Một số biện pháp đổi mới việc kiểm tra, đánh giá trong dạy học lịch sử thế giới (Lớp 8 – THCS)

thÕ giíi líp 9. Ch­¬ng tr×nh lÞch sö thÕ giíi ( Líp 8-THCS ) gåm 2 phÇn: + LÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i (Tõ thÕ kØ XVI ®Õn n¨m 1917), ®­îc më ®Çu b»ng Nh÷ng cuéc C¸ch m¹ng t­ s¶n ®Çu tiªn vµ kÕt thóc ë cuéc ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt(1914-1918). + LÞch sö thÕ giíi hiÖn ®¹i(Tõ n¨m 1917 ®Õn n¨m 1945) Môc ®Ých cña ch­¬ng tr×nh lÞch sö thÕ giíi trong S¸ch gi¸o khoa lÞch sö líp 8 – THCS a. VÒ kiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m ®­îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö thÕ giíi tõ nh÷ng cuéc C¸ch m¹ng t­ s¶n ®Çu tiªn ®Õn khi ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc. ë thêi k× nµy, häc sinh cÇn tËp trung ë nh÷ng ®iÓm sau: - C¸c cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n lÇn l­ît th¾ng lîi, ®¸nh ®æ chÕ ®é phong kiÕn trªn ph¹m vi thÕ giíi. Chñ nghÜa t­ b¶n ®­îc x¸c lËp, ph¸t triÓn råi chuyÓn sang giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa. - Phong trµo c«ng nh©n vµ chñ nghÜa x· héi khoa häc, sù th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga n¨m 1917 më ra mét thêi ®¹i míi trong lÞch sö loµi ng­êi – thêi ®¹i qu¸ ®é tõ Chñ nghÜa t­ b¶n lªn Chñ nghÜa x· héi. - Phong trµo gi¶i phãng d©n téc næ ra ë c¸c n­íc thuéc ®Þa, phô thuéc cña Chñ nghÜa t­ b¶n thùc d©n ®Ó giµnh ®éc lËp d©n téc. b. VÒ t­ t­ëng. - Khi n¾m nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, häc sinh ®­îc cñng cè b­íc ®Çu vÒ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn lÞch sö, vÒ ®Êu tranh giai cÊp - ®éng lùc ph¸t triÓn x· héi trong c¸c x· héi cã giai cÊp ®èi kh¸ng - Gi¸o dôc truyÒn thèng d©n téc, lßng yªu n­íc; tinh thÇn quèc tÕ ch©n chÝnh, sù ®ång t×nh, ñng hé cuéc ®Êu tranh chèng ¸p bøc, giµnh ®éc lËp d©n téc, tiÕn bé x· héi; c¨m ghÐt chÕ ®é bãc lét, chiÕn tranh phi nghÜa, yªu chuéng hoµ b×nh - X©y dùng niÒm tin vµo sù th¾ng lîi tÊt yÕu cña CNXH, còng nh­ sù dÖt vong kh«ng tr¸nh khái cña Chñ nghÜa t­ b¶n c. VÒ kÜ n¨ng: RÌn cho häc sinh tinh thÇn häc tËp chñ ®éng, tÝch cùc, biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo tham gi¸ t×m hiÓu s­u tÇm lÞch sö ®Þa ph­¬ng, kÜ n¨ng sö dông b¶n ®å, tranh ¶nh, lËp biÓu ®å, thèng kª…trong häc tËp lÞch sö. §ång thêi gióp häc sinh tËp sö dông s¸ch gi¸o khoa, quan s¸t b¶n ®å, s¬ ®å, hiÖn vËt…®Ó rót ra kiÕn thøc, kÜ n¨ng häc tËp bé m«n. Néi dung c¬ b¶n cña ch­¬ng tr×nh lÞch sö thÕ giíi trong S¸ch gi¸o khoa lÞch sö líp 8 – THCS. Ch­¬ng tr×nh lÞch sö thÕ giíi( Líp 8 – THCS) gåm 34 tiÕt ®­îc d¹y trän vÑn d¹y trong häc kú I, víi hai phÇn kiÕn thøc míi: LÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i (Tõ gi÷a TK XVI ®Õn n¨m 1917) vµ phÇn lÞc sö thÕ giíi hiÖn ®¹i( Tõ n¨m 1917 ®Õn n¨m 1945) víi nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: PhÇn lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i (Tõ gi÷a TK XVI ®Õn n¨m 1917) gåm 4 ch­¬ng d¹y trong 21 tiÕt, víi nh÷ng néi dung sau: - Ch­¬ng I: Thêi kú x¸t lËp cña chñ nghÜa t­ b¶n ( Tõ TK XVI ®Õn nöa sau TK XIX) ®­îc d¹y trong 8 tiÕt víi nh÷ng néi dung chÝnh sau: + Bµi 1. Nh÷ng cuéc C¸ch m¹ng t­ s¶n ®Çu tiªn ( 2 tiÕt) + Bµi 2. C¸ch m¹ng t­ s¶n Ph¸p( 1789 – 1794) ( 2 tiÕt) + Bµi 3. Chñ nghÜa t­ b¶n ®­îc x¸c lËp trªn ph¹m vi thÕ giíi( 2 tiÕt) + Bµi 4. Phong trµo c«ng nh©n vµ sù ra ®êi cña chñ nghÜa M¸c ( 2 tiÕt) - Ch­¬ng II: C¸c n­íc ¢u Mü cuèi TK XIX ®Çu thÕ kû XX, ®­îc d¹y trong 6 tiÕt víi nh÷ng néi dung chÝnh sau: + Bµi 5. C«ng x· Pari 1871(1 tiÕt) + Bµi 6. C¸c n­íc Anh, Ph¸p, §øc, Mü cuèi TK XIX ®Çu TK XX (2 tiÕt) + Bµi 7. Phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ cuèi TK XIX ®Çu TK XX (2 tiÕt) + Bµi 8. Sù ph¸t triÓn cña kü thuËt, khoa häc, v¨n häc vµ nghÖ thuËt TK XVIII – XIX - Ch­¬ng III: Ch©u ¸ gi÷a TK XVIII - ®Çu TK XX ®­îc d¹y trong 5 tiÕt vêi nh÷ng néi dung sau: + Bµi 9. Ên §é TK XVIII - ®Çu TK XX (1 tiÕt) + TiÕt 16. KiÓm tra viÕt + Bµi 10. Trung Quèc cuèi TK XIX - ®Çu TK XX (1 tiÕt) + Bµi 11. C¸c n­íc §«ng Nam ¸ cuèi TK XIX - ®Çu TK XX (1 tiÕt) + Bµi 12. NhËt B¶n gi÷a TK XIX - ®Çu TK XX (1 tiÕt) - Ch­¬ng IV: ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt ( 1914 – 1918) d¹y trong 2 tiÕt víi nh÷ng néi dung sau: + Bµi 13. ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt ( 1914 – 1918) ( 1 tiÕt) + Bµi 14. ¤n tËp lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i(Tõ gi÷a TK XVI ®Õn n¨m 1917)(1 tiÕt) PhÇn lÞch sö thÕ giíi hiÖn ®¹i ( Tõ n¨m 1917 dÕn n¨m 1945), gåm 5 ch­¬ng ®­îc d¹y trong 13 tiÕt víi nh÷ng néi dung cô thÕ sau: - Ch­¬ng I: C¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga n¨m 1917 vµ c«ng cuéc x©y dùng Chñ nghÜa x· héi ë Liªn X« ( 1921 – 1941), d¹y trong 3 tiÕt. + Bµi 15. C¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga n¨m 1917 vµ cuéc ®Êu tranh b¶o vÖ c¸ch m¹ng ( 1917 – 1921) (2 tiÕt) + Bµi 16. Liªn X« x©y dùng chñ nghÜa x· héi (1921 – 1941) (1 tiÕt) - Ch­¬ng II: Ch©u ¢u vµ n­íc Mü gi÷a hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi (1918 – 1939) gåm 3 tiÕt. + Bµi 17. Ch©u ©u gi÷a hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi (1918 – 1939) (2 tiÕt) + Bµi 18. N­íc Mü gi÷a hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi ( 1918 – 1939) (1 tiÕt) - Ch­¬ng III: Ch©u ¸ gi÷a hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi (1918 – 1939), gåm 4 tiÕt víi nh÷ng néi dung sau: + Bµi 19. NhËt B¶n gi÷a hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi (1918 – 1939) (1 tiÕt) + Bµi 20. Phong trµo ®éc lËp d©n téc ë Ch©u ¸ ( 1918 – 1939) (2 tiÕt) + TiÕt 31. Lµm bµi tËp lÞch sö - Ch­¬ng IV. Bµi 21. ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai (1939 – 1945) (1 tiÕt) - Ch­¬ng V: Sù ph¸t triÓn cña v¨n ho¸, khoa häc – kü thuËt thÕ giíi nöa ®µu TK XX gåm 2 tiÕt, cô thÓ nh­ sau: + Bµi 22. Sù ph¸t triÓn cña v¨n ho¸, khoa häc – kü thuËt thÕ giíi nöa ®µu TK XX (1 tiÕt). + Bµi 23. ¤n tËp lÞch sö thÕ giíi hiÖn ®¹i( tõ n¨m 1917 ®Õn n¨m 1945) (1 tiÕt) + TiÕt 35 kiÓm tra häc kú I. 2. Mét sè yªu cÇu mang tÝnh nguyªn t¾c khi ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ KiÓm tra, ®¸nh gi¸ cã vai trß, ý nghÜa to lín ®èi víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc lÞch sö. Muèn v¹y, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cÇn ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu sau: 2.1. §¶m b¶o tÝnh th­êng xuyªn vµ tÝnh hÖ thèng NÕu viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kh«ng th­êng xuyªn vµ hÖ thèng sÏ kh«ng kÝch thÝch høng thó vµ t¹o nÒ nÕp häc tËp cho häc sinh. KiÓm tra ®¶m b¶o tÝnh th­êng xuyªn vµ hÖ thèng cßn t¹o c¬ së gióp gi¸o viªn ®¸nh gi¸ ®óng thùc chÊt n¨ng lùc häc tËp cña häc sinh. - ViÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn trong trong tiÕt häc, thùc hiÖn trong tõng b­íc lªn líp. - Kho¶ng c¸ch c¸c lÇn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ®Òu ®Æn, ph¶i tu©n theo mét kÕ ho¹ch ®· cã s»n, kh«ng nªn ®Ó cuèi n¨m, cuèi