Một số biện pháp nâng cao chất lượng học hát của học sinh khối lớp 9

phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o b¾c mª Tr­êng: PTDTBT thcs gi¸p trung S¸ng kiÕn kinh nghiÖm §Ò tµi: Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng häc h¸t cña häc sinh khèi líp 9 Tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung – HuyÖn B¾c Mª – TØnh Hµ Giang Gi¸o viªn thùc hiÖn: TrÞnh Thanh B×nh N¨m Häc: 2011-2012 Lêi cam ®oan: §©y lµ nh÷ng tæng hîp vµ nghiªn cøu cña riªng t«i, c¸c sè liÖu vµ kÕt qu¶ nªu trong tiÓu luËn lµ trung thùc. Nh÷ng ý kiÕn khoa häc ®­îc ®Ò cËp trong tiÓu luËn, “ §Ò tµi” ch­a tõng ®­îc c«ng bè trong bÊt kú c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc nµo. Hµ giang, ngµy 08 th¸ng 11 n¨m 2011 (Ký vµ ghi râ hä tªn) TrÞnh Thanh B×nh Môc lôc PhÇn i phÇn më ®Çu …………………………………………………Trang 4 PhÇn ii néi dung ®Ò tµi …………………...………………………………...5 PhÇn iii thùc tr¹ng………………………………………….....……………...5 Mét sè gi¶i ph¸p …………………………….……………………...8 PhÇn iv – kÕt luËn chung……………………………………….10 §Ò tµi: Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng häc h¸t cña häc sinh khèi líp 9 Tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung – HuyÖn B¾c Mª – TØnh Hµ Giang PhÇn I: PhÇn më ®Çu Gi¸o dôc phæ th«ng nh»m gi¸o dôc cho häc sinh ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ “®øc, trÝ, thÓ, mÜ ”, kh«ng nh÷ng n©ng cao hiÓu biÕt vÒ kiÕn thøc v¨n ho¸ mµ cßn ph¸t huy n¨ng lùc c¶m thô ©m nh¹c vµ nh÷ng n¨ng khiÕu kh¸c. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y m«n häc ®ã lµ “ Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh” ThÇy c« gi¸o lµ ng­êi h­íng dÉn, c¸c em häc sinh lµ ng­êi chñ ®éng häc tËp, ph¶i cè g¾ng kh¾c phôc nh÷ng e ng¹i vµ nhiÖt t×nh häc tËp ®Ó ngµy mét tiÕp nhËn nh÷ng kiÕn thøc míi. C¸c em häc sinh cßn gi÷ thãi quen nãi tiÕng ®Þa ph­¬ng qu¸ nhiÒu dÉn ®Õn viÖc häc h¸t gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ c¸ch ph¸t ©m, nh¶ ch÷... Tõ nh÷ng cÊp thiÕt vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn nh­ vËy cho nªn ®Ò tµi cã tªn nh­ trªn. *Môc ®Ých nghiªn cøu: T×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng d¹y häc t¹i tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung - HuyÖn B¾c Mª – TØnh Hµ Giang tõ ®ã ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng d¹y vµ häc m«n ©m nh¹c nãi chung vµ ph©n m«n häc h¸t nãi riªng. T¸c gi¶ mong muèn kÕt qu¶ cña TiÓu luËn cã thÓ ¸p dông ë mét sè tr­êng t¹i ®Þa ph­¬ng. * §èi t­îng nghiªn cøu: Häc sinh khèi líp 9 tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung – HuyÖn B¾c Mª – TØnh Hµ Giang. * Nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu chÝnh: Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra, ph­¬ng ph¸p quan s¸t. PhÇn