Một số biện pháp hình thành biểu tượng về động vật nuôi cho trẻ 4 -5 tuổi thông qua hoạt động chung

nh»m môc ®Ých: H×nh thµnh biÓu t­îng vÒ con vËt nu«i. Cñng cè vµ cô thÓ ho¸ biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i, hÖ thèng ho¸ vµ kh¸i qu¸t ho¸ tri thøc. Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng chó ý cã chñ ®Þnh, kh¶ n¨ng tri gi¸c thÈm mÜ. §èi víi trÎ 4-5 tuæi cã thÓ cho trÎ lµm quen víi c¸c tµi liÖu trùc quan ®­îc thÓ hiÖn d­íi d¹ng s¬ ®å, biÓu ®å ®Ó trÎ høng thó khi tiÕp cËn víi h×nh thøc biÓu ®¹t míi nµy. Cho trÎ tiÕp cËn víi s¬ ®å, biÓu ®å gióp cho viÖc hÖ thèng ho¸, kh¸i qu¸t ho¸ tri thøc vÒ sù vËt dÔ dµng h¬n vµ nã l¹i lµc¬ së ®Ó h×nh thµnh t­ duy l« gic ë trÎ. Nhãm ph­¬ng ph¸p dïng lêi. Ph­¬ng ph¸p dïng lêi ®­îc së dông nh»m môc ®Ých: Bæ sung vµ lµ chÝnh x¸c biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cña trÎ mµ trÎ ®· cã ®­îc qua quan s¸t, së dông tµi liÖu trùc quan nh»m h×nh thµnh biÓu t­îng kh¸i qu¸t vÒ chóng. Gãp phÇn ph¸t triÓn c¸c qu¸ tr×nh t©m lÝ nh­ chó ý, ghi nhí, t¬ duy l« gic, t­ëng t­îng. Ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ, tÝch luü vèn tõ, ph¸t ©m ®óng, nãi c©u ®Çy ®ñ, häc c¸ch diÔn t¶ suy nghÜ mong muèn cña m×nh, hiÓu lêi nãi, suy nghÜ vµ mong muèn cña ng­êi kh¸c, ph¶n øng nhanh, linh ho¹t. V× vËy c¸c ph­¬ng ph¸p dïng lêi nãi th­êng kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p quan s¸t sö dông tranh ¶nh phim…. Lêi nãi lµm s©u s¾c ý thøc cña trÎ vÒ mèi quan hÖ vµ sù phô thuéc cã trong tù nhiªn. Nã cã tiÒm n¨ng trong viÖc h×nh thµnh nh÷ng tri thøc ngoµi ph¹m vi kinh nghiÖm cña trÎ, lµm cho c¸c tri thøc nµy ®­îc tæng hîp, kh¸i qu¸t. Khi sö dông ph­¬ng ph¸p dïng lêi cÇn dùa trªn ®Æc ®iÓm cña trÎ vÒ kÜ n¨ng hiÓu lêi nãi, chó ý cã chñ ®Þnh, kh¶ n¨ng tËp trung chó ý ®Õn néi dung. Nh÷ng biÓu t­îng cô thÓ râ rµng cña trÎ vÒ c¸c con vËt nu«i còng cã thÓ lµ ®èi t­îng ®Ó trÎ trao ®æi lµm chÝnh x¸c vµ tæng hîp tri thøc. Trong qu¸ tr×nh nµy nªn phèi hîp sö dông ph­¬ng ph¸p trùc quan ®Ó gióp trÎ suy nghÜ vµ cñng cè tri thøc. §µm tho¹i : §µm tho¹i lµ qu¸ tr×nh trao ®æi ý kiÕn gi÷a gi¸o viªn vµ trÎ nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh. Trong ho¹t ®éng cho trÎ lµm quen víi ®éng vËt nu«i, ®µm tho¹i ®­îc coi lµ cuéc trß chuyÖn tho¶i m¸i gi÷a c« vµ trÎ, t¹o c¬ héi cho trÎ vµ gi¸o viªn ®­îc trao ®æi suy nghÜ hiÓu biÕt vÒ c¸c con vËt nu«i. Nã ®­îc tæ chøc nh­ mét cuéc trß chuyÖn th©n mËt, tho¶i m¸i, c¶ gi¸o viªn vµ trÎ ®Òu cã thÓ trao ®æi ý kiÕn vµ suy nghÜ víi nhau. KÓ chuyÖn, ®äc truyÖn. KÓ chuyÖn ®­îc sö dông nh»m gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô gi¸o dôc dùa trªn kinh nghiÖm, høng thó cña trÎ. §äc truyÖn: Trong ho¹t ®éng lµm quen víi ®éng vËt nu«i cã sö dông c¸c lo¹i s¸ch viÕt vÒ c¸c con vËt nu«i ®Ó ®äc cho trÎ nghe. Ngoµi c¸c ph­¬ng ph¸p dïng lêi trªn ta cßn cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p dïng lêi kh¸c nh­ chØ dÉn, gi¶i thÝch trong qu¸ tr×nh cho trÎ lµm quen víi ®éng vËt nu«i. Nhãm ph­¬ng ph¸p thùc hµnh: Dùa vµo ho¹t ®éng c¬ b¶n cña trÎ 4-5 tuæi ho¹t ®éng vui ch¬i lµ chñ ®¹o nªn ta cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p trß ch¬i, thÝ nghiÖm, lao ®éng trong qu¸ tr×nh gióp trÎ kh¸m ph¸ vÒ ®éng vËt nu«i. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng thùc hµnh nµy trÎ sÏ lÜnh héi kinh nghiÖm lÞch sö, x· héi. TrÎ cã c¬ héi thÓ hiÖn tÝnh chñ ®éng tÝch cùc, s¸ng t¹o vµ ®éc lËp trong viÖc tiÕp thu tri thøc. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng sÏ h×nh thµnh c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch ë trÎ nh­ tÝnh kiªn tr×, bÒn bØ, biÕt v­ît qua khã kh¨n, cè g¾ng ®¹t môc ®Ých, kÝch thÝch sù say mª,høng thó ë trÎ gi¸o dôc tinh thÇn tËp thÓ, h×nh thµnh ë trÎ t×nh c¶m tÝch cùc víi ®éng vËt nu«i. C¸c ph­¬ng ph¸p thùc hµnh: Trß ch¬i: Trß ch¬i ®­îc sö dông nh­ mét ph­¬ng ph¸p quan träng trong qu¸ tr×nh cho trÎ lµm quen víi déng vËt nu«i. C¸c trß ch¬i häc tËp, vËn ®éng, ®ãng vai cã nhiÒu ­u thÕ trong viÖc cñng cè tri thøc cho trÎ. Lao ®éng : C¸c nhãm ph­¬ng ph¸p trªn cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, bæ sung, hç trî cho nhau. §Æc biÖt ®èi víi trÎ 4-5 tuæi th× c¸c ph­¬ng ph¸p quan s¸t, sö dông tµi liÖu trùc quan, ®µm tho¹i, trß ch¬i vËn ®éng, trß ch¬i häc tËp, trß ch¬i s¸ng t¹o lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p quan träng hay sö dông nhÊt vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ. d) Ph­¬ng tiÖn h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi. HiÖu qu¶ cña viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c ph­¬ng tiÖn mµ c¸c nhµ gi¸o dôc sö dông. Môc ®Ých cña viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi lµ cung cÊp cho trÎ tri thøc vÒ c¸c con vËt nu«i, h×nh thµnh th¸i ®é tÝch cùc cña trÎ ®èi víi c¸c con vËt nu«i. V× vËy cÇn lùa chän c¸c ph­¬ng tiÖn phï hîp cho viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi. C¸c ph­¬ng tiÖn h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi : M«i tr­êng tù nhiªn xung quanh trÎ. M«i tr­êng tù nhiªn xung quanh trÎ kh«ng chØ lµ ®èi t­îng cho trÎ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh mµ cßn lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó gi¸o dôc trÎ. M«i tr­êng tù nhiªn xung quanh trÎ chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh ë trÎ biÓu t­îng vÒ tù nhiªn, gi¸o dôc t×nh c¶m tèt cña trÎ ®èi víi chóng. C¸c yÕu tè gÇn gòi víi trÎ, cã quan hÖ th©n thiÕt víi cuéc sèng cña trÎ vµ ®­îc tiÕp cËn d­íi h×nh thøc phï hîp míi trë thµnh ph­¬ng tiÖn cho trÎ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh. ViÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi ta cÇn sö dông yÕu tè cña m«i tr­êng tù nhiªn lµ c¸c lo¹i ®éng vËt nu«i. Tuy nhiªn c¸c yÕu tè trong m«i tr­êng tù nhiªn kh«ng tån t¹i mét c¸ch ®éc lËp mµ trong mèi quan hÖ thèng nhÊt. V× vËy, trong qu¸ tr×nh cho trÎ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh nãi chung vµ lµm quen víi c¸c con vËt nu«i nãi riªng kh«ng chØ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn trªn mét c¸ch ®éc lËp mµ tuú vµo kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ, cÇn cho trÎ tiÕp cËn víi c¸c ®èi t­îng trªn trong m«i tr­êng sèng thùc cña nã víi c¸c mèi quan hÖ vµ sù phô thuéc. Trong tr­êng mÇm non, cÇn ph¶i t¹o ra m«i tr­êng tù nhiªn víi kh«ng gian më réng dÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ ®­îc tiÕp xóc th­êng xuyªn víi m«i tr­êng tù nhiªn lµ gãc thiªn nhiªn vµ v­ên tr­êng. Gãc thiªn nhiªn ë tr­êng mÇm non lµ mét trong c¸c ph­¬ng tiÖn trùc quan vµ thùc tÕ cho trÎ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh. Sù quan s¸t cña trÎ lóc th¨m quan, trong giê häc chØ diÔn ra trong thêi gian