k× míi tiÕn hµnh kiÓm tra, ®¸nh gi¸ mét c¸ch å ¹t nh»m lÊy ®ñ c¬ sè ®iÓm cÇn thiÕt. - §Ó gi¶m nhÑ ¸p lùc cña viÖc kiÓm tra th­êng xuyªn, gi¸o viªn nªn sö dông c¸c h×nh thøc kiÓm tra kh¸c nhau ( kiÓm tra bµi häc ë líp, ë nhµ…) kh«ng g©y ¸p lùc, c¨ng th¼ng ë mçi lÇn kiÓm tra. 2.2. Ph¶i ®¶m b¶o ®é tin cËy, kh¸ch quan vÒ viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ §Ó ®¶m b¶o viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh trong bé m«n lÞch sö ®­îc chÝnh x¸c, tin cËy cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p cô thÓ sau: - Sè lÇn kiÓm tra ph¶i ®¹t møc tèi thiÓu cña quy ®Þnh vÒ sè lÇn kiÓm tra cña bé m«n. - CÇn ¸p dông triÖt ®Ó c¸c ph­¬ng ph¸p c¶i tiÕn viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ b»ng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. - C¸c bµi kiÓm tra 45 phót trë lªn cÇn ¸p dông viÖc chÊm chÐo. Thèng nhÊt trong Tæ bé m«n ë c¸c kh©u ra ®Ò, ®¸p ¸n, biÓu ®iÓm cho bµi kiÓm tra. NhiÒu gi¸o viªn chÊm cïng mét bµi ®Òu cho ®iÓm nh­ nhau hoÆc gÇn nh­ nhau. Cung cÊp cho häc sinh thang ®iÓm chi tiÕt khi tr¶ bµi ®Ó c¸c em cã thÓ tù ®¸nh gi¸ ®­îc bµi lµm cña m×nh vµ cña b¹n. - Ýt nhÊt trong hai lÇn kiÓm tra kh¸c nhau, cïng mét häc sinh ph¶i ®¹t sè ®iÓm xÊp xØ hoÆc b»ng nhau nÕu bµi kiÓm tra cã cïng mét néi dung vµ møc ®é khã t­¬ng ®­¬ng nhau. - KÕt qu¶ bµi lµm ph¶n ¸nh ®óng tr×nh ®é, n¨ng lùc ng­êi häc. Trong thùc tÕ cã nhiÒu yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ®é tin cËy cña viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸, trong ®ã cã yÕu tè ra ®Ò kiÓm tra. NÕu ra ®Ò kiÓm tra dÔ hoÆc khã qu¸ sÏ kh«ng ph©n ho¸ ®­îc tr×nh ®é häc sinh. CÇn tr¸nh viÖc kiÓm tra chØ nÆng vÒ häc thuéc mµ kh«ng buéc häc sinh ph¶I hiÓu ph¶i ph¸t huy tÝnh tÝch cùc t­ duy. C¸ch kiÓm tra nÆng vÒ häc thuéc lµm cho gi¸o viªn khã ph©n biÖt ®­îc tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh, l¹i dÔ g©y nªn nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc trong kiÓm tra, thi ( quay cãp…). V× vËy ®Ó mét bµi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cã ®é tin cËygi¸o viªn cÇn: - Gi¶m c¸c yÕu tè ngÉu nhiªn may rñi ®Õn møc tèi thiÓu. - DiÔn ®¹t ®Ò bµi râ rµng ®Ó häc sinh cã thÓ hiÓu ®óng. - Ra nhiÒu c©u hái, bao qu¸t ®Õn møc tèi ®a c¸c vÊn ®Ò cÇn kiÓm tra, võa cã phÇn ghi nhí võa ®ßi hái ph¶I hiÓu, biÕt vËn dông vµo tiÕp thu kiÕn thøc míi vµ cuéc sèng. - Gi¶m tíi møc thÊp nhÊt sù gian lËn trong thi cö: kiÓm tra häc sinh kh«ng chØ b»ng viÖc ®­îc gi¸m s¸t chÆt chÏ mµ cßn b»ng néi dung ®Ò thi ( biÕt, hiÓu, nhí, vËn dông…) vµ c¸ch thi ( cã thÓ ®­îc sö dông hay kh«ng sö dông tµi liÖu. - ChuÈn bÞ tèt ®¸p ¸n, thµng ®iÓm cho nhiÒu ng­êi chem. Trong nhiÒu lÇn cã thÓ cho kÕt qu¶ t­¬ng ®­¬ng. 2. 3. §¶m b¶o tÝnh gi¸ trÞ TÝnh gi¸ trÞ cña bµi kiÓm tra thÓ hiÖn ë viÖc gi¸o viªn ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tr×nh ®é häc sinh. Nã phô thuéc vµo môc ®Ých, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra. NÕu c©u hái kiÓm tra chØ yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i nh÷ng ®iÒu ®· biÕt th× gi¸ trÞ cña bµi kiÓm tra chØ giíi h¹n ë viÖc ®o l­êng trÝ nhí m¸y mãc chø kh«ng ®¸nh gi¸ ®­îc tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh. V× vËy bµi kiÓm tra cã tÝnh gi¸ trÞ, gi¸o viªn khi ra ®Ò ph¶I chó ý ®Õn sù phï hîp cña c©u hái víi viÖc x¸c ®Þnh møc ®é ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu trong häc tËp bé m«n lÞch sö ë tr­êng THCS ®Ò ra. Khi nãi vÒ môc tiªu häc tËp, c¸c nµh gi¸o dôc nhÊn m¹nh ®Õn 3 lÜnh vùc cÇn ®¹t: gi¸o d­ìng, gi¸o dôc, ph¸t triÓn. Trong tong lÜnh vùc ng­êi ta l¹i chia nhiÒu møc ®é kh¸c nhau, diÒn ra tõ thÊp ®Ðn cao tuú theo løa tuæi cña häc sinh. Khi kiÓm tra kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh gi¸o viªn cÇn chó ý ®Õn vÊn ®Ò nµy. 2.4. §¶m b¶o tÝnh toµn diÖn - Néi dung kiÓm tra ph¶i phong phó, toµn diÖn. ViÖc kiÓm tra kh«ng chØ nh»m kiÓm tra kiÕn thøc mµ cÇn kiÓm tra c¶ kÜ n¨ng bé m«n, quan ®iÓm chÝnh trÞ vµ nh©n c¸ch cña häc sinh. - X¸c ®Þnh sè l­îng c©u hái vµ lo¹i c©u hái phï hîp cho tong néi dung. - Ngoµi viÖc cho ®iÓm, gi¸o viªn cßn cã nhiÖm vô quan träng lµ h­íng dÉn, gióp ®ì, khuyªn r¨n, tØ mØ chu ®¸o cho tõng häc sinh. - Ph¶i nhËn thøc r»ng, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ph¶i t¹o c¬ héi cho häc sinh cã dÞp ®Ó thÓ hiÖn, v­¬n lªn trong häc tËp. CÇn phèi hîp nhiÒu lo¹i h×nh, ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn cña viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸. - CÇn kÕt hîp chÆt chÏ viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn víi viÖc tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cña häc sinh. §©y lµ mét yªu cÇu quan träng ®Ó häc sinh x¸c ®Þnh ®­îc môc ®Ých häc tËp, th¸i ®é vµ t©m lÝ häc tËp, chñ ®éng tÝch cùc, kh«ng qu¸ lo sù viÖc kiÓm tra, dÉn tíi viÖc gian lËn trong thi cö. - C¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cµng ®¬n gi¶n, tèn Ýt thêi gian, søc lùc vµ chi phÝ, phï hîp víi hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn cô thÓ th× cµng tèt. H¹n chÕ viÖc kiÓm tra mét c¸ch ®¬n ®iÖu, buån tÎ víi c©u hái cña gi¸o viªn vµ tr¶ lêi cña häc sinh chØ nh»m nªu l¹i nh÷ng kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa hoÆc lêi thµy gi¶ng mµ kh«ng hiÓu s©u s¾c, kh«ng biÕt vËn dông kiÕn thøc ®· häc. Trong c¸c yªu cÇu trªn th× ®é tin cËy vµ tÝnh gi¸ trÞ lµ hai yªu cÇu quan träng nhÊt cña bµi kiÓm tra. Nã liªn quan chÆt chÏ víi nhau. Mét bµi kiÓm tra cã thÓ ®¸ng tin cËy, nh­ng kh«ng cã gi¸ trÞ, nÕu kh«ng ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng, tr×nh ®é cña ng­êi häc, chØ ®o ®­îng nh÷ng cØ sè phô, kh«ng tiªu biÓu. NÕu mét bµi kiÓm tra kh«ng cã ®é tin cËy th× tÊt nhiªn kh«ng cã gi¸ trÞ trong viÖc ®¸nh gi¸ häc sinh. §é tin cËy liªn quan ®Õn sù v÷ng ch¾c, kh¸ch quan cña kÕt qu¶ ®o ®­îc, cßn tÝnh gi¸ trÞ liªn quan tíi môc tiªu cña kÕt qu¶ ®ã. V× vËy, viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i bá nhiÒu c«ng søc, chø kh«ng ph¶I ®¬n thuÇn lµ viÖc nªu c©u hái mét c¸ch ®¬n gi¶n. ®¶m b¶o néi dung viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ®óng yªu cÇu lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thu ®­îc kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh, ®­îc ®Ò ra trong môc tiªu bµi häc. NhËn thøc ®óng ý nghÜa cña viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh míi x¸c ®Þnh ®­îc c¸c h×nh thøc tæ chøc vµ ph­¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ cao, ®¶m b¶o, n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc bé m«n lÞch sö ë cÊp häc THCS. 3. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh 3.1 KiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña bµi häc b»ng c©u hái tù luËn KiÕn thøc lÞch sö mµ häc sinh ®­îc häc ë tr­êng phæ théng gåm nhiÒu lo¹i: thêi gian, kh«ng gian, nh©n vËt, sù kiÖn, chÝnh trÞ, v¨n ho¸… TÊt c¶ nh÷ng kiÕn thøc nµy kh«ngc hØ yªu cÇu häc sinh biÕt mµ cßn ph¶i hiÓu, vËn dông. BiÕt tøc lµ chØ cÇn ghi nhí cßn hiÓu vµ vËn dông tøc lµ ph¶i biÕt b×nh luËn, gi¶i thÝch, chøng minh v× sao thÕ. NÕu gi¸o viªn chØ kiÓm tra sù ghi nhí th× kiÕn thøc cña c¸c em sÏ hêi hît, n«ng c¹n kh«ng mang tÝnh toµn diÖn. C©u hái tù luËn ®­îc sö dông trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cã ­u thÕ trong viÖc “ ®o” ®­îc tr×nh ®é häc sinh vÒ lËp luËn, ®ßi hái häc sinh ph¶i lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc viÖc tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh cã kÕt qu¶. Ph­¬ng ph¸p nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh tr×nh bµy trùc tiÕp ý kiÕn cña m×nh, t¹o c¬ së cho gi¸o viªn b×nh luËn vÒ c¸c ý kiÕn ®ã. C©u hái tù luËn cã thÓ sö dông c¶ trong h×nh thøc kiÓm tra miÖng vµ kiÓm tra viÕt. Nh­ vËy, ë ph­¬ng ph¸p nµy c©u hái cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i chó träng viÖc ra c©u hái.Th­êng cã nh÷ng lo¹i c©u hái tù luËn sau: - C¸c c©u hái ®­îc lùa chän ®óng néi dung c¬ b¶n cña viÖc häc tËp vµ ®¹t ®­îc yªu cÇu, môc ®Ých cña viÖc kiÓm tra. - C¸c c©u hái phï hîp víi tr×nh ®é, ph¸t huy t­ duy ®éc lËp, s¸ng t¹o cña häc sinh. - Khi nªu c©u hái, gi¸o viªn ph¶i dù ®o¸n ®­îc c©u tr¶ lêi cña häc sinh, ®Þnh ra tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ vµ cho ®iÓm c¸c c©u tr¶ lêi cña häc sinh. Nh÷ng vÊn ®Ò nh­ vËy cßn gióp ng­êi gi¸o viªn rót kinh nghiÖm viÖc d¹y häc nãi chung vµ viÖc kiÓm tra nãi riªng cña m×nh. §Ó viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ®­îc sinh ®éng g©y høng thó häc tËp cho häc sinh, gi¸o viªn cÇn t×m, thay ®æi c¸c d¹ng c©u hái kiÓm tra. C©u hái tù luËn gåm cã c¸c d¹ng sau: - D¹ng yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy nguyªn nh©n ph¸t sinh cña sù kiÖn. VÝ dô: Em h·y tr×nh bµy nguyªn nh©n bïng næ cña cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø hai (1939 – 1945)? - D¹ng c©u hái yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy vÒ tiÕn tr×nh, diÔn biÕn cña sù kiÖn- tøc lµ häc sinh ph¶i nªu ®­îc diÔn biÕn cña sù kiÖn dÔin ra nh­ thÕ nµo? VÝ dô : Em h·y tr×nh bµy diÔn biÕn chÝnh cña cuéc c¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga n¨m 1917? - D¹ng c©u hái yªu cÇu tr×nh bµy kÕt qu¶ cña sù kiÖn hoÆc nguyªn nh©n dÉn ®Õn kÕt qu¶ cña sù kiÖn? VÝ dô: Em h·y tr×nh bµy kÕt qu¶ vµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn kÕt qu¶ ®ã cña phong trµo c«ng nh©n trong nh÷ng n¨m 1830 -1840? - D¹ng c©u hái yªu cÇu häc sinh lÝ gi¶i vÒ b¶n chÊt sù kiÖn, b×nh luËn sù kiÖn. VÝ dô: V× sao nãi: C«ng x· Pa ri lµ nhµ n­íc v« s¶n kiÓu míi ®Çu tiªn trªn thÕ giíi? - D¹ng c©u hái yªu cÇu häc sinh so s¸nh sù kiÖn lÞch sö nµy víi sù kiÖn lÞch sö kh¸c cïng d¹ng. VÝ dô: Em h·y so s¸nh C¸ch m¹ng d©n chñ t­ s¶n kiÓu cò vµ C¸ch m¹ng t­ s¶n kiÓu míi. C©u hái kÌm theo yªu cÇu sö dông c¸c ®å dïng trùc quan. VÝ dô: Khi d¹y vÒ C¸ch m¹ng T©n Hîi n¨m (1911), gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy diÔn biÕn cña c¸ch m¹ng trªn l­îc ®å. HoÆc khi d¹y vÒ C¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga n¨m 1917, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh quan s¸t tranh vµ t­êng thuËt l¹i cuéc tÊn c«ng Cung ®iÖn Mïa §«ng. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nµy cßn cã mét sè h¹n chÕ: sè vÊn ®Ò ®Ò cËp ®Õn khong nhiÒu cho nªn khã ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña ng­êi häc ®èi víi toµn bé ch­¬ng tr×nh. ViÖc chÊm ®iÓm mÊt nhiÒu thêi gian vµ mang tÝnh chñ quan ( phô thuéc vµo ng­êi chÊm), nªn nhiÒu khi kÕt qu¶ bµi kiÓm tra ®­îc ®¸nh gi¸ thiÕu chÝnh x¸c, g©y th¾c m¾c tranh c·i trong häc sinh vµ ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña gi¸o viªn. V× vËy, ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ nµy gi¸o viªn cÇn nghiªm tóc trong qu¸ tr×nh kÓm tra vµ lËp thang ®iÓm chÊm ( khi kiÓm tra viÕt) thËt chi tiÕt, chÝnh x¸c. C©u hái tù luËn nh­ vËy ®¶m b¶o tÝnh chÊt, ®Æc tr­¬ng cña viÖc nhËn thøc lÞch sö, buéc häc sinh ph¶i ph¸t huy tÝnh th«ng minh, n¨ng lùc s¸ng t¹o ®Ó häc lÞch sö. 3.2 Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ b»ng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan lµ hÖ thèng c©u hái, bµi tËp ®ßi hái c¸c c©u tr¶ lêi ng¾n ®Ó ®o kÜ n¨ng, kÜ x¶o, trÝ tuÖ, n¨ng lùc cña c¸ nh©n hay mét nhãm häc sinh. Bµi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ tr¾c nghiÖm ®­îc coi lµ kh¸ch quan v× hÖ thèng cho ®iÓm lµ kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quan cña ng­êi chÊm.V× vËy, kÕt qu¶ chÊm ®iÓm sÏ chÝnh x¸c, c«ng b»ng. Th«ng th­êng, mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã nhiÒu c©u hái, bµi tËp h¬n viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ b»ng hÖ thèng c©u hái tù luËn. Cã nhiÒu h×nh thøc ®Æt c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: a. C©u “ ®óng – sai ”: Lo¹i c©u hái nµy chØ gåm hai lùa chän ( ®óng hoÆc sai) vµ lµ lo¹i tr¾c nghiÖm rÊt ®¬n gi¶n, dÔ sö dông, häc msinh b»ng sù hiÓu biÕt cña m×nh ®¸nh dÊu vµo ý ®óng hoÆc sai. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ bÞ ¶nh h­ëng bëi nhiÒu yÕu tè ngÉu nhiªn. VÝ dô: Em h·y ®iÒn ®óng ( §) hoÆc sai (S ) vµo c¸c « trèng ®Çu c¸c c©u sau: C¸ch m¹ng Anh næ ra vµo n¨m 1789. ChiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña 13 thuéc ®Þa Anh ë B¾c MÜ lµ cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n. C¸ch m¹ng Ph¸p n¨m 1789 lµ cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n kh«ng triÖt ®Ó. “ Tuyªn ng«n §¶ng céng s¶n” cña M¸c, ¡ngghen ra ®êi vµo n¨m 1648. Cuéc ®Êu tranh thèng nhÊt §øc ®­îc thùc hiÖn tõ d­íi lªn. b. D¹ng c©u hái yªu cÇu häc sinh ph¶i lùa trän c©u tr¶ lêi ®óng. §ã lµ viÖc ®Ætb mét c©u hái kÒm theo nhiÒu c©u tr¶ lêi, häc sinh ph¶i chän mét hoÆc nh÷ng c©u tr¶ lêi ®óng. VÝ dô: C¸ch m¹ng Ph¸p n¨m 1789 lµ cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n ®iÓn h×nh. Em h·y ®¸nh dÊu ( x) vµo « trèng cña c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt. Thèng nhÊt thÞ tr­êng d©n téc LËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn chuyªn chÕ Thñ tiªu mäi tµn d­ phong kiÕn Gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng vÊn ®Ò ruéng ®Êt cho n«ng d©n C¶ 4 ý trªn ®Òu ®óng Lo¹i c©u hái, bµi tËp nµy nÕu ®­îc cÊu t¹o tèt, c¸c ph­¬ng ¸n tr¶ lêi ®a d¹ng, phong phó sÏ ®­a l¹i kÕt qu¶ cã ®é tin cËy cao vÒ ®¸nh gi¸ nhËn thøc cña häc sinh. c. D¹ng tr¾c nghiÖm chiÕu ®«i. §ßi hái häc sinh ph¶i dùa trªn c¬ sö nh÷ng kiÕn thøc ®­îc lÜnh héi, nh÷ng kÜ n¨ng kÜ x¶o cña m×nh ®Ó x¸c lËp mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè sao cho phï hîp gi÷a sù kiÖn víi thêi gian, kh«ng gian vµ nh©n vËt lÞch sö. VÝ dô: H·y ®iÒn nh÷ng mèc thêi gian phï hîp víi c¸c sù kiÖn lÞch sö sau: N¨m Sù kiÖn ……………………….. ……………………...... ……………………….. ……………………….. ……………………….. C«ng x· Pa ri thµnh lËp Quèc tÕ thø nhÊt chÊm døt ho¹t ®éng C¸c M¸c tõ trÇn C«ng nh©n Si - ca -g« ®Êu tranh Quèc tÕ thø hai thµnh lËp d. D¹ng tr¾c nghiÖm ®iÒn vµo chç trèng. D¹ng nµy cã 2 c¸ch ®Ó x©y dùng: - Gi¸o viªn ®­a ra th«ng tin lÞch sö nh­ng cßn thiÕu. Häc sinh ph¶i ®iÒn vµo chç trèng nh÷ng th«ng tin lÞch sö cßn thiÕu sao