Một số giải pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trường THPT Chuyên Sơn La

NHỮNG CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN BCH : Ban chấp hành Cần : Cần thiết CĐ : Cao đẳng CL – C. Lập : Công lập CM : Chuyên môn CP : Chính phủ DL – D. Lập : Dân lập ĐH : Đại học GV : giáo viên GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo HB : Hoà Bình HVT : Hoàng Văn Thụ LHP : Lê Hồng Phong NĐ - N. Định : Nam Định NB – N. Bình : Ninh Bình TB : Trung bình THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông TN : Thanh niên TTHN : Trung tâm hướng nghiệp TW – TƯ : Trung Ương Y :Yếu MỞ ĐẦU -------------- 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI VÀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ. 1.1. Lý do chọn đề tài. T R ong những năm gần đây đã có nhiều công trình nghiên cứu sự phát triển về mọi mặt của các nước có tốc độ phát triển nhảy vọt như Nhật Bản, Hàn Quốc . Từ kết quả nghiên cứu của nhiều công trình khoa học, UNESCO và các nước phát triển đã đúc rút và khẳng định: Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển; Thế kỷ 21 là thế kỷ cạnh tranh về Giáo dục. Trên thực tế điều đó đã và đang xảy ra với mức độ ngày càng mạnh mẽ. Các quốc gia coi “Phát triển Giáo dục” là chìa khoá vàng đẩy nhanh tốc độ phát triển đất nước, là tiêu chí quan trọng để đánh giá sự phát triển của một quốc gia. Đối với nước Việt Nam ta, ngay từ khi thành lập, Đảng và Nhà nước ta đã chú trọng đến phát triển giáo dục, đặc biệt là Đại hội VI,VII,VIII và Đại hội IX của Đảng. Trong công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Đảng ta đã xác định: “Cùng với khoa học công nghệ, giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ IX đã khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người – yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng cường kinh tế nhanh và bền vững”. Đại hội chủ trương: “ Tiếp tục nâng cao chất lượng toàn diện, đổi mới nội dung phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp, hệ thống quản lý giáo dục, thực hiện: chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá .” (Văn kiện Đại hội Đảng IX). Giáo dục và đào tạo là nền móng để tạo ra nguồn nhân lực có trình độ cao, đáp ứng yêu cầu đẩy nhanh tốc độ phát triển đất nước. Đánh giá về Giáo dục, Đảng ta đã luôn xác định những thành tựu quan trọng của Giáo dục đã góp phần tích cực vào việc đẩy nhanh tốc độ phát triển đất nước trong thời kỳ đổi mới. Tuy nhiên Đảng ta cũng thẳng thắn đánh giá : chất lượng giáo dục nói chung vẫn chưa đáp ứng tốt yêu cầu của thời đại. Điều đó do nhiều nguyên nhân song cơ bản là do công tác quản lý giáo dục như Nghị quyết Trung ương II (khoá VIII) đã chỉ: “Công tác quản lý giáo dục còn những mặt yếu kém, bất cập”. Cho đến nay nguyên nhân này vẫn chưa khắc phục được bao nhiêu. Trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam 2001 - 2010, Đảng và Nhà nước ta đã nhấn mạnh: “Đối với mục tiêu, nội dung phương pháp chương trình giáo dục các cấp bậc học và trình độ đào tạo, phát triển đội ngũ nhà giáo, đáp ứng yêu cầu vừa tăng quy mô, vừa nâng cao chất lượng giáo dục, hiệu quả và đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới quản lý giáo dục, tạo cơ sở pháp lý và phát huy nội lực để phát triển giáo dục” Mục tiêu và nhiệm vụ của ngành Giáo dục - Đào tạo là: Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Như vậy “bồi dưỡng nhân tài” là một trong ba nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi ba bậc học: phổ thông, giáo dục nghề nghiệp; giáo dục đại học và sau đại học phải chú trọng, trong đó cấp học THPT là cấp học tiền