ng¾n cßn ë gãc thiªn nhiªn trÎ cã thÓ tiÕp xóc c¶ ngµy víi ®éng vËt, quan s¸t chóng trong thêi gian dµi cã t¸c dông më réng tri thøc cña trÎ vÒ nh÷ng con vËt nu«i. Khi quan s¸t tù nhiªn, tÝnh ham hiÓu biÕt,høng thó cña trÎ sÏ ph¸t triÓn. Trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc ®éng vËt ë gãc thiªn nhiªn c¸c kÜ n¨ng lao ®éng sÏ h×nh thµnh c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch nh­ t×nh yªu lao ®éng, sù quan t©m, tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc. Gãc thiªn nhiªn®­îc sö dông cho trÎ quan s¸t c¸c con vËt hµng ngµy vµ lao ®éng ch¨m sãc chóng, ®©y lµ ph­¬ng tiÖn cho trÎ lµm quen víi ®éng vËt nu«i mét c¸ch liªn tôc, th­êng xuyªn, cã hÖ thèng nh»m h×nh thµnh ë trÎ tri thøc c¬ b¶n vÒ nh÷ng con vËt nu«i, c¸c kÜ n¨ng lao ®éng vµ tÝnh ham hiÓu biÕt. Tõ ®ã gi¸o dôc trÎ th¸i ®é ®óng ®¾n víi ®éng vËt nu«i. ViÖc cho trÎ lµm quen víi ®éng vËt nu«i trong ph¹m vi hÑp ë gãc thiªn nhiªn gióp trÎ cã thÓ rót ra nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña c¸c con vËt nu«i. V­ên tr­êng: V­ên tr­êng lµ n¬i cã thÓ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cho trÎ trong thêi gian ë tr­êng, ë ®©y trÎ cã thÓ quan s¸t ®éng vËt nu«i. ViÖc lùa chän ®éng vËt nu«i, s¾p xÕp chóng trong v­ên tr­êng cã ý nghÜa lín ®èi víi viÖc gi¸o dôc thÈm mÜ. ThÕ giíi ®å vËt: C¸c ®å vËt ®Òu chøa ®ùng kinh nghiÖm x· héi cña con ng­êi, ph¶n ¸nh møc ®é ph¸t triÓn x· héi, tiÕn ®é khoa häc kÜ thuËt. ThÕ giíi ®å vËt rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch trÎ. §å ch¬i lµ ph­¬ng tiÖn quan träng gióp cho trÎ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh nãi chung vµ víi ®éng vËt nu«i nãi riªng. Th«ng qua ®å ch¬i trÎ nhËn thøc ®­îc s­. ®a d¹ng cña cuéc sèng. ®å ch¬i ph¶n ¸nh møc ®é ph¸t triÓn kÜ thuËt x· héi, c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, c¸c quan ®iÓm chÝnh trÞ. §å ch¬i thùc hiÖn chøc n¨ng cho trÎ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh, cã thÓ sö dông nã ®Ó më réng biÓu t­îng cña trÎ vÒ thÕ gíi xung quanh vµ h×nh thµnh kÜ n¨ng thùc hµnh. C¸c ph­¬ng tiÖn nghÖ thuËt: Bªn c¹nh c¸c ®èi t­îng thùc, m«i tr­êng thùc, cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn nghÖ thuËtnh­ v¨n häc, t¹o h×nh, ©m nh¹c gióp trÎ lµ quen m«i tr­êng xung quanh. C¸c ph­¬ng tiÖn nµy rÊt phï hîp víi høng thó nhËn thøc, t×nh c¶m cña trÎ mÇm non. Mçi lo¹i h×nh nghÖ thuËt cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng vµ lîi thÕ ®èi víi viÖc cho trÎ lµm quen m«i tr­êng xung quanh nÕu biÕt sö dông chóng mét c¸ch hîp lÝ. C¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt nµy cã t¸c dông cñng cè më réng biÓu t­îng cña trÎ vÒ m«i tr­êng xung quanh. Mçi ph­¬ng tiÖn trªn ®Òu cã ­u thÕ nhÊt ®Þnh trong viÖc cho trÎ lµ quen víi m«i tr­êng xung quanh nãi chung vµ ®éng vËt nu«i nãi riªng. ViÖc phèi hîp sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn phô thuéc vµo môc ®Ých, néi dung gi¸o dôc vµ ®Æc ®iÓm løa tuæi. 3. §Æc ®iÓm h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi. TrÎ mÇm non cã nhu cÇu lín trong viÖc tiÕp xóc, nhËn thøc vÒ m«i tr­êng thiªn nhiªn nãi chung. Kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ phô thuéc nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm t©m sinh lÝ cña tõng ®é tuæi. §Æc ®iÓm sinh lÝ cña trÎ 4-5 tuæi lµ: C¸c chøc n¨ng chñ yÕu cña c¬ thÓ dÇn dÇn hoµn thiÖn, ®Æc biÖt lµ chøc n¨ng vËn ®éng phèi hîp ®éng t¸c, c¬ lùc ph¸t triÓn nhanh. V× vËy trÎ lµm ®­îc nh÷ng ®éng t¸c khÐo lÐo, gän gµng h¬n, cã thÓ lµm ®­îc nh÷ng c«ng viÖc tù phôc vô. HÖ thÇn kinh t­¬ng ®èi ph¸t triÓn,hÖ thÇn kinh trung ­¬ng vµ ngo¹i biªn ®· biÕn ho¸, chøc n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp cña vá n·o ®· ®­îc hoµn thiÖn, sè l­îng c¸c ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn ngµy cµng nhiÒu, tèc ®é h×nh thµnh ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn nhanh, trÝ tuÖ ph¸t triÓn nhanh. TrÎ cã thÓ nãi ®­îc nh÷ng c©u dµi, cã biÓu hiÖn ham häc, cã Ên t­îng s©u s¾c víi nh÷ng ng­êi xung quanh. C¸c gi¸c quan cña trÎ còng dÇn ®­îc hoµn thiÖn h¬n. C¶m gi¸c, xóc gi¸c còng t¨ng dÇn theo løa tuæi, trÎ 4 tuæi cã thÓ nhËn biÕt ®å vËt b»ng tay mµ kh«ng cÇn nh×n. §Æc ®iÓm t©m lÝ: Kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ mÉu gi¸o vÒ m«i tr­êng thiªn nhiªn cßn mang nÆng c¶m tÝnh vµ trùc quan hµnh ®éng,trÎ chØ nhËn thøc ë møc ®é nhËn biÕt nh÷ng dÊu hiÖu bªn ngoµi chø ch­a hiÓu b¶n chÊt bªn trong cña ®èi t­îng. §èi víi trÎ 4-5 tuæi t­ duy trùc quan h×nh t­îng chiÕm ­u thÕ, ph¸t triÓn m¹nh vµ æn ®Þnh, trÎ cã thÓ gi¶i quyÕt nh÷ng bµi to¸n thùc tÕ t­¬ng ®èi phøc t¹p. Chóng th­êng liªn hÖ c¸c sù vËt vµ hµnh ®éng víi sù ph¸t triÓn cña trß ch¬i ®ãng vai theo chñ ®Ò vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c gióp cho kh¶ n¨ng t­ duy trùc quan h×nh t­îng cña trÎ ®­îc ph¸t triÓn. Do ®ã, vèn kinh nghiÖm, vèn biÓu t­îng cña trÎ phong phó h¬n. Tuy vËy, v× ch­a cã kh¶ n¨ng t­ duy trõu t­îng nªn trÎ chØ míi dùa vµo nh÷ng biÓu t­îng ®· cã, nh÷ng kinh nghiÖm ®· tr¶i qua ®Ó suy luËn ra nh÷ng vÊn ®Ò míi. V× vËy, trong nhiÒu tr­êng hîp chóng chØ dõng l¹i ë c¸c hiÖn t­îng bªn ngoµi mµ ch­a ®i vµo b¶n chÊt bªn trong. TrÎ rÊt dÔ lÉn lén thuéc tÝnh b¶n chÊt vµ kh«ng b¶n chÊt cña sù vËt vµ hiÖn t­îng xung quanh, cÇn cung cÊp biÓu t­îng cho trÎ mét c¸ch phong phó, ®a d¹ng, hÖ thèng ho¸ vµ chÝnh x¸c ho¸ dÇn c¸c biÓu t­îng cho trÎ th«ng qua c¸c ho¹t ®éng, ®Æc biÖt lµ qua c¸c trß ch¬i, qua ho¹t ®éng chung. ë løa tuæi nµy t­ duy trùc quan h×nh t­îng ph¸t triÓn m¹nh, ®ã lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt ®Ó gióp trÎ c¶m thô tèt nh÷ng h×nh t­îng nghÖ thuËt ®­îc x©y dùng nªn trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt. NhËn thøc cña trÎ ë giai ®o¹n nµy ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng. TrÎ hiÓu sù vËt hiÖn t­îng ë b×nh diÖn bªn ngoµi ®Õn b×nh diÖn bªn trong mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c. NhËn thøc cña trÎ chuyÓn tõ nhËn thøc c¶m tÝnh sang nhËn thøc lý tÝnh. TrÎ cã thÓ tËp trung chó ý l©u h¬n ®Ó nh×n, nghe, sê mã, t×m hiÓu, kh¸m ph¸ vµ thö nghiÖm ®èi víi sù vËt, hiÖn t­îng míi mÎ, hÊp dÉn trÎ. TrÎ ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp, kh¸i qu¸t ho¸ sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c qua nh÷ng dÊu hiÖu bªn ngoµi vµ b¶n chÊt bªn trong, biÕt ph©n nhãm c¸c ®èi t­îng xung quanh theo dÊu hiÖu chung cña chóng ®Ó tho¶ m·n tÝnh tß mß, ham hiÓu biÕt, tõ ®ã trÎ biÕt thÓ hiÖn th¸i ®é ®óng ®¾n cña m×nh ®èi víi sù vËt xung quanh. Trong løa tuæi mÉu gi¸o t×nh c¶m thèng trÞ c¸c mÆt ho¹t ®éng t©m lÝ cña trÎ, ®Æc biÖt ë ®é tuæi mÉu gi¸o nhì t×nh c¶m cña trÎ cã mét b­íc chuyÓn biÕn m¹nh mÏ vµ phong