II : Néi dung Ch­¬ng I : Thùc tr¹ng d¹y h¸t t¹i tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung HuyÖn B¾c Mª – sØnh Hµ giang TÇm quan träng cña ca h¸t ®èi víi häc sinh THCS Nh­ chóng ta ®· biÕt ©m nh¹c cã vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh con ng­êi toµn diÖn, ©m nh¹c lµ mãn ¨n tinh thÇn kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc sèng cña con ng­êi chóng ta. Ca h¸t ®èi víi häc sinh THCS nh»m h­íng c¸c em trë thµnh nh÷ng con ng­êi cã hiÓu biÕt vÒ ho¹t ®éng nghÖ thuËt ©m nh¹c, gi¸o dôc c¸c em vÒ v¨n ho¸ ©m nh¹c, lµm cho c¸c em yªu thÝch nghÖ thuËt ©m nh¹c, h×nh thµnh trong c¸c em mét t©m hån trong s¸ng cã thÞ hiÕu ©m nh¹c lµnh m¹nh, cã c¸ch t­ duy s¾c s¶o, lßng kh¸t khao s¸ng t¹o, giµu t×nh c¶m, nhanh nhÑn, ho¹t b¸t vµ sèng vui t­¬i. ¢m nh¹c ph¸t triÓn tèi ®a nh÷ng tè chÊt t©m sinh lý cña løa tuæi häc sinh t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em hoµn chØnh vµ c©n ®èi vÒ t©m hån, trÝ tuÖ vµ thÓ chÊt, lµm phong phó t×nh c¶m cña løa tuæi häc trß. Kh¸i qu¸t vÒ ®Þa ph­¬ng vµ nhµ tr­êng. 1.2.1 Kh¸i qu¸t vÒ ®Þa ph­¬ng. X· Gi¸p Trung lµ mét x· vïng 3 thuéc huyÖn B¾c Mª, TØnh Hµ Giang, mét x· cßn khã kh¨n vÒ mäi mÆt, giao th«ng ®i l¹i cßn khã kh¨n, kinh tÕ cßn chËm ph¸t triÓn, ®Þa bµn d©n c­ sèng kh«ng tËp trung. §Õn nay ®­îc sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, ®· cã ®­êng nhùa vµo ®Õn trung t©m x·, cã ®iÖn l­íi Quèc gia, kinh tÕ ngµy mét ®æi míi. 1.2.2 Kh¸i qu¸t vÒ nhµ tr­êng. Tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung míi ®­îc t¸ch tõ côm tr­êng x· Gi¸p trung n¨m 2007 hiÖn cã 29 c¸n bé, gi¸o viªn. 1.2.3 VÞ trÝ ®Þa lý. X· Gi¸p Trung lµ mét x· vïng 3 n»m ë phÝa t©y thuéc huyÖn B¾c Mª TØnh Hµ Giang. giao th«ng ®i l¹i cßn khã kh¨n do nh©n d©n sèng kh«ng tËp trung. 1.2.4 C¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ d¹y häc. Do tr­êng míi thµnh lËp nªn c¬ së vËt chÊt cßn thiÕu thèn nhiÒu, cã 7 phßng häc, 1 phßng héi ®ång, 3 phßng BGH, häc nhê tr­êng TiÓu häc 5 líp, hiÖn tr­êng cã 12 líp häc chia ®Òu cho 4 khèi, 3 líp 6, 3 líp 7, 3 líp 8 vµ 3 líp 9, trang thiÕt bÞ d¹y häc cßn thiÕu vµ ch­a ®Çy ®ñ. 1.2.5 §éi ngò gi¸o viªn ¢m nh¹c. Tr­êng hiÖn cã 1 gi¸o viªn d¹y m«n ©m nh¹c. 1.2.6 Kh¶ n¨ng tiÕp thu ca h¸t cña häc sinh. Do ®Æc thï c¸c em häc sinh ë vïng 3, tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, ch­a cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi kiÕn thøc ©m nh¹c, cßn hay sö dông tiÕng ®Þa ph­¬ng th­êng xuyªn nªn viÖc tiÕp thu ca h¸t cña häc sinh cßn bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. Ph­¬ng ph¸p vµ kÕt qu¶ d¹y h¸t. 1.3.1 Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh d¹y h¸t: D¹y häc ®óng theo ph©n phèi ch­¬ng tr×nh m«n häc do