Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng diễn đạt mạch lạc, biểu cảm cho trẻ 4 tuổi qua trò chơi đóng kịch

Lêi nãi ®Çu Nh»m x©y dùng nh÷ng con ng­êi vµ thÕ hÖ mÇm non kÕ thõa, g¾n boa víi lý t­ëng ®äc lËp chñ nghÜa x· héi. Cã ®¹o ®øc trong s¸ng cã ý thøc kiªn c­êng x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc, c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, gi÷ g×n vµ ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa cña d©n téc cn¨ng lùc tiÕp thu tinh hoa v¨n hãa nh©n lo¹i ph¸t huy tiÒm n¨ng cña d©n téc vµ con ng­êi VÖt Nam, cã ý thøc céng ®ång vµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña c¸ nh©n, lµm chñ tri thøc khoa häc vµ c«ng nghiÖp, cã tÝnh tæ chøc kû luËt, søc kháe vµ nh÷ng kÕ thõa x©y dùng chñ nghÜa x· héi. ChÝnh v× n¾m ®­îc t­ t­ëng chØ ®¹o ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o con ng­êi trong thêi kú c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc ngµnh häc mÇm non ®· ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn toµn diÖn cho trÎ, nh÷ng mÇm non t­¬ng lai cña ®Êt n­íc. Mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña tr­êng mÇm non lµ ph¸t triÓn ng«n ng÷, d¹y trÎ tËp nãi lµm c¬ së tiÕp thu trÝ thøc sau nµy ë c¸c bËc kh¸c. ChÝnh v× vËy thÊy ®­îc tÇm quan träng trong viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ ë tr­êng mÉu gi¸o ®Æc biÖt lµ løa tuæi mÉu gi¸o 4 tuæi khi nhËn ®Ò tµi nµy víi tr¸ch nhiÖm cña ng­êi gi¸o viªn mÇm non t­¬ng lai em muèn ®ãng gãp mét phÇn hiÓu biÕt cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ ®Æc biÖt ph­¬ng ph¸p d¹y nãi n¨ng l­u lo¸t biÓu c¶m cña trÎ qua viÖc ®ãng kÞch . §Ò tµi gåm 3 phÇn: PhÇn 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung PhÇn 2: Néi dung PhÇn 3: KÕt luËn Qua viÖc t×m tµi liÖu tham kh¶o vµ sù h­íng dÉn cña thÇy gi¸o §inh Hång Th¸i cho ®Õn nay em ®· hoµn thµnh xong ®Ò tµi, tuy nhiªn vÒ kh¶ n¨ng kinh nghiÖm vµ vèn hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ nªn trong qu¸ tr×nh lµm ®Ò tµi cßn nhiÒu sai sãt mong thÇy cïng c¸c b¹n ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PhÇn i Nh÷ng vÊn ®Ò chung I / Lý do chän ®Ò tµi. ViÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ ,rÌn luyÖn kh¼ n¨ng diÔn ®¹t l­u lo¸t, biÓu c¶m cho trÎ 4 tuæi th«ng qua viÖc d¹y trÎ ®ãng kÞch lµ mét ho¹t ®éng thiÕt thùc gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc gi¸o dôc toµn diÖn cho trÎ vÒ c¸c mÆt: §¹o ®øc, trÝ tuÖ, lao ®éng, thÓ chÊt, thÈm mü . Ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ th«ng qua viÖc d¹y trÎ ®ãng kÞch chÝnh lµ gióp trÎ nãi ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p vµ diÔn ®¹t m¹ch l¹c, gióp trÎ diÔn ®¹t ng«n ng÷ biÓu c¶m, lµm phong phó vèn tõ cña trÎ. Cung cÊp cho trÎ nh÷ng tri thøc ®¬n gi¶n, cã hÖ thèng c©u tõ vµ c¸c ph­¬ng thøc diÔn ®¹t t×nh c¶m cña ng«n ng÷ dùa trªn hai c¬ së sau. 1. C¬ së lÝ luËn Ng«n ng÷ ®ãng vai trß hÕt søc quan träng, ng«n ng÷ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó giao tiÕp cña con ng­êi. ChÝnh v× vËy, ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÉu gi¸o nãi chung vµ rÌn luyÖn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c , biÓu c¶m qua viÖc d¹y trÎ 4 tuæi ®ãng kÞch nãi riªng lµ rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng . Ng«n ng÷ ph¸t triÓn th× trÎ míi thÊy hÕt ®­îc vÎ ®Ñp ®a d¹ng cña cuéc vµ thÕ giíi xung quanh, h¬n thÕ n÷a nã gãp phÇn hoµn thiÖn ng«n ng÷ cho trÎ t¹o nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng nhËn thøc sau nµy. 2. C¬ së thùc tiÔn Ng«n ng÷ cña trÎ ph¸t triÓn ch­a ®ång ®Òu, trÎ ch­a thÓ hiÖn ®­îc ý cña m×nh, ch­a thÓ hiÖn ®óng ng÷ ®iÖu, s¾c th¸i, cö chØ cña lêi nãi: nãi ª a, ph¸t ©m ngäng, dïng tõ sai, nãi kh«ng ®ñ c©u, ®ñ ý. Ng«n ng÷ diÔn ®¹t cßn lén xén, ch­a l« gic . Nh÷ng trÎ nhót nh¸t Ýt tiÕp xóc, kÐm hiÕu ®éng, vèn tõ h¹n chÕ nghÌo nµn, nªn diÔn ®¹t c©u tõ thÓ hiÖn ng÷ ®iÖu cßn kÐm. Bëi vËy t«i chän ®Ò tµi “ Mét sè biÖn ph¸p rÌn luyÖn kü n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c, biÓu c¶m cho trÎ 4 tuæi qua trß ch¬i ®ãng kÞch” ®Ó nghiªn cøu . II /Môc ®Ých cña ®Ò tµi. Môc ®Ých cña em khi nghiªn cøu ®Ò tµi nµy lµ muèn t×m ra ph­¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó gióp trÎ ph¸t ©m ®óng, nãi ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p c©u, nh»m gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷. Th«ng qua trß ch¬i d¹y trÎ ®ãng kÞch sÏ gióp trÎ cã kh¶ n¨ng diÔn ®¹t tr«i ch¶y, m¹ch l¹c vµ biÓu c¶m. §ã chÝnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch cho trÎ. III / NhiÖm vô T×m hiÓu thùc tÕ T×nh h×nh ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ ë ®é tuæi mÉu gi¸o nhê tr­êng mÇm non Hµ Phong- thµnh phè H¹ Long- QN 2.T×m hiÓu nguyªn nh©n. Nguyªn nh©n t¹i sao ng«n ng÷ cña trÎ cßn bÞ h¹n chÕ 3.§Ò ra ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó gióp trÎ cã kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c, biÓu c¶m . Ph­¬ng ph¸p tæ chøc d¹y trÎ trß ch¬i ®ãng kÞch lµ mét ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó gióp trÎ cã kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c biÓu c¶m IV / Gi¶ thuyÕt khoa häc . NÕu lùa chän vµ sö dông mét sè biÖn ph¸p hîp lÝ th× sÏ rÌn luyÖn ®­îc kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c cho trÎ. V / §èi t­îng nghiªn cøu Kh¶ n¨ng diÔn ®¹t, høng thó cña trÎ trong qu¸ tr×nh tæ chøc cho trÎ ch¬i trß ch¬i ®ãng kÞch ë líp mÉu gi¸o nhì VI / Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu tµi liÖu Nghiªn cøu tµi liÖu t©m lý häc vµ gi¸o dôc häc ®Ó hiÓu ®­îc ®Æc ®iÓm t©m lý vµ ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ 4 tuæi. 2. Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm - Ph­¬ng ph¸p quan s¸t - Ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i - Ph­¬ng ph¸p pháng vÊn ( trao ®æi víi gia ®×nh víi trÎ) - Ph­¬ng ph¸p ®äc kÓ diÔn c¶m - Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh ®ãng kÞch 3. Ph­¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc VII / Ph¹m vi nghiªn cøu Líp mÉu gi¸o 4 tuæi cña tr­êng mÇm non Hµ Phong VIII / Thêi gian nghiªn cøu Thêi gian nhËn ®Ò tµi Thêi gian hoµn thµnh ®Ò c­¬ng Thêi gian hoµn thµnh ®Ò tµi. PhÇn ii. Néi dung Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ ®ãng kÞch I /Kh¸i niÖm: KÞch lµ mét lo¹i h×nh nghÖ thuËt tæng hîp bao gåm nghÖ thuËt v¨n häc vµ nghÖ thuËt s©n khÊu. KÞch tËp trung khai th¸c nh÷ng m©u thuÉn xung ®ét cña cuéc sèng ( gäi lµ kÞch tÝnh). Mét vë kÞch ®­îc c«ng diÔn sÏ l­u l¹i l©u nhÊt trong lßng kh¸n gi¶ lµ vë kÞch cã kÞch tÝnh tËp trung cao nhÊt. II /Néi dung ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ ®ãng kÞch - C« ph¶i chän nh÷ng truyÖn hÊp dÉn, cã kÞch tÝnh, cã nhiÒu m©u thuÉn xung ®ét qua lêi ®èi tho¹i cña c¸c nh©n vËt - Gióp trÎ hiÓu t¸c phÈm + C« ph¶i kÓ t¸c phÈm nhiÒu lÇn mét c¸ch diÔn c¶m, ®Æc biÖt chó ý thÓ hiÖn s¾c th¸i kh¸c nhau cña ng«n ng÷ ®èi tho¹i gi÷a c¸c nh©n vËt. + C« ph¶i ®µm tho¹i víi trÎ vÒ néi dung chi tiÕt cña t¸c phÈm, gi¶i thÝch thªm vÒ tÝnh c¸ch nh©n vËt, nÕu cã ®iÒu kiÖn cho trÎ xem tranh minh häa thªm ®Ó t¨ng t­ liÖu cho trÝ t­ëng t­îng nghÖ thuËt cña trÎ, gióp trÎ h×nh dung râ nÐt d¸ng ®iÖu, ng«n ng÷ cña nh©n vËt. - Dùng c¶ch vµ luyÖn tËp + C« chuÈn bÞ mét sè ®å dïng, ®å ch¬i phôc vô cho vë kÞch + C« viÕt kÞch b¶n: Suy nghÜ vÒ néi dung h­íng dÉn trÎ, c¸ch hãa trang cho nh©n vËt, trang trÝ n¬i sÏ biÓu diÔn, tr×nh tù hµnh ®éng cña c¸c nh©n vËt, néi dung lêi dÉn truyÖn , lêi b×nh, phÇn minh häa thªm b»ng h¸t hoÆc móa (nÕu cÇn) ®Ó bæ xung cho viÖc thÓ hiÖn tÝnh c¸ch c¸c nh©n vËt. + C« ph©n vai cho trÎ vµ gióp trÎ hiÓu vai ®ãng , d¹y trÎ häc thuéc lêi tho¹i kÕt hîp vµ khÝch lÖ ®éng viªn trÎ. §ång thêi c« chó ý ph¸t hiÖn, ®¸nh gi¸ cao nh÷ng s¸ng t¹o ®éc ®¸o cña trÎ trong sù thÓ hiÖn. - Hãa trang vµ biÓu diÔn + C« hãa trang cho trÎ b»ng c¸ch lµm c¸c lo¹i mò móa ( thá, dª, gµ, gÊu, sãi, c¸o …) ®Ó biÓu thÞ c¸c con vËt vµ chän c¸ch ¨n mÆc phï hîp tõng vai diÔn. Bµi trÝ s©n khÊu ®¬n gi¶n nh­ng phï hîp víi néi dung cña truyÖn + C« tæ chøc cho tõng nhãm biÓu diÔn theo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. Cho c¸c ch¸u nhËn xÐt nhãm nµo diÔn tèt cã khen th­ëng kÞp thêi. KÕt thóc giê ®ãng kÞch, c« nhËn xÐt kÕt qu¶ ë mçi vai diÔn cña trÎ, chó ý nhËn xÐt mÆt biÓu c¶m trong cö chØ lêi nãi, hµnh ®éng cña c¸c nh©n vËt mµ ch¸u ®ãng. + Chän nh÷ng trÎ diÔn tèt ®Ó ®i tr×nh diÔn vµo c¸c héi diÔn. III /ý nghÜa §©y lµ mét kiÓu häc tËp mang tÝnh chÊt trß ch¬i mµ trÎ v« cïng høng thó. Qua trß ch¬i d¹y trÎ ®ãng kÞch sÏ gãp phÇn gióp trÎ diÔn ®¹t m¹ch l¹c , biÓu c¶m , tõ ®ã sÏ thóc ®Èy kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ. Bëi v× khi trÎ ®ãng kÞch th× b¾t buéc trÎ ph¶i thuéc lêi tho¹i vµ diÔn ®¹t l¹i mét c¸ch l­u lo¸t, biÓu c¶m ®óng víi tÝnh c¸ch vµ s¾c th¸i t×nh c¶m cña nh©n vËt mµ trÎ ®ãng Ch­¬ng II. T×m hiÓu thùc tr¹ng I. Kh¶o s¸t ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng cña trÎ. + Sè trÎ ®­îc kh¶o s¸t : 25 ch¸u + Néi dung kh¶o s¸t 1. Ph¸t ©m: - Sè trÎ ph¸t ©m t­¬ng ®èi chuÈn, 10 ch¸u = 40% - Sè trÎ ph¸t ©m ngäng: 15 ch¸u = 60% 2. TËp tr¶ lêi c©u hái - Sè trÎ nãi ®­îc c©u dµi vµ diÔn ®¹t l­u lo¸t: 8 ch¸u =32% - Sè trÎ nãi ®­îc 7-10 tõ : 10 ch¸u = 40% - Sè trÎ nãi ®­îc c©u 4-7 tõ : 7 ch¸u =28% 3. TËp ®ãng kÞch : - Sè trÎ biÕt thÓ hiÖn tÝnh c¸ch, diÔn ®¹t theo néi dung c¸c nh©n vËt trong truyÖn mµ trÎ nhËp vai : 8 ch¸u = 32% - Sè trÎ nhËn biÕt vµ nãi ®­îc tªn c¸c nh©n vËt trong truyÖn nh­ng h¹n chÕ vÒ c¸ch diÔn ®¹t : 12 ch¸u = 48% - Sè trÎ kh«ng biÕt c¸ch diÔn ®¹t tÝnh c¸ch cña nh©n vËt khi nhËp vai: 5 ch¸u = 20% II. §Æc ®iÓm cña líp. Sau khi ®· kh¶o s¸t kh¶ n¨ng cña häc sinh t«i ph¶i ph©n lo¹i ®èi t­îng trong líp ®Ó n¾m ®­îc t×nh h×nh thùc tÕ t×m hiÓu vµ gi¸o dôc mét sè trÎ c¸ biÖt. §¸ng l­u t©m lµ mét sè trÎ ch­a qua líp nhµ trÎ vµ mÉu gi¸o bÐ, sèng ë gia ®×nh ®­îc mäi ng­êi chiÒu chuéng, thÝch g× lµ ®ßi b»ng ®­îc, kh«ng cã kû luËt khu«n phÐp nh­ ë tr­êng mÇm non. V× thÕ sè trÎ nµy sÏ lµm cho gi¸o viªn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong qu¸ tr×nh rÌn luyÖn tõ nÒ nÕp, thãi quen ®Õn nhËn thøc. Ngoµi ra mét sè trÎ ®· qua mÉu gi¸o nh­ng vÉn cßn h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t khi nhËp vai nh­ 5 ch¸u c¸ biÖt: Thµnh, C­êng, Nhung, H»ng III. §Æc ®iÓm ng«n ng÷ cña trÎ ë líp - Th«ng qua viÖc kh¶o s¸t ban ®Çu, t«i thÊy sè trÎ trong líp cã kh¶ n¨ng ph¸t ©m t­¬ng ®èi chuÈn cßn chiÕm 1 tØ lÖ thÊp, sè trÎ ph¸t ©m ngäng chiÕm tØ lÖ cao h¬n. Sè trÎ nãi ®­¬c c©u nhiÒu tõ cßn Ýt, do ®ã sè ch¸u cã kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c, biÓu c¶m khi nhËp vai míi ®¹t 32 %. ChÝnh v× thÕ t«i thÊy cÇn ph¶i t×m ra biÖn ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cña líp vÒ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ng«n ng÷ - §iÒu tr­íc tiªn t«i ph¶i ®iÒu tra b»ng c¸ch sö dông ph­¬ng ph¸p quan s¸t trÎ, nÕu thÊy trÎ ph¸t ©m sai c« ph¶i söa kÞp thêi cho trÎ, cã thÓ cho trÎ tr¶ lêi theo yªu cÇu cña c«. Tõ ®ã mµ trÎ biÕt ®­îc c¸ch phat ©m ®óng vµ n¾m ®­îc c¸ch diÔn ®¹t ý hiÓu cña m×nh ®Õn ng­êi kh¸c. - KÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i: C« dïng nh÷ng c©u hái phï hîp víi trÎ, tr¸nh c©u hái qu¸ nÆng ®èi víi trÎ, tr¸nh tr¶ lêi “ cã” hoÆc “ kh«ng” sÏ kh«ng cô thÓ. C¸ch tèt nhÊt lµ hái trÎ vÒ nh÷ng ©m mµ trÎ hay nãi sai vµ cho trÎ nãi hÕt c©u xem kh¶ n¨ng cña trÎ nh­ thÕ nµo? bao nhiªu % trÎ nãi ®óng, bao nhiªu % trÎ nãi sai - KÕt qu¶ ®iÒu tra: 40% trÎ nãi ®óng 60 % trÎ nãi sai PhiÕu ®iÒu tra Hä vµ tªn Ngµy th¸ng N¨m sinh Kh¶ n¨ng ph¸t ©m vµ nãi c©u dµi cã tõ khã Ghi Chó Ch÷ Tõ C©u L N Qu¶ lª Qu¶ na Nãi c©u dµi vµ diÔn ®¹t l­u lo¸t L­u TuÊn Giang 20/5/2001 - - - - - §inh Kh¸nh Linh 2/1/2001 + + + + + +®óng Vò ThÞ Th­¬ng 23/2/2001 + + + + + Ng Quèc Trung 16/11/2002 - - - - - - sai Ph¹m D­¬ng 16/12/2001 + + + + + Ng ngäc C­êng 7/4/2002 - - - - - Ngäc Thóy H»ng 9/5/2001 - - - - - Vò Q H­¬ng 13/9/2001 + + + + + Bïi Duy QuÝ 18/12/2001 - - -- - - Phan Hg Nhung 5/1/2001 - - - - PhiÕu ®iÒu tra kh¶ n¨ng ph¸t ©m vµ diÔn ®¹t cña trÎ Ch­¬ng III. Nguyªn nh©n Nguyªn nh©n dÉn ®Õn ng«n ng÷ cña trÎ bÞ h¹n chÕ: t×m hiÓu gia ®×nh. - Nh÷ng trÎ ®Õn tr­êng mÇm non hÇu hÕt chñ yÕu lµ c«ng nh©n, bu«n b¸n, phÇn nhá lµ trÝ thøc. V× ®iªï kiÖn ®i lµm ca, kÝp c¨ng th¼ng, mÖt mái, céng víi c«ng viÖc néi trî hµng ngµy nªn hÇu nh­ gia ®×nh ®Òu phã mÆc cho nhµ tr­êng.Cã quan t©m ch¨ng n÷a chØ lµ viÖc ¨n uèng, may mÆc, hoÆc mua nh÷ng lo¹i ®å ch¬i ®¾t tiÒn cho trÎ ch¬i. MÆt kh¸c nhiÒu gia ®×nh ch­a nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña bËc häc mÇm non, v× vËy ch­a quan t©m ®Õn viÖc häc tËp cña con ë tr­êng. Cã gia ®×nh kh«ng cho con ®i häc mÉu gi¸o dÉn ®Õn viÖc ng«n ng÷ cña trÎ bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. * T×m hiÓu ë tr­êng: NhiÒu khi cßn ch­a chó träng ®Õn viÖc luyÖn ph¸t ©m cho trÎ mét c¸ch ®ång ®Òu. Trong giê chØ gäi ®­îc mét sè Ýt trÎ ®µm tho¹i cïng c«. Ch­a chó ý gi¸o dôc båi d­ìng häc sinh c¸ biÖt Ch­¬ng IV: ®Ò ra kÕ ho¹ch gi¸o dôc Thêi gian Néi dung Ph­¬ng ph¸p 5 /2 -> 10/2 - §iÒu tra kh¶ n¨ng ph¸t ©m vµ nãi cña trÎ - Sè trÎ ph¸t ©m t­¬ng ®èi chuÈn = 40% - Sè trÎ ph¸t ©m ngäng = 60% - Quan s¸t - §µm tho¹i 11 -> 17/2 - Cho trÎ tËp nãi c©u cã 4- 7 tõ - §µm tho¹i 18 -> 25/2 - Cho trÎ nãi c©u7 -10 tõ - §µm tho¹i 26/2 ->1/3 - Cho trÎ nãi c©u dµi vµ diÔn ®¹t m¹ch l¹c - ®äc, kÓ diÔn c¶m 5/3-> 8/4 RÌn luyÖn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c biÓu c¶m cho trÎ Thùc hµnh: d¹y trÎ ®ãng kÞch Ch­¬ng V Ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ nãi n¨ng m¹ch l¹c I / Nh÷ng vÊn ®Ò chung: Ng«n ng÷ cã mét vai trß rÊt lín ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch cho trÎ v× ng«n ng÷ quan träng nhÊt cña con ng­êi cã thÓ hiÓu biÕt lÉn nhau. Trong giao tiÕp trÎ sö dông ng«n ng÷ cña m×nh ®Ò tr×nh bµy ý nghÜa t×nh c¶m hiÓu biÕt cña m×nh víi mäi ng­êi xung quanh. Nhê cã ng«n ng÷ mµ trÎ hiÓu biÕt ®­îc nh÷ng lêi gi¶i thÝch, gîi ý cña ng­êi lín, nªn ho¹t ®éng trÝ tuÖ c¸c thao t¸c t­ duy ngµy cµng hoµn thiÖn, kÝch thÝch trÎ tÝch cùc ho¹t ®éng trÝ tuÖ. VD trÎ biÕt x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®å vËt so víi c¸c h­íng cña b¶n th©n, hay cña b¹n vµ ®èi t­îng kh¸c: trªn, d­íi, tr­íc, sau, ph¶i, tr¸i. Th«ng qua ng«n ng÷ , nhËn thøc ®­îc c¸i hay,. C¸i ®Ñp ë thÕ giíi xung quanh m×nh , bøc tranh thiªn nhiªn ®Çy mµu s¾c rùc rì: “b«ng hoa lung linh trong n¾ng” kh¬i gîi cho ph¸t huy khiÕu thÈm mü vèn cã ë trÎ, ng«n ng÷ ®ãng vai trß rÊt lín trong viÖc ®iÒu chØnh nh÷ng hµnh vi vµ viÖc lµm cña trÎ, ph¸t triÓn nh©n c¸ch cho trÎ. II /Ph­¬ng ph¸p Ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ nãi n¨ng m¹ch l¹c, biÓu c¶m lµ luyÖn cho trÎ nãi ®óng cÊu tróc cña c©u TiÕng ViÖt, lêi nãi cã néi dung th«ng b¸o ®Çy dñ, l« gic cã h×nh ¶nh, khi nãi diÔn ®¹t râ rµng, ng¾t nghØ giäng ®óng chç, giäng nãi cã s¾c th¸i biÓu c¶m . §Ó viÖc d¹y trÎ nãi n¨ng l­u lo¸t, biÓu c¶m ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao nhÊt chóng ta cÇn phèi hîp sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau: 1. Ph­¬ng ph¸p x©y dùng mÉu c©u: X©y dùng mÉu c©u lµ h­íng dÉn cho trÎ nãi theo c¸ch m« h×nh TiÕng ViÖt, khi x©y dùng mÉu c©u ph¶i chuÈn mùc c¸c mÉu c©u cã néi dung ®¬n gi¶n dÔ hiÓu, cã cÊu tróc ng÷ ph¸p ®óng, tõ ng÷ chÝnh x¸c. Nh­ng ®Ó trÎ hiÓu ®­îc vµ nãi ®­îc nh÷ng c©u ®¬n gi¶n th× ph¶i lµm mÉu, giíi thiÖu mÉu c©u cho trÎ b»ng c¸ch ®Æt c¸c c©u hái trong c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i häc tËp. Vd: Trong giê kÓ chuyÖn c« cã thÓ ®Æt ra nhiÒu c©u hái mÉu C« hái: c« võa kÓ cho líp m×nh nghe chuyÖn g×? TrÎ tr¶ lêi: “ th­a c« c« võa kÓ cho líp m×nh nghe c©u chuyÖn hai anh em” C« hái: ng­êi anh lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? TrÎ tr¶ lêi: “ th­a c« ng­êi anh lµ ng­êi ch¨m chØ chÞu khã lao ®éng ¹” Trong giê t×m hiÓu m«i trõ¬ng xung quanh: “Lµm quen víi con vËt nu«i trong gia ®×nh cã 4 ch©n ®Î con”c« ®Æt ra nhiÒu mÉu c©u hái kÕt hîp víi ®å dïng trùc quan sinh ®éng: tranh ¶nh, ®å ch¬i g©y høng thó l«i cuèn trÎ chó ý: C« ®äc c©u th¬ vÒ con vËt: Vd: Con g× ¨n no….. ph× phß TrÎ ®o¸n con lîn, c« ®­a tranh con l¬n hái trÎ “ con lîn cã mÊy ch©n” TrÎ tr¶ lêi “ th­a c« con lîn cã 4 ch©n” c« hái “ con lîn kªu nh­ thÕ nµo. TrÎ tr¶ lêi “ Nã kªu ôt Þt” §èi víi nh÷ng trÎ nãi sai tõ, c« cÇn cung cÊp nh÷ng tõ ®óng bæ xung tõ cßn thiÕu nh¾c l¹i. Vd: “ ít cay mÑ l¾m” ®©y lµ c©u võa thiÕu tõ, lén xén tõ. C« nãi l¹i cho trÎ nghe: “ MÑ ¬i ít cay l¾m”, c« cho trÎ nh¾c l¹i. Nh­ vËy trong qu¸ tr×nh giao tiÕp víi trÎ c« ®· d¹y trÎ nãi ®óng cÊu tróc c©u vµ diÔn ®¹t m¹ch l¹c . 2.LuyÖn qua ®äc kÓ diÔn c¶m . §©y lµ ph­¬ng ph¸p gióp trÎ nãi ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p vµ diÔn ®¹t m¹ch l¹c , biÓu c¶m mét c¸h nhanh chãng vµ hiÖu qu¶. C« h­íng dÉn trÎ kÓ l¹i c¸c t¸c phÈm v¨n häc mµ trÎ ®· ®­îc nghe c« ®äc kÓ diÔn c¶m nhiÒu lÇn nh»m cho trÎ lµm quen vµ b¾t ch­íc c¸ch sö dông c©u, tõ c¸ch diÔn ®¹t m¹ch l¹c , biÓu c¶m cña ng«n ng÷ nghÖ thuËt .TrÎ ®­îc luyÖn c¸ch thÓ hiÖn nh÷ng c¶m xóc ®èi víi t¸c phÈm b»ng lêi kÓ diÔn c¶m Vd; TiÕt kÓ chuyÖn : “Dª con nhanh trÝ” c« kÓ diÔn c¶m lÇn mét xong, c« giíi thiÖu tranh cho trÎ xem vµ hái trÎ : C«: c¸c con quan s¸t xem c« cã bøc tranh vÏ g× ®©y? TrÎ: con th­a c« , bøc tranh vÐ dª mÑ vµ c¸c dª con ¹. Khi hái trÎ xong, c« tiÕn hµnh kÓ cho trÎ nghe, võa kÓ c« võa chØ vµo tranh ®Ò cho trÎ quan s¸t. ( Nh÷ng bøc tranh vÒ ®å vËt th× c« ph¶i h­íng dÉn trÎ quan s¸t gäi tªn, mµu s¾c, ®Æc ®iÓm, cÊu t¹o, t¸c dông) khi c« kÓ mÉu, cÇn ph¶i kÓ râ rµng, chÝnh x¸c theo tr×nh tù l« gic ®Ó trÎ n¾m ®­îc néi dung vµ c¸c kÓ. Khi cho trÎ tù kÓ l¹i th× c« cÇn khuyÕn khÝch trÎ kÓ vµ söa nh÷ng c©u ch­a chÝnh x¸c. 3.LuyÖn qua trß ch¬i: H×nh thøc trß ch¬i gióp trÎ béc lé nhiÒu kh¶ n¨ng ng«n ng÷ cña m×nh ®ång thêi kÝch thÝch trÎ ph¶i v­¬n lªn trong viÖc ph¶i sö dông ng÷ ®iÖu ®Ó diÔn ®¹t cho nh÷ng ng­êi xung quanh cã thÓ hiÓu nguyÖn väng, ý kiÕn cña m×nh. Tæ chøc trß ch¬i häc tËp víi néi dung ng«n ng÷, cñng cè vµ më réng vèn tõ. Ngoµi ra trß ch¬i cßn mang tÝnh