Một số biện pháp phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong giờ Học vần, nhằm nâng cao chất lượng học Tiếng Việt lớp Một

ù do, tho¶i m¸i tuú theo høng thó cña m×nh. Nh­ng khi ®i häc, c¸c em ph¶i lµm viÖc trong mét tËp thÓ cã néi quy, kØ luËt, cã h­íng dÉn häc tËp cã tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô râ rµng. - C¸c em cßn hay ®·ng trÝ, khã tËp trung chó ý l©u, nhÊt lµ khi ph¶i chó ý c¸c ®èi t­îng trõu t­îng, Ýt hÊp dÉn. - Tõ thùc tr¹ng trªn, t«i thÊy cÇn ph¶i ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo h­íng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh trong tiÕt Häc VÇn líp 1. III.Mét sè biÖn ph¸p ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh trong giê häc vÇn líp Mét. D¹y häc tÝch cùc t¹o cho c¸c em ph­¬ng ph¸p häc tËp tÝch cùc. Chinh v× vËy t«i ®· ®Ò ra c¸ biÖn ph¸p thùc hiÖn nh­ sau: BiÖn ph¸p 1: Sö dông ®å dïng d¹y häc. §å dïng d¹y häc lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh d¹y häc. trong qu¸ tr×nh d¹y häc, häc sinh nhËn thøc bµi häc d­íi sù tæ chøc, dÉn d¾t cña gi¸o viªn cã sù hç trî cña c¸c ®å dïng d¹y häc. ®å dïng d¹y häc ®¶m b¶o cho häc sinh lÜnh häi tèt nhÊt c¸c biÓu t­îng, quy t¾c, h×nh thµnh kÜ n¨ng, kÜ x¶o. §èi víi häc sinhtiÓu häc nãi chung, häc sinh líp 1 nãi riªng ®å dïng d¹y häc ®Æc biÖt quan träng v× nã gióp c¸c em quan s¸t sù vËt, hiÖn t­îng mét c¸ch trùc quan cô thÓ, gióp häc sinh nhËn thøc s©u h¬n néi dung bµi häc, h×nh thµnh tèt kÜ n¨ng, kÜ x¶o. 1.C¸c lo¹i ®å dïng d¹y häc m«n TiÕng ViÖt líp Mét: - Tranh ¶nh (Tranh vÏ, tranh s­u tÇm, tranh ®éng, tranh trong s¸ch gi¸o khoa...) - M« h×nh. - VËt thËt. - Ch÷ mÉu. - Bé thùc hµnh TiÕng ViÖt. - B¨ng ®Üa. - S¸ch gi¸o khoa.... 2.T¸c dông cña viÖc sö dông ®å dïng d¹y häc: - §¶m b¶o ®­îc c¸c th«ng tin chñ yÕu vÒ c¸c hiÖn t­îng, sù vËt liªn quan ®Õn néi dung bµi häc. - Lµm t¨ng høng thó nhËn thøc cña häc sinh. - §¶m b¶o tÝnh trùc quan, t¹o cho häc sinh tiÕp cËn néi dung bµi häc. - T¹o ®iÒu kiÖn më réng néi dung SGK cho häc sinh. - T¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh chñ ®éng chiÕm lÜnh kiÕn thøc, h×nh thµnh kÜ n¨ng,kÜ x¶o. 3. Mét sè l­u ý khi sö dông ®å dïng d¹y häc: ViÖc sö dông ®å dïng d¹y häc cÇn: - G¾n víi néi dung cña bµi häc. - Phï hîp víi h×nh thøc d¹y häc bé m«n. - Phï hîp víi kÕ ho¹ch bµi häc: + §óng môc ®Ých. + §óng lóc, ®óng chç. - Khi sö dông: + CÇn ®Þnh h­íng cho HS quan s¸t. + Khai th¸c triÖt ®Ó ®å dïng d¹y häc. 4.C¸ch sö dông: §å dïng d¹y häc ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn yªu cÇu ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y hä. Sö dông ®å dïng d¹y häc hîp lÝ, cã hiÖu qu¶ sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc. Sau ®ay lµ mét vµi c¸ch sö dông ®å dïng d¹y häc trong giê häc vÇn líp 1. 4.1.C¸ch sö dông tranh ¶nh, m« h×nh, vËt thËt. a. Sö dông tranh ¶nh, m« h×nh, vËt thËt ®Ó gi¶i nghÜa tõ. * VÝ dô d¹y bµi 9: o - b Sau khi h­íng dÉn häc ©m -tiÕng - tõ míi o -bß - bß.Gi¸o vien giíi thiÖu ¶nh '' con bß'' ®Ó häc sinh t¸i hiÖn vÒ h×nh ¶nh con vËt (nÕu ch­a biÕt ).Gi¸o viªn cã thÓ nãi thªm ®«i nÐt s¬ l­îc: Con bß th­êng ¨n cá, ®­îc nu«i ®Ó kÐo cµy dïng trong viÖc nhµ n«ng. * VÝ dô d¹y bµi 40: iu - ªu §Ó gi¶ng tõ '' C¸i phÔu '',gi¸o viªn c¸i phÔu ra vµ hái: C¸i phÔu dïng ®Ó lµm g×? - HSTL: C¸i phÔu dïng ®Ó rãt chÊt láng nh­ r­îu, n­íc m¾m ...vµo chai cho khái rít ra ngoµi. Sö dông tranh, m« h×nh, vËt thËt khi gi¶i nghÜa tõ gióp häc sinh m­êng t­îng ra sù vËt hay ho¹t ®éng ®­îc nãi ®Õn trong tõ kho¸, tõ øng dông, hiÓu ®óng h¬n vÒ sù vËt, ho¹t ®éng. b. Sö dông tranh ¶nh ®Ó minh ho¹ c©u øng dông. * VÝ dô d¹y bµi 40: iu -ªu Khi häc c©u øng dông: C©y b­ëi c©y t¸o nhµ bµ ®Òu sai trÜu qu¶ . Gi¸o viªn treo tranh: '' v­ên c©y nhµ bµ '' vµ nãi: §©y lµ bøc tranh vÏ c¶nh v­ên c©y nhµ bµ. C¸c em h·y quan s¸t bøc tranh vµ cho c« biÕt: Qu¶ cña c¸c c©y trong v­ên nhµ bµ nh­ thÕ nµo? -Häc sinh tr¶ lêi: Qu¶ cña c¸c c©y trong v­ên nhµ bµ ®Òu rÊt nhiÒu qu¶. Gi¸o viªn chØ tranh nãi: " C¸c c©y trong v­ên nhµ bµ ®Òu sai trÜu qu¶ '' vµ gi¶ng thªm: Sai trÜu qu¶ c©y rÊt nhiÒu qu¶, ®Õn nçi trÜu c¶ cµnh xuèng. Sö dông tranh ¶nh khi d¹y c©u øng dông, gióp häc sinh hiÓu thªm vÒ néi dung c©u øng dông. c. Sö dông tranh ¶nh ®Ó gióp häc sinh t¸i hiÖn néi dung ë phÇn luyÖn nãi. * VÝ dô d¹y bµi 33: «i - ¬i: Khi d¹y chñ ®Ò luyÖn nãi '' LÔ héi '' gi¸o viªn cã thÓ tiÕn hµnh theo c¸c b­íc: - GV yªu cÇu häc sinh ®äc chñ ®Ò luyÖn nãi trong SGK ( LÔ héi ); T×m tiÕng chøa vÇn «i ( tiÕng héi ). - H­íng dÉn häc sinh quan s¸t tranh minh ho¹ (SGK) sau ®ã treo tranh minh ho¹: LÔ héi ®Òn Hïng (Phó Thä), Héi Lim (B¾c Ninh), Héi chäi tr©u (H¶i Phßng), Héi ®ua voi (T©y Nguyªn). DÓ giíi thiÖu thªm néi dung cã thÓ më réng vÒ chñ ®Ò luyÖn nãi (Mét vµi c¶nh lÔ héi ë c¸c vïng kh¸c nhau). - Gîi më b»ng c©u hái ®Ó häc sinh luyÖn nãi theo chñ ®Ò. - NhËn xÐt kÕt qu¶ luyÖn nãi cña häc sinh ( chó ý biÓu d­¬ng häc sinh nãi ®­îc c¸c ý më réng so víi tranh minh ho¹ trong SGK nh­ng vÉn h­íng vµochñ ®Ò LÔ héi. Sö dông tranh ¶nh gióp häc sinh më réng thªm hiÓu biÕt vÒ chñ ®Ò cÇn luyÖn nãi, gãp phÇn kÝch thÝch høng thó häc tËp cña häc sinh. Khi sö dông tranh ¶nh h­íng dÉn häc sinh luyÖn nãi trong giê d¹y häc vÇn,cÇn l­u ý: + N¾m v÷ng néi dung, yªu cÇu luyÖn nãi trong giê häc vÇn. + Lùa chän vµ sö dông ¶nh minh ho¹ ®óng môc ®Ých, ®óng yªu cÇu, nªu bËt néi dung chñ ®Ò luyÖn nãi. d. Sö dông tranh ¶nh trong phÇn kÓ chuyÖn (TiÕt «n tËp) * VÝ dô d¹y kÓ chuyÖn '' Hæ '' - HS më SGK, ®äc tªn nh©n vËt trong c©u chuyÖn: Hæ - GV gîi më: C©u chuyÖn h«m nay nãi vÒ hai nh©n vËt MÌo vµ Hæ. Néi dung c©u chuyÖn cho ta thÊy Hæ lµ con vËt nh­ thÕ nµo, c¸c em h·y chó ý l¾ng nghe. - GV kÓ chuyÖn 2 lÇn cã kÕt hîp minh ho¹ tranh. - GV gîi ý häc sinh quan s¸t tõng tranh, gióp c©u chuyÖn thªm hÊp dÉn; kÝch thÝch ®­îc trÝ t­ëng t­îng cña c¸c em. Dùa theo tranh, c¸c em h×nh dung ra kh«ng gian, thêi gian x¶y ra c©u chuyÖn, s¾p xÕp c¸c ý cña c©u chuyÖn, tù nhí l¹i néi dung ®Ó kÓ. 4.2.Sö dông c¸c ®å dïng d¹y häc kh¸c. a. Sö dông mÉu ch÷ trong d¹y tËp viÕt: * VÝ dô d¹y viÕt ch÷: h - Gi¸o viªn ®­a mÉu ch÷ h - Yªu cÇu häc sinh nhËn xÐt ®é cao cña ch÷ h; ph©n tÝch ch÷ h gåm mÊy nÐt? Lµ nh÷ng nÐt nµo? Sö dông mÉu ch÷ trong tËp viÕt, gióp cho c¸c em ghi nhí ®­îc c¸ch viÐt ch÷ b»ng nhiÒu gi¸c quan ( m¾t nh×n, tai nghe ), gióp c¸c em ghi nhí l©u. b. Sö dông bé ®å dïng d¹y häc TiÕng ViÖt. * VÝ dô d¹y bµi 44: on - an - Gi¸o viªn ®­a lÖnh yªu