Së, Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ban hµnh. 1.3.2 S¸ch gi¸o khoa, Tµi liÖu gi¶ng d¹y. Sö dông s¸ch gi¸o khoa do Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ban hµnh, tµi liÖu gi¶ng d¹y chñ yÕu lµ tù nghiªn cøu vµ häc tËp qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, s¸ch b¸o, internet… 1.3.3 Ph­¬ng ph¸p d¹y h¸t: Ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy t¸c phÈm Ph­¬ng ph¸p h­íng dÉn thùc hµnh luyÖn tËp Ph­¬ng ph¸p dïng lêi Ph­¬ng ph¸p sö dông ph­¬ng tiÖn d¹y häc ©m nh¹c Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸. 1.4 KÕt qu¶ d¹y h¸t nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Tõ khi t«i c«ng t¸c t¹i tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung – HuyÖn B¾c Mª – TØnh Hµ Giang, chÊt l­îng häc h¸t cña c¸c em häc sinh ®· ngµy mét tiÕn bé râ rÖt h¬n, c¸c em ®· dÇn dÇn h¹n chÕ thãi quen th­êng xuyªn sö dông tiÕng ®Þa ph­¬ng trong líp häc vµ häc tËp nhiÖt t×nh h¬n, c¸c em ®· thuéc lêi bµi h¸t nhanh h¬n, nhí l©u h¬n. 96% c¸c em häc sinh thuéc c¸c bµi h¸t trong ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa ©m nh¹c vµ MÜ thuËt 6,7,8,9 vµ mét sè bµi h¸t ngo¹i kho¸ kh¸c. Qua thùc tr¹ng d¹y häc t¹i PTDTBT THCS Gi¸p Trung – HuyÖn B¾c Mª – TØnh Hµ Giang b¶n th©n t«i nhËn thÊy c¸c em häc sinh ë ®©y do ®Æc thï hay sö dông tiÕng ®Þa ph­¬ng nhiÒu cho nªn viÖc häc h¸t rÊt khã kh¨n, c¸c em th­êng ph¸t ©m kh«ng chuÈn lêi ca giai ®iÖu do nãi ngäng chÝnh v× thÕ lµm thÕ nµo ®Ó c¸c em häc h¸t dÔ dµng vµ ®óng giai ®iÖu nhÊt, nhanh thuéc lêi ca nhÊt lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p mµ t«i ®óc rót ®­îc kinh nghiÖm trong qu¸ tr×nh d¹y häc m«n ©m nh¹c t¹i PTDTBT THCS Gi¸p Trung – HuyÖn B¾c Mª – TØnh Hµ Giang trong nh÷ng n¨m võa qua. T«i hy väng mét sè kinh nghiÖm nhá cña m×nh sÏ gióp Ých cho c¸c ®ång chÝ gi¸o viªn kh¸c trong viÖc d¹y häc m«n ©m nh¹c ë mét sè n¬i vïng cao nh­ ®Þa bµn t«i ®ang c«ng t¸c. Ch­¬ng II mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng häc h¸t tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung 2.1 N©ng cao nhËn thøc cña c¸n bé qu¶n lý: 2.1.1 §èi víi c¸n bé qu¶n lý: Kh«ng ngõng giíi thiÖu, Tham mưu vµ ph©n tÝch cho c¸n bé qu¶n lý thÊy ®­îc tÇm quan träng cña ca h¸t trong viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch, thÞ hiÕu nghe nh¹c cña thiÕu niªn, nh»m gi¸o dôc thiÕu niªn toµn diÖn vÒ ®øc, trÝ, thÓ, mÜ cho học sinh… 2.1.2 §èi víi ®éi ngò gi¸o viªn ¢m nh¹c. Kh«ng ngõng rÌn luyÖn chuyªn m«n tay nghÒ, häc tËp vµ trao ®æi gi÷a c¸c ®ång chÝ ®ång nghiÖp, th­êng xuyªn häc tËp qua s¸ch b¸o, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, internet ®Ó ngµy mét ®æi míi ph­¬ng ph¸p häc, kh«ng ngõng g©y høng thó cho häc sinh khi häc… 2.2 