Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra chất lượng giờ lên lớp của giáo viên THCS

A. Më ®Çu §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh râ hai nhiÖm vô chiÕn l­îc cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc x· héi chñ nghÜa. X©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp, cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, cã quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. §¹i héi còng chØ râ " Muèn tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa th¾ng lîi ph¶i ph¸t triÓn gi¸o dôc - ®µo t¹o, ph¸t huy nguån lùc con ng­êi, yÕu tè c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng" . §ång thêi ph¶i " §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, båi d­ìng c¸n bé, s¾p xÕp, chÊn chØnh vµ n©ng cao n¨ng lùc cña bé m¸y gi¸o dôc - ®µo t¹o. Hoµn thiÖn hÖ thèng thanh tra gi¸o dôc, t¨ng c­êng c¸n bé thanh tra, tËp trung vµo thanh tra chuyªn m«n". Trong nh÷ng n¨m qua, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, gi¸o dôc - ®µo t¹o cßn béc lé mét sè yÕu kÐm nh­ : chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña gi¸o dôc - ®µo t¹o ch­a cao, ch­a ®¸p øng kÞp thêi nh÷ng ®ßi hái ngµy cµng cao cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ, x· héi. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn yÕu kÐm trªn lµ ch¸t l­îng ®éi ngò gi¸o viªn " võa thiÕu, võa yÕu… ch­a ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn gi¸o dôc - ®µo t¹o trong giai ®o¹n míi "(NQTW 2 - khãa VIII). Cho nªn c«ng t¸c kiÓm tra(®Æc biÖt lµ kiÓm tra chuyªn m«n) cã ý nghÜa v« cïng quan träng, lµ nh©n tèt tÝch cùc gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ giê lªn líp cña gi¸o viªn. Bµn vÒ vÊn ®Ò nµy ®· cã nh÷ng ý kiÕn nªu ra tÝnh cÊp thiÕt cÇn gi¶i quyÕt nh­ng hÇu nh­ míi chØ dõng ë møc ®é lý thuyÕt. Trªn c¬ së nh÷ng kinh nghiÖm thùc tiÔn lµm c«ng t¸c qu¶n lý cña tr­êng THCS, chóng t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi " Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l­îng giê lªn líp cña gi¸o viªn THCS " B. Néi dung I. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña vÊn ®Ò : 1. C¬ së lý luËn : KiÓm tra lµ mét kh©u rÊt quan träng cña chu tr×nh qu¶n lý, lµ t¹o lËp mèi liªn hÖ th«ng tin ng­îc trong qu¶n lý gi¸o dôc, cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®· ®­îc xö lý, ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, ®ã lµ nguån th«ng tin cÇn thiÕt, cùc kú quan träng ®Ó hÖ qu¶n lý ®iÒu chØnh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, ®ång