cÇu häc sinh: + GhÐp vÇn on - an + GhÐp tiÕng kho¸ con, sµn Cuèi tiÕt 1, gi¸o viªn cho häc sinh tù t×m vµ ghÐp tiÕng, (cã nghÜa) mang vÇn ®· häc nh­ng kh«ng xuÊt hiÖn trong SGK. ViÖc lµm nµy gióp c¸c em luyÖn tËp thùc hµnh ®Ó vËn dông kiÕn thøc ,kÜ n¨ng ®· häc mét c¸ch tÝch cùc vµ s¸ng t¹o. + vÇn on: bãn, ®ßn, gän, lon ton... + vÇn an: can, c¹n, c¶n, b¹n, lan can, ®µn ngan, bµn t¸n... Sö dông bé thùc hµnh TiÕng ViÖt kh«ng nh÷ng gióp häc sinhn¾m ®­îc cÊu t¹o cña tõ, viÕt ®­îc tõ mµ cßn ph¸t triÓn t­ duy, c¸c em ®­îc sö dông t¸t c¶ c¸c gi¸c quan nh­ m¾t nh×n, tay cÇm do ®ã c¸c em sÏ ghi nhí l©u; kh«ng nh÷ng thÕ viÖc sö dông bé thùc hµnh TiÕng ViÖt cßn lµm gi¶m bít sù kh« khan cña viÖc t×m tõ mµ cßn lµm líp häc thªm sinh ®éng. c.Sö dông s¸ch gi¸o khoa: Ngoµi viÖc cho häc sinh quan s¸t tranh ¶nh, mÉu ch÷ trªn b¶ng, th× viÖc khai th¸c c¸c kªnh h×nh, kªnh ch÷ trong SGK lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. S¸ch gi¸o khoa lµ mét ®å dïng häc tËp kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong mçi tiÕt häc. ViÖc h­íng dÉn c¸c em biÕt c¸ch sö dông SGK, gióp c¸c em ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc chñ ®éng trong häc tËp; phat triÓn n¨ng lùc tù häc - t¹o nÒn mãng cho viÖc häc ë c¸c líp trªn. ViÖc dïng SGK cßn gióp c¸c em tiÕp cËn trùc tiÕp víi v¨n b¶n, hiÓu ®óng v¨n b¶n. S¸ch gi¸o khoa cßn gióp viªn tiÖn lîi h¬n trong viÖc thiÕt kÕ c¸c ho¹t ®éng d¹y häc theo h­íng ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc. * VÝ dô: Khi d¹y ®äc tõ (c©u) øng dông, gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh ®äc theo nhãm ®«i c¸c tõ, c©u trong s¸ch gi¸o khoa, ®Ó nhiÒu em ®­îc luyÖn ®äc h¬n. hay khi luyÖn nãi, häc sinh cã thÓ dùa vµo tranh ¶nh trong s¸ch gi¸o khoa ®Ó nãi theo ®Þnh h­íng cña tranh trong s¸ch gi¸o khoa. BiÖn ph¸p 2: Sö dông hÖ thèng c©u hái. 1.TÇm quan träng cña viÖc sö dông c©u hái: ViÖc sö dông c©u hái trong d¹y häc gióp ph¸t huy trÝ lùc cña häc sinh; lµ c¬ héi ®Ó gi¸o viªn hiÓu häc sinh cña m×nh. -Lµm giê häc ®ì ®¬n ®iÖu, t¹o mèi quan hÖ t­¬ng t¸c gi÷a thÇy vµ trß. - Gióp gi¸o viªn kÞp thêi ®iÒu chØnh néi dung phï hîp víi c¸c ®èi t­îng häc sinh; ®­a ra nh÷ng c©u hái gîi ý tuú theo c©u tr¶ lêi cña häc sinh mµ kh«ng tho¸t ly khái môc tiªu bµi häc. - TrÎ em ham hiÓu biÕt, hiÕu ®éng, viÖc ®­a c©u hái sÏ gióp c¸c em suy nghÜ vµ høng thó khi ®­îc tr¶ lêi ý kiÕn cña m×nh. 2. Khi thiÕt kÕ c©u hái, cÇn chó ý nh÷ng ®iÓm sau: - XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých yªu cÇu cña néi dung bµi, gi¸o viªn x©y dùng hÖ thèng c©u hái chÝnh vµ c©u hái phô kÌm theo. - C©u hái ph¶i cã néi dung râ rµng, dÔ hiÓu, chÝnh x¸c phï hîp víi tr×nh ®é cña häc sinh. - C©u hái ph¶i thÓ hiÖn ph©n ho¸ ®èi t­îng häc sinh, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh yÕu kÐm ®­îc tr¶ lêi, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña tÊt c¶ häc sinh trong líp. - S¾p xÕp c©u hái tõ dÔ ®Õn khã. 3.C¸c lo¹i c©u hái th­êng sö dông. 3.1.C©u hái yªu cÇu t¸i hiÖn: * VÝ dô d¹y bµi 66: u«m - ­¬m Sau khi häc xong bµi, gi¸o viªn hái: H«m nay c¸c em häc hai vÇn míi nµo? - HS tr¶ lêi: H«m nay con häc hai vÇn lµ vÇn u«m vµ vÇn ­¬m. 3.2.C©u hái yªu cÇu so s¸nh. * VÝ dô d¹y bµi 26: y - tr Khi d¹y chñ ®Ò luyÖn nãi ''Nhµ trÎ '', gi¸o viªn ®Æt c©u hái ®Ó häc sinh so s¸nhviÖc häc ë nhµ trÎ vµ häc ë líp 1 cã g× gièng vµ kh¸c nhau. + Nhµ trÎ kh¸c líp Mét ë chç nµo? ( §i nhµ trÎ kh¸c víi ®i häc líp Mét lµ ë nhµ trÎ giê ch¬i nhiÒu h¬n, cã nhiÒu ®å ch¬i h¬n, c¸c con võa häc l¹i võa ch¬i...) * VÝ dô d¹y bµi 66: u«m - ­¬m Sau khi häc xong vÇn ­¬m, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh so s¸nh vÇn u«m vµ vÇn ­¬m. 3.3.C©u hái yªu cÇu suy luËn. * VÝ dô d¹y bµi 37: ¤n tËp, phÇn kÓ chuyÖn '' C©y kÕ ''. Sau khi häc xong c©u chuyÖn, gi¸o viªn hái: ''V× sao ng­êi em trë nªn giµu cã?'' -HS ph¶i suy luËn tõ c¸c sù viÖc ®Ó tr¶ lêi: Ng­êi em hiÒn lµnh, ch¨m chØ nªn trë nªn giµu cã. * VÝ dô d¹y bµi 27: ¤n tËp Sau khi h×nh thµnh xong b¶ng «n vÇn, ®Ó häc sinh ph©n biÖt khi nµo viÕt gh, khi nµo viªt g. Gi¸o viªn hái: Nh×n vµo b¶ng «n tËp, ta thÊy gh ®øng tr­íc ©m nµo?Cßn g ®øng tr­íc ©m nµo? Häc sinh ph¶i quan s¸t b¶ng «n ®Ó nªu ®­îc gh ®øng tr­íc ©m ( i, e, ª ), cßn g ®øng tr­íc c¸c ©m cßn l¹i. C©u hái suy luËn dïng ®Ó yªu cÇu häc sinh t×m hiÓu nguyªn nh©n sù viÖc,vËn dông kiÕn thøc vµo bµi häc, kh¸i qu¸t ho¸ kiÕn thøc. 3.4. C©u hái yªu cÇu liªn hÖ. * VÝ dô bµi 7: ª - v: khi häc chñ ®Ò luyÖn nãi '' bÕ bÐ '' gi¸o viªn hái: + MÑ th­êng lµm g× khi bÕ bÐ? Cßn em bÐ nòng nÞu mÑ nh­ thÕ nµo? + MÑ rÊt vÊt v¶, con cã thÓ lµm g× ®Ó gióp ®ì mÑ? 4.Khi nªu c©u hái cho häc sinh gi¸o viªn cÇn chó ý: - Thu hót sù chó ý cña häc sinh. - Sau khi nªu c©u hái, giµnh thêi gian cho häc sinh suy nghÜ. - Chó ý ph©n bè hîp lý sè häc sinh ®­îc chØ ®Þnh tr¶ lêi. - Chó ý khuyÕn khÝch nh÷ng häc sinh rôt rÌ, chËm ch¹p. BiÖn ph¸p 3: Tæ chøc '' Trß ch¬i häc tËp '' Trß ch¬i häc tËp lµ h×nh thøc häc tËp th«ng qua trß ch¬i. H×nh thøc nµy rÊt phï hîp víi løa tuæi häc sinh líp Mét, gióp c¸c em tr¸nh ®­îc nh÷ng c¨ng th¼ng thÇn kinh do ph¶i ®ét ngét thay ®æi c¸ch häc ë mÉu gi¸o (ch¬i lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o). ''Häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc '' t¹o cho c¸c em høng thó vµ niÒm tin trong häc tËp, duy tr× ®­îc kh¶ n¨ng chó ý cña c¸c em trong tiÕt häc. 1.T¸c dông cña trß ch¬i häc tËp. - Trß ch¬i häc tËp kh«ng chØ nh»m gi¶i trÝ mµ cßn gãp phÇn cñng cè tri thøc, kÜ n¨ng häc tËp cho häc sinh. - ViÑc sö dông trß ch¬i häc tËp trong qu¸ tr×nh d¹y häc nh»m lµm cho viÖc tiÕp thu tri thøc, rÌn kÜ n¨ng bít ®i khã khan, cã thªm sù sinh ®éng, hÊp dÉn, ph¸t huy tÝnh tù gi¸c, tÝch cùc cña häc sinh, rÌn cho häc sinh tÝnh m¹nh d¹n,tÝnh thi ®ua, tÝnh kØ luËt... do ®ã hiÖu qu¶ häc tËp cu¶ häc sinh cao h¬n. 2.§iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng cña viÖc sö dông trß ch¬i trong häc tËp. - Néi dung trß ch¬i ph¶i g¾n víi môc tiªu cña bµi häc. - LuËt ch¬i râ rµng, ®¬n gi¶n, dÔ nhí, dÔ thùc hiÖn. - §iÒu kiÖn vµ ph­¬ng tiÖn tæ chøc trß ch¬i phong phó, hÊp dÉn. - Sö dông trß ch¬i ®óng lóc, ®óng chç. - KÝch thÝch sù thi ®ua gi¸nh phÇn th¾ng cho c¸c em bªn tham gia. 3. C¸ch tæ chøc trß ch¬i häc tËp. - Giíi thiÖu tªn trß ch¬i, h­íng dÉn c¸ch ch¬i, thêi gian ch¬i vµ phæ biÕn luËt ch¬i (Cã thÓ tiÕn hµnh nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh­ng yªu cÇu gi¸o viªn nãi ng¾n gän râ rµng, dÔ hiÓu, sao cho tÊt c¶ häc sinh n¾m ®­îc c¸ch ch¬i). - Cho häc sinh ch¬i thö ( nÕu cÇn ). - TiÕn hµnh ch¬i ( gi¸o viªn ®iÒu khiÓn trß ch¬i ph¶i n¾m v÷ng tiÕn tr×nh vµ theo dâi chÆt chÏ ). - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ch¬i ( ®éng viªn lµ chñ yÕu ). NhËn xÐt th¸i ®é cña ng­êi tham dù vµ rót kinh nghiÖm. 