N©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y ©m nh¹c. T¨ng c­êng dù giê, th¨m líp, rót kinh nghiÖm giê d¹y th­êng xuyªn mçi häc kú ®Ó t×m ra nh÷ng ­u khuyÕt ®iÓm cña giê d¹y, ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng thay ®æi phï hîp víi mçi bµi d¹y cô thÓ. 2.3 Nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®æi míi trong d¹y h¸t. Sö dông nh¹c cô thµnh th¹o vµ giäng h¸t ®Ó g©y høng thó cho häc sinh, vµo mçi bµi häc h¸t sau khi h­íng dÉn häc sinh ph©n ®o¹n vµ chia c©u, tr­íc khi vµo häc h¸t gi¸o viªn yªu cÇu qu¶n ca cho c¶ líp ®äc phÇn lêi ca 2, 3 lÇn. TiÕp theo gi¸o viªn chia líp thµnh 3 d·y bµn ®äc lêi ca theo lèi ®èi ®¸p tõng c©u nhá ®Ó tõ ®ã gi¸o viªn theo dâi, quan s¸t yªu cÇu häc sinh tù chän cho m×nh chç lÊy h¬i vµ ®äc ng¾t c©u ®óng chç nghØ. Sau khi c¸c em ®äc lêi ca tr«i ch¶y, gi¸o viªn gäi 1 häc sinh ®øng lªn ®äc l¹i lêi ca bµi h¸t, yªu cÇu häc sinh kh¸c ®øng lªn nhËn xÐt xem b¹n cã ®äc ®óng vµ ng¾t c©u chÝnh x¸c kh«ng, gi¸o viªn nhËn xÐt bæ xung c©u tr¶ lêi cña häc sinh. Khi b­íc vµo häc h¸t, gi¸o viªn ®µn giai ®iÖu tõng c©u nhá, yªu cÇu häc sinh chó ý nghe vµ h¸t theo tiÕng ®µn, lÇn l­ît tõng c©u theo lèi mãc xÝc cho ®Õn hÕt bµi, kÕt hîp h¸t c¶ bµi. khi c¸c em häc sinh ®· h¸t hoµn thiÖn bµi h¸t, gi¸o viªn söa sai cho häc sinh thËt chÝnh x¸c b»ng ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy t¸c phÈm, h¸t thÞ ph¹m chç khã 2,3 lÇn vµ yªu cÇu häc sinh chó ý nghe ®Ó h¸t theo gi¸o viªn cho chuÈn ®èi víi häc sinh yÕu kÐm, ®µn giai ®iÖu vµ yªu cÇu häc sinh h¸t theo ®èi víi häc sinh kh¸. Sau khi söa sai, gäi häc sinh ®øng lªn h¸t vµ yªu cÇu häc sinh nhËn xÐt b¹n, gi¸o viªn nhËn xÐt bæ sung. 2.3.1 Ph­¬ng ph¸p h­íng dÉn häc sinh c¶m thô t¸c phÈm. Khi gi¶ng cho häc sinh vÒ bµi häc nghe t¸c phÈm, ng­êi gi¸o viªn cÇn h­íng dÉn kü cho häc sinh c¶m thô t¸c phÈm qua lêi ca giai ®iÖu, tiÕt tÊu, néi dung bµi h¸t, qua ®ã ®Ó chóng ta ®­a ra c©u hái ngoµi lÒ ®Ó häc sinh c¶m nhËn vµ tr¶ lêi c©u hái vÝ dô c©u hái: C¸ch tr×nh bµy bµi h¸t nh­ thÕ nµo? C¸ch phèi nh¹c cho bµi h¸t ®· phï hîp ch­a?.... 2.3.2 Ph­¬ng ph¸p t¹o Ên t­îng s©u s¾c cho häc sinh. Tr­íc tiªn chuyªn m«n nghiÖp vô ph¶i v÷ng, sö dông nh¹c cô thµnh th¹o vµ ®iªu luyÖn, kü thuËt thanh nh¹c chuÈn h¸t ®óng s¾c th¸i bµi h¸t, khi lªn líp lu«n t¹o cho m×nh h×nh t­îng ®Ñp trong m¾t häc sinh, h¹n chÕ sö dông c©u hái Cã hoÆc Kh«ng. 2.3.3 Ph­¬ng ph¸p söa sai cho häc sinh. Khi söa sai gi¸o viªn cÇn thÞ ph¹m thËt chuÈn c©u h¸t khã, h¸t ®i h¸t l¹i nhiÒu lÇn ®èi víi häc sinh yÕu kÐm ®Ó häc sinh nghe vµ h¸t theo, tiÕp theo cã thÓ gäi chÝnh häc sinh ®ã ®øng lªn h¸t ®Ó theo dâi xem häc sinh ®ã h¸t ®· ®óng ch­a. §èi víi häc sinh kh¸ h¬n, cã thÓ ®¸nh ®µn c©u h¸t theo ®óng tiÕt tÊu, ©m s¾c cña b¶n nh¹c, yªu cÇu