thêi hÖ bÞ qu¶n lý(®èi t­îng qu¶n lý) tù ®iÒu chØnh ý th­c, hµnh vi vµ ho¹t ®éng cña m×nh ngµy cµng tèt h¬n. ChØ thÞ cña Bé tr­ëng bé GD&§T (sè 60/1998/CT-BGD-§T ngµy 02/11/1998) vÒ viÖc t¨ng c­êng tæ chøc vµ ho¹t ®éng thanh tra trong ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· nªu râ " C¸c cÊp qu¶n lý trong toµn ngµnh cÇn qu¸n triÖt ®Çy ®ñ tinh thÇn nghÞ quyÕt TW 2 vÒ gi¸o dôc-®µo t¹o; kiÓm ®iÓm nh÷ng thiÕu sãt, yÕu kÐm trong c«ng t¸c thanh tra. Ph¶i coi thanh tra lµ mét ho¹t ®éng qu¶n lý rÊt quan träng ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c nhiÖm vô cña ngµnh, n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc-®µo t¹o, ng¨n ngõa, x­t lý nghiªm tóc, kÞp thêi nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc, gãp phÇn ®iÒu chØnh, bæ sung c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý, chØ ®¹o cña ngµnh. §iÒu 22, ch­¬ng 6 cña " Quy chÕ vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng thanh tra gi¸o dôc - ®µo t¹o" (Ban hµnh theo Q§ sè 478/Q§ ngµy 11/3/1993 cña Bé tr­ëng Bé GD&DT quy ®Þnh " HiÖu tr­ëng c¸c tr­êng, thñ tr­ëng c¸c c¬ së gi¸o dôc - ®µo t¹o trong ngµnh cã tr¸ch nhiÖm sö dông bé m¸y qu¶n lý vµ c¸c c¸n bé trong ®¬n vÞ ®Ó kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhiÖm vô kÕ ho¹ch c¸ nh©n vµ c¸c bé phËn thuéc quyÒn, xÐt vµ gi¶i quyÕt c¸c khiÕu m¹i, tè c¸o vÒ c¸c vÊn ®Ò thuéc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña m×nh". ViÖc kiÓm tra c«ng viÖc, ho¹t ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ ho¹t ®éng cña mäi thµnh viªn trong nhµ tr­êng lµ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n vµ lµ mét d¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô qu¶n lý vña hiÖu tr­ëng : ®iÒu tra, theo dâi, xem xÐt, kiÓm so¸t, ph¸t hiÖn sù diÔn biÕn vµ kÕt qu¶ c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc ®ã cã phï hîp víi môc tiªu kÕ ho¹ch, chuÈn mùc, quy chÕ ®· ®Ò ra kh«ng. Qua ®è ph¸t hiÖn nh÷ng ­u ®iÓm ®Ó ®éng viªn, khuyÕn khÝch hoÆc nh÷ng thiÕu sãt lÖch l¹c so víi yªu cÇu ®Ó cã biÖn ph¸p uèn n¾n, gióp ®ì vµ ®iÒu chØnh thÝch hîp nh»m n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc-®µo t¹o trong nhµ tr­êng. Ng­êi hiÖu tr­ëng giái lµ ng­êi biÕt tiÕn hµnh kiÓm tra th­êng xuyªn vµ cã kÕ ho¹ch, biÕt biÕn qu¸ tr×nh kiÓm tra thµnh qu¸ tr×nh tù kiÓm tra cña c¸c bé phËn vµ moijthanhf viªn trong nhµ tr­êng mµ m×nh qu¶n lý. Ho¹t ®éng kiÓm tra lad sù t¸c ®éng vµo ®èi t­îng qu¶n lý nh»m thùc hiÖn tèt c¸c quyÕt ®Þnh. NÕu kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, ch©n