Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Toán lớp 5

PHÇN i: PhÇn më ®Çu I. Lý do chän ®Ò tµi: C¬ së lý luËn: LuËt phæ cËp gi¸o dôc TiÓu häc cã ghi "Gi¸o dôc TiÓu häc lµ bËc häc nÒn t¶ng cña hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n cã nhiÖm vô x©y dùng vµ ph¸t triÓn t×nh c¶m, ®¹o ®øc, trÝ tuÖ, thÈm mÜ vµ thÓ chÊt cña trÎ em nh»m h×nh thµnh c¬ së ban ®Çu cho sù ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch con ng­êi ViÖt Nam XHCN”. §Ó tiÕn kÞp thêi ®¹i, phôc vô kÞp thêi cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, gi¸o dôc TiÓu häc ®· vµ ®ang trë thµnh mèi quan t©m lín cña toµn x· héi. BËc TiÓu häc ®­îc coi lµ nÒn mãng cña hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n. ChÊt l­îng gi¸o dôc phæ th«ng tuú thuéc rÊt nhiÒu vµo kÕt qu¶ ®µo t¹o ë bËc TiÓu häc. V× thÕ, gi¸o dôc TiÓu häc ph¶i chuÈn bÞ thËt tèt vÒ mäi mÆt ®Ó häc sinh tiÕp tôc häc lªn. §ång thêi, gi¸o dôc TiÓu häc cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng mét nÒn d©n trÝ tèi thiÓu cho c¶ d©n téc. Ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc TiÓu häc ph¶i x©y dùng mét c¸ch khoa häc ®Ó cã thÓ h×nh thµnh cho trÎ em tõ 6 ®Õn 11 tuæi nh÷ng c¬ b¶n ban ®Çu hÕt søc quan träng trong nh©n c¸ch con ng­êi ViÖt Nam hiÖn ®¹i, ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ x· héi trong giai ®o¹n hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai. Cã thÓ nãi, mçi tri thøc, kü n¨ng, n¨ng lùc häc sinh ®­îc rÌn luyÖn ë bËc TiÓu häc sÏ ®Þnh h×nh nh÷ng phÈm chÊt, nh©n c¸ch cho häc sinh. nh÷ng g× ®· h×nh thµnh trong c¸c em, sau nµy lín lªn khã mµ thay ®æi ®­îc. V× vËy nhµ tr­êng cã nhiÖm vô rÌn luyÖn, gi¸o dôc häc sinh trë thµnh nh÷ng con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã cÇn coi träng tÊt c¶ c¸c m«n häc vµ mçi m«n cã mét ®Æc tr­ng riªng, m«n nµo còng cã ý nghÜa, môc ®Ých, yªu cÇu riªng nh­ng ®Òu hç trî, bæ sung cho nhau gãp phÇn gi¸o dôc con ng­êi ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn. §Ó chiÕm lÜnh ®­îc ®Ønh cao cña khoa häc kü thuËt cµng cÇn ph¶i cã nhiÒu nh©n tµi, ph¶i giái vÒ c¸c m«n khoa häc tù nhiªn vµ x· héi träng ®ã cã m«n To¸n. 2. C¬ së thùc tiÔn: To¸n häc lµ mét m«n häc chiÕm thêi gian ®¸ng kÓ trong kÕ ho¹ch ®µo t¹o cña nhµ tr­êng TiÓu häc. Kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn kh¶ n¨ng øng dông réng r·i c¸c kiÕn thøc to¸n häc vµo cuéc sèng. V× thÕ, viÖc d¹y vµ häc to¸n thÕ nµo ®Ó thu hót mäi sù quan t©m cña gi¸o viªn , häc sinh vµ toµn x· héi. V× vËy mµ to¸n häc ®· thu hót ®­îc nhiÒu nhµ khoa häc, nhµ s­ ph¹m nghiªn cøu c¸ch d¹y vµ còng nh­ m¹ch kiÕn thøc to¸n häc cho hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó võa ®¶m b¶o ®­îc tÝnh phæ th«ng võa ®¶m b¶o ®­îc tÝnh khoa häc. Nh­ng to¸n häc còng ®ßi hái ë mçi häc sinh sù huy ®éng tÊt c¶ vèn kiÕn thøc to¸n häc vµo ho¹t ®éng gi¶i to¸n vµ ®Ó h×nh thµnh c¸c kÜ n¨ng gi¶i to¸n. §ßi hái häc sinh ph¶i cã lèi t­ duy khoa häc vµ cã vèn kiÕn thøc tæng hîp thùc tÕ: TiÕng viÖt, Tù nhiªn - X· héi. Mçi bµi to¸n ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c thuËt to¸n vµ Èn d­íi c¸c d¹ng to¸n, mang tÝnh hÖ thèng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Trong qu¸ tr×nh ë líp 5, t«i thÊy viÖc häc m«n To¸n lµ rÊt khã vµ ®Æc biÖt lµ gi¶i to¸n bëi v× viÖc gi¶i to¸n lµ sù vËn dông ë ®Ønh cao c¸c tri thøc, kü n¨ng vÒ sè vµ phÐp tÝnh kÕt hîp víi kiÕn thøc cuéc sèng. D¹y häc gi¶i to¸n nãi riªng ë tiÓu häc nã cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng, coi viÖc gi¶i to¸n lµ "Hßn ®¸ thö vµng" trong d¹y - häc to¸n. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc ®Ých trªn, t«i m¹nh d¹n nªu ra mét vµi kinh nghiÖm "Gióp häc sinh häc tèt m«n To¸n líp 5”®Ó ®ång nghiÖp cïng tham kh¶o. II. Ph¹m vi ®Ò tµi: 1. Ph¹m vi nghiªn cøu: §Ò tµi nµy t«i ®· vµ ®ang vËn dông trong tr­êng TiÓu häc §¹i §×nh, ®­îc ¸p dông trùc tiÕp ë líp 5B mµ t«i ®­îc ph©n c«ng chñ nhiÖm. 