nghÖ thuËt cao, th­êng t¸i hiÖn l¹i h×nh t­îng vµ hµnh ®éng cña c¸c nh©n vËt, khi ch¬i trß ch¬i ®ãng kÞch trÎ nãi b»ng ng«n ng÷ d©n gian cã néi dung phong phó vµ ®Çy søc diÔn c¶m tõ ®ã gióp trÎ ®­îc c¶m thô sù giµu cã cña ng«n ng÷, n¾m ®­îc ph­¬ng tiÖn thÓ hiÖn ng«n ng÷ lÜnh héi ®­îc sù phong phó cña tiÕng mÑ ®Î, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ, khi cho trÎ ®ãng kÞch c« cÇn chän nh÷ng truyÖn cã néi dung kÞch tÝnh cao, m©u thuÉn ngµy cµng ph¸t triÓn ®Õn ®iÓm ®Ønh, tõ ®ã c« kÓ diÔn c¶m nhiÒu lÇn ®µm tho¹i víi trÎ. §Æc biÖt c« nhÊn m¹nh ng÷ giäng cña nh©n vËt gióp trÎ lµm theo vai ®ãng nh©n vËt trong kÞch. Khi trÎ ®ãng c« cÇn söa cho trÎ tõng c©u , tõ ng÷ gióp trÎ nãi n¨ng râ rµng m¹ch l¹c vµ biÓu c¶m th× vë kÞch míi l«i cuèn hÊp dÉn hoµn thiÖn cô thÓ khi d¹y trÎ ®ãng kÞch ®­îc tiÕn hµnh 4 b­íc. B­íc 1. C« chän chuyÖn hÊp dÉn cã tÝnh kÞch B­íc 2. Gióp trÎ hiÓu n«Þ dung chi tiÕt cña truyÖn , ®Æc biÖt c« nhÊn m¹nh ng÷ ®iÖu giäng cña nh©n vËt B­íc 3. Dùng c¶nh , luyÖn tËp C« chuÈn bÞ mét sè phong c¶nh vÏ phï hîp víi néi dung kÞch ( t¹o mét gãc s©n khÊu, c« ph©n vai cho trÎ, gióp cho trÎ hiÓu vai ®ãng thuéc lêi nãi nh©n vËt ph¶i biÕt kÕt hîp ®éng t¸c hç trî, cö chØ, ¸nh m¾t ( c« ph¶i d¹y cho trÎ ) c« lµ ng­êi dÉn truyÖn trÎ biÕt phèi hîp c¸c vai phï hîp víi lêi dÉn cña c« nh¾c trÎ lµm ®óng , ch­a ®óng khen gîi trÎ. B­íc 4. Hãa trang vµ biÓu diÔn Khi trÎ tËp thµnh th¹o c¸c vai ®· biÕt phèi hîp nhuÇn nhuyÔn: c« hãa trang nh©n vËt b»ng c¸ch cho trÎ ®éi mò con vËt, trang trÝ quÇn ¸o, cã ®iªï kiÖn mÆc quÇn ¸o gièng con vËt thËt mét sè trÎ ®ãng vai cã b«ng hoa ®éi mò hoa ( ®Ó c¶ líp cïng ®­îc ®ãng, c« tæ chøc cho tõng nhãm biÓu diÔn theo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau) Ch­¬ng VI. ¸p dông ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ ®ãng kÞch vµo viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho trÎ I / Ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ ®ãng kÞch ( 4 b­íc) 1. B­íc 1: Chän t¸c phÈm C« chän truyÖn hÊp dÉn, cã kÞch tÝnh , cã nhiÒu m©u thuÉn xung ®ét qua lêi ®èi tho¹i cña c¸c nh©n vËt 2. B­íc 2: Gióp trÎ hiÓu t¸c phÈm - C« ph¶i kÓ diÔn c¶m t¸c phÈm nhiÒu lÇn - C« ®µm tho¹i víi trÎ vÒ néi dung chi tiÕt cña truyÖn, ®Æc biÖt lµ c« nhÉn m¹nh ng÷ ®iÖu giäng nãi cña c¸c nh©n vËt 3. B­íc 3: Dùng c¶ch vµ luyÖn tËp: - C« chuÈn bÞ mét sè c©y vÏ trang trÝ c©y cèi hoa lµ t¹o nªn mét gãc s©n khÊu ®Ó trÎ høng thó - C« chuÈn bÞ nh÷ng ®å dïng, ®å ch¬i phôc vô cho vë kÞch - C« ph©n vai cho trÎ vµ gióp trÎ hiÓu vai ®ãng, thuéc lêi tho¹i, biÕt kÕt hîp nh÷ng ®éng t¸c minh häa ( cö chØ, ¸nh m¾t) - C« dÉn truyÖn ®Ó trÎ phèi hîp c¸c vai víi nhau. C« söa sai uèn n¾n kÞp thêi cho trÎ nÕu trÎ lµm sai, c« khen gîi nh÷ng ch¸u lµm ®óng, chó ý ph¸t hiÖn ®¸nh gi¸ cao nh÷ng s¸ng t¹o ®éc ®¸o cña trÎ trong sù thÓ hiÖn . 4. B­íc 4: Hãa trang vµ biÓu diÔn. - Khi trÎ ®· tËp thµnh th¹o c¸c vai vµ biÕt phèi hîp nhuÇn nhuyÔn th× cho c¸c ch¸u ®éi mò cã h×nh thá, dª, gÊu, gµ, sãi, chim… ®Ó biÓu thÞ c¸c con vËt. Cho c¸c ch¸u cßn l¹i ®ãng vai hoa, nh÷ng c¸i c©y… - C« tæ chøc cho tõng nhãm biÓu diÔn theo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau ( trong giê häc, ho¹t ®éng vui ch¬i buæi chiÒu…) Lóc ®Çu c« nªn chän nh÷ng ch¸u cã kh¶ n¨ng vµ m¹nh b¹o lªn diÔn, sau ®ã míi khuyÕn khÝch nh÷ng ch¸u cßn nhót nh¸t tham gia, gióp trÎ béc lé nh÷ng n¨ng lùc nghÖ thuËt cña b¶n th©n. KÕt thóc giê ®ãng kÞch c« cho c¸c ch¸u nhËn xÐt xem nhãm nµo diÔn tèt, c« nhËn xÐt mçi vai cña trÎ, trÎ nµo diÔn tèt nªn cã khen th­ëng kÞp thêi ®Ó khuyÕn khÝch. II / ¸p dông ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ ®ãng kÞch vµo viÖc rÌn luyÖn kü n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c cho trÎ. Tæ chøc d¹y trÎ ®ãng kÞch gióp trÎ t¸i hiÖn l¹i nh­ngc h×nh t­îng vµ hµnh ®éng cña c¸c nh©n vËt. Khi ®ãng kÞch trÎ nãi b»ng ng«n ng÷ cña c¸c nh©n vËt trong t¸c phÈm . Gióp trÎ n¾n ®­îc ng«n ng÷ d©n gian cã néi dung phong phó vµ ®Çy søc diÔn c¶m . Tõ ®ã gióp trÎ c¶m thô ®­îc sù giµu cã cña ng«n ng÷, n¾m ®­îc ph­¬ng thøc thÓ hiÖn ng«n ng÷, lÜnh héi ®­îc sù phong phó cña tiÕng mÑ ®Î. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy cã ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ. Cô thÓ th«ng qua 2 vÝ dô sau: 1. D¹y trÎ ®ãng kÞch “ Dª con nhanh trÝ” - C« ph¶i kÓ diÔn c¶m c©u truyÖn “ Dª con nhanh trÝ” nhiÒu lÇn §o¹n 1: tõ “ trong ng«i nhµ… cho mÑ” Khi kÓ giäng dª mÑ trÇm, nhÑ nhµng. Giäng dª con ng©y th¬, trong cao. §o¹n 2: Cßn l¹i cho ®Õn hÕt. Giäng sãi åm åm, giäng dª con thnah, nghi ngê. Giäng kÓ chËm h¬n b×nh th­êng, h¬i kÐo dµi ë c¸c c©u hái: “ MÖ ®Êy ­? Sao h«m nay tiÕng mÑ l¹i åm åm thÕ?” Giäng dª con hµi h­íc, mØa mai, m¹nh mÏ h¬n b×nh th­êng ë c¸c c©u: “ Th«i anh sãi ¬i… cßn l¹ g× n÷a?” - C« ®µm tho¹i víi trÎ vÒ néi dung chi tiÕt cña c©u chuyÖn nhÊn m¹nh vµo ng÷ ®iÖu giäng cña c¸c nh©n vËt - C« : c¸c con cho c« biÕt trong truyÖn “ Dª con nhanh trÝ” cã nh÷ng nh©n vËt nµo? - TrÎ: Con th­a c«, cã dª mÑ, dª con vµ chã sãi ¹. - C« : Con nµo giái cho c« biÕt, tr­íc khi ra ®ång ¨n cá Dª mÑ ®· dÆn dª con nh­ thÕ nµo? - TrÎ: Con th­a c«, Dª mÑ dÆn dª con lµ : “ c¸c con ë nhµ ngoan! mÑ ®i ra ®ång ¨n mét Ýt cá t­¬i ®Ó cã nhiÒu s÷a ngät cho c¸c con bó. Ai gäi cöa còng ®õng më nhÐ. NÕu kh«ng th× con Sãi vµo ¨n thÞt c¸c con ®Êy!” - C«: ThÕ Dª con ®· hái l¹i Dª mÑ nh­ thÕ nµo? - TrÎ Con th­a c«, Dª con ®· hái mÑ lµ “thÕ mÑ vÒ th× lµm thÕ nµo con biÕt mµ më cöa ¹” - C« : ThÕ ai ®· ®Õn gâ cöa nhµ Dª con khi Dª mÑ ®i v¾ng nhØ? - TrÎ: Con th­a c« con chã Sãi ¹. - C«: c¸c con cã biÕt cho sãi ®· lµm g× ®Ó ®¸nh lõa Dª con kh«ng? - TrÎ: Con th­a c«, Chã sãi ®· nghe trém lêi Dª mÑ dÆn Dª con, nã ®Õn nhµ Dª con gi¶ lµm giäng Dª mÑ ®Ó ®¸nh lõa Dª con, Nã l¹i nãi dèi lµ ch©n bÞ s­ng kh«ng thß võa khe cöa. Khi bÞ lé chã Sãi ch¹y ®Õn nhµ hµng b¸nh nhóng ch©n vµo bét b¸nh ®Ó ch©n nã tr¾ng nh­ ch©n Dª mÑ ®Ó ®¸nh lõa Dª con ¹. - C«: Dª con cã më cöa cho chã Sãi kh«ng? - TrÎ : Con th­a c«, dª con kh«ng më cöa ¹. - C«: C¸c con cã biÕt v× sao