häc sinh chó ý nghe vµ h¸t theo ®óng tiÕng ®µn cña gi¸o viªn, sau khi hoµn thµnh söa sai cho häc sinh, gi¸o viªn gäi häc sinh ®øng lªn nhËn xÐt b¹n, gi¸o viªn lµ ng­êi nhËn xÐt cuèi cïng. 2.3.4 Ph­¬ng ph¸p kÕt hîp gâ tiÕt tÊu vµ c¸c ®éng t¸c móa ®¬n gi¶n. §èi víi mçi bµi h¸t, tiÕt tÊu vµ nhÞp ®iÖu l¹i kh¸c nhau, chÝnh v× thÕ khi h­íng dÉn häc sinh gâ tiÕt tÊu cÇn chó ý kÕt hîp mét vµi ®éng t¸c móa phô ho¹ ®¬n gi¶n nh­ nghiªng ®Çu qua tr¸i hoÆc qua ph¶i theo tiÕt tÊu, còng cã thÓ yªu cÇu c¶ líp ®øng dËy ®Ó gâ tiÕt tÊu vµ kÕt hîp ®éng t¸c móa phô ho¹, gi¸o viªn cÇn thÞ ph¹m mét vµi lÇn ®Ó häc sinh lµm theo, h­íng dÉn sao cho häc sinh c¶m nhËn ®­îc nhÞp ®iÖu tiÕt tÊu cña bµi h¸t th«ng qua ho¹t ®éng cña c¶ c¬ thÓ ®Ó c¸c em hiÓu râ h¬n vÒ tiÕt tÊu cña bµi h¸t ®ã. ThËt vËy, mét sè gi¶i ph¸p trªn nh»m n©ng cao chÊt l­îng d¹y vµ häc h¸t t¹i tr­êng PTDTBT THCS Gi¸p Trung mµ trong nh÷ng n¨m võa qua b¶n th©n c¸ nh©n t«i tù ®óc rót cho m×nh mét sè kinh nghiÖm nh­ trªn. PhÇn iii: kÕt luËn Gi¸o dôc phæ th«ng nh»m gi¸o dôc cho häc sinh ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ “®øc, trÝ, thÓ, mÜ ”, kh«ng nh÷ng n©ng cao hiÓu biÕt vÒ kiÕn thøc v¨n ho¸ mµ cßn ph¸t huy n¨ng lùc c¶m thô ©m nh¹c vµ nh÷ng n¨ng khiÕu kh¸c cña häc sinh. Tõ yªu cÇu cña viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y m«n häc ®Ò tµi gãp mét phÇn nhá gióp gi¸o viªn d¹y m«n ©m nh¹c vµ c¸c em cè g¾ng kh¾c phôc nh÷ng e ng¹i, nhiÖt t×nh häc tËp ®Ó ngµy mét tiÕp nhËn nh÷ng kiÕn thøc míi. Hy väng c¸c em häc sinh kh«ng cßn gi÷ thãi quen nãi tiÕng ®Þa ph­¬ng qu¸ nhiÒu ®Ó viÖc häc h¸t kh«ng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ c¸ch ph¸t ©m, nh¶ ch÷ vµ h¸t mét bµi h¸t nhanh thuéc lêi. Tõ nh÷ng cÊp thiÕt vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn nh­ vËy cho nªn ®Ò tµi cã mét sè gi¶i ph¸p nh­ trªn ®Ó gióp gi¸o viªn d¹y tèt h¬n n÷a, häc sinh häc tèt h¬n n÷a m«n ©m nh¹c t¹i tr­êng THCS nãi chung vµ khèi líp 9 nãi riªng. Mçi ng­êi cã mét ph­¬ng ph¸p riªng, trªn ®©y chØ ®Ò cËp ®Õn kinh nghiÖm cña b¶n th©n, ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái sù thiÕu sãt, Mong c¸c thÇy c« cïng c¸c b¹n ®ång nghiÖp gãp ý bæ sung thªm. *§Ò xuÊt kiÕn nghÞ. M«n häc ©m nh¹c lµ mét m«n häc mang tÝnh ®Æc tr­ng riªng chÝnh v× thÕ cÇn ph¶i cã phßng häc nghÖ thuËt riªng, trang bÞ ®Çy ®ñ các phương tiện dạy học như: nhạc cụ, tăng âm, loa đài, ti vi, ®Çu ®Üa CD, máy chiếu, tranh ¶nh, tµi liÖu ®Ó phôc vô m«n häc ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. T«i rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn, chia sÎ kinh nghiÖm tõ c¸c b¹n ®éng nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cña t«i ®­îc hoµn thiÖn h¬n. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………