đề; phát hiện và bồi dưỡng để tạo nguồn cho các bộ phận giáo dục khác thực hiện nhiệm vụ này. Chiến lược phát triển Giáo dục 2001 - 2010 cũng đã đề ra bảy nhóm giải pháp lớn để đổi mới và phát triển Giáo dục, trong đó "đổi mới công tác quản lý Giáo dục" là giải pháp đột phá. Sơn La là một tỉnh miền núi khó khăn khó về giao thông, nghèo về tài nguyên và tiềm lực, kinh tế chậm phát triển, nguồn nhân lực có trình độ cao nghèo, nhân tài hiếm và khó thu hút. Để đáp ứng nhu cầu phát triển của tỉnh, để có thể đi tắt, đón đầu, ngày càng rút ngắn khoảng cách với các tỉnh miền xuôi, hơn bao giờ hết, Sơn La cần có một nguồn nhân lực có trình độ và một đội ngũ nhân tài ngày càng đông đảo để phục vụ nhu cầu phát triển nhanh và bền vững. Chính vì vậy, nhiệm vụ của ngành GD&ĐT Sơn La hơn bao giờ hết đang đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hoá và hiện đại hoá Sơn La. Trong những năm gần đây, giáo dục Sơn La đã có nhiều bước tiến, nhiều cố gắng trong đổi mới. Tuy nhiên giáo dục Sơn La vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cấp bách của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Các nhà trường nói chung, trường THPT nói riêng chưa đẩy nhanh được tốc độ đổi mới. Công tác quản lý giáo dục nói chung, quản lý của hiệu trưởng trong các nhà trường nói riêng chậm đổi mới, nghiệp vụ quản lý ở trình độ không chuẩn, ít được đào tạo chính quy. Trường THPT Chuyên Sơn La, bên cạnh việc thực hiện nhiệm vụ của một trường THPT bình thường, nhà trường còn có nhiệm vụ: phát hiện và bồi dưỡng những tài năng cho tỉnh nói riêng và cho đất nước nói chung. Trường THPT Chuyên Sơn La được thành lập từ năm 1995, đã trải qua 9 năm phát triển, Nhà trường đã đóng góp được nhiều thành tích quan trọng góp phần phát triển giáo dục Sơn La. Là một trường THPT chuyên miền núi, non trẻ, song với sự sáng tạo trong quản lý, nhà trường đã từng bước trưởng thành, lớn mạnh. Đến nay, nhà trường đã có tới 30 lớp với trên một ngàn học sinh có 64 cán bộ, giáo viên làm công tác giảng dạy và phục vụ. Nhà trường đã có 8 môn chuyên và cần phải mở thêm các môn chuyên tin học và ngoại ngữ. Trong quá trình phát triển của mình, nhà trường đã đạt được những thành tích quan trọng: luôn đạt trường tiên tiến xuất sắc, tỷ lệ thi đỗ vào các trường đại học, cao đẳng đạt trên 60%, số giải học sinh giỏi quốc gia tăng dần . Tuy nhiên khi xem xét kết quả giáo dục thì thấy rằng: một số năm đầu kết quả thấp, kết quả về chất lượng giáo dục tăng dần ở vài năm sau đó, song kết quả đó lại giảm dần hoặc không tăng trong những năm gần đây; đặc biệt là kết quả “giáo dục mũi nhọn ” được thể hiện qua kết quả thi tuyển sinh vào đại học và các kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp quốc gia đã thể hiện rõ sự không bền vững và chưa phát huy hết tiềm năng. Tìm hiểu nguyên nhân chúng tôi nhận thấy có nhiều nguyên nhân làm cho chất lượng giáo dục của nhà trường không tăng và không bền vững, chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của tỉnh, như: nguyên nhân từ phía người dạy và khâu dạy, nguyên nhân từ phía người học, nguyên nhân từ cơ sở vật chất . Song một trong những nguyên nhân chính là công tác quản lý của hiệu trưởng chưa đổi mới kịp thời với yêu cầu chung của sự đổi mới giáo dục. Vì vậy, nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn công tác quản lý của hiệu trưởng, đề xuất các giải pháp tăng cường công tác quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường là rất cần thiết trong điều kiện hiện nay đối với giáo dục Sơn La. Đối với cán bộ quản lý giáo dục, nhất là những người trực tiếp làm một phần việc quản