mµ Dª con ®· kh«ng bÞ m¾c lõa chã sãi kh«ng? - TrÎ: Con th­a c«, v× dª con th«ng minh, nhanh trÝ ®· biÕt dïng mòi ®Ó ph¸t hiÖn ra mïi h«i cña chã sãi kh«ng ph¶i mïi th¬m cña s÷a mÑ nã. Dïng m¾t ®Ó ph¸t hiÖn ra c¸i ch©n lem luèc, ®en x× vµ ®«i tai nhän ho¾t cña chã sãi ¹. Vµ c¶ dïng tai ®Ó ph¸t hiÖn ra giäng chã Sãi åm åm kh«ng dÞu dµng nh­ tiÕng mÑ ¹. * Dùng c¶nh vµ luyÖn tËp - ChuyÓn thÓ thµnh kÞch” Dª con nhanh trÝ” gåm c¸c vai: Dª mÑ, Dª vµng,( anh c¶), Dª ®en ( anh hai), Dª tr¾ng ( em ót) vµ chã sãi. Vë kÞch gåm 4 c¶nh + C¶nh 1: Dª mÑ- Dª vµng- Dª ®en- Dª tr¾ng. + C¶nh 2: Chã Sãi- Ba chó Dª con + C¶nh 3: Chã Sãi – Ba chó Dª con + C¶nh 4: Dª mÑ- Ba chó Dª con C« chuÈn bÞ s©n khÊu lµ mét kho¶ng trèng ë líp cã xÕp mét sè ghÕ h×nh vßng trßn gi¶ lµm nhµ cña Dª. C« ph©n vai vµ d¹y theo tõng nhãm + Dª mÑ: mét nhãm 3 ch¸u ®ãng + Dª vµng: mét nhãm 3 ch¸u ®ãng + Dª ®en: mét nhãm 3 ch¸u ®ãng + Dª tr¾ng: mét nhãm 3 ch¸u ®ãng + Chã Sãi : mét nhãm 3 ch¸u ®ãng *C¸c ch¸u ®ãng vai Dª mÑ ph¶i thuéc lêi tho¹i cña Dª mÑ “ C¸c con ë nhµ ngoan, mÑ ®i ra ®ång ¨n cá t­¬i ®Ó cã nhiÒu s÷a ngät cho c¸c con bó. Chã Sãi gäi cöa c¸c con dõng më kÎo nã vµo ¨n thÞt c¸c con nhÐ!” “ õ, mÑ ®i thËt nhanh lóc nµo vÒ mÑ sÏ nãi: Dª con ngoan ngo·n Mau më cöa ra MÑ ®· vÒ nhµ Cho c¸c con bó Lóc ®ã c¸c con h·y më cöa cho mÑ vµo. C¸c con nhí lêi mÑ dÆn nhÐ. “C¸c con yªu quÝ, c¸c con ®· biÕt v©ng lêi mÑ kh«ng më cöa cho cho Sãi. MÑ sÏ th­ëng cho c¸c con mét b÷a s÷a thËt ngon” * C¸c ch¸u ®ãng vai Dª Vµng ph¶i thuéc lêi tho¹i cña Dª Vµng “ MÑ ¬i, mÑ ®i thËt nhanh råi vÒ víi chóng con “ “ MÑ ¬i sao h«m nay tiÕng mÑ lai åm åm thÕ?” “ Th«i ! anh Sãi ¬i, anh Sãi ®i ®i, ch©n ®en s× thÕ kia ai ch¼ng biÕt. Cót ngay ®i kÎo mÑ t«i vÒ mÑ t«i hóc cho thñng bông ra ®Êy.” “ A! MÑ ®· vÒ ! §óng lµ tiÕng mÑ råi! TiÕng mÑ dÞu dµng l¾m” “ A! thÝch qu¸! thÝch qu¸!” “ MÑ ¬i, chã Sãi ®¸nh lõa chóng con mÑ ¹ * C¸c ch¸u ®ãng vai Dª ®en ph¶i thuéc lêi tho¹i cña Dª ®en: “ MÑ ¬i, mÑ ®i thËt nh©nh råi vÒ víi chóng con” “ §õng më véi! Nhì chã Sãi gi¶ vê tiÕng mÑ th× sao? TiÕng mÑ dÞu dµng c¬, kh«ng åm åm nh­ thÕ nµy ®©u!” “ Ch©n mÑ thon thon, con nh×n thÊy lµ nhËn ra ngay, sao h«m nay ch©n mÑ to vµ ®en s× thÕ kia?” “ Anh ngöi thÊy mïi h«i cña chã sãi. Ng­êi mÑ táa ra mïi s÷a th¬m c¬!” “ A! MÑ ®· vÒ! §óng lµ tiÕng mÑ råi! TiÕng mÑ dÞu dµng l¾m” “ MÑ ¬i, chóng con kh«ng më cöa ®©u, chóng con ®uæi chã Sãi ®i råi” “ A! thÝch qu¸, thÝch qu¸! * C¸c ch¸u ®ãng vai Dª tr¾ng ph¶i thuéc lêi tho¹i cña dª tr¾ng: “ MÑ ¬i, mÑ ®i thËt nhanh råi vÒ víi chóng con” “ A! mÑ ®· vÒ, më cöa ra ®ãn mÑ vµo!” “ LÇn nµy th× ®óng mÑ råi! Em nh×n thÊy ch©n mÑ tr¾ng ¬i lµ tr¾ng” “ A! mÑ ®· vÒ! ®óng lµ tiÕng mÑ råi ! TiÕng mÑ dÞu dµng l¾m “ §Ó em nh×n qua khe cöa nhÐ! å! §óng mÑ råi, ch©n mÑ thon thon tr¾ng tr¾ng” “ MÑ ¬i chóng con kh«ng më cöa ®©u. chóng con ®uæi chã sãi ®i råi” “ A ! thÝch thÝch qu¸! thÝch qu¸! * C¸c ch¸u ®ãng vai chã sãi th× ph¶i thuéc lêi tho¹i cña Sãi” “ Ta ®· nghe râ lêi dÆn dß cña Dª mÑ, nÕu lò Dª con më cöa ta sÏ b¾t chóng ¨n thÞt” “ Chã Sãi b¾t ch­íc lêi cña Dª mÑ: Dª con ngoan ngo·n Mau më cöa ra MÑ ®· vÒ nhµ Cho c¸c con bó “ MÑ ®i ra ®ång bÞ c¶m giã nªn kh¶n tiÕng ®Êy” “MÑ giÉm ph¶i gai nªn ch©n s­ng vï lªn. C¸c con më cöa cho mÑ vµo ®i” “ Hõ! ®­îc råi! Ta sÏ nhóng ch©n vµo thïng bét, bèn c¸i ch©n ®en s× cña ta sÏ tr¾ng to¸t cho mµ xem.” “ Tøc thËt ! m×nh vÉn kh«ng lõa ®­îc chóng nã. Th«i ph¶i trèn mau kÎo Dª mÑ còng s¾p vÒ ®Õn n¬i råi.” - Khi trÎ ®· thuéc lêi tho¹i, c« d¹y trÎ c¸ch nhÊn m¹nh ng÷ ®iÖu giäng cña c¸c nh©n vËt: Giäng cña Dª mÑ trÇm, nhÑ nhµng, giäng Dª con ng©y th¬, trong cao. Giäng Sãi åm åm, sau ®ã c« ®ãng vai ng­êi dÉn truyÖn vµ h­íng dÉn trÎ biÕt phèi hîp c¸c vai víi nhau thµnh vë kÞch c¶nh I : dª mÑ - dª vµng - dª ®en –dª tr¾ng C« ( ng­êi dÉn truyÖn) : Trong ng«i nhµ kia cã Dª mÑ vµ ba chó dª con. Ba chó dª con ®ang xóm xÝt quanh mÑ. Dª mÑ dÆn c¸c con Dª mÑ: c¸c con ë nhµ trong nhµ. MÑ ra ®ång ¨n cá non ®Ó cã nhiÒu s÷a ngät cho c¸c con bó. Chã Sãi gäi cöa, c¸c con ®õng më më kÎo nã ¨n thÞt c¸c con ®Êy! Ba chó dª con: MÑ ¬i! mÑ ®i thËt nhanh råi vÒ víi chóng con C«: Dª mÑ xoa ®Çu dª tr¾ng Dª mÑ: õ mÑ ®i thËt nhanh,lóc nµo vÒ mÑ sÏ nãi Dª con ngoan ngo·n Mau më cöa ra MÑ ®· vÒ nhµ Cho c¸c con bó Lóc ®ã c¸c con h·y më cöa cho mÑ vµo. c¸c con nhí lêi mÑ dÆn nhÐ! Ba chó dª con: V©ng ¹ ( dª mÑ ®i vµo sau s©n khÊu) C« : Dª mÑ ®i råi, ba chó dª con ®ãng cöa l¹i. C¸c chó dª lÊy ®å ch¬i ra ch¬i C¶nh ii : chã sãi - ba chó dª con C«: Dª mÑ võa ®i khái, Chã Sãi b­íc rãn rÐn ®Õn bªn nhµ cña ba chó dª con, vÎ mÆt mõng rì. Chã Sãi c­êi mét m×nh vµ nãi nhá. Chã sãi: Ta ®· nghe râ lêi dÆn dß cña dª mÑ, nÕu lò dª con më cöa ta sÏ b¾t chóng ¨n thÞt C«: Chã Sãi gâ cöa nhµ dª con Chã Sãi: C¹ch! C¹ch! C¹ch! Dª con ngoan ngo·n Mau më cöa ra MÑ ®· vÒ nhµ Cho c¸c con bó Dª tr¾ng: A! MÑ ®· vÒ më cöa ra ®ãn mÑ vµo C« : Dª ®en kÐo tay dª tr¾ng l¹i. C¶ ba chó dª ®Òu ®øng im Dª ®en: §øng më véi! Nhì chã Sãi gi¶ vê tiÕng mÑ th× sao? TiÕng mÑ dÞu dµng c¬, kh«ng åm åm nh­ thÕ nµy ®©u C« : Dª vµng ghÐ måm qua khe cöa nãi. Dª vµng: MÑ ¬i! sao h«m nay tiÕng mÑ l¹i åm åm thÕ? Chã sãi: MÑ ®i ra ®ång bÞ c¶m giã nªn kh¶n tiÕng ®Êy. Dª ®en: Ch©n mÑ thon thon, con nh×n lµ nhËn ra ngay. Sao h«m nay ch©n mÑ to vµ ®en s× thÕ kia? C« : Chã sãi véi ®øng lïi ra vµ cè thu ch©n cho gän l¹i Chã Sãi: MÑ giÉm ph¶i gai nªn ch©n s­ng vï lªn. c¸c con më cöa cho mÑ. C« : Dª vµng nh×n qua khe cöa Dª vµng: Th«i cho Sãi ®i ®i, ch©n ®en s× thÕ kia ai ch¼ng biÕt. Cót ngay ®i, kÎo mÑ t«i vÒ mÑ t«i hóc cho thñng bông ra ®Êy. C«: Chã Sãi tøc giËn bá ®i. Chã Sãi: Hõ! ®­îc råi! Ta sÏ nhóng ch©n vµo thïng bét, bèn c¸i ch©n ®en s× cña ta sÏ tr¾ng to¸t lªn cho mµ xem. C«: ( chã Sãi ®i vµo sau s©n khÊu) C¶nh Iii : chã sãi - ba chó dª con C«: Chã sãi bá ®i, mét l¸t sau nã quay l¹i víi 4 c¸i ch©n tr¾ng to¸t, nã b­íc rãn rÐn ®Õn tr­íc cöa nhµ dª. chã sãi gâ cöa Chã Sãi: C¹ch! C¹ch! C¹ch! Dª con ngoan ngo·n Mau më cöa ra MÑ ®· vÒ nhµ Cho c¸c con bó C«: Dª tr¾ng nhanh nhÑn ®i ra nhßm qua khe cöa. Dª tr¾ng: LÇn nµy th× ®óng mÑ råi! Em nh×n thÊy ch©n mÑ tr¾ng ¬i lµ tr¾ng. Dª ®en: Anh ngöi thÊy mïi h«i cña chã sãi. Ng­êi mÑ táa ra mïi s÷a th¬m c¬ Dª vµng: Ng­êi th× h«i h¸m, tai th× ®en s× võa nhän ho¾t, chã Sãi ¬i, kh«ng ®¸nh lõa ®­îc chóng t«i ®©u. Cót ®i! MÑ t«i vÒ sÏ hóc cho thñng bông ra ®Êy. C«: Chã Sãi nh×n ng¬ ng¸c xung quanh Chã Sãi: Tøc thËt, m×nh vÉn kh«ng lõa ®­îc chóng nã. Th«i ph¶i trèn mau kÎo dª mÑ còng s¾p vÒ ®Õn n¬i råi. C«: Nãi xong Chã Sãi ch¹y véi ra ngoµi. C¶nh iv : dª mÑ - ba chó dª con C« :Chã Sãi võa ®i khái th× Dª mÑ trë vÒ nhµ vÎ mÆt rÊt t­¬i vui, Dª mÑ cÊt tiÕng gäi: Dª mÑ: C¸c con ngoan ngo·n Mau më cöa ra MÑ ®· vÒ nhµ Cho c¸c con bó C« : Ba chó dª con nh©n ra tiÕng mÑ reo lªn Ba chó dª : A! MÑ ®· vÒ! §óng lµ tiÕng mÑ råi! TiÕng mÑ dÞu dµng l¾m Dª tr¾ng: ®Ó em nh×n qua khe cöa nhÐ!