phó. T×nh c¶m cña con ng­êi chØ n¶y sinh trong mèi quan hÖn gi÷a ng­êi víi ng­êi. ë tuæi mÉu gi¸o nhì quan hÖ cña trÎ víi nh÷ng ng­êi xung quanh ®­îc më réng, t×nh c¶m cña trÎ ®­îc ph¸t triÓn. TrÎ kh«ng chØ biÓu lé t×nh c¶m víi con ng­êi mµ cßn biÓu lé t×nh c¶m víi cá c©y, hoa l¸, con vËt…. Nh©n c¸ch ho¸ trong c¸ch nh×n sù vËt cña trÎ mÉu gi¸o nhì lµ sù kÕt hîp gi÷a t×nh c¶m víi trÝ t­ëng t­îng cßn mang nÆng mµu s¾c cña tÝnh chñ quan ng©y th¬. T×nh c¶m cña trÎ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®Æc biÖt lµ tÝnh ®ång c¶m vµ tÝnh dÔ xóc c¶m víi con ng­êi vµ c¶nh vËt xung quanh. §©y lµ thêi ®iÓm thuËn lîi ®Ó gi¸o dôc lßng nh©n ¸i cho trÎ. Sù ph¸t triÓn cña ®êi sèng tinh thÇn ë trÎ mÉu gi¸o nhì nã ®­îc biÓu hiÖn b¾t ®Çu h×nh thµnh t×nh c¶m trÝ tuÖ, t×nh c¶m ®¹o ®øc, t×nh c¶m thÈm mü. TrÎ 4-5 tuæi c¸c qu¸ tr×nh t©m lÝ ph¸t triÓn h¬n, trÎ cã kh¶ n¨ng chó ý cã chñ ®Þnh l©u, kh¶ n¨ng ghi nhí, t­ duy trõu t­îng ph¸t triÓn m¹nh.V× vËy, khi h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cÇn cung cÊp cho trÎ kh«ng chØ nh÷ng dÊu hiÖu bªn ngoµi mµ cßn gióp trÎ hiÓu râ b¶n chÊt cña tõng con vËt. Tõ viÖc hiÓu râ chóng trÎ cã thÓ so s¸nh sù gièng nhau vµ sù kh¸c nhau gi÷a c¸c con vËt, trÎ cã thÓ kh¸i qu¸t chóng theo nh÷ng dÊu hiÖu ®Æc tr­ng cña chóng nh­ nhãm gia sóc, nhãm gia cÇm…. Ho¹t ®éng chung: Ho¹t ®éng chung cã môc ®Ých häc tËp lµ ho¹t ®éng cã sù thiÕt kÕ vµ chuÈn bÞ tr­íc cña gi¸o viªn nh»m h­íng dÉn trÎ trong líp ho¹t ®éng, trØa nghiÖm víi c¸c h×nh thøc tæ chøc ®a d¹ng, linh ho¹t ®Ó gióp trÎ lÜnh héi tri thøc, ph¸t triÓn kÜ n¨ng cña m«n häc theo néi dung chñ ®iÓm. Ho¹t ®éng chung cã môc ®Ých häc tËp cã sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn nh»m cung cÊp nh÷ng ý t­ëng míi, d¹y trÎ häc nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng míi dùa trÎ nh÷ng hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm ®· cã cña trÎ. Ho¹t ®éng chung ®­îc diÔn ra trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®èi víi tõng ®é tuæi (mÉu gi¸o nhì tõ 25-30 phót). Ho¹t ®éng chung gåm 3 phÇn: -PhÇn 1:æn ®Þnh tæ chøc: C« dïng nh÷ng thñ thuËt ®Ó g©y høng thó häc tËp cho trÎ vµ giíi thiÖu bµi häc (trß chuyÖn, bµi h¸t, c©u ®è…) PhÇn 2: Gi¶i quyÕt néi dung tiÕt häc: C« sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p, biÖn ph¸p ®Ó ®­a néi dung cña tiÕt häc h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng cho trÎ th«ng qua h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng. PhÇn 3: KÕt thóc tiÕt häc: Dïng c¸c biÖn ph¸p ®Ó cñng cè, tæng hîp, hÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc võa cungcÊp ë trªn. II. c¬ së thùc tiÔn. 1. Thùc tr¹ng møc ®é h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4-5 tuæi ë tr­êng mÇm non Kh¸nh Tiªn huyÖn Yªn Kh¸nh tØnh Ninh B×nh. Kh¶o s¸t møc ®é h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4-5 tuæi. X©y dùng tiªu chÝ ®¸nh gi¸: Tiªu chÝ 1: Sù phong phó cña biÓu t­îng(trÎ biÕt cã nh÷ng con vËt nu«i g×?). Tiªu chÝ 2: TÝnh chÝnh x¸c cña biÓu t­îng (con vËt nu«i nµy cã ®Æc ®iÓm g×?). Tiªu chÝ 3: TÝnh kh¸i qu¸t cña biÓu t­îng (®Æc ®iÓm chung cña nhãm ®èi t­îng). Tiªu chÝ 4: Kh¶ n¨ng vËn dông biÓu t­îng vµo thùc tiÔn(trÎ cã thÓ vÏ, nÆn, xÐ d¸n…c¸c con vËt nu«i). Thang ®¸nh gi¸ cho ®iÓm tiªu chÝ Tiªu chÝ Sè ®iÓm ®èi víi trÎ 4-5 tuæi 1 2 2 3 3 3 4 2 10 B¶ng®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kh¶o s¸t møc ®é h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi Tr­êng mÇm non Sè trÎ Tiªu chÝ 1 2 3 4 Kh¸nh Tiªn 30 1,9 2,2 1,9 0,8 6,8 2. Thùc tr¹ng vÒ viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi ë tr­êng mÇm non Kh¸nh Tiªn nh­ sau: T«i ®· dù 3 tiÕt d¹y lµm quen víi ®éng vËt nu«i ë líp 4 tuæi vµ cã nh÷ng nhËn xÐt viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi ë tr­êng mÇm non Kh¸nh Tiªn nh­ sau: Môc ®Ých yªu cÇu cña tiÕt d¹y : Nh×n chung gi¸o viªn ®· ®­a ra môc ®Ých, yªu cÇu cho bµi d¹y rÊt ®Çy ®ñ, cô thÓ, phï hîp víi bµi d¹y. Néi dung : Trong c¸c tiÕt d¹y ®¶m b¶o yªu cÇu chi tiÕt, c« truyÒn ®¹t néi dung râ rµng m¹ch l¹c. Ph­¬ng ph¸p: Gi¸o viªn ®· dïng ph­¬ng ph¸p dïng lêi nãi kÕt hîp ph­¬ng ph¸p trùc quan nh­ sö dông tranh ¶nh, ®å ch¬i cho trÎ tri gi¸c ®èi t­îng. C« ®Æt ra nh÷ng c©u hái “ §©y lµ con g×? cã ®Æc ®iÓm g× ?” kÕt hîp cho trÎ quan s¸t tranh vÒ con vËt ®Ó trÎ nãi tªn vµ ®Æc ®iÓm cña con vËt ®ã. C« gi¸o chñ yÕu sö dông ®å dïng trùc quan lµ tranh ¶nh mµ Ýt sö dông con vËt thËt v× vËy trÎ ch­a høng thó trong giê häc trÎ ch­a tËp trung chó ý vµo bµi häc. L­îng tri thøc mµ trÎ tiÕp thu ®­îc cßn rÊt h¹n chÕ, rêi r¹c,kh«ng cã hÖ thèng. Do ®ã trÎ khã thÓ tr¶ lêi ®­îc nh÷ng c©u hái mang tÝnh kh¸i qu¸t cña ®èi t­îng. KÕt qu¶: T«i nhËn thÊy kÕt qu¶ h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ mÉu gi¸o nhì ë tr­êng mÇm non n¬i t«i c«ng t¸c míi chØ ë møc trung b×nh. ®a sè ch¸u míi chØ biÕt ®­îc tªn c¸c con vËt nu«i vµ mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt cña c¸c con vËt nu«i ®ã, viÖc kh¸i qu¸t chóng theo nhãm th× trÎ thùc hiÖn ch­a tèt, cã nhiÒu trÎ ch­a n¾m ®­îc ®Æc ®iÓm chung cña nhãm con vËt nªn ch­a biÕt chóng ë nhãm nµo. Kh¶ n¨ng vËn dông biÓu t­îng vµo thùc tiÔn cßn rÊt h¹n chÕ, cã nhiÒu trÎ ch­a biÕt vËn dông biÓu t­îng vµo viÖc vÏ, nÆn, xÐ d¸n…c¸c con vËt, cßn phÇn lín trÎ chØ biÕt vËn dông mét chót vµo viÖc vÏ, nÆn con vËt. VËy muèn h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ líp mÉu gi¸o nhì ®¹t hiÖu qu¶ cao, trÎ cã ®­îc nh÷ng biÓu t­îng chÝnh x¸c vÒ c¸c con vËt nu«i vµ ¸p dông ®­îc chóng vµo trong thùc tiÔn th× chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu trong viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi trong giê ho¹t ®éng chung. Ch­¬ng II ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i Cho trÎ 4 tuæi th«ng qua ho¹t ®éng chung I. C¬ së ®Ò xuÊt biÖn ph¸p. 1. Dùa vµo môc ®Ých h×nh thµnh biÓu t­îngvÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ mÇm non. Môc ®Ých h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi th«ng qua ho¹t ®éng chung lµ trang bÞ cho trÎ tri thøc vÒ ®éng vËt nu«i trong gia ®×nh. H×nh thµnh th¸i ®é tÝch cùc cña trÎ ®èi víi c¸c con vËt nu«i, biÕt yªu quÝ, ch¨m sãc, b¶o vÖ chóng. RÌn luyÖn cho trÎ kÜ n¨ng chó ý, ghi nhí, t­ duy, t­ëng t­îng vÒ ®éng vËt nu«i vµ nh÷ng hµnh vi trong mèi quan hÖ víi chóng. 