phóc”
mµ chóng ta ¸p dông , sù vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ chØ dùa trªn mÖnh lÖnh ,kÕ ho¹ch cña nhµ níc cïng víi hÖ thèng qu¶n lý quan liªu bao cÊp tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng .C¬ chÕ kinh tÕ tuy cã u ®iÓm lµ tr¸nh ®îc sù ph©n cùc trong x· héi bëi kho¶ng c¸ch giµu nghÌo nhng l¹I béc lé nhiÒu nhîc ®iÓm c¬ b¶n ®ã lµ nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n trong nÒn kinh tÕ .Qua h¬n 10 n¨m ®æi míi níc ta ®· ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng nÒn kinh tÕ mµ chóng ta ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ bíc ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ vµ cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ mét nÒn kinh tÕ qu¸ ®é nªn nã kh«ng tr¸nh khái nh÷ng m©u thuÉn trong thêi kú qu¸ ®é
1.1. NÒn kinh tÕ thÞ trêng trong ®IÒu kiÖn s¶n xuÊt nhá lµ chñ yÕu ë níc ta cho nªn tÊt nhiªn kh«ng tr¸nh khái tÝnh tù ph¸t.
ViÖc ®Þnh híng nÒn kinh tÕ níc ta ®i nªn chñ nghÜa x· héi kh«ng ph¶i lµ sù ph¸t triÓn tù ph¸t mµ lµ kÕt qu¶ cña sù nhËn thøc vµ vËn dông tù gi¸c xu híng vµ qui luËt kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn x· héi trong thêi ®¹i ngµy nay.Nh vËy ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ®· bao hµm sù ®Êu tranh gi÷a hai mÆt ®èi lËp:tÝnh tù ph¸t vµ tÝnh tù gi¸c trong ph¸t triÓn kinh tÕ.
Trong thêi gian hiÖn nay,tÝnh tù ph¸t vÉn cßn vµ nã cÇn thiÕt cho kinh tÕ s¶n
xuÊt hµng ho¸ nhá vµ nã kh«ng tr¸nh khái trong viÖc ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng lu th«ng hµng ho¸…Tuy vËy nÕu nÒn kinh tÕ chØ ph¸t triÓn tù ph¸t th× chóng ta kh«ng thÓ thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu cu¶ chñ nghÜa x· héi .Cßn tù gi¸c lµ ho¹t ®éng dùa trªn sù nhËn thøc ®óng ®¾n xu thÕ tÊt yÕu vµ lµ qui luËt kh¸ch quan cña ®êi sèng x· héi nhng nhËn thøc sai lÇm th× hËu qu¶ rÊt lín.
Gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a tÝnh tù ph¸t vµ tù gi¸c trong ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi lµ ®iÒu rÊt khã kh¨n,phøc t¹p .Kh«ng ph¶i mét lóc cã thÓ xo¸ bá hoµn toµn tÝnh tù ph¸t vµ biÕn mäi ho¹t ®éng cña con ngêi thµnh tù gÝac,mµ chØ cã thÓ ph¸t huy ngµy cµng cao tÝnh tù gi¸c trªn c¬ së n©ng cao nhËn thøc khoa häc,n¨ng lùc tæ chøc qu¶n lý,phèi hîp trªn toµn x· héi ®Ó h¹n chÕ tÝnh tù ph¸t trong thêi kú qu¸ ®é.
1.2. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng trong thêi kú qu¸ ®é tøc lµ ph¶i chÊp nhËn c¸c h×nh thøc së h÷u vµ kinh doanh thuª mín lao ®éng vµ bãc lét søc lao ®éng dÉn ®Õn m©u thuÉn gi÷a lîi Ých cña ngêi lao ®éng vµ ngêi thuª lao ®éng.
Chóng ta kh«ng cã c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi th× h×nh thøc thuª mín lao ®éng sÏ gi¶m ®i .Còng sÏ cµng sai lÇm nÕu nh chØ cã thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc vµ kinh tÕ tËp thÓ hîp t¸c x· lµ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa vµ nã sÏ thay thÕ dÇn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cßn l¹i mµ tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ph¸t triÓn theo mét híng chung duy nhÊt - ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Cïng víi sù trëng thµnh cña chñ nghÜa x· héi th× h×nh thøc thuª mín lao ®éng sÏ gi¶m dÇn møc ®é bãc lét cña nã .TÊt nhiªn ®IÒu nµy chØ cã thÓ trë thµnh hiÖn thùc ®îc trong ®IÒu kiÖn cã sù l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam ,nhµ níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam qu¶n lý vµ thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc n¾m vai trß chñ ®¹o céng víi sù lín m¹nh cña thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ hîp t¸c x·.
Trong viÖc gi¶i quyÕt mèi quan hÖ cã m©u thuÉn gi÷a lîi Ých kinh tÕ cña ngêi lµm thuª vµ ngêi thuª mín lao ®éng cÇn kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých cña ngêi lao ®éng ,ngêi thuª lao ®éngvµ lîi Ých nhµ níc .Sù bÊt c«ng trong mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých sÏ lµm k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ
Nhµ níc qu¶n lý ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vÜ m« b»ng hÖ thèng ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ ,khuyÕn khÝch lîi Ých kinh tÕ chÝnh ®¸ng vµ tÝch cùc cña c¸c doanh nghiÖp khuyÕn khÝch s¸ng t¹o cña hä vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña hä .Nhµ níc th«ng qua c¸c nguån thu tõ thuÕ vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· vµ ®ang ®Çu t vµo ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ phóc lîi x· héi .Tuy nhiªn ph¶i thùc hiÖn khÐo lÐo nÕu kh«ng sÏ ¶nh hëng sÊu ®Õn sù khuyÕn khÝch ®Çu t ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ .Theo kinh nghiÖm cña c¸c níc ®i tríc chóng ta nªn híng hä vµo c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng tham gia b¶o hiÓm cho ngêi lao ®éng vµ ho¹t ®éng nh©n ®¹o …
1.3. M©u thuÉn gi÷a b×nh ®¼ng ,c«ng b»ng x· héi víi môc tiªu chñ nghÜa x· héi víi t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng bÊt c«ng kh«ng thÓ tr¸nh khái do mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ trêng.
Mét mÆt ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®i tõ s¶n xuÊt nhá lµ chñ yÕu nªn x· héi cha thÓ tr¸nh khái nh÷ng di chøng cu¶ kinh tÕ thÞ trêng t b¶n chñ nghÜa ,sù c¹ng tranh ( kÓ c¶ kh«ng lµnh m¹nh),sù ph¸ s¶n cña c¸c doanh nghiÖp,t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ,sù ph©n ho¸ giµu nghÌo gi÷a c¸c vïng ,c¸c bé phËn d©n c ,vµ ®Æc biÖt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tÖ n¹n x· héi do mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®em l¹i dÉn ®Õn sù bÊt b×nh ®¼ng vµ bÊt c«ng x· héi.MÆt kh¸c ®Þnh híng XHCN kh«ng cho phÐp sù ph¸t triÓn ph©n cùc x· héi ,thÊt nghiÖp ,bÊt c«ng tiªu cùc ngµy cµng gia t¨ng .M©u thuÉn xuÊt hiÖn gi÷a c«ng b»ng ,b×nh ®¼ng x· héi víi bÊt c«ng …sÏ lµ kh«ng tr¸nh khái do mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµm n¶y sinh .
Kinh tÕ thÞ trêng chØ lµ ph¬ng tiÖn ,lµ con ®êng ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi : Môc tiªu phÊn ®Êu cu¶ chñ nghÜa x· héi kh«ng chØ lµ c«ng b»ng x· héi mµ cßn lµ b×nh ®¼ng x· héi .
Trong m« h×nh x· héi cò do nhËn thøc kh«ng ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò b×nh ®¼ng x· héi ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tr× trÖ cña x· héi . §iÒu ®ã kh«ng ph¶i lµ lý tëng b×nh ®¼ng x· héi x· héi chñ nghÜa .