thùc sÏ cã t¸c dông gióp hiÖu tr­ëng x¸c ®Þnh ®­îc møc ®é, c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Ó tõ ®ã t×m ra ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n vµ ®Ó ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, muèn ho¹t ®éng kiÓm tra cã hiÖu qu¶, ng­êi hiÖu tr­ëng kh«ng thÓ tïy tiÖn mµ cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c : 1. Nguyªn t¸c ph¸p chÕ. 2. Nguyªn t¸c tÝnh kÕ ho¹ch 3. Nguyªn t¸c kh¸ch quan 4. Nguyªn t¸c tÝnh hiÖu qu¶ 5. Nguyªn t¸c tÝnh gi¸o dôc Vµ vËn dông mét c¸c linh ho¹t, s¸ng t¹o c¸c ph­¬ng ph¸p, h×nh thøc kiÓm tra phï hîp. 2. C¬ së thùc tiÔn : D¹y-häc lµ ho¹t ®éng chñ yÕu, ho¹t ®éng trung t©m cña nhµ tr­êng. Gi¸o viªn lµ ng­êi quyÕt ®Þnh gi¸o dôc chÊt l­îng gi¸o dôc-®µo t¹o. Trong qua tr×nh d¹y häc, ng­êi thÇy ®ãng vai trß chñ ®¹o. Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc míi nhÊn m¹nh yªu cÇu cña häc sinh lµ nh©n vËt trung t©m, ph¶i lµm cho häc sinh ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng nh­ng kh«ng v× thÕ mµ gi¶m nhÑ vai trß chñ ®¹o cña gi¸o viªn. Häc sinh cã biÕt chñ ®éng hay kh«ng, cã tù gi¸c häc tËp hay kh«ng còng do ng­êi thÇy gãp phÇn t¹o ra. ThÇy gióp häc sinh t×m tßi kiÕn thøc, rÌn luyÖn kü n¨ng, cñng cè vµ vËn dông kiÕn thøc. Dï cho khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn, cã nhiÒu ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i gióp viÖc d¹y häc nh­ng kh«ng thÓ thay thÕ vai trß cña gi¸o viªn (V× vËy ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng gi¸o dôc, ng­êi qu¶n lý gi¸o dôc ph¶i t×m tßi mäi c¸ch t¸c ®éng vµo ng­êi thÇy : chuÈn bÞ kh¶ n¨ng cho hä(®µo t¹o, båi d­ìng), t¹o diÒu kiÖn lµm viÖc cho hä vµ kiÓm so¸t lao ®éng cña hä). Cã thÓ nãi, kiÓm tra lµ c«ng viÖc th­êng xuyªn cña ng­êi hiÖu tr­ëng; nÕu l·nh ®äa mµ kh«ng kiÓm tra coi nh­ kh«ng cã l·nh ®¹o. Cho nªn, kiÓm tra ®ång nghÜa víi qu¶n lý v× kh«ng kiÓm tra th× qu¶n lý kh«ng tån t¹i, kh«ng ®Þnh h­íng ®­îc môc tiªu, hµnh ®éng. II. Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n cña c«ng t¸c kiÓm tra ho¹t ®éng d¹y-häc ë tr­êng THCS : Qua thùc tÕ lµm c«ng t¸c qu¶n lý chuyªn m«n ë tr­êng THCS DiÔn T©n, qua thùc tiÔn c«ng t¸c thanh tra viªn kiªm nhiÖm vµ qua viÖc t×m hiÓu, kh¶o s¸t viÖc kiÓm tra giê d¹y gi¸o viªn cña c¸n bé qu¶n lý tr­êng b¹n, chóng t«i nhËn thÊy c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l­îng giê lªn líp cßn béc lé nh÷ng h¹n chÕ sau : 1. C«ng t¸c kiÓm tra ho¹t ®éng cña tæ chuyªn m«n vµ ho¹t ®éng gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn ch­a ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn vµ cßn mang nÆng tÝnh chÊt hµnh chÝnh : a. KiÓm tr¸ ho¹t ®éng cña tæ chuyªn m«n : Tæ chuyªn m«n lµ n¬i chØ ®¹o trùc tiÕp viÖc gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn. ViÖc duy tr× nÒ nÕp sinh ho¹t cã chÊt l­îng cña tæ chuyªn m«n cã ý nghÜa rÊt lín tíi viÖc n©ng cao ch¸t l­îng gi¶ng d¹y. Trong thùc tÕ ë mét sè tr­êng viÖc kiÓm tra nÒ nÕp sinh ho¹t cña tæ chuyªn m«n ch­a ®­îc coi träng. Qua biªn b¶n cña c¸c tæ chuyªn m«n, sè lÇn sinh ho¹t ch­a ®¶m b¶o(2 tuÇn/ lÇn). Néi dung sinh ho¹t chuyªn m«n cßn nghÌo vµ ®¬n diÖu. C¸n bé qu¶n lý Ýt kiÓm tra vµ cã nh÷ng ®Þnh h­íng cÇn thiÕt cho sinh ho¹t cña tæ chuyªn m«n. Néi dung sinh ho¹t chuyªn m«n chñ yÕu lµ tËp trung vµo viÖc kiÓm ®iÓm giê giÊc c«ng t¸c, viÖc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh vµ ®¸nh gi¸ thao gi¶ng, thùc tËp, Ýt cã buæi sinh ho¹t chuyªn m«n theo chuyªn ®Ò. b. KiÓm tra ho¹t ®éng gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn : + KiÓm tra hå s¬ gi¸o ¸n cña gi¸o viªn : ViÖc kiÓm tra kh«ng ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, chó ý nhiÒu ®Õn sè l­îng vµ h×nh thøc hå s¬ mµ Ýt quan t©m ®Õn chÊt l­îng (nhÊt lµ chÊt l­îng bµi so¹n). Thùc tÕ lµ nhiÒu gi¸o viªn vÉn sö dông gi¸o ¸n cò nh­ng ng­êi qu¶n lý kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc. + KiÓm tra chÊt l­îng giê d¹y cña gi¸o viªn : Thùc tÕ c¸n bé qu¶n lý Ýt kiÓm tra giê d¹y cña gi¸o viªn. Qua viÖc kiÓm tra hå s¬ qu¶n lý cña mét sè tr­êng : rÊt Ýt hiÖu tr­ëng cã kÕ ho¹ch kiÓm tra cô thÓ giê d¹y cña gi¸o viªn. ViÖc kiÓm tra nµy chñ yÕu kho¸n cho c¸c tæ, nhãm chuyªn m«n. C¸n bé qu¶n lý kiÓm tra giê d¹y gi¸o viªn chñ yÕu vµo c¸c kú thao gi¶ng nh©n c¸c ngµy lÔ lín trong n¨m häc. + KiÓm tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ chÊm, ch÷a bµi, tæng kÕt, ®¸nh gi¸ häc sinh : Qua c¸c ®ît kiÓm tra thi ®ua vµ thanh tra chuyªn m«n, chóng t«i nhËn thÊy ë mét sè tr­êng viÖc chÊm, ch÷a bµi cßn diÔn ra rÊt tïy tiÖn. NhiÒu gi¸o viªn(nhÊt lµ gi¸o viªn m«n V¨n-TiÕng ViÖt lµ bé m«n cã tiÕt tr¶ bµi trong ch­¬ng tr×nh) kh«ng ®¶m b¶o ®ñ c¬ sè ®iÓm theo quy ®Þnh. Xem xÐt c¸c bµi kiÓm tra cña häc sinh ®· ®­îc gi¸o viªn chÊm, ch÷a bµi nh×n chung lµ cßn qua loa, ®¹i kh¸i, nhiÒu bµi ®¸ng lÏ ph¶i tr¶(theo quy ®Þnh cña ch­¬ng tr×nh) th× trong bao b× ®ùng bµi kiÓm tra cña häc sinh kh«ng cã(hoÆc cã nh­ng rÊt Ýt). ViÖc kiÓm tra miÖng ë häc sinh cßn rÊt h¹n chÕ(qua viÖc kiÓm tra sæ ®iÓm c¸ nh©n cña gi¸o viªn). §Æc biÖt nhiÒu c¸n bé qu¶n lý ch­a cã kÕ ho¹ch cho viÖc kiÓm tra nµy. 2. Ph­¬ng ph¸p vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh kiÓm tra ho¹t ®éng d¹y häc cña gi¸o viªn cßn h¹n chÕ vµ ®¬n ®iÖu : Trong c«ng t¸c qu¶n lý chuyªn m«n, c¸n bé qu¶n lý hiÖn nay cßn h¹n chÕ vÒ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ho¹t ®éng gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn. PhÇn lín lµ dùa trªn chøc n¨ng qu¶n lý hnahf chÝnh nhµ n­íc ®Ó kiÓm tra nªn c«ng t¸c kiÓm tra cßn thiÕu sù s¸ng t¹o, thiÕu tÝnh nh¹y bÐn, ch­a thÓ hiÖn tÝnh nh©n v¨n cña kiÓm tra s­ ph¹m. §Æc biÖt, ho¹t ®éng kiÓm tra cßn thiÕu thùc tiÔn v× phÇn nhiÒu kiÓm tra ho¹t ®éng d¹y cña c¸n bé qu¶n lý chØ dùa trªn b¸o c¸o cña c¸c tá, nhãm chuyªn m«n, dÉn ®Õn viÖc ®iÒu hØnh kÕ ho¹ch vµ xö lý c¸c t×nh huèng ch­a kÞp thêi. 3. M¹ng l­íi cèt c¸n chuyªn m«n lµm c«ng t¸c kiÓm tra cßn h¹n chÕ : Mét thùc tÕ hiÖn nay ®ang tån t¹i ë tr­êng THCS lµ gi¸o viªn ph¶i d¹y qu¸ nhiÒu bé m«n. NhiÒu gi¸o viªn(do yªu cÇu ®¶m b¶o c«ng b»ng ngµy c«ng lao ®éng)nªn ph¶i d¹y nh÷ng m«n tr¸i ng­îc h¼n víi chuyªn m«n ®­îc ®µo t¹o(gi¸o viªn V¨n d¹y thªm m«n Sinh häc hay m«n Kü thuËt). NÕu ng­êi qu¶n lý kh«ng cã chuyªn m«n vÒ m«n ®ã mµ l¹i kh«ng x©y dùng ®­îc m¹ng l­íi kiÓm tra th× kh«ng thÓ kiÓm tra cã hiÖu qu¶. III. Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn THCS : 1. Môc ®Ých yªu cÇu : HiÖu qu¶ lµ sù thèng nhÊt gi÷a sè l­îng vµ chÊt l­îng, gi÷a kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ nhu cÇu. HiÖu qu¶ kiÓm tra lµ cïng mét thêi gian ng­êi qu¶n lý cã thÓ kiÓm tra ®­îc nhiÒu ®èi t­îng, nhiÒu kh©u trong ho¹t ®éng d¹y häc vµ ph¶i ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu sau : + §¶m b¶o tÝnh kÞp thêi : lµ tæ chøc ®Ó cã c¸c th«ng tin kÞp thêi trong tr­êng häc. + §¶m b¶o tÝnh toµn diÖn : T×m hiÓu mäi mÆt c«ng t¸c cña gi¸o viªn b»ng c¸ch quan s¸t cã hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng gi¶ng d¹y, gi¸o dôc, kiÓm tra kh«ng nh÷ng c¸c giê lªn líp vµ c¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc mµ c¶ tr×nh ®é kiÕn thøc vµ kü n¨ng cña häc sinh. + N¾m v÷ng tÝnh nh©n v¨n cña viÖc kiÓm tra s­ ph¹m : ph¸t hiÖn ­u ®iÓm, gióp ®ì kÞp thêi ®èi víi con ng­êi ®­îc kiÓm tra vÒ nh÷ng c¸i cÇn gióp ®ì, phæ biÕn c¸c kinh nghiÖm tiªn tiÕn, c¸c kiÓu mÉu vÒ c«ng t¸c nh»m hoµn thiÖn toµn bé qu¸ trinhd gi¶ng d¹y, gi¸o dôc. + Tr¸nh th¸i ®é kiÓm tra cã tÝnh h×nh thøc : tr­íc hÕt lµ ph¶i kiÓm tra cô thÓ chø kh«ng ph¶i chung chung. Lµ kiÓm tra theo mét hÖ thèng x¸c ®Þnh, nh»m môc tiªu chñ yÕu : n©ng c¸o tr×nh ®é c«ng t¸c gi¶ng d¹y, gi¸o dôc, gióp ®ì c¸c gi¸o viªn n¾m v÷ng khoa häc vµ nghÖ thuËt s­ ph¹m. 2. BiÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra gêi d¹y cña gi¸o viªn : A. X©y dùng kÕ ho¹ch c«ng t¸c kiÓm tra cña ban gi¸m hiÖu : HiÖu tr­ëng trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch n¨m häc cÇn chó ý x©y dùng mét kÕ ho¹ch kiÓm tra thËt cô thÓ. CÇn x¸c ®Þnh râ c¸c môc tiªu vµ thêi gian kiÓm tra viÖc gi¶ng d¹y vµ gi¸o dôc, lÞch dù giê vµ ph©n tÝch c¸c giê häc ®­îc quy ®Þnh sau khi ®· thèng nhÊt víi c¸c tæ chuyªn m«n vµ gi¸o viªn. KiÓm tra viÖc gióp ®ì c¸c gi¸o viªn cßn thiÕu kinh nghiÖm, coi ®ã lµ c«ng t¸c chung cña l·nh ®¹o tr­êng, tæ tr­ëng chuyªn m«n vµ c¸c gi¸o viªn cèt c¸n bé m«n. KiÓm tra vµ kiÓm ®iÓm viÖc gióp ®ì vÒ mÆt s­ ph¹m cho c¸c tæ chøc cña häc sinh vµ c¸c c¬ quan tù qu¶n cña häc sinh. Quy ®Þnh c¸c chuÈn ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®· ®­îc kÕ ho¹ch hãa sau khi kiÓm tra. B. X©y dùng c¸c tiªu chÝ kiÓm tra cho c¸c ho¹t ®éng d¹y häc cña gi¸o viªn : B»ng c¸ch l­îng hãa c¸c tiªu chuÈn, c¸c chØ tiªu mét c¸ch khoa häc. Cã nh­ vËy ng­êi qu¶n lý míi ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, kh¸ch quan, c«ng b¨ng, tr¸nh t×nh tr¹ng dÔ daaix, nÓ nang trong ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i giê d¹y gi¸o viªn. ViÖc x©y dùng c¸c tiªu chÝ ®ã cßn gióp cho gi¸o viªn cã thÓ tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn thµnh nhiÖm vô cña chÝnh b¶n th©n m×nh. C. X©y dùng m¹ng l­íi vµ lùc l­îng kiÓm tra : D. KiÓm tra chÊt l­îng sinh ho¹t tæ, nhãm chuyªn m«n : Trong tr­êng phæ th«ng " Tæ chuyªn m«n gióp hiÖu tr­ëng qu¶n lý gi¸o viªn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc, theo kÕ ho¹ch chung cña nhµ tr­êng. Tæ chøc trao ®æi vµ ®¸nh gi¸ s¸ng kiÕn kinh nghiÖm gi¸o dôc. Tæ chøc dù giê lªn líp cña nhau ®Ó rót kinh nghiÖm, tæ chøc båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é tæ viªn"(Q§ sè 440/Q§-BGD ngµy 2/4/1979 cña Bé GD&§T). Trong kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña tæ chuyªn m«n, cÇn thùc hiÖn nghiªm chØnh lÞch sinh ho¹t theo quy ®Þnh cña Bé GD&§T lµ 2 tuÇn/lÇn. §Þnh h­íng néi dung sinh ho¹t tæ chuyªn m«n theo c¸c chuyªn ®Ò. VÝ dô nh­ chuyªn ®Ò d¹y chÐo m«n, chuyªn ®Ò ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc, chuyªn ®Ò båi d­ìng häc sinh giái, chuyªn ®Ò phô ®¹o häc sinh yÕu kÐm hay c¸c chuyªn ®Ò hÑp. ViÖc gi¶ng d¹y v¨n häc sö ë líp 9, chuyªn ®Ò ®äc diÔn c¶m ë häc sinh líp 6, chuyªn ®Ò gi¶i To¸n cho häc sinh khèi 