cho ®óng vµ ®ñ. VÝ dô: H·y ®iÒn vµo chç trèng ®Ó hoµn chØnh nh÷ng c©u sau: + Chñ nghÜa ®Õ quèc Anh ®­îc gäi lµ…………….., v× ®Õ quèc Anh tån t¹i vµ ph¸t triÓn nhê vµo…………… + Chñ nghÜa ®Õ quèc Ph¸p ®­îc gäi lµ………………., v× ®Õ quèc Ph¸p ®em xuÊt c¶ng t­ b¶n b»ng c¸ch……………….. + Chñ nghÜa ®Õ quèc §øc lµ chñ nghÜa ®Õ quèc cã………………………..... - Gi¸o viªn cho s½n mét sè tõ vµ côm tõ, sau ®ã ®­a ra mét ®o¹n th«ng tin. Häc sinh ph¶i dùa vµo nh÷ng tõ vµ côm tõ ®ã ®Ó ®iÒn cho ®óng. VÝ dô: §iÒn c¸c côm tõ cho s½n sau: t­ b¶n, c«ng n«ng, céng hoµ, d©n chñ, thuéc ®Þa, ®oµn kÕt vµo chç trèng cho ®óng víi c©u nãi cña Hå ChÝ Minh. “C¸ch mÖnh Ph¸p còng nh­ c¸ch mÖnh MÜ, nghÜa lµ c¸ch mÖnh……………, c¸ch mÖnh kh«ng ®Õn n¬i, nghÜa lµ…………vµ…………, k× thùc trong th× nã t­íc lôc( tøc t­íc ®o¹t)…………., ngoµi th× ¸p bøc…………” e. D¹ng tr¾c nghiÖm yªu cÇu nèi c¸c sù kiÖn sao cho ®óng. VÝ dô: H·y nèi mèc thêi gian ë cét A víi sù kiÖn ë cét B sao cho ®óng: Cét A Cét B ThÕ kØ XVI Gi÷a thÕ kØ XVII N¨m 1783 N¨m 1787 N¨m 1789 - 1794 HiÖp ­íc VÐc – xai C¸ch m¹ng Hµ Lan HiÕn ph¸p cña MÜ C¸ch m¹ng t­ s¶n Ph¸p C¸ch m¹ng t­ s¶n Anh g. D¹ng tr¾c nghiÖm ®ßi hái häc sinh lµm viÖc víi ®å dïng trùc quan, nh»m rÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh bé m«n. VÝ dô: Khi d¹y bµi “Chñ nghÜa t­ b¶n ®­îc x¸c lËp trªn ph¹m vi thÕ giíi”, gi¸o viªn ®­a ra l­îc ®å c¸ch m¹ng n¨m 1848 -1849 ë Ch©u ¢u ( l­îc ®å trèng), råi yªu cÇu häc sinh ®iÒn tªn nh÷ng n¬i c¸ch m¹ng næ ra. 3.3 Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt hîp tr¾c nghiÖm vµ tù luËn Trªn mét bµi kiÓm tra cña häc sinh võa cã c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, võa cã c©u hái tù luËn. Lo¹i c©u hái nµy gåm hai vÕ: mét vÕ yªu cÇu häc sinh khoanh trßn hoÆc x¸c ®Þnh th«ng tin cho ®óng, vÕ cßn l¹i yªu cÇu lÝ gi¶i, gi¶i thÝch v× sao chän ý ®ã. VÝ dô: Cã nhiÒu nguyªn nh©n khiÕn cho nÒn kinh tÕ MÜ ph¸t triÓn. H·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u tr¶ lêi ®óng vµ gi¶i thÝch v× sao em chän ý ®ã: A.N­íc MÜ thu ®­îc 114 tØ ®« la nhê bu«n b¸n vò khÝ trong chiÕn tranh thÕ giíi thø hai. B.N­íc MÜ kh«ng bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ nh­ c¸c n­íc T©y ¢u. C. MÜ ®· ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kÜ thuËt cña s¶n xuÊt vµ cã sù ®iÒu hµnh giái cña Nhµ n­íc. D. N­íc MÜ réng lín, giµu cã vÒ tµi nguyªn. Gi¶i thÝch:……………………………………………………………………….. HiÖn nay, Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ch­ac ã mét c«ng v¨n nµo quy ®Þnh cô thÓ viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ häc sinh bao nhiªu phÇn tr¨m tù luËn, bao nhiªu phÇn tr¨m tr¾c nghiÖm lµ võa. Nh­ng vÒ c¬ b¶n th­êng lµ kiÓm tra 15 phót cã thÓ kiÓm tra hoµn toµn b»ng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan hay tù luËn. Trong kiÓm tra 45 phót, kiÓm tra häc k×… gi¸o viªn cã thÓ kÕt hîp hai ph­¬ng ph¸p kiÓm tr¾c nghiÖm vµ tù luËn theo tØ lÖ thÝch hîp: 30% c©u hái tr¾c nghiÖm, 70% c©u hái tù luËn, 40% c©u hái tr¾c nghiÖm, 60% c©u hái tù luËn hoÆc 50 % c©u hái tr¾c nghiÖm vµ 50% c©u hái tù luËn… TØ lÖ nµy tuú thuéc vµo môc ®Ých vµ yªu cÇu cña mçi lÇn kiÓm tra. 4. Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lÞch sö ë tr­êng THCS. Trong thùc tÕ d¹y häc lÞch sö hiÖn nay theo chñ tr­¬ng ®æi míi ë tr­êng THCS, t«i nhËn thÊy: ViÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ph¶i ®­îc thùc hiÖn ë tÊt c¶ c¸c kh©u cña quy tr×nh d¹y häc. ViÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kh«ng chØ tËp trung vµo kiÕn thøc mµ ph¶i chó ý tíi kiÓm tra c¶ kÜ n¨ng, t­ t­ëng cña häc sinh. 4.1 X©y dung kÕ ho¹ch, néi dung kiÓm tra, ®¸nh gi¸ hîp lÝ, khoa häc, thÓ hiÖn ë trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh d¹y häc. So¹n bµi lªn líp: Muèn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ®¹t kÕt qu¶ th× ngay trong kh©u so¹n bµi, xuÊt ph¸t tõ môc ®Ých, yªu cÇu cña tong tiÕt häc mµ gi¸o viªn ph¶i chuÈn bÞ mét hÖ thèng c©u hái hîp lÝ, hÖ thèng c©u hái bao gåm: c©u hái kiÓm tra bµi cò, c©u hái vµ bµi tËp nhËn thøc ®­îc ®­a ra ngay ®Çu giê häc, hÖ thèng c©u hái gîi më, c©u hái vµ bµi tËp nhËn thøc ®­îc sö dông trong phÇn cñng cè bµi. Khi x©y dung hÖ thèng c©u hái, bµi tËp trong qu¸ tr×nh lªn líp cÇn chó ý: - Sè l­îng c©u hái ®­îc sö dông trong mét tiÕt häc ph¶i hîp lÝ. Theo PGS,TS TrÞnh §×nh Tïng “ Trong mét tiÕt häc chØ nªn sö dông 5-7 c©u hái. C¸c c©u hái cña bµi ph¶i t¹o mét hÖ thèng hoµn chØnh, cã mèi liªn hÖ l«gic chÆt chÏ, lµm næi bËt chñ ®Ò, néi dung t­ t­ëng cña bµi”. - C©u hái ph¶i theo h­íng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh. - C©u hái ph¶i nh»m vµo kiÕn thøc träng t©m. - C©u hái ®a d¹ng vÒ h×nh thøc, thÓ lo¹i, võa g©y høng thó trong häc tËp, võa atä ®iÒu kiÖn cho häc sinh lµm quen víi c¸c d¹ng c©u hái, bµi tËp kh¸c nhau, tr¸nh ®­îc cho häc sinh lóng tóng, bì ngì khi lµm bµi kiÓm tra. b. ¤n tËp: Trong cÊu tróc ch­¬ng tr×nh m«n lÞch sö ë tr­êng phæ th«ng THCS , c¸c tiÕt «n tËp ®­îc quy ®Þnh cô thÓ, chiÕm vÞ trÝ rÊt Ýt trong toµn bé c¸c tiÕt häc. Th­êng tiÕt «n tËp ®­îc tiÕn hµnh khi häc sinh häc sau 1 hay 2 ch­¬ng; th­êng sau tiÕt «n tËp lµ tiÕt kiÓm tra 45 phót hoÆc häc k×. Trong d¹y häc lÞch sö, phÇn «n tËp ®ãng vai trß hÕt søc quan träng, t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ kiÓm tra, thi cë cña häc sinh. ¤n tËp kÜ, cã chÊt l­îng th× kÕt qu¶ kiÓm tra, thi cë sÏ cao vµ ng­îc l¹i nÕu «n tËp qua loa kh«ng chÊt l­îng sÏ kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ kiÓm tra, thi cö cao. ¤n tËp kh«ng chØ ®­îc thùc hiÖn theo ph©n phèi ch­¬ng tr×nh cña Bé gi¸o dôc mµ cßn ®­îc tiÕn hµnh ngay trong tiÕt d¹y häc bµi míi. Trong tiÕt häc, bµi häc, phÇn cñng cè, «n tËp ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn. Th«ng th­êng ë b­íc cñng cè, gi¸o viªn th­êng ®­a ra c©u hái kiÓm tra kh¶ n¨ng tiÕp thu bµi cña häc sinh, c©u hái tËp trung vµo nh÷ng néi dung c¬ b¶n, kiÕn thøc träng t©m cña bµi. Thùc hÖn tèt b­íc nµy sÏ ®­a ®Õn hai lîi Ých: thø nhÊt kiÕn thøc ®­îc hÖ thèng, kh¾c s©u; thø hai gi¸o viªn cã ®iÒu kiÖn h­íng dÉn häc sinh ph­¬ng ph¸p vµ néi dung lµm c¸c bµi tËp vµ c©u hái khã. c. Ra ®Ò kiÓm tra: ViÖc ra ®Ò kiÓm tra ®ãng mét vai trß cùc k× quan träng, t¸c ®éng trùc tiÕp vµ tøc thêi ®Õn néi dung, ph­¬ng ph¸p d¹y häc cña c¶ thµy vµ trß.. ChÊt l­îng cña viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ phô thuéc lín vµo viÖc thiÕt kÕ ®Ò kiÓm tra, thi cö, ®¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm. §Ò kiÓm tra, thi cö ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu sau: - §Ò kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lÝ, phï hîp víi néi dung ch­¬ng tr×nh, phï hîp víi môc ®Ých yªu cÇu cña ch­¬ng tr×nh, phï hîp víi môc ®Ých cña mçi lÇn kiÓm tra, ®¸nh gi¸. - §Ò kiÓm tra ph¶i ®¹t ®é khã cÇn thiÕt, ph¶i ®¹t ®­îc ®é ph©n ho¸ häc sinh. - §Ò kiÓm tra ph¶i cã tÝnh thùc tiÔn, tÝnh kinh tÕ ( kinh tÕ vµ ®iÒu kiÖn in Ên). - §Ò kiÓm tra ph¶i chó ý ®Õn kh¶ n¨ng t­ duy ®éc lËp, t¹o høng thó häc tËp cho häc sinh. - Sö dông nhiÒu d¹nh ®Ò kh¸c nhau, ¸p dông c¸c h×nh thøc kiÓm tra khoa häc, tiªn tiÕn. 4.2 X©y dùng c©u hái tù luËn theo h­íng ph¸t triÓn t­ duy häc sinh. a. Nh÷ng c¬ së ®Ó x©y dung hÖ thèng c©u hái tù luËn - Ph¶i c¨n cø vµo môc tiªu cña ch­¬ng tr×nh mµ lùa chän nh÷ng kiÕn thøc, néi dung c¬ b¶n vµ träng t©m ®Ó x©y dung c©u hái tù luËn. - Ph¶i c¨n cø vµo tr×nh ®é häc sinh, môc ®Ých, thêi gian lµm bµi cña mçi lÇn kiÓm tra, ®¸nh gi¸. - C¸c c©u hái ®­îc x©y dùng theo h­íng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, khuyÕn khÝch t­ duy ®éc lËp cña häc sinh. H¹n chÕ nh÷ng c©u hái cã thÓ chÐp nguyªn v¨n s¸ch gi¸o khoa hay vë ghi. - Gi¸o viªn ph¶i dù ®o¸n ®­îc phÇn tr¶ lêi cña häc sinh vµ ®Þnh ra ®­îc ®¸p ¸n, biÓu ®iÓm cô thÓ cho tong c©u hái. - Gi¸o viªn cÇn t×m c¸ch x©y dung c¸c d¹ng c©u hái kiÓm tra kh¸c nhau ®Ó g©y høng thó cho häc sinh. b.