Trong sù nghiÖp ®æi míi CNXH ®ßi hái chóng ta ph¶i nhËn thøc l¹i vÊn ®Ò nµy .Ngµy nay bªn c¹nh b×nh ®¼ng vÒ sù cèng hiÕn ngang nhau th× hëng thô ngang nhau cßn ph¶i chÊp nhËn møc hëng thô ®ã lµ lµm nhiÒu hëng nhiÒu lµm Ýt hëng Ýt.Nh vËy trong b¶n th©n c«ng b»ng x· héi hiÖn nay ph¶i bao hµm m©u thuÉn – m©u thuÉn gi÷a bÊt b×nh ®¼ng vµ b×nh ®¼ng . NÕu m©u thuÉn nµy kh«ng ®îc gi¶i quyÕt thêng xuyªn ®óng ®¾n th× cã thÓ s¶y ra hai trêng hîp : HoÆc lµ do nhËn thøc kh«ng ®óng ®¾n mµ nhµ níc can thiÖp mét c¸ch chñ quan vµo tiÕn tr×nh x· h«Þ lµm k×m h·m sù ph¸t triÓn ,t¨ng trëng x· héi ,lµ do sù ph¸t triÓn tù ph¸t cña kinh tÕ thÞ trêng vµ nhµ níc kh«ng cã sù ®iÒu chØnh b»ng c¸c chÝnh s¸ch x· héi nhÊt ®Þnh nªn sù bÊt b×nh ®¼ng tÝch luü dÇn dÇn t¹o thµnh sù ph©n cùc s©u s¾c trong x· héi vµ v× thÕ mµ x· héi ngµy cµng xa rêi môc tiªu x· héi chñ nghÜa .T¨ng trëng kinh tÕ b¶n th©n nã khong tù sinh ra b×nh ®¼ng x· héi . Mét thùc tÕ cho thÊy ë níc Mü t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng ngµy cµng s©u s¾c : sè ngêi sèng trong ®IÒu kiÖn díi møc nghÌo khæ t¨ng tõ 12%(1969)lªn 14,5% (1999)tøc lµ kho¶ng 37 triÖu ngêi trong khi ®ã thu nhËp cña 20% sè ngêi giµu nhÊt t¨ng tõ 14% cßnthu nhËp cña20% sè ngêi nghÌo chØ t¨ng 8%.trong chñ nghÜa x· héi b×nh ®¼ng x· héi lµ mÆt chñ ®¹o tríc hÕt lµ b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi cßn vÒ hëng thô th× tríc m¾t chØ cã thÓ phÊn ®Êu b×nh ®¼ng ë mét sè sù tho¶ m·n vÒ mét så nhu cÇuc¬ b¶n nhÊt dÇn dÇn ph¸t triÓn lªn.
1.4. M©u thuÉn gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi .
§Ó cã ®îc sù t¨ng trëng kinh tÕ ,bÊt kú mét chÝnh s¸ch kinh tÕ nµo còng ph¶i quan t©m tíi lîi Ých c¸ nh©n bëi v× ngêi ®Çu t vèn bao giê còng quan t©m tríc hÕt ®Õn lîi nhuËn c¸ nh©n .Tuy nhiªn trong kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn nhu cÇu mµ lîi Ých c¸ nh©n kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng mÆt tr¸i cña nã tøc lµ mét sè c¸ nh©n nhÊt ®Þnh sù ph¸t triÓn kh«ng ®i theo híng nhÊt ®Þnh mµ ®i theo híng tiªu cùc-theo chñ nghÜa c¸ nh©n .Nh vËy trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay x· héi cha cã kh¶ n¨ng lo¹i bá ®îc sù xuÊt hiÖn m©u thuÉn gi÷a lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých x· héi .M©u thuÉn ®ã kh«ng ®îc giaØ quyÕt t¹o nªn sù bÊt c«ng x· héi .NÕu lîi Ých c¸ nh©n mµ bÞ vi ph¹m th× sÏ bÞ mÊt ®éng lùc quan träng cña sù ph¸t triÓn cßn lîi Ých x· héi bÞ x©m ph¹m th× n¹n nh©n sÏ lµ toµn thÓ céng ®ång x· héi .
§Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých x· héi th× ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi .§ång thêi ph¶i ®Êu tranh chèng nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc cña chñ nghÜa c¸ nh©n . Trong viÖc chèng chñ nghÜa c¸ nh©n ta cÇn ph¶i ph©n biÖt víi lîi Ých c¸ nh©n chÝnh ®¸ng v× nã kh«ng ®i ngîc l¹i víi lîi Ých chung mµ cßn lµ tiÒn ®Ò cho lîi Ých chung ,chñ nghÜa c¸ nh©n lµ tiªu cùc v× nã ®Æt lîi Ých c¸ nh©n lªn trªn lîi Ých x· héi .Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· têng nãi: Th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi kh«ng thÓ t¸ch rêi víi th¾ng lîi cña cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n . b¸c ®· ph©n ®Þnh râ chñ nghÜa c¸ nh©n víi lîi Ých c¸ nh©n chÝnh ®¸ng “®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n kh«ng ph¶i lµ giÇy xÐo lªn lîi Ých c¸ nh©n”.
Chñ nghÜa c¸ nh©n dÉn ®Õn sù tho¸i ho¸ biÕn chÊt ,tham nhòng cña mét bé ph©n kh«ng nhá trong bé m¸y nhµ níc.NÕu x· héi kh«ng cã biÖn ph¸p tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ th× chñ nghÜa chñ nghÜa c¸ nh©n kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cån t¨ng lªn cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi ,phóc lîi x· héi sÏ t¨ng lªn nh÷ng c¸i nµy sÏ giao cho c¸c c¸ nh©n trùc tiÕp qu¶n lý .Kinh tÕ thÞ trêng t©m lý ch¹y theo ®ång tiÒn vµ lèi sèng sa hoa ®· lµm cho mèt sè ngêi s½n sµng lµm bÊt cø ®IÒu g× chØ v× lîi Ých cña riªng m×nh .
Tãm l¹i ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN ®ang lµm n¶y sinh mét sè m©u thuÉn . Sù thµnh c«ng cña CNXH phô thuéc chñ yÕu vµo sù gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn ®ã. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ ph¶i nghiªn cøu nh÷ng m©u thuÉn nµy vµ ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó gi¶i quyÕt .
1.5. Thùc tr¹ng m©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi gian qua.
1.5.1. Thùc tr¹ng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi gian qua.
1.5.1.1. Kinh tÕ quèc doanh
Thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc lµ nh÷ng ®¬n vÞ nh÷ng tæ chøc trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh mµ toµn bé nguån lùc thuéc së h÷u nhµ níc hoÆc phÇn cña nhµ níc chiÕm tû lÖ khèng chÕ.
Kinh tÕ nhµ níc bao gåm kinh tÕ quèc doanh vµ c¸c tµi s¶n thuéc së h÷u nhµ níc( ®Êt ®ai ,ng©n hµng …) . VËy kinh tÕ quèc doanh lµ mét bé phËn cña kinh tÕ nhµ níc.
Theo sè liÖu thèng kª ®Õn cuèi n¨m 1989 c¶ níc ta cã 12080 xÝ nghiÖp quèc doanh víi vèn t¬ng øng kho¶ng 10 tû USD –trong ®ã c«ng nghiÖp chiÕm 49.3% tæng sè vèn vµ x©y dùng 9% n«ng nghiÖp 8,1%…Hµng n¨m c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy t¹o ra kho¶ng
30-40% GDP vµ tõ 20-30% thu nhËp quèc d©n .§ãng gãp kho¶ng 60-80% sè thu ng©n s¸ch nhµ níc.Thµnh phÇn kinh tÕ nµy hÇu nh n¾m gi÷ toµn bé c«ng nghiÖp nÆng , hµng tiªu dïng n¾m gi÷ hÇu hÕt c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu: thuèc ch÷a bÖnh gÇn 100%, hµng dÖt kim , giÊy kho¶ng 75-85%…Kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®îc vai trß vµ tÇm quan träng cña kinh tÕ quèc doanh .§èi víi níc ta tuy ®· ®¹t mét sè thµnh tÝch song kinh tÕ quèc doanh cha ®¶m b¶o ®îc s¶n xuÊt . Sù t¨ng trëng kinh tÕ chØ ph¸t triÓn theo chiÒu réng (quy m« ) chø cha ph¸t triÓn theo chiÒu s©u(chÊt lîng).