7,8…. H¹n chÕ viÖc sinh ho¹t chuyªn m«n mang nÆng tÝnh hµnh hÝnh sù vô. Ng­êi qu¶n lý trùc tiÕp theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ®­îc ch¸t l­îng sinh ho¹t cña c¸c lÇn sinh ho¹t chuyªn m«n. E. VËn dông linh ho¹t vµ s¸ng t¹o c¸c h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra : Ho¹t ®éng s­ ph¹m lµ mét quy tr×nh khoa häc vµ nghÖ thuËt, cho nªn muèn cã hiÖu qu¶ trong viÖc kiÓm tra giê d¹y cña gi¸o viªn ®ßi hái ng­êi qu¶n lý ph¶i vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o c¸c h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra thÝch hîp. a. H×nh thøc kiÓm tra : - KiÓm tra s¬ bé(c«ng viÖc chuÈn bÞ giê d¹y cña gi¸o viªn) - KiÓm tra thùc hiÖn(thùc tÕ, quy tr×nh lªn líp) - KiÓm tra tæng kÕt(®¸nh gi¸, nhËn xÐt) b. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra : b. 1. Dù c¸c giê d¹y cã lùa chän : HiÖu tr­ëng cã kÕ ho¹ch c¸ nh©n cña m×nh ®i dù mét sè giê d¹y cña mét sè gi¸o viªn. ViÖc kiÓm tra ®ã cho phÐp x¸c ®Þnh râ ng­êi gi¸o viªn ®· chuÈn bÞ bµi gi¶ng nh­ thÕ nµo, líp häc ho¹t ®éng ra sao. Nãi c¸ch kh¸c, nã cho phÐp t×m hiÓu viÖc ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh trong hoµn c¶nh b×nh th­êng. b. 2. Dù c¸c giê lªn líp theo ®Ò tµi : HiÖu tr­ëng dù suèt chu tr×nh c¸c bµi gi¶ng vÒ mét ch­¬ng tr×nh hay mét phÇn cña ch­¬ng. Nh»m nôc ®Ých nghiªn cøu toµn diÖn hÖ thèng lµm viÖc cña gi¸o viªn. ViÖc kiÓm tra ®ã cho phÐp x¸c ®Þnh mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña ng­êi gi¸o viªn ®ã, nªu lªn nh÷ng lêi khuyªn ®èi víi nhµ gi¸o vÒ mÆt hoµn thiÖn nghÒ s­ ph¹m. ViÖc kiÓm tra theo ®Ò tµi lµ cÇn thiÕt khi muèn t×m hiÓu c«ng t¸c cña mét gi¸o viªn míi vµ cïng nh»m môc ®Ých nghiªn cøu kinh nghiÖm gi¶ng d¹y tiªn tiÕn. b. 3. Dù c¸c giê lªn líp song song : Ng­êi qu¶n lý cã thÓ dù giê lªn líp cña 2 gi¸o viªn ë c¸c líp song song vÒ cïng mét ®Ò tµi. Nhê ph­¬ng ph¸p so s¸nh, ng­êi qu¶n lý cã thÓ ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm thuéc vÒ b¶n lÜnh cña mçi gi¸o viªn. HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c gi¶ng d¹y nµy vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kh¸c. b. 4. Nghiªn cøu phøc hîp mét sè líp : Ng­êi c¸n bé qu¶n lý cã mÆt trong toµn bé ngµy häc cña mét líp. Nhê ®ã sÏ kiÓm tra ®­ícù lµm viÖc vµ tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau. C¸ch kiÓm tra nµy cho phÐp hiÖu tr­ëng ®­a ra ®­îc nh÷ng kÕt luËn cô thÓ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nh­ : t¹i sao häc sinh víi gi¸o viªn nµy th× häc tËp ch¨m chØ nh­ng víi gi¸o