§Ó kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña c©u hái tù luËn ( häc sinh chØ cÇn thuéc lßng, gi¸o viªn coi dÔ lµ cã thÓ më vë chÐp ®­îc…) cÇn chó ý nh÷ng yªu cÇu sau: - LËp thang ®iÓm cho c©u tr¶ lêi lÝ t­ëng thËt chi tiÕt, chÝnh x¸c. Thang ®iÓm cµng chi tiÕt bao nhiªu th× ®iÓm lÖch theo ý chñ quan cña ng­êi viÕt sÏ Ýt bÊy nhiªu. - ChÊm cïng mét c©u hái cho tÊt c¶ c¸c bµi lµm råi míi tiÕp tôc chÊm c©u tiÕp theo, nh­ vËy gi¸o viªn sÏ so s¸nh ®­îc phÇn tr¶ lêi gi÷a c¸c bµi lµm, tõ ®ã t¨ng ®é tin cËy cña bµi. - Tæ chøc chÊm chÐo c¸c bµi kiÓm tra, thi. 4.3 KÕt hîp nhiÒu h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kh¸c nhau KÕt hîp c©u hái tr¾c nghiÖm vµ c©u hái tù luËn trong bµi kiÓm tra, ®¸nh gi¸. §Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ph¸p kiÓm tra kÕt hîp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vµ tù luËn, gi¸o viªn cÇn n¾m v÷ng ph­¬gn ph¸p so¹n c©u hái vµ c«ng dông cña mçi laäi h×nh kiÓm tra. Tuy nhiªn víi mçi ph­¬ng ph¸p kiÓm tra kh¸c nhau, gi¸o viªn nªn ¸p dông vµo tõng tr­êng hîp kiÓm tra thÝch hîp. Sö dông c©u hái tù luËn trong c¸c tr­êng hîp sau: - Khi môc ®Ých kiÓm tra lµ ®Ó ®¸nh gi¸ kÜ n¨ng ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp… - Khi môc ®Ých kiÓm tra lµ ®Ó ®¸nh gi¸ th¸i ®é, t­ t­ëng, quan ®iÓm cña häc sinh vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã. - Khi gi¸o viªn ch­a cã thêi gian so¹n th¶o c¸c c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan hoÆc kh©u in Ên ®Ò kiÓm tra ch­a ®­îc chuÈn bÞ. - Khi häc sinh ch­a ®­îc h­íng dÉn lµ lµm quen víi ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b»ng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. Sö dông ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b»ng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong c¸c tr­êng hîp sau: - Khi gi¸o viªn ®· cã ng©n hµng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan tèt, ®· ®­îc tiÕn hµnh ¸p dông thùc nghiÖm. - Khi häc sinh ®· ®­îc h­íng dÉn vµ thùc hµnh nhuÉn nhuyÔn ph­¬ng ph¸p tr¶ lêi c¸c lo¹i c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. - Khi gi¸o viªn ®Æt môc tiªu kh¸ch quan, c«ng b»ng, chÝnh x¸c lªn hµng ®Çu. - Khi gi¸o viªn muèn ng¨n ngõa t×nh tr¹ng “häc tñ, häc vÑt” cña häc sinh. 4.4 Sö dông c¸c lo¹i bµi tËp thùc hµnh trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ §Ó n©ng cao tÝnh chñ ®éng vµ s¸ng t¹o cña häc sinh trong häc tËp lÞch sö, viÖc sö dông c¸c lo¹i bµi tËp thùc hµnh trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ lµ v« cïng quan träng gióp häc sinh rÌn kÜ n¨ng bé m«n. Néi dung kiÓm tra thùc hµnh bé m«n lÞch sö rÊt phong phó vµ ®a d¹ng bao gåm nh÷ng bµi thùc hµnh ®¬n gi¶n nh­ vÏ b¶n ®å, l­îc ®å, lËp s¬ ®å, lËp b¶ng niªn biÓu; hoÆc nh÷ng d¹ng bµi khso h¬n nh­ kÕt hîp gi÷a vÏ b¶n ®å, lËp s¬ ®å, lËp b¶ng niªn biÓu víi viÖc tr×nh bµy, nhËn xÐt hoÆc ®¸nh gi¸ sù kiÖn. 4.5 H­íng dÉn ph­¬ng ph¸p vµ kÜ n¨ng lµm bµi cho häc sinh Thùc tÕ d¹y häc lÞch sö hiÖn nay ®ang tån t¹i mét vÊn ®Ò cÇn quan t©m, ®ã lµ viÖc gi¸o viªn ch­a chó ý ®Õn viÖc h­íng dÉn häc sinh ph­¬gn ph¸p vµ kÜ n¨ng lµm c¸c lo¹i bµi tËp kh¸c nhau. V× vËy khi gÆp mét sè d¹ng dÒ mang tÝnh tæng hîp, ph©n tÝch, chøng minh hoÆc c¸c d¹ng bµi thùc hµnh, häc sinh hÕt søc lóng tóng vµ rÊt yÕu vÒ ph­¬ng ph¸p, kÜ n¨ng lµm bµi. Do kh«ng cã ph­¬ng ph¸p vµ kÜ n¨ng lµm bµi nªn kÕt qu¶ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kh«ng cao. Do vËy muèn n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh trong qu¸ tr×nh d¹y häc lÞch sö cÇn thiÕt ph¶i h­íng dÉn häc sinh ph­¬ng ph¸p vµ kÜ n¨ng lµm bµi kiÓm tra lÞch sö. * §Ó lµm tèt bµi kiÓm tra, gi¸o viªn cÇn l­u ý häc sinh mét sè yªu cÇu sau: - VÒ thêi gian lµm bµi: ph¶i v¹ch ra mét thêi gian biÓu hîp lÝ ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng thõa hoÆc thiÕu giêi khi lµm bµi; ph¶i dµnh mét thêi gian nhÊt ®Þnh cho viÖc ®äc l¹i ®Ó söa ch÷a nh÷ng sai sãt cña bµi lµm. Th«ng th­êng thêi gian biÓu hîp lÝ ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së biÓu ®iÓm cña ®Ò kiÓm tra. - VÒ h×nh thøc lµm bµi: ph¶i chó ý ®Õn h×nh thøc tr×nh bµy bµi, ch÷ viÕt ph¶i râ rµng, ®óng chÝnh t¶, diÔn ®¹t ph¶i chÝnh x¸c, râ rµng, c¸ch tr×nh bµy ph¶i khoa häc. - VÒ néi dung: lùa chän kiÕn thøc chÝnh x¸c, tr×nh bµy cã c¶m xóc, ®óng quan ®iÓm. - ChuÈn bÞ t©m lÝ khi lµm bµi: B×nh tÜnh, s¸ng suèt, chñ ®éng, ®éc lËp. * Ph­¬ng ph¸p lµm bµi víi c©u hái tù luËn: - B­íc 1: Ph©n tÝch ®Ò thi. §©y lµ kh©u quan träng ®Çu tiªn, yªu cÇu häc sinh ph¶i dµnh thêi gian ph©n tÝch ®Ò ®Ó n¾m ®­îc néi dung, yªu cÇu cña ®Ò bµi. - B­íc 2: Ghi vµo giÊy nh¸p nh÷ng tõ, côm tõ quan träng thÓ hiÖn néi dung c¬ b¶n cña ®Ò. V¹ch ra nh÷ng ý chÝnh cña bµi lµm. S¾p xÕp, lùa chän kiÕn thøc, c¸c néi dung theo tr×nh tù thêi gian vµ tÇm quan träng cña nh÷ng sù kiÖn mét c¸ch hîp lÝ ®Ó gi¶i quyÕt néi dung ®Ò bµi ®Æt ra. - B­íc 3 : X©y dung ®Ò c­¬ng bµi viÕt ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c¬ b¶n cña ®Ò bµi, gi÷ ®­îc sù c©n ®èi gi÷a c¸c phÇn vµ chñ ®éng thêi gian. §Ò c­¬ng bµi viÕt chØ cÇn nªu ph¸c th¶o nh÷ng nÐt chÝnh. - B­íc 4 : Lµm bµi theo nh÷ng ý ®· ph¸c th¶o ë ®Ò c­¬ng. -B­íc 5: §äc, kiÓm tra vµ söa ch÷a nh÷ng lçi cña bµi. * Ph­¬ng ph¸p lµm bµi kiÓm tra víi c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: - Ph¶i ®äc kÜ nh÷ng chØ dÉn trong tong bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, tuú c¸ch chØ dÉn kh¸c nhau mµ lùa chän c¸ch tr¶ lêi phï hîp. V× trong hÖ thèng c¸c lo¹i c©u hái tr¾c nghiÖm cã nhiÒu lo¹i c©u hái kh¸c nhau, mçi lo¹i l¹i cã c¸ch tr¶ lêi kh¸c nhau, häc sinh ph¶i ®äc kÜ c©u chØ dÉn ®Ó lµm bµi cho ®óng. VÝ dô ë d¹ng c©u hái ®iÒn khuyÕt , c¸ch tr¶ lêi kh¸c vëi d¹ng c©u hái ®óng – sai, kh¸c c¸ch tr¶ lêi c©u hái ghÐp ®«i… HoÆc cã bµi yªu cÇu khoanh trßn vµo ch÷ c¸i cho c©u tr¶ lêi ®óng… - Ph¶i chó ý ®Õn thanh ®iÓm cña tong c©u hái ®Ó cã thêi gian vµ ph­¬ng ph¸p lµm bµi thÝch hîp. - CÇn tr¶ lêi tÊt c¶ c¸c c©u hái. - CÇn lµm bµi s¹ch sÏ. NÕu cã tÈy xo¸ th× còng tÈy xo¸ ®óng qui ®Þnh. 5.Thùc nghiÖm s­ ph¹m. 5.1 Ra ®Ò kiÓm tra §Ò kiÓm tra 15 phót - m«n lÞch sö 8 C©u 1. ( 2 ®iÓm) H·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i tr­íc c©u tr¶ lêi em cho lµ ®óng vÒ : 1.ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai ( 1939 -1945) chia lµm: A. Hai giai ®o¹n C. Bèn giai ®o¹n B. Ba giai ®o¹n D. N¨m giai ®o¹n 2. M©u thuÉn gi÷a c¸c n­íc ®Õ quèc cuèi thÕ kØ XI - ®Çu thÕ kØ XX ®­îc gi¶i quyÕt theo xu h­íng: A. §Õ quèc “ giµ” ph¶i chÞu thua ®Õ quèc “trΔ. B. Th¶o hiÖp víi nhau. C. Cïng chung sèng hoµ b×nh. D. ChuÈn bÞ chiÕn tranh ®Ó ph©n chia quyÒn lîi. C©u 2 ( 2 ®iÓm) H·y ®iÒn vµo chç trèng th¸ng, n¨m §øc vµ NhËt ®Çu hµng ®ång minh? §ªm mång 8 d¹ng ngµy mång 9………. Ph¸t xÝt §øc ®Çu hµng v« ®iÒu kiÖn. Ngµy 15………, NhËt B¶n ®Çu hµng kh«ng ®iÒu kiÖn. ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc. C©u 3 ( 6 diÓm) Tr×nh bµy tãm t¾t kÕt côc cña chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ( 1939- 1945)? §¸p ¸n – BiÓu ®iÓm C©u 1 ( 2 ®iÓm): Mçi ý tr¶ lêi ®óng ®­îc 1 ®iÓm. ý A 2. ý D C©u 2 ( 2 ®iÓm) Mçi mèc thêi gian ®óng ®­îc 1 ®iÓm. …..th¸ng 5- 1945……..th¸ng 8- 1945…… C©u 3 ( 6 ®iÓm) Tr×nh bµy ®óng, ®ñ c¸c ý sau: ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc lµm cho chñ nghÜa ph¸t xÝt §øc, Italia, NhËt B¶n sôp ®æ hoµn toµn. ( 2 ®iÓm). Toµn nh©n lo¹i ph¶I høng chÞu nh÷ng hËu qu¶ th¶m khèc cña chiÕn tranh. ( 2 ®iÓm). ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai lµ cuéc chiÕn tranh lín nhÊt, khèc liÖt nhÊt vµ tµn ph¸ nÆng nÒ nhÊt trong lÞch sö loµi ng­êi: 60 triÖu ng­êi chÕt, 90 triÖu ng­êi bÞ tµn tËt, thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt gÊp 10 lÇn chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt. ( 2 ®iÓm). §Ò kiÓm tra 1 tiÕt – M«n lÞch sö 8 Môc tiªu bµi häc KiÕn thøc - Gi¸o viªn kiÓm tra ®­îc møc ®é tiÕp thu kiÕn thøc cña häc sinh sau khi häc xong phÇn lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i. - Häc sinh cñng cè kiÕn thøc ®· häc, ¸p dông kiÕn thøc vµo lµm bµi kiÓm tra. Th¸i ®é, t×nh c¶m, t­ t­ëng - Th¸i ®é tù hµo, tinh thÇn ®oµn kÕt giai cÊp chèng l¹i sù ¸p bøc bãc lét cña phong kiÕn vµ t­ s¶n - Th¸i ®é lµm bµi trung thùc, kh«ng gian lËn khi lµm bµi. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan víi nhiÒu d¹ng bµi kh¸c nhau. - RÌn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp tù luËn. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn ra ®Ò kiÓm tra, in s½n ra giÊy cho häc sinh. - Häc sinh «n tËp kiÕn thøc phÇn lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i, hiÖn ®¹i. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc. æn ®Þnh líp ( sÜ sè líp) KiÓm tra: giÊy nh¸p, bót cña häc sinh; yªu cÇu häc sinh cÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i s¸ch vë liªn quan tíi m«n lÞch sö. Gi¸o viªn ph¸t ®Ò cho häc sinh. PhÇn I Tr¾c nghiÖm( 5 ®iÓm) C©u 1 ( 3 ®iÓm) H·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng. Giai cÊp t­ s¶n vµ v« s¶n lµ hai giai cÊp chÝnh cña x· héi: ChiÕm h÷u n« lÖ. C. X· héi phong kiÕn. Nguyªn thuû vµ x· héi phong kiÕn. D. X· héi t­ b¶n. Nguyªn nh©n s©u xa dÉn tíi c¸c cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n lµ: Sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. Giai cÊp t­ s¶n cã thÕ lùc vÒ kinh tÕ nh­ng kh«ng cã thÕ lùc vÒ chÝnh trÞ. ChÕ ®é phong kiÕn k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. C¶ ba nguyªn nh©n trªn. C¸ch m¹ng Anh gi÷a thÕ kØ XVII, ®­îc coi lµ c¸ch m¹ng t­ s¶n v×: Do Quý téc míi l·nh ®¹o. Më ®­êng cho chñ nghÜa t­ b¶n ph¸t triÓn. Thñ tiªu quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn. C¶ ba ý trªn. X· héi phong kiÕn Ph¸p tr­íc c¸ch m¹ng: Cã 4 ®¼ng cÊp. C. Cã hai ®¼ng cÊp Cã 3 ®¼ng cÊp. D. Kh«ng cã ®¼ng cÊp. C¸ch m¹ng t­ s¶n Anh gi÷a thÕ kØ XVII, ®em l¹i quyÒn lîi: Cho nh©n d©n lao ®éng. C. Cho giai cÊp t­ s¶n vµ quý téc míi Cho quý téc cò. D. Cho vua n­íc Anh. Ng­êi ®Çu tiªn chØ ra cho c«ng nh©n ®­êng lèi c¸ch m¹ng ®óng ®¾n lµ: C¸c M¸c vµ ¡ngghen. C. R«- be-spie Stalin. D. Lªnin C©u 2( 2 ®iÓm) H·y ®iÒn tiÕp vµo chç trèng (…..) thêi gian næ ra c¸c cuéc c¸ch m¹ng cho ®óng? C¸ch m¹ng t­ s¶n Hµ Lan……….. C¸ch m¹ng t­ s¶n Anh…………….. C¸ch m¹ng t­ s¶n Ph¸p…………… C¸ch m¹ng t­ s¶n §øc………… PhÇn II Tù luËn ( 5 ®iÓm) V× sao gäi, cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c thuéc ®Þa Anh ë B¾c MÜ lµ mét cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n ( 2.5 ®iÓm). V× sao c¸c n­íc §«ng Nam ¸ trë thµnh ®èi t­îng x©m l­îc cña c¸c n­íc t­ b¶n ph­¬ng T©y? ( 2.5 ®iÓm). §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm. PhÇn I Tr¾c nghiÖm ( 5 ®iÓm). C©u 1 ( 3 ®iÓm); Mçi ý tr¶ lêi ®óng ®­îc 0.5 ®iÓm. ý C 2. ý D 3. ý D 4. ý B 5. ý C 6. ý A C©u 2 ( 2 ®iÓm); §iÒn ®óng mçi ý ®­îc 0.5 ®iÓm. ………..thÕ kØ XVI ……….gi÷a thÕ kØ XVII ………..1789-1794 ………...1848- 1849 PhÇn II. Tù luËn ( 5 ®iÓm). C©u 1 ( 2.5 ®iÓm) Tr¶ lêi ®ù¬c 2 ý sau: Thñ tiªu h×nh thøc bãc lét theo kiÓu phong kiÕn. ( 1.25 ®iÓm). Më ®­êng cho chñ nghÜa t­ b¶n ph¸t triÓn. ( 1.25 ®iÓm). C©u 2 ( 2.5 ®iÓm):Tr¶ lêi ®­îc 2 ý sau: V× c¸c n­íc §«ng Nam ¸ cã vÞ trÝ ®Þa lÝ quan träng, giµu tµi nguyªn.(1.25 ®iÓm) ChÕ ®é phong kiÕn suy yÕu. ( 1.25 ®iÓm). 4.Cñng cè: Gi¸o viªn thu bµi vÒ chÊm, nhËn xÐt giê kiÓm tra. 5.DÆn dß VÒ nhµ lËp niªn biÓu c¸c sù kiÖn lín cña phÇn lÞch sö thÕ giíi hiÖn ®¹i, vµ ®äc tr­íc bµi tiÕp theo. 6.Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………….. §Ò kiÓm tra häc k× I – M«n lÞch sö 8 A.Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc - Gi¸o viªn kiÓm tra ®­îc møc ®é tiÕp thu kiÕn thøc cña häc sinh sau khi häc xong phÇn lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i vµ hiÖn ®¹i. - Häc sinh cñng cè kiÕn thøc ®· häc, ¸p dông kiÕn thøc vµo lµm bµi kiÓm tra. 2. Th¸i ®é, t×nh c¶m, t­ t­ëng - Th¸i ®é tù hµo, tinh thÇn ®oµn kÕt giai cÊp chèng l¹i sù ¸p bøc bãc lét cña phong kiÕn vµ t­ s¶n - Th¸i ®é lµm bµi trung thùc, kh«ng gian lËn khi lµm bµi. 3. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan víi nhiÒu d¹ng bµi kh¸c nhau. - RÌn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp tù luËn. B.ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn ra ®Ò kiÓm tra, in s½n ra giÊy cho häc sinh. - Häc sinh «n tËp kiÕn thøc phÇn lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i, hiÖn ®¹i. C.TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc. 1.æn ®Þnh líp ( sÜ sè líp) 2. KiÓm tra: giÊy nh¸p, bót cña häc sinh; yªu cÇu häc sinh cÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i s¸ch vë liªn quan tíi m«n lÞch sö. 3.Gi¸o viªn ph¸t ®Ò cho häc sinh. PhÇn I Tr¾c nghiÖm ( 4 ®iÓm). C©u 1 Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u tr¶ lêi ®óng ( 2 ®iÓm). Vµo thÕ kØ XV nÒn s¶n xuÊt cña x· héi T©y ©u ®·: B¾t ®Çu xuÊt hiÖn c¸c x­ëng dÖt, luyÖn kim. Cã nhiÒu thµnh thÞ trë thµnh trung t©m s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n. Cã c¸c ng©n hµng ®­îc thµnh lËp. C¶ ba ý trªn. §¼ng cÊp thø 3 trong x· héi phong kiÕn Ph¸p bao gåm: T¨ng l÷. C. T­ s¶n, n«ng d©n, b×nh d©n. B. T¨ng l÷ vµ quý téc. D. N«ng d©n, b×nh d©n. HÖ qu¶ quan träng nhÊt cña c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lµ: Lµm thay ®æi bé mÆt c¸c n­íc t­ b¶n. NhiÒu khu c«ng nghiÖp lín, nhiÒu thµnh phè lín mäc lªn. C­ d©n thµnh thÞ t¨ng. X· héi h×nh thµnh hai giai cÊp c¬ b¶n: giai cÊp t­ s¶n vµ giai cÊp v« s¶n. Ng­êi so¹n th¶o c­¬ng lÜnh ®ång minh ( Tuyªn ng«n céng s¶n ) lµ: C¸c M¸c. C. C¸c M¸c vµ ¡ng ghen. ¡ng ghen D. Lªnin C©u 2. H·y nèi tªn n­íc ë cét A víi ®Æc ®iÓm t­¬ng øng ë cét B sao cho ®óng?