2. Dùa vµo quan ®iÓm gi¸o dôc tÝch cùc hiÖn nay lµ lÊy trÎ lµm trung t©m: D¹yhäc th«ng qua tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cña trÎ. TrÎ tù kh¸m ph¸ nh÷ng ®iÒu cÇn häc qua c¸c ho¹t ®éng tÝch cùc, trÎ tù quan s¸t, trao ®æi, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tõ ®ã n¾m kiÕn thøc míi. D¹y häc theo quan ®iÓm gi¸o dôc tÝch cùc gi¸o viªn chØ lµ ng­êi tæ chøc h­íng dÉn ®Ó trÎ tham gia vµo c¸c d¹ng ho¹t ®éng ®Ó rÌn luyÖn ph­¬ng ph¸p, thãi quen vµ ý chÝ tù häc cho trÎ, nh»m t¨ng c­êng häc tËp c¸ nh©n vµ häc nhãm, kÕt hîp sù ®¸nh gi¸ cña c¸c nhãm trÎ víi sù ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn. TrÎ tù ®¸nh gi¸, tù ®iÒu chØnh c¸ch häc cña m×nh cho phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña m×nh. D¹y häc theo h­íng tÝch cùc nh»m ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng s¸ng t¹o cña trÎ, kÝch thÝch ®éng c¬ bªn trong cña trÎ, t¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m dem l¹i niÒm vui høng thó cho trÎ. T¹o c¬ héi cho trÎ ph¸t triÓn c¸c kÜ n¨ng, vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tiÔn, hoµ nhËp , thÝch øng víi cuéc sèng, ph¸t triÓn nh÷ng phÈm chÊt c¸ nh©n nh­ tÝnh kiªn tr× nhÉn n¹i, ý thøc tËp thÓ cña trÎ. 3. Dùa vµo quan ®iÓm gi¸o dôc tÝch hîp. ViÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ em ®­îc thÓ hiÖn trong néi dung, h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p cña tiÕt häc ph¶i tÝch hîp nghÜa lµ lång ghÐp vÒ mäi lÜnh vùc, ®an xen c¸c h×nh thøc vµ kÕt hîp nhiÒu ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc mét c¸ch thÝch hîp. Gi¸o dôc tÝch hîp lµ trong khi tæ chøc giê häc cho trÎ gi¸o viªn sö dông tÝch hîp nhiÒu ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc, c¸c ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc gi¸o viªn sö dông linh ho¹t, ®an xen, hç trî lÉn nhau nh»m truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc cho trÎ mét c¸ch râ rµng,cô thÓ, chÝnh x¸c ®¹t hiÖu qu¶ cao. Qua ®ã gióp trÎ lÜnh héi tri thøc mét c¸ch nhÑ nhµng thoØa m¸i. TrÎ tÝch cùc chñ ®éng, kh¸m ph¸, t×m tßi, d­íi sù h­ính dÉn cña c«. Nh­ vËy, khi tæ chøc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ gi¸o viªn cÇn vËn dông s¸ng t¹o quan ®iÓm gi¸o dôc tÝch hîp vµo tiÕt häc th× tri thøc c« truyÒn ®¹t ®Õn trÎ míi ®¹t hiÖu qu¶ cao. 4. Dùa vµo ®Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn tr­êng mÇm non Kh¸nh Tiªn. §èi víi tr­êng mÇm non n¬i t«i ®ang c«ng t¸c ®iÒu kiÖn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ tr­êng häc, ®å dïng ,®å ch¬i cßn thiÕu thèn ch­a cã nhiÒu chñng lo¹i, ®a phÇn lµ do c« gi¸o tù lµm nªn ch­a ®­îc ®Ñp m¾t, ch­a hÊp dÉn víi trÎ. Khu©n viªn tr­êng häc cßn chËt hÑp, ch­a cã chç ®Ó t¹o ra c¸c gãc thiªn nhiªn, v­ên tr­êng ®Ó cho trÎ ®­îc trùc tiÕp quan s¸t c¸c con vËt nu«i. Tuy nhiªn viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i còng ®· d­îc c¸c gi¸o viªn trong tr­êng quan t©m vµ thùc hiÖn trong chñ ®iÓm “thÕ giíi ®éng vËt”. ViÖc thùc hiÖn c¸c tiÕt lµm quen víi ®éng vËt nu«i ®­îc gi¸o viªn tiÕn hµnh theo 2 lo¹i ®Ò tµi lµ ®Ò tµi cô thÓ vµ ®Ò tµi kh¸i qu¸t. Lo¹i tiÕt häc cho trÎ lµm quen víi ®éng vËt nu«i cã thÓ tiÕn hµnh trong líp hoÆc ngoµi trêi nh­ng tr­êng t«i phÇn lín lµ tæ chøc trong líp häc.Trong tiÕt häc lµm quen víi ®éng vËt nu«i c¸c gi¸o viªn ®· sö dông ®å dïng trùc quan lµ tranh ¶nh, l« t«, ®å ch¬i tù t¹o ®Ó cung cÊp biÓu t­îng cho trÎ. ChÝnh v× thÕ mµ biÓu t­îng cung cÊp cho trÎ cßn nhiÒu h¹n chÕ, trÎ ch­a høng thó ®Ó häc, giê häc ®¹t kÕt qu¶ ch­a cao. II. C¸c biÖn ph¸p h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi th«ng qua ho¹t ®éng chung. BiÖn ph¸p 1: T¹o kh«ng khÝ tiÕt häc lu«n tho¶i m¸i: a. Môc ®Ých: T¹o kh«ng khÝ tiÕt häc tho¶i m¸i nh»m gióp trÎ ho¹t ®éng mét c¸ch tù nhiªn, kh«ng gß bã ¸p ®Æt , trÎ tiÕp thu tri thøc mét c¸ch nhÑ nhµng, ®¹t hiÖu qu¶ cao. b. ý nghÜa: Muèn cho trÎ cã ®­îc nh÷ng biÓu t­îng chÝnh x¸c vÒ c¸c con vËt nu«i th× trÎ ph¶i ®­îc tiÕp thu chóng trong ®iÒu kiÖn tho¶i m¸i, kh«ng bÞ gß bã vÒ tinh thÇn. Tæ chøc cho trÎ lµm quen víi ®éng vËt nu«i cÇn ph¶i tiÕn hµnh d­íi d¹ng trß ch¬i ®Ó trÎ høng thó ho¹t ®éng. c. C¸ch tiÕn hµnh: Nh­ chóng ta ®· biÕt trong tiÕt häc lµm quen m«i tr­êng xung quanh nãi chung vµ lµm quen víi ®éng vËt nu«i nãi riªng ®Òu gåm 3 phÇn : æn ®Þnh tæ chøc vµo bµi, gi¶i quyÕt néi dung bµi, kÕt thóc bµi häc. T¹o kh«ng khÝ tiÕt häc lu«n tho¶i m¸i ph¶i tiÕn hµnh ngay tõ ®Çu tiÕt häc vµ kÐo dµi trong suèt c¶ tiÕt häc. V× thÕ, ngay tõ phÇn vµo bµi chóng ta ®· ph¶i sö dông c¸c thñ thuËt nh­ c©u ®è, trß ch¬i, bµi h¸t, c©u chuyÖn cã néi dung phï hîp liªn quan ®Õn bµi häc ®Ó dÉn d¾t trÎ vµo bµi häc mét c¸ch nhÑ nhµng.VÝ dô: Cho trÎ lµm quen víi c¸c con vËt nu«i thuéc nhãm gia cÇm c« trß chuyÖn cïng trÎ vÒ con gµ trèng (buæi s¸ng con g× ®¸nh thøc chóng ta dËy? Nã lµ con vËt sèng ë ®©u? ®©y lµ mét con vËt nu«i trong gia ®×nh thuéc nhãm gia cÇm. VËy muèn biÕt cã nh÷ng con vËt nu«i nµo trong gia ®×nh thuéc nhãm gia cÇm vµ chóng cã ®Æc ®iÓm g× th× h«m nay chóng m×nh cïng t×m hiÓu nhÐ.) Trong phÇn gi¶i quyÕt néi dung bµi ta tiÕn hµnh d­íi h×nh thøc c¸c trß ch¬i trong c¸c héi thi, cho trÎ thi ®ua gi÷a c¸c ®éi ®Ó trÎ h¨ng h¸i t×m tßi, kh¸m ph¸ vµ nãi nªn hiÓu biÕt cña m×nh vÒ c¸c con vËt nu«i ®ã. ë phÇn kÕt thóc bµi chóng ta nªn cho trÎ b¾t tr­íc c¸c ®Æc ®iÓm cña c¸c con vËt vÒ vËn ®éng hay t¹o d¸ng con vËt ®Ó trÎ phÊn khëi, høng thó häc bµi.VÝ dô cho trÎ lµm gµ g¸y. vÞt l¹ch b¹ch hoÆc cho trÎ vÏ, nÆn xÐ d¸n con vËt. BiÖn ph¸p 2: Häc hîp t¸c nhãm. a. Môc ®Ých: Hîp t¸c nhãm nh»m t¹o cho trÎ cã ®iÒu kiÖn trao ®æi, th¶o luËn nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ c¸c con vËt nu«i cïng b¹n bÌ trong nhãm khi trÎ ®ang trùc tiÕp tri gi¸c chóng ®Ó trÎ cã thªm ®­îc vèn tri thøc vÒ c¸c con vËt nu«i. b. ý nghÜa: TrÎ mÉu gi¸o rÊt ham thÝch t×m tßi, kh¸m ph¸ c¸i míi l¹, trÎ thÝch ®­îc ch¬i cïng nhau. Sö dông ph­¬ng ph¸p hîp t¸c nhãm trÎ ®­îc tù m×nh kh¸m ph¸, t×m hiÓuc¸c con vËt nu«i vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nãvµ ®­îc trao ®æi víi b¹n bÌ vÒ hiÓu biÕt cña m×nh, gióp trÎ kh¾c s©u tri thøc, lµm chÝnh x¸c ho¸, cô thÓ ho¸ c¸c biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ. c. C¸ch tiÕn hµnh: C« ph¸t cho mçi trÎ mét l« t« con vËt vµ yªu cÇu trÎ t×m vÒ vÞ trÝ nhãm cã con vËt t­¬ng øng ®Ó t¹o nhãm (th­êng mçi nhãm cã 4-5 trÎ). C« cho trÎ quan s¸t con vËt thËt ë tõng nhãm cho trÎ ®­îc nh×n, sê vµo con vËt vµ trao ®æi cïng b¹n vÒ c¸c ®Æc ®iÓm cña con vËt ®ã. C« mêi ®¹i diÖn cña nhãm ®øng dËy tr¶ lêi vÒ c¸c ®Æc ®iÓm cña con vËt råi cho nhãm kh¸c nhËn xÐt phÇn tr¶ lêi cña b¹n vµ bæ xung ý kiÕn cña m×nh cho c©u tr¶ lêi. C« kh¸i qu¸t l¹i néi dung c©u tr¶ lêi cña trÎ vµ lµm chÝnh x¸c thªm biÓu t­îng cho trÎ. Cho trÎ häc hîp t¸c nhãm c« cÇn ®Ó thêi gian cho trÎ ®­îc quan s¸t kÜ l­ìng ®èi t­îng vµ trao ®æi cïng b¹n bÌ ®Ó thèng nhÊt ý kiÕn cña nhãm, t×m c©u tr¶ lêi cho phï hîp. BiÖn ph¸p 3: KÝch thÝch tÝnh chñ ®éng, tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng cña trÎ. a. Môc ®Ých: kÝch thÝch tÝnh chñ ®éng,tÝch cùc cña trÎ nh»m t¹o cho