å ! ®óng mÑ råi, ch©n mÑ thon thon, tr¾ng tr¾ng. C«: Dª vµng më cöa ra Dª vµng: MÑ ¬i, chã Sãi ®¸nh lõa chóng con mÑ ¹ Dª ®en- Dª tr¾ng: MÑ ¬i, chóng con kh«ng më cöa ®©u, chóng con ®uæi chã Sãi ®i råi C« : Dª mÑ «m c¸c con c­êi sung s­íng Dª mÑ: C¸c con yªu quÝ, c¸c con ®· biÕt v©ng lêi mÑ, kh«ng më cöa cho chã sãi . MÑ sÏ th­ëng cho c¸c con mét b÷a s÷a thËt ngon C«: Ba anh em dª reo lªn Ba chó dª : A! ThÝch qu¸! ThÝch qu¸! Trong khi trÎ luyÖn tËp, nÕu trÎ diÔn ®óng th× c« khen gîi trÎ. NÕu trÎ diÔn ch­a ®óng th× c« nh¾c nhë trÎ ®Ó trÎ lµm ®óng. C« ®æi vai lu«n phiªn ®Ó tÊt c¶ c¸c ch¸u ®Òu lÇn l­ît ®­îc tham gia. Hãa trang vµ biÓu diÔn: Khi trÎ ®· tËp thµnh th¹o c¸c vai vµ biÕt phèi hîp nhuÇn nhuyÔn th× c« cho trÎ ®éi mò cã h×nh cña c¸c nh©n vËt ®Ó hãa trang. C¸c ch¸u ®ãng Dª mÑ vµ c¸c chó dª con ®éi mò h×nh ®Çu dª. Dª mÑ ®eo yÕm cã d©y buéc ngang bông C¸c ch¸u ®ãng vai chã Sãi ®éi mò h×nh ®Çu Sãi C« cho tõng ch¸u cña ba nhãm ghÐp l¹i víi nhau. Sau ®ã c« tæ chøc cho tõng nhãm biÓu diÔn theo tõng thêi ®iÓm kh¸c nhau ( trong tiÕt häc, ho¹t ®éng vui ch¬i buæi chiÒu…) ®Ó cho trÎ thi ®ua xem nhãm nµo diÔn tèt h¬n, diÔn ®¹t m¹ch l¹c h¬n. Chän nh÷ng trÎ diÔn tèt ®Ó ®i tr×nh diÔn vµo c¸c ngµy lÔ héi. 2. D¹y trÎ ®ãng kÞch “ C¸o vµ Thá” - C« còng ph¶i kÓ diÔn c¶m c©u chuyÖn” C¸o Thá vµ Gµ trèng nhiÒu lÇn. Khi kÓ ®o¹n “ Ngµy X­a… võa khãc” Giäng kÓ chËm ,nhÑ nhµng, buån rÇu.Giäng Sãi lóc ®Çu qu¸t n¹t ( C­îng ®é to, m¹nh) ë ®o¹n cuèi giäng C¸o véi vµng run sî. Giäng Chã nhanh nhÈu, Giäng GÊu hiÒn tõ, chËm r·i. Giäng Gµ trèng dâng d¹c, m¹nh mÏ - C« ®µm tho¹i vÒ néi dung chi tiÕt cña truyÖn, nhÊn m¹nh vµo ng÷ ®iÖu giäng cña c¸c nh©n vËt. C« : C¸c con cho c« biÕt trong c©u chuyÖn : C¸o, Thá, vµ Gµ trèng” mµ c« võa kÓ cã nh÷ng nh©n vËt nµo? TrÎ : Con th­a c«, trong chuyÖn “ c¸o, Thá vµ Gµ trèng cã C¸o, Thá, cã bÇy chã, cã GÊu vµ Gµ trèng ¹ C«: ThÕ c¸o cã ng«i nhµ b»ng g× c¸c con? TrÎ: Con th­a c« C¸o cã ng«i nhµ b»ng b¨ng ¹ C« : ThÕ ng«i nhµ cña Thá b»ng g×? TrÎ: Con th­a c«, ng«i nhµ cña Thá b»ng gç ¹ C«: Khi mïa xu©n ®Õn nhµ cña C¸o bÞ lµm sao? TrÎ: Con th­a c«, khi mïa xu©n ®Õn nhµ cña C¸o bÞ tan ra thµnh n­íc ¹ C« : Nhµ gç cña Thá cã bÞ tan kh«ng c¸c con? TrÎ : Con th­a c«, nhµ gç cña Thá vÉn cßn nguyªn vÑn ¹ C«: Con nµo cho c« biÕt C¸o ®Õn nhµ ai xin ë nhê vµ C¸o ®· nãi nh­ thÕ nµo? TrÎ : Con th­a c«, C¸o ®Õn nhµ Thá xin ë nhê. Nã nãi” Thá ¬i! Thá ¬i! Cho t«i vµo chó nhê víi, nhµ t«i bÞ tan ra thµnh n­íc mÊt råi! C« : ThÕ Thá cã cho C¸o ë nhë kh«ng c¸c con? TrÎ: cã ¹ C« : Thá ®· nãi víi C¸o nh­ thÕ nµo nhØ? TrÎ: Con th­a c«, Thá vui vÎ më cöa vµ nãi “ Chµo c¸o, mêi b¹n vµo ®©y!” C«: B©y giê con nµo giái cho c« biÕt C¸o ®· lµm thÕ nµo ®Ó chiÕm nhµ cña Thá TrÎ: Con th­a c«, C¸o ®· b¶o thá ®èt löa cho s­ëi, khi Thá ®i ra ngoµi lÊy cñi th× C¸o ®ãng sËp cöa l¹i vµ ®uæi Thá ®i ¹ C« : c¸c con cho c« biÕt, khi Thá bÞ mÊt nhµ vµ ngåi khãc th× cã nh÷ng ai ®Õn an ñi Thá? TrÎ: Con th­a cè, cã bÇy Chã, b¸c GÊu vµ Gµ trèng ®Õn an ñi Thá ¹ C« : BÇy Chã ®· hái Thá nh­ thÕ nµo nhØ? TrÎ: Con th­a c« , bÇy Chã hái Thá” sao Thá l¹i khãc” ¹ C« : Con nµo cho c« biÕt Thá ®· tr¶ lêi bÇy Chã thÕ nµo TrÎ: Con th­a c«, Thá ®· tr¶ lêi bÇy Chã lµ “ Lµm sao mµ t«i kh«ng khãc ®­îc? T«i cã mét ng«i nhµ b»ng gç, cßn C¸o cã mét ng«i nhµ b»ng b¨ng. Mïa xu©n ®Õn , nhµ cña C¸o tan ra thµnh n­íc, C¸o xin sang nhµ t«i s­ëi nhê råi ®uæi lu«n t«i ra ngoµi” ¹ C«: BÇy chã ®· an ñi Thá nh­ thÕ nµo ? TrÎ: Th­a c« , bÇy Chã ®· an ñi Thá” Thá ¬i, ®õng khãc n÷a, chóng t«i gióp Thá ®uæi C¸o”¹ C«: ThÕ bÇy Chã cã ®uæi ®­îc c¸o ra khái nhµ cña Thá kh«ng? TrÎ: Con th­a c«, kh«ng ¹ C« : v× sao mµ bÇy chã kh«ng ®uæi ®­îc C¸o? TrÎ: Con th­a c« v× bÇy Chã nhót nh¸t ¹ C«: ThÕ b¸c GÊu ®· an ñi Thá nh­ thÕ nµo? TrÎ: Con th­a c« , b¸c GÊu ®· an ñi Thá lµ” Thá ¬i ®õng khãc n÷a t«i sÐ gióp Thá ®uæi C¸o” ¹ C« : B¸c GÊu cã ®uæi ®­îc c¸o gióp Thá kh«ng c¸c con? TrÎ: Con th­a c«, b¸c GÊu kh«ng ®uæi ®­¬c C¸o ®i ¹. C« : V× sao c¸c con cã biÕt kh«ng? TrÎ: Con th­a c« v× b¸c GÊu còng nhót nh¸t ¹. C«: Khi gÆp thá Gµ trèng ®· nãi víi Thá nh­ thÕ nµo? Con th­a c« , Gµ Trèng nãi víi Thá lµ “ Ta vÒ nhµ thá ®i, t«i sÏ ®uæi ®­îc C¸o” ¹ C« : ThÕ Gµ Trèng cã ®uæi ®­îc C¸o ®i kh«ng c¸c con? TrÎ: con th­a c«, Gµ Trèng ®· ®uæi ®­îc C¸o ®i ¹ C«: C¸c con cã biÕt Gµ Trèng ®· lµm thÕ nµo mµ ®uæi ®­îc C¸o? TrÎ: Con th­a c«, Gµ Trèng cÊt tiÕng h¸t, Cóc cï cu Ta v¸c h¸i trªn vai §i t×m c¸o gian ¸c C¸o ë ®©u ra ngay! ®Ó ®uæi C¸o ®i ¹ C«: c¸c con cã biÕt v× sao Gµ Trèng l¹i ®uæi ®­îc C¸o kh«ng? TrÎ: Con th­a c« v× Gµ Trèng th«ng minh vµ dòng c¶m ¹ * Dùng c¶nh vµ luyÖn tËp - ChuyÓn thÓ thµnh kÞch gåm c¸c vai: C¸o, Thá, bÇy Chã, GÊu vµ Gµ Trèng. Vë kÞch gåm 4 c¶ch: C¶nh 1: C¸o – thá C¶nh 2: Thá - bÇy Chã C¶nh 3: Thá- GÊu C¶ch 4 : Thá- Gµ Trèng - C« chuÈn bÞ s©n khÊu lµ mét kho¶ng trèng ë líp, xÕp mét sè ghÕ thµnh h×nh vu«ng ®Ó lµm nhµ cña Thá. Cã thÓ trang trÝ mét sè c©y ë xung quanh nhµ Thá. - C« ph©n vai vµ d¹y trÎ theo tõng nhãm C¸o : 4 ch¸u ®ãng Thá: 4 ch¸u ®ãng GÊu: 4 ch¸u ®ãng Gµ trèng: 4 ch¸u ®ãng BÇy Chã : 8 ch¸u ®ãng. + C¸c ch¸u ®ãng vai C¸o th× ph¶i thuéc lêi tho¹i cña C¸o “ Thá ¬i! Thá ¬i! Cho t«i vµo