HiÖn nay sau khi ®æi míi c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ , c¬ chÕ qu¶n lý , tuy cã t¹o nªn mét sè chuyÓn biÕn bíc ®Çu cña mét sè doanh nghiÖp quèc doanh nhng vÉn dõng l¹i ë con sè rÊt nhá bÐ trong tæng sè doanh nghiÖp quèc doanh. ViÖc chuyÓn sang cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp theo quyÕt ®Þnh 202 –H§BT lµ rÊt ®óng ®¾n tuy nhiªn cha tiÕn hµnh ®îc bao nhiªu do gÆp nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau .
1.5.1.2. Thµnh phÇn kinh tÕ hîp t¸c(tËp thÓ)
Kinh tÕ hîp t¸c lµ sù liªn kÕt tù nguyÖn cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng,linh ho¹t phï h¬p víi nhu cÇu ,kh¶ n¨ng vµ lîi Ých cña c¸c bªn tham gia.
Kinh tÕ hîp t¸c ph¸t triÓn díi nhiÒu h×nh ®a d¹ng tõ thÊp ®Õn cao ,tæ chøc theo nguyªn t¾c b×nh ®¼ng cïng cã lîi.
Kinh tÕ hîp t¸c ®Æc biÖt trong n«ng nghiÖp níc ta x©y dùng cuèi nh÷ng n¨m 50 víi m« h×nh cò do vi ph¹m nguyªn t¾c qu¶n lý nªn k×m h·m søc s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.Trong nh÷ng n¨m ®æi míi ngêi d©n ®îc giao quyÒn lµm chñ ®Êt ®· huy ®éng ®îc søc lao ®éng vµ vèn ®Çu t tõ nh©n d©n .Thùc tÕ xuÊt hiÖn nhiÒu h×nh thøc hîp t¸c x· gi¶n ®¬n tõng kh©u nh hîp t¸c x· cæ phÇn ,hîp t¸c x· dÞch vô ®Çu vµo ,®Çu ra phôc vô cho kinh tÕ hé vµ kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn .Trong th¬ng nghiÖp vµ dÞch vô tÝnh ®Õn n¨m 1989 toµn ngµnh cã 21094 ®iÓm b¸n hµng tËp thÓ tÝnh ®Õn n¨m 1991 h¬n 75% hîp t¸c x· gi¶i thÓ ,sè cßn l¹i ho¹t ®éng cÇm chõng.
Nhµ níc cÇn x©y dùng vµ thùc hiÖn cã hiÖu lùc c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ®èi víi n«ng nghiÖp ,n«ng d©n vµ n«ng th«n .Trong ®ã ®Çu t c¬ së h¹ tÇng ,kÜ thuËt cho ®êi sèng ,c¸c thÞ thêng xuÊt khÈu chÕ biÕn ,gi¸ c¶ ,tÝn dông ,®µo t¹o c¸n bé nghÒ nghiÖp ,khuyÕn khÝch lµm giµu chÝnh ®¸ng xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ,tõng bíc c«ng nghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó kinh tÕ hîp t¸c x· vµ kinh tÕ nhµ níc thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n .
1.5.1.3. Kinh tÕ t b¶n nhµ níc .
HiÖn nay nhËn thøc vÒ thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n nhµ níc cßn hÕt søc ®¬n gi¶n vµ h¹n hÑp,mÆc dï nã cã vÞ chÝ rÊt quan trängtrong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña níc ta.Thµnh phÇn kinh tÕ nµy rÊt ®a d¹ng vµ ph¸t triÓn nhanh.Nã gåm c¸c doanh nghiÖp thuéc h×nh thøc së h÷u hçn hîp .Theo sè liÖu tæng côc thèng kª ,®Õn 7/ 92 ®· cã 461 dù ¸n ®Çu t ®îc cÊp giÊy phÐp vµ tæng vèn ®¨ng ký lµ 3563 triÖu USD .Trong ®ã h×nh thøc liªn doanh lµ chñ yÕu ,phæ biÕn .C¸c dù ¸n ®Çu t ngµy cµng t¨ng nhanh .