trÎ sù chñ ®éng t×m tßi, kh¸m ph¸, trÎ lµ ng­êi ®Æt ra vÊn ®Ò ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d­íi sù h­íng dÉn cña c«. b. ý nghÜa: KÝch thÝch tÝnh chñ ®éng tÝch cùc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cã ý nghÜa v« cïng to lín khi tæ chøc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ. V× trong tiÕt häc c« th­êng lµ ng­êi chñ ®éng truyÒn ®¹t kiÕn thøc ®Õn cho trÎ, trÎ thô ®éng tiÕp thu kiÕn thøc nªn kÕt qu¶ h×nh thµnh biÓu t­îng trªn trÎ kh«ng cao. Sö dông biÖn ph¸p nµy t«i lÊy trÎ lµm trung t©m, trÎ ®­îc chñ ®éng tiÕp cËn ®èi t­îng, t×m tßi vµ kh¸m ph¸ vÒ nã. Tõ ®ã ph¸t triÓn c¸c kÜ n¨ng quan s¸t, trÝ nhí, t­ duy, t­ëng t­îng cho trÎ. c. C¸ch tiÕn hµnh: KÝch thÝch tÝnh chñ ®éng, tÝch cùc cña trÎ thÓ hiÖn ë nhiÒu vÊn ®Ònh­ ®å dïng ®­îc ph¶n ¸nh sinh ®éng hÊp dÉn vµ sö dông ®å dïng trùc quan mét c¸ch linh ho¹t cã hiÖu qu¶ phï hîp víi tiÕt häc. HÖ thèng c©u hái ®Æt ra cho trÎ ®ßi hái trÎ ph¶i suy nghÜ vµ ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu khiÕn trÎ ph¶itËp trung cao ®é cho ho¹t ®éng ®ang diÔn ra. VÝ dô : H×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ t«i sö dông ®Üa h×nh th× t«i ph¶i sö dông ngay khi b¾t ®Çu vµo néi dung träng t©m cña bµi häc. §äc c©u ®è nãi vÒ c¸c con vËt nu«i cho trÎ ®o¸n ®ã lµ con g× råi cho con vËt ®ã dÇn dÇn xuÊt hiÖn trªn mµn h×nh ®Ó trÎ tri gi¸c con vËt víi m«i tr­êng sèng cña chóng gióp trÎ hiÓu s©u s¾c vÒ con vËt.C« ®­a tranh vÏ tõng con vËt ra cho trÎ quan s¸t vµ ®µm tho¹i cïng trÎ vÒ ®Æc ®iÓm cña con vËt ®ã. Khi ®µm tho¹i c« ®Æt ra c©u hái phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ. Víi trÎ 4-5 tuæi nªn ®Æt nh÷ng c©u hái ®Ó trÎ ph¶i gi¶i thÝch nh­ t¹i sao?V× sao? Ph¶i lµm g×?...Nh÷ng c©u hái mang tÝnh chÊt hiÓu, so s¸nh, kh¸i qu¸t sÏ lu«n t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ kh¸m ph¸, t×m tßi, trao ®æi, th¶o luËnvíi nhau ®­a ra ý kiÕn cña m×nh. C« lµ ng­êi kh¸i qu¸t ý kiÕn cña trÎ lµm chÝnh x¸c ho¸ c¸c biÓu t­îng h×nh thµnh cho trÎ. KÝch thÝch tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña trÎ ®ßi hái ph¶i sö dông ®å dïng trong tiÕt häc mét c¸ch linh ho¹t tr¸nh sù ph©n t¸n chó ý cña trÎ vµo viÖc kh¸c. Muèn kÝch thÝch tÝnh chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng gi¸o viªn ph¶i lµ ng­êi biÕt tæ chøc tèt tiÕt häc, biÕt sö dông ®å dïng trùc quan hîp lÝ cã khoa häc míi thu hót ®­îc høng thó ham t×m tßi kh¸m ph¸ cña trÎ. C« gi¸o ph¶i chuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ. C©u hái cÇn mang tÝnh gîi më, kh¬i gîi, kÝch thÝch sù t×m hiÓu, kh¸m ph¸ c¸c con vËt cña trÎ cã nh­ vËy míi ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, tÝch cùc cña trÎ. 3. Mèi quan hÖ g÷a c¸c biÖn ph¸p h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi th«ng qua ho¹t ®éng chung. Trªn ®©y t«i ®· ®Ò xuÊt 3 biÖn ph¸p h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i chom trÎ 4-5 tuæi th«ng qua ho¹t ®éng chung ®ã lµ: - T¹o kh«ng khÝ tho¶i m¸i trong giê häc. - Häc hîp t¸c nhãm. - KÝch thÝch tÝnh chñ ®éng tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng cña trÎ. Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ nãi riªng vµ h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng vÒ m«i tr­êng xung quanh nãi chung th× c¸c biÖn ph¸p nµy ®­îc sö dông mét c¸ch linh ho¹t vµ ®an xen vµo nhau. Khi sö dông ph­¬ng ph¸p “häc hîp t¸c nhãm” th× còng cÇn ph¶i t¹o cho trÎ kh«ng khÝ ®­îc tho¶i m¸i trÎ míi tÝch cùc, chñ ®éng, t×m tßi, kh¸m ph¸ ®èi t­îng, kÕt qu¶ sö dông ph­¬ng ph¸p nµy míi ®¹t kÕt qu¶ tèt. Tõ viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p “häc hîp t¸c nhãm” còng t¹o cho trÎ ph¶i chñ ®éng, tÝch cùc t×m tßi kh¸m ph¸ ®èi t­îng, v× thÕ trÎ còng tho¶i m¸i khi tham gia ho¹t ®éng. Nh­ vËy, 3 biÖn ph¸p trªn cã mèi quan hÖ mËt thiÕt g¾n bã víi nhau, hç trî,t¹o ®iÒu kiÖn cho nhau ®Ó gióp trÎ cã ®­îc nh÷ng biÓu t­îng chÝnh x¸c vÒ ®éng vËt nu«i nãi riªng vµ c¸c biÓu t­îng vÒ m«i tr­êng xung quanh nãi chung. NÕu ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nµy vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ th«ng qua ho¹t ®éng chung th× t«i tin r»ng sÏ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. Ch­¬ng III Thùc nghiÖm s­ ph¹m I. Môc ®Ých thùc nghiÖm: Chóng t«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm nh»m kiÓm nghiÖm hiÖu qu¶ cña c¸c ph­¬ng ph¸p ®· nªu ra cã liªn quan ®Õn gi¶ thuyÕt khoa häc cña ®Ò tµi. II. Néi dung thùc nghiÖm: Chóng t«i thùc nghiÖm 3 biÖn ph¸p h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi th«ng qua ho¹t ®éng chung. BiÖn ph¸p 1: T¹o kh«ng khÝ tho¶i m¸i trong giê häc. BiÖn ph¸p 2: Häc hîp t¸c nhãm. BiÖn ph¸p 3: KÝch thÝch tÝnh chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng cña trÎ. Chóng t«i sö dông c¸c biÖn ph¸p nµy trong giê ho¹t ®éng chung, thêi gian vµo buæi s¸ng tõ ngµy 15 ®Ðn 20 th¸ng 9 n¨m 2008 víi sè lÇn lµ 5 lÇn. III. C¸ch tiÕn hµnh thùc nghiÖm: Chóng t«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm t¹i líp 4 tuæi tr­êng mÇm non Kh¸nh Tiªn huyÖn Yªn Kh¸nh tØnh Ninh B×nh. Tr­íc vµ sau khi thùc nghiÖm chóng t«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t møc ®é h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi. Chóng t«i ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p “t¹o kh«ng khÝ tho¶i m¸i trong giê häc”, “häc hîp t¸c nhãm”, “kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng tham gia vµo ho¹t ®éng cña trΔ vµo thùc nghiÖm nh­ sau: Tr­íc khi tiÕn hµnh thùc nghiÖm t«i ®o sù høng thó cña trÎ ®èi víi lo¹i tiÕt häc lµm quen víi ®éng vËt nu«i cïng ë líp 4 tuæi do c« gi¸o NguyÔn ThÞ HiÒn d¹y nh­ng t«i kh«ng ®­a 3 biÖn ph¸p ®Ò xuÊt trªn vµo ®Ó d¹y. T«i tiÕn hµnh tiÕt häc b×nh th­êng vÉn ®¶m b¶o cÊu tróc, ph­¬ng ph¸p cña tiÕt häc, ®¶m b¶o néi dung cña bµi d¹y. VÝ dô: Tæ chøc cho trÎ “lµm quen víi nh÷ng con vËt nu«i thuéc nhãm gia cÇm” t«i tæ chøc tiÕt häc b×nh th­êng: Vµo bµi: t«i giíi thiÖu bµi b»ng c¸ch cho trÎ cho trÎ b¾t ch­íc tiÕng gµ g¸y vµ hái trÎ ®Êy lµ con g×? con gµ ®­îc nu«i ë ®©u?.VËy muèn biÕt cã nh÷ng con vËt nu«i nµo trong gia ®×nh thuéc nhãm gia cÇm vµ chóng cã ®Æc diÓm g× th× chóng m×nh cïng t×m hiÓu vÒ chóng. Gi¶i quyÕt néi dung bµi: t«i cho trÎ quan s¸t tranh vÏ tõng con vËt ®Æt c©u hái ®µm tho¹i vÒ ®Æc ®iÓm cña tõng con vËt c« kh¸i qu¸t l¹i ®Æc diÓm cña con vËt ®ã råi cho trÎ so s¸nh hai con vËt víi nhau ®Ó t×m ®Æc ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a hai con vËt ®ã. PhÇn luyÖn tËp t«i tæ chøc cho trÎ ch¬i trß ch¬i nhanh m¾t, nhanh tay, chän ®óng yªu cÇu cña c«, vÒ ®óng nhµ m×nh,…. Qua tiÕt d¹y ®ã t«i nhËn thÊy trÎ tiÕp thu kiÕn thøc gß bã, bÞ ®éng kh«ng ph¸t huy ®­îc tÝnh tß mß, tÝnh chñ ®éng cña trÎ, kh«ng