4.C¸c h×nh thøc trß ch¬i th­êng sö dông trong giê häc vÇn. 4.1.Lo¹i 1: Trß ch¬i t« ch÷ trªn tranh + Môc ®Ých: NhËn ®­îc d¹ng ch÷ ghi ©m, ghi vÇn míi, ®äc tiÕng cã ©m(vÇn) míi. + C¸ch ch¬i: Mét hoÆc mét nhãm hai em dïng bót ch× mµu t« vµo ch÷ cã ©m hoÆc vÇn míi häc; sau khi t«, häc sinh ph¶i nãi râ « ch÷ ë h×nh vÏ nµo (gäi tªn con vËt, ®å vËt, ng­êi trong h×nh vÏ ) cã ch÷ ghi ©m (vÇn) míi. 5 häc sinh t« ®óng vµ xong sím sÏ chØ ®Þnh nãi kÕt qu¶ vµ nhËn th­ëng. + ChuÈn bÞ vµ tæ chøc: Gi¸o viªn sao chÐp h×nh ¶nh mét sè con vËt, ®å vËt, ng­êi...cã tªn gäi lµ tõ chøa ©m (vÇn) míi. Nªn sao c¶ mét vµi h×nh ¶nh cña ng­êi, vËt mµ tªn gäi kh«ng cã ©m, vÇn míi ®Ó häc sinh lùa chän. Ghi tªn gäi d­íi mçi h×nh, kÎ khung cho tõng ch÷ ghi mçi tªn gäi. Chôp c¸c h×nh nµy vµo mét trang giÊy råi nh©n b¶n cho mçi häc sinh hoÆc mét nhãm mét b¶n ®Ó ch¬i. Minh ho¹ bµi 12: i - a H×nh con ong H×nh c¸i l¸ H×nh ng· ba ®­êng H×nh ng«i nhµ ngãi ong l¸ ng· ba nhµ l¸ * Nªn dïng trß ch¬i nµy ë nh÷ng bµi ®Çu cña phÇn häc ©m vµ ch÷ c¸i. 4.2. Lo¹i 2: Trß ch¬i thi ghÐp vÇn, tiÕng,tõ. + Môc ®Ých: Nhí mÆt ch÷ ghi vÇn míi, ghÐp vÇn míi víi phô ©m ®Çu vµ thanh ®Ó t¹o tiÕng míi; ®äc tr¬n; nªu ý nghÜa cña tiÕng hoÆc tõ t×m ®­îc. + C¸ch ch¬i: Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinhch¬i ghÐp vÇn, tiÕng tõ, theo néi dung bµi häc, cã chó ý dÉn d¾t, më réng vèn tõ vµ vèn hiÓu biÕt cña häc sinh. * VÝ dô bµi 44: on - an, sau khi häc xong bµi GV cho häc sinh ghÐp tiÕng ngoµi bµi cã chøa vÇn on, vÇn an theo hai d·y ( d·y 1 ghÐp tiÐng chøa vÇn on, d·y 2 ghÐp tiÕng chøa vÇn an) vµo b¶ng gµi. HS ghÐp xong, GV yªu cÇu häc sinh tõng tæ g¾n tõ lªn b¶ng hái thªm ®Ó tõng em nªu râ tiªng t×m ®­îc cã trong tõ (hoÆc côm tõ) nµo, nh­: man (lan man), than (than ®¸), ®an (®an l­íi), gan (gan d¹), tan (tan häc), b¸n (b¸n hµng)...Tæ nµo ghÐp ®­îc nhiÒu tõ ®óngvµ hay sÏ lµ tæ chiÕn th¾ng. * Nªn tæ chøc cho c¶ líp cïng ch¬i, trß ch¬i nµy nªn dïng cho c¸c bµi häc ©m, vÇn míi ë cuèi tiÕt 2. 4.3. Lo¹i 3:Trß ch¬i h¸i hoa + Môc ®Ých: LuyÖn nhÈm ®¸nh vÇn nhanh ®Ó ®äc tr¬n c¶ tiÕng, c¶ tõ. dïng tõ ®É häc ®Ó t¹o tõ ng÷ hoÆc c©u ng¾n. + C¸ch ch¬i: HS tù chän cho m×nh mét b«ng hoa giÊy g¾n trªn cµnh råi tù gi¬ b«ng hoa ra ®äc tõ ghi ë mÆt giÊy phÝa trong. §äc xong häc sinh ph¶i nãi mét côm tõ hoÆc mét c©u trong ®ã cã c¸c tõ ®· häc. + ChuÈn bÞ vµ tæ chøc: C¾t kho¶ng 10 ®Õn 20 b«ng hoa giÊy g¾n vµo mét cµnh c©y,trªn mìi b«ng hoa ghi mét tõ cã ©m hoÆc vÇn míi häc. Sau khi häc sinh h¸i mét b«ng hoa th× cÇn ®æi vÞ trÝ g¾n b«ng hoa ®ã. * Nªn tæ chøc cho c¶ líp cïng ch¬i, trß ch¬i nµy nªn dïng cho c¸c bµi häc ©m, vÇn míi vµ c¸c bµi «n tËp. 4.4. Loai 4: trß ch¬i nh×n ra xung quanh + Môc ®Ých: Luyªn nhí vÇn míi, t×m nhanh c¸c tiÕng cã vÇn míi, ®äc vµ viÕt c¸c tiÕng, tõ ®ã. + C¸ch ch¬i: HS quan s¸t trong kh«ng gian líp häc xem cã ®å vËt nµo, ng­êi nµo, ch÷ viÕt nµo trªn t­êng, trªn b¶ng cã tõ chøa vÇn míi häc. ViÕt nh÷ng tõ t×m ®­îc lªn b¶ng ®en cña líp råi ®äc c¸c tõ nµy cho c¶ líp cïng nghe kÕt hîp víi viÖc chØ vËt hoÆc ng­êi mµ tõ ®ã gäi tªn. Ai t×m ®­îc nhiÒu tõ nhÊt sÏ ®­îc th­ëng. + ChuÈn bÞ vµ tæ chøc: Bè trÝ nhiÒu vËt, tranh ¶nh, h×nh vÏ nh÷ng ng­êi vµ vËt cã tªn gäi lµ tõ chøa vÇn míi häc treo trªn c¸c bøc t­êng cña líp häc. * Nªn tæ chøc cho c¶ líp cïng ch¬i, trß ch¬i nµy cã thÓ dïng ë c¸c bµi häc ©m, vÇn míi vµ bµi «n tËp. 4.5. Lo¹i 5: Trß ch¬i viÕt th­ + Môc ®Ých: LuyÖn tËp nh÷ng tõ chøa ©m, vÇn míi häc ®Ó t¹o lêi nãi; viÕt ra ®­îc mét c¸ch chÝnh x¸c. + C¸ch ch¬i: Nhãm 3-4 cïng ch¬i. Em ®Çu tiªn viÕt mét tiÕng cã nghÜa (cã thÓ lµ tõ ®¬n) vµo mét mÈu giÊy råi gÊp l¹i ®­a cho b¹n bªn c¹nh, b¹n nµy viÕt tiÕp mét hoÆc vµi tiÕng ë tr­íc hoÆc ë sau tõ ®· cã råi chuyÓn th­ cho b¹n cuèi cïng viÕt xong phÇn m×nh th× ghi c©u ®ã lªn b¶ng. Nhãm nµo cã c©u ®óng vµ dµi nhÊt sÏ ®­îc nhËn phÇn th­ëng. * Nªn tæ chøc cho c¶ líp cïng ch¬i. trß ch¬i nµy cã thÓ dïng ë c¸c bµi häc ©m, vÇn míi vµ bµi «n tËp hoÆc trong c¸c tiÕt ho¹t ®éng tËp thÓ. Trªn ®©y lµ minh ho¹ mét vµi trß ch¬i mµ t«i ®· ¸p dông. Trong qu¸ tr×nh ¸p dông t«i nhËn thÊy ®Ó trß ch¬i cã hiÖu qu¶, ngoµi viÖc chuÈn bÞ trß ch¬i th× viÖc lùa chän sao cho phï hîp víi néi dung bµi còng lµ ®iÒu quan träng. BiÖn ph¸p 4: VËn dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. 1. C¸c h×nh thøc tæ chøc luyÖn ®äc, luyÖn viÕt, luyÖn nãi trong tiÕt häc vÇn: 1.1. LuyÖn ®äc: §äc thµnh tiÕng (Trªn b¶ng líp, trong s¸ch gi¸o khoa, ë b×a ghÐp ch÷ hay ''b¶ng quay ©m - vÇn tiÕng''...),®äc nhÈm - ®äc thÇm (qua sö dông vë bµi tËp TiÕng ViÖt 1, trong SGK...), víi c¸c h×nh thøc: ®äc theo c¸ nh©n -theo tæ -theo nhãm - c¶ líp. 1.2. LuyÖn viÕt: ViÕt vµo b¶ng tay, viÐt trªn b¶ng líp, viÕt trong vë tËp viÕt. 1.3. LuyÖn nãi: Nãi c©u, nãi theo chñ ®Ò víi c¸c h×nh thøc: Nãi c¸ nh©n - nãi trong nhãm. 2. T¸c dông cña viÖc vËn dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. - T¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho viÖc giao tiÕp, cho viÖc rÌn luyÖn 4 kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt (®äc, viÕt, nghe, nãi). - T¹o ®iÒu kiÖn cho mäi häc sinh ®Òu luyÖn ®äc, luyÖn viÕt, luyÖn nãi. - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em c¸ch lµm viÖc tËp thÓ theo nhãm, häc c¸ch phèi hîp víi b¹n bÌ trong häc tËp. - Häc sinh ®­îc luyÖn tËp kÜ n¨ng ®äc, viÕt theo nhiÒu h×nh thøc. - Chèng häc vÑt. - Ghi nhí b»ng nhiÒu gi¾c quan c¸ch ®äc, c¸ch viÕt gióp häc sinh kh«ng nhµm ch¸n vµ ghi nhí h¬n bµi häc. 3.Mét sè l­u ý khi tæ chøc c¸c h×nh thøc häc tËp. - CÇn kÕt hîp sö dông ®óng lóc, ®óng chç, tËn dông thÔ m¹nh cña mçi h×nh thøc häc tËp trong qu¸ tr×nh d¹y häc. - Tæ chøc d¹y häc theo nhãm chØ thÝch hîp víi c¸c néi dung häc tËp cÇn cã sù th¶o luËn, bµn b¹c... gi÷a häc sinh víi nhau. Tr¸nh l¹m dông chia nhãm mét c¸ch h×nh thøc, kh«ng cÇn thiÕt, kh«ng hiÖu qu¶, mÊt thêi gian. - Gi¸o viªn cÇn ®­a ra mÖnh lÖnh râ rµng (chia nhãm nhá, lín); giap viÖc cô thÓ cho tõng nhãm, ph©n c«ng nhiÖm vô cho c¸c em. * Ngoµi c¸c biÖn ph¸p trªn, t«i cßn sö dông h×nh thøc ®éng viªn, khen th­ëng: + Häc sinh tiÓu häc nãi chung vµ häc sinh líp 1 nãi riªng rÊt thÝch ®­îc