Nhµ níc cã vai trß quan träng trong viÖc vËn ®éng tiÒm n¨ng to lín vÒ vèn c«ng nghÖ vµ qu¶n lý c¸c nhµ t b¶n v× lîi Ých cña hä còng nh v× lîi Ých cu¶ ®Êt níc .Nhµ níc cÇn ph¸t triÓn réng r·i c¸c h×nh thøc liªn doanh ,nhiÒu ph¬ng thøc gãp vèn thÝch hîp gi÷a nhµ níc víi t b¶n t nh©n trong vµ ngoµi níc ®Ó t¹o cho c¸c doanh nghiÖp trong níc ph¸t triÓn b»ng kh¶ n¨ng hîp t¸c vµ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi.
1.5.1.4. Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ
Kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ n«ng d©n,thî thñ c«ng , nh÷ng ngêi bu«n b¸n ,dÞch vô c¸ thÓ .Së h÷u cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy lµ së h÷u t nh©n s¶n xuÊt ph©n t¸n kinh doanh .Tr×nh ®é c«ng nghÖ thñ c«ng môc ®Ých kinh doanh chØ lµ nu«i sèng m×nh cßn tiÓu chñ th× b¶n th©n võa lao ®éng võa thuª mín mét sè lao ®éng nhá . ThÕ m¹nh cña thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ lµ ph¸t huy nhanh ,cã hiÖu qu¶ vèn ,søc lao ®éng ,tay nghÒ s¶n phÈm truyÒn thèng .Nã cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ .Cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi .
Do u thÕ cña nã nªn nhµ níc vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng thÓ kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn híng dÉn ,gióp ®ì thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ ,tiÓu chñ vÒ vèn ,kÜ thuËt c«ng nghÖ ,chÝnh s¸ch vµ tiªu thô s¶n phÈm ®Ó nã tham gia mét c¸ch tù nguyÖn,lµ vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp cña nÒn kinh tÕ .
1.5.1.5. Thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n .
Thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n cña níc ta bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ mµ mét hoÆc mét sè nhµ t b¶n trong hoÆc ngoµi níc ®Çu t ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh .
NÐt næi bËt cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy lµ së h÷u t nh©n hoÆc së h÷u hçn hîp thuª vµ bãc lét søc lao ®éng lµm thuª thêng ®Çu t vµo c¸c ngµnh vèn Ýt ,l·i cao .
Kinh tÕ t b¶n t nh©n tæ chøc díi h×nh thøc doanh nghiÖp t nh©n ,cæ phÇn c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n …
Tõ n¨m 1991 sau khi cã luËt doanh nghiÖp ®Çu t ë níc ta . Kinh tÕ t b¶n t nh©n ph¸t triÓn m¹nh vµ ®ãng gãp nhÊt ®Þnh cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cÇn kh¼ng ®Þnh chñ tr¬ng nhÊt qu¸n ph¸t triÓn kinh tÕ t b¶n t nh©n b×nh ®¼ng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c.KhuyÕn khÝch ®Çu t cña t b¶n t nh©n vµo s¶n xuÊt t¹o ®IÒu kiÖn thuËn lîi cñng cè lßng tin cho c¸c nhµ ®Çu t .