2. §èi t­îng nghiªn cøu: Qua nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y t«i thÊy häc sinh th­êng quen t­ duy thuËn, khi gÆp bµi to¸n t­ duy chiÒu ng­îc th× häc sinh gÆp khã kh¨n. §Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n trªn t«i ®· chän häc sinh líp 5 ®Ó h­íng dÉn c¸c em. III. Môc ®Ých cña ®Ò tµi: Gióp gi¸o viªn cã kÕ ho¹ch ®Çu t­, båi d­ìng cho häc sinh lßng say mª häc to¸n, tõ ®ã c¸c em cã lßng kiªn tr×, say mª t×m tßi, s¸ng t¹o, rÌn tÝnh kiªn nhÉn, tØ mØ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c m«n häc kh¸c. - Nghiªn cøu nhËn thøc ®óng quy luËt cña t­ duy, tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t­ duy trõu t­îng vµ tõ t­ duy trõu t­îng trë vÒ thùc tiÔn, ®Ó h×nh thµnh cho häc sinh kÜ n¨ng gi¶i to¸n . - Nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p d¹y gi¶i nh÷ng bµi to¸n n©ng cao kh«ng nhÇm lÉn víi d¹ng kh¸c. - Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc, kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i trong viÖc d¹y vµ häc to¸n. PhÇn II: Néi dung: A. Néi dung nghiªn cøu 1. C¬ së lý luËn khoa häc So víi c¸c m«n häc kh¸c, To¸n lµ m«n häc c«ng cô bëi v× cïng víi ph­¬ng ph¸p lµm viÖc khoa häc cña to¸n häc, céng víi thùc tiÔn cao ®é vµ tÝnh phæ dông, c¸c tri thøc vµ kü n¨ng to¸n häc trë thµnh c«ng cô ®Ó häc tËp c¸c m«n häc kh¸c. Kh«ng nh÷ng thÕ mµ to¸n häc cßn lµ c«ng cô cña c¸c khoa häc kh¸c, lµ c«ng cô cña c¸c ho¹t ®éng trong ®êi sèng. V× lÏ ®ã, nã trë thµnh mét thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu cña nÒn v¨n ho¸ phæ th«ng. Mét ®iÒu ®Æc biÖt cã ý nghÜa ®èi víi ®êi sèng con ng­êi lµ to¸n häc gãp phÇn to lín trong viÖc t¹o nh©n c¸ch con ng­êi. Th«ng qua qu¸ tr×nh häc, ng­êi häc sÏ ®­îc rÌn c¸c phÈm chÊt trÝ tuÖ chung: ph©n tÝch, tæng hîp, ®¸nh gi¸…C¸c ®øc tÝnh cÇn cï, s¸ng t¹o, ®éc lËp suy nghÜ lµ ®øc tÝnh ®­îc luyÖn rÌn qua häc tËp m«n To¸n. To¸n häc lµ khoa häc suy diÔn, trõu t­îng. Nh­ng m«n to¸n ë TiÓu häc l¹i cã tÝnh trùc quan, cô thÓ bëi v× môc tiªu cña m«n to¸n ë tiÓu häc lµ h×nh thµnh nh÷ng biÓu t­îng to¸n häc ban ®Çu vµ rÌn luyÖn kü n¨ng tÝnh to¸n cho häc sinh, t¹o c¬ së ®Ó ph¸t triÓn t­ duy vµ ph­¬ng ph¸p to¸n häc cho häc sinh sau nµy. M«n To¸n ë TiÓu häc chØ d¹y nh÷ng g× cã trong cuéc sèng, nh÷ng g× cã trong cuéc sèng sÏ tù nhiªn cã trong vèn sèng cña häc sinh, d¹y to¸n ë TiÓu häc lµ hoµn thiÖn tiÕp nh÷ng g× vèn ®· cã trong häc sinh, cho häc sinh lµm vµ ghi l¹i mét c¸ch chÝnh thøc b»ng ng«n ng÷ vµ ký hiÖu to¸n häc. Mçi tiÕt häc lµ dÞp ®Ó häc sinh vËn dông kinh nghiÖm cña m×nh h×nh thµnh nh÷ng kiÕn thøc míi, nh÷ng kü n¨ng míi. ChØ khi nµo gi¸o viªn huy ®éng nhiÒu nhÊt, hîp lý nhÊt kinh nghiÖm cña häc sinh th× khi Êy d¹y häc míi cã hiÖu qu¶. Gi¸o viªn cÇn cè g¾ng lµm râ nguån gèc thùc tÕ cña kiÕn thøc hoÆc nh÷ng h×nh ¶nh thùc tÕ cña kiÕn thøc khi d¹y häc to¸n. Ở học sinh lớp Năm, kiến thức toán đối với các em không còn mới lạ, khả năng nhận thức của các em đã được hình thành và phát triển hơn các lớp trước, tư duy đã bắt đầu có chiều hướng bền vững và đang ở giai đoạn phát triển. Vốn sống, vốn hiểu biết thực tế đã bước đầu có những hiểu biết nhất định. Tuy nhiên trình độ nhận thức của học sinh không đồng đều, yêu cầu đặt ra khi giải các bài toán có yêu cầu cao hơn những lớp trước, các em phải đọc nhiều, viết nhiều, bài làm phải trả lời chính xác với phép tính, với các yêu cầu của bài toán đưa ra, nên thường vướng mắc về vấn đề trình bày bài giải: sai sót do viết không đúng chính tả hoặc viết thiếu, viết từ thừa. Một sai sót đáng kể khác là học sinh thường không chú ý phân tích theo các điều kiện của bài toán nên đã lựa chọn sai phép tính. Với những lý do đó, trong học sinh tiểu học nói chung và học sinh lớp Năm nói riêng, việc học toán và giải toán là rất quan trọng và rất cần thiết. Để thực hiện tốt mục tiêu đó, giáo viên cần phải nghiên cứu, tìm biện pháp giảng dạy thích hợp, giúp các em giải bài toán một cách vững vàng, hiểu sâu được bản chất của vấn đề cần tìm, mặt khác giúp các em có phương pháp suy luận toán lôgic thông qua cách trình bày, lời giải đúng, ngắn gọn, sáng tạo trong cách thực hiện. Từ đó giúp các em hứng thú, say mê học toán. 2. §èi t­îng phôc vô: Häc to¸n rÌn luyÖn cho häc sinh c¸c ®øc tÝnh cÈn thËn, tù tin, trung thùc, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm...Qua häc to¸n, ph¸t triÓn cho häc sinh n¨ng lùc ph©n tÝch tæng hîp, kh¸i qu¸t ho¸, cô ho¸; b­íc ®Çu h×nh thµnh, ph¸t triÓn t­ duy phª ph¸n, s¸ng t¹o, ph¸t triÓn trÝ t­ëng t­îng kh«ng gian ... Bëi vËy t«i chän ®èi t­îng phôc vô cho quy tr×nh nghiªn cøu x©y dùng ®Ò tµi lµ häc sinh líp 5B tr­êng TiÓu häc §¹i §×nh n¨m 2009 - 2010 lµm ®èi t­îng phôc vô nghiªn cøu. 3. Néi dung, ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: a. Néi dung: - XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm t©m lý løa tuæi vµ kh¶ n¨ng nhËn thøc cña häc sinh tiÓu häc: tuæi c¸c em cßn nhá, cã tÝnh tÝch cùc ch­a cao, ham hiÓu biÕt nh­ng kh¶ n¨ng t­ duy logÝc vÊn ®Ò vµ c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt trõu t­îng ho¸ th× c¸c em cßn h¹n chÕ, c¸c em t­ duy ph¶i dùa vµo trùc quan lµ chÝnh. - XuÊt ph¸t tõ quy luËt nhËn thøc cña con ng­êi ph¶i ®i tõ dÔ ®Õn khã, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ ch­a hoµn chØnh ®Õn hoµn chØnh. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ ®Õn kh¸i qu¸t, tæng qu¸t ho¸ tõ c¸i riªng ®Õn c¸i chung vµ ng­îc l¹i. - XuÊt ph¸t tõ ®Æc tr­ng bé m«n to¸n TiÓu häc nãi chung vµ viÖc gi¶i to¸n nãi riªng ®ßi hái häc sinh ph¶i cã ãc t­ duy logÝc. Sù chÝnh x¸c vµ ãc s¸ng t¹o. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn t«i thÊy vÒ tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh hiÖn nay ch­a cao. C¸c em tuy nh¹y bÐn víi c¸i míi nh­ng c¸c em chãng quªn, nÕu kh«ng th­êng xuyªn ®­îc cñng cè, luyÖn tËp th× hiÖu qu¶ kh«ng cao trong häc tËp. Thêi gian kh«ng chØ giµnh riªng cho häc to¸n, trong qu¸ tr×nh nghe gi¶ng häc sinh ch­a biÕt chän läc, kÕt hîp víi ghi chÐp chi tiÕt nh÷ng ®iÒu cÇn nhí tèc ®é viÕt cßn chËm, kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ th©u tãm vÊn ®Ò cßn h¹n chÕ. Do vËy muèn ®¹t ®­îc yªu cÇu th× ng­êi thÇy ph¶i cã ph­¬ng ph¸p h­íng dÉn häc sinh gi¶i quyÕt mét bµi to¸n hÕt søc khoa häc, ng¾n gän, dÔ hiÓu ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. T×m hiÓu mét sè néi dung kiÕn thøc m«n to¸n ë tiÓu häc häc ta thÊy chñ yÕu tËp chung vµo ba vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: - H×nh thµnh c¸c kh¸i niÖm. - D¹y kÜ thuËt tÝnh to¸n. - D¹y gi¶i c¸c bµi to¸n. b. Ph­¬ng Ph¸p nghiªn cøu: + Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt: nghiªn cøu tµi liÖu, gi¸o tr×nh, c¸c v¨n b¶n cña Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o vÒ viÖc h­íng dÉn ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc, c¸c tµi liÖu tham kh¶o cã liªn quan. + Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn: - Ph­¬ng ph¸p quan s¸t. - Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra, kh¶o s¸t - Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch sè liÖu. - Ph­¬ng ph¸p thèng kª xö lÝ. 4. KÕt qu¶: §Çu n¨m häc, chÊt l­îng kh¶o s¸t häc sinh ë líp 5B, t«i thu ®­îc nh­ sau: Thèng kª ®iÓm kiÓm tra kh¶o s¸t: Tæng sè häc sinh §iÓm giái §iÓm kh¸ §iÓm TB §iÓm yÕu SL % SL % SL % SL % 18 1 5,6 2 11,1 7 38,9 8 44,4 Tõ sè liÖu cô thÓ trªn, theo môc tiªu kÕ ho¹ch ®Æt ra th× thÇy vµ trß ph¶i cè g¾ng rÊt nhiÒu bëi vËy t«i ®· tù t×m ra cho m×nh mét sè gi¶i ph¸p míi nh­ sau: 5. Gi¶i ph¸p míi: + Cñng cè v÷ng ch¾c vµ h­íng dÉn häc sinh ®µo s©u kiÕn thøc ®· häc th«ng qua nh÷ng gîi ý hay c©u hái h­íng dÉn ®i s©u vµo néi dung bµi häc, vµo kiÕn thøc träng t©m th«ng qua yªu cÇu häc sinh tù t×m c¸c vÝ dô minh ho¹, c¸c phÇn vÝ dô dÔ (nÕu cã), c¸c vÝ dô cô thÓ ho¸ c¸c tÝnh chÊt chung, ®Æc biÖt th«ng qua vËn dông vµ thùc hµnh, kiÓm tra kiÕn thøc ®· tiÕp thu, c¸c bµi tËp ®· lµm. + Ra thªm mét sè bµi tËp n©ng cao h¬n tr×nh ®é chung ®ßi hái viÖc vËn dông s©u kh¸i niÖm ®· häc hoÆc vËn dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶i mét c¸ch linh ho¹t, s¸ng t¹o h¬n hoÆc ph­¬ng ph¸p tæng hîp. + Yªu cÇu gi¶i bµi to¸n b»ng nhiÒu c¸ch ph©n tÝch so s¸nh t×m ra c¸ch gi¶i hay nhÊt, hîp lý nhÊt. + Tæ chøc mét sè buæi thi ®è to¸n häc, c©u l¹c bé häc sinh yªu to¸n ... gióp c¸c em høng thó, say mª, b¹o d¹n vµ tù tin vµo chÝnh b¶n th©n m×nh. + Båi d­ìng cho c¸c em ph­¬ng ph¸p häc to¸n vµ tæ chøc tù häc ë gia ®×nh trªn c¬ së SGK, s¸ch bµi tËp vµ c¸c tµi liÖu cã nh÷ng môc gi¶i to¸n, to¸n vui ... + KÕt hîp viÖc båi d­ìng kh¶ n¨ng To¸n häc víi viÖc häc tèt m«n TiÕng ViÖt ®Ó ph¸t triÓn kh¶ n¨ng sö dông ng«n ng÷. b. øng dông vµo thùc tiÔn c«ng t¸c gi¶ng d¹y 1. Quy tr×nh øng dông cña b¶n th©n 1.1. C¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p d¹y: a) D¹y häc h×nh thµnh kh¸i niÖm : C¸c kh¸i niÖm to¸n ë tiÓu häc häc chñ yÕu ®­îc h×nh thµnh d­íi d¹ng biÓu t­îng nhê c¸c h×nh vÏ trùc quan, c¸c h×nh ¶nh thùc tÕ. C¸c kh¸i niÖm: sè tù nhiªn, c¸c phÐp tÝnh, c¸c h×nh häc, c¸c ®¹i l­îng… kh«ng ®­îc tr×nh bÇy ®Çy ®ñ nh­ trong lÝ thuyÕt to¸n mµ ®­îc giíi thiÖu qua nh÷ng ®èi t­îng, nh÷ng vÝ dô cô thÓ. C¸c kh¸i niÖm ®­îc giíi thiÖu lµm c¬ së, ph­¬ng tiÖn ®Ó d¹y tÝnh to¸n vµ rÌn kÜ n¨ng cho häc sinh. Khi d¹y c¸c kh¸i niÖm gi¸o viªn chØ cÇn m« t¶ ch©n thùc ®Ó häc sinh cã biÓu t­îng ®óng vÒ kh¸i niÖm, kh«ng nªn sa vµo tr×nh bµy kh¸i niÖm mét c¸ch tØ mØ, qu¸ chÆt chÏ lµm häc sinh khã hiÓu. Nªn cã vËt thùc hoÆc vËt thay thÓ ®óng kÝch th­íc ®Ó giíi thiÖu vµ x©y dùng biÓu t­îng ®óng cho häc sinh. m3 VÝ dô: Khi d¹y vÒ ®¬n vÞ ®o thÓ tÝch (m3, dm3, cm3) dm3 r cm3 Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t m« h×nh b»ng b×a c¸c-t«ng cã kÝch th­íc ®óng nh­ thËt, kÕt hîp víi bé thiÕt bÞ d¹y to¸n 5 ®· cã ®Ó häc sinh cã biÓu t­îng râ nÐt: m3 rÊt lín, dm3 nhá, cm3 rÊt nhá. Häc sinh sÏ ­íc l­îng ®­îc ë trong ®Çu mçi ®¬n vÞ b»ng tÇm nµo. Kh«ng nªn chØ nãi chung chung: 1m3=1000 dm3, 1m3=1000000 cm3 ,… b) D¹y kÜ thuËt tÝnh to¸n: Môc tiªu c¬ b¶n cña m«n to¸n tiÓu häc lµ h×nh thµnh vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh to¸n 4 phÐp tÝnh sè häc cho häc sinh ®Ó lµm c¬ së cho c¸c tÝnh to¸n sau nµy. T«i ph©n lo¹i häc sinh theo tr×nh ®é ®Ó d¹y häc theo tõng ®èi t­îng häc sinh cho phï hîp. Víi ®èi t­îng häc sinh trung b×nh, yÕu: §Ó lµm tÝnh, häc sinh ph¶i hiÓu ®óng c¸c phÐp tÝnh vµ n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n. Gi¸o viªn ph¶i h­íng dÉn häc sinh x©y dùng c¸c kiÕn thøc kÜ cµng ®Ó häc sinh hiÓu râ b¶n chÊt tõ ®ã nhí l©u vµ vËn dông mét c¸ch thµnh th¹o. Mçi phÐp tÝnh, mçi d·y tÝnh cã nh÷ng quy t¾c ph¶i tu©n theo mét c¸ch nghiªm ngÆt kh«ng cÇn gi¶i thÝch nhiªï. Gi¸o viªn cã thÓ dïng c¸c ph¶n vÝ dô minh ho¹ ®Ó kh¾c s©u chó ý cña häc sinh. VÝ dô: TÝnh: 300 + 150 x 20 = ? Lêi gi¶i ®óng: 300 + 150 x 20 = 300 + 3000 = 3300 Lêi gi¶i sai: 300 + 150 x 20 = 450 x 20 = 9 000 (sai v× lµm phÐp céng tr­íc) Gi¸o viªn cñng cè cho c¸c em thø tù thùc hiÖn phÐp tÝnh trong biÓu thøc: Nh©n- chia tr­íc, céng- trõ sau; nÕu cã dÊu ngoÆc th× lµm trong ngoÆc tr­íc, thø tù thùc hiÖn phÐp tÝnh trong ngoÆc còng nh­ vËy. Ph¶i lùa chän hÖ thèng bµi tËp phong phó ®Ó häc sinh cã ®iÒu kiÖn rÌn luyÖn kÜ n¨ng, nh»m môc ®Ých tÝnh ®óng, tÝnh nhanh theo c¸ch thuËn tiÖn nhÊt. Bªn c¹nh viÖc rÌn luyÖn n¨ng lùc sö dông c¸c quy t¾c gi¶i c¸c bµi tËp to¸n, mét nhiÖm vô kh«ng kÐm phÇn quan träng ®ã lµ gióp c¸c em ph¸t huy trÝ tuÖ ®Ó nh×n ra mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®¹i l­îng tham gia vµo bµi to¸n còng nh­ mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn trong mét phÐp tÝnh. Víi ®èi t­îng häc sinh kh¸, giái: Theo chñ ch­¬ng chung cña §¶ng vµ Nhµ n­íc xo¸ bá tr­êng chuyªn líp chän th× trong mét líp häc sinh cã rÊt nhiÒu tr×nh ®é kh¸c nhau nªn viÖc båi d­ìng häc sinh giái lµ ph¶i lång ghÐp ngay t¹i líp vµ chØ cã båi d­ìng thªm mét sè buæi vµo cac ngµy nghØ. ViÖc ph¸t huy trÝ tuÖ cña häc sinh th«ng qua tõng bµi, tõng ch­¬ng ®Ó kh¾c s©u kiÕn thøc cho c¸c em sao cho phï hîp víi lÝ thuyÕt c¸c em võa häc lµ rÊt quan träng. Khi d¹y vÒ ch­¬ng ph©n sè ë líp 5, trong giê luyÖn tËp céng trõ c¸c ph©n sè kh¸c mÉu t«i cho häc sinh kh¸ giái lµm bµi tËp sau: +TÝnh tæng sau b»ng hai c¸ch: - Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh b»ng c¸c c©u hái: + Tæng trªn cã mÊy sè h¹ng ? (5 sè h¹ng) + C¸c ph©n sè ®Òu kh¸c mÉu, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c mÉu ®ã? (dùa vµo phÇn chó ý VD2 khi céng c¸c ph©n sè kh¸c mÉu) - C¸ch 1: Häc sinh ®Òu lµm ®­îc vµ biÕt dùa vµo phÇn chó ý nh­ sau: Gi¸o viªn kÕt luËn c¸ch thø nhÊt c¸c em ®Òu lµm ®óng, cßn c¸ch thø hai th× häc sinh ch­a x¸c ®Þnh ®­îc. Sau ®ã gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh thÊy râ mèi quan hÖ cña hai sè h¹ng liÒn nhau: "Sè h¹ng liÒn sau b»ng bao nhiªu phÇn sè h¹ng liÒn tr­íc nã?" vµ h­íng dÉn c¸c em t¸ch c¸c ph©n sè thµnh mét hiÖu, sao cho chóng triÖt tiªu lÉn nhau. Tõ ®ã c¸c em lËp thµnh biÓu thøc míi cã gi¸ trÞ b»ng biÓu thøc ®· cho: - C¸ch 2: = Gi¸o viªn cho häc sinh ghi nh÷ng ®iÒu cÇn ghi nhí vÒ céng c¸c ph©n sè cã quy luËt. Dùa vµo bµi tËp ®· ®­îc ph©n tÝch vµ h­íng dÉn, gi¸o viªn cho häc sinh lÊy vÝ dô vÒ céng c¸c ph©n sè cã quy luËt nh­ ë trªn, c¸c em ®· lÊy ®­îc nhiÒu vÝ dô ®a d¹ng: * * * Vµ häc sinh gi¶i b»ng hai c¸ch kh¸c nhau ®Òu chÝnh x¸c. Sau ®ã, t«i ®­a ra