khen. + H×nh thøc khen th­ën t¹o kh«ng khÝ líp häc than thiÖn, cëi më. + KÝch thÝch sù høng thó, ham häc h¬n ë c¸c em. + Gióp häc sinh tù tin h¬n trong häc tËp. §Ó ®éng viªn häc sinh tÝch cùc h¬n trong häc tËp, gi¸o viªn cÇn: - Kiªn trÝ, kiªn nhÉn trøoc nh÷ng vøng m¾c cña häc sinh. - CÇn thÓ hiÖn sù gÇn gòi v¬i häc sinh. - Lu«n cã th¸i ®é ghi nhËn nh÷ng tiÕn bé cña häc sinh. - §èi víi c¸c em kÐm, gi¸o viªn nªn l¾ng nghe vµ ®éng viªn c¸c em trÝnh bµy, tr¸nh n«n nãng. Khi c¸c em cã tiÕn bé vÒ mét mÆt nµo ®ã, gi¸o viªn khen ngay. Cã thÓ th­ëng b»ng h×nh thøc : TÆng cho b¹n mét trµng ph¸o tay ®Ó khÝch lÖ c¸c em. - §èi v¬i häc sinh Ýt nãi, thô ®éng gi¸o viªn nªn ®Æt c©u hái dÔ, ®éng viªn c¸c em cïng tham gia. Khi c¸c em tr¶ lêi ®­îc chØ cÇn mét ý nhá gi¸o viªn còng khen ngay vµ ®«ng viªn em ®ã tiÕp tôc ph¸t huy. - §èi víi c¸c em kh¸ giái nªn khuyÕn khÝch, gîi më b»ng nh÷ng c©u hái kh¸i qu¸t h¬n. - Gi¸o viªn nªn tæ chøc thi viÕt ch÷ ®Ñp theo th¸ng, treo bµi viÕt ®Ñp trªn líp ®Ó ®éng viªn c¸c em ®ã vµ c¸c em kh¸c còng lÊy ®ã lµm g­¬ng. Gi¸o ¸n minh ho¹: Bµi 44: iu -ªu I. Môc ®Ých - yªu cÇu: - Häc sinh ®äc ®­îc: iu, ªu, l­ìi r×u, c¸i phÔu, tõ vµ c©u øng dông trong bµi. - Häc sinh viÕt ®­îc iu. ªu, l­ìi r×u, c¸i phÔu. - LuyÖn nãi tõ 2 - 4 c©u theo chñ ®Ò luyÖn nãi: Ai chÞu khã? II. §å dïng d¹y häc: - Gi¸o viªn: Tranh minh ho¹ c©y nªu, v­ên qu¶, ai chÞu khã, ch÷ mÉu, c¸i phÔu, m« h×nh l­ìi r×u. - Häc sinh: Bé thùc hµnh TiÕng ViÖt, b¶ng con. III. Ho¹t ®éng d¹y häc chñ yÕu: TiÕt 1 T.gian dù kiÕn Néi dung c¸c h. ® d¹y häc ph­¬ng ph¸p - h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc t­¬ng øng Ghi chó §DDH 5 phót 2 phót 10 phót 5-7 phót 5 phót 5-7 phót 5-7 phót 5-7 phót 5 phót 10 phót 2 phót I KiÓm tra bµi cò - ViÕt: rau c¶i lau sËy ch©u chÊu s¸o sËu -§äc tõ: rau c¶i, l©u sËy, s¸o sËu, ch©u chÊu Chµo mµo cã ¸o mÇu n©u. Cø mïa æi tíi tù bay vÒ II. Bµi míi 1. Giíi thiÑu bµi míi: iu, ªu 2. D¹y vÇn a. VÇn iu Giíi thiÖu vÇn iu Giíi thiÖu tiÕng: r×u Giíi thiÖu tõ kho¸ L­ìi r×u b. VÇn: ªu TiÕng: phÔu Tõ: c¸i phÔu 3. ViÕt b¶ng: iu,ªu, l­ìi r×u, c¸i phÔu NghØ gi÷a tiÕt 4. §äc tõ øng dông lÝu lo, c©y nªu, chÞu khã kªu gäi GV kÕt hîp gi¶ng III LuyÖn tËp 1. LuyÖn ®äc C©u øng dông: C©y b­ëi, c©y t¸o nhµ bµ ®Òu sai qu¶ 2. LuyÖn viÕt vë NghØ gi÷a tiÕt 3. LuyÖn nãi theo chñ ®Ò Ai chÞu khã IV. Cñng cè dÆn dß - Gi¸o viªn ®äc cho häc sinh viÕt vµo b¶ng con theo 3 d·y ( mçi d·y 1 tõ) - GV nhËn xÐt söa lçi - HS ®äc c¸ nh©n ( 4-5 HS) kÕt hîp ph©n tÝch tiÕng - 1HS ®äc; c¶ líp ®äc ®ång thanh - GV nhËn xÐt chung - GV nãi: H«m nay c« d¹y c¸c con vÇn: iu, ªu vµ viÕt b¶ng - GV ®äc mÉu - HS ®äc - ph©n tÝch - HS ghÐp vÇn: iu- so s¸nh iu vµ ui - HS ®¸nh vÇn ®äc tr¬n vÇn: iu - GV yªu cÇu lÊy thªm r dÊu huyÒn ®Ó ghÐp tiÕng r×u - HS ph©n tÝch cÊu t¹o tiÕng - HS ®¸nh vÇn, ®äc tr¬n - GV ®­a m« h×nh c¸i r×u vµ hái: " §è c¸c con biÕt ®©y lµ c¸i g×? HS TL: C¸i r×u - GV hái tiÕp: R×u dïng ®Ó lµm g×? HS TL: Dïng ®Ó chÆt c©y, chÆt cñi -GV gi¶ng kÕt hîp chØ trªn m« h×nh: §©y lµ phÇn c¸n r×u th­êng lµm b»ng gç, cßn ®©y lµ phÇn l­ìi r×u lµm b»ng thÐp vµ ®­îc mµi s¾c, dïng ®Ó chÆt c©y, chÆt cñi H«m nay chóng ta häc tõ míi thø nhÊt lµ tõ l­ìi r×u - Tõ l­ìi r×u cã mÊy tiÕng lµ tiÕng nµo? TiÕng nµo chøa vÇn võa häc? - 4 HS ®äc c¸ nh©n, tæ, nhãm ®äc ®ång thanh ( t­¬ng tù ) So s¸nh iu vµ ªu C¸i phÔu dïng ®Ó lµm g×? C¸i phÔu dïng ®Ó rãt chÊt láng nh­ r­îu, n­íc m¾m... vµo chai cho khái rít ra ngoµi - GV h­íng dÉn HS viÕt: §­a mÉu ch÷ iu, ªu, l­ìi r×u, c¸i phÔu cho häc sinh nhËn xÐt c¸c ch÷ cã ®é cao 2li, 5li - GV ®­a b¶ng phô - HS t×m tiÕng chøa vÇn võa häc ( ph©n tÝch) - HS ®äc c¸ nh©n, ®ång thanh LÝu lo: tiÕng hãt cña chó chim hoÆc tiÕng nãi th¬ ng©y cña em bÐ C©y nªu: Theo phong tôc cña mét sè ®ång bµo d©n téc, vµo nh÷ng ngµy tÕt, ng­êi ta th­êng c¾m mét c©y tre cao tr­íc nhµ. Trªn th­êng cã treo trÇu cau vµ bïa ®Ó cÇu b×nh an trong mét n¨m. C©y ®ã chÝnh lµ c©y nªu. Kªu gäi: Lêi yªu cÇu ®éng viªn mäi ng­êi cÇn lµm mét viÖc g× ®ã. VÝ dô tr­êng chóng ta ®ang kªu gäi HS h·y gi÷ vÖ sinh kh«ng ¨n quµ vÆt ®Ó ®Ò phßng bÖnh t¶ TiÕt 2 - HS ®äc bµi tiÕt 1 - GV g¾n néi dung c©u øng dông yªu cÇu HS ®äc thÇm vµ g¹ch d­íi tiÕng chøa vÇn võa häc - §¸nh vÇn, ®äc tr¬n: TrÜu, ®Òu - GV h­íng dÉn c¸ch ®äc GV treo tranh: " v­ên c©y nhµ bµ " vµ nãi: §©y lµ bøc tranh vÏ c¶nh v­ên c©y nhµ bµ. C¸c con h·y quan s¸t bøc tranh vµ cho c« biÕt: Qu¶ cña c¸c c©y trong v­ên nhµ bµ nh­ thÕ nµo? HS tr¶ lêi: Qu¶ cña c¸c c©y trong v­ên nhµ bµ ®Òu rÊt nhiÒu qu¶ GV chØ tranh nãi: C¸c c©y trong v­ên nhµ bµ ®Òu sai trÜu qu¶ vµ gi¶ng thªm: Sai trÜu qu¶ c©y rÊt nhiÒu qu¶ ®Õn nçi trÜu c¶ cµnh xuèng - §äc theo tæ - ®ång thanh - thi ®äc c¸ nh©n - GV h­íng dÉn - HS viÕt vë - GV yªu cÇu HS ®äc chñ ®Ò luyÖn nãi; t×m tiÕng chøa vÇn võa häc - GV ®­a tranh luyÖn nãi, yªu cÇu HS quan s¸t tranh, nªu néi dung bøc tranh theo c©u hái gîi ý. + Trong tranh vÏ g×? + Trong tranh, ai chÞu khã? t¹i sao? - 2 HS kh¸ nãi mét c©u vÒ chñ ®Ò " Ai chÞ khã " - HS nãi trong nhãm ®«i - HS tr×nh bµy tr­íc líp GV hái: - Lµ HS, cã cÇn chÞu khã kh«ng? V× sao? - Liªn hÖ: Trong líp m×nh ai ®· chÞu khã? Ai ch­a chÞu khã? - HS ®äc toµn bµi trªn b¶ng - Trß ch¬i t×m tõ hoÆc tiÕng cã chøa vÇn iu hoÆc vÇn ªu B¶ng con BTHTV Bé TH M« h×nh l­ìi r×u C¸i phÔu tranh SGK Tranh v­ên qu¶ Tranh Ai chÞu khã BTHTV Trong gi¸o ¸n trªn t«i ®· ¸p dông thµnh c«ng viÖc sö dông tranh ¶nh, vËt thËt vµo viÖc gi¶i nghÜa tõ, gi¶ng néi dung c©u øng dông vµ gîi ý cho häc sinh khi luyÖn nãi. Ngoµi ra viÖc sö dông hÖ thèng c©u hái khai th¸c bµi hîp lÝ vµ tËn dông c¸c h×nh thøc tæ chøc líp phong ph, sö dông trß ch¬i ghÐp tiÕng tï cã hiÖu qu¶ ®· gióp t«i thµnh c«ng trong tiÕt häc nµy. IV. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: * VÒ phÝa häc sinh: Víi viÖc ¸p dông th­êng xuyªn c¸c biÖn ph¸p trªn, viÖc häc m«n TiÕng ViÖt cña häc sinh líp 1A2 ®· ®¹t ®­îc mét sè tiÕn bé, tiÕt häc ®¹t hiÖu qu¶ h¬n thÓ hiÖn qua mét sè ®iÓm sau: + Häc sinh h¨ng h¸i gi¬ tay ph¸t biÓu ý kiÕn trong c¸c tiÕt häc. + Häc sinh hµo høng, tù tin, m¹nh d¹n trong c¸c tiÕt häc; tÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng c« gi¸o giao. + Häc sinh t×m tõ nhanh, sè l­îng tõ nhiÒu vµ kh«ng trïng víi tõ trong SGK. + C¸c em: §ç Hoµng Anh, NguyÔn §øc HËu, Vò L©m Hïng, Tõ KiÕu Anh, Ngµ TuÊn §¹t, CÇm V¨n Minh, Ph¹m tiÕn §¹t...