( 1 ®iÓm) Cét A Cét B 1. Anh a. §Õ quèc cho vay l·i. 2. Ph¸p b. §Õ quèc thùc d©n. 3. §øc c. §Õ quèc c«ng nghiÖp. 4. NhËt d. §Õ quèc qu©n phiÖt hiÕu chiÕn. 5. MÜ C©u 3 ( 1 ®iÓm). §iÒn c¸c côm tõ thÝch hîp vµo chç trèng ( ….) ®Ó hoµn chØnh nhËn xÐt cña C¸c M¸c vÒ c¸ch m¹ng t­ s¶n Anh. “ Th¾ng lîi cña giai cÊp t­ s¶n cã nghÜa lµ th¾ng lîi cña………., th¾ng lîi cña……….. ®èi víi chÕ ®é phong kiÕn.” PhÇn II Tù luËn ( 6 ®iÓm) C©u 1: ( 4 ®iÓm) Tr×nh bµy diÔn biÕn chÝnh cña c¸ch m¹ng thµng M­êi Nga n¨m 1917? ý nghÜa lÞh sö cña c¸ch m¹ng th¸ng M­êi? C©u 2 ( 2 ®iÓm): T¹i sao c¸c n­íc ®Õ quèc l¹i t¨ng c­êng x©m l­îc thuéc ®Þa? §¸p ¸n – BiÓu ®iÓm PhÇn I. Tr¾c nghiÖm ( 4 ®iÓm) C©u 1 Mçi ý tr¶ lêi ®óng ®­îc 0.5 ®iÓm. 1. ý D 2. ý C 3. ý D 4. ý C C©u 2 ( 1 ®iÓm) Häc sinh nèi ®­îc tªn n­íc víi ®Æc ®iÓm t­¬ng øng cña nã. 1- b; 2- a; 3 – d ; 5- c C©u 3 ( 1 ®iÓm) Häc sinh ®iÒn ®­îc 2 côm tõ sau: ………chÕ ®é x· héi míi, ……….. chÕ ®é t­ h÷u t­ b¶n chñ nghÜa………. PhÇn II Tù luËn ( 6 ®iÓm) C©u 1 ( 4 ®iÓm): Häc sinh tr×nh bµy ®­îc c¸c ý sau: * DiÔn biÕn chÝnh cña c¸ch m¹ng thµng M­êi Nga n¨m 1917: ( 3.0 ®iÓm) - §ªm 24-10 Lªnin ®Õn ®iÖn Xm«- n­I trùc tiÕp chØ huy cuéc khëi nghÜa. Ngay ®ªm ®ã, qu©n khëi nghÜa chiÕm ®­îc toµn bé Pª- t¬-r«- gr¸t, bao v©y Cung ®iÖn Mïa §«ng. ( 1. 0®iÓm). - §ªm 25-10, Cung ®iÖn Mïa §«ng bÞ chiÕm, c¸c bé tr­ëng cña chÝnh phñ bÞ b¾t, chÝnh phñ l©m thêi t­ s¶n sôp ®æ hoµn toµn. ( 1.0 ®iÓm). - TiÕp ®ã khëi nghÜa giµnh th¾ng lîi ë M¸t- xc¬- va. §Õn ®Çu n¨m 1918, c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜ th¸ng M­êi Nga giµnh th¾ng lîi hoµn toµn trªn ®Êt n­íc Nga réng lín. ( 1.0 ®iÓm). * ý nghÜa lÞch sö: ( 1 ®iÓm) - Lµm thay ®æi hoµn toµn vËn mÖnh ®Êt n­íc vµ sè phËn cña hµng triÖu con ng­êi ë Nga. ( 0.25 ®iÓm). - LÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö, c¸ch m¹ng ®· ®­a nh÷ng ng­êi lao ®éng lªn n¾m chÝnh quyÒn, x©y dùng chÕ ®é míi – chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, trªn mét ®Êt n­íc réng lín, chiÕm tíi 1/6 diÖn tÝch ®Êt næi cña thÕ giíi. ( 0.75 ®iÓm) C©u 2 ( 2.0 ®iÓm) Häc sinh tr¶ lêi ®­îc ý sau: Chñ nghÜa t­ b¶n cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu tranh giµnh thÞ tr­êng cµng t¨ng. Do ®ã, c¸c n­íc ®Õ quèc t¨ng c­êng x©m l­îc thuéc ®Þa ®Ó më réng thÞ tr­êng, v¬ vÐt nguyªn liÖu, bãc lét nh©n c«ng ë c¸c n­íc thuéc ®Þa. 4.Cñng cè: Gi¸o viªn thu bµi vÒ chÊm, nhËn xÐt giê kiÓm tra. 5.DÆn dß: VÒ nhµ lËp niªn biÓu c¸c sù kiÖn lín cña phÇn lÞch sö thÕ giíi hiÖn ®¹i, vµ ®äc tr­íc bµi tiÕp theo. 6.Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………. §Ò kiÓm tra 1 tiÕt m«n lÞch sö 8 ( Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cò – hoµn toµn tù luËn) C©u 1( 2 ®iÓm) Tr×nh bµy nguyªn nh©n dÉn ®Õn chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt ( 1914- 1918). C©u 2 ( 2 ®iÓm) T¹i sao c¸c n­íc ®Õ quèc l¹i t¨ng c­êng x©m l­îc thuéc ®Þa? C©u 3: ( 6 ®iÓm) Tr×nh bµy diÔn biÕn chÝnh cña c¸ch m¹ng thµng M­êi Nga n¨m 1917? ý nghÜa lÞh sö cña c¸ch m¹ng th¸ng M­êi? §¸p ¸n – biÓu ®iÓm C©u 1 ( 2 ®iÓm) Häc sinh tr¶ lêi ®­îc 3 ý sau: - Sù ph¸t triÓn khong ®ång ®Òu cña chñ nghÜa t­ b¶n vµo cuèi thÕ kØ XIX -®Çu thÕ kØ XX, ®· lµm thay ®æi s©u s¾c so s¸nh lùc l­îng gi÷a c¸c n­íc ®Õ quèc. ( 0.75 ®iÓm). - M©u thuÉn gi÷a c¸c n­íc ®Õ quèc vÒ vÊn ®Ò thuéc ®Þa trë nªn gay g¾t, dÉn ®Õn sù h×nh thnµh hai khèi qu©n sù k×nh ®Þch nhau: Khèi Liªn minh gåm §øc, ¸o- Hung, Italia ra ®êi n¨m 1882 vµ khèi HiÖp ­íc cña ba n­íc Anh, Ph¸p, Nga h×nh thµnh n¨m 1907. (0.75 ®iÓm) - Hai khèi nµy ch¹y ®ua vò trang, tÝch cùc chuÈn bÞ chiÕn tranh ®Ó chia l¹i thuéc ®Þa, lµm b¸ chñ thÕ giíi.( 0.5 ®iÓm). C©u 2 ( 2.0 ®iÓm): Häc sinh tr¶ lêi ®­îc ý sau: Chñ nghÜa t­ b¶n cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu tranh giµnh thÞ tr­êng cµng t¨ng. Do ®ã, c¸c n­íc ®Õ quèc t¨ng c­êng x©m l­îc thuéc ®Þa ®Ó më réng thÞ tr­êng, v¬ vÐt nguyªn liÖu, bãc lét nh©n c«ng ë c¸c n­íc thuéc ®Þa. C©u 3 ( 6 ®iÓm): Häc sinh tr×nh bµy ®­îc c¸c ý sau: * DiÔn biÕn chÝnh cña c¸ch m¹ng thµng M­êi Nga n¨m 1917: ( 4.0 ®iÓm) - §ªm 24-10 Lªnin ®Õn ®iÖn Xm«- n­I trùc tiÕp chØ huy cuéc khëi nghÜa. Ngay ®ªm ®ã, qu©n khëi nghÜa chiÕm ®­îc toµn bé Pª- t¬-r«- gr¸t, bao v©y Cung ®iÖn Mïa §«ng. ( 1. 5®iÓm). - §ªm 25-10, Cung ®iÖn Mïa §«ng bÞ chiÕm, c¸c bé tr­ëng cña chÝnh phñ bÞ b¾t, chÝnh phñ l©m thêi t­ s¶n sôp ®æ hoµn toµn. ( 1.5 ®iÓm). - TiÕp ®ã khëi nghÜa giµnh th¾ng lîi ë M¸t- xc¬- va. §Õn ®Çu n¨m 1918, c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜ th¸ng M­êi Nga giµnh th¾ng lîi hoµn toµn trªn ®Êt n­íc Nga réng lín. ( 1.0 ®iÓm). * ý nghÜa lÞch sö: ( 2 ®iÓm) - Lµm thay ®æi hoµn toµn vËn mÖnh ®Êt n­íc vµ sè phËn cña hµng triÖu con ng­êi ë Nga. ( 0.75 ®iÓm). - LÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö, c¸ch m¹ng ®· ®­a nh÷ng ng­êi lao ®éng lªn n¾m chÝnh quyÒn, x©y dùng chÕ ®é míi – chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, trªn mét ®Êt n­íc réng lín, chiÕm tíi 1/6 diÖn tÝch ®Êt næi cña thÕ giíi. ( 1.25 ®iÓm) 5.2. Thùc nghiÖm kiÓm tra trªn líp T«i ®· lÊy ®Ò kiÓm tra mét tiÕt theo ph­¬ng ph¸p ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ mét ®Ò kiÓm tra mét tiÕt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cò ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra thùc nghiÖm s­ ph¹m. §èi t­îng thùc nghiÖm: Häc sinh líp 8A, 8B trêng THCS Chuyªn Ngo¹i – huyÖn Duy Tiªn – tØnh Hµ Nam. Môc ®Ých thùc nghiÖm: So s¸nh ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cò víi ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ míi. Trªn c¬ së ®ã thÊy ®­îc tÇm quan träng cña ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lÞch sö. Ph­¬ng thøc thùc nghiÖm: Líp 8A lµm bµi kiÓm tra theo ph­¬ng ph¸p ®æi míi ( KÕt hîp c¶ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vµ tù luËn). ( §Ò kiÓm tra mét tiÕt ë trªn ®· ®­îc in s½n ra giÊy, gi¸o viªn ph¸t cho häc sinh). Líp 8B lµm bµi kiÓm tra theo ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cò ( chØ cã tù luËn, gi¸o viªn chÐp c©u hái lªn b¶ng cho häc sinh lµm). Häc sinh lµm bµi kiÓm tra. Gi¸o viªn thu bµi vÒ chÊm ®iÓm, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶. KÕt qu¶ thùc nghiÖm: Líp KÕt qu¶ thùc nghiÖm 8A 8B Sè häc sinh ®­îc kh¶o s¸t 30 29 Sè häc sinh ®¹t ®iÓm 9-10 2 0 Sè häc sinh ®¹t ®iÓm 8 2 2 Sè häc sinh ®¹t ®iÓm 7 10 7 Sè häc sinh ®¹t ®iÓm 5,6 14 15 Sè häc sinh ®¹t ®iÓm 3,4 2 4 Sè häc sinh ®¹t ®iÓm 1,2 0 1 B¶ng kÕt qu¶ trªn cho thÊy, víi cïng ®èi t­îng lµ häc sinh líp 8, kiÕn thøc c¸c em ®Òu ®­îc häc trong ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa lÞch sö 8 nh­ng t«i ®· tiÕn hµnh c¸ch thøc kiÓm tra ë hai líp kh¸c nhau, tõ ®ã còng cho kÕt qu¶ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kh¸c nhau . KÕt qu¶ ë líp ®­îc kiÓm tra theo ph­¬ng ph¸p ®æi míi kiÓm tra ( 8A):Sè l­îng häc sinh ®­îc kiÓm tra theo ph­¬ng ph¸p míi cã ®­îc kÕt qu¶ kh¸ cao. Trong 30 em ®­îc kiÓm tra th× cã 4 em ®¹t ®iÓm giái (8 - 9-10) ®¹t 13,3 %, häc sinh ®¹t ®iÓm kh¸ ( ®iÓm 7) lµ 10 em chiÕm 33,3%, sè häc sinh ®¹t ®iÓm trunng b×nh lµ 14 em chiÕm tØ lÖ 46,7%; sè häc sinh ®iÓm d­íi trung b×nh ( kh«ng ®¹t yªu cÇu - ®iÓm 3-4) lµ 2 häc sinh chiÕm tØ lÖ 6,7%, ®iÓm 0,1,2 kh«ng cã. KiÓm tra theo ph­¬ng ph¸p míi, sè häc sinh ®¹t ®iÓm kh¸ giái chiÕm 46,6%. Sè häc sinh ®¹t ®iÓm trung b×nh chiÕm 46,7%. Sè häc sinh kh«ng ®¹t yªu cÇu chØ chiÕm 6,7%. §iÒu nµy gióp chóng ta thÊy râ ®­îc hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ph¸p ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nµy. KÕt qu¶ ë líp ®­îc kiÓm tra theo ph­¬ng ph¸p cò ( 8B): KÕt qu¶ l¹i thÊp h¬n líp 8A rÊt nhiÒu.Trong 29 em ®­îc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kh«ng cã em nµo ®¹t ®iÓm 9-10; ®iÓm giái ( ®iÓm 8) chØ cã 2 em chiÕm tØ lÖ 6.9%; sè ®iÓm kh¸ ( ®iÓm 7) lµ7 em ®¹t tØ lÖ 24,1%; sè ®iÓm trung b×nh ( ®iÓm 5-6) lµ 15 em ®¹t 51,7%; sè ®iÓm kh«ng ®¹t yÕu ( ®iÓm 3-4) lµ 4 em, chiÕm 13,7%; sè ®iÓm kÐm ( ®iÓm 0,1,2) lµ 1 em, chiÓm tØ lÖ 3,4%.Sè häc sinh ®¹t ®iÓm kh¸, giái lµ 30% kÐm h¬n líp kiÓm tra theo ph­¬ng ph¸p ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ lµ 16.6%. sè häc sinh ®¹t ®iÓm trung b×nh lµ 51,7% cao h¬n líp 8A lµ 5%. Sè ®iÓm kh«ng ®¹t yªu cÇu lµ 17,1%, cao h¬n líp 8A 10,4%. Tõ ®ã chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc r»ng ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ gióp häc sinh thu ®­îc kÕt qu¶ cao h¬n. Tõ ®ã ta cã thÓ thÊy ®­îc r»ng ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lÞch sö nãi chung vµ ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nãi riªng ®· khiÕn häc sinh häc tËp høng thó cao h¬n. Tõ ®ã ®em l¹i kÕt qu¶ cao h¬n. Qua b¶ng kÕt qu¶ trªn chóng ta thÊy râ, tû lÖ phÇn tr¨m ®iÓm kh¸, giái, ®iÓm ®¹t yªu cÇu, ®iÓm kh«ng ®¹t yªu cÇu cña líp 8B thÊp h¬n líp 8A, ®iÒu nµy còng dÔ hiÓu v× kÜ n¨ng lµm bµi tù luËn kÐm, ®Ò chØ cã c©u hái tù luËn nªn khiÕn häc sinh kh«ng høng thó lµm bµi … KÕt qu¶ nµy còng cho thÊy, nÕu chØ ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y mµ kh«ng ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ th× kÕt qu¶ d¹y häc thu ®­îc còng kh«ng cao.. §iÒu ®ã chøng tá ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cã vai trß v« cïng quan träng, nã ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt lín trong d¹y häc lÞch sö. KÕt luËn Tõ viÖc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ lÝ luËn viÖc ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lÞch sö thÕ giíi ( líp 8 – THCS), nhÊt lµ qua thùc nghiÖm cña ®Ò tµi, t«i rót ra nh÷ng kÕt luËn c¬ b¶n sau: VÊn ®Ò ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay lµ yªu cÇu bøc thiÕt, nã ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ®ång bé trªn tÊt c¶ c¸c mÆt cña qóa tr×nh d¹y häc lÞch sö. Mét trong nh÷ng ®ßi hái cÇn thiÕt lµ ®æi míi viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lÞch sö v× ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ lµ ®éng lùc thóc ®Èy ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc. ViÖc ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lÞch sö hiÖn nay dï ®· ®­îc nhiÒu gi¸o viªn chó ý, song vÉn cßn nhiÒu gi¸o viªn ng¹i ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ v× mÊt thêi gian chuÈn bÞ, ng¹i khi ph¶i ®i ph«t«coppy bµi kiÓm tra cho häc sinh… hay chØ lµm chiÕu lÖ. §iÒu ®ã lµm gi¶m ®i ý nghÜa cña viÖc ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸. ViÖc ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ mét c¸ch hîp lÝ, ®óng ®¾n lµ nhiÖm vô quan träng cña ng­êi gi¸o viªn trong d¹y häc lÞch sö ë tr­êng phæ th«ng. Nã ®ßi hái ng­êi gi¸o viªn thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc, cã hiÖu qu¶ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng d¹y hcä m«n lÞch sö. §Ò tµi ®· x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nh»m n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc lÞch sö thÕ ( líp 8).T¸c gi¶ th«ng qua thùc nghiÖm s­ ph¹m ®· kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong d¹y häc lÞch sö, nã gióp häc sinh høng thó h¬n, tr¸nh ®­îc sù nhµm ch¸n ®¬n ®iÖu cña kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lÞch sö. Tõ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu, b»ng thùc tiÔn d¹y häc lÞch sö hiÖn nay ë tr­êng THCS , t«i kiÕn nghÞ: Mét lµ: Bé gi¸o dôc, Së gi¸o dôc, c¸c Phßng gi¸o dôc nªn tæ chøc c¸c ®ît tËp huÊn vÒ ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lÞch sö ë tr­êng THCS nãi chung vµ ®æi míi viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nãi riªng. Do hiÖn nay nhiÒu gi¸o viªn d¹y häc lÞch sö ë tr­êng THCS ch­a ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch chÝnh thèng, cho nªn viÖc tËp huÊn vÒ ®æi míi ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ lµ rÊt cÇn thiÕt. Hai lµ: §Ò nghÞ c¸c nhµ khoa häc, c¸c t¸c gi¶ biªn so¹n vµ phæ biÕn tíi gi¸o viªn ®Çy ®ñ, cô thÓ h¬n viÖc ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lÞch sö ë tr­êng THCS, ®Ó gi¸o viªn hiÓu râ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n viÖc ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lÞch sö. Ba lµ: CÇn trang bÞ cho c¸c tr­êng THCS c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô cho trong d¹y häc: M¸y ph«t«coppy, m¸y in, m¸y chiÕu… lµm ®­îc nh­ vËy th× viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc nãi chung vµ ®æi míi viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nãi riªng sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc m«n lÞch sö ë tr­êng THCS. Tµi liÖu tham kh¶o: 1. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc lÞch sö tËp II cña c¸c t¸c gi¶: GS -TS Phan Ngäc Liªn; PGS – TS TrÞnh §×nh Tïng; PGS – TS NguyÔn ThÞ C«i. 2. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vµ ®æi míi gi¸o dôc THCS m«n LÞch sö do NguyÔn H¶i Ch©u vµ NguyÔn Xu©n Tr­êng biªn so¹n. 3. Mét sè vÊn ®Ò ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc m«n LÞch sö THCS cña c¸c t¸c gi¶: Vò Ngäc Anh, NguyÔn h÷u ChÝ, NguyÔn Anh Dòng, NguyÔn V¨n §»ng. 4. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lÞch sö ë tr­êng phæ th«ng do GS. TS Phan Ngäc Liªn ( Chñ biªn). 5. H­íng dÉn «n tËp vµ lµm bµi thi m«n lÞch sö cña c¸c t¸c gi¶: NguyÔn ThÞ C«i - TrÇn B¸ §Ö – NguyÔn TiÕn Hû - §Æng Thanh To¸n – TrÞnh §×nh Tïng. 6. S¸ch gi¸o khoa lÞch sö 8: Phan Ngäc Liªn ( Tæng chñ biªn) NguyÔn Høu TrÝ, NguyÔn Ngäc C¬, NguyÔn Anh Dòng TrÞnh §×nh Tïng, TrÇn ThÞ Vinh. 7. S¸ch gi¸o viªn lÞch sö 8: Phan Ngäc Liªn ( Tæng chñ biªn) NguyÔn Høu TrÝ, NguyÔn Ngäc C¬, NguyÔn Anh Dòng TrÞnh §×nh Tïng, TrÇn ThÞ Vinh. 8. B­íc ®Çu ®æi míi kiÓm tra kÕt qu¶ häc tËp c¸c m«n häc cña häc sinh líp 8 cña PGS – TS TrÇn KiÒu( Chñ biªn).