Một số biện phát nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học của trường TH Lê Văn Tám

A – PhÇn më ®Çu I.TÝnh cÊp thiÕt cña vÊn ®Ò nghiªn cøu. 1).C¬ së lý luËn Tõ khi ®Êt n­íc ®­îc ®æi míi, môc tiªu GD nãi chung cña n­íc ta theo c­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi k× qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, ®­îc hiÕn ph¸p n¨m 1992 ghi râ ë ®iÒu 35 “ GD lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, nhµ n­íc ph¸t triÓn gi¸o dôc nh»m n©ng cao d©n trÝ ®µo t¹o nh©n lùc, båi d­ìng nh©n tµi. Môc tiªu cña gi¸o dôc lµ hoµn thµnh vµ båi d­ìng nh©n c¸ch, phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cña c«ng d©n, ®µo t¹o ng­êi lao ®éng cã tay nghÒ, n¨ng ®éng s¸ng t¹o cã niÒm tin ®¹o ®øc trong s¸ng, cã niÒm tù hµo d©n téc, cã ý trÝ v­¬n lªn gãp phÇn lµm cho d©n giµu n­íc m¹nh ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc”. Riªng m«n gi¸o dôc ®¹o ®øc hiÖn nay §¶ng vµ nhµ N­íc ta ®Æc biÖt quan t©m: Mét lµ do “ con ng­êi lµ ®éng lùc cña sù nghiÖp xËy dùng x· héi míi ®ång thêi lµ môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi “ (V¨n kiÖn héi nhÞ lÇn thø t­ BCHTW §¶ng kho¸ VII ). Hai lµ do ®iÒu “ §Æc biÖt ®¸ng lo ng¹i lµ trong mét bé phËn häc sinh sinh viªn cã t×nh tr¹ng suy tho¸i ®¹o ®øc, mê nh¹t vÒ lý t­ëng, theo lèi sèng thùc dông, thiÕu hoµi b·o lËp th©n, lËp nghiÖp v× t­¬ng lai cña b¶n th©n vµ ®Êt n­íc ” ( V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø hai cña BCHTW §¶ng kho¸ VIII ). V× vËy, héi nghÞ ®· ghi “ T¨ng c­êng gi¸o dôc t­ t­ëng ®¹o ®øc, lßng yªu n­íc,.....” ®ång thêi nhÊn m¹nh:” ®æi míi m¹nh mÏ ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc, kh¾c phôc lèi truyÒn thô mét chiÒu, rÌn luyÖn nÕp t­ duy s¸ng t¹o cña ng­êi häc. N©ng cao n¨ng lùc tù häc vµ thùc hµnh cho häc sinh”. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña con ng­êi ViÖt Nam thêi k× c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, tõ môc tiªu, ®Æc tr­ng cña gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc ®èi víi sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ng­êi ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. 2).C¬ së thùc tiÔn. tr­êng TH Lª V¨n T¸m n»n ë khu vùc biªn giíi gi¸p víi CamPuChia cã ®­êng Hå ChÝ Minh ®i ngang qua ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn nhiÒu khã kh¨n song còng ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn d©n c­ tËp trung ®«ng, mÆt b»ng vÒ tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, kh«ng ®ång ®Òu, mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cña thêi më cöa ®ang tõng ngµy len lái vµo ®êi sèng cña ng­êi d©n nãi chung vµ cña häc sinh nãi riªng. Xu h­íng hiÖn nay, mét bé phËn kh«ng nhá häc sinh cã quan niÖm ch­a ®óng vÒ c¸c chuÈn mùc, hµnh vi ®¹o ®øc vµ chiÒu h­íng suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc ngµy cµng gia t¨ng. Gi¸o viªn chñ nhiÖm líp, gia ®×nh vµ chÝnh quyÒn cã lóc cã n¬i ch­a nh×n nhËn ®óng ®¾n, ch­a coi träng c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh, c«ng t¸c x· héi ho¸ gi¸o dôc còng ch­a ®­îc coi träng. Ch­a cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh mét c¸ch toµn diÖn. §Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu gi¸o dôc vµ c«ng cuéc ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc nãi chung vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc nãi riªng cña ngµnh ®· ®Ò ra. ChÝnh v× c¸c lý do trªn chóng t«i m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi nµy: “ Mét sè biÖn ph¸t nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc cña tr­êng TH Lª V¨n T¸m”. II. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu. ThÊy râ thùc tr¹ng viÖc d¹y ®¹o ®øc cho häc sinh cña tr­êng tiÓu häc Lª V¨n T¸m. *Môc ®Ých. - T×m ra mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng GD ®¹o ®øc cho häc sinh cña nhµ tr­êng. - Lµm tµi liÖu tham kh¶o. - Cã thÓ ¸p dông vµo c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc cña nhµ tr­êng. *NhiÖm vô. trong khu«n cña ®Ò tµi nµy chóng t«i tr×nh bµy bèn vÊn ®Ò chÝnh sau: - X©y dùng c¬ së lý thuyÕt. - Kh¶o s¸t, ph©n tÝch thùc tr¹ng, t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu. - §Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m c¶i t¹o thùc tr¹ng. - KÕt luËn vµ ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ. III. §èi t­îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu. - §èi t­îng : Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh. - Kh¸ch thÓ: C¸c ph­¬ng ph¸p, h×nh thøc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh cña gi¸o viªn, gia ®×nh; viÖc tù häc, tù rÌn, vµ sù thÓ hiÖn c¸c chuÈn mùc, hµnh vi ®¹o ®øc cña häc sinh. IV. Gi¶ thuyÕt khoa häc. - NÕu c¸c biÖn ph¸p cña nhãm nghiªn cøu ®­îc ¸p dông vµo c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc cña ®Þa bµn n¬i tr­êng ®ãng th× chÊt l­îng gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. - NÕu gi¸o viªn chñ nhiÖm líp biÕt c¸ch phèi kÕt hîp víi nhµ tr­êng, gia ®×nh vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trong viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc th× c¸c em sÏ ch¨m ngoan häc giái h¬n. - NÕu häc sinh nhËn thøc râ ®­îc vÊn ®Ò th× viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc sÏ ®¹t chÊt l­îng cao h¬n. - NÕu gia ®×nh - cha mÑ häc sinh nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc vµ gióp c¸c em vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸c chuÈn mùc, hµnh vi ®¹o ®øc ®· häc vµo cuéc sèng thùc tÕ th× nhÊt ®Þnh sÏ thóc ®Èy ®­îc qu¸ tr×nh gi¸o dôc toµn diÖn cho häc sinh. V. Ph¹m vi cña nghiªn cøu. Häc sinh tiÓu häc vµ c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc ®¹o ®øc cña nhµ tr­êng tiÓu häc Lª V¨n T¸m, viÖc tham gia c«ng t¸c gi¸o dôc cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ gia ®×nh häc sinh trªn ®Þa bµn x· §¾k Dôc – HuyÖn Ngäc Håi- Kon Tum. VI.C¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. *Ph­¬ng ph¸p 1: §äc tµi liÖu ®Ó xËy dùng c¬ së lý luËn cho ®Ò tµi. *ph­¬ng ph¸p 2: Quan s¸t, trß chuyÖn - ®µm tho¹i. *ph­¬ng ph¸p 3: §iÒu tra Chóng t«i sö dông phiÕu ®iÒu tra( An ket) víi hÖ thèng c©u hái tù x©y dùng nh»m kh¶o s¸t thùc tr¹ng, t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hiÖn nay. Tõ hÖ thèng c©u hái ®iÒu tra ®Ó t×m ra kÕt qña vµ ®Ò ra biÖn ph¸p kh¾c phôc mét c¸ch thèng nhÊt. *ph­¬ng ph¸p 4: Thèng kª to¸n häc ®Ó xö lý c¸c sè liÖu ®· thu ®­îc. Chóng t«i sö dông c«ng thøc tÝnh tÇn suÊt: Wi = fi/n ®Ó tÝnh phÇn tr¨m. VII.LÞch sö cña vÊn ®Ò nghiªn cøu. Nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc cña mét thêi kú lÞch sö ph¶i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn x· héi vµ ph¶i gãp phÇn ph¸t triÓn nh©n c¸ch, ph¸t triÓn con ng­êi, gãp phÇn vµo viÖc thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi, con ng­êi víi tù nhiªn, víi m«i tr­êng sèng nh»m lµm cho x· héi ph¸t triÓn. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ã, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta ®· vµ ®ang thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi néi dung ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p d¹y häc nãi chung, ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®¹o ®øc nãi riªng. §ã còng chÝnh lµ vÊn ®Ò then chèt cña chÝnh s¸ch ®æi míi gi¸o dôc ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi hiÖn nay. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc sÏ lµm thay ®æi tËn gèc nÕp nghÜ, nÕp lµm cña c¸c thÕ hÖ häc tß – chñ nh©n t­¬ng lai cña ®Êt n­íc. Chóng ta ®Òu biÕt kh«ng ph¶i c¸i g× cò còng tåi vµ c¸i g× míi còng hoµn h¶o. HiÖu qu¶ hay kh«ng cña ph­¬ng ph¸p d¹y häc lµ do ng­êi gi¸o viªn tiÕn hµnh nã nh­ thÕ nµo. XÐt b¶n th©n ph­¬ng ph¸p d¹y häc th× kh«ng cã ph­¬ng ph¸p nµo lµ ph­¬ng ph¸p tåi, kh«ng cã ph­¬ng ph¸p nµo lµ ph­¬ng ph¸p tÝch cùc hay thô ®éng mµ ph­¬ng ph¸p Êy trë lªn tÝch cùc hay tåi, thô ®éng khi ta kh«ng khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng cña nã hoÆc sö dông nã kh«ng ®óng lóc, ®óng chç, ®óng ®èi t­îng. Môc ®Ých cuèi cïng cña ®æi míi PPDH lµ lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh ph¶i thùc sù tÝch cùc, chñ ®éng tù gi¸c, lu«n tr¨n trë t×m tßi suy nghÜ vµ s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh lÜnh héi tri thøc vµ lÜnh héi c¶ c¸ch thøc ®Ó cã ®­îc tri thøc Êy nh»m ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn nh©n c¸ch cña m×nh. - Gi¸o viªn ®­îc trùc tiÕp tham gia c¸c líp båi d­ìng, cËp nhËt nh÷ng th«ng tin míi nhÊt vÒ thay ®æi néi dung ch­¬ng tr×nh vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc. - Nhµ n­íc ®Çu t­ trang thiÕt bÞ d¹y häc ( SGV, vë bµi tËp, ®å dïng d¹y vµ häc,...). - ë nhµ tr­êng, trong c¸c buæi häp héi ®ång, chuyªn m«n, häp khèi gi¸o viªn ®­a ra mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh nh­: phèi hîp tèt víi gia ®×nh häc sinh, tham m­u, kÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, gi¸o viªn t¨ng c­êng c«ng t¸c chñ nhiÖm líp, ®­a chÊt l­îng gi¸o dôc ®¹o ®øc vµo trong c¸c tiªu chÝ xÐt thi ®ua hµng n¨m. Tuy nhiªn kÕt qu¶ ®¹t ®­îc qua hµng n¨m vÉn ch­a cao, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu mµ gi¸o dôc ®Ò ra. V× vËy chóng t«i m¹nh d¹n tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy “ Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tr­êng tiÓu häc Lª V¨n T¸m trong n¨m häc 2005 – 2006 vµ trong nh÷ng n¨m häc tiÕp theo ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n. B – Néi dung Nghiªn cøu. Ch­¬ng I. VÊn ®Ò gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc trong giai ®o¹n míi hiÖn nay. I.C¸c kh¸i niÖm vÒ vÊn ®Ò gi¸o dôc ®¹o ®øc tiÓu häc. 1).§¹o ®øc: lµ mét h×nh th¸i ý thøc x· héi, lµ tæng hîp nh÷ng ngyuªn t¾c, quy t¾c, chuÈn mùc x· héi, nhê ®ã con ng­êi tù gi¸c ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh cho phï hîp víi lîi Ých, h¹nh phóc cña con ng­êi vµ sù tiÕn bé x· héi, trong mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi, gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi. 2).Gi¸o dôc ®¹o ®øc: lµ c¸ch thøc tæ chøc vµ h­íng dÉn häc sinh tiÓu häc lÜnh héi ®­îc nh÷ng biÓu t­îng vµ khaÝ niÖm ®¹o ®øc thÓ hiÖn cô thÓ trong nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc theo nh÷ng chuÈn mùc. Gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc lµ tæ chøc cuéc sèng cña trÎ ( gåm c¸c ho¹t ®éng häc tËp – lao ®éng – vui ch¬i... vµ c¸c mèi quan hÖ cña trÎ ®èi víi b¶n th©n, gia ®×nh, nhµ tr­êng, x· héi, m«i tr­êng tù nhiªn) theo ®óng c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc. 3).Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña con ng­êi ViÖt nam thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. XuÊt ph¸t tõ vai trß vÞ trÝ cña ®¹o ®øc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nh©n c¸ch , tõ vÞ trÝ cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ tù nhiªn víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ gi¶i quyÕt hµng lo¹t c¸c m©u thuÉn gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi, gi÷a quyÒn lîi vµ nghÜa vô, gi÷a vËt chÊt vµ tinh thÇn, gi÷a d©n téc vµ nh©n lo¹i. V× vËy cã thÓ x¸c ®Þnh hÖ thèng c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc( gi¸ trÞ ®¹o ®øc) theo n¨m nhãm ph¶n ¸nh c¸c mèi quan hÖ chÝnh mµ con ng­êi ph¶i gi¶i quyÕt. 3.1-Nhãm chuÈn mùc ®¹o ®øc thÓ hiÖn lý t­ëng sèng cña c¸ nh©n phï hîp víi yªu cÇu ®¹o ®øc x· héi. - Cã lý t­ëng XHCN, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. - Yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc. Tù c­êng vµ tù hµo d©n téc chÝnh ®¸ng. Tin t­ëng vµo §¶ng vµ ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng. ý nghÜa cña nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc thÓ hiÖn t­ t­ëng chÝnh trÞ sÏ gãp phÇn ®Þnh h­íng cho lý t­ëng sèng cho mçi c¸ nh©n. §¹o ®øc cña mçi con ng­êi lµ sèng, lµm viÖc, rÌn luyÖn v× “ D©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”. V× lý t­ëng ®éc lËp d©n téc vµ CNXH mµ tr­íc m¾t lµ quan t©m thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu CNH – H§H ®Êt n­íc. 3.2-Nhãm chuÈn mùc thÓ hiÖn sù hoµn thiÖn cña b¶n th©n: BiÕt tù träng. Tù tin (Tin vµo b¶n th©n, tin vµo sù hoµn thiÖn cña ®¸t n­íc). Tù lËp Gi¶n dÞ CÇn cï, tiÕt kiÖm Trung thùc: Kh«ng lõa dèi ng­êi kh¸c vµ chÝnh l­¬ng t©m ®ång thêi biÕt ®Êu tranh ®Ó bµi trõ mäi biÓu hiÖn cña sù dèi tr¸, thiÕu trung thùc trong mèi quan hÖ hµng ngµy, d¸m nh×n th¼ng vµo sù thËt vµ ®Êu tranh cho sù thËt. H­íng thiÖn ( c¶ trong suy nghÜ vµ hµnh ®éng). BiÕt kiÒm chÕ: §©y lµ ®øc tÝnh cÇn thiÕt ®Ó gióp trÎ biÕt tù ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh ë mäi n¬i, ngay c¶ khi kh«ng cã sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña ng­êi kh¸c. Cã thãi quen tù kiÒm chÕ th× trÎ sÏ tr¸nh ®­îc nh÷ng sai lÇm, nh÷ng xung ®ét, nh÷ng hµnh vi v« kØ luËt, biÕt kiªn tr× chê ®îi khi cÇn thiÕt. §ã lµ c¬ së cña kû luËt tù gi¸c, c¬ së cña tù gi¸o dôc Biªt hèi hËn: Khi trÎ ph¹m sai lÇm th× gi¸o viªn ph¶i gióp trÎ biÕt hèi hËn, söa ch÷a sai lÇm vµ kh«ng t¸i ph¹m khuyÕt ®iÓm. Cã kÕ ho¹ch tù hoµn thiÖn. 3.3-Nhãm ®¹o ®øc thÓ hiÖn quan hÖ ®èi víi mäi ng­êi vµ d©n téc: - Nh©n nghÜa : ThÓ hiÖn lßng biÕt ¬n cña con ng­êi ®èi víi tæ tiªn, cha mÑ, thÇy c«, ng­êi cã c«ng víi d©n víi n­íc vµ kÝnh träng nh÷ng ng­êi ®· sinh thµnh nu«i d­ìng. Lßng yªu th­¬ng con ng­êi. Khoan dung ( vÞ tha): Khoan dung lµ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc ViÖt Nam: Lµ truyÒn thèng l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch, th­¬ng ng­êi nh­ thÓ nh­ thÓ th­¬ng th©n, hoµ chÕ nghÞch, thiÖn th¾ng ¸c, ®¸nh kÎ ch¹y ®i kh«ng ®¸nh ng­êi ch¹y l¹i. Khiªm tèn: Lµ ng­êi biÕt t«n träng ng­êi kh¸c h¬n chÝnh b¶n th©n m×nh ®¸nh gi¸ ng­êi kh¸c cao h¬n sù tù ®¸nh gi¸ m×nh, phï hîp vîi sù thËt kh¸ch quan ( cÇn ph©n biÖt lßng khiªm tèn víi tÝnh tù ti vµ tù cao). Hîp t¸c: §ång c¶m biÕt chia sÎ, ®oµn kÕt, h÷u nghÞ. B×nh ®¼ng: + LÔ ®é lÞch sù, tÕ nhÞ. + T«n träng mäi ng­êi. Thuû chung vµ g÷ ch÷ tÝn. 3.4-Nhãm chuÈn mùc ®¹o ®øc thÓ hiÖn quan hÖ ®èi víi c«ng viÖc: Lµm viÖc cã tr¸ch nhiÖm cao. Cã l­¬ng t©m ( t©m ®èi víi nghÒ: yªu nghÒ mÕn trÎ) T«n träng ph¸p luËt. T«n träng lÏ ph¶i( ch©n lý) vµ d¸m ®Êu tranh v× lÏ ph¶i. Dòng c¶m, liªm khiÕt. N¨ng ®éng, s¸ng t¹o. - ThÝch øng (thÝch øng víi m«i tr­êng lµm viÖc, m«i tr­êng sèng, thÝch øng víi c«ng viÖc). Nh÷ng gi¸ trÞ trªn sÏ lµ ®éng lùc gióp mçi c¸ nh©n n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, hoµn thiÖn nh©n c¸ch, häc tËp, lao ®éng vµ ho¹t ®éng x· héi. Nh÷ng chuÈn mùc nªu trªn ë gãc ®é nhÊt ®Þnh thÓ hiÖn tËp trung ý thøc, tr¸ch nhiÖm cña mçi c«ng d©n trong x· héi. 3.5-Nhãm chuÈn mùc ®¹o ®øc liªn quan ®Õn x©y dùng m«i tr­êng sèng ( M«i tr­êng tù nhiªn- x· héi) X©y dùng gia ®×nh h¹nh phóc. Tù gi¸c, quan t©m, tham gia gi÷ g×n b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i tr­êng tù nhiªn. X©y dùng x· héi c«ng b»ng, d©n chñ. B¶o vÖ hoµ b×nh, chèng chiÕn tranh, khñng bè. B¶o vÖ, ph¸t huy truyÒn thèng, di s¶n v¨n h¸o d©n téc, nh©n lo¹i, chèng tÖ n¹n x· héi vµ bÖnh tËt hiÓm nghÌo. M«i tr­êng tù nhiªn vµ m«i tr­êng v¨n ho¸ - x· héi cã mèi quan hÖ lÉn nhau, t¹o ra m«i tr­êng sèng cña con ng­êi. Gi÷ g×n b¶o vÖ, x©y dùng m«i tr­êng sèng lµ vÊn ®Ò bøc xóc cña x· héi ngµy nay, ®ßi hái mäi ng­êi ph¶i cã l­¬ng t©m, cã ®¹o ®øc, ph¶i cã nh÷ng chuÈn mùc nhÊt ®Þnh. 4. Nh÷ng ®Æc tr­ng gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc ®èi víi sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ng­êi ViÖt Nam. 4.1-M«n ®¹o ®øc ë tiÓu häc ®­a ra c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc d­íi d¹ng nh÷ng chuÈn mùc hµnh vi cô thÓ: Nhµ tr­êng tiÓu häc cã nhiÖm vô h×nh thµnh cho häc sinh c¬ së ban ®Çu nh­ng rÊt quan träng cña nh©n c¸ch ng­êi c«ng d©n – ng­êi lao ®éng cã nh÷ng phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cÇn thiÕt. C¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc ®­îc lùa chän tõ nh÷ng chuÈn mùc x· héi cô thÓ, ®­îc ®­a ra d­íi d¹ng nh÷ng chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc. Bëi v×, do tr×nh ®é nhËn thøc cßn thÊp, t­ duy cô thÓ cßn chiÕm vai trß rÊt quan träng, cã tÝnh hay b¾t tr­íc, kinh nghiÖm sèng cßn nghÌo nµn lªn ch­a ®ñ n¨ng lùc nhËn thøc c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc trªn b×nh diÖn lý luËn. Nh÷ng chuÈn mùc hµnh vi nµy gióp cho häc sinh cã c¸ch øng xö ®óng ®¾n trong c¸c mèi quan hÖ ®a d¹ng phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu ®¹o ®øc mµ x· héi quy ®Þnh. Thùc tiÔn ®· chøng tá r»ng, ®­îc häc c¸c chuÈn mùc hµnh vi, häc sinh cã ®iÒu kiÖn: + DÔ hiÓu vÒ néi dung ý nghÜa c¸ nh©n, ý nghÜa x· héi vµ c¸ch thùc hiÖn. + N©ng cao dÇn tÝnh kh¸i qu¸t cña nh÷ng hiÓu biÕt cã liªn quan. + DÔ nhí l©u vµ dÔ thÓ hiÖn trong cuéc sèng. 4.2- C¸c chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc trong ch­¬ng tr×nh cã tÝnh ®ång t©m: - Do n¨ng lùc nhËn thøc vµ kinh nghiÖm sèng cßn ë tr×nh ®é thÊp häc sinh líp 1 vµ ngay c¶ nh÷ng häc sinh líp trªn cña tiÓu häc ch­a thÓ n¾m ngay ®­îc kh¸i niÖm ®¹o ®øc mét c¸ch ®Çy ®ñ, toµn vÑn víi b¶n chÊt vèn cã cña nã mµ cã kh¶ n¨ng n¾m dÇn dÇn nh÷ng dÊu hiÖu cña kh¸i niÖm. Nh÷ng dÊu hiÖu ®ã dÇn dÇn ®­îc kh¸i qu¸t ë møc ®é nhÊt ®Þnh tõ líp nµy sang líp kh¸c. Cuèi cïng ë häc sinh h×nh thµnh ®­îc nh÷ng kh¸i qu¸t s¬ ®¼ng ®Çu tiªn vÒ chuÈn mùc ®¹o ®øc. - V× vËy trong qu¸ tr×nh d¹y häc ®¹o ®øc tiÓu häc, khi d¹y mét chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc nµo ®ã cã t×nh ®ång t©m th× cÇn tËn dông nh÷ng ®iÒu cã liªn quan mµ häc sinh ®· häc tõ líp d­íi vµ ng­îc l¹i khi d¹y c¸c chuÈn mùc ®ã ë líp d­íi th× cÇn chuÈn bÞ cho c¸c em cã kh¶ n¨ng tiÕp thu chuÈn mùc nµy ë líp trªn tr¸nh t×nh tr¹ng d¹y líp nµo biÕt líp ®ã. 4.3-Nh÷ng chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc ®­îc giíi thiÖu b»ng nh÷ng mÉu hµnh vi ®¹o ®øc qua c¸c ho¹t ®éng d¹y häc, c¸c d¹ng bµi tËp 4.4. Mçi bµi ®¹o ®øc ®­îc thùc hiÖn trong hai tiÕt 4.5. Do ®Æc ®iÓm cña løa tuæi nªn viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc cÇn tËp trung vµo luyÖn tËp cho c¸c em nh÷ng chuÈn mùc vµ quy t¾c ®¹o ®øc ®¬n gi¶n , h×nh thµnh thãi quen , hµnh vi ®¹o ®øc. §èi víi häc sinh tiÓu häc cÇn ®Æc biÖt chó ý nh÷ng thãi quen sau ®©y : - Thãi quen biÕt lÔ ®é ( chµo hái lÔ phÐp, c¶m ¬n, xin lçi khi cÇn thiÕt), t«n träng mäi ng­êi ( kh«ng lµm phiÒn, kh«ng nãi to n¬i c«ng céng hoÆc ng­êi kh¸c ®ang lµm viÖc,..). - Thãi quen c­ xö ©n cÇn, s½n sµng gióp ®ì ng­êi kh¸c, tr­íc hÕt lµ ng­êi th©n. - Thãi quen tù kiÒm chÕ: Gióp trÎ tù kiÒm chÕ tr¸nh ®­îc xung ®ét, biÕt kiªn tr× chê ®îi khi cÇn thiÕt. §©y lµ c¬ së cña kû luËt tù gi¸c, tù gi¸o dôc. - Thãi quen sinh ho¹t, biÕt gi÷ lêi høa. 4.6-Mét ®iÓm cÇn l­u ý trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®¹o ë løa tuæi tiÓu häc: t×nh c¶m ®¹o ®øc ®­îc x©y dùng trªn nÒn c¬ b¶n lµ t×nh th­¬ng, lßng nh©n ¸i, lßng vÞ tha. V× vËy trong thùc tÕ cuéc sèng cÇn t¹o ra nh÷ng t×nh huèng ®Ó trÎ biÕt quan t©m ®Õn thiªn nhiªn, loµi vËt vµ ®Æc biÖt lµ con ng­êi, lµm cho trÎ biÕt xóc ®éng, xao xuyÕn tr­íc mçi t×nh huèng ®¹o ®øc mµ trÎ gÆp ph¶i trong thùc tiÔn cuéc sèng. Qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc ®ãng mét vai trß quan träng ®Õn sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ng­êi. Nã “®Æt nh÷ng viªn g¹ch ®Çu tiªn” cho sù h×nh thµnh ë c¸c em nh©n c¸ch ng­êi c«ng d©n. MÆt kh¸c , nã cßn gióp c¸c em h×nh thµnh c¬ së ban ®Çu cña “ søc ®Ò kh¸ng” chèng l¹i sù x©m nhËp cña nh÷ng c¸i xÊu tõ bªn ngoµi vµ gét röa nh÷ng c¸i xÊu bÞ tiªm nhiÔm. II.VÞ trÝ, vai trß cña c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc trong tr­êng tiÓu häc hiÖn nay. XuÊt ph¸t tõ vai trß, vÞ trÝ cña gi¸o dôc ®¹o ®øc nãi chung vµ ph©n m«n ®¹o ®øc nãi riªng. Trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch (ph¸p triÓn toµn diÖn - §øc, trÝ, thÓ, mÜ) cho häc sinh th× c¸c biÖn ph¸p, ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc cã vÞ trÝ vµ vai trß rÊt quan träng vµ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc hoµn thµnh môc tiªu, yªu cÇu cña gi¸o dôc ®· ®Ò ra. Ch­¬ng 2. Thùc tr¹ng cña viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cña nhµ tr­êng hiÖn nay. I.Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ tr­êng tiÓu häc Lª V¨n T¸m. Tr­êng TH Lª V¨n T¸m lµ mét tr­êng míi ®­îc thµnh lËp (th¸ng 10 n¨m 2004) c¬ së vËt chÊt hÇu nh­ kh«ng cã g×. Tæng sè gi¸o viªn cña nhµ tr­êng lµ 12 ng­êi, tr×nh ®é chuyªn m«n còng nh­ n¨ng lùc gi¶ng d¹y kh«ng ®ång ®Òu, cô thÓ: Tr×nh ®é ®¹i häc: 03 ®/c chiÕm 25 %. Tr×nh ®é THSP (12 + 2): 04 ®/c chiÕm 33,3 %. Tr×nh ®é THSP (9 + 3): 03 ®/c chiÕm 25 %. Tr×nh ®é s¬ cÊp: 02 ®/c chiÕm 16.7 %. Tæng sè häc sinh toµn tr­êng: N¨m häc: 2004 – 2005 lµ 340 em. N¨m häc: 2005 – 2006 lµ 218 em. Tr­êng to¹ l¹c t¹i th«n N«ng Kon x· §¾k Dôc huyÖn Ngäc Håi. Lµ vïng s©u vïng xa, vïng d©n téc thiÓu sè ( häc sinh lµ ng­êi d©n téc thiÓu sè chiÕm 98 %) cã con ®­êng Hå ChÝ Minh ®i qua, ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn nhiÒu khã kh¨n song còng ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· vµ ®ang t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn vÊn ®Ò ®¹o ®øc cña häc sinh – mét nh©n c¸ch ®ang h×nh thµnh ®ang vµ ph¸t triÓn. MÆt b»ng d©n trÝ thÊp, kh«ng ®ång ®Òu, c«ng t¸c x· héi ho¸ gi¸o dôc ch­a ®­îc ®Ò cao. II.Thùc tr¹ng cña c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o døc hiÖn nay cña nhµ tr­êng. 1).KÕt qu¶ ®¹t ®­îc( n¨m häc 2004 – 2005). ( Theo b¸o c¸o tæng kÕt n¨m häc cña Nhµ tr­êng ) Trong nh÷ng n¨m qua gi¸o dôc vÉn ®­îc coi lµ “Quèc s¸ch”, vÉn ®­îc c¸c cÊp c¸c ngµnh quan t©m, gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ mäi mÆt. Kinh tÕ x· héi ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tr×ng ®é d©n trÝ ngµy ®­îc n©ng cao. Víi sù nç lùc kh«ng ngõng nghØ cña ®éi ngò c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c cÊp l·nh ®¹o gi¸o dôc. Gi¸o dôc ®¹o ®øc ë nhµ tr­êng lu«n lu«n ®­îc tró träng vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ rÊt ®¸ng tr©n träng,cô thÓ: - §a sè c¸c em häc sinh ch¨m ngoan häc giái, biÕt v©ng lêi thÇy c« «ng bµ, cha mÑ vµ nh÷ng ng­êi lín tuæi. - ë nhµ tr­êng c¸c em thùc hiÖn tèt 5 ®iÒu B¸c Hå d¹y vµ bèn nhiÖm vô cña ng­êi häc sinh. Cã em thùc hiÖn tèt c¸c chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc nh­: biÕt c¶m ¬n, xin lçi, ®i xin phÐp vÒ chµo hái,...Gióp ®ì b¹n cïng tiÕu bé. - BiÕt tham gia lao ®éng vÖ sinh tr­êng líp, trång vµ ch¨m sãc, b¶o vÖ c©y xanh. BiÕt phô gióp cha mÑ nh÷ng c«ng viÖc phï hîp víi løa tuæi. - Quan t©m gióp ®ì nh÷ng ng­êi kh¸c thÓ hiÖn tÊm lßng t­¬ng th©n, t­¬ng ¸i. ñng hé, gióp ®ì nh÷ng ng­êi gÆp khã kh¨n ho¹n n¹n, ch¨n sãc ®Ó tá lßng biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng ng­êi cã c«ng, c¸c gia ®×nh chÝnh s¸ch, leo ®¬n, c¸c gia ®×nh th­¬ng binh liÖt sÜ. - §i häc chuyªn cÇn, kh«ng ngõng häc tËp, v­ît qua mäi trë ng¹i khã kh¨n trong cuéc sèng v­¬n lªn häc giái, ®¹t nhiÒu thµnh tÝch xuÊt s¾c nh­: Danh hiÖu häc sinh giái cÊp tr­êng, huyÖn; häc sinh xuÊt s¾c, häc sinh tiªn tiÕn; ch¸u ngoan B¸c Hå, thi kÓ truyÖn ®¹o ®øc c¸c cÊp,... - HÇu hÕt c¸c em ®· biÕt kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc, biÕt ¸p dông nh÷ng ®iÒu ®· häc vµo thùc tÕ cña cuéc sèng – thÓ hiÖn trong viÖc øng xö giao tiÕp hµng ngµy. - KÕt qu¶ xÕp lo¹i h¹nh kiÓm n¨m häc 2004 – 2005. Tæng sè häc sinh toµn tr­êng: 340 em. XÕp lo¹i hoµn thµnh: .........em. Trong ®ã, hoµn thµnh tèt cã:....em chiÕm......%. XÕp lo¹i ch­a hoµn thµnh:..... em chiÕm .....% 2.Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò (tån t¹i vµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu). Khi chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy ®· sö dông 140 phiÕu ®iÒu tra ®Ó tiÕn hµnh tr­ng cÇu ý kiÕn cña 140 phô huynh vµ häc sinh cña tr­êng. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc, cô thÓ nh­ sau: ( Cã b¶ng tæng hîp kÌm theo). *§èi víi phô huynh häc sinh: Chóng t«i tiÕn hµnh tr­ng cÇu ý kiÕn cña 140 phô huynh. Trong ®ã, cã 125 ng­êi cã quan niÖm vµ nhËn thøc ®óng ®»n, x¸c ®Þnh râ môc tiªu vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc cho con em m×nh, cã h×nh thøc gi¸o dôc phï hîp. Cßn l¹i 15 phô huynh häc sinh ch­a cã quan niÖm, nhËn thøc vµ ch­a x¸c ®Þnh râ môc ®Ých cña c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh, ch­a cã h×nh thøc gi¸o dôc phï hîp v× lý do: - Mét sè gia ®×nh m¶i lo lµm ¨n kinh tÕ nªn kh«ng cã thêi gian gi¸o dôc con, cã gia ®×nh cha mÑ ®i lµm rÉy xa vµ ë l¹i ®ã c¶ tuÇn míi vÒ mét lÇn nªn viÖc c¸c em ¨n uèng, häc hµnh ph¶i tù m×nh lo lÊy, cã gia ®×nh cho r»ng gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ do nhµ tr­êng gi¸o dôc cßn hä kh«ng biÕt ch÷, kh«ng biÕt c¸ch gi¸o dôc (hä kho¸n tr¾ng cho nhµ tr­êng). - Mét sè gia ®×nh do cha mÑ m¾c vµo r­îu chÌ, cê b¹c, gia ®×nh m©u thÉu th­êng xuyªn c·i nhau nªn c¸c em ch¸n häc sinh h­ háng ®ua ®ßi, ch¬i bêi lªu læng,... - C¸ biÖt cã gia ®×nh kh«ng bao giê quan t©m ®Õn viÖc häc hµnh cña con c¸i m×nh. Khi chóng t«i hái còng kh«ng biÕt con m×nh häc líp mÊy, häc c« thÇy nµo, hµng ngµy ®i lµm g×, ë ®©u vµ bao giê vÒ,... *§èi víi häc sinh: chóng t«i tiÕn hµnh tr­ng cÇu ý kiÕn cña 140 em vµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cô thÓ nh­ sau: - 128/ 140 em ®­îc hái x¸c ®Þnh ®­îc ®óng quan niÖm, môc ®Ých, nhËn thøc vµ cã ph­¬ng ph¸p tù rÌn luyÖn ®¹o ®øc th­êng xuyªn. 127/140 em tù ®¸nh gi¸ ®­îc kÕt qña rÌn luyÖn ®¹o ®øc cña b¶n th©n. Cßn l¹i c¸c em ch­a hoÆc x¸c ®Þnh ch­a râ c¸c néi dung trªn. Së dÜ nh­ vËy lµ v×: - Mét sè em cha mÑ kh«ng th­êng xuyªn nh¾c nhë thóc dôc, ch­a cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¸o dôc thÝch hîp cßn chöi bíi, ®¸nh ®Ëp, b¾t ph¹t b»ng nhiÒu h×nh thøc,.... - Mét sè em do b¹n bÌ rñ rª nªn m¶i ch¬i, do l­êi häc, häc yÕu lªn líp kh«ng thuéc bµi hay do trong gia ®×nh cha mÑ th­êng xuyªn c·i nhau, bè th­êng xuyªn uèng r­îu vÒ say xØn råi m¾ng chöi,... Tãm l¹i khi chóng t«i ®iÒu tra vµ trß chuyÖn trùc tiÕp víi phô huynh còng nh­ víi b¶n th©n häc sinh. Chóng t«i thÊy cã rÊt nhiÒu lý do kh¸c nhau dÉn ®Õn thùc tr¹ng ®¹o ®øc hiÖn nay cña häc sinh, nh­: - Mét bé phËn kh«ng nhá c¸c em cã ®¹o ®øc ch­a tèt: ch­a v©ng lêi thÇy c«, «ng bµ, cha mÑ vµ ng­êi lín tuæi. C¸c em ®ua ®ßi, m¶i ch¬i, ch­a ch¨m chØ häc tËp vi ph¹m ®¹o ®øc. H×nh thµnh nªn lèi sèng kh«ng tèt. - VÉn cßn t×nh tr¹ng häc sinh cã th¸i ®é bÊt cÇn, hçn l¸o c·i l¹i «ng bµ, cha mÑ, thÇy c« vµ ®¸nh nhau, chöi thÒ. Th­êng xuyªn vi ph¹m néi quy cña líp cña nhµ tr­êng. Ch­a thùc hiÖn tèt 5 ®iÒu B¸c Hå d¹y vµ 4 nhiÖm vô cña ng­êi häc sinh, th­êng xuyªn v¾ng häc kh«ng cã lý do, bá häc gi÷a chõng. VÒ nhµ kh«ng häc bµi, ra ®­êng gÆp thÇy c« kh«ng chµo hái, ®i ch­a xin phÐp vÒ nhµ ch­a chµo hái thÝch ®i ®©u th× ®i. - Mét sè em cã lèi sèng chØ biÕt h­ëng thô ®ßi hái cha mÑ ph¶i ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña b¶n th©n mµ ch­a biÕt qua t©m gióp ®ì ng­êi kh¸c. Víi nh÷ng thùc tr¹ng vµ nh÷ng nguyªn nh©n võa nªu tõ phÝa phô huynh vµ häc sinh. Song còng cÇn nh×n nhËn nh÷ng nguyªn nh©n tõ phÝa nhµ tr­êng, c¸c ®oµn thÓ trong vµ ngoµi nhµ tr­êng, c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng,nh­: - Mét bé phËn gi¸o viªn ch­a x¸c ®Þnh râ môc tiªu, vÞ trÝ vµ vai trß cña gi¸o dôc ®¹o ®øc trong nhµ tr­êng, ch­a thùc sù quan t©m gi¸o dôc häc sinh mét c¸ch th­êng xuyªn, thiÕu nhiÖt t×nh, ch­a ®i s©u ®i s¸t t×m hiÓu hoµn c¶nh còng nh­ nh÷ng t©m t­ t×nh c¶m cña c¸c em. Cßn coi m«n häc ®¹o ®øc lµ m«n phô nªn ch­a ®Çu t­ ®óng møc cho bµi d¹y cßn qua loa ®¹i kh¸i, ch¼ng h¹n: Bµi d¹y quy ®Þnh d¹y trong 2 tiÕt vµ mçi tiÕt d¹y trong 35 - 40 phót thÕ nh­ng chØ d¹y kho¶ng 15 – 20 phót. ThËm chÝ tiÕt thø hai cña bµi kh«ng d¹y,... - Ch­a thùc sù t¹o ®­îc uy tÝn, niÒn tin n¬i häc sinh. Ch­a th­êng xuyªn quan t©m, th¨m hái vµ gióp ®ì häc sinh ®óng møc.Ch­a thùc sù lµ tÊm g­¬ng s¸ng cho häc sinh noi theo. - C¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cã lóc cã n¬i ch­a quan t©m chØ ®¹o s©u s¸t kÞp thêi, c¸c ®oµn thÓ ch­a cã nhiÒu nh÷ng phong trµo, nh÷ng s©n ch¬i lµnh m¹nh thùc sù mang ý nghÜa gi¸o dôc cao cho häc sinh. Ch­¬ng 3. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng cña c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc ë nhµ tr­êng. I).C¬ së ®Ó x¸c lËp biÖn ph¸p. X· héi loµi ng­êi ®­îc x©y dùng trªn b¶n chÊt nh©n v¨n. ë mét x· héi, mét céng ®ång cô thÓ nÕu tÝnh nh©n v¨n cµng thÓ hiÖn râ bao nhiªu th× x· héi ®ã, céng ®ång ®ã cµng v¨n minh, cµng tèt ®Ñp bÊy nhiªu. Vµo thêi k× míi cña nÒn gi¸o dôc n­íc ta hiÖn nay, tÝnh nh©n v¨n ®­îc thÓ hiÖn râ trong môc tiªu vµ sù ph¸t triÓn cña bËc häc, ë quan ®iÓm cho r»ng: “Häc sinh lµ nh©n vËt trung t©m cña nhµ tr­êng”. ë bËc tiÓu häc, häc sinh- nh©n vËt trung t©m cña nhµ tr­êng cã mét sè ®Æc ®iÓm mµ nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc cÇn biÕt ®Ó t«n träng vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¸o dôc thÝch hîp. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ em ph¸t triÓn tèi ­u theo h­íng môc tiªu gi¸o dôc cña bËc häc hiÖn nay ta ®ang ®æi míi. Nh»m tõng b­íc tiÕn tíi cã mét bËc häc tèt h¬n. HiÖn nay ë nhiÒu tr­êng tiÓu häc trong phßng lµm viÖc cña gi¸o viªn cã khÈu hiÖu “ TÊt c¶ v× häc sinh th©n yªu’, “ Tiªn häc lÔ, hËu häc v¨n”. Trong c¸c líp häc ë vÞ trÝ trang träng cã c¸c khÈu hiÖu dµnh cho häc sinh, nh­: “Mçi ngµy ®Õn tr­êng lµ mét ngµy vui”, “ §i häc lµ h¹nh phóc”. §ã lµ ®Þnh h­íng cho c¸ch c­ xö cña thÇy, lµ môc ®Ých cña trß ë tr­êng tiÓu häc.V× niÒm vui, v× h¹nh phóc ®­îc ®i häc cña trÎ lµ ®­îc ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh chÝnh m×nh. Gi¸o dôc tiÓu häc lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, cã liªn quan vµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn cuéc sèng cña mäi nhµ. Cã ®­îc bËc häc tèt, lµm tèt c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc sÏ gãp phÇn lµm cho mçi gia ®×nh lµnh m¹nh, x· héi v¨n minh. Môc tiªu gi¸o dôc nãi chung vµ môc tiªu gi¸o dôc ®¹o ®øc nãi riªng lµ nh»m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn phÈm chÊt, n¨ng lùc con ng­êi ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa, ®ã lµ: Cã lßng nh©n ¸i, yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, hoµ b×nh, c«ng b»ng b¸c ¸i, kÝnh trªn nh­êng d­íi, ®oµn kÕt vµ s½n sµng hîp t¸c víi mäi ng­êi; cã ý thøc vÒ bæn phËn cña m×nh ®èi víi ng­êi th©n, ®èi víi b¹n bÌ, ®èi víi céng ®ång vµ m«i tr­êng sèng; t«n träng vµ thùc hiÖn ®óng ph¸p luËt vµ c¸c quy ®Þnh cña nhµ tr­êng, khu d©n c­, n¬i c«ng céng; sèng hån nhiªn m¹nh d¹n tù tin, trung thùc vµ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu trong thêi ®¹i míi – c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Môc tiªu gi¸o dôc ®¹o ®øc bËc tiÓu häc ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: - Gióp häc sinh cã ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu vÒ mét sè chuÈn mùc, hµnh vi ®¹o ®øc vµ ph¸p luËt phï hîp víi løa tuæi trong c¸c mèi quan hÖ cña c¸c em víi b¶n th©n, gia ®×nh, nhµ tr­êng céng ®ång, m«i tr­êng tù nhiªn vµ ý nghÜa cña viÖc thùc hiÖn c¸c chuÈn mùc ®ã. - Tõng b­íc h×nh thµnh kÜ n¨ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ hµnh vi cña b¶n th©n vµ nh÷ng ng­êi xung quanh theo c¸c chuÈn mùc hµnh vi ®· häc; kÜ n¨ng lùa chän vµ thùc hiÖn c¸c hµnh vi øng xö phï hîp víi chuÈn mùc trong c¸c mèi quan hÖ vµ t×nh huèng ®¬n gi¶n cña cuéc sèng. - Tõng b­íc h×nh thµnh th¸i ®é tù träng, tù tin, yªu th­¬ng con ng­êi, yªu c¸i thiÖn, c¸i ®óng, c¸i tèt; kh«ng ®ång t×nh víi c¸i ¸c, c¸i sai, c¸i xÊu. - Gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh cho häc sinh ý thøc ®¹o ®øc, hµnh vi vµ thãi quen ®¹o ®øc.Gióp c¸c em chuyÓn ho¸ c¸c chuÈn mùc ®ã thµnh niÒm tin. NiÒm tin ®¹o ®øc sÏ t¹o cho c¸c em cã søc m¹nh “chÕ biÕn” nh÷ng tri thøc thµnh hµnh vi, thãi quen ®¹o ®øc. T×nh c¶m ®¹o ®øc ®­îc coi lµ “chÊt men” thóc ®Èy c¸c em biÕn ý thøc hµnh vi, thãi quen ®¹o ®øc mét c¸ch tho¶i m¸i, dÔ chÞu kh«ng bÞ g­îng Ðp, m¸y mãc. Hµnh vi ®¹o ®øc xÐt cho cïng lµ biÓu hiÖn sinh ®éng bé mÆt ®¹o ®øc cña con ng­êi, hµnh vi nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn phï hîp víi c¸c chuÈn mùc ®· ®­îc x· héi quy ®Þnh, ph¶i ®­îc thùc hiÖn ë mäi n¬i, mäi lóc mét c¸ch tù gi¸c víi ®éng c¬ ®óng ®¾n. Hµnh vi ®¹o ®øc ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i sÏ trë thµnh thãi quen ®¹o ®øc, thãi quen ®¹o ®øc g¾n liÒn víi nhu cÇu vÒ ®¹o ®øc. Trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc nãi chung vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc nãi riªng gi¸o viªn vµ nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc cÇn ph¶i n¾m v÷ng ®­îc vÞ trÝ, vai trß, môc tiªu cña gi¸o dôc ®Ó tõ ®ã gãp phÇn gióp häc sinh cña m×nh ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn mang trong m×nh phÈm chÊt ®¹o ®øc t¹o thµnh cèt lâi cña mét nh©n c¸ch con ng­êi ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi. Nh÷ng phÈm chÊt ®ã lµ: TrÝ tuÖ ph¸t triÓn, ý trÝ cao vµ t×nh c¶m ®Ñp. II.C¸c biÖn ph¸p cô thÓ. - N©ng cao nhËn thøc cho c¸n bé, gi¸o viªn vÒ tÇm quan träng cña c«ng t¸c gi¸o dôc nãi chung vµ trong gi¸o dôc ®¹o ®øc nãi riªng. - T¨ng c­êng ho¹t ®éng cña gia ®×nh vµ céng ®ång nh»m x©y dùng m«i tr­êng gi¸o dôc Nhµ tr­êng – Gia ®×nh – X· héi lµnh m¹nh. Th­êng xuyªn th¨m hái gia ®×nh häc sinh n¾m b¾t hoµn c¶nh gia ®×nh cña tõng em ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p gi¸o dôc, ®éng viªn gióp ®ì kÞp thêi.Phèi kÕt hîp chÆt chÏ víi c¸c ®oµn thÓ trong vµ ngoµi nhµ tr­êng, víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Ó lµm tèt c«ng t¸c x· héi ho¸ gi¸o dôc. - X©y dùng ®éi ngò c¸n bé gi¸o viªn ®ñ vÒ l­îng, v÷ng vµng vÒ tr×nh ®é kiÕn thøc, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô ®Ó tõng b­íc n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc. Kh«ng ngõng tù hoµn thiÖn b¶n th©n, n©ng cao phÈm chÊt ®¹o ®øc, tr¸ch nhiÖm vÒ mäi mÆt trong gi¸o dôc còng nh­ trong cuéc sèng ®Ó thùc sù lµ tÊm g­¬ng s¸ng cho häc sinh noi theo,cô thÓ: + Ng­êi gi¸o viªn ph¶i hiÓu ®­îc tr×nh ®é cña häc sinh. X¸c ®Þnh ®Þnh ®­îc khèi l­îng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ®· cã ë häc sinh. Dù kiÕn ®­îc khã kh¨n, thuËn lîi khi häc sinh lÜnh héi c¸c kh¸i niÖm vÒ ®¹o ®øc. + Cã n¨ng lùc “ chÕ biÕn” tµi liÖu, biÕt ®¸nh gi¸ ®óng tµi liÖu häc tËp, x¸c lËp ®­îc mèi quan hÖ gi÷a ch­¬ng tr×nh vµ tr×nh ®é cña häc sinh. BiÕt x©y dùng tµi liÖu ®Ó tr×nh bµy, tæ chøc cho häc sinh lÜnh héi. + Ng­êi gi¸o viªn tiÓu häc lµ mét «ng thÇy tæng thÓ nªn ®ßi hái hä ph¶i cã: Vèn hiÓu biÕt s©u, réng vµ ch¾c. Cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t th«ng tin, biÕt h­íng dÉn cho häc sinh tiÕn hµnh thùc hiÖn mét hÖ thèng c¸c chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc. BiÕt chuÈn bÞ ®å dïng, ph­¬ng tiÖn cÇn thiÕt cho viÖc d¹y häc vµ c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc kh¸c. - X¸c ®Þnh râ vÞ trÝ vai trß vµ môc tiªu gi¸o dôc ®¹o ®øc trong tr­êng tiÓu häc. BiÕt kÕ thõa vµ chän läc nh÷ng truyÒn thèng, nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt ®Ñp trong gi¸o dôc häc sinh. - Nhµ tr­êng cïng c¸c ®oµn thÓ th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi sinh ho¹t ngo¹i kho¸, sinh ho¹t ®éi, sao nhi ®ång,...®Ó häc sinh vui ch¬i vµ häc tËp. - Båi d­ìng cho c¸c em nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu vÒ c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc s¬ ®¼ng trong c¸c mèi quan hÖ, th«ng qua n¨m nhãm chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc ®· x¸c ®Þnh. - ë tiÓu häc do häc sinh cßn nhá tuæi ch­a tÝch luü ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm ®Æc biÖt lµ tr×nh ®é nhËn thøc cßn thÊp nªn nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc cÇn gi¸o dôc cho c¸c em ph¶i ®­îc ®­a ra d­íi d¹ng c¸c chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc cô thÓ chø kh«ng ph¶i d­íi d¹ng lý luËn trõu t­îng – nghÜa lµ häc ph¶i ®i ®«i víi hµnh, lý thuyÕt ph¶i g¾n liÒn víi thùc tiÔn. §Ó c¸c em cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nh÷ng chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc th× trong c¸c giê häc ®¹o ®øc hay trong c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ cÇn ®­a ra c¸c mÉu hµnh vi tèt – xÊu, ®óng – sai, c¸c t×nh huèng gi¶ ®Þnh ®Ó c¸c em so s¸nh, nhËn xÐt tù t×m ra nh÷ng ®iÒu cÇn häc. VD. Khi d¹y bµi “ LÞch sù khi nhËn vµ gäi ®iÖn tho¹i” - §¹o ®øc líp 2. Gi¸o viªn cÇn tæ chøc cho häc sinh ®­îc tham gia trùc tiÕp gäi vµ nhËn ®iÖn tho¹i, trùc tiÕp trao ®æi qua ®iÖn tho¹i ( m« h×nh ®iÖn tho¹i trß ch¬i,...).Tõ ®ã c¸c em kh¸c nghe vµ ®¸nh gi¸ viÖc giao tiÕp ®ã ®· thÓ hiÖn sù lÞch sù hay ch­a. Gi¸o viªn ®­a ra mét sè t×nh huèng cô thÓ ®Ó häc sinh nhËn xÐt vµ ®­a ra ý kiÕn ®Ó söa ch÷a nh÷ng t×nh huèng mµ c¸c em cho lµ ch­a ®óng. - Båi d­ìng cho c¸c em cã nh÷ng xóc c¶m, t×nh c¶m tÝch cùc ®èi víi c¸c chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc. - CÇn t¹o cho häc sinh cã ®iÒu kiÖn, cã c¬ héi ®Ó rÌn luyÖn vµ thùc hiÖn c¸c hµnh vi, thãi quen ®¹o ®øc phï hîp víi chuÈn mùc ®· quy ®Þnh. §iÒu quan träng nhÊt trong gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ cÇn gióp cho c¸c em rÌn luyÖn trong mäi t×nh huèng ®Ó cã thÓ chuyÓn ho¸ ý thøc, hµnh vi ®¹o ®øc thµnh nh÷ng viÖc lµm cô thÓ. Tõ ®ã gióp c¸c em biÕt c¸ch øng xö trong c¸c mèi quan hÖ ®a d¹ng cña cuéc sèng. - Chó träng viÖc qu¶n lý, bæ sung vµ sö dông hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc. C. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ. I.KÕt luËn. Nhµ tr­êng lµ n¬i kÕt tinh tr×nh ®é v¨n minh cô thÓ cña mét quèc gia trong giai ®o¹n x· héi – lÞch sö nhÊt ®Þnh lµ n¬i thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸o dôc ®µo t¹o con ng­êi. S¶n phÈm cña nhµ tr­êng, kÕt qu¶ gi¸o dôc cña nhµ tr­êng thÓ hiÖn ë häc sinh nh÷ng nh©n c¸ch kh«ng lÆp l¹i - nh÷ng c«ng d©n t­¬ng lai cña ®Êt n­íc. S¶n phÈm nµy ®¹t môc tiªu nh©n c¸ch ë møc ®é nµo lµ tuú thuéc vµo néi dung, ph­¬ng ph¸p tæ chøc gi¸o dôc cña nhµ tr­êng vµ sù tiÕp nhËn cña mçi häc sinh. Tr­êng tiÓu häc cã mét vÞ trÝ, chøc n¨ng vµ nhiÖm vô ®Æc biÖt trong sù nghiÖp trång ng­êi. Tr­êng tiÓu häc lµ n¬i ®Çu tiªn t¸c ®éng ®Õn trÎ b»ng ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc cã hÖ thèng, hay nãi c¸ch kh¸c tr­êng tiÓu häc lµ n¬i cã b¶n s¾c riªng vµ cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi mang ®Ëm tÝnh s­ ph¹m vµ kh«ng phô thuéc vµo sù gi¸o dôc tr­íc ®ã vµ c¸c bËc häc kÕ tiÕp sau ®ã. ChÝnh v× vËy bËc tiÓu häc lµ bËc häc nÒn t¶ng, nh÷ng g× ®· h×nh thµnh vµ ®Þnh h×nh ë trÎ em sÏ rÊt khã thay ®æi, khã c¶i t¹o l¹i. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nh­ trªn ®ßi hái sù chuÈn x¸c víi tÝnh khoa häc, tÝnh nh©n v¨n cao ë mét nÒn gi¸o dôc, ë nhµ tr­êng nhÊt lµ ë mçi gi¸o viªn. II. §Ò xuÊt, kiÕn nghÞ. - Sù quan t©m, l·nh chØ ®¹o cña ngµnh vµ c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc cÇn s©u s¸t vµ kÞp thêi h¬n n÷a. - Th­êng xuyªn tæ chøc c¸c héi thi, héi diÔn vµ c¸c héi th¶o chuyªn ®Ò, c¸c líp tËp huÊn chuyªn ®Ò vÒ gi¸o dôc ®¹o ®øc; cung cÊp ®å dïng d¹y, häc vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o,...T¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o viªn vµ häc sinh tham gia ®Ó häc tËp trau dåi kiÕn thøc, phÈm chÊt ®¹o ®øc / Néi dung th¨m dß ý kiÕn vµ c¸c c©u hái t­¬ng øng ************ STT Néi dung cÇn nghiªn cøu Sè l­îng c©u hái 01 Quan niÖm vÒ gi¸o dôc ®¹o ®øc 02 02 Môc ®Ých cña viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc 02 03 NhËn thøc vÒ gi¸o dôc ®¹o ®øc 02 04 Ph­¬ng ph¸p rÌn luyÖn ®¹o ®øc 03 05 H×nh thøc gi¸o dôc ®¹o ®øc 03 06 Tù ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ gi¸o dôc ®¹o ®øc 02 Tæng sè 14 Néi dung c©u hái (Dµnh cho gi¸o viªn) 1./ Anh chÞ cã quan niÖm nh­ thÕ nµo vÒ viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho cho con em m×nh ? 2./ Anh chÞ vui lßng cho biÕt môc ®Ých cña viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc ? 3./ Anh chÞ chän ý kiÕn nµo d­íi ®©y: Gi¸o dôc ®¹o ®øc cho con em m×nh lµ viÖc lµm: a. Th­êng xuyªn. b. ChØ khi nµo trÎ m¾c lçi. c. §Ó mÆc trÎ ph¸t triÓn mét c¸ch tù nhiªn. d. Kh«ng cÇn thiÕt v× trÎ ®· ®­îc nhµ tr­êng gi¸o dôc råi. 4./ Anh chÞ chän ý kiÕn nµo d­íi ®©y: Gi¸o dôc ®¹o ®øc cho trÎ lµ nh»m gióp trÎ: a. Ph¸t triÓn toµn diÖn, hoµn thiÖn vÒ nh©n c¸ch. b.ThÊy ®­îc quyÒn lîi, bæn phËn vµ tr¸ch nhiÖn cña b¶n th©n. c.Tu©n thñ theo yªu cÇu, mÖnh lÖnh cña ng­êi lín. d. ý kiÕn kh¸c: ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5./Anh (chÞ) h·y nªu mét vµi biÖn ph¸p vµ h×nh thøc gi¸o dôc ®¹o ®øc mµ anh (chÞ) ®·, ®ang ¸p dông ? .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Néi dung c©u hái ( Dµnh cho häc sinh) 1./ Em cã thÝch häc m«n ®¹o ®øc kh«ng ? (Em chän ý kiÕn nµo d­íi ®©y vµ gi¶i thÝch). o Kh«ng thÝch o B×nh th­êng o ThÝch häc Gi¶i thÝch: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2./ §Ó trë thµnh con ngoan trß giái em ph¶i lµm g× ? a. Häc thËt giái. b. Ngoan ngo·n lÔ phÐp v©ng lêi «ng bµ, cha mÑ vµ thÇy c« gi¸o,... c. §oµn kÕt, gióp ®ì mäi ng­êi. d. C¶ ba ý trªn. 3./ M«n ®¹o ®øc cã cÇn thiÕt víi løa tuæi c¸c em kh«ng ? a. RÊt cÇn b.Cã còng ®­îc. c. Kh«ng cÇn Gi¶i thÝch: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4.Em tù ®¸nh gi¸ vÒ b¶n th©n m×nh nh­ thÕ nµo ? ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5./ C¸c em cã nh÷ng quyÒn lîi g× ? 6./ Bæn phËn cña c¸c em lµ ph¶i lµm g× ? Tr­êng TH Lª V¨n T¸m PhiÕu tr­ng cÇu ý kiÕn ( V/v gi¸o dôc ®¹o ®øc cho phô huynh häc sinh ) 1./ Anh chÞ cã quan niÖm nh­ thÕ nµo vÒ viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho cho con em m×nh ? 2./ Anh chÞ vui lßng cho biÕt môc ®Ých cña viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc ? 3./ Anh chÞ chän ý kiÕn nµo d­íi ®©y: Gi¸o dôc ®¹o ®øc cho con em m×nh lµ viÖc lµm: a. Th­êng xuyªn. b. ChØ khi nµo trÎ m¾c lçi. c. §Ó mÆc trÎ ph¸t triÓn mét c¸ch tù nhiªn. d. Kh«ng cÇn thiÕt v× trÎ ®· ®­îc nhµ tr­êng gi¸o dôc råi. 4./ Anh chÞ chän ý kiÕn nµo d­íi ®©y: Gi¸o dôc ®¹o ®øc cho trÎ lµ nh»m gióp trÎ: a. Ph¸t triÓn toµn diÖn, hoµn thiÖn vÒ nh©n c¸ch. b.ThÊy ®­îc quyÒn lîi, bæn phËn vµ tr¸ch nhiÖn cña b¶n th©n. c.Tu©n thñ theo yªu cÇu, mÖnh lÖnh cña ng­êi lín. d. ý kiÕn kh¸c: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5./Anh (chÞ) h·y nªu mét vµi biÖn ph¸p vµ h×nh thøc gi¸o dôc ®¹o ®øc mµ anh (chÞ) ®·, ®ang ¸p dông ? Tr­êng TH Lª V¨n T¸m PhiÕu tr­ng cÇu ý kiÕn ( V/v gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc ) 1./ Em cã thÝch häc m«n ®¹o ®øc kh«ng ? (Em chän ý kiÕn nµo d­íi ®©y vµ gi¶i thÝch). o Kh«ng thÝch o B×nh th­êng o ThÝch häc Gi¶i thÝch: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2./ §Ó trë thµnh con ngoan trß giái em ph¶i lµm g× ? a. Häc thËt giái. b. Ngoan ngo·n lÔ phÐp v©ng lêi «ng bµ, cha mÑ vµ thÇy c« gi¸o,... c. §oµn kÕt, gióp ®ì mäi ng­êi. d. C¶ ba ý trªn. 3./ M«n ®¹o ®øc cã cÇn thiÕt víi løa tuæi c¸c em kh«ng ? a. RÊt cÇn b.Cã còng ®­îc. c. Kh«ng cÇn Gi¶i thÝch: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4.Em tù ®¸nh gi¸ vÒ b¶n th©n m×nh nh­ thÕ nµo ? ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o dôc häc – Tr­êng §¹i häc s­ ph¹m I Hµ Néi – 1997. Gi¸o dôc häc - Tr­êng §¹i häc s­ ph¹m HuÕ - 2004. Bµi gi¶ng : §æi míi ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc - Khoa tiÓu häc – Tr­êng cao ®¼ng s­ ph¹m Kon Tum. §æi míi ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh tiÓu häc – Dù ¸n ph¸t triÓn gi¸o viªn tiÓu häc – Bé gi¸o dôc. Gi¸o tr×nh: Gi¸o dôc t©m lý løa tuæi – Tr­êng §¹i häc s­ ph¹m I Hµ Néi - 1998.