viªn kh¸c l¹i kh«ng chó ý. Lµm thÕ nµo ®Ó duy tr× ®­îc kû luËt, lµm thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu hèng nhÊt ®èi víi häc sinh. b. 5. Dù giê lªn líp cã môc tiªu vµ cã mêi chuyªn gia cïng dù : Khi xuÊt hiÖn mét sè hoµi nghi nµo ®ã hay khi muèn nghiªn cøu s©u h¬n c«ng t¸c cña gi¸o viªn, hiÖu tr­ëng mêi mét chuyªn gia(cèt c¸n bé m«n) cïng dù. ViÖc dù giê nh­ vËy cã thÓ tiÕn hµnh cïng víi mét nhãm hoÆc lµ cã thÓ thùc hiÖn riªng biÖt cïng víi ban l·nh ®¹o nhµ tr­êng. b. 6. KiÓm tra vµ xem xÐt c¸c tµi liÖu liªn quan : Ng­êi qu¶n lý cã thÓ xem xÐt c¸c tµi liÖu : gi¸o ¸n, kÕ ho¹ch bé m«n, kÕ ho¹ch c¸ nh©n .... cña gi¸o viªn trong mèi liªn hÖ víi c¸c giê lªn líp ®· dù hoÆc ®éc lËp víi giê lªn líp. ViÖc nghiªn cøu c¸c tµi liÖu ®ã gióp ng­êi qu¶n lý cã thÓ ®i s©u vµo ho¹t ®éng s¸ng t¹o cña gi¸o viªn. b. 7. KiÓm tra chÊt l­îng d¹y cña gi¸o viªn qua kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh : Vµo cuèi tiÕt dù giê, hiÖu tr­ëng ra cho häc sinh mét bµi kiÓm tra ng¾n ®Ó kiÓm tra xem bµi gi¶ng ®· ®­îc c¸c em lÜnh héi ë møc ®é nµo. Còng cã thÓ ra bµi kiÓm tra viÕt ë mét sè líp hoÆc c¸c líp song song hoÆc tÊt c¶ c¸c líp ë mét sè m«n nhÊt ®iÞnh. C¸c bµi lµm ®ã ®­îc héi ®ång hoÆc ban gi¸m hiÖu chÊm. Nghiªn cøu vë häc sinh, c¸c bµi ghi, bµi lµm gióp ng­êi qu¶n lý x¸c ®Þnh ®­îc tÝnh hÖ thèng trong c«ng viÖc cña häc sinh. Møc ®é n¾m v÷ng tµi liÖu häc tËp vµ kü n¨ng tù lùc n¾m kiens thøc cña häc sinh. C¸c biÖn ph¸p vµ ph­¬ng ph¸p ®Ó kiÓm tra ho¹t ®éng cña gi¸o viªn qua viÖc lÜnh héi tri thøc cña häc sinh ®ßi hái cã mét kÕ ho¹ch cô thÓ vµ thÝch hîp. C. KÕt luËn KiÓm tra lµ mét ho¹t ®éng cù kú quan träng cña ng­êi c¸n bé qu¶n lý trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y vµ gi¸o dôc cña ®éi ngò gi¸o viªn. §èi víi c«ng viÖc nµy ®ßi hái ng­êi qu¶n lý ph¶i x©y dùng ®­îc mét kÕ ho¹ch kiÓm tra khoa häc, cô thÓ ®¶m b¶o cho c«ng t¸c kiÓm tra ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh kiÓm tra, ng­êi c¸n bé qu¶n lý ph¶i vËn dông mét c¸ch d¸ng t¹o, linh ho¹t nh­ng ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng c¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p kiÓm tra. Qua bµi viÕt nµy, chóng t«i nªu ra mét sè biÖn ph¸p nh»m gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra giê lªn líp cña gi¸o viªn ë tr­êng THCS. Do ®iÒu kiÖn ®Ò tµi ®­îc thùc hiÖn trong thêi gian vµ t­ liÖu rÊt h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái khiÕm khuyÕt, chóng t«i rÊt mong ®­îc chØ gi¸o vµ l­îng thø. Ng­êi viÕt Hoµng Quèc TuÊn