Một số đặc điểm địa hóa tầng đá mẹ oligocene hạ - Bồn trũng Cửu Long

thaønh ñaù meï laø moät loaïi ñaù traàm tích mòn haït, phong phuù vaät lieäu höõu cô, vaø phaûi ñöôïc tích tuï trong moâi tröôøng khöû ngheøo oxy. Ñeå xaùc ñònh moät loaïi ñaù coù phong phuù vaät lieäu höõu cô ñeå trôû thaønh ñaù meï hay khoâng ngöôøi ta söû duïng chæ soá TOC (Total Ogranic Cacbon) –toång soá vaät chaát höõu cô trong ñaù. Ñoái vôùi ñaù seùt: TOC =0,5-2%, neáu döôùi 0,5% ñaù ñoù khoâng laø ñaù meï. Ñoái vôùi ñaù cacbonat: TOC > 0,25%, döôùi 0,25% khoâng laø ñaù meï. Ñoä giaøu vaät lieäu höõu cô coøn ñöôïc xaùc ñònh baèng haøm löôïng hydrocacbon tieàm naêng( S2-tính baèng kgHC/taán ñaù, thu ñöôïc töø nhieät phaân Rock-Eval). Caùc nhaø nghieân cöùu ñòa hoùa ñaõ tieán haønh nghieân cöùu haøng ngaøn maãu vaät cho nhieàu beå traàm tích sinh giaøu ñeå ñaùnh giaù ñoä giaøu vaät chaát höõu cô cuûa ñaù meï theo hai thoâng soá treân. Caùc phöông phaùp naøy ñöôïc coi laø tieâu chuaån toái öu nhaát cho ñaù meï coù nguoàn goác luïc ñòa, vaø cuøng laø loaïi raát phoå bieán cho caùc beå traàm tích sinh daàu khí ôû Vieät Nam. Moät ñaù meï ñaõ ñaït tieâu chuaån veà giaøu vaät chaát höõu cô, nhöng sinh daàu hay sinh khí hay sinh caû daàu laãn khí laïi coøn phaûi phuï thuoäc vaøo chaát löôïng vaät lieäu höõu cô (loaïi vaät lieäu höõu cô vaø moâi tröôøng laéng ñoïng) vaø ñoä tröôûng thaønh veà nhieät. Caùc vaät lieäu höõu cô taïo neân TOC trong ñaù traàm tích laø phaàn coøn laïi cuûa vi sinh vaät (phytoplankton, zooplankton), vi khuaån (bacteria) soáng trong moâi tröôøng nöôùc (vaät lieäu höõu cô sapropel) vaø thöïc vaät baäc cao soáng treân caïn (humic). Moät khaùi nieäm duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng vaät chaát höõu cô laø Kerogen vaø Bitum. Keorogen laø moät phaàn vaät chaát höõu cô (chieám 80 – 90% cuûa vaät chaát höõu cô) trong ñaù traàm tích, khoâng tan trong dung moâi höõu cô. Phaàn hoøa tan ñöôïc goïi laø Bitum. Nguoàn cung caáp nhöõng thaønh phaàn maûnh vuïn cuûa ñoäng thöïc vaät nhö taïo neân Kerogen ñöôïc goïi laø Maceral. Goàm boán loaïi chính: + Vitrinite: baét nguoàn töø maûnh vuïn goã cuûa thöïc vaät soáng treân caïn. + Extrinite: baét nguoàn töø taûo, baøo töû phaán, phaán hoa vaø laù caây. + Inertinite: baét nguoàn töø thöïc vaät bò oxy hoùa tröôùc khi choân vuøi. + Maûnh vuïn voâ ñònh hình: coù caáu truùc khoâng xaùc ñònh vì ñaõ bò phaù huûy hoaøn toaøn. Caên cöù vaøo soá löôïng caùc Maceral vaø caùc maûnh vuïn voâ ñònh hình trong Kerogen quyeát ñònh khaû naêng taïo thaønh hydrocacbon. + Kerogen coù khuynh höôùng taïo daàu toát chöùa 65% Exinite vaø maûnh vuïn voâ ñònh hình + Kerogen coù khuynh höôùng taïo khí loûng vaø condensate chöùa 35 – 65% Exinite vaø maûnh vuïn voâ ñònh hình. + Neáu Extrinite vaø maûnh vuïn voâ ñònh hình ít hôn 35% thì coù 2 tröôøng hôïp: Vitrinite chieám öu theá: taïo khí khoâ Inertinite chieám öu theá: khoâng taïo daàu Döïa vaøo boán daïng cô baûn cuûa Maceral ta coù boán loaïi kerogen töông öùng: Kerogen loaïi I: coù nguoàn goác vaät lieäu ban ñaàu töø caùc loaïi rong, taûo baùm ñaùy, phieâu sinh (phytoplanton), lipid cuûa vi khuaån, diatom (seùt bieån). Kerogen loaïi I laø saûn phaåm cuûa quaù trình bieán ñoåi maïnh cuûa vi sinh vaät. Noù laø nguoàn sinh daàu toát. Kerogen loaïi II: hình thaønh trong moâi tröôøng bieån trung gian, laø hoãn hôïp phong phuù cuûa saùp daàu thöïc vaät (rong taûo nöôùc ngoït, vi khuaån, seùt ñaàm hoà, vuõng vònh, seùt voâi bieån, cacbonat, zooplankton, phytoplankton), thaân caây coû vaø vaät chaát höõu cô daïng goã. Noù cuõng laø nguoàn sinh daàu vaø coù sinh condensate ôû nhieät ñoä cao khi Ro>1,3%. Kerogen loaïi III: laø moät hoãn hôïp bao goàm thaân caây goã, taøn tích coû vaø vaät chaát coù laãn than. Kieåu kerogen naøy thöôøng ít thuaän lôïi cho vieäc sinh daàu hôn kieåu I vaø II, chuû yeáu sinh condensate vaø khí khoâ. Vì vaäy chuùng ta nhaän thaáy vaät chaát döôùi nöôùc laø nguoàn sinh daàu toát hôn vaät chaát ôû treân caïn, coøn vaät chaát treân caïn laø nguoàn sinh khí toát. Coù ba caáp kerogen: Kerogen caáp I: sinh daàu chuû yeáu Kerogen caáp II: sinh daàu vaø khí condensate Kerogen caáp III: sinh khí condensat vaø khí khoâ Yeáu toá nhieät ñoä ñoái vôùi söï hình thaønh daàu khí cuûa vaät lieäu höõu cô laø voâ cuøng quan troïng. + Neáu khoâng ñuû nhieät ñoä vaät lieäu höõu cô seõ khoâng theå chuyeån hoùa thaønh daàu khí. + Neáu nhieät ñoä choân vuøi quaù cao seõ khieán vaät lieäu höõu cô bò quaù tröôûng thaønh. Ñeå söï hình thaønh daàu khí ñaït keát quaû toát nhaát caàn coù moät nhieät ñoä thích hôïp trong khoaûng nhieät ñoä taïo daàu. II -CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑAÙNH GIAÙ ÑOÄ TRÖÔÛNG THAØNH CUÛA VAÄT LIEÄU HÖÕU CÔ. 1. PHÖÔNG PHAÙP LECO Phöông phaùp phaân tích naøy duøng cho taát caû caùc maãu ñaù caàn nghieân cöùu veà ñaù meï. Maãu ñöôïc choïn 10 – 100 gram nghieàn nhoû qua raây 50 – 60 micro roài tieán haønh loaïi boû cacbon voâ cô baèng caùch taùc duïng vôùi axit clohydric (HCl). Sau khi maãu ñöôïc laøm khoâ seõ ñöôïc ñoát töï ñoäng trong loø ñoát cuûa maùy LECO – 421 tôùi 1350oC. Löôïng dioxit cacbon thoaùt ra seõ ñöôïc ghi nhaän ñeå tính toång haøm löôïng cacbon höõu cô theo coâng thöùc sau: Fco2 = 0.2792 : heä soá chuyeån ñoåi Mo (g): khoái löôïng maãu ñaù ban ñaàu Mñ (g): khoái löôïng maãu ñaù ñaõ loaïi caconat ñeå ñöa vaøo loø ñoát Mco2  (g) : khoái löôïng maãu chuaån Cst (%): haøm löôïng cacbon trong maãu chuaån Chæ tieâu phaân loaïi ñaù meï: (theo Moldowan J.M vaø n.n.k) TOC (%) Phaân loaïi ñaù meï < 0.5 Ngheøo 0.5 – 1.0 Trung bình 1.0 – 2.0 Toát >2 Raát toát 2. PHÖÔNG PHAÙP NHIEÄT PHAÂN ROCK – EVAL (RE) Phöông phaùp naøy ñöôïc öùng duïng trong nghieân cöùu ñòa hoùa daàu khí nhaèm ñaùnh giaù tieàm naêng cuûa ñaù meï. Tieán haønh nhieät phaân Rock – Eval vaät chaát höõu cô, töø 80 – 100mg ñaù (coù khi tôùi 500mg) tuøy möùc ñoä phong phuù vaät lieäu höõu cô. Taêng nhieät ñoä töø thaáp ñeán cao, ta thu ñöôïc caùc saûn phaåm sau: + ÔÛ nhieät ñoä thaáp (khoaûng 90oC) trong voøng 1-1.5 phuùt, ñöôïc löôïng khí hydrocacbon loûng thaáp phaân töû (C1-C17), löôïng naøy kí hieäu So. Nhöng löôïng naøy raát nhoû so vôùi phaàn coøn laïi neân thöôøng khoâng xeùt. + Naâng nhieät ñoä leân khoaûng 300oC trong 2 phuùt, ta thu ñöôïc löôïng hydrocacbon loûng daïng daàu, kí hieäu S1. Löôïng naøy töông ñöông löôïng bitum daïng daàu, laø löôïng hydrocacbon töï do. + Taêng nhieät ñoä töø töø ñeán khoaûng nhieät ñoä 300 – 500oC (<600 oC), nhaän ñöôïc löôïng hydrocacbon tieàm naêng (töùc laø löôïng hydrocacbon phaûn aùnh tieàm naêng cuûa ñaù meï), kí hieäu S2. + Sau ñoù maùy töï ñoäng giaûm nhieät ñoä (töø 600 oC-300 oC). Tieáp tuïc ñoát phaàn hydrocacbon coøn laïi ôû nhieät ñoä <600 oC, ta nhaän ñöôïc S3 laø löôïng CO2 ñöôïc taïo thaønh. Caùc chæ tieâu phaân tích treân RE goàm: S1 (kg HC/taán ñaù): laø löôïng hydrocacbon töï do trong ñaù, töùc laø löôïng hydrocacbon sinh ra töø ñaù meï S2 (kg HC/taán ñaù): laø löôïng hydrocacbon tieàm naêng trong ñaù, töùc laø löôïng hydro coøn laïi trong ñaù meï S1+S2 (kg HC/taán ñaù): laø toång tieàm naêng cuûa hudrocacbon trong ñaù meï Tmax laø nhieät ñoä caàn thieát cho pheùp nhieät phaân löôïng hydrocacbon tieàm naêng cuûa ñaù meï vaø Tmax ñöôïc coi laø moät thoâng soá ñaùnh giaù möùc ñoä tröôûng thaønh nhieät cuûa ñaù meï cuõng nhö vaät chaát höõu cô. Töø keát quaû phaân tích treân RE coù theå tính: TOC = [0.83(S1+S2) + S4]/10 (%) vôùi S4 laø haøm löôïng cacbon höõu cô coøn laïi. PI= S1/(S1+S2): chæ ra söï coù maët cuûa hydrocacbon di cö hay taïi sinh nhaèm xaùc ñònh söï hieän dieän cuûa ñôùi saûn phaåm. HI= 100*S2/TOC (mg/g): thöôøng phaûn aùnh löôïng hydrocacbon loûng giaûi phoùng ra khoûi ñaù meï (khoâng phaûi toång hydrocacbob loûng vaø khí), ñöôïc duøng xaùc ñònh chaát löôïng ñaù meï vaø phaân loaïi nguoàn goác vaät chaát höõu cô sinh daàu. Chæ tieâu ñaùnh giaù phaân loaïi ñaù meï: (theo Moldowan J.M vaø n.n.k) S1 (kg HC/taán ñaù) Phaân loaïi ñaù meï < 0.5 Ngheøo 0.5 – 1.0 Trung bình 1.0 – 2.0 Toát >2 Raát toát Chæ tieâu ñaùnh giaù tieàm naêng hydrocacbon cuûa ñaù meï: (theo Moldowan J.M vaø n.n.k) S2 (kg HC/taán ñaù) Phaân loaïi tieàm naêng cuûa ñaù meï <2.5 Ngheøo 2.5 – 5.0 Trung bình 5.0 - 10 Toát >10 Raát toát Chæ tieâu ñaùnh giaù toång tieàm naêng hydrocacbon cuûa ñaù meï: S1+S2 (kg HC/taán ñaù) Ñaùnh giaù toång tieàm naêng hydrocacbon cuûa ñaù meï <3.0 Khaû naêng sinh haïn cheá 3.0 – 6.0 Ñaù meï sinh daàu trung bình 6.0 – 12 Ñaù meï sinh daàu toát >12 Ñaù meï sinh daàu raát toát Chæ tieâu ñaùnh giaù söï coù maët cuûa hydrocacbon taïi sinh hay di cö: PI= S1/(S1+S2) Söï coù maët cuûa hydrocacbon di cö hay taïi sinh <0.1 Hydrocacbon taïi sinh 0.1 – 0.4 Hydrocacbon di cö >0.4 Coù daàu di cö Chæ tieâu xaùc ñònh chaát löôïng ñaù meï vaø nguoàn goác ñaù meï sinh daàu: HI Loaïi Kerogen Ñaùnh giaù khaû naêng sinh cuûa ñaù meï 0 – 150 III Chæ sinh khí 150 – 300 III – II Sinh khí vaø daàu >300 II – I Sinh daàu vaø khí Chæ tieâu ñaùnh giaù möùc ñoä tröôûng thaønh nhieät cuûa ñaù meï cuõng nhö vaät chaát höõu cô: Tmax (oC) Ñaùnh giaù ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï <440 Ñaù meï chöa tröôûng thaønh 440 – 446 Ñaù meï tröôûng thaønh (ñaàu pha sinh daàu) 446 – 470 Ñaù meï tröôûng thaønh muoän (sinh daàu) >470 Quaù tröôûng thaønh (sinh khí condensate) 3. PHÖÔNG PHAÙP ÑO PHAÛN XAÏ VITRINITE Phöông phaùp ño phaûn xaï Vitrinite ñöôïc thöïc hieän treân kính hieån vi phaûn xaï LEITZ. Laáy 10 – 20g ñaù nghieàn nhoû, sau ñoù loaïi cacbonat baèng acid HCl vaø loaïi silicate baèng HF. Maûnh Vitrinite coù maët trong Kerogen ñöôïc thu hoài vaø ñuùt trong moät khoái nhöïa trong suoát, sau ñoù ñöôïc maøi phaúng vaø soi döôùi kính hieån vi ñeå tìm caùc haït Vitrinite ñaúng thöôùc döôùi aùnh saùng tia tôùi. Moãi maãu ño treân 50 maûnh Vitrinite vaø caàn loaïi tröø giaù trò ngoaïi lai ñeå nhaän ñöôïc giaù trò phoå bieán vaø ñaïi dieän cho maãu nghieân cöùu. Caùc chæ soá phaûn xaï cuûa Vitrinite duøng ñeå ñaùnh giaù söï tröôûng thaønh nhieät cuûa ñaù meï: Ro(%) Ñaùnh giaù ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï <0.6 Ñaù meï chöa tröôûng thaønh 0.6 – 0.8 Ñaù meï tröôûng thaønh (giai ñoaïn ñaàu taïo daàu) 0.8 – 1.35 Ñaù meï tröôûng thaønh muoän (sinh daàu maïnh nhaát) >1.35 Quaù tröôûng thaønh (sinh khí condensate) 4. PHÖÔNG PHAÙP CHIEÁT TAÙCH BITUM Caùc hôïp phaàn hydrocacbon loûng (bitum) trong ñaù ñöôïc chieát trong dischlormethane ñun soâi trong 12 – 24 giôø treân boä thieát bò SOXTHERM. Sau khoaûng thôøi gian treân bitum ñaõ ñöôïc chieát ra hoøa tan trong dung moâi seõ ñöôïc thu hoài baèng caùch cho bay hôi dung moâi treân boä thieát bò caát xoay. Quaù trình naøy seõ laøm bay hôi moät phaàn bitum. Vì vaäy chæ thu ñöôïc caùc hôïp phaàn bitum coù chöùa phaân töû C15+ maø thoâi, hoãn hôïp naøy goïi laø hydrocacbon loûng bao goàm hydrocacbon no – thôm – hôïp phaàn naëng (nhöïa vaø asphalten). 5. PHÖÔNG PHAÙP PHAÙT QUANG Phöông phaùp naøy döïa vaøo cöôøng ñoä phaùt quang cuûa vaät chaát höõu cô (bitum) döôùi ñeøn huyønh quang. Cöôøng ñoä phaùt quang khaùc nhau cho bieát haøm löôïng khaùc nhau cuûa bitum. Nhöôïc ñieåm: phöông phaùp naøy khoâng phaûn aùnh ñuùng haøm löôïng cuûa bitum coù nhieàu thaønh phaàn acid vì thaønh phaàn acid cuûa bitum keùm phaùt quang. ÖÙng duïng: phöông phaùp naøy chæ coù tính chaát ñònh tính, nhanh choùng cho keát quaû veà ñôùi chöùa vaät chaát höõu cô hay daàu phong phuù. Ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp naøy ñeå xaùc ñònh haøng loaït maãu taïi caùc gieáng khoan hay maãu ñaát. Sau ñoù löïa choïn nhöõng maãu coù cöôøng ñoä phaùt quang cao ñem phaân tích bitum hoùa. 6. PHÖÔNG PHAÙP SAÉC KYÙ KHOÁI PHOÅ Laø phöông phaùp xaùc ñònh söï hieän dieän cuûa daáu veát sinh vaät ñaëc tröng trong caáu truùc phaân töû hydrocacbon cuûa moãi loaïi vaät chaát höõu cô coù nguoàn goác khaùc nhau. Maãu phaân tích saéc kyù khoái phoå laø hydrocacbon no hoaëc thôm ñöôïc taùch töø bitum hoaëc daàu thoâ. Tröôùc khi phaân tích maãu caàn ñöôïc loïc kyõ qua Zeolit phaân töû 5Ao nhaèm laøm giaøu theâm caùc caáu töû hydrocacbon vì caùc biomarker coù maët trong hydrocacbon vôùi haøm löôïng thaáp. Sau ñoù maãu ñöôïc bôm vaøo heä thoáng GCMS (bao goàm GC – 17A noái QP 5000) ñöôïc Shimadzu hoaëc HP saûn xuaát. Keát quaû phaân tích saéc kyù khoái phoå ñöôïc ghi treân baûn ñoà vaø tính toaùn caùc biomarker theo phaàn traêm cuõng nhö moái quan heä giöõa caùc thaønh phaàn biomarker nhaèm xaùc ñònh daïng moâi tröôøng toàn taïi vaät chaát höõu cô giuùp vieäc phaân loaïi chuùng deã daøng. Ñoàng thôøi phaân boá biomarker coù theå giaùn tieáp xaùc ñònh möùc ñoä tröôûng thaønh vaät chaát höõu cô cuûa ñaù meï. 7. PHÖÔNG PHAÙP THÔØI NHIEÄT TTI Khi khoâng coù soá lieäu veà caùc chæ tieâu khaùc, ngöôøi ta söû duïng chæ tieâu thôøi nhieät ñeå döï ñoaùn möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô. Nguyeân lyù cuûa phöông phaùp naøy laø caùc phaûn öùng ñöùt maïch cuûa vaät chaát höõu cô xaûy ra ñeå hình thaønh hydrocacbon loûng hay khí coøn phuï thuoäc vaøo thôøi gian ñòa chaát vaø goïi laø chæ tieâu thôøi nhieät (TTI). Khi nghieân cöùu möùc ñoä bieán chaát cuûa than ôû Siberia 1969 Lopantin L.V phaùt hieän ra raèng cöù taêng 10 oC löôïng chaát boác taêng 2 laàn vaø toaøn boä chu trình bieán ñoåi cuûa than seõ sinh ra chaát boác theo caáp soá nhaân. Theo ñoù, Lopatin ñaët kyù hieäu laø heä soá nhieät phaûn aùnh toác ñoä cuûa phaûn öùng gaáp ñoâi r = 2. Töø lôùp ñaù meï ñoù taêng ñöôïc 10 oC phaûi traûi qua moät thôøi gian nhaát ñònh vaø goïi laø t, töø ñoù tính tích cuûa hai thoâng soá naøy r* t seõ laø chæ soá thôøi nhieät cuûa vaät chaát höõu cô trong khoaûng thôøi gian ñoù. Nhö vaäy, toång r* t laø toång coäng doàn cuûa tích neâu treân phaûn aùnh chæ soá thôøi nhieät (TTI) theo thôøi gian ñòa chaát. ÔÛ ñieàu kieän nhieät ñoä 100 oC - 110 oC cöôøng ñoä sinh chaát boác xaûy ra nhieàu nhaát. Töø nhieät ñoä thaáp nhaát ñeán ngöôõng naøy cöôøng ñoä sinh chaát boác taêng daàn vaø sau ñoù töø 110 oC coù ro=1, thaáp hôn caùc khoaûng nhieät ñoä naøy coù soá muõ laø r-n coøn trong caùc khoaûng nhieät ñoä cao hôn thì heä soá r coù soá muõ döông rn. TTI = Tn x rn OÂâng cuõng ñaõ xaây döïng sô ñoà lòch söû choân vuøi cuûa baát cöù thôøi ñieåm naøo cuûa beå traàm tích vaø tính ñöôïc lòch söû tieán hoùa cuûa vaät chaát höõu cô. Öu ñieåm: phöông phaùp naøy coù theå tính toaùn vaø döï baùo caùc pha sinh daàu, khí condensate vaø khí khoâ cho baát kyø ñieåm naøo cuûa beå traàm tích khi chöa coù gieáng khoan. Nhöôïc ñieåm: chæ tieâu naøy chæ coù hieäu quaû ñoái vôùi caùc beå traàm tích Paleozoi, Mezozoi coù toác ñoä tích luõy traàm tích trung bình vaø thaáp. Ñoái vôùi caùc beå traàm tích Kanozoi coù toác ñoä tích luõy traàm tích nhanh, ñaëc bieät vaøo Neogene vaø Ñeä Töù phöông phaùp naøy coù nhieàu sai soá coù khi tôùi vaøi traêm meùt, thaäm chí ñeán nghìn meùt vì toác doä tích luõy ôû ñaây nhanh, ñaëc bieät nguoàn nhieät do hoaït ñoäng Taân kieán taïo gaây neân (töø caùc nguoàn döôùi saâu ñi leân doïc theo caùc ñöùt gaõy saâu) thì vaät lieäu höõu cô chöa coù ñuû thôøi gian ñeå caûm nhaän vaø chuyeån hoùa theo cheá ñoä nhieät môùi. Baûng chæ tieâu thôøi nhieät TTI Khoaûng nhieät ñoä oC Chæ soá tích luõy (n) R: heä soá nhieät ñoä veà toác ñoä phaûn öùng t: khoaûng thôøi gian qua 10 oC TTI t t.rn … … … 70 – 60 -4 2-4 80 – 70 -3 2-3 90 – 80 -2 2-2 100 – 90 -1 2-1 100 – 110 0 20 110 - 120 1 21 120 - 130 2 22 … …. … 8. PHÖÔNG PHAÙP XAÙC ÑÒNH MAØU CUÛA KEROGEN Phöông phaùp naøy ñöôïc tieán haønh gaàn gioáng nhö vieäc chuaån bò maãu cuûa phöông phaùp ño phaûn xaï Vitrinite. Kerogen thu ñöôïc röûa saïch vaø duøng bromit keõm laøm noåi leân phía treân, thu kerogen noåi. Maãu kerogen thu ñöôïc soi döôùi kính hieån vi, ñoái saùnh vôùi baûng maøu chuaån ñeå xaùc ñònh ñoä tröôûng thaønh cuûa kerogen. Ñoä tröôûng thaønh ñöôïc hieåu hieän töø maøu vaøng saùng ñeán ñen. 9. PHÖÔNG PHAÙP SAÉC KYÙ DAÛI HYDROCACBON NO, N-ANKAL C15+ Hydrocarbon no töø pheùp phaân tích thaønh phaàn nhoùm cuûa bitum hoaëc daàu thoâ ñem bôm vaøo coät daøi 25 – 50m cuûa maùy saéc kyù khí GC -14B hoaëc HP6980. Nhôø söï hoã trôï cuûa khí trô, caùc phaân töû hydrocacbon laàn löôït xuaát hieän vaø ñöôïc ghi treân saéc ñoà theo troïng löôïng phaân töû nheï ñeán naëng vì caùc phaân töû coù nhieät ñoä bay hôi khaùc nhau. Töø keát quaû tính toaùn treân maùy keøm saéc ñoà ghi ta coù theå tính ñöôïc caùc thoâng soá lieân quan khi ñaùnh giaù chaát löôïng ñaù meï. Ví duï: quan heä Pristan (iC19) vaø Phytan (iC20) duøng xaùc ñònh loaïi vaø moâi tröôøng laéng ñoïng vaät chaát höõu cô. Cuõng treân maùy GC – 14B, HP6980 coù theå phaân tích thaønh phaàn hydrocacbon thôm asphalten vaø cho caû daàu thoâ toaøn phaàn, caùc böôùc tieán haønh cuõng nhö treân. Phöông phaùp treân duøng xaùc ñònh söï toàn taïi hay vaéng maët caùc di chæ ñòa hoùa (teân caùc hydrocacbon khoâng thay ñoåi hoaëc thay ñoåi raát ít so vôùi vaät chaát höõu cô sinh ra noù). Söï vaéng maët caùc di chæ ñòa hoùa cho thaáy caùc ñaù nguoàn tröôûng thaønh vaøo giai ñoaïn catagenesis muoän. Söï toàn taïi cuûa noù xaùc ñònh caùc ñaù nguoàn coù möùc ñoä tröôûng thaønh raát thaáp hoaëc chöa tröôûng thaønh, ñoàng thôøi cuõng cho ta nhöõng cô sôû veà nguoàn goác vaät chaát höõu cô sinh daàu. Moâi tröôøng laéng ñoïng vaät chaát höõu cô: Khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc loaïi vaät chaát höõu cô coù theå cho bieát moâi tröôøng laéng ñoïng cuûa noù. ÔÛ moãi ñieàu kieän moâi tröôøng khaùc nhau vaät chaát höõu cô seõ coù chaát löôïng khaùc nhau, nôi coù haøm löôïng oxy thaáp vaät chaát höõu cô seõ ñöôïc baûo toàn toát vaø khi traûi qua caùc giai ñoaïn tröôûng thaønh chuùng seõ sinh ra caùc saûn phaåm hydrocacbon (daàu/khí) coù chaát löôïng toát… Ñeå xaùc ñònh daïng moâi tröôøng laéng ñoïng vaät chaát höõu cô ngöôøi ta söû duïng thoâng soá Pristan/Phytan, Pristan/nC17 vaø Phytan/nC18 töø keát quaû phaân tích saéc kyù n – alkan. Ta coù maøu xanh cuûa laù caây goïi laø phytol, trong ñoù moâi tröôøng oxy hoùa phytol bieát thaønh pristan, trong moâi tröôøng khöû phytol bieán thaønh phytan. Vì vaäy söï coù maët cao hay thaáp cuûa noù cho pheùp ghi nhaän daïng moâi tröôøng toàn taïi ñaù meï. Baûng chæ tieâu phaân tích moâi tröôøng laéng ñoïng Moâi tröôøng Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù Tính chaát Traàm tích Pr/Ph Pr/nC17 Ph/nC18 Oxy hoùa Luïc ñòa >4 >4.5 >1.5 Khöû yeáu Ñoàng baèng chuyeån tieáp 4 – 3 2.0 – 4.5 1.25 – 1.5 Khöû Ven bôø, vuõng vònh, cöûa soâng, nöôùc lôï 3 – 1 1.0 – 2.0 1.0 – 1.25 Khöû maïnh Bieån noâng vaø saâu <1.0 <1.0 <1.0 PHAÀN B. PHAÀN CHUYEÂN ÑEÀ CHÖÔNG I: CAÙC KEÁT QUAÛ PHAÂN TÍCH ÑÒA HOÙA TAÀNG OLIGOCENE HAÏ- BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG Phaân tích taøi lieäu ñòa hoùa cuûa taäp ñòa chaán E ôû caùc gieáng khoan: 01-A-1X, 01-B-2X, 01-F-1X, 15.2-RD-3X, 17-C-1X, 09.1-BH-15X, 09-R-6X, 09-R-11X, 09.2-COD-1X keát quaû nhö sau: I.1 Loâ 01: Gieáng khoan 01-A-1X: Ñoä saâu phaân tích töø 3250m ñeán 3489m, keát phaân tích 7 maãu trong ñoù coù 6 maãu coù chæ soá TOC ñaït tieâu chuaån ñaù meï. Gieáng khoan 01-A-1X coù chæ soá TOC töø 0.74¸6.57%, trung bình laø 3.37% cho thaáy haøm löôïng vaät chaát höõu cô (VCHC) ñöôïc ñaùnh giaù töø trung bình cho ñeán raát toát vaø chuû yeáu naèm trong ngöôõng töø toát ñeán raát toát (ñaù meï ñöôïc ñaùnh giaù laø raát toát). Chæ soá HI dao ñoäng töø 11¸631 (mg/g) cho ta bieát saûn phaåm coù nguoàn goác laø kerogen loaïi I, II vaø III nhöng loaïi II chieám ña soá cho ñaù meï khaû naêng sinh daàu öu theá hôn sinh khí (bieåu ñoà A.1). Chæ soá S1 töø 0.003¸3.47 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 1.54 (KgHC/Tñaù) cho thaáy löôïng HC töï do sinh ra töø ñaù meï toát. Löôïng HC tieàm naêng S2 töø 0.08¸36.27 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 16.74 (KgHC/Tñaù) vaø toång tieàm naêng HC (S1+S2) dao ñoäng töø 0.33¸39.53 (KgHC/Tñaù), trung bình 18.703 (KgHC/Tñaù) cho thaáy ñaù meï coù tieàm naêng vaø khaû naêng sinh daàu raát toát. Ñoái vôùi chæ soá PI, coù söï dao ñoäng töø 0.01¸0.81 trung bình laø 0.21 cho thaáy coù hydrocacbon taïi sinh vaø coù daáu hieäu HC di cö, ñaëc bieät ôû ñoä saâu 3485m chæ soá PI ñaït ñeán 0.806 cho thaáy coù daáu hieäu daàu di cö. Giaù trò Tmax naèm trong khoaûng töø 441¸448 coù theå cho thaáy ñaù meï ñaõ tröôûng thaønh vaø böôùc sang giai ñoaïn tröôûng thaønh muoän (naèm ñaàu pha sinh daàu ñeán sinh daàu). Phaân tích bieåu ñoà A2 ta thaáy giaù trò Tmax taêng daàn ñeán 4470C ôû ñoä saâu 3272m vaø 4480C ôû ñoä saâu 3280m, ôû ñoä saâu naøy VCHC ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh muoän sau ñoù nhieät ñoä giaûm xuoáng daàn ôû giai ñoaïn tröôûng thaønh, giaù trò naøy taêng giaûm khoâng coù quy luaät theo ñoä saâu. Bieåu ñoà A.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 01-A-1X Bieåu ñoà A2: Giaù trò Tmax bieán thieân theo ñoä saâu Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà A.3. Gieáng khoan 01-B-2X Keát phaân tích 4 maãu töø ñoä saâu 2830m ñeán 3030m öùng vôùi taàng Oligocene haï, caùc maãu ñeàu coù chæ tieâu TOC ñuû tieâu chuaån trôû thaønh ñaù meï. Keát quaû phaân tích thu ñöôïc nhö sau: Chæ soá TOC dao ñoäng töø 1.97¸5.05 %, trung bình 3.03% cho thaáy haøm löôïng VCHC toát ñeán raát toát (ñaù meï ñöôïc ñaùnh giaù laø raát toát). Chæ soá HI khaù cao vaø coù söï dao ñoäng tö ø397¸564 (mg/g), trung bình khoaûng 503.5 (mg/g) xaùc ñinh loaïi kerogen thuoäc loaïi II vaø khaû naêng ñaù meï chuû yeáu sinh daàu vaø ít khí (bieåu ñoà B1). Chæ soá S1 naèm trong khoaûng töø 0.26¸0.72 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 0.41 (KgHC/Tñaù) cho löôïng HC töï do sinh ra töø ñaù meï thuoäc loaïi trung bình. Phaân tích chæ soá S2 thaáy coù söï dao ñoäng töø 10.4¸20.05 (KgHC/Tñaù), trung bình khoaûng 14.56 (KgHC/Tñaù) vaø löôïng toång tieàm naêng HC (S1+S2) dao ñoäng töø 10.66¸20.77 (KgHC/Tñaù), trung bình 14.97 (KgHC/Tñaù) laïi cho ta thaáy ñaù meï coù tieàm naêng vaø khaû naêng sinh daàu raát toát. Chæ soá PI coù söï dao ñoäng töø 0.022¸0.034, trung bình khoaûng 0.026 cho thaáy chæ coù hydrocacbon taïi sinh maø chöa coù daáu hieäu di cö. Giaù trò Tmax ñaït töø 440¸443 cho thaáy ñaù meï ñaõ tröôûng thaønh vaø naèm ôû ñaàu pha sinh daàu. Bieåu ñoà B.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 01-B-2X Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà B.2. Gieáng khoan 01-F-1X Töø ñoä saâu 2805m ñeán 2965m töông öùng vôùi taàng Oligocene haï, keát quaû phaân tích 6 maãu ñeàu coù chæ soá TOC ñaït tieâu chuaån laø ñaù meï. Chæ soá TOC naèm trong khoaûng töø 0.75¸2.25%, trung bình khoaûng 1.39% ñöôïc ñaùnh giaù laø ñaù meï toát. Chæ soá HI thay ñoåi töø 152¸407(mg/g), trung bình laø 282(mg/g) cho thaáy saûn phaåm coù nguoàn goác höõu cô laø kerogen loaïi II, khaû naêng sinh daàu vaø khí (bieåu ñoà F.1 vaø F3). Chæ soá S1 thay ñoåi töø 0.01¸0.27 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 0.11(KgHC/Tñaù) cho thaáy löôïng hydrocacbon töï do sinh ra töø ñaù meï thuoäc loaïi ngheøo. Löôïng HC tieàm naêng S2 thay ñoåi töø 1.37¸9.15(KgHC/Tñaù), trung bình laø 4.15 (KgHC/Tñaù), vaø löôïng toång tieàm naêng HC thay ñoåi töø 1.46¸9.43(KgHC/Tñaù), trung bình laø 5.30(KgHC/Tñaù) cho thaáy tieàm naêng cuûa ñaù meï ôû möùc trung bình vaø coù khaû naêng sinh daàu trung bình. Chæ soá PI thay ñoåi töø 0.003¸0.05 trung bình laø 0.03 cho thaáy chæ coù hydrocacbon taïi sinh maø chöa coù söï di cö. Phaân tích bieåu ñoà F2 ta thaáy giaù trò Tmax taêng giaûm lieân tuïc khoâng theo quy luaät. Töø ñoä saâu 2800m giaù trò Tmax baét ñaàu taêng daàn tôùi 4360C sau ñoù giaûm xuoáng döôùi 4340C roái laïi tieáp tuïc taêng daàn tôùi 4380C töø ñoä saâu 2890m tôùi 2965m. Tmax thay ñoåi töø 433¸4380C, trung bình laø 4380C cho thaáy ñaù meï vaãn chöa tröôûng thaønh maø ñang coøn ôû daïng tieàm naêng. Bieåu ñoà F.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 01-F-1X Bieåu ñoà F.2: Giaù trò Tmax bieán thieân theo ñoä saâu Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà F.3. I.2. Loâ 15.2: Gieáng khoan 15.2-RD-3X Ñoä saâu phaân tích töø 3240m ñeán 3400m töông öùng vôùi taàng Oligocene haï, keát quaû phaân tích 4 maãu trong ñoù coù 3 maãu coù chæ soá TOC ñaït tieâu chuaån laø ñaù meï. Chæ soá TOC thay ñoåi töø 1.43¸1.67%, trung bình laø 1.53%, ñaù meï ñöôïc ñaùnh giaù laø toát. Chæ soá HI thay ñoåi töø 44 ¸551 (mg/g), trung bình laø 483 (mg/g) cho thaáy saûn phaåm coù nguoàn goác töø vaät lieäu höõu cô coù kerogen thuoäc kieåu II cho khaû naêng sinh daàu toát vaø ít khí (bieåu ñoà RD.1). Chæ tieâu S1 thay ñoåi töø 0.56¸1.33 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 0.88 (KgHC/Tñaù) cho thaáy löôïng HC töï do sinh ra töø ñaù meï thuoäc loaïi trung bình. Löôïng HC tieàm naêng S2 thay ñoåi töø 6.54 ¸9.20 (KgHC/Tñaù)), trung bình laø 7.45 (KgHC/Tñaù) vaø toång löôïng tieàm naêng HC (S1+S2) thay ñoåi töø 7.17¸10.53 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 8.33 (KgHC/Tñaù) cho thaáy ñaù meï coù tieàm naêng toát vaø coù khaû naêng sinh daàu toát. Chæ soá PI thay ñoåi töø 0.08¸0.13, trung bình laø 0.10 cho thaáy HC baét ñaàu di cö. Giaù trò Tmax ñaït töø 437¸4400C cho thaáy ñaù meï chöa tröôûng thaønh maø chæ môùi coù daáu hieäu baét ñaàu böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh (ñaàu pha sinh daàu). Bieåu ñoà RD.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 15-RD-3X Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà RD.2. I.3. Loâ 17: Gieáng khoan 17-C-1X Ñoä saâu phaân tích töø 3100m ñeán 3310m töông öùng vôùi taàng Oligocene haï, keát quaû phaân tích 14 maãu trong ñoù chæ coù 5 maãu coù chæ soá TOC ñaït tieâu chuaån laø ñaù meï. Chæ soá TOC thay ñoåi töø 0.8¸2.48%, trung bình laø 1.71%, ñaù meï ñöôïc ñaùnh giaù laø toát. Chæ soá HI coù söï dao ñoäng maïnh töø 60¸480 (mg/g), trung bình laø 296 (mg/g) cho thaáy saûn phaàm coù nguoàn goác töø vaät lieäu höõu cô laø kerogen kieåu II vaø III trong ñoù chuû yeáu laø kieåu II cho khaû naêng sinh daàu toát vaø ít sinh khí. (bieåu ñoà C.1) Chæ soá S1 dao ñoäng maïnh töø 0.12¸8.36 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 1.99 (KgHC/Tñaù) cho thaáy löôïng HC töï do sinh ra töø ñaù meï nhìn chung thuoäc loaïi ngheøo, coù khi ñaït ñeán giaù trò 8.36 (KgHC/Tñaù) ñöôïc ñaùnh giaù thuoäc loaïi raát toát. Löôïng HC tieàm naêng S2 thay ñoåi töø 0.48¸11.81(KgHC/Tñaù), trung bình laø 5.96(KgHC/Tñaù) vaø löôïng toång tieàm naêng HC cuûa ñaù meï ( S1+S2) thay ñoåi töø 0.6¸12.3(KgHC/Tñaù), trung bình laø7.95(KgHC/Tñaù) cho thaáy ñaù meï coù tieàm naêng toát vaø coù khaû naêng sinh daàu toát. Chæ soá PI thay ñoåi töø 0.04¸0.71, trung bình laø 0.22 cho thaáy coù HC taïi sinh, coù daáu hieäu baét ñaàu di cö ôû ñoä saâu 3190m vaø coù daàu di cö ôû ñoä saâu 3120m. Giaù trò Tmax ñaït töø 435¸4400C cho thaáy ñaù meï chöa tröôûng thaønh vaø chæ môùi baét ñaàu böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh (ñaàu pha sinh daàu). Bieåu ñoà C.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 17-C-1X Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà C.2. I.4. Loâ 09: Gieáng khoan 09.1-BH-15X Ñoä saâu phaân tích töø 3530m ñeán 3880m töông öùng vôùi taàng Oligocene haï. Keát quaû phaân tích 21 maãu trong ñoù coù 17 maãu coù chæ tieâu TOC ñaït tieâu chuaån laø ñaù meï. Chæ soá TOC dao ñoäng töø 0.7¸6.76% trung bình laø 2.05%, ñaù meï ñöôïc ñaùnh giaù laø raát toát. Chæ soá HI thay ñoåi töø 150¸740 (mg/g), trung bình laø 379 (mg/g) cho thaáy saûn phaàm coù nguoàn goác töø kerogen hoãn hôïp kieåu I, II, nhöng chuû yeáu laø kerogen kieåu II cho khaû naêng sinh daàu toát vaø ít sinh khí.( Bieåu ñoà BH.1) Chæ soá S1 dao ñoäng maïnh töø 0.65¸4.85 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 1.86 (KgHC/Tñaù) cho thaáy löôïng HC töï do sinh ra töø ñaù meï nhìn chung töø toát ñeán raát toát. Löôïng HC tieàm naêng S2 thay ñoåi töø 2.81¸10.97 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 6.80(KgHC/Tñaù) vaø löôïng toång tieàm naêng HC cuûa ñaù meï (S1+S2) thay ñoåi töø 3.85¸14.9(KgHC/Tñaù), trung bình laø 8.66 (KgHC/Tñaù) cho thaáy ñaù meï coù tieàm naêng toát vaø coù khaû naêng sinh daàu toát. Chæ soá PI thay ñoåi töø 0.07¸0.46, trung bình laø 0.20 cho thaáy coù HC di cö. Giaù trò Tmax ñaït töø 440¸4430C cho thaáy ñaù meï vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh ôû ñaàu pha sinh daàu. Phaân tích bieåu ñoà BH.2 ta thaáy Tmax taêng theo ñoä saâu nhöng khoâng lieân tuïc maø coù söï taêng giaûm khoâng ñeàu. ÔÛ ñoä saâu 3730m giaù trò Tmax cao nhaát laø 4430C cho thaáy VCHC chæ môùi ôû pha tröôûng thaønh. Bieåu ñoà BH.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 09.1-BH-15X Bieåu ñoà BH.2: Giaù trò Tmax bieán thieân theo ñoä saâu Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà BH.3. Gieáng khoan 09-R-6X Ñoä saâu phaân tích töø 3080m ñeán 3370m töông öùng vôùi taàng Oligocene haï. Keát quaû phaân tích 26 maãu trong ñoù coù 14 maãu coù chæ tieâu TOC ñaït tieâu chuaån laø ñaù meï. Chæ tieâu TOC dao ñoäng töø 1.46¸3.25% trung bình laø 2.35%, ñaù meï ñöôïc ñaùnh giaù laø raát toát. Chæ soá HI thay ñoåi töø 170¸446(mg/g), trung bình laø 294 (mg/g) cho thaáy saûn phaàm coù nguoàn goác töø kerogen kieåu II cho khaû naêng sinh daàu öu theá vaø ít khí. (Bieåu ñoà R-6X.1) Chæ tieâu S1 dao ñoäng maïnh töø 0.1¸1.49 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 0.57 (KgHC/Tñaù) cho thaáy löôïng HC töï do sinh ra töø ñaù meï nhìn chung ngheøo ñeán trung bình. Löôïng HC tieàm naêng S2 thay ñoåi töø 2.64¸10.92(KgHC/Tñaù), trung bình laø 7.04(KgHC/Tñaù) vaø löôïng toång tieàm naêng HC cuûa ñaù meï ( S1+S2) thay ñoåi töø 2.91¸11.6(KgHC/Tñaù), trung bình laø 7.62(KgHC/Tñaù) cho thaáy ñaù meï coù tieàm naêng toát vaø coù khaû naêng sinh daàu toát. Chæ soá PI thay ñoåi töø 0.02¸0.22, trung bình laø 0.07 cho thaáy coù HC taïi sinh vaø coù daáu hieäu di cö ôû ñoä saâu 3350m. Giaù trò Tmax ñaït töø 440¸4430C vaø taêng giaûm khoâng ñeàu theo ñoä saâu, giaù trò cao nhaát laø 4430C ôû ñoä saâu 3170m vaø 3370m (bieåu ñoà R-6X.2) cho thaáy ñaù meï ôû ngöôõng tröôûng thaønh- ñaàu pha sinh daàu. Bieåu ñoà R-6X.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 09-R-6X. Bieåu ñoà R-6X.2: Giaù trò Tmax bieán thieân theo ñoä saâu Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà R-6X.3. Gieáng khoan 09-R-11X Ñoä saâu phaân tích töø 3050m ñeán 3900m töông öùng vôùi taàng Oligocene haï. Keát quaû phaân tích 42 maãu trong ñoù coù 17 maãu coù chæ tieâu TOC ñaït tieâu chuaån laø ñaù meï. Chæ tieâu TOC dao ñoäng töø 1.0¸2.5% trung bình laø 1.7%, ñaù meï ñöôïc ñaùnh giaù laø toát ñeán raát toát. Chæ soá HI thay ñoåi töø 181¸465(mg/g), trung bình laø 360 (mg/g) cho thaáy saûn phaåm coù nguoàn goác töø kerogen II cho khaû naêng sinh daàu cao vaø ít sinh khí.(bieåu ñoà R-11X.1) Chæ tieâu S1 dao ñoäng maïnh töø 0¸3.3 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 0.63 (KgHC/Tñaù) cho thaáy löôïng HC töï do sinh ra töø ñaù meï nhìn chung ngheøo ñeán trung bình, coù khi ñaït ñeán giaù trò laø 3.3 ñöôïc ñaùnh giaù laø raát toát. Löôïng HC tieàm naêng S2 thay ñoåi töø 1.99¸11.63(KgHC/Tñaù), trung bình laø 6.34(KgHC/Tñaù) vaø löôïng toång tieàm naêng HC cuûa ñaù meï ( S1+S2) thay ñoåi töø 2.2¸12.1(KgHC/Tñaù), trung bình laø 6.97(KgHC/Tñaù) cho thaáy ñaù meï coù tieàm naêng toát vaø coù khaû naêng sinh daàu toát. Chæ soá PI thay ñoåi töø 0¸0.34, trung bình laø 0.09 cho thaáy coù HC taïi sinh vaø ôû ñoä saâu 3670m¸3720m, chæ soá PI ñaït ñöôïc laø 0.32¸0.34 cho thaáy ñaõ coù HC di cö. Giaù trò Tmax ñaït töø 437¸4470C vaø taêng daàn theo ñoä saâu (bieåu ñoà R-11X.2), cho thaáy coù söï chuyeån tieáp töø chöa tröôûng thaønh ñeán tröôûng thaønh (ñaàu pha sinh daàu) cuûa ñaù meï, caøng xuoáng saâu VCHC caøng tröôûng thaønh hôn. Bieåu ñoà R-11X.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 09-R-11X. Bieåu ñoà R-11X.2: Giaù trò Tmax bieán thieân theo ñoä saâu Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà R-11X.3. Gieáng khoan 09.2-COD-1X Ñoä saâu phaân tích töø 3590m ñeán 4618m töông öùng vôùi taàng Oligocene haï. Keát quaû phaân tích 53 maãu ñeàu coù chæ tieâu TOC ñaït tieâu chuaån laø ñaù meï. Chæ tieâu TOC dao ñoäng töø 0.5¸1 5.9% trung bình laø 2.89%, ñaù meï ñöôïc ñaùnh giaù laø raát toát. Chæ soá HI thay ñoåi raát khaùc nhau töø 31¸639(mg/g), trung bình laø 273 (mg/g) cho thaáy saûn phaåm coù nguoàn goác töø kerogen hoãn hôïp kieåu II vaø III, nhöng chuû yeáu laø kieåu II cho khaû naêng sinh daàu öu theá vaø ít sinh khí. Chæ tieâu S1 dao ñoäng maïnh töø 0.13¸8.78 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 1.82 (KgHC/Tñaù) löôïng HC töï do sinh ra töø ñaù meï nhìn chung toát ñeán raát toát. Löôïng HC tieàm naêng S2 cuõng coù söï dao ñoäng maïnh töø 0.276¸6.81(KgHC/Tñaù), trung bình laø 8.44 (KgHC/Tñaù) vaø löôïng toång tieàm naêng HC cuûa ñaù meï (S1+S2) thay ñoåi töø 0.57¸38.43(KgHC/Tñaù), trung bình laø 10.26(KgHC/Tñaù) cho thaáy ñaù meï coù tieàm naêng toát vaø coù khaû naêng sinh daàu toát ñeán raát toát. Chæ soá PI thay ñoåi töø 0.036¸0.516, trung bình laø 0.21 cho thaáy coù HC di cö vaø coù daàu di cö. Giaù trò Tmax taêng daàn theo ñoä saâu, töø ñoä saâu 3590m ñeán 3890m giaù trò Tmax ñaït töø 437¸4460C cho thaáy VCHC coù söï chuyeån tieáp töø chöa tröôûng thaønh ñeán tröôûng thaønh (ñaàu pha sinh daàu) vaø töø ñoä saâu 3910m ñeán 4618m giaù trò Tmax ñaït töø 443¸4620C cho thaáy ñaù meï naèm trong ñôùi tröôûng thaønh muoän (pha sinh daàu). Do ñoù caøng xuoáng saâu VCHC caøng tröôûng thaønh. (bieåu ñoà COD.2) Bieåu ñoà COD.1: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô GK 09.2-COD-1X. Bieåu ñoà COD.2: Giaù trò Tmax bieán thieân theo ñoä saâu Caùc thoâng soá ñòa hoùa theå hieän haøm löôïng VCHC, soá löôïng VCHC, ñoä tröôûng thaønh vaø möùc ñoä di cö ñöôïc theå hieän qua bieåu ñoà COD.3. CHÖÔNG II: KEÁT LUAÄN VEÀ ÑAËC ÑIEÅM ÑÒA HOÙA TAÀNG ÑAÙ MEÏ OLIGOCENE HAÏ- BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG Töø keát quaû phaân tích caùc gieáng khoan 01-A-1X, 01-F-1X, 01-B-2X, 09.1-BH-15X, 09.2-COD-1X, 09-R-6X, 09R-11X, 15-RD-3X, 17-C-1X, ta coù baûng giaù trò trung bình cuûa caùc chæ tieâu ñòa hoùa taäp traàm tích Oligocene haï: Caùc thoâng soá ñòa hoùa cuûa taàng ñaù meï sinh daàu Oligocene haï loâ GK TOC (%) S1+S2 (KgHC/Tñaù) HI Tmax S1 (KgHC/Tñaù) S2 (KgHC/Tñaù) PI loâ 01 01-A-1X 3.37 18.70 370 444 1.93 16.77 0.29 01-F-1X 1.65 5.30 291.9 436 0.13 5.18 0.03 01-B-2X 3.03 14.97 503.5 442 0.41 14.56 0.03 loâ 09 09.1-BH-15X 1.74 8.69 430.8 441 1.62 7.07 0.19 09.2-COD-1X 2.92 10.09 270.3 449 1.81 8.28 0.21 09-R-6X 2.35 7.62 294.1 441 0.57 7.04 0.07 09-R-11X 1.8 7.133 365.7 442 0.60 6.53 0.08 Loâ 15-2 15.2-RD-3X 1.53 8.33 483.0 438 0.88 7.45 0.10 Loâ 17 17-C-1X 1.71 7.95 296.0 437 1.99 5.96 0.22 Giaù trò trung bình 2.23 9.86 367.3 441 1.10 8.76 0.14 Baûng II.1: Caùc thoâng soá ñòa hoùa taàng ñaù meï sinh daàu Oligocene haï. Nhìn chung taàng Oligocene haï coù moät soá ñaëc ñieåm ñòa hoùa nhö sau: Toång haøm löôïng vaät chaát höõu cô (TOC) cuûa ñaù meï thay ñoåi töø 1.53¸3.37%, trung bình laø 2.23% ñöôïc ñaùnh giaù laø ñaù meï toát. Chæ soá HI thay ñoåi töø 270.3¸503.5 (mg/g), trung bình laø 367.3 (mg/g), keát hôïp vôùi bieåu ñoà II.2 cho thaáy saûn phaåm coù nguoàn goác chuû yeáu laø kerogen kieåu II cho khaû naêng sinh daàu öu theá vaø ít sinh khí. Baûng II.2: Bieåu ñoà xaùc ñònh loaïi vaät lieäu höõu cô taàng Oligocene haï Chæ soá S1 thay ñoåi töø 0.13¸1.99 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 1.10 (KgHC/Tñaù) cho thaáy tieàm naêng ñaù meï ñaùnh giaù qua löôïng HC töï do ñöôïc sinh ra thuoäc loaïi toát. Löôïng HC tieàm naêng S2 cuõng coù söï dao ñoäng maïnh töø 5.18¸16.77 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 8.76 (KgHC/Tñaù) vaø löôïng toång tieàm naêng HC cuûa ñaù meï (S1+S2) thay ñoåi töø 5.30¸18.70 (KgHC/Tñaù), trung bình laø 9.86(KgHC/Tñaù) cho thaáy tieàm naêng ñaù meï vaøo loaïi toát vaø coù khaû naêng sinh daàu toát. Chæ soá PI thay ñoåi töø 0.03¸0.25, trung bình laø 0.14 cho thaáy ñaõ coù HC di cö. Giaù trò Tmax ñaït giaù trò töø 436¸4490C coù theå thaáy raèng ñaù meï ñaõ tröôûng thaønh (ôû ñaàu pha sinh daàu) vaø coù nôi nhö ôû gieáng 09.2-COD-1X ñaõ coù daáu hieäu böôùc qua ngöôõng tröôûng thaønh muoän (sinh daàu). CHAÁT LÖÔÏNG VAÄT CHAÁT HÖÕU CÔ Qua söï phaân tích treân cho thaáy, caùc taäp traàm tích Oligocene haï khaù phong phuù vaät lieäu höõu cô ñeå trôû thaønh ñaù meï sinh daàu. Chuû yeáu laø kerogen kieåu II cho khaû naêng sinh daàu öu theá vaø ít sinh khí. Do vaäy, taàng Oligocene haï coù tieàm naêng sinh daàu raát toát, neáu coù ñuû ñieàu kieän tröôûng thaønh coù theå cung caáp moät löôïng daàu khaù lôùn cho caùc tích tuï daàu khí. ÑOÄ TRÖÔÛNG THAØNH VAÄT LIEÄU HÖÕU CÔ Qua phaân tích caùc chæ tieâu ñòa hoùa, chuû yeáu döïa vaøo söï thay ñoåi giaù trò Tmax theo ñoä saâu, coù theå ñöa ra moät soá nhaän xeùt sau: Gieáng khoan 15-RD-3X vaø 17-C-1X, ñaù meï chöa böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh maø chæ môùi chôùm böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh, ñaù meï coøn ôû daïng tieàm naêng. Caùc gieáng khoan 01-A-1X, 01-B-2X, 09-R-6X, 01-F-1X, 09.1-BH-15X ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh cuûa vaät lieäu höõu cô vaø baét ñaàu taïo daàu. Gieáng khoan 09-R-11X ôû ñoä saâu 3370m ñaõ böôùc vaøo cöûa soå taïo daàu. Gieáng khoan 09.2-COD-1X töø ñoä saâu 3590m ñeán 3890, ñaù meï böôùc vaøo giai ñoan tröôûng thaønh ôû ñaàu pha taïo daàu. Töø ñoä saâu 3910m ñeán 4618m, ñaù meï böôùc vaøo cöûa soå taïo daàu. KHAÛ NAÊNG DI CÖ Phaân tích giaù trò PI cuûa caùc gieáng khoan ta thaáy trong taàng Oligocene haï haàu nhö ít coù söï di cö cuûa daàu, maø chæ môùi coù HC taïi sinh hoaëc HC chæ môùi baét ñaàu coù söï di cö ra khoûi ñaù meï. Chæ coù ôû gieáng khoan 01-A-1X vaø 09.2-COD-1X xuaát hieän daàu di cö. Ñoä saâu di cö cuûa hai gieáng treân chuû yeáu naèm töø ñoä saâu gaàn 3500m trôû xuoáng, nhoû hôn ñoä saâu naøy haàu nhö khoâng coù söï di cö hoaëc chæ mang tính cuïc boä. Qua so saùnh veà hieän töôïng di cö giöõa caùc gieáng ta thaáy söï di cö cuûa HC coù theå coù moät moái lieân quan raát maät thieát vôùi ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï. Nhöõng ñaù meï chöa ñaït tôùi ngöôõng tröôûng thaønh hoaëc baét ñaàu tröôûng thaønh thì nôi ñoù chæ coù HC taïi sinh hoaëc baét ñaàu coù daáu hieäu di cö. Vaø ôû nhöõng ñaù meï ñaõ tröôûng thaønh hoaëc tröôûng thaønh muoän thì seõ coù HC di cö hoaëc daàu di cö. KEÁT LUAÄN Qua keát quaû xöû lyù vaø toång hôïp taøi lieäu ñòa hoùa cuûa moät soá GK cuûa taàng Oligocene haï thuoäc boàn truõng Cöûu Long, coù theå ruùt ra moät soá nhaän xeùt nhö sau: Taàng traàm tích Oligocene haï coù thaønh phaàn vaät lieäu höõu cô khaù phong phuù, chaát löôïng vaät lieäu höõu cô thuoäc loaïi toát (chuû yeáu laø kerogen kieåu II) coù öu theá sinh daàu. Ñaù meï ñaõ baét ñaàu böôùc vaøo thôøi kì tröôûng thaønh. Moät soá GK nhö 01-A-1X, 01-B-2X, 09-R-6X, 01-F-1X, 09.1-BH-15X ñaõ baét ñaàu böôùc vaøo giai ñoaïn taïo daàu. Gieáng khoan 09-R-11X ôû ñoä saâu 3370m ñaõ böôùc vaøo cöûa soå taïo daàu. Gieáng khoan 09.2-COD-1X töø ñoä saâu 3590m ñeán 3890, ñaù meï böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh ôû ñaàu pha taïo daàu. Töø ñoä saâu 3910m ñeán 4618m, ñaù meï böôùc vaøo cöûa soå taïo daàu. Chuû yeáu laø HC taïi sinh ít coù söï di cö cuûa HC, ôû moät soá gieáng nhö 01-A-1X vaø 09.2-COD-1X coù daàu di cö ôû ñoä saâu lôùn hôn 3500m. So vôùi taàng traàm tích Oligocene thöôïng, taàng traàm tích Oligocene haï tuy keùm phong phuù löôïng VCHC hôn nhöng cuõng ñöôïc xeáp vaøo loaïi ñaù meï toát, coù chaát löôïng toát höùa heïn seõ laø taàng ñaù meï cung caáp moät soá löôïng daàu khaù lôùn cho caùc tích tuï daàu khí. Theo keát quaû phaân tích ñòa hoaù cuûa moät soá gieáng khoan cho thaáy taàng ñaù meï Oligiocene haï ñang naèm trong pha tröôûng thaønh, vaø phaàn lôùn coøn naèm ôû daïng HC taïi sinh. Do soá lieäu phaân tích ñòa hoaù coøn quaù ít, neân sinh vieân thöïc hieän chæ coù theå phaân tích sô boä döïa treân phöông phaùp nhieät phaân Rock-Eval do ñoù khoâng theå coù ñuû cô sôû ñeå ñaùnh giaù heát vaø chính xaùc veà tieàm naêng cuûa taàng traàm tích Oligocene haï. Ñeå coù ñöôïc nhöõng keát quaû chính xaùc veà tieàm naêng cuûa taàng traàm tích naøy caàn phaûi phaân tích nhieàu hôn veà möùc ñoä bieán chaát cuûa VCHC trong taàng naøy qua vieäc phaân tích theâm caùc chæ tieâu: ñoä phaûn xaï vitrinit Ro, maøu kerogen, caùc keát quaû sau khi chieát taùch bitum, cöôøng ñoä phaùt quang cuûa bitum, saéc kí khoái phoå … Ngoaøi ra coù theå phaân tích theâm chæ tieâu Ph/Pr ñeå boå sung veà moâi tröôøng laéng ñoïng, loaïi vaø nguoàn goác cuûa vaät lieäu höõu cô ñeå laøm taøi lieäu tham khaûo cho coâng taùc thaêm doø nhöõng vuøng khaùc. Keát hôïp vôí caùc nghieân cöùu veà ñaëc ñieåm kieán taïo, caáu truùc, thaønh phaàn thaïch hoïc, ñaëc tính thaám chöùa… cuûa caùc caáu taïo trong vuøng nghieân cöùu ñeå xaùc ñònh caùc ñôùi coù daàu di cö, con ñöôøng di cö vaø vuøng coù khaû naêng trôû thaønh caùc tích tuï daàu khí thöông maïi. PHAÀN PHUÏ LUÏC TIEÀM NAÊNG DAÀU KHÍ CUÛA BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG 1.ÑAÙ MEÏ: Theo ñaëc ñieåm traàm tích vaø quy moâ phaân boá cuûa caùc taäp seùt ôû beå Cöûu Long coù theå phaân chia ra 3 taàng ñaù meï: Taàng seùt Miocene haï (N11) coù beà daøy töø 250m ôû ven rìa vaø tôùi 1.250m ôû trung taâm beå. Taàng seùt cuûa Oligocene thöôïng (Ք32) coù beà daøy töø 100m ôû ven rìa vaø tôùi 1.200m ôû trung taâm beå. Taàng Oligocene haï+ Eocene?(Ք31+ Ք2) coù beà daøy töø 0m ñeán 600m ôû phaàn truõng saâu cuûa beå. ÑOÄ PHONG PHUÙ VAÄT LIEÄU HÖÕU CÔ Trong Miocene haï coù toång cacbon höõu cô thuoäc loaïi trung bình, caùc giaù trò S1 vaø S2 raát thaáp thuoäc loaïi ngheøo, chöa coù khaû naêng sinh hydocacbon (HC). Vì vaäy, daàu khí chöùa trong taàng naøy laø caùc saûn phaåm di cö töø nôi khaùc ñeán (HI=0,48÷0,5 kgHC/t.TOC). Taàng Oligocene thöôïng raát phong phuù chaát höõu cô (loaïi raát toát) Corg(TOC) dao ñoäng töø 3,5% ñeán 6,1%, ñoâi nôi tôùi 11÷ 12%, caùc chæ tieâu S1 vaø S2 cuõng coù giaù trò raát cao S1 tôùi 4÷12 kgHC/t.ñaù vaø S2 16,7÷21 kgHC/t.ñaù. Vaät chaát höõu cô taàng Oligocene haï + Eocene thuoäc loaïi toát vaø raát toát. TOC= 0,97÷2,5%, vôùi caùc chæ tieâu S1=0,4÷2,5 kgHC/t.ñaù vaø S2=3,6÷8,0 kgHC/t.ñaù. ÔÛ taàng naøy löôïng hydrocacbon trong ñaù meï coù giaûm so vôùi taàng treân do ñaõ sinh daàu vaø giaûi phoùng phaàn lôùn hydrocacbon vaøo ñaù chöùa. Vì vaäy, chæ tieâu HI chæ coøn 163,6 kgHC/ t.TOC. Nhìn chung tieàm naêng cuûa VCHC trong traàm tích Oligocene laø raát lôùn, coøn VCHC trong traàm tích Miocene haï thuoäc loaïi trung bình vaø ngheøo. Caùc chæ soá sinh hoïc cuûa kerogen caùc taàng ñaù meï ñöôïc theå hieän: B1=0,25÷15,8, M4=33÷98, S8=41÷376, ñoâi khi ñaït tôùi haøng nghìn ñôn vò. Trong ñoù, giaù trò thaáp nhaát thöôøng gaëp trong kerogen cuûa traàm tích Oligocene. Ñieàu ñoù phaûn aùnh coù hoaït ñoäng cuûa vi khuaån vaø taûo nöôùc ngoït cuõng nhö taûo nöôùc lôï vaø coû bieån. LOAÏI VAÄT CHAÁT HÖÕU CÔ VAØ MOÂI TRÖÔØNG TÍCH TUÏ Ñoái vôùi ñaù meï taàng Miocene haï loaïi VCHC thuoäc loaïi III laø chuû yeáu, coù xen keõ loaïi II, chæ tieâu Pr/Ph ñaït 1,49 ñeán 2,23 chöùng toû chuùng ñöôïc tích tuï trong moâi tröôøng cöûa soâng, ñoàng baèng ngaäp nöôùc coù xen keõ bieån noâng. Ñoái vôùi taàng ñaù meï Oligocene thöôïng loaïi VCHC chuû yeáu laø loaïi II, thöù yeáu laø loaïi I vaø ít loaïi III hôn. Chæ tieâu Pr/Ph phoå bieán1,6÷2,3 phaûn aùnh chuùng ñöôïc tích luõy trong moâi tröôøng cöûa soâng, vuøng nöôùc lôï- bieån noâng, moät soá raát ít trong ñieàu kieän ñaàm hoà. Ñoái vôùi taàng ñaù meï Oligocene haï + Eocene loaïi VCHC chuû yeáu laø loaïi II, thöù yeáu laø loaïi III vaø khoâng coù loaïi I. caùc giaù trò Pr/PH cuõng chæ ñaït 1,7÷2,35, phaûn aùnh ñieàu kieän tích tuï cöûa soâng, nöôùc lôï, gaàn bôø vaø moät phaàn ñaàm hoà. ÑOÄ TRÖÔÛNG THAØNH CUÛA VCHC Möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô ñöôïc xaùc ñònh theo chæ soá phaûn xaï vitrinit R0. Khi R0 ñaït ñeán 0,6%÷ 0,8% VCHC môùi ñöôïc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh. Trong giai ñoaïn naøy chæ giaûi phoùng moät löôïng nhoû HC khí vaø loûng nheï ra khoûi ñaù meï. Khi VCHC bò chìm saâu vaø R0 ñaït ngöôõng treân 0,8% môùi coù cöôøng ñoä sinh daàu maïnh. Khi ñoù ñieàu kieän taêng theå tích khí, HC loûng, taêng aùp suaát, giaûm ñoä nhôùt, giaûm löôïng nhöïa asphanten vaø giaûi phoùng haøng loaït HC ra khoûi ñaù meï di cö vaøo baãy chöùa. Theo keát quaû phaân tích R0 cho thaáy caùc maãu VCHC cuûa traàm tích Miocene chæ soá Ro 4350÷4460 vaø R0 >0,6÷ 0,8%). Veà möùc ñoä bieán chaát xeùt theo chæ tieâu CPI, MPI-1 vaø H6 cho thaáy traàm tích Miocene döôùi coù möùc ñoä bieán chaát thaáp (CPI=1,2÷1,57,MPI-1=0,35÷0,65, H6=0,34÷0,46), coøn Oligocene thöôïng ôû möùc bieán chaát cao (CPI=1,02÷1,08, MPI-1= 0,55÷1,35,H6=0,6÷0,85). QUY MOÂ PHAÂN ÑÔÙI SINH DAÀU CUÛA TAÀNG ÑAÙ MEÏ Quy moâ phaân ñôùi sinh daàu cuûa taàng ñaù meï cuûa beå Cöûu Long: Ñôùi sinh daàu maïnh cuûa taàng Oligocene thöôïng bao goàm chuû yeáu phaàn trung taâm coù dieän tích khoaûng 193km2. Traàm tích chæ taäp trung ôû phaàn loõm saâu nhaát laø 23,5km2. Ñôùi sinh daàu maïnh vaø giaûi phoùng daàu cuûa taàng Oligocene haï-Eocene môû roäng ra ven rìa so vôùi taàng Oligocene thöôïng vaø ñaït dieän tích khoaûng 576÷580 km2. Coøn dieän tích vuøng sinh condensate ñaït 146 km2. 2. ÑAÙ CHÖÙA Ñaù chöùa daàu khí trong beå Cöûu Long bao goàm: ñaù granitoid nöùt neû, hang hoác cuûa moùng keát tinh, phun traøo daïng væa hoaëc daïng ñai maïch vaø caùt keát coù caáu truùc loã roãng giöõa haït, coù nguoàn goác vaø tuoåi khaùc nhau. Ñaù chöùa granitoid nöùt neû-hang hoác cuûa moùng keát tinh raát ñaëc tröng cho beå Cöûu Long. Nöùt neû, hang hoác ñöôïc hình thaønh do hai yeáu toá: nguyeân sinh- do söï co ruùt ñaù magma khi nguoäi laïnh vaø quaù trình keát tinh; thöù sinh- do hoaït ñoäng kieán taïo vaø quaù trình phong hoùa, bieán ñoåi thuûy nhieät töông ñöông vôùi giaù trò roãng nguyeân sinh vaø thöù sinh. Ñaù moùng keát tinh tröôùc Kainozoi laø ñoái töôïng chöùa daàu khí quan troïng cuûa boàn truõng Cöûu Long. Haàu heát caùc ñaù naøy ñeàu cöùng, doøn vaø coù ñoä roãng nguyeân sinh thöôøng nhoû, daàu chuû yeáu taøng tröõ trong caùc loã roãng vaø nöùt neû thöù sinh. Chuùng coù theå ñöôïc hình thaønh do hoaït ñoäng kieán taïo, quaù trình phong hoùa hoaëc bieán ñoåi thuûy nhieät. Quaù trình hình thaønh tính thaám chöùa trong ñaù moùng laø do taùc ñoäng ñoàng thôøi cuûa nhieàu yeáu toá ñòa chaát khaùc nhau. Ñoä roãng thay ñoåi töø 1-5% vaø coù theå ñaït ñeán 13%, ñoä thaám coù theå cao tôùi 1 darcy. Ñaëc tính thaám chöùa nguyeân sinh cuûa caùt keát Miocene haï thuoäc loaïi toát do chuùng ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng bieån, bieån ven bôø vôùi ñaëc ñieåm phaân boá roäng vaø oån ñònh, caùc haït vuïn coù ñoä löïa choïn vaø maøi troøn toát, bò bieán ñoåi thöù sinh cao. Ñoä roãng thay ñoåi töø 19-25,5%. Coøn caùt boät keát Miocene haï thöôøng coù kích thöôùc haït nhoû ñeán raát nhoû vôùi tyû leä cao cuûa matrix seùt chöùa nhieàu khoaùng vaät Montmorilonite neân ñoä thaám ít vöôït quaù 10%. 3. ÑAÙ CHAÉN Taäp seùt Rotalid laø moät taàng chaén khu vöïc raát toát, vôùi haøm löôïng seùt 90-95%, kieán truùc phaân taùn côõ haït <0,001mm. Thaønh phaàn khoaùng seùt chuû yeáu laø Montmorilonite. Taäp naøy phaân boá roäng raõi khaép khu vöïc phaïm vi boàn, chieàu daøy oån ñònh töø 120-200m. Ñaây laø taàng chaén toát cho caû daàu vaø khí. Ngoaøi ra coøn coù moät soá taàng chaén ñòa phöông khaù toát: Taàng chaén taäp I: naèm trong phaàn seùt taïp cuûa ñieäp Baïch Hoå (Miocene haï), chieàu daøy taàng chaén naøy dao ñoäng töø 60¸150m. Haøm löôïng seùt trung bình laø 51% vaø phaân lôùp khaù daøy. Ñaây laø taàng chaén thuoäc loaïi toát, phaùt trieån roäng khaép caùc truõng saâu cuûa beå. Taàng chaén taäp II: laø phaàn noùc cuûa ñieäp Traø Taân (Oligocene thöôïng). Chieàu daøy taäp chaén naøy dao ñoäng maïnh töø 0 ñeán vaøi traêm meùt, coù nôi ñaït tôùi treân nghìn meùt. Seùt chuû yeáu coù nguoàn goác ñaàm hoà, tieàn delta, phaân lôùp daøy vaø chaén khaù toát. Ñaây laø taàng chaén ñòa phöông lôùn nhaát vaø quan troïng cuûa beå Cöûu Long. Taàng chaén taäp III: naèm ôû noùc ñieäp Traø Cuù (Oligocene haï). Ñaây laø taàng chaén mang tính cuïc boä, coù dieän tích phaân boá heïp, haøm löôïng seùt 70-80% khoaùng vaät chuû yeáu laø hydromica. Vaät lieäu traàm tích laáp ñaày phaàn roãng cuûa caùc khe nöùt cuûa lôùp voû phong hoùa ñaù moùng ñaõ taïo neân taàng chaén ñòa phöông treân beà maët moùng. 4. CAÙC KIEÅU BAÃY: Trong phaïm vi boàn truõng Cöûu Long, caùc daïng baãy caáu taïo phaùt trieån keá thöøa moùng, baãy maøn chaén kieán taïo khaù phoå bieán trong traàm tích Oligocene vaø Miocene haï, ngoaøi ra baãy hoãn hôïp, baãy phi kieán taïo cuõng phaùt trieån trong traàm tích Oligocene vaø Miocene. Ñaëc bieät, daïng baãy khoái moùng nöùt neû ñöôïc phuû bôûi traàm tích haït mòn ñoùng vai troø heát söùc quan troïng. Tröõ löôïng vaø tieàm naêng daàu khí cuûa boàn truõng Cöûu Long ñöôïc döï baùo khoaûng 820 trieäu m3 quy daàu, chuû yeáu taäp trung ôû moùng nöùt neû. Tröõ löôïng daàu khí phaùt hieän trong moùng, caùt keát Miocene vaø Oligocene khoaûng hôn 500 trieäu m3 quy daàu (chieám 61% toång tieàm naêng daàu khí cuûa boàn). Hieän taïi, daàu khí ñang ñöôïc khai thaùc töø 5 moû: Baïch Hoå, Roàng, Sö Töû Ñen, Raïng Ñoâng, Ruby ñaõ vaø ñang phaùt trieån moû Sö Töû Vaøng vaø Sö Töû Traéng. Taøi lieäu tham khaûo Buøi Thò Luaän, Baøi giaûng ñòa hoùa daàu khí. 2. Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam, NXB Khoa Hoïc Kyõ Thuaät, 2007 3. Hoaøng Ñình Tieán-Nguyeãn Vieät Kì, Ñòa hoùa daàu khí, NXB Ñaïi Hoïc Quoác Gia TP. HCM, 2003. 4. Nguyeãn Vieät Kì, Ñòa chaát daàu khí ñaïi cöông, NXB Ñaïi Hoïc Quoác Gia TP. HCM, 2003. 5. Tieåu luaän, khoùa luaän caùc naêm tröôùc.