®· ®äc ®­îc (to, râ rµng, ®óng tèc ®é), ch÷ viÕt râ rµng, biÕt tr×nh bµy bµi ®óng. + §iÓm kiÓm tra ®Þnh k× m«n TiÕng ViÖt qua c¸c ®ît kiÓm tra nh­ sau: C¸c ®ît kiÓm tra §iÓm 9 + 10 §iÓm 7+8 §iÓm 5+6 §iÓm 3+4 §iÓm 1+2 SL % SL % SL % SL % SL % Gi÷a kú I 9 33,3 9 33,3 6 22,3 3 11,1 0 Cuèi kú I 13 48,2 11 40,7 3 11,1 0 0 Gi÷a Kú II 15 55,6 9 33,3 3 11,1 0 0 Cuèi Kú II 19 70,3 7 26 1 3,7 0 0 *VÒ phÝa gi¸o viªn: + §Ò tµi nµy gióp t«i gi¶ng d¹y tèt h¬n, hiÖu qu¶ giê häc vÇn cao h¬n. + N©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n. + §Ò tµi nµy ®­îc c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®ång t×nh vµ ¸p dôngvµo gi¶ng d¹y, gãp phÇn n¨ng cao chÊt l­îng d¹y häc cña gi¸o viªn vµ häc sinh. PhÇn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc trªn con ®­êng tiÐn vµo thÕ kØ 21 b»ng c¹nh tranh trÝ tuÖ ®ang ®ßi hái ph¶i cã sù ®æi míi vÒ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p trong d¹y häc nãi chung vµ trong bé m«n TiÕng ViÖt nãi riªng. ®Ó n©ng cao chÊt l­îng häc TiÕng ViÖt cÇn ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh trong giê häc. Tõ kinh nghiÖm thùc tiÔn d¹y häc vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu, t«i rót ra mét sè kÕt luËn sau: *§Ó häc sinh ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cÇn: + Sö dông ®å dïng d¹y häc cã hiÖu qu¶. + Tæ chøc '' Trß ch¬i häc tËp '' + Cã hÖ thèng c©u hái hîp lÝ. + Tæ chøc d¹y häc víi nhiÒu h×nh thøc, lµm cho líp häc thªm sinh ®éng. + §éng viªn, khen th­ëng kÞp thêi. * §Ó c¸c tiÕt d¹y thµnh c«ng, ng­êi gi¸o viªn ph¶i n¾m ch¾c môc ®Ých, yªu cÇu bé m«n, ph¶i hiÓu t©m lÝ cña trÎ míi ®Õn tr­êng, ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o cho bµi d¹y cña m×nh. Khi thùc hiÖn ph¶i vËn dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc, c¸c h×nh thøc d¹y häc. * Ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã lßng yªu nghÒ mÕn trÎ, tËn t©m víi nghÒ nghiÖp. §Ó c¸c biÖn ph¸p nh­ ®· nªu ë trªn ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶, t«i xin ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ sau: + T¨ng c­êng c¸c chuyªn ®Ò thùc hµnh m«n TiÕng ViÖt. Than Uyªn , ngµy 23 th¸ng 5 n¨m 2010 Ng­êi viÕt Hoµng ThÞ Thu 2. M« t¶ tãm t¾t néi dung cña gi¶i ph¸p, kÕt qu¶ thö nghiÖm: * “ Mét sè biÖn ph¸p ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh trong giê häc vÇn nh»m n©ng cao chÊt l­îng häc TiÕng ViÖt líp 1” a. Sö dông ®å dïng d¹y häc. b. Sö dông hÖ thèng c©u hái c. Tæ chøc trß ch¬i häc tËp. d. VËn dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. 3. §iÓm míi - §iÓm s¸ng t¹o; - §iÓm míi: “ Mét sè biÖn ph¸p ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh trong giê häc vÇn Häc vÇn líp 1”. - §iÓm s¸ng t¹o: §­a ra nhiÒu vÝ dô ë c¸c d¹ng bµi kh¸c nhau trong ph©n m«n TiÕng ViÖt. 4. HiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi: - §­îc gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y ñng hé - §­îc Ban gi¸m hiÖu, tæ khèi, phô huynh häc sinh ®ãng gãp ý kiÕn. 5. Kh¶ n¨ng ¸p dông: - B­íc ®Çu ¸p dông cho 131 häc sinh líp 1 tr­êng TiÓu häc ThÞ trÊn Than Uyªn. 6. T×nh h×nh ¸p dông, triÓn väng ¸p dông gi¶i ph¸p. - Cã thÓ ¸p dông cho tÊt c¶ häc sinh trong khèi líp 1 ë tr­êng TiÓu häc ThÞ trÊn Than Uyªn trong n¨m häc nµy vµ c¸c n¨m häc tiÕp theo. c. phÇn m« t¶ néi dung chÝnh cña gi¶i ph¸p 1. Tªn gi¶i ph¸p: Mét sè biÖn ph¸p ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh trong giê häc vÇn Häc vÇn líp 1”. 2. M« t¶ gi¶i ph¸p kÜ thuËt ®· biÕt: * Mét sè biÖn ph¸p ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh trong giê häc vÇn Häc vÇn líp 1”. * BiÖn ph¸p 1: Sö dông ®å dïng d¹y häc. §å dïng d¹y häc lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh d¹y häc. trong qu¸ tr×nh d¹y häc, häc sinh nhËn thøc bµi häc d­íi sù tæ chøc, dÉn d¾t cña gi¸o viªn cã sù hç trî cña c¸c ®å dïng d¹y häc. ®å dïng d¹y häc ®¶m b¶o cho häc sinh lÜnh häi tèt nhÊt c¸c biÓu t­îng, quy t¾c, h×nh thµnh kÜ n¨ng, kÜ x¶o. §èi víi häc sinh tiÓu häc nãi chung, häc sinh líp 1 nãi riªng ®å dïng d¹y häc ®Æc biÖt quan träng v× nã gióp c¸c em quan s¸t sù vËt, hiÖn t­îng mét c¸ch trùc quan cô thÓ, gióp häc sinh nhËn thøc s©u h¬n néi dung bµi häc, h×nh thµnh tèt kÜ n¨ng, kÜ x¶o. 1.C¸c lo¹i ®å dïng d¹y häc m«n TiÕng ViÖt líp Mét: - Tranh ¶nh (Tranh vÏ, tranh s­u tÇm, tranh ®éng, tranh trong s¸ch gi¸o khoa...) - M« h×nh. - VËt thËt. - Ch÷ mÉu. - Bé thùc hµnh TiÕng ViÖt. - B¨ng ®Üa. - S¸ch gi¸o khoa.... 2.T¸c dông cña viÖc sö dông ®å dïng d¹y häc: - §¶m b¶o ®­îc c¸c th«ng tin chñ yÕu vÒ c¸c hiÖn t­îng, sù vËt liªn quan ®Õn néi dung bµi häc. - Lµm t¨ng høng thó nhËn thøc cña häc sinh. - §¶m b¶o tÝnh trùc quan, t¹o cho häc sinh tiÕp cËn néi dung bµi häc. - T¹o ®iÒu kiÖn më réng néi dung SGK cho häc sinh. - T¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh chñ ®éng chiÕm lÜnh kiÕn thøc, h×nh thµnh kÜ n¨ng, kÜ x¶o. 3. Mét sè l­u ý khi sö dông ®å dïng d¹y häc: ViÖc sö dông ®å dïng d¹y häc cÇn: - G¾n víi néi dung cña bµi häc. - Phï hîp víi h×nh thøc d¹y häc bé m«n. - Phï hîp víi kÕ ho¹ch bµi häc: + §óng môc ®Ých. + §óng lóc, ®óng chç. - Khi sö dông: + CÇn ®Þnh h­íng cho HS quan s¸t. + Khai th¸c triÖt ®Ó ®å dïng d¹y häc. 4.C¸ch sö dông: §å dïng d¹y häc ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn yªu cÇu ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y hä. Sö dông ®å dïng d¹y häc hîp lÝ, cã hiÖu qu¶ sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc. Sau ®©y lµ mét vµi c¸ch sö dông ®å dïng d¹y häc trong giê häc vÇn líp 1. 4.1.C¸ch sö dông tranh ¶nh, m« h×nh, vËt thËt. a. Sö dông tranh ¶nh, m« h×nh, vËt thËt ®Ó gi¶i nghÜa tõ. * VÝ dô d¹y bµi 9: o - b Sau khi h­íng dÉn häc ©m -tiÕng - tõ míi o -bß - bß.Gi¸o vien giíi thiÖu ¶nh '' con bß'' ®Ó häc sinh t¸i hiÖn vÒ h×nh ¶nh con vËt (nÕu ch­a biÕt ).Gi¸o viªn cã thÓ nãi thªm ®«i nÐt s¬ l­îc: Con bß th­êng ¨n cá, ®­îc nu«i ®Ó kÐo cµy dïng trong viÖc nhµ n«ng. * VÝ dô d¹y bµi 40: iu - ªu §Ó gi¶ng tõ '' C¸i phÔu '',gi¸o viªn c¸i phÔu ra vµ hái: C¸i phÔu dïng ®Ó lµm g×? - HSTL: C¸i phÔu dïng ®Ó rãt chÊt láng nh­ r­îu, n­íc m¾m ...vµo chai cho khái rít ra ngoµi. Sö dông tranh, m« h×nh, vËt thËt khi gi¶i nghÜa tõ gióp häc sinh m­êng t­îng ra sù vËt hay ho¹t ®éng ®­îc nãi ®Õn trong tõ kho¸, tõ øng dông, hiÓu ®óng h¬n vÒ sù vËt, ho¹t ®éng. b. Sö dông tranh ¶nh ®Ó minh ho¹ c©u øng dông. * VÝ dô d¹y bµi 40: iu -ªu Khi häc c©u øng dông: C©y b­ëi c©y t¸o nhµ bµ ®Òu sai trÜu qu¶ . Gi¸o viªn treo tranh: '' v­ên c©y nhµ bµ '' vµ nãi: §©y lµ bøc tranh vÏ c¶nh v­ên c©y nhµ bµ. C¸c em h·y quan