khÝ tiÕt häc buån tÎ nhµm ch¸n, trÎ kh«ng høng thó häc. KÕt qu¶ sau khi d¹y tiÕt häc ®ã t«i thÊy trÎ tiÕp thu kiÕn thøc kh«ng ®­îc tèt, chØ cã kho¶ng 60-65% sè trÎ høng thó tham gia vµo ho¹t ®éng, ch­a ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc cña trÎ, mét sè trÎ cßn bÞ ph©n t¸n sù chó ý, ch­a tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng. Do vËy biÓu t­îng vÒ c¸c con vËt nu«i ®Õn víi trÎ ch­a ®­îc chÝnh x¸c, nhiÒu trÎ ch­a biÕt ¸p dông biÓu t­îng vµo viÖc vÏ, nÆn, xÐ d¸n c¸c con vËt nu«i, trÝ t­ëng t­îng cña trÎ rÊt kÐm. Tõ kÕt qu¶ ®ã t«i ®i s©u nghiªn cøu, kh¸m ph¸ vµ tiÕn hµnh ®­a 3 biÖn ph¸p lµ “t¹o kh«ng khÝ tho¶i m¸i trong giê häc, häc hîp t¸c nhãm, kÝch thÝch tÝnh chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng cña trÎ.” Vµo dÓ x©y dùng mét tiÕt häc lµm quen víi ®éng vËt nu«i vµ ®­a vµo d¹y thö nghiÖm. T«i còng tæ chøc d¹y trªn cïng líp 4A víi cïng ®Ò tµi ®ã vµ t«i lµ ng­êi trùc tiÕp d¹y. T«i tæ chøc tiÕt d¹y theo héi thi: “Nhµ n«ng ®ua tµi” nh­ng vÉn ®¶m b¶o cÊu tróc cña tiÕt häc. T«i cho trÎ tham quan m« h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i cña b¸c n«ng d©n vµ trß chuyÖn cïng trÎ vÒ c¸c con vËt ®­îc nu«i trong trang tr¹i ®ã råi giíi thiÖu bµi häc g©y nsù chó ý cña trÎ vµo néi dung bµi häc. T«i ph¸t cho mçi trÎ mét l« t« vÒ con vËt vµ yªu cÇu trÎ t×m vÒ gãc cã con vËt ®ã ®Ó t¹o nhãm. T«i cho c¸c nhãm quan s¸t tõng con vËt trao ®æi, th¶o luËn trong nhãm cña m×nh nh÷ng hiÓu biÕt vÒ con vËt ®ã, cho ®¹i diÖn cña mét nhãm miªu t¶ l¹i ®Æc ®iÓm cña con vËt ®ã, c¸c nhãm kh¸c bæ xung ý kiÕn cña nhãm m×nh. C« kh¸i qu¸t l¹i toµn bé nh÷ng ®Æc ®iÓm cña con vËt mµ ®· ®­îc trÎ miªu t¶ lµm chÝnh x¸c biÓu t­îng cho trÎ. Cho trÎ so s¸nh ®Æc ®iÓm cña hai con vËt víi nhau vµ t×m ra nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a chóng còng b»ng c¸ch cho trÎ cïng trao ®æi,th¶o luËn víi nhau ®Ó tr¶ lêi c©u hái c« ®­a ra. PhÇn luyÖn tËp t«i tæ chøc c¸c trß ch¬i: Trß ch¬i: ChiÕc nãn k× diÖu. ë trß ch¬i nµy t«i cho trÎ quay nãn kim chØ vµo « cã con vËt nµo th× trÎ ph¶i nãi ®­îc ®Æc ®iÓm cña con vËt ®ã, trÎ ë d­íi chän ®óng con vËt b¹n miªu t¶ ®Ó gi¬ lªn. Trß ch¬i: Th¶ ®óng chuång. C« cho trÎ chän con vËt theo ®Æc ®iÓm miªu t¶ vµ th¶ vÒ ®óng chuång cña nã råi cho trÎ kiÓm tra kÕt qu¶ cña trß ch¬i ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c nhãm ch¬i. Trß ch¬i : t¹o d¸ng con vËt. C« cho trÎ sö dông c¸c kÜ n¨ng vÏ, n¨n, xÐ d¸n ®Ó t¹o ra d¸ng cña c¸c con vËt ë c¸c t­ thÕ kh¸c nhau. Cho trÎ tr­ng bµy s¶n phÈm cña m×nh vµ cïng c« nhËn xÐt vÒ c¸c s¶n phÈm ®ã. Khi tæ chøc tiÕt häc nh­ vËy th× trÎ rÊt høng thó, say mª häc tËp, trÎ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng mét c¸ch tho¶i m¸i. TrÎ ®­îc tù m×nh kh¸m ph¸, t×m hiÓu vÒ c¸c con vËt nu«i, nh­ vËy tiÕt häc trë lªn tù nhiªn kh«ng gß bã trÎ. TrÎ ®­îc ch¬i c¸c trß ch¬i sÏ høng thó tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng, kÝch thÝch ®­îc tÝnh tÝch cùc chñ ®éng, s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng cña trÎ. KÕt qu¶ h×nh thµnh biÓu t­îng cho trÎ ®¹t ë møc cao 90-95% trÎ høng thó tham gia vµo ho¹t ®éng, ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, ham hiÓu biÕt,kh¸m ph¸ cña trÎ. BiÓu t­îng vÒ c¸c con vËt nu«i ®­îc chÝnh x¸c h¬n, nhiÒu trÎ ®· biÕt ¸p dông nh÷ng biÓu t­îng ®ã vµo viÖc vÏ, nÆn, xÐ d¸n c¸c con vËt, trÝ t­ëng t­îng cña trÎ phong phó h¬n. Sau khi ®­a vµo thùc nghiÖm t«i thÊy kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®ã trong viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi nh­ sau KÕt qu¶ kh¶o s¸t trÎ sau thùc nghiÖm stt Hä vµ tªn Tiªu chÝ 1(2) 2(3) 3(3) 4(2) 1 NguyÔn Thµnh Trung 2 3 3 1,5 9,5 2 NguyÔn T Mü Duyªn 2 3 2,5 1,3 8,8 3 NguyÔn §øc M¹nh 2 3 3 1,3 9,3 4 NguyÔn M¹nh Hïng 2 3 2,5 1 8,5 5 NguyÔn Hoµi Nam 2 3 3 1,7 9,7 6 NguyÔn §øc HiÖp 2 3 3 1,3 9,3 7 NguyÔn T Thanh H­¬ng 2 2,5 2 1,3 7,8 8 NguyÔn Ngäc Linh 2 2,5 2 1 7,5 9 NguyÔn Kim Chi 2 3 2,5 1,3 8,8 10 NguyÔn H¶i Nam 2 3 2,5 1,3 8,8 11 NguyÔn Ngäc H­ng 2 3 3 1,5 9,5 12 NguyÔn ThÞ Linh 2 3 3 1,5 9,5 13 NguyÔn Nghi Xu©n 2 3 3 1,5 9,5 14 NguyÔn V¨n HiÕu 2 2,5 2,5 1,5 8,5 15 Vò Quang Linh 2 3 3 1,5 8,5 16 Vò ThÞ Quúnh 2 3 3 1,5 9,5 17 Vò Anh Qu©n 2 2,5 2,5 1,3 8,3 18 Vò M¹nh Toµn 2 3 2,5 1,5 9 19 Ph¹m Thu H»ng 2 3 2 1 8 20 Ph¹m Thu H­¬ng 2 3 2,5 1 8,5 21 Ph¹m ThÞ HiÒn 2 2 2 0,5 6,5 22 Ph¹m Quúnh Nh­ 2 2,5 2 1 7,5 23 Ph¹m T Lan Ph­¬ng 2 3 3 1,5 9,5 24 Ph¹m V¨n QuyÕt 2 2 2 1 7 25 Ph¹m Minh Qu©n 2 2 2 0,7 6,7 26 Ph¹m Ngäc ThÕ 2 2,5 2,5 1,3 8,3 27 Ph¹m M¹nh TuÊn 2 3 2,5 1,5 9 28 Ph¹m V¨n Tr­êng 2 1,5 1,5 0,5 5,5 29 §oµn Ngäc §¹t 2 2 2 0,7 6,7 30 Bïi Ngäc Linh 2 2 2,5 1,5 8 2,0 2,7 2,5 1,2 8,4 B¶ng kÕt qu¶ kh¶o s¸t trÎ tr­íc vµ sau khi thùc nghiÖm (TÝnh theo ®iÓm thèng kª) Thêi gian Sè trÎ Tiªu chÝ 1 2 3 4 Tr­íc thùc nghiÖm 30 1,9 2,2 1,9 0,8 6,8 Sau thùc nghiÖm 30 2,0 2,7 2,5 1,2 8,4 B¶ng kÕt qu¶ kh¶o s¸t trÎ tr­íc vµ sau khi thùc nghiÖm ( tÝnh theo %) Thêi gian Sè trÎ Møc ®é Cao Trung b×nh ThÊp Tr­íc thùc nghiÖm 30 33,3% 56,7% 10% Sau thùc nghiÖm 30 73,3% 26,7% 0 Møc ®é ®¸nh gi¸: Cao: Tõ 8-10 ®iÓm. Trung b×nh: Tõ 5-7 ®iÓm. ThÊp: Tõ d­íi 5 ®iÓm. Tõ kÕt qu¶ kh¶o s¸t trªn cho chóng ta thÊy mét sè ®iÓm nh­ sau: - VÒ ®Þnh l­îng: Tr­íc thùc nghiÖm kÕt qu¶ kh¶o s¸t møc ®é h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi chØ ®¹t ë møc trung b×nh tÝnh theo ®iÓm thèng kª ( 6,8 ®iÓm). NÕu tÝnh theo % th× møc ®é ®¹t nh­ sau: Møc ®é cao: 33,3% Møc ®é trung b×nh: 65,7% Møc ®é thÊp: 10%. Sau khi ®­a c¸c biÖn ph¸p t«i ®· ®Ò xuÊt vµo thùc nghiÖm kÕt qu¶ kh¶o s¸t møc ®é h×nh thµnh biÓu t­îngvÒ ®éng vËt nu«i cña trÎ 4 tuæi ®· ®¹t ë møc cao tÝnh theo ®iÓm thèng kª (8,4 ®iÓm). NÕu tÝnh theo % th× møc ®é ®¹t nh­ sau: Møc ®é cao: 73,3%. Møc ®é thÊp: 26,7%. Kh«ng cßn trÎ ®¹t ë møc ®é thÊp. - VÒ ®Þnh tÝnh: Khi thùc nghiÖm träng hai tiÕt häc t«i ®· quan s¸t vµ thÊy kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ biÓu hiÖn rÊt râ. Tr­íc thùc nghiÖm t«i thÊy trÎ phô thuéc nhiÒu vµo c« gi¸o, khi cho trÎ quan s¸t vµ hái tªn con vËt th× trÎ nhËn biÕt rÊt tèt, hái vÒ ®Æc ®iÓm cña con vËt trÎ tr¶ lêi t­¬ng ®èi tèt ,cã nh÷ng trÎ tr¶ lêi ®­îc toµn bé c©u hái c« ®Æt ra, mét sè Ýt trÎ tr¶ lêi míi chØ ®¹t mét nöa, cã nhiÒu c©u trÎ tr¶ lêi ch­a chÝnh x¸c. ViÖc tr¶ lêi c¸c c©u hái mang tÝnh kh¸i qu¸t hoÆc so s¸nh ®Æc ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c con vËt trÎ tr¶ lêi ch­a tèt chØ ®­îc mét sè Ýt trÎ tr¶ lêi ®óng. Khi cho trÎ ¸p dông vµo thùc tiÔn th× trÎ loay hoay kh«ng biÕt c¸ch thùc hiÖn, trÎ chØ biÕt vÏ mét vµi con vËt ®¬n gi¶n nh­ con gµ, con vÞt theo trÝ t­ëng t­îng ®¬n gi¶n cña trÎ. Sau khi thùc nghiÖm kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ ®¹t rÊt cao, trÎ kh«ng chØ biÕt tªn mµ c¸c ®Æc ®iÓm cña con vËt trÎ ®Òu n¾m râ vµ ®· biÕt sö dông ng«n ng÷ ®Ó diÔn ®¹t miªu t¶ l¹i con vËt ®ã. VÝ dô: Con vÞt cã má bÑt, cã 2 c¸nh, cã 2 ch©n, biÕt ®Î trøng,vÞt kiÕm måi d­íi n­íc, ch©n vÞt cã mµng ®Ó vÞt b¬i. TrÎ ®· tù tr¶ lêi ®­îc nh÷ng c©u hái mang tÝnh kh¸i qu¸t nh­ : Con gµ thuéc nhãm g×? hay nh÷ng c©u hái so s¸nh ®Æc ®iÓm cña c¸c con vËt. Bªn c¹nh ®ã trÎ cßn biÕt ¸p dông vµo thùc tiÔn, biÕt vÏ, nÆn, xÐ d¸n c¸c con vËt. Nh­ vËy, sau thùc nghiÖm t«i nhËn thÊy kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ vÒ ®éng vËt nu«i ®­îc n©ng cao, ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, ham hiÓu biÕt cña trÎ. C. PhÇn kÕt luËn I. KÕt luËn chung: Ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ em lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi chóng ta, lµm thÕ nµo ®Ó ®µo t¹o ra nh÷ng con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch ®¸p øng víi yªu cÇu cña x· héi hiÖn nay. §©y lµ mét nhiÖm vô lín ®Æt ra cho ngµnh gi¸o dôc mµ tr­íc tiªn lµ gi¸o dôc mÇm non b­íc khëi ®Çu cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch trÎ. §Æc biÖt ®èi víi trÎ mÇm non kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ ph¸t triÓn th«ng qua viÖc tiÕp xóc, t×m hiÓu, kh¸m ph¸ vÒ m«i tr­êng xung quanh. ViÖc h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng vÒ m«i tr­êng xung quanh nãi chung vµ ®éng vËt nu«i nãi riªng gióp trÎ ph¸t triÓn c¸c thao t¸c trÝ tuÖ còng nh­ nh÷ng t×nh c¶m x· héi lµm cho nh©n c¸ch cña trÎ ®­îc ph¸t triÓn toµn diÖn. TiÕt häc cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng cho trÎ, v× vËy cÇn ph¶i t¹o cho trÎ høng thó trong tiÕt häc ®Ó tiÕt häc ®¹t hiÖu qu¶ cao. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi “Mét sè biÖn ph¸p h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi th«ng qua ho¹t ®éng chung” t«i ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu nh÷ng c¬ së lÝ luËn vµ thùc tiÔn cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi. C¬ së lÝ luËn cña ®Ò tµi: T«i ®i s©u vµo nghiªn cøu c¸c kh¸i niÖm vÒ biÓu t­îng, biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i, kh¸i niÖm vÒ ho¹t déng häc tËp, biÖn ph¸p d¹y häc. T«i nghiªn cøu qu¸ tr×nh h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi vÒ môc ®Ých, néi dung, ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn ®Ó h×nh thµnh biÓu t­îng. T«i ®Æc biÖt quan t©m nghiªn cøu nh÷ng ph­¬ng ph¸p trùc quan, ®µm tho¹i vµ trß ch¬i lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p vËn dông nhiÒu trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ m«i tr­êng xung quanh nãi chung vµ biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i nãi riªng cho trÎ. Sau ®ã t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh lÝ, ®Æc ®iÓm t©m lÝ cña trÎ 4-5 tuæi cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng cho trÎ, quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ. C¬ së thùc tiÔn: T«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t møc ®é h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cña trÎ líp mÉu gi¸o nhì t¹i tr­êng mÇm non Kh¸nh Tiªn, n¾m b¾t ®­îc thùc tr¹ng cña viÖc h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cña trÎ 4 tuæi ë c¬ së m×nh lµ ch­a ®­îc tèt. TrÎ ch­a tËp trung chó ý®Õn ®èi t­îng ®Ó kh¸m ph¸, t×m hiÓu ®èi t­îng, ch­a tÝch cùc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng. Trªn c¬ së nghiªn cøu lÝ luËn vµ thùc tiÔn t«i ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ ®éng vËt nu«i cho trÎ 4 tuæi th«ng qua ho¹t ®éng chung ®ã lµ: -T¹o kh«ng khÝ tho¶i m¸i trong giê häc. - Häc hîp t¸c nhãm. - KÝch thÝch tÝnh chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng cña trÎ. T«i ®· tiÕn hµnh thùc nghiÖm c¸c biÖn ph¸p ®ã trong tiÕt d¹y vµ ®· thu ®­îc kÕt qu¶ sau khi thùc nghiÖm nh­ sau: TrÎ rÊt høng thó tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng, tÝch cùc, chñ ®éng t×m hiÓu kh¸m ph¸ ®èi t­îng, kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ ®¹t ®­îc ë møc cao. II. KiÕn nghÞ: Dùa trªn kÕt qu¶ thu ®­îc trong ®Ò tµi nghiªn cøu t«i xin cã mét sè kiÕn nghÞ sau: - §Ò tµi nµy cÇn ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu s©u h¬n n÷a, sè trÎ thùc nghiÖm vµ sè tr­êng thùc nghiÖm cÇn nhiÒu h¬n. - Bé gi¸o dôc cÇn nhanh chãng ®­a ch­¬ng tr×nh ®æi míi ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ mÇm non vµo c¸c tr­êng mÇm non nhÊt lµ c¸c tr­êng ë n«ng th«n. - Båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho ®éi ngò gi¸o viªn, n©ng cao hiÓu biÕt cña gi¸o viªn vÒ thÕ giíi tù nhiªn nãi chung vµ thÕ giíi ®éng vËt nãi riªng, trªn c¬ sö ®ã ¸p dông thÝch hîp vµo c«ng t¸c d¹y ë tr­êng mÇm non. - §¶ng vµ nhµ n­íc cÇn quan t©m h¬n n÷a tíi bËc häc mÇm non, ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ, ®å dïng, ®å ch¬i cho c¸c tr­êng mÇm non ®Ó ®¸p øng ®­îc víi yªu cÇu cña ch­¬ng tr×nh ®æi míi gi¸o dôc hiÖn nay. - Quan t©m ®Õn ®êi sèng gi¸o viªn mÇm non ngoµi biªn chÕ, tuyÓn dông gi¸o viªn mÇm non vµo c«ng chøc nhµ n­íc. T«i mong r»ng ®Ò tµi nµy cña t«i sÏ ®­îc xem xÐt, më ra h­íng nghiªn cøu cho c¸c ®Ò tµi tiÕp theo, nh÷ng biÖn ph¸p t«i ®­a ra ®©y còng mong muèn ®­îc ¸p dông réng r·i trong gi¶ng d¹y khi cho trÎ lµm quen víi ®éng vËt nu«i nãi riªng vµ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh nãi chung ë c¸c tr­êng mÇm non. D. Tµi liÖu tham kh¶o 1 §µo Thanh ¢m, TrÞnh D©n, NguyÔn ThÞ Hoµ, §inh V¨n Vang ( 2004) – NXB §H Quèc gia Hµ Néi “Gi¸o dôc häc mÇm non”(tËp 1, 2, 3) . 2. Phã tiÕn sü Ng« C«ng Hoµn – NXB Hµ Néi “T©m lÝ häc trÎ em”. 3. NguyÔn ¸nh TuyÕt, NguyÔn ThÞ Nh­ Mai, §inh Kim Thoa – NXB§H Quèc gia Hµ Néi “T©m lÝ häc trÎ em løa tuæi mÇm non”. 4. NguyÔn Quang UÈn, NguyÔn V¨n Luü, §inh V¨n Vang – NXB§HSP Hµ Néi (2004) “T©m lÝ häc ®¹i c­¬ng”. 5. Lª ThÞ Ninh - NXB§HSP Hµ Néi(2007) “Gi¸o tr×nh ph­¬ng ph¸p cho trÎ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh”. 6. TS Lª Thanh V©n - NXB§HSP Hµ Néi(2006) “Gi¸o tr×nh sinh lÝ häc trÎ em”. 7. TS Hoµng ThÞ Ph­¬ng - NXB§HSP Hµ Néi “Gi¸o tr×nh lÝ luËn vµ ph­¬ng ph¸p cho trÎ lµm quen víi m«i tr­êng xung quanh”. 8. Vô gi¸o dôc mÇm non – NXB Hµ Néi(2005) “Tµi liÖu båi d­ìng th­êng xuyªn cho gi¸o viªn mÇm non chu kú II 2004-2007 (quyÓn 2). 