tró nhê víi, nhµ t«i tan ra thµnh n­íc mÊt råi!” “ B¹n ®èt löa lªn cho t«i s­ëi víi l¹nh qu¸!” “ Ha! Ha! Ha! ThÕ lµ thá m¾c lõa ta! Nµy thá, cót ngay ®i, ®©y lµ nhµ cña ta!” “ Cót ngay ®i ta mµ nh¶y ra th× chóng mµy tan x¸c” “ T«i ®ang mÆc quÇn ¸o ®©y råi!” + C¸c ch¸u ®ãng vai Thá th× ph¶i thuéc lêi tho¹i cña Thá: “ Chµo C¸o, mêi b¹n vµo ®©y!” “ Chê mét tÝ , t«i ra s©n lÊy cñi ngay ®©y” “ C¸o ¬i! Më cöa!” “ Lµm sao mµ t«i kh«ng khãc ®­îc? T«i cã mét ng«i nhµ b»ng gç, cßn C¸o cã mét ng«i nhµ b»ng b¨ng. Mïa xu©n ®Õn , nhµ cña C¸o tan ra thµnh n­íc, C¸o xin sang nhµ t«i s­ëi nhê råi ®uæi lu«n t«i ra ngoµi” “ Kh«ng ! Gµ Trèng kh«ng ®uæi ®­îc C¸o ®©u! Chã ®uæi m·i mµ kh«ng ®­îc, GÊu ®uæi m·i mµ kh«ng ®­îc th× Gµ Trèng ®uæi lµm sao ®­îc?” “ Hoan h«! Gµ trèng ®· ®uæi ®­îc C¸o ! Hoan h«!” + C¸c ch¸u ®ãng vai bÇy Chã ph¶i thuéc lêi tho¹i cña bÇy Chã. “ Sao Thá l¹i khãc” “ Thá ¬i ®õng khãc n÷a, chóng t«i sÏ gióp Thá ®uæi c¸o . Nµo ta cïng vÒ nhµ Thá” “ G©u! G©u! G©u! Cót ra ngay, gi¶ nhµ cho Thá!” “ Hoan h«! Gµ Trèng ®· ®uæi ®­îc C¸o ! Hoan h«!” + C¸c ch¸u ®ãng vai Gµ Trèng ph¶i thuéc lêi tho¹i cña Gµ Trèng. “ Lµm sao Thá Khãc” “ Thá ¬i ®õng khãc n÷a, t«i sÏ gióp Thá ®uæi C¸o” “ T«i sÏ ®uæi ®­îc, nµo ta ®i vÒ nhµ Thá!” “ Cóc cï cu Ta v¸c h¸i trªn vai §i t×m C¸o gian ¸c C¸o ë ®©u ra ngay” “ Hoan h« Gµ Trèng ®· ®uæi ®­îc C¸o ! Hoan h«! - Khi trÎ ®· thuéc lêi tho¹i, c« d¹y trÎ c¸ch nhÊn m¹nh ng÷ ®iÖu giäng cña c¸c nh©n vËt vµ c¸c ®éng t¸c minh häa phèi hîp. Giäng Thá lóc ®Çu vui vÎ nhiÖt t×nh, lóc sau buån rÇu m¹nh ) ë ®o¹n cuèi giäng C¸o véi vµng run sî. Giäng Chã nhanh nh¶u. Giäng GÊu hiÒn tõ ch©m r·i, Giäng Gµ trèng dâng d¹c m¹nh mÏ. Sau ®ã c« ®ãng vai ng­êi dÉn truyÖn vµ h­íng dÉn trÎ biÕt phèi hîp c¸c vai víi nhau thµnh mét vë kÞch “ c¸o - thá vµ gµ trèng” c¶nh i : c¸o – thá C«: ( ng­êi dÉn truyÖn) Ngµy xöa ngµy x­a cã mét con C¸o vµ mét con Thá ë trong mét khu rõng C¸o cã mét ng«i nhµ b»ng b¨ng, cßn Thá cã mét ng«i nhµ b»ng gç. Mïa xu©n ®Õn, nhµ C¸o tan ra thµnh n­íc, cßn nhµ thá vÉn nguyªn vÑn C¸o ch¹y tíi gâ cöa nhµ Thá. C¸o : Thá ¬i! Cho t«i vµo tró nhê víi, nhµ t«i tan ra thµnh n­íc mÊt råi! C«: Thá vui vÎ ra më cöa. Thá: Chµo c¸o, mêi b¹n vµo ®©y! C¸o : B¹n ®èt löa lªn cho t«i s­ëi víi, l¹nh qu¸! Thá: Chê mét tÝ t«i ra s©n lÊy cñi ngay ®©y. C«: Thá ra s©n lÊy cñi, C¸o ®ãng sËp cöa l¹i Thá: C¸o ¬i! Më cöa! C¸o: Ha! Ha! Ha! ThÕ lµ thá m¾c lõa ta! C« : C¸o c­êi vµ nãi to: C¸o : Nµy Thá, cót ngay ®i, ®©y lµ nhµ cña ta! C¶nh ii : Thá- bÇy chã C«: Thá ngåi d­íi gèc c©y vµ khãc. Mét con GÊu ®i ®Õn hái GÊu: Lµm sao thá khãc? Thá: Lµm sao mµ t«i kh«ng khãc ®­îc? T«i cã mét ng«i nhµ b»ng gç, cßn C¸o cã mét ng«i nhµ b»ng b¨ng. Mïa xu©n ®Õn, nhµ C¸o tan ra thµnh n­íc, C¸o xin sang nhµ t«i s­ëi nhê råi ®uæi t«i ra ngoµi. C«: GÊu an ñi Thá GÊu: Thá ¬i ®õng khãc n÷a, t«i sÏ gióp Thá ®uæi C¸o. C«: GÊu vµ Thá cïng ®i vÒ nhµ Thá GÊu: C¸o ra ngay, gi¶ nhµ cho Thá! C« : C¸o ë trong nhµ nãi väng ra: C¸o: Cót ®i ngay! Ta mµ nh¶y ra th× chóng mµy tan x¸c. C«: GÊu vµ Thá bá ch¹y C¶nh iv : thá – vµ gµ trèng C«: BÇy chã vµ GÊu gióp thá ®uæi c¸o ra khái nhµ nh­ng ®Òu kh«ng thµnh c«ng. LÇn nµy thá rÊt buån l¹i ngåi khãc d­íi gèc c©y, mét con Gµ trèng v¸c h¸i ®i ®Õn. Gµ Trèng hái: Gµ Trèng: lµm sao thá khãc? Thá: Lµm sao mµ t«i kh«ng khãc ®­îc? T«i cã mét ng«i nhµ b»ng gç, cßn C¸o cã mét ng«i nhµ b»ng b¨ng. Mïa xu©n ®Õn nhµ C¸o tan ra thµnh n­íc C¸o xin sang nhµ t«i s­ëi nhê råi ®uæi lu«n t«i ra ngoµi. Gµ Trèng: Thá ¬i, ®õng khãc n÷a, t«i sÏ gióp Thá ®uæi C¸o. Thá: Kh«ng! Gµ Trèng kh«ng ®uæi ®­îc C¸o ®©u! Chã ®uæi m·i mµ kh«ng ®­îc, GÊu ®uæi m·i mµ kh«ng ®­îc th× Gµ trèng ®uæi lµm sao ®­îc! Gµ Trèng: T«i sÏ ®uæi ®­îc ! nµo ®i vÒ nhµ Thá! C« : Gµ Trèng vµ Thá cïng ®i vÒ nhµ Thá. Gµ Trèng cÊt giäng h¸t dâng d¹c. Gµ Trèng: Cóc cï cu Ta v¸c h¸i trªn vai §i t×m C¸o gian ¸c C¸o ë ®©u ra ngay! C« : C¸o ë trong nhµ nãi väng ra: C¸o: T«i ®ang mÆc quÇn ¸o ®©y råi C«: Gµ trèng l¹i h¸t: Cóc cï cu Ta v¸c h¸i trªn vai §i t×m C¸o gian ¸c C¸o ë ®©u ra ngay! C«: Nghe Gµ Trèng h¸t, C¸o tõ trong nhµ gç nh¶y vät ra, ch¹y biÕn mÊt vµo rõng. Thá, Gµ Trèng, bÇy Chã, GÊu vui vÎ n¾m tay nhau móa h¸t tr­íc cöa nhµ Thá. Tõ ®ã trë ®i, Thá l¹i sèng trong ng«i nhµ gç cña m×nh. Thá- Chã- GÊu: Hoan h« Gµ trèng ®· ®uæi ®­îc C¸o! Hoan H«! C« : Thá vµ c¸c b¹n cïng n¾m tay nhau móa h¸t thËt lµ vui vÎ. Trong khi trÎ luyÖn tËp, nÕu trÎ diÔn ®óng th× c« khen ngîi ®éng viªn trÎ kÞp thêi. NÕu trÎ diÔn ch­a ®óng th× c« nh¾c nhë, khuyÕn khÝch trÎ ®Ó trÎ cè g¾ng lµm ®óng. C« ®æi vai lu«n phiªn ®Ó tÊt c¶ c¸c ch¸u ®Òu lÇn l­ît ®­îc tham gia vµo c¸c vai diÔn cã tÝnh c¸ch kh¸c nhau. Nh»m môc ®Ých cho trÎ biÕt thÓ hiÖn sù ®a d¹ng cña ng«n ng÷. * Hãa trang vµ biÓu diÔn Khi trÎ ®· tËp thµnh th¹o c¸c vai vµ biÕt phèi hîp nhuÇn nhuyÔn víi nhau th× c« cho trÎ ®éi mò cã h×nh cña c¸c nh©n vËt ®Ó hãa trang. C¸c ch¸u ®ãng vai C¸o ®éi mò h×nh ®Çu C¸o C¸c ch¸u ®ãng vai Thá ®éi mò h×nh ®Çu Thá C¸c ch¸u ®ãng vai GÊu ®éi mò h×nh ®Çu GÊu C¸c ch¸u ®ãng vai Chã ®éi mò h×nh ®Çu Chã C¸c ch¸u ®ãng vai Gµ trèng mò h×nh ®Çu Gµ Trèng mµo ®á chãt, vai v¸c h¸i C« cho tõng ch¸u cña c¸c nhãm ghÐp l¹i víi nhau. Sau ®ã c« tæ chøc cho tõng nhãm biÓu diÔn theo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. ( trong giê häc , g׬ ho¹t ®éng vui ch¬i buæi chiÒu…) C« cho c¸c nhãm thi xem nhãm nµo biÓu diÔn tèt h¬n, diÔn ®¹t m¹ch l¹c, biÓu c¶m h¬n. Khi trÎ biÓu diÔn xong c« cã thÓ tÆng cho trÎ nh÷ng mãn quµ nhá ®Ó khuyÕn khÝch trÎ, t¹o cho trÎ cã høng thó biÓu diÔn ( Vd: cho trÎ c¾m cê vµo b¨ng bÐ ngoan, tÆng phiÕu bÐ ngoan… ) Tãm l¹i: Qua hai vÝ dô trªn t«i thÊy viÖc d¹y trÎ ®ãng kÞch cã vai trß rÊt lín trong viÖc rÌn luyÖn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c , biÓu c¶m cho trÎ 4 tuæi. Th«ng qua luyÖn tËp vµ biÓu diÔn trÎ c¶m nhËn ®­îc sù phong phó cña ng«n ng÷ TiÕng viÖt. LuyÖn tËp nhiÒu th× trÎ nãi n¨ng râ rµng h¬n chÝnh x¸c h¬n, trÎ b¹o d¹n h¬n, kh¶ n¨ng giao tiÕp tèt h¬n Ch­¬ng VII KÕt qu¶ gi¸o dôc Qua thùc tÕ ë tr­êng mÇm non Hµ Phong thµnh phè H¹ Long- Qu¶ng Ninh, t«i ®· ¸p dông nh÷ng kiÕn thøc mµ c¸c thÇy c« ®· truyÒn ®¹t cho t«i vµo giê häc rÌn luyÖn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c , biÓu c¶m cho trÎ 4 tuæi. §Æc biÖt th«ng qua trß ch¬i d¹y trÎ ®ãng kÞch ®· thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau. VÒ kh¶ n¨ng ph¸t ©m Sè trÎ ph¸t ©m chuÈn: 10 ch¸u = 40% Sè trÎ ph¸t ©m t­¬ng ®èi: 13 ch¸u = 52% Sè trÎ cßn ph¸t ©m ngäng: 2 ch¸u = 8% VÒ kh¶ n¨ng ®ãng kÞch : Sè trÎ biÕt thÓ hiÖn tÝnh c¸ch, diÔn ®¹t theo néi dung c¸c nh©n vËt trong truyÖn mµ trÎ nhËp vai: 20 ch¸u = 80% Sè trÎ nhËn biÕt ®­îc néi dung cña truyÖn nh­ng h¹n chÕ vÒ c¸ch diÔn ®¹t : 3 ch¸u = 12% Sè trÎ kh«ng biÕt c¸ch diÔn ®¹t ( kh«ng thuéc hÕt lêi tho¹i cña nh©n vËt ) 2 ch¸u = 8% Qua qu¸ tr×nh ¸p dông c¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc vµ sù quan t©m nhiÖt t×nh cña t«i cïng víi sù gióp ®ì cña c¸c c« gi¸o ë líp mÉu gi¸o 4 tuæi tr­êng mÇm non Hµ Phong thµnh phè H¹ Long, ®Õn nay t«i thÊy c¸c ch¸u rÊt høng thó tham gia vµo giê häc ®ãng kÞch . Tuy nhiªn hoµn c¶ch thùc tÕ ®ang cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, ph­¬ng tiÖn gi¶ng d¹y cßn ch­a ®¸p øng ®­îc . V× vËy t«i vµ c¸c ®ång nghiÖp ®· tù s­u tÇm tµi liÖu, tranh ¶nh vµ lµm mét sè ®å dïng, ®å ch¬i ®Ó phôc vô cho giê häc sao cho giê häc hÊp dÉn, høng thó ®èi víi trÎ. §èi víi c¸c ch¸u, c« ph¶i thùc sù g©y ®­îc lßng tin, kh«ng kh¾t khe, ¸p ®Æt trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ, nh»m t¹o cho c¸c ch¸u mét c¶m gi¸c tho¶i m¸i “ häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc” Cã nh­ vËy míi gióp cho trÎ béc lé, ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña trÎ. §ã còng chÝnh lµ tiÒn ®Ò quan träng ban ®Çu cho viÖc ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch trÎ. PhÇn iii: KÕt luËn v.i. Lª nin ®· nãi “ Ng«n ng÷ lµ c«ng cô giao tiÕp quan träng nhÊt cña con ng­êi” ThËt vËy, kh«ng cã mét ph­¬ng tiÖn giao tiÕp nµo cã thÓ s¸nh ®­îc víi ng«n ng÷ . Trong giao tiÕp , nhê cã ng«n ng÷ mµ con ng­êi cã kh¶ n¨ng hiÓu biÕt lÉn nhau. ë trÎ, nhu cÇu giao tiÕp rÊt lín, khi giao tiÕp trÎ sö dông ng«n ng÷ cña m×nh ®Ó tr×nh bµy ý nghÜ, t×nh c¶m, hiÓu biÕt cña m×nh víi b¹n bÌ vµ mäi ng­êi xung quanh. Do ®ã viÖc ®Çu tiªn cña c¸c gi¸o viªn mÇm non lµ cÇn gióp trÎ sö dông thµnh th¹o ng«n ng÷ TiÕng viÖt. Qua thêi gian nghiªn cøu tµi liÖu vµ ¸p dông vµo thùc tÕ, t«i thÊy viÖc rÌn luyÖn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c , biÓu c¶m cho trÎ 4 tuæi qua trß ch¬i d¹y trÎ ®ãng kÞch lµ mét viÖc lµm thiÕt thùc vµ lµ mét nhiÖm vô cùc kú quan träng mµ gi¸o viªn cÇn quan t©m. Qua trß ch¬i ®ãng kÞch gióp trÎ lÜnh héi c¸c t¸c phÈm v¨n häc mét c¸ch s©u s¾c h¬n. Trong qu¸ tr×nh ®ãng kÞch, trÎ thÓ hiÖn ®­îc th¸i ®é cña m×nh ®èi víi nh©n vËt vµ hµnh ®éng cña nh©n vËt, ph¸t triÓn kh¶ n¨ng s¸ng t¹o nghÖ thuËt cho trÎ. TrÎ hiÓu vµ thÓ hiÖn ®­îc tÝnh c¸ch vµ diÔn biÕn t×nh c¶m cña tõng nh©n vËt kh¸c nhau, tõ ®ã trÎ c¶m ®­îc sù phong phó cña ng«n ng÷ TiÕng viÖt vµ sù ®a d¹ng cña tÝnh c¸ch nh©n vËt. §iÒu ®ã gãp phÇn rÊt quan träng trong viÖc ph¸t huy trÝ tuÖ cña trÎ vµ h×nh thµnh nh©n c¸ch trÎ. Trß ch¬i ®ãng kÞch cßn lµ ph­¬ng tiÖn tÝch cùc ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ, gióp trÎ cã kh¶ n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c, biÓu c¶m cho trÎ 4 tuæi qua trß ch¬i ®ãng kÞch th× c« gi¸o cÇn l­u ý mét sè vÊn ®Ò sau: - Ph¶i th­êng xuyªn trau råi kiÕn thøc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n - Chän c¸c t¸c phÈm cho trÎ ®ãng kÞch lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. Nªn chän c¸c thÓ lo¹i kh¸c nhau: ChuyÖn cæ tÝch, chuyÖn kÓ, th¬ Trong cèt chuyÖn ph¶i cã nh÷ng h×nh ¶nh ®Æc tr­ng râ nÐt, ®Æc biÖt cã nh÷ng t×nh tiÕt lÆp l¹i. TrÎ dÔ thuéc c¸c bµi th¬ cã nhÞp ®iÖu. §Æc biÖt trÎ rÊt thÝch chuyÖn cæ tÝch mµ c¸c nh©n vËt lµ c¸c con vËt - N¾m ch¾c ph­¬ng ph¸p cho tõng lo¹i tiÕt vµ biÕt c¸ch sö dông linh ho¹t ¸p dông trong giê häc - So¹n gi¸o ¸n ®Çy ®ñ, chi tiÕt cho mçi giê häc, häc thuéc gi¸o ¸n - Lu«n t×m tßi, s¸ng t¹o ra ®å dïng trùc quan ®Ñp, sinh ®éng, hÊp dÉn phï hîp víi trÎ. - Chó ý luyÖn giäng kÓ cho phï hîp víi tõng nh©n vËt cña truyÖn - D¹y trÎ ë mäi n¬i, mäi lóc, lu«n quan t©m ®Õn viÖc sö dông ng÷ ®iÖu giäng vµ ®iÖu bé minh häa cña trÎ, söa sai kÞp thêi. - BiÕt tÝch hîp c¸c néi dung gi¸o dôc trÎ trong giê häc vµ ë ngoµi tiÕt häc - Th­êng xuyªn trao ®æi kinh nghiÖm víi b¹n ®ång nghiÖp Trªn ®©y lµ ®Ò tµi nghiªn cøu cña t«i. B­íc ®Çu t«i ®· ¸p dông vµ thùc sù mang l¹i kÕt qu¶ kh¶ quan. KÝnh mong sù quan t©m gãp ý cña thÇy gi¸o bé m«n vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cña t«i ®­îc ¸p dông thµnh c«ng h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! tµi liÖu tham kh¶o TiÕng ViÖt vµ ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ V¨n häc vµ ph­¬ng ph¸p cho tiÕp xóc víi v¨n häc T©m lý häc trÎ em Gi¸o dôc häc Ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc mÉu gi¸o (tõ 4-5 tuæi) TuyÓn tËp nh÷ng bµi th¬ c©u chuyÖn cña líp mÉu gi¸o nhì §äc kÓ chuyÖn ch ë v­ên trÎ Ph­¬ng ph¸p kÓ s¸ng t¹o truyÖn cæ tÝch thÇn kú Môc lôc Lêi nãi ®Çu PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn chung PhÇn II Néi dung Ch­¬ng I: LÝ luËn chung vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ ®ãng kÞch Ch­¬ng II: T×m hiÓu thùc tr¹ng Ch­¬ng III: Nguyªn nh©n Ch­¬ng IV: §Ò ra kÕ ho¹ch gi¸o dôc Ch­¬ng V: Ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ nãi n¨ng m¹ch l¹c, biÓu c¶m Ch­¬ng VI: ¸p dông ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ ®ãng kÞch vµo viÖc rÌn luyÖn kü n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c cho trÎ Ch­¬ng VII: KÕt qu¶ gi¸o dôc PhÇn III KÕt luËn Mét sè tµi liÖu tham kh¶o Tr­êng ®¹i häc s­ ph¹m I hµ néi Khoa: gi¸o dôc mÇm non ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc Tªn ®Ò tµi “mét sè biÖn ph¸p rÌn luyÖn kü n¨ng diÔn ®¹t m¹ch l¹c, biÓu c¶m cho trÎ 4 tuæi qua trß ch¬i ®ãng kÞch” M«n: TiÕng viÖt vµ ph¸t triÓn lêi nãi trÎ em