1.5.2. M©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ .
Quy luËt m©u thuÉn kh«ng nh÷ng chØ ra mèi quan hÖ gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp mµ cßn chØ ra cho chóng ta thÊy nguån ngãc ,®éng lùc cña sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña níc ta hiÖn nay bªn c¹nh nh÷ng mÆt thèng nhÊt song song ph¸t triÓn theo híng cña chñ nghÜa t b¶n dï vËy nã míi chØ lµ kh¶ n¨ng thùc tr¹ng vµ t¬ng quan lùc lîng cña nÒn kinh tÕ x· héi cña níc ta bèi c¶nh quèc tÕ nh hiÖn nay khi ®Êt níc ®ang ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ c¸i kh«ng thÓ ®¶o l¹i ®îc chóng ta chØ cã quyÕt t©m kh«ng th«i th× cha ®ñ mµ ph¶i cã ®êng nèi s¸ng suèt kh«n ngoan cña chÝnh ®¶ng c¸ch m¹ng tiªn tiÕn giµu trÝ tuÖvµ ®Æc biÖt ph¶i cã bé m¸y nhµ níc m¹nh . M©u thuÉn trªn cßn thÓ hiÖn gi÷a mét bªn gåm nh÷ng khuynh híng vµ t tëng ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa trong tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , ®îc sù cæ vò ñng hé cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lùc lîng chÝnh trÞ x· héi tiªn tiÕn víi mét bªn lµ tù hp¸t g©y ¶nh hëng tíi nÒn kinh tÕ ,m©u thuÉn c¬ b¶n nµy quyÕt ®Þnh nh÷ng m©u thuÉn kh¸c vÒ c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u ,trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®ßi hái ph¶i cã sù khuyÕn khÝch kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ nay sù ph¸t triÓn ®ã cßn thÊp cha ®¸p øng tiÒm n¨ng hiÖn cã ®ßi hái c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn ,ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ quèc d©n trong nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt nhng vai trß kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh x©y dùng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi míi nh vËy bªn c¹nh cã quan hÖ liªn quan mËt thiÕt víi nhau gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mµ cã m©u thuÉn víi nhau ,nh÷ng m©u thuÉn nµy t¹o thµnh ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn cña nÒn ki nh tÕ mµ cßn hiÓu ®óng ®¾n h¬n muèn s¸c ®Þnh ®îc xu thÕ ph¸t triÓn cña nã ph¶i x¸c ®Þnh ®îc m©u hthuÉn bªn trong sù vËt bªn trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã nh÷ng ngµnh ®éc quyÒn nh cong nghiÖp quèc phßng,ng©n hµnh nhµ níc bu chÝnh kh«ng ph¶i lµ sù c¹nh tranh khèc liÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµnh nµo còng muèn kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt . Trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay thùc hiÖn ®iÒu ®ã kh«ng dÔ dµng nhng chÝnh nh÷ng sù c¹nh tranh ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn cao h¬n víi chÊt lîng vµ sè lîng ngµy cµng phong phó h¬n chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái ph¶i hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi .Trong thêi ®¹i ngµy nay mäi nÒn kinh tÕ ®Òu híng tíi xuÊt khÈu nÕu kh«ng coi mòi nhän lµ v¬n ra ngoµi níc th× kh«ng thÓ b¾t kÞp bíc tiÕn chung cña nh©n lo¹i nÒn ngo¹i th¬ng cña chóng ta trong nh÷ng n¨m 80 mÊt c©n ®èi nghiªm träng trong n¨m 80 –82 chóng ta chØ xuÊt khÈu ®îc kho¶ng 500 triÖu USD nhng ®Õn nay (2002) chóng ta ®· cã kim ng¹ch xuÊt khÈu trªn 14 tû USD ®iÒu ®ã chØ cã thÓ cã ®îc lµ do sù c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ trëng thµnh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng .
§Êu tranh vµ ph¸t triÓn lµ hai mÆt cña hiÖn tîng ,lµ quan hÖ nh©n qu¶ cña vÊn ®Ò . Cã ®Êu tranh míi cã ph¸t triÓn ,v× vËy cã sù chuyÓn ho¸ gi÷a chóng . Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng mÆc dï cã sù c¹nh tranh rÊt khèc liÖt “th¬ng trêng lµ chiÕn trêng ’’nh÷ng doanh nghiÖp cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc th× ®ã chÝnh lµ do sù lç lùc phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp ®ã . v× vËy c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®øng im thô ®éng mµ ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi vµ c¶i tiÕn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ trêng ,thóc ®Èy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸c doanh nghiÖp .§ã chÝnh lµ u ®iÓm cña m©u thuÉn .Nhng bªn c¹nh ®ã nh÷ng m©u thuÉn nµy còng g©y ra nhiÒu nh÷ng mÆt tr¸i ,nh÷ng tÖ n¹n x· héi ®ã lµ sù coi träng qu¸ cao ®ång tiÒn vµ lµm mäi thñ ®o¹n ®Ó chiÕm ®o¹t nã .M©u thuÉn ®ã còng lµm ¶nh hëng ®Õn nÒn v¨n ho¸ ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc ViÖt Nam .M©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau thóc ®Èy c«ng nghÖ kü thuËt ®æi míi tæ chøc qu¶n lý ,thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn ph¸t triÓn.
2. Ph¬ng híng gi¶i quyÕt .
2.1. Ph¶I kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých ngêi thuª mín lao ®éng vµ ngêi lao ®éng . KhuyÕn khÝch c¸c lîi Ých chÝnh ®¸ng tÝch cùc s¸ng t¹o ,h¹n chÕ sù bãc lét ,nh÷ng hiÖn tîng tiªu cùc . Ph¶i kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých d©n téc,®ång thêi ph¶i chèng l¹i chñ nghÜa c¸ nh©n nhÊt lµ chñ nghi· c¸ nh©n cùc ®oan .Trong cuéc ®Êu tranh cña chóng ta ph¶i ph©n biÖt râ gi÷a lîi Ých c¸ nh©n chÝnh ®¸ng víi chñ nghÜa c¸ nh©n .Lîi Ých c¸ nh©n tÝch cùc lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn x· héi cßn chñ nghÜa c¸ nh©n lµ tiªu cùc v× nã lµ xu híng ®Æt lîi Ých riªng cña c¸ nh©n lªn trªn lîi Ých x· héi.Bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i n©ng cao tÝnh tù gi¸c trªn c¬ së n©ng cao n¨ng lùc nhËn biÕt khoa häc còng nh n¨ng lùc phèi hîp trªn b×nh diÖn x· héi ,h¹n chÕ h×nh thøc tù ph¸t cña ho¹t ®éng con ngêi trong x· héi .
2.2. Gi¶i quyÕt triÖt ®Ó m©u thuÉn bãc lét vµ bÞ bãc lét vµ ph¶i gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ,suy cho ®Õn cïng ®Þnh híng kh«ng nh÷ng kh«ng ng¨n c¶n mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho sù t¨ng trëng kinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi . Ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ níc tõng bíc cñng cè vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n .Kinh tÕ nhµ níc ph¶i thùc sù mÉu mùc cho viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong ph©n phèi .Nhµ níc b»ng hÖ thèng chÝnh s¸ch qu¶n lý cña m×nh võa ®¶m b¶o lîi Ých cña ngêi kinh doanh võa ®¶m b¶o lîi Ých cña ngêi lao ®éng . KhuyÕn khÝch më räng c¸c h×nh thøc kinh doanh ®Ó ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng .H¹n chÕ tiªu cùc ,bãc lét trong c¸c h×nh thøc kinh doanh nµy t¹o ®IÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng tõng bíc trë thµnh chñ t liÖu s¶n xuÊt . Tõ ®ã hä lµm chñ m×nh vµ chñ x· héi .
Danh môc tµI liÖi tham kh¶o
1 T¹p chÝ nghiªn cøu lý luËn sè 19 ( 10-1988)
2 T¹p chÝ nghiªn cøu lý luËn sè 8 - 1998
3 T¹p chÝ nghiªn cøu lý luËn sè 9 - 2000
T¹p chÝ triÕt häc sè 4 ( 8 -2000)
T¹p chÝ céng s¶n sè 9 (1998)
T¹p chÝ céng s¶n sè 18 (1998)
T¹p chÝ triÕt häc sè 5 (10 – 1999)
T¹p chÝ céng s¶n sè 19 (1998)
Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ ( ®¹i häc KTQD)
Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c –Lª Nin(xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia ).
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Mâu thuẫn biện chứng trong quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.doc