9. TrÇn ThÞ Träng, Ph¹m ThÞ Söu – NXB GD(1997)”Ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc mÉu gi¸o vµ h­íng dÉn thùc hiÖn 4-5 tuæi. 10.Vô gi¸o dôc mÇm non- Trung t©m nghiªn cøu gi¸o dôc mÇm non – NXB Hµ Néi “h­íng dÉn thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸p dôc trÎ mÉu gi¸o 4-5 tuæi” (theo néi dung ®æi míi h×nh thøc tæ chøc ho¹t ®éng gi¸o dôc). Phô lôc 1. KÕt qu¶ kh¶o s¸t trÎ tr­íc thùc nghiÖm stt Hä vµ tªn Tiªu chÝ 1(2) 2(3) 3(3) 4(2) 1 NguyÔn Thµnh Trung 2 3 2 1 8 2 NguyÔn T Mü Duyªn 2 2 1,5 0,5 6 3 NguyÔn §øc M¹nh 2 3 2,5 1 8,5 4 NguyÔn M¹nh Hïng 2 2 1,5 0,5 6 5 NguyÔn Hoµi Nam 2 3 2 1 8 6 NguyÔn §øc HiÖp 2 2,5 2,5 1 8 7 NguyÔn T Thanh H­¬ng 1,5 2 2 1 6,5 8 NguyÔn Ngäc Linh 2 2 1,5 0,5 6 9 NguyÔn Kim Chi 2 2,5 2 1 7,5 10 NguyÔn H¶i Nam 2 2,5 2 1 7,5 11 NguyÔn Ngäc H­ng 2 2,5 2,5 1 8 12 NguyÔn ThÞ Linh 2 2,5 2,5 1,5 8,5 13 NguyÔn Nghi Xu©n 2 2,5 2,5 1 8 14 NguyÔn V¨n HiÕu 2 2 2 1 7 15 Vò Quang Linh 2 2,5 2,5 1 8 16 Vò ThÞ Quúnh 2 2,5 2,5 1 8,5 17 Vò Anh Qu©n 2 2 2 1 7 18 Vò M¹nh Toµn 2 2,5 2 1 7,5 19 Ph¹m Thu H»ng 2 2 1,5 0,5 6 20 Ph¹m Thu H­¬ng 2 2 2 1 7 21 Ph¹m ThÞ HiÒn 1,5 1,5 1 0 4 22 Ph¹m Quúnh Nh­ 2 2 1,5 0,5 6 23 Ph¹m T Lan Ph­¬ng 2 3 2,5 1 8 24 Ph¹m V¨n QuyÕt 1,5 2 1 0,5 5 25 Ph¹m Minh Qu©n 1,5 1,5 1 0 4 26 Ph¹m Ngäc ThÕ 2 2 2 1 7 27 Ph¹m M¹nh TuÊn 2 2,5 2 1 7,5 28 Ph¹m V¨n Tr­êng 1,5 1,5 1 0 4 29 §oµn Ngäc §¹t 1,5 2 1,5 0,5 5,5 30 Bïi Ngäc Linh 2 2 2 1 7 1,9 2,2 1.9 0,8 6,8 2. KÕt qu¶ kh¶o s¸t trÎ sau thùc nghiÖm stt Hä vµ tªn Tiªu chÝ 1(2) 2(3) 3(3) 4(2) 1 NguyÔn Thµnh Trung 2 3 3 1,5 9,5 2 NguyÔn T Mü Duyªn 2 3 2,5 1,3 8,8 3 NguyÔn §øc M¹nh 2 3 3 1,3 9,3 4 NguyÔn M¹nh Hïng 2 3 2,5 1 8,5 5 NguyÔn Hoµi Nam 2 3 3 1,7 9,7 6 NguyÔn §øc HiÖp 2 3 3 1,3 9,3 7 NguyÔn T Thanh H­¬ng 2 2,5 2 1,3 7,8 8 NguyÔn Ngäc Linh 2 2,5 2 1 7,5 9 NguyÔn Kim Chi 2 3 2,5 1,3 8,8 10 NguyÔn H¶i Nam 2 3 2,5 1,3 8,8 11 NguyÔn Ngäc H­ng 2 3 3 1,5 9,5 12 NguyÔn ThÞ Linh 2 3 3 1,5 9,5 13 NguyÔn Nghi Xu©n 2 3 3 1,5 9,5 14 NguyÔn V¨n HiÕu 2 2,5 2,5 1,5 8,5 15 Vò Quang Linh 2 3 3 1,5 8,5 16 Vò ThÞ Quúnh 2 3 3 1,5 9,5 17 Vò Anh Qu©n 2 2,5 2,5 1,3 8,3 18 Vò M¹nh Toµn 2 3 2,5 1,5 9 19 Ph¹m Thu H»ng 2 3 2 1 8 20 Ph¹m Thu H­¬ng 2 3 2,5 1 8,5 21 Ph¹m ThÞ HiÒn 2 2 2 0,5 6,5 22 Ph¹m Quúnh Nh­ 2 2,5 2 1 7,5 23 Ph¹m T Lan Ph­¬ng 2 3 3 1,5 9,5 24 Ph¹m V¨n QuyÕt 2 2 2 1 7 25 Ph¹m Minh Qu©n 2 2 2 0,7 6,7 26 Ph¹m Ngäc ThÕ 2 2,5 2,5 1,3 8,3 27 Ph¹m M¹nh TuÊn 2 3 2,5 1,5 9 28 Ph¹m V¨n Tr­êng 2 1,5 1,5 0,5 5,5 29 §oµn Ngäc §¹t 2 2 2 0,7 6,7 30 Bïi Ngäc Linh 2 2 2,5 1,5 8 2,0 2,7 2,5 1,2 8,4 3. Gi¸o ¸n mÉu gi¸o nhì M«n lqmtxq §Ò tµi: Mét sè con vËt nu«i trong gia ®×nh( cã 2 ch©n, 2 c¸nh, cã má) Néi dung tÝch hîp: To¸n, ©m nh¹c, v¨n häc, t¹o h×nh. Ng­êi d¹y: Hoµng ThÞ Hoa Thêi gian: 25-30 phót Sè trÎ: 30 trÎ I. Môc ®Ých yªu cÇu: 1) KiÕn thøc: D¹y trÎ gäi ®óng tªncon vËt vµ nhËn xÐt ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm râ nÐt cña mét sè con vËt nu«i trong gia ®×nh( cã 2 ch©n, 2 c¸nh, cã má). BiÕt so s¸nh nhËn xÐt ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau ( cã 2 ch©n, 2 c¸nh, cã má, ®Î trøng…) vµ dÆc ®iÓm kh¸c nhau( tiÕng kªu, cÊu t¹o bªn ngoµi, thøc ¨n, c¸ch kiÕm ¨n) râ nÐt cña 2 con vËt trªn. 2) KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, chó ý, ghi nhí cã chñ ®Þnh,ph¸t triÓn ng«n ng÷, ph¸t triÓn sù nhanh nh¹y cña c¸c gi¸c quan. 3) Th¸i ®é: T¹o cho trÎ thÝch quan s¸t c¸c con vËt nu«i, muèn ch¨m sãc vµ b¶o vÖ chóng, qua ®ã gi¸o dôc trÎ biÕt yªu quÝ c¸c con vËt nu«i trong gia ®×nh. II. ChuÈn bÞ: C¸c con vËt thËt(gµ,vÞt, chim bå c©u), tranh, m« h×nh vÒ c¸c con vËt ®ã. M« h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i. C©u ®è, bµi h¸t, trß ch¬i vÒ vËt nu«i, ®å ch¬i chiÕc nãn k× diÖu, ®Êt nÆn, b¶ng con, ®Üa ®ùng s¶n phÈm, kh¨n lau tay, l« t« vÒ c¸c con vËt trªn. C©u hái: con g×? cã ®Æc ®iÓm g×?cã mµu g×? cã mÊy ch©n? mÊy c¸nh? ®Î con hay ®Î trøng? Sèng ë ®©u? vÞt biÕt lµm g×? t¹i sao vÞt b¬i ®­îc? Con gµ trèng vµ vÞt gièng nhau ë ®iÓm nµo? kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? thuéc nhãm g×? III. TiÕn hµnh Ho¹t ®éng cña c« æn ®Þnh tæ chøc: Xin chµo mõng c¸c b¸c n«ng d©n tÝ hon vÒ tham dù héi thi “Nhµ n«ng ®ua tµi”. Tr­íc khi vµo héi thi xin m× c¸c b¸c ®i th¨m m« h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i ®iÓn h×nh. §©y lµ con g×? Nh÷ng con vËt nµy ®Òu lµ nh÷ng con vËt nu«i trong gia ®×nh, muèn biÕt nã cã ®Æc ®iÓm g×, thuéc nhãm nµo h«m nay chóng m×nh cïng t×m hiÓu vÒ chóng nhÐ. T«i sÏ tÆng cho mçi b¸c n«ng d©n tÝ hon mét tÊm thÎ cã h×nh c¸c con vËt, c¸c b¸c sÏ t×m vÒ nhãm cã con vËt gièng con vËt trong tÊm thÎ cña m×nh. B©y giê sÏ lµ phÇn thi gi÷a c¸c nhãm xem nhãm nµo miªu t¶ ®óng con vËt. C« dïng c©u ®è: Con g× mµo ®á G¸y ß ã o S¸ng sím tinh m¬ Gäi ng­êi thøc dËy. Cho c¸c nhãm quan s¸t tranh con gµ trèng (mét nhãm cã con gµ trèng thËt) C« kh¸i qu¸t l¹i ®Æc ®iÓm cña con gµ trèng( cã ®Çu, m×nh, cã 2 ch©n, 2 c¸nh, cã má nhän ®Ó mæ thøc ¨n, cã mµo ®á, g¸y ß ã o, nã lµ con vËt nu«i trong gia ®×nh thuéc nhãm gia cÇm…). C¸c con vËt kh¸c c« b¾t ch­íc tiÕng kªu hay sö dông c©u ®è ®Ó trÎ ®o¸n tªn con vËt råi cho trÎ lµm t­¬ng tù nh­ con gµ trèng. Cho trÎ so s¸nh con gµ trèng víi con vÞt. C« kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng ®Æc ®iÓm gèng nhau cña 2 con vËt trªn lµ ®Òu cã má,cã 2 c¸nh, cã 2 ch©n, lµ con vËt nu«i trong gia ®×nh thuéc nhãm gia cÇm. Kh¸c nhau lµ gµ trèng g¸y ß ã o,vÞt kªu c¹c c¹c, vÞt cã má dÑt ®Ó mß èc, gµ má nhän ®Ó mæ thãc, ch©n gµ cã mãng nhän ®Ó bíi ®Êt t×m giun, ch©n vÞt cã mµng ®Ó b¬i ®­îc d­íi ao… So s¸nh con gµ m¸i vµ con chim bå c©u c« cho trÎ lµm t­¬ng tù. C« khen trÎ vµ gi¸o dôc trÎ biÕt ch¨m sãc, b¶o vÖ c¸c con vËt nu«i trong gia ®×nh. C« cho trÎ h¸t vµ móa minh ho¹ bµi “Mét con vÞt”. PhÇn thi thø 2: ChiÕc nãn k× diÖu. Mçi nhãm cã mét ng­êi lªn quay nãn nÕu quay vµo « cã con vËt nµo th× ph¶i miªu t¶ ®Æc ®iÓm cña con vËt ®ã, c¸c thµnh viªn ë d­íi sÏ chän l« t« con vËt mµ b¹n miªu t¶ gi¬ lªn ®äc ®óng tªn con vËt vµ th¶ vµo chuång. PhÇn thi thø 3: Ai khÐo tay. ë phÇn thi nµy c¸c b¸c n«ng d©n sÏ ph¶i nÆn c¸c con vËt nu«i ®Ó th¶ vµo chuång cho trang tr¹i. Cho trÎ mang s¶n phÈm lªn tr­ng bµy vµ cïng trÎ nhËn xÐt ®¸nh gi¸ c¸c s¶n phÈm ®ã. NhËn xÐt vÒ héi thi sau ®ã cho trÎ lµm ®µn vÞt con ®i kiÕm ¨n. Ho¹t ®éng cña trÎ TrÎ ®i tõ ngoµi vµo h¸t bµi “Con gµ trèng” vµ quan s¸t trang tr¹i ch¨n nu«i. Gäi tªn c¸c con vËt nu«i trong trang tr¹i TrÎ nhËn tÊm thÎ vµ t×m vÒ nhãm cña m×nh Con gµ trèng ¹ quan s¸t tranh con gµ trèng trao ®æi, th¶o luËn vµ ®¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ xung nh÷ng ®Æc ®iÓm cßn thiÕu. TrÎ ®o¸n tªn con vËt vµ quan s¸t nhËn xÐt vÒ chóng Quan s¸t vµ nhËn xÐt ®Æc ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a 2 con vËt. Quan s¸t vµ nhËn xÐt vÒ ®Æc ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a 2 con vËt gµ m¸i vµ chim bå c©u. Móa minh ho¹ bµi “Mét con vÞt” Mçi nhãm lÇn l­ît cã mét mét thµnh viªn lªn ch¬ivµ lµm theo ®óng yªu cÇu cña trß ch¬i. C¸c thµnh viªn cña c¸c nhãm nÆn c¸c con vËt gµ, vÞt, chim. §em s¶n phÈm lªn tr­ng bµy vµ nhËn xÐt vµ c¸c s¶n phÈm ®ã Lµm ®µn vÞt con vµ h¸t bµi “§µn vÞt con” ®i ra ch¬i.