lý của hiệu trưởng trong nhà trường THPT Chuyên Sơn La – nơi được đặc trách giao nhiệm vụ giáo dục mũi nhọn, việc nghiên cứu thực trạng, tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường là cần thiết, cấp bách trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tế trên, kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn của bản thân, tôi chọn đề tài nghiên cứu “Một số giải pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trường THPT Chuyên Sơn La”; nhằm đóng góp một phần công sức của mình vào việc xây dựng hệ thống các giải pháp quản lý nhà trường THPT, và quản lý nhà trường THPT chuyên. 1.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề. Giáo dục là hiện tượng xã hội đặc biệt của loài người. Giáo dục là sự truyền thụ những tri thức, kinh nghiệm sống từ thế hệ đi trước cho thế hệ đi sau, đồng thời thế hệ sau vừa lĩnh hội, vừa sáng tạo ra những tri thức mới. Chính vì vậy giáo dục ra đời và tồn tại cùng sự phát triển của xã hội loài người, do đó giáo dục đã được loài người sớm quan tâm, thúc đẩy phát triển và được mọi quốc gia dân tộc chú trọng nghiên cứu. Trên thế giới có nhiều công trình nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Có nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục từ thời cổ đại, trung cận đại để lại các tư tưởng, các giá trị được phát huy đến tận ngày nay như: Xô cơ rát(429-347) với “Phương pháp đỡ đẻ trong giáo dục”, Khổng Tử và nhiều học trò của ông nổi tiếng với “cái đạo” và hệ thống phương pháp giáo dục do ông sáng tạo ra Trong xã hội hiện đại hiện nay, các dân tộc, các quốc gia đều chú trọng giáo dục. Các nước phát triển đã có nhiều công trình nghiên cứu vĩ đại về giáo dục, các công trình đó đều kết luận: Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển; giáo dục là chìa khoá để đẩy nhanh tốc độ phát triển đất nước. Nhiều quốc gia coi giáo dục là quốc sách hàng đầu trong chiến lược phát triển; và giáo dục đang trở thành một lĩnh vực cạnh tranh trên toàn cầu. Điều đó cho thấy các công trình nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cũng như nghiên cứu về công tác quản lý của hiệu trưởng có rất nhiều. Ở nước ta cũng đã có nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục nói chung và về quản lý giáo dục nói riêng. Quản lý giáo dục là một lĩnh vực rất rộng lớn nên có rất nhiều công trình nghiên cứu. Dưới đây xin giới thiệu một số công trình nghiên cứu về quản lý nhà trường, trường chuyên và quản lý của Hiệu trưởng phục vụ mục đích nâng cao chất lượng giáo dục của một nhà trường, như một số đề tài sau đây: + Cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề dạy thêm học thêm ở giáo dục phổ thông (Đề tài khoa học của Mạc Văn Trang - 2001): Nghiên cứu đánh giá về tình hình dạy thêm, học thêm trong các nhà trường phổ thông. Đề tài đã tìm ra những cơ sở của việc dạy thêm, học thêm, đề cập đến thực trạng về việc quản lý hoạt động này. + Nghiên cứu đánh giá kết quả thực hiện chủ trương chính sách phát triển loại hình trường chuyên (Đề tài khoa học của Đào Vân Vy - 2000): Nghiên cứu tổng hợp, đánh giá việc thực hiện các chủ trương chính sách của các trường chuyên. Đề tài đã nghiên cứu về hệ thống chính sách đối với trường chuyên; đánh giá tổng hợp thực trạng tác dụng của hệ thống chính sách đối với trường chuyên. + Những giải pháp tăng cường quản lý hoạt động dạy và học của trường THPT Ngan Dừa, Hồng Dân, Bạc Liêu (Luận văn Thạc sỹ của Trương Hồng Việt): Từ việc nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học tại trường THPT Ngan Dừa, tác giả đề xuất một số giải pháp tăng cường quản lý hoạt động Dạy – Học trên lớp. + Những biện pháp quản lý hoạt động ngoài giờ lên lớp của học sinh trường THPT Nam Sách, Hải Dương (Luận văn Thạc sỹ của Nguyễn Thị Tiến): Nghiên cứu, đánh giá thực trạng về nội dung quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của trường THPT Nam Sách, tác giả đề xuất một số giải pháp quản lý học sinh ngoài giờ chính khoá trong nhà trường. + Cải tiến công tác kiểm tra quá trình dạy học và giáo dục của hiệu trưởng (Luận văn thạc sỹ của Đỗ Ngọc Bích - 1997): Đề xuất một số biện pháp cải tiến công tác kiểm tra của hiệu trưởng. + Các biện pháp cải tiến quản lý dạy học của hiệu trưởng trường THPT chuyên thành phố Hồ Chí Minh (Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Bác Dụng - 2004): Từ thực trạng quản lý của 6 trường chuyên ở thành phố Hồ Chí Minh, tác giả đề xuất một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng trong nhà trường chuyên. Tuy các công trình nghiên cứu về quản lý của hiệu trưởng đối với một nhà trường THPT chuyên là rất nhiều, song chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý của hiệu trưởng đối với trường THPT Chuyên Sơn La - một trường THPT chuyên ở một tỉnh miền núi khó khăn, mới được thành lập. Điều đó đã thôi thúc tôi thực hiện đề tài: “Một số giải pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trường THPT Chuyên Sơn La ”. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU. Trên cơ sở vận dụng các kiến thức về khoa học quản lý vào nghiên cứu thực trạng công tác quản lý của hiệu trưởng trường THPT Chuyên Sơn La; tập trung nghiên cứu sâu về các nội dung quản lý có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy - học, đối chiếu so sánh với các trường THPT trong tỉnh và một số trường chuyên ở các tỉnh bạn, từ đó đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm tăng cường hiệu quả quản lý của Hiệu trưởng để nâng cao chất lượng giáo dục trường THPT Chuyên Sơn La. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU. 3.1. Đối tượng nghiên cứu. Công tác quản lý của hiệu trưởng trường THPT Chuyên Sơn La. 3.2. Khách thể nghiên cứu. Quản lý nhà trường ở trường THPT Chuyên Sơn La. 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU. Quản lý của Hiệu trưởng trường THPT Chuyên Sơn La từ năm 2000 đến 2005. Trong đó nghiên cứu sâu về các vấn đề sau: + Quản lý quá trình dạy – học và giáo dục của Nhà trường THPT Chuyên Sơn La. + Quản lý đội ngũ giáo viên, học sinh của Nhà trường. + Một số hoạt động quản lý khác có ảnh hưởng lớn đến chất lượng dạy – học và giáo dục trong nhà trường THPT Chuyên Sơn La. 5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU. 5.1. Nghiên cứu tổng quan về lý luận quản lý, quản lý của hiệu trưởng trong nhà trường và nhà trường THPT chuyên. Trong đó đi sâu về các nội dung: - Một số quan niệm cơ bản về các vấn đề: .) Quản lý và các chức năng quản lý . .) Quản lý của hiệu trưởng một nhà trường. .) Chất lượng Giáo dục của một nhà trường THPT và trường THPT chuyên. - Nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng nhân tài đối với sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trước xu thế hội nhập. - Vai trò của hệ thống trường chuyên trong “phục vụ nhiệm vụ bồi dưỡng nhân tài”. 5.2. Đánh giá thực trạng về công tác quản lý của hiệu trưởng đối với trường THPT Chuyên Sơn La. 5.3. Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả quản lý của Hiệu trưởng để nâng cao chất lượng giáo dục của trường THPT Chuyên Sơn La. 5.4. Thử nghiệm tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất. 6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. 