cho häc sinh mét biÓu thøc kh¸c, cho häc sinh tÝnh: Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh : "Tæng trªn cã bao nhiªu sè h¹ng?" "Em cã tÝnh ®­îc tæng trªn kh«ng?" "Cã tÝnh ®­îc tæng trªn b»ng c¸ch 1 ®­îc kh«ng?" (kh«ng) "V× sao?" "Tæng trªn tÝnh ®­îc theo c¸ch nµo?" (c¸ch 2) Sau ®ã cho häc sinh tiÕn hµnh lµm råi ch÷a bµi, söa bµi. C¸c em ®Òu lµm tèt. ë líp 5, c¸c bµi to¸n ®è trong ch­¬ng ph©n sè rÊt Ýt, t«i cho häc sinh lµm bµi to¸n theo tãm t¾t sau: Hái: a) Sau 2 giê vßi ch¶y ®­îc mÊt phÇn bÓ? b) NÕu dïng hÕt sè n­íc ®ã th× sè n­íc cßn l¹i ®­îc mÊy phÇn bÓ? Giê ®Çu: bÓ Giê thø hai: bÓ Sau khi h­íng dÉn, t«i cho häc sinh lµm bµi, c¸c em ®Òu gi¶i nh­ sau: a- Ph©n sè chØ l­îng n­íc ch¶y ®­îc trong hai giê lµ: (bÓ) b- Sau khi dïng hÕt sè n­íc ®ã, ph©n sè chØ l­îng n­íc cßn l¹i lµ: (bÓ) Nh­ vËy khi lµm phÇn b cña bµi to¸n trªn, c¸c em kh«ng biÕt ®­a vÒ kiÕn thøc líp 4 ®· häc, ®ã lµ: "T×m gi¸ trÞ ph©n sè cña mét sè". Sau ®ã t«i h­íng dÉn mét sè vÝ dô mµ sè ®ã lµ sè tù nhiªn th× c¸c em ®Òu lµm ®­îc: VÝ dô: cña 72. C¸c em ®Òu x¸c ®Þnh lµ: hay: cña 40 lµ: Cho häc sinh rót ra kÕt luËn vÒ t×m gi¸ trÞ ph©n sè cña mét sè: ta lÊy sè ®ã nh©n víi ph©n sè. Tõ ®ã h­íng dÉn häc sinh t×m gi¸ trÞ ph©n sè cña mét sè mµ sè ®ã lµ ph©n sè, nh­: cña c¸c em vËn dông vµ lµm ®­îc: . Cho häc sinh tù lÊy thªm mét sè vÝ dô råi gi¶i. Sau ®ã gi¸o viªn h­íng dÉn cho c¸c em vËn dông lµm phÇn b bµi tËp trªn: - Muèn xem sè n­íc sau khi dïng cßn l¹i mÊy phÇn bÓ, tr­íc hÕt ta ph¶i t×m g×? (t×m l­îng n­íc ®ã). - T×m ®­îc sè n­íc ®· dïng, c¸c em cã t×m ®­îc sè n­íc cßn l¹i b»ng mÊy phÇn bÓ kh«ng? C¸c em ®Òu lµm ®­îc: Ph©n sè chØ l­îng n­íc ®· dïng lµ: (bÓ) Ph©n sè chØ l­îng n­íc cßn l¹i lµ: (bÓ) Ta thÊy häc sinh vËn dông kiÕn thøc rÊt linh ho¹t vµ n¾m bµi mét c¸ch dÔ dµng. c) D¹y gi¶i c¸c bµi to¸n: Đối với các bài toán ở lớp 5, chủ yếu là các bài toán hợp, giải bài toán cũng có nghĩa là giải quyết các bài toán đơn. Mặt khác các dạng toán đều đã được học ở các lớp trước, bao gồm hai nhóm chính như sau: a) Nhóm 1: Các bài toán hợp mà quá trình giải không theo một phương pháp thống nhất cho các bài toán đó. b) Nhóm 2: Các bài toán điển hình, các bài toán mà trong quá trình giải có phương pháp riêng cho từng dạng bài toán. Trong chương trình toán 5 có những dạng toán điển hình sau: - Tìm thµnh phÇn trong phÐp tÝnh - Tìm số trung bình cộng. - Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó. - Tìm hai số khi biết tổng và tỉ của hai số đó. - Tìm hai số khi biết hiệu và tỉ số của hai số đó. - Bài toán liên quan đến tỉ lệ .( Khi giải dùng phương pháp rút về đơn vị hoặc tìm tỉ số). Kh¶ n¨ng gi¶i to¸n lµ th­íc ®o n¨ng lùc to¸n häc cña häc sinh , gi¸o viªn ph¶i ph©n lo¹i c¸c bµi to¸n vµ hÖ thèng ho¸ c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶i ®èi víi mçi lo¹i. Víi mçi bµi to¸n mÉu, gi¸o viªn h­íng dÉn tØ mØ, chi tiÕt ®Ó häc sinh n¾m v÷ng, trªn c¬ së ®ã më réng vµ s¸ng t¹o thªm. Gi¸o viªn h­íng dÉn c¸c b­íc gi¶i nh­ sau: *§äc kÜ ®Çu bµi, x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè cña bµi to¸n. *BiÓu diÔn b»ng s¬ ®å c¸c yÕu tè (s¬ ®å ®o¹n th¼ng, s¬ ®å ven, s¬ ®å khèi…) *ThiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè qua biÓu thøc sè. *TÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc. *KiÓm tra l¹i vµ tr¶ lêi. VÝ dô 1: T×m X: 83 - X = 45 H­íng dÉn häc sinh thùc hiÖn c¸c b­íc: a- PhÐp tÝnh trong biÓu thøc lµ phÐp tÝnh g×? ( PhÐp tÝnh trõ) b- Sè ch­a biÕt (X) lµ thµnh phÇn g× trong phÐp tÝnh? ( Sè trõ ) c- T×m thµnh phÇn sè ®ã nh­ thÕ nµo? ( LÊy sè bÞ trõ - HiÖu sè ) d- Thùc hiÖn tÝnh kÕt qu¶ ? 83 - X = 45 X = 83 - 45 X = 38 Ví dụ 2: Thùng to có 21 lít nước mắm, thùng bé có 15 lít nước mắm. Nước mắm được chứa vào các chai như nhau, mỗi chai có 0,75 lít. Hỏi có tất cả bao nhiêu chai nước mắm? Giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện bài toán trên bằng cách dùng phương pháp hỏi đáp, kết hợp với minh hoạ bằng tóm tắt đề toán. + Phân tích nội dung bài toán: Giáo viên dùng hai câu hỏi: Bài toán cho biết gì? Bài toán hỏi gì? Để học sinh thấy rõ nội dung: - Thùng to có 21 lít nước mắm. - Thùng nhỏ có 15 lít nước mắm. - Mỗi chai chứa 0,75 lít nước mắm. - Hỏi có tất cả bao nhiêu chai nước mắm ? + Tóm tắt bài toán: Theo những câu trả lời của học sinh, giao viên hướng dẫn học sinh tóm tắt như sau: Thùng to: 21 lít. Thùng nhỏ : 15 lít. Có ... chai nước mắm ? Tóm tắt trên chính là chỗ dựa cho học sinh tìm ra trình tự giải và phép tính tương ứng. + Thiết lập trình tự giải: Giao viên đặt câu hỏi: " Muốn biết có bao nhiêu chai nước mắm, ta làm thế nào?” Học sinh trả lời: " Trước hết ta phải tìm tổng số nước mắm có ở cả hai thùng; sau đó mới tìm tổng số chai đựng nước mắm". + Tìm phép tính và thực hiện phép tính: Học sinh tự đặt lời giải và làm như sau: Bài giải Tổng số nước mắm ở hai thùng là: 21 + 15 = 36 (lít ) Số chai đựng nước mắm là: 36 : 0,75 = 48 ( chai) Đáp số: 48 chai. 1.2. C¶i tiÕn mét sè h×nh thøc d¹y häc: Trong qu¸ tr×nh d¹y häc mét ®¬n vÞ kiÕn thøc cã thÓ tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc trong c¶ líp hoÆc d¹y häc theo nhãm; d¹y häc c¸ thÓ ho¸ tõng häc sinh…Khã cã thÓ ®­a ra mét lêi khuyªn, mét chØ dÉn chung khi nµo ®­îc tæ chøc d¹y häc c¶ líp, khi nµo theo nhãm… ViÖc chän h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. nµo cho phï hîp ph¶i c¨n cø vµo néi dung kiÕn thøc, tr×nh ®é häc sinh, ®iÒu kiÖn d¹y häc hiÖn cã… Nãi c¸ch kh¸c chØ cã ng­êi gi¸o viªn míi ®­a ra c¸ch lùa chän phï hîp nhÊt. Song ®Ó gãp phÇn rÌn luyÖn tinh thÇn tù chñ cña häc sinh, t¹o ra c¬ héi ®Ó häc sinh hoµ nhËp céng ®ång, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng ®éc lËp suy nghÜ cu¶ m×nh theo h­íng ph©n ho¸ trong d¹y häc. T«i m¹nh d¹n ®­a ra mét sè h×nh thøc d¹y häc sau: a- D¹y häc theo nhãm: ChØ nªn d¹y theo h×nh thøc nhãm céng t¸c, nhãm chia sÎ kh«ng nªn d¹y h×nh thøc nhãm c«ng nhËn. Quy tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc theo nhãm: -B­íc 1: H×nh thµnh c¸c nhãm: (Theo c¸ch chia nhãm nh­ lµ: nhãm theo tæ, theo bµn, theo sè, theo së thÝch, theo tr×nh ®é ®Ó gi¸o viªn dÔ uèn n¾n vµ bæ xung lç hæng kiÕn thøc cho häc sinh ,…) -B­íc 2: Cö nhãm tr­ëng: (Mçi nhãm cö mét nhãm tr­ëng do gi¸o viªn cö, hoÆc do tæ tù bÇu ra). -B­íc 3: Giao vµ nhËn nhiÖm vô: Gi¸o viªn giao viÖc cho c¸c nhãm vµ nhãm tr­ëng cÇn nãi râ yªu cÇu vÒ néi dung c«ng viÖc vµ thêi gian thùc hiÖn. -B­íc 4: C¸c nhãm lµm viÖc: Nhãm tr­ëng ®iÒu khiÓn nhãm ho¹t ®éng, mçi thµnh viªn trong nhãm ®Òu ph¶i ho¹t ®éng kh«ng ®­îc û l¹i vµo nhãm tr­ëng vµ c¸c thµnh viªn kh¸c trong nhãm, cÇn suy nghÜ ®éc lËp tr­íc khi trao ®æi gióp ®ì nhau. Gi¸o viªn theo dâi gióp ®ì c¸c nhãm tr­ëng vµ gi¶i quyÕt th¾c m¾c cña c¸c nhãm nÕu cã. -B­íc 5: C¸c nhãm tr×nh bµy: Cö mét hoÆc mét vµi ®¹i diÖn (kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ nhãm tr­ëng) tr×nh bµy kÕt qu¶ lµm viÖc cña nhãm m×nh tr­íc tËp thÓ, c¶ líp t×m hiÓu c«ng viÖc cña nhãm kh¸c. -B­íc 6: C¸c nhãm tr×nh bµy xong cuèi cïng tæng hîp vµ kÕt luËn. Gi¸o viªn tæng hîp ý kiÕn cña c¸c nhãm vµ kÕt luËn nh»m x¸c ®Þnh sù ®óng sai vµ ®éng viªn khuyÕn khÝch häc sinh. ViÖc d¹y häc theo nhãm còng cã nhiÒu thÕ m¹nh song nÕu tæ chøc kh«ng tèt th× còng dÉn ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ thÊp. VÝ dô: NÕu ®Ó nhãm ®«ng qu¸ th× gi¸o viªn khã cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc ho¹t ®éng häc tËp cña tÊt c¶ c¸c nhãm. NÕu l¹m dông chia nhãm vµo nh÷ng lóc kh«ng cÇn thiÕt th× mÊt thêi gian v« Ých, nÕu tæ chøc ho¹t ®éng theo nhãm ®Ó råi häc sinh chØ biÕt phÇn viÖc cña nhãm m×nh ®­îc giao th× cuèi tiÕt häc kiÕn thøc cña bµi häc trë lªn thµnh mét m¶nh ch¾p v¸ trong ®Çu häc sinh. V× thÕ, ngoµi h×nh thøc d¹y häc nãi trªn cßn cã thÓ sö dông h×nh thøc d¹y häc kh¸c. b- D¹y häc c¸ thÓ ho¸ ho¹t ®éng häc cña häc sinh : H×nh thøc nµy cã ­u ®iÓm lµ ph¸t huy tÝnh ®éc lËp suy nghÜ cña tõng häc sinh trong qu¶ tr×nh d¹y häc: Quy tr×nh d¹y häc c¸ thÓ ho¸ ho¹t ®éng häc cña tõng häc sinh th­êng ®­îc ®iÒu hµnh qua c¸c b­íc sau: -B­íc 1: ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn chuÈn bÞ s½n c¸c phiÕu bµi tËp, c¸c t×nh huèng vµo phiÕu bµi tËp. -B­íc 2: Giao vµ nhËn nhiÖn vô : Gi¸o viªn nªu yªu cÇu ph¸t cho mçi em mét tê phiÕu ®· chuÈn bÞ. -B­íc 3: Häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi theo yªu cÇu cña phiÕu (ë phÇn ®Ó trèng) -B­íc 4: Häc sinh tr×nh bµy s¶n phÈm cña m×nh. Häc sinh kh¸c nhËn xÐt. -B­íc 5: Tæng hîp vµ kÕt luËn. *Häc sinh tù ®¸nh gi¸ m×nh, ®¸nh gi¸ b¹n. *Gi¸o viªn nhËn xÐt ý kiÕn tr×nh bµy cña häc sinh - kÕt luËn x¸c ®Þnh ®óng sai. c. D¹y häc c¶ líp: CÇn chó ‎ý c¸ch ®Æt c©u hái cho phï hîp: viÖc thiÕt kÕ hÖ thèng c©u hái trong d¹y to¸n lµ rÊt quan träng. C©u hái cã thÓ ®­îc dïng trong ®µm tho¹i, khi vÊn ®¸p ph¸t hiÖn vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt to¸n häc, khuyÕn khÝch häc sinh suy nghÜ, t×m tßi, kh¸m ph¸, s¸ng t¹o,… Tr¸nh dïng nh÷ng c©u hái ®óng cã d¹ng c©u tr¶ lêi lµ ®óng hoÆc sai (cã hoÆc kh«ng,…), VD: "35 chia cho 5 b»ng mÊy?". Nªn dïng nh÷ng c©u hái më, häc sinh cã thÓ ®­a ra nhiÒu c©u tr¶ lêi vµ c©u tr¶ lêi chi tiÕt h¬n, VD: "Cã bao nhiªu b¹n ®­îc nhËn 3 c¸i kÑo tõ gãi kÑo nµy?"; ®Æt c©u hái cã vÊn ®Ò t¹o t×nh huèng to¸n häc cho häc sinh ph¶i suy nghÜ; c©u hái ®Ó gîi ý cho häc sinh dù ®o¸n nhê nhËn xÐt trùc quan vµ thùc nghiÖm; lËt ng­îc vÊn ®Ò; xem xÐt t­¬ng tù; kh¸i qu¸t ho¸; ph¸t hiÖn nguyªn nh©n vµ c¸ch söa sai,… *Tãm l¹i : §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lµ thiÕt kÕ hÖ thèng lµm viÖc cña häc sinh thay cho lêi nãi cña thÇy. Trong thiÕt kÕ ®ã l«gÝc kiÕn thøc lµ nh©n tè kh¸ch quan t¹o ra sù thèng nhÊt chung cho mäi ng­êi, sù s¸ng t¹o cña gi¸o viªn còng ph¶i tu©n theo l«gÝc kh¸ch quan ®ã. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc To¸n phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè, nh­ lµ : C¬ së vËt chÊt ( phßng häc, bµn ghÕ, th­ viÖn - ThiÕt bÞ d¹y häc…), tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh . Ngoµi nh÷ng yÕu tè trªn th× gi¸o viªn vÉn lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh yÕu tè d¹y häc. 2. HiÖu qu¶ khi ¸p dông: Thùc tÕ ch­¬ng tr×nh to¸n lµ ch­¬ng tr×nh ®a d¹ng ho¸ c¸c bµi tËp, c¸c d¹ng bµi hÕt søc phong phó. ë ®©y mµ t«i chØ nªu mét sè bµi to¸n cã tÝnh chÊt minh ho¹ cho qu¸ tr×nh h­íng dÉn båi d­ìng häc sinh gi¶i to¸n khã ë líp 5B. KÕt qu¶ ®ã ®­îc thÓ hiÖn trong n¨m häc nµy qua ®ît kiÓm tra kh¶o s¸t häc sinh cuèi n¨m häc 2009 - 2010 nh­ sau: Tæng sè häc sinh §iÓm giái §iÓm kh¸ §iÓm TB §iÓm yÕu SL % SL % SL % SL % 18 5 27,8 6 33,3 7 38,9 0 0 * Kết quả khảo s¸t cho thấy chất lượng của học sinh đã được n©ng lªn râ rệt. Cụ thể trong bài làm của học sinh, c¸c em đÉ hiểu được ®Ò, b¶n chÊt cña bµi to¸n và ph©n biệt được d¹ng to¸n vµ c¸c kiÕn thøc cã liªn quan * Kết quả trªn ®· chứng minh được chuyªn đề của t«i ®· cã hiệu quả đi đóng theo sự chỉ đạo của nhà trường và của ngành đề ra. 3. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm §Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh d¹y häc to¸n gi¸o viªn cÇn ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc. Gi¸o viªn c¨n cø vµo chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng cña bµi häc ®Ó thiÕt kÕ c¸c ho¹t ®éng nh»m tæ chøc cho häc sinh tham gia nhiÖm vô häc tËp, gióp c¸c em h×nh thµnh kiÕn thøc qua c¸c ho¹t ®éng ®ã. Tæ chøc sao cho mäi häc sinh cïng tham gia ho¹t ®éng häc, sao cho häc sinh thÊy m×nh tù ph¸t hiÖn, t×m ra kiÕn thøc chø kh«ng ph¶i nh×n vµo s¸ch gi¸o khoa hay nghe gi¸o viªn th«ng b¸o kÕt qu¶ cã s½n trong s¸ch gi¸o khoa. Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh sö dông vèn hiÓu biÕt cña m×nh ®Ó h×nh thµnh kiÕn thøc míi mét c¸ch nhÑ nhµng, ®éng viªn häc sinh tËp suy nghÜ, quan s¸t, diÔn ®¹t, thùc hiÖn ho¹t ®éng häc tËp theo c¸ch riªng cña m×nh. Trong giê häc to¸n, gi¸o viªn nªn t¹o kh«ng khÝ tho¶i m¸i, x©y dùng m«i tr­êng to¸n häc tù nhiªn, g¾n liÒn víi thùc tÕ, gÇn gòi víi cuéc sèng thùc, víi ®êi sèng h»ng ngµy cña häc sinh. C¸c c©u chuyÖn to¸n häc, c¸c trß ch¬i to¸n häc sÏ gióp cho c¸c giê häc to¸n tho¶i m¸i nhÑ nhµng h¬n, g©y høng thó häc tËp cho häc sinh. Gi¸o viªn ph¶i ph©n lo¹i ®­îc ®èi t­îng häc sinh trong líp, ®Æc biÖt quan t©m tíi häc sinh yÕu kÐm, ph¶i lµm cho häc sinh trong líp ®¹t chuÈn vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng c¬ b¶n ®ång thêi chó ý ®Õn ®èi t­îng häc sinh kh¸, giái ®Ó c¸c em kh«ng thÊy nhµm ch¸n v× bµi häc qu¸ dÔ. §Ó cã giê d¹y tèt, gi¸o viªn ph¶i x¸c ®Þnh râ: D¹y c¸i g×? D¹y ai? D¹y néi dung nµy ®Ó lµm g×? D¹y nh­ thÕ nµo? Muèn d¹y hay, tr­íc hÕt g¸o viªn ph¶i n¾m ch¾c néi dung cÇn d¹y, n¾m v÷ng kiÕn thøc, hiÓu ®­îc ý ®å s¸ch gi¸o khoa. Gi¸o viªn cã n¾m v÷ng kiÕn thøc, hiÓu ®èi t­îng häc sinh th× míi cã thÓ ®­a ra ph­¬ng ph¸p thÝch hîp vµ chuÈn bÞ tæ chøc cho häc sinh häc tËp hiÖu qu¶. Trong giảng dạy giáo viên cần chú ý phát triển tư duy, khả năng phân tích, tổng hợp, khả năng suy luận lôgíc, giúp các em nắm chắc kiến thức cụ thể. Không nên dừng lại ở kết quả ban đầu ( giải đúng bài toán ) mà nên có yêu cầu cao hơn đối với học sinh. Như yêu cầu một học sinh ra một đề toán tương tự hoặc tìm nhiều lời giải khác nhau..... 4. KiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt: Trên thực tế dạy học ở trường Tiểu học Đại Đình, tôi có một số đề xuất sau: - Tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia giao lưu học tập, tập huấn về đổi mới phương pháp dạy học, bố trí nhiều tiết dạy mẫu…để giáo viên vận dụng một cách linh hoạt trong việc giảng dạy với từng đối tượng học sinh. - Tăng cường khuyến khích viết đề xuất sáng kiến kinh nghiệm cấp trường, cấp huyện triển khai vào thực tế dạy học. - Các cấp quản lý giáo dục cần tạo cơ hội và động viên kịp thời khi giáo viên thực hiện đổi mới phương pháp dạy học dù là nhỏ nhất. PhÇn III : KÕt luËn Häc sinh tiÓu häc hiÖn nay cã trÝ th«ng minh kh¸ nh¹y bÐn s¾c s¶o, cã ãc t­ëng t­îng phong phó ®ã lµ tiÒn ®Ò tèt cho viÖc ph¸t triÓn n©ng cao t­ duy to¸n häc nh­ng còng rÊt rÔ bÞ ph©n t¸n rèi trÝ nÕu bÞ ¸p ®Æt c¨ng th¼ng qu¸ t¶i. ChÝnh v× thÕ néi dung ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, h×nh thøc chuyÓn t¶i truyÒn ®¹t ... lµm thÕ nµo cho phï hîp víi t©m sinh lý løa tuæi lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ xem nhÑ. Muèn cho viÖc gi¶i to¸n cã hiÖu qu¶ th× ng­êi gi¸o viªn ph¶i biÕt vËn dông c¸c kü n¨ng, nghÖ thuËt gi¶i to¸n ®Ó t¹o ra sù høng thó cho c¸c em, gîi më kiÕn thøc b»ng c¸c c©u hái nªn vÊn ®Ò phï hîp víi tõng ®èi t­îng häc sinh ®Ó c¸c em gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®ã. §ång thêi gi¸o viªn ph¶i hiÓu râ b¶n chÊt cña d¹ng to¸n ®ã còng nh­ thùc sù t×m tßi, trau dåi nghÒ nghiÖp thÓ hiÖn t×nh th­¬ng, tr¸ch nhiÖm vµ lßng yªu nghÒ mÕn trÎ. C¸c nhµ nghiªn cøu gi¸o dôc, c¸c nhµ s­ ph¹m trªn toµn thÕ giíi còng thèng nhÊt quan ®iÓm: "KÝch thÝch høng thó t­ duy cho häc sinh lµ kh©u träng yÕu nhÊt trong qu¸ tr×nh truyÒn thô tiÕp thu kiÕn thøc còng nh­ rÌn luyÖn kü n¨ng". Riªng ®èi víi m«n to¸n, m«n häc tõ x­a ®Õn nay ®­îc xem lµ kh« khan, m«n häc khã ®èi víi häc sinh. Lµm thÕ nµo ®Ó kÝch thÝch høng thó, t­ duy cho häc sinh nhÊt lµ häc sinh cßn nhá tuæi. T«i hy väng sÏ cã nhiÒu thÇy c« quan t©m viÖc n©ng cao chÊt l­îng häc to¸n cho häc sinh tiÓu häc. Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu, thùc nghiÖm kÕt qu¶ cho thÊy viÖc gióp häc sinh häc tèt m«n To¸n lµ rÊt quan träng mang l¹i hiÖu qu¶ cao vµ hoµn toµn phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña c¸c em. Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm cña t«i vÒ mét vµi biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc m«n To¸n rÊt mong Héi ®ång khoa häc gi¸o dôc gãp ý, gióp ®ì ®Ó ®Ò tµi cña t«i ®­îc hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Tµi liÖu tham kh¶o 1. C¸c v¨n b¶n, chØ thÞ h­íng dÉn cña Bé gi¸o dôc - ®µo t¹o 2 . Tài liệu bồi dưỡng giáo viên dạy các môn học lớp 5 ( Tập 2- Tháng 6/2006) Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o - Vô TiÓu häc - NXB Giáo dục. 3. Phương pháp dạy học các môn học ở lớp 5( Tập 2- Tháng 8/2007)Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o - NXB Giáo dục. 4. Chuyên đề giáo dục Tiểu học. Vụ giáo dục Tiểu học - Nhà xuất bản giáo dục 5. Ch­¬ng tr×nh SGK, SGK To¸n n©ng cao(Nhµ xuÊt b¶n GD) 6. C¸c ph­¬ng ph¸p gi¶i to¸n. (Nhµ xuÊt b¶n GD) 7. T¹p chÝ Gi¸o dôc TiÓu häc, To¸n tuæi th¬. 9. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm vÒ d¹y to¸n ë TiÓu häc §¹i §×nh, ngµy 25 th¸ng 5 n¨m 2010 Ng­êi viÕt nguyÔn thÞ tuyÕt PhÇn môc lôc Néi dung Trang phÇn Môc lôc PhÇn I : phÇn më ®Çu I - LÝ do chän ®Ò tµi 1. C¬ së lÝ luËn 1 2. C¬ së thùc tiÔn 2 II - Ph¹m vi ®Ò tµi 1. Ph¹m vi ®Ò tµi 2 2. §èi t­îng 2 III. Môc ®Ých cña ®Ò tµi 3 PhÇn II : Néi dung A. Néi dung nghiªn cøu 1. C¬ së lý luËn khoa häc 4 2. §èi t­îng 5 3. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu a. Néi dung b. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 5 6 4. KÕt qu¶ 7 5. Gi¶i ph¸p . 7 B. øng dông vµo thùc tÕ trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y 1 . Quy tr×nh øng dông cña b¶n th©n 8 2. HiÖu qu¶ khi ¸p dông ®Ò tµi 18 3. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm 19 4. KiÕn nghÞ 20 PhÇn III : kÕt luËn 21 Tµi liÖu tham kh¶o 22