s¸t bøc tranh vµ cho c« biÕt: Qu¶ cña c¸c c©y trong v­ên nhµ bµ nh­ thÕ nµo? - Häc sinh tr¶ lêi: Qu¶ cña c¸c c©y trong v­ên nhµ bµ ®Òu rÊt nhiÒu qu¶. Gi¸o viªn chØ tranh nãi: " C¸c c©y trong v­ên nhµ bµ ®Òu sai trÜu qu¶ '' vµ gi¶ng thªm: Sai trÜu qu¶ c©y rÊt nhiÒu qu¶, ®Õn nçi trÜu c¶ cµnh xuèng. Sö dông tranh ¶nh khi d¹y c©u øng dông, gióp häc sinh hiÓu thªm vÒ néi dung c©u øng dông. c. Sö dông tranh ¶nh ®Ó gióp häc sinh t¸i hiÖn néi dung ë phÇn luyÖn nãi. * VÝ dô d¹y bµi 33: «i - ¬i: Khi d¹y chñ ®Ò luyÖn nãi '' LÔ héi '' gi¸o viªn cã thÓ tiÕn hµnh theo c¸c b­íc: - GV yªu cÇu häc sinh ®äc chñ ®Ò luyÖn nãi trong SGK ( LÔ héi ); T×m tiÕng chøa vÇn «i ( tiÕng héi ). - H­íng dÉn häc sinh quan s¸t tranh minh ho¹ (SGK) sau ®ã treo tranh minh ho¹: LÔ héi ®Òn Hïng (Phó Thä), Héi Lim (B¾c Ninh), Héi chäi tr©u (H¶i Phßng), Héi ®ua voi (T©y Nguyªn). DÓ giíi thiÖu thªm néi dung cã thÓ më réng vÒ chñ ®Ò luyÖn nãi (Mét vµi c¶nh lÔ héi ë c¸c vïng kh¸c nhau). - Gîi më b»ng c©u hái ®Ó häc sinh luyÖn nãi theo chñ ®Ò. - NhËn xÐt kÕt qu¶ luyÖn nãi cña häc sinh ( chó ý biÓu d­¬ng häc sinh nãi ®­îc c¸c ý më réng so víi tranh minh ho¹ trong SGK nh­ng vÉn h­íng vµochñ ®Ò LÔ héi. Sö dông tranh ¶nh gióp häc sinh më réng thªm hiÓu biÕt vÒ chñ ®Ò cÇn luyÖn nãi, gãp phÇn kÝch thÝch høng thó häc tËp cña häc sinh. Khi sö dông tranh ¶nh h­íng dÉn häc sinh luyÖn nãi trong giê d¹y häc vÇn,cÇn l­u ý: + N¾m v÷ng néi dung, yªu cÇu luyÖn nãi trong giê häc vÇn. + Lùa chän vµ sö dông ¶nh minh ho¹ ®óng môc ®Ých, ®óng yªu cÇu, nªu bËt néi dung chñ ®Ò luyÖn nãi. d. Sö dông tranh ¶nh trong phÇn kÓ chuyÖn (TiÕt «n tËp) * VÝ dô d¹y kÓ chuyÖn '' Hæ '' - HS më SGK, ®äc tªn nh©n vËt trong c©u chuyÖn: Hæ - GV gîi më: C©u chuyÖn h«m nay nãi vÒ hai nh©n vËt MÌo vµ Hæ. Néi dung c©u chuyÖn cho ta thÊy Hæ lµ con vËt nh­ thÕ nµo, c¸c em h·y chó ý l¾ng nghe. - GV kÓ chuyÖn 2 lÇn cã kÕt hîp minh ho¹ tranh. - GV gîi ý häc sinh quan s¸t tõng tranh, gióp c©u chuyÖn thªm hÊp dÉn; kÝch thÝch ®­îc trÝ t­ëng t­îng cña c¸c em. Dùa theo tranh, c¸c em h×nh dung ra kh«ng gian, thêi gian x¶y ra c©u chuyÖn, s¾p xÕp c¸c ý cña c©u chuyÖn, tù nhí l¹i néi dung ®Ó kÓ. 4.2.Sö dông c¸c ®å dïng d¹y häc kh¸c. a. Sö dông mÉu ch÷ trong d¹y tËp viÕt: * VÝ dô d¹y viÕt ch÷: h - Gi¸o viªn ®­a mÉu ch÷ h - Yªu cÇu häc sinh nhËn xÐt ®é cao cña ch÷ h; ph©n tÝch ch÷ h gåm mÊy nÐt? Lµ nh÷ng nÐt nµo? Sö dông mÉu ch÷ trong tËp viÕt, gióp cho c¸c em ghi nhí ®­îc c¸ch viÐt ch÷ b»ng nhiÒu gi¸c quan ( m¾t nh×n, tai nghe ), gióp c¸c em ghi nhí l©u. b. Sö dông bé ®å dïng d¹y häc TiÕng ViÖt. * VÝ dô d¹y bµi 44: on - an - Gi¸o viªn ®­a lÖnh yªu cÇu häc sinh: + GhÐp vÇn on - an + GhÐp tiÕng kho¸ con, sµn Cuèi tiÕt 1, gi¸o viªn cho häc sinh tù t×m vµ ghÐp tiÕng, (cã nghÜa) mang vÇn ®· häc nh­ng kh«ng xuÊt hiÖn trong SGK. ViÖc lµm nµy gióp c¸c em luyÖn tËp thùc hµnh ®Ó vËn dông kiÕn thøc ,kÜ n¨ng ®· häc mét c¸ch tÝch cùc vµ s¸ng t¹o. + vÇn on: bãn, ®ßn, gän, lon ton... + vÇn an: can, c¹n, c¶n, b¹n, lan can, ®µn ngan, bµn t¸n... Sö dông bé thùc hµnh TiÕng ViÖt kh«ng nh÷ng gióp häc sinhn¾m ®­îc cÊu t¹o cña tõ, viÕt ®­îc tõ mµ cßn ph¸t triÓn t­ duy, c¸c em ®­îc sö dông t¸t c¶ c¸c gi¸c quan nh­ m¾t nh×n, tay cÇm do ®ã c¸c em sÏ ghi nhí l©u; kh«ng nh÷ng thÕ viÖc sö dông bé thùc hµnh TiÕng ViÖt cßn lµm gi¶m bít sù kh« khan cña viÖc t×m tõ mµ cßn lµm líp häc thªm sinh ®éng. c. Sö dông s¸ch gi¸o khoa: Ngoµi viÖc cho häc sinh quan s¸t tranh ¶nh, mÉu ch÷ trªn b¶ng, th× viÖc khai th¸c c¸c kªnh h×nh, kªnh ch÷ trong SGK lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. S¸ch gi¸o khoa lµ mét ®å dïng häc tËp kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong mçi tiÕt häc. ViÖc h­íng dÉn c¸c em biÕt c¸ch sö dông SGK, gióp c¸c em ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc chñ ®éng trong häc tËp; phat triÓn n¨ng lùc tù häc - t¹o nÒn mãng cho viÖc häc ë c¸c líp trªn. ViÖc dïng SGK cßn gióp c¸c em tiÕp cËn trùc tiÕp víi v¨n b¶n, hiÓu ®óng v¨n b¶n. S¸ch gi¸o khoa cßn gióp viªn tiÖn lîi h¬n trong viÖc thiÕt kÕ c¸c ho¹t ®éng d¹y häc theo h­íng ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc. * VÝ dô: Khi d¹y ®äc tõ (c©u) øng dôn, gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh ®äc theo nhãm ®«i c¸c tõ, c©u trong s¸ch gi¸o khoa, ®Ó nhiÒu em ®­îc luyÖn ®äc h¬n. hay khi luyÖn nãi, häc sinh cã thÓ dùa vµo tranh ¶nh trong s¸ch gi¸o khoa ®Ó nãi theo ®Þnh h­íng cña tranh trong s¸ch gi¸o khoa. * BiÖn ph¸p 2: Sö dông hÖ thèng c©u hái. 1.TÇm quan träng cña viÖc sö dông c©u hái: ViÖc sö dông c©u hái trong d¹y häc gióp ph¸t huy trÝ lùc cña häc sinh; lµ c¬ héi ®Ó gi¸o viªn hiÓu häc sinh cña m×nh. -Lµm giê häc ®ì ®¬n ®iÖu, t¹o mèi quan hÖ t­¬ng t¸c gi÷a thÇy vµ trß. - Gióp gi¸o viªn kÞp thêi ®iÒu chØnh néi dung phï hîp víi c¸c ®èi t­îng häc sinh; ®­a ra nh÷ng c©u hái gîi ý tuú theo c©u tr¶ lêi cña häc sinh mµ kh«ng tho¸t ly khái môc tiªu bµi häc. - TrÎ em ham hiÓu biÕt, hiÕu ®éng, viÖc ®­a c©u hái sÏ gióp c¸c em suy nghÜ vµ høng thó khi ®­îc tr¶ lêi ý kiÕn cña m×nh. 2. Khi thiÕt kÕ c©u hái, cÇn chó ý nh÷ng ®iÓm sau: - XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých yªu cÇu cña néi dung bµi, gi¸o viªn x©y dùng hÖ thèng c©u hái chÝnh vµ c©u hái phô kÌm theo. - C©u hái ph¶i cã néi dung râ rµng, dÔ hiÓu, chÝnh x¸c phï hîp víi tr×nh ®é cña häc sinh. - C©u hái ph¶i thÓ hiÖn ph©n ho¸ ®èi t­îng häc sinh, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh yÕu kÐm ®­îc tr¶ lêi, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña tÊt c¶ häc sinh trong líp. - S¾p xÕp c©u hái tõ dÔ ®Õn khã. 3. C¸c lo¹i c©u hái th­êng sö dông. 3.1.C©u hái yªu cÇu t¸i hiÖn: * VÝ dô d¹y bµi 66: u«m - ­¬m Sau khi häc xong bµi, gi¸o viªn hái: H«m nay c¸c em häc hai vÇn míi nµo? - HS tr¶ lêi: H«m nay con häc hai vÇn lµ vÇn u«m vµ vÇn ­¬m. 3.2.C©u hái yªu cÇu so s¸nh. * VÝ dô d¹y bµi 26: y - tr Khi d¹y chñ ®Ò luyÖn nãi ''Nhµ trÎ '', gi¸o viªn ®Æt c©u hái ®Ó häc sinh so s¸nhviÖc häc ë nhµ trÎ vµ häc ë líp 1 cã g× gièng vµ kh¸c nhau. + Nhµ trÎ kh¸c líp Mét ë chç nµo? ( §i nhµ trÎ kh¸c víi ®i häc líp Mét lµ ë nhµ trÎ giê ch¬i nhiÒu h¬n, cã nhiÒu ®å ch¬i h¬n, c¸c con võa häc l¹i võa ch¬i...) * VÝ dô d¹y bµi 66: u«m - ­¬m Sau khi häc xong vÇn ­¬m, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh so s¸nh vÇn u«m vµ vÇn ­¬m. 3.3. C©u hái yªu cÇu suy luËn. * VÝ dô d¹y bµi 37: ¤n tËp, phÇn kÓ chuyÖn '' C©y kÕ ''. Sau khi häc xong c©u chuyÖn, gi¸o viªn hái: ''V× sao ng­êi em trë nªn giµu cã?'' -HS ph¶i suy luËn tõ c¸c sù viÖc ®Ó tr¶ lêi: Ng­êi em hiÒn lµnh, ch¨m chØ nªn trë nªn giµu cã. * VÝ dô d¹y bµi 27: ¤n tËp Sau khi h×nh thµnh xong b¶ng «n vÇn, ®Ó häc sinh ph©n biÖt khi nµo viÕt gh, khi nµo viªt g. Gi¸o viªn hái: Nh×n vµo b¶ng «n tËp, ta thÊy gh ®øng tr­íc ©m nµo?Cßn g ®øng tr­íc ©m nµo? Häc sinh ph¶i quan s¸t b¶ng «n ®Ó nªu ®­îc gh ®øng tr­íc ©m ( i, e, ª ), cßn g ®øng tr­íc c¸c ©m cßn l¹i. C©u hái suy luËn dïng ®Ó yªu cÇu häc sinh t×m hiÓu nguyªn nh©n sù viÖc,vËn dông kiÕn thøc vµo bµi häc, kh¸i qu¸t ho¸ kiÕn thøc. 3.4. C©u hái yªu cÇu liªn hÖ. * VÝ dô bµi 7: ª - v: khi häc chñ ®Ò luyÖn nãi '' bÕ bÐ '' gi¸o viªn hái: + MÑ th­êng lµm g× khi bÕ bÐ? Cßn em bÐ nòng nÞu mÑ nh­ thÕ nµo? + MÑ rÊt vÊt v¶, con cã thÓ lµm g× ®Ó gióp ®ì mÑ? 4. Khi nªu c©u hái cho häc sinh gi¸o viªn cÇn chó ý: - Thu hót sù chó ý cña häc sinh. - Sau khi nªu c©u hái, giµnh thêi gian cho häc sinh suy nghÜ. - Chó ý ph©n bè hîp lý sè häc sinh ®­îc chØ ®Þnh tr¶ lêi. - Chó ý khuyÕn khÝch nh÷ng häc sinh rôt rÌ, chËm ch¹p. BiÖn ph¸p 3: Tæ chøc '' Trß ch¬i häc tËp '' Trß ch¬i häc tËp lµ h×nh thøc häc tËp th«ng qua trß ch¬i. H×nh thøc nµy rÊt phï hîp víi løa tuæi häc sinh líp Mét, gióp c¸c em tr¸nh ®­îc nh÷ng c¨ng th¼ng thÇn kinh do ph¶i ®ét ngét thay ®æi c¸ch häc ë mÉu gi¸o (ch¬i lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o). ''Häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc '' t¹o cho c¸c em høng thó vµ niÒm tin trong häc tËp, duy tr× ®­îc kh¶ n¨ng chó ý cña c¸c em trong tiÕt häc. 1.T¸c dông cña trß ch¬i häc tËp. - Trß ch¬i häc tËp kh«ng chØ nh»m gi¶i trÝ mµ cßn gãp phÇn cñng cè tri thøc, kÜ n¨ng häc tËp cho häc sinh. - ViÖc sö dông trß ch¬i häc tËp trong qu¸ tr×nh d¹y häc nh»m lµm cho viÖc tiÕp thu tri thøc, rÌn kÜ n¨ng bít ®i khã khan, cã thªm sù sinh ®éng, hÊp dÉn, ph¸t huy tÝnh tù gi¸c, tÝch cùc cña häc sinh, rÌn cho häc sinh tÝnh m¹nh d¹n, tÝnh thi ®ua, tÝnh kØ luËt... do ®ã hiÖu qu¶ häc tËp cu¶ häc sinh cao h¬n. 2. §iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng cña viÖc sö dông trß ch¬i trong häc tËp. - Néi dung trß ch¬i ph¶i g¾n víi môc tiªu cña bµi häc. - LuËt ch¬i râ rµng, ®¬n gi¶n, dÔ nhí, dÔ thùc hiÖn. - §iÒu kiÖn vµ ph­¬ng tiÖn tæ chøc trß ch¬i phong phó, hÊp dÉn. - Sö dông trß ch¬i ®óng lóc, ®óng chç. - KÝch thÝch sù thi ®ua gi¸nh phÇn th¾ng cho c¸c em bªn tham gia. 3. C¸ch tæ chøc trß ch¬i häc tËp. - Giíi thiÖu tªn trß ch¬i, h­íng dÉn c¸ch ch¬i, thêi gian ch¬i vµ phæ biÕn luËt ch¬i (Cã thÓ tiÕn hµnh nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh­ng yªu cÇu gi¸o viªn nãi ng¾n gän râ rµng, dÔ hiÓu, sao cho tÊt c¶ häc sinh n¾m ®­îc c¸ch ch¬i). - Cho häc sinh ch¬i thö ( nÕu cÇn ). - TiÕn hµnh ch¬i ( gi¸o viªn ®iÒu khiÓn trß ch¬i ph¶i n¾m v÷ng tiÕn tr×nh vµ theo dâi chÆt chÏ ). - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ch¬i ( ®éng viªn lµ chñ yÕu ). NhËn xÐt th¸i ®é cña ng­êi tham dù vµ rót kinh nghiÖm. 4. C¸c h×nh thøc trß ch¬i th­êng sö dông trong giê häc vÇn. 4.1. Lo¹i 1: Trß ch¬i t« ch÷ trªn tranh + Môc ®Ých: NhËn ®­îc d¹ng ch÷ ghi ©m, ghi vÇn míi, ®äc tiÕng cã ©m(vÇn) míi. + C¸ch ch¬i: Mét hoÆc mét nhãm hai em dïng bót ch× mµu t« vµo ch÷ cã ©m hoÆc vÇn míi häc; sau khi t«, häc sinh ph¶i nãi râ « ch÷ ë h×nh vÏ nµo (gäi tªn con vËt, ®å vËt, ng­êi trong h×nh vÏ ) cã ch÷ ghi ©m (vÇn) míi. 5 häc sinh t« ®óng vµ xong sím sÏ chØ ®Þnh nãi kÕt qu¶ vµ nhËn th­ëng. + ChuÈn bÞ vµ tæ chøc: Gi¸o viªn sao chÐp h×nh ¶nh mét sè con vËt, ®å vËt, ng­êi...cã tªn gäi lµ tõ chøa ©m (vÇn) míi. Nªn sao c¶ mét vµi h×nh ¶nh cña ng­êi, vËt mµ tªn gäi kh«ng cã ©m, vÇn míi ®Ó häc sinh lùa chän. Ghi tªn gäi d­íi mçi h×nh, kÎ khung cho tõng ch÷ ghi mçi tªn gäi. Chôp c¸c h×nh nµy vµo mét trang giÊy råi nh©n b¶n cho mçi häc sinh hoÆc mét nhãm mét b¶n ®Ó ch¬i. Minh ho¹ bµi 12: i - a H×nh con ong H×nh c¸i l¸ H×nh ng· ba ®­êng H×nh ng«i nhµ ngãi ong l¸ ng· ba nhµ l¸ * Nªn dïng trß ch¬i nµy ë nh÷ng bµi ®Çu cña phÇn häc ©m vµ ch÷ c¸i. 4.2. Lo¹i 2: Trß ch¬i thi ghÐp vÇn, tiÕng,tõ. + Môc ®Ých: Nhí mÆt ch÷ ghi vÇn míi, ghÐp vÇn míi víi phô ©m ®Çu vµ thanh ®Ó t¹o tiÕng míi; ®äc tr¬n; nªu ý nghÜa cña tiÕng hoÆc tõ t×m ®­îc. + C¸ch ch¬i: Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinhch¬i ghÐp vÇn, tiÕng tõ, theo néi dung bµi häc, cã chó ý dÉn d¾t, më réng vèn tõ vµ vèn hiÓu biÕt cña häc sinh. * VÝ dô bµi 44: on - an, sau khi häc xong bµi GV cho häc sinh ghÐp tiÕng ngoµi bµi cã chøa vÇn on, vÇn an theo hai d·y ( d·y 1 ghÐp tiÐng chøa vÇn on, d·y 2 ghÐp tiÕng chøa vÇn an) vµo b¶ng gµi. HS ghÐp xong, GV yªu cÇu häc sinh tõng tæ g¾n tõ lªn b¶ng hái thªm ®Ó tõng em nªu râ tiªng t×m ®­îc cã trong tõ (hoÆc côm tõ) nµo, nh­: man (lan man), than (than ®¸), ®an (®an l­íi), gan (gan d¹), tan (tan häc), b¸n (b¸n hµng)...Tæ nµo ghÐp ®­îc nhiÒu tõ ®óngvµ hay sÏ lµ tæ chiÕn th¾ng. * Nªn tæ chøc cho c¶ líp cïng ch¬i, trß ch¬i nµy nªn dïng cho c¸c bµi häc ©m, vÇn míi ë cuèi tiÕt 2. 4.3. Lo¹i 3:Trß ch¬i h¸i hoa + Môc ®Ých: LuyÖn nhÈm ®¸nh vÇn nhanh ®Ó ®äc tr¬n c¶ tiÕng, c¶ tõ. dïng tõ ®É häc ®Ó t¹o tõ ng÷ hoÆc c©u ng¾n. + C¸ch ch¬i: HS tù chän cho m×nh mét b«ng hoa giÊy g¾n trªn cµnh råi tù gi¬ b«ng hoa ra ®äc tõ ghi ë mÆt giÊy phÝa trong. §äc xong häc sinh ph¶i nãi mét côm tõ hoÆc mét c©u trong ®ã cã c¸c tõ ®· häc. + ChuÈn bÞ vµ tæ chøc: C¾t kho¶ng 10 ®Õn 20 b«ng hoa giÊy g¾n vµo mét cµnh c©y,trªn mìi b«ng hoa ghi mét tõ cã ©m hoÆc vÇn míi häc. Sau khi häc sinh h¸i mét b«ng hoa th× cÇn ®æi vÞ trÝ g¾n b«ng hoa ®ã. * Nªn tæ chøc cho c¶ líp cïng ch¬i, trß ch¬i nµy nªn dïng cho c¸c bµi häc ©m, vÇn míi vµ c¸c bµi «n tËp. 4.4. Loai 4: trß ch¬i nh×n ra xung quanh + Môc ®Ých: Luyªn nhí vÇn míi, t×m nhanh c¸c tiÕng cã vÇn míi, ®äc vµ viÕt c¸c tiÕng, tõ ®ã. + C¸ch ch¬i: HS quan s¸t trong kh«ng gian líp häc xem cã ®å vËt nµo, ng­êi nµo, ch÷ viÕt nµo trªn t­êng, trªn b¶ng cã tõ chøa vÇn míi häc. ViÕt nh÷ng tõ t×m ®­îc lªn b¶ng ®en cña líp råi ®äc c¸c tõ nµy cho c¶ líp cïng nghe kÕt hîp víi viÖc chØ vËt hoÆc ng­êi mµ tõ ®ã gäi tªn. Ai t×m ®­îc nhiÒu tõ nhÊt sÏ ®­îc th­ëng. + ChuÈn bÞ vµ tæ chøc: Bè trÝ nhiÒu vËt, tranh ¶nh, h×nh vÏ nh÷ng ng­êi vµ vËt cã tªn gäi lµ tõ chøa vÇn míi häc treo trªn c¸c bøc t­êng cña líp häc. * Nªn tæ chøc cho c¶ líp cïng ch¬i, trß ch¬i nµy cã thÓ dïng ë c¸c bµi häc ©m, vÇn míi vµ bµi «n tËp. 4.5. Lo¹i 5: Trß ch¬i viÕt th­ + Môc ®Ých: LuyÖn tËp nh÷ng tõ chøa ©m, vÇn míi häc ®Ó t¹o lêi nãi; viÕt ra ®­îc mét c¸ch chÝnh x¸c. + C¸ch ch¬i: Nhãm 3-4 cïng ch¬i. Em ®Çu tiªn viÕt mét tiÕng cã nghÜa (cã thÓ lµ tõ ®¬n) vµo mét mÈu giÊy råi gÊp l¹i ®­a cho b¹n bªn c¹nh, b¹n nµy viÕt tiÕp mét hoÆc vµi tiÕng ë tr­íc hoÆc ë sau tõ ®· cã råi chuyÓn th­ cho b¹n cuèi cïng viÕt xong phÇn m×nh th× ghi c©u ®ã lªn b¶ng. Nhãm nµo cã c©u ®óng vµ dµi nhÊt sÏ ®­îc nhËn phÇn th­ëng. * Nªn tæ chøc cho c¶ líp cïng ch¬i. trß ch¬i nµy cã thÓ dïng ë c¸c bµi häc ©m, vÇn míi vµ bµi «n tËp hoÆc trong c¸c tiÕt ho¹t ®éng tËp thÓ. Trªn ®©y lµ minh ho¹ mét vµi trß ch¬i mµ t«i ®· ¸p dông. Trong qu¸ tr×nh ¸p dông t«i nhËn thÊy ®Ó trß ch¬i cã hiÖu qu¶, ngoµi viÖc chuÈn bÞ trß ch¬i th× viÖc lùa chän sao cho phï hîp víi néi dung bµi còng lµ ®iÒu quan träng. BiÖn ph¸p 4: VËn dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. 1. C¸c h×nh thøc tæ chøc luyÖn ®äc, luyÖn viÕt, luyÖn nãi trong tiÕt häc vÇn: 1.1. LuyÖn ®äc: §äc thµnh tiÕng (Trªn b¶ng líp, trong s¸ch gi¸o khoa, ë b×a ghÐp ch÷ hay ''b¶ng quay ©m - vÇn tiÕng''...),®äc nhÈm - ®äc thÇm (qua sö dông vë bµi tËp TiÕng ViÖt 1, trong SGK...), víi c¸c h×nh thøc: ®äc theo c¸ nh©n -theo tæ -theo nhãm - c¶ líp. 1.2. LuyÖn viÕt: ViÕt vµo b¶ng tay, viÕt trªn b¶ng líp, viÕt trong vë tËp viÕt. 1.3. LuyÖn nãi: Nãi c©u, nãi theo chñ ®Ò víi c¸c h×nh thøc: Nãi c¸ nh©n - nãi trong nhãm. 2. T¸c dông cña viÖc vËn dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc. - T¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho viÖc giao tiÕp, cho viÖc rÌn luyÖn 4 kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt (®äc, viÕt, nghe, nãi). - T¹o ®iÒu kiÖn cho mäi häc sinh ®Òu luyÖn ®äc, luyÖn viÕt, luyÖn nãi. - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em c¸ch lµm viÖc tËp thÓ theo nhãm, häc c¸ch phèi hîp víi b¹n bÌ trong häc tËp. - Häc sinh ®­îc luyÖn tËp kÜ n¨ng ®äc, viÕt theo nhiÒu h×nh thøc. - Chèng häc vÑt. - Ghi nhí b»ng nhiÒu gi¾c quan c¸ch ®äc, c¸ch viÕt gióp häc sinh kh«ng nhµm ch¸n vµ ghi nhí h¬n bµi häc. 3. Mét sè l­u ý khi tæ chøc c¸c h×nh thøc häc tËp. - CÇn kÕt hîp sö dông ®óng lóc, ®óng chç, tËn dông thÔ m¹nh cña mçi h×nh thøc häc tËp trong qu¸ tr×nh d¹y häc. - Tæ chøc d¹y häc theo nhãm chØ thÝch hîp víi c¸c néi dung häc tËp cÇn cã sù th¶o luËn, bµn b¹c... gi÷a häc sinh víi nhau. Tr¸nh l¹m dông chia nhãm mét c¸ch h×nh thøc, kh«ng cÇn thiÕt, kh«ng hiÖu qu¶, mÊt thêi gian. - Gi¸o viªn cÇn ®­a ra mÖnh lÖnh râ rµng (chia nhãm nhá, lín); giap viÖc cô thÓ cho tõng nhãm, ph©n c«ng nhiÖm vô cho c¸c em. * Ngoµi c¸c biÖn ph¸p trªn, t«i cßn sö dông h×nh thøc ®éng viªn, khen th­ëng: + Häc sinh tiÓu häc nãi chung vµ häc sinh líp 1 nãi riªng rÊt thÝch ®­îc khen. + H×nh thøc khen th­ën t¹o kh«ng khÝ líp häc than thiÖn, cëi më. + KÝch thÝch sù høng thó, ham häc h¬n ë c¸c em. + Gióp häc sinh tù tin h¬n trong häc tËp. §Ó ®éng viªn häc sinh tÝch cùc h¬n trong häc tËp, gi¸o viªn cÇn: - Kiªn trÝ, kiªn nhÉn trøoc nh÷ng vøng m¾c cña häc sinh. - CÇn thÓ hiÖn sù gÇn gòi v¬i häc sinh. - Lu«n cã th¸i ®é ghi nhËn nh÷ng tiÕn bé cña häc sinh. - §èi víi c¸c em kÐm, gi¸o viªn nªn l¾ng nghe vµ ®éng viªn c¸c em trÝnh bµy, tr¸nh n«n nãng. Khi c¸c em cã tiÕn bé vÒ mét mÆt nµo ®ã, gi¸o viªn khen ngay. Cã thÓ th­ëng b»ng h×nh thøc : TÆng cho b¹n mét trµng ph¸o tay ®Ó khÝch lÖ c¸c em. - §èi v¬i häc sinh Ýt nãi, thô ®éng gi¸o viªn nªn ®Æt c©u hái dÔ, ®éng viªn c¸c em cïng tham gia. Khi c¸c em tr¶ lêi ®­îc chØ cÇn mét ý nhá gi¸o viªn còng khen ngay vµ ®«ng viªn em ®ã tiÕp tôc ph¸t huy. - §èi víi c¸c em kh¸ giái nªn khuyÕn khÝch, gîi më b»ng nh÷ng c©u hái kh¸i qu¸t h¬n. - Gi¸o viªn nªn tæ chøc thi viÕt ch÷ ®Ñp theo th¸ng, treo bµi viÕt ®Ñp trªn líp ®Ó ®éng viªn c¸c em ®ã vµ c¸c em kh¸c còng lÊy ®ã lµm g­¬ng. Môc ®Ých cña gi¶i ph¸p: - Gióp häc sinh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt ( ®äc, viÕt, nghe, nãi). §Ó häc tËp vµ giao tiÕp trong c¸c m«i tr­êng ho¹t ®éng cña løa tuæi. - Th«ng qua viÖc d¹y häc TiÕng ViÖt gãp phÇn rÌn luyÖn c¸c thao t¸c t­ duy. - Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ TiÕng ViÖt; VÒ tù nhiªn , x· héi vµ con ng­êi; VÒ v¨n ho¸ , v¨n häc cña ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi . - Båi d­ìng t×nh yªu TiÕng ViÖt vµ thãi quen gi÷ g×n sù trong s¸ng, giµu ®Ñp cña TiÕng ViÖt, gãp phÇn h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa cho häc sinh. Môc tiªu d¹y TiÕng ViÖt ë TiÓu häc rÊt chó träng ®Õn viÖc h×nh thµnh kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt, do vËy viÖc h­íng dÉn häc sinh líp 1 c¸c kÜ n¨ng thùc hµnh TiÕng ViÖt ( §äc , viÕt , nghe , nãi) lµ ®iÒu rÊt quan träng. M« t¶ gi¶i ph¸p: Nguyªn lý cña gi¶i ph¸p: CÊu tróc cña qu¸ tr×nh d¹y TiÕng ViÖt cÇn rÌn luyÖn 4 kÜ n¨ng: - Nghe - nãi - §äc - ViÕt b. C¸c néi dung c«ng nghÖ chñ yÕu: Bèn b­íc cÇn rÌn luyÖn 4 kÜ n¨ng: - Nghe - nãi Nghe vµ nãi ®­îc c©u, nãi theo chñ ®Ò víi c¸c h×nh thøc: Nãi c¸ nh©n - nãi trong nhãm. - §äc: §äc thµnh tiÕng (Trªn b¶ng líp, trong s¸ch gi¸o khoa, ë b×a ghÐp ch÷ hay ''b¶ng quay ©m - vÇn tiÕng''...),®äc nhÈm - ®äc thÇm (qua sö dông vë bµi tËp TiÕng ViÖt 1, trong SGK...), víi c¸c h×nh thøc: ®äc theo c¸ nh©n -theo tæ -theo nhãm - c¶ líp. - ViÕt: ViÕt vµo b¶ng tay, viÕt trªn b¶ng líp, viÕt trong vë tËp viÕt, vë « li. Tõ thùc tiÔn d¹y häc vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu, t«i rót ra mét sè kÕt luËn sau: * §Ó häc sinh ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cÇn: + Sö dông ®å dïng d¹y häc cã hiÖu qu¶. + Tæ chøc trß ch¬i häc tËp. + Cã hÖ thèng c©u hái hîp lÝ. + Tæ chøc d¹y häc víi nhiÒu h×nh thøc, lµm cho líp häc thªm sinh ®éng + §éng viªn, khen th­ëng kÞp thêi. §Ó c¸c tiÕt d¹y thµnh c«ng gi¸o viªn ph¶i n¾m ch¾c môc ®Ých yªu cÇu bé m«n, ph¶i hiÓu t©m lÝ cña trÎ míi ®Õn tr­êng, ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o cho bµi d¹y cña m×nh. Khi thùc hiÖn ph¶i vËn dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc, c¸c h×nh thøc d¹y häc. b.KÕt qu¶ cña gi¶i ph¸p: Sau khi ¸p dông th­êng xuyªn c¸c biÖn ph¸p trªn, viÖc häc m«n TiÕng ViÖt cña häc sinh líp 1A2 tr­êng TiÓu häc thÞ trÊn Than Uyªn kÕt qu¶ ®¹t ®­îc nh­ sau: C¸c ®ît kiÓm tra §iÓm 9 + 10 §iÓm 7 +8 §iÓm 5 + 6 §iÓm 3+ 4 §iÓm 1 +2 §Çu n¨m 7 8 7 5 0 Gi÷ak× I 9 10 6 2 0 Cuèi k× I 13 11 3 0 0 §¸nh gi¸ gi¶i ph¸p: a.TÝnh míi vµ tÝnh s¸ng t¹o: b.Kh¶ n¨ng ¸p dông: TriÓn khai ®­îc ngay ë cÊp tiÓu häc. Cã kh¶ n¨ng ¸p dông ®¹i trµ . 6. Phô lôc minh ho¹: C¸c thuyÕt minh kh¸c:( Kh«ng cã) Ngµy 2 th¸ng 3 n¨m 2010 T¸c gi¶ Hoµng ThÞ Thu