6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận, tham khảo tài liệu: Nghiên cứu các văn bản về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục và đào tạo, đặc biệt là về hệ thống trường chuyên; các báo cáo tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm về giáo dục của các trường THPT trên địa bàn tỉnh Sơn La và trường THPT Chuyên Sơn La; các tài liệu, giáo trình về khoa học sư phạm, khoa học quản lý; các văn bản pháp luật hiện hành về giáo dục và đào tạo; các điều lệ, nội qui, qui chế trong giáo dục - đào tạo . 6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Phương pháp quan sát: quan sát công tác quản lý của hiệu trưởng trường THPT Chuyên Sơn La. Quan sát việc quản lý giáo viên và hoạt động dạy của họ, quan sát việc quản lý học sinh và hoạt động học. Quan sát việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra của hiệu trưởng đối với các lĩnh vực khác trong nhà trường . + Phương pháp phỏng vấn: trao đổi với các cán bộ quản lý giáo dục ở Sở Giáo dục - Đào tạo Sơn La, các hiệu trưởng, hiệu phó một số trường THPT trong tỉnh, một số hiệu trưởng, hiệu phó trường THPT chuyên về công tác quản lý của hiệu trưởng. Trao đổi với giáo viên và học sinh trong nhà trường THPT Chuyên Sơn La. + Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Xin ý kiến khảo sát đối với cán bộ quản lý giáo dục, các giáo viên trực tiếp giảng dạy trong trường THPT Chuyên Sơn La. 6.3 Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến về tính khả thi của các giải pháp của một số đối tượng sau: Cán bộ quản lý giáo dục trong tỉnh; các chuyên gia xây dựng chương trình giáo dục; giáo viên dạy trường chuyên của một số tỉnh khác như: Nam Định, Hà Nam, Hà Nội, Ninh Bình, Hoà Bình 6.4 Phương pháp thống kê. 7. CẤU TRÚC LUẬN VĂN. Luận văn gồm: * Mở đầu * Chương I Một số vấn đề lý luận. * Chương II Thực trạng công tác quản lý của hiệu trưởng trường THPT Chuyên Sơn La. * Chương III Một số giải pháp cơ bản tăng cường hiệu quả quản lý của hiệu trưởng để nâng cao chất lượng giáo dục trường THPT Chuyên Sơn La. * Kết luận và kiến nghị. * Danh mục các tài liệu tham khảo. * Phụ lục: mẫu phiếu trưng cầu ý kiến.

doc111 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 3444 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Một số giải pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trường THPT Chuyên Sơn La, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
néi dung ch­¬ng tr×nh vµ thêi l­îng d¹y – häc vµ nghiªn cøu cña häc sinh ®éi tuyÓn nh­ quy ®Þnh hiÖn t¹i lµ ch­a ®ñ ®èi víi häc sinh ®ang bÞ rçng kiÕn thøc tõ cÊp d­íi nhÊt lµ häc sinh miÒn nói. Víi häc sinh chuyªn, ph¶i häc chuyªn s©u vÒ bé m«n nªn viÖc tiÕp thu c¸c m«n kh¸c sÏ bÞ ¶nh h­ëng. ChÝnh v× vËy, viÖc tæ chøc d¹y thªm – häc thªm c¸c m«n cËn chuyªn lµ cÇn thiÕt ®Ó c¸c em hiÓu s©u réng h¬n. §ång thêi, viÖc tæ chøc d¹y thªm c¸c m«n kh¸c ®Ó ®¸p øng viÖc bï lÊp sù thiÕu hôt cña c¸c m«n kh¸c còng rÊt cÇn thiÕt ®èi víi häc sinh chuyªn. Qua b¶ng biÓu trªn ®©y chóng t«i thÊy: tr­êng Chuyªn S¬n La ch­a tæ chøc d¹y thªm – häc thªm ë tr­êng, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc ngoµi líp theo h×nh thøc tËp trung cßn Ýt. Trªn thùc tÕ nhu cÇu häc thªm cña häc sinh chuyªn nhµ tr­êng lµ cã, viÖc d¹y thªm, häc thªm vÉn diÔn ra d­íi h×nh thøc tho¶ thuËn gi÷a phô huynh vµ gi¸o viªn. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng dÔ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng “trµn lan” khã qu¶n lý, chóng t«i nhËn thÊy ®©y lµ kh©u ph¶i t×m gi¶i ph¸p qu¶n lý. NÕu t×m ®­îc gi¶i ph¸p hîp lý sÏ gi¶i quyÕt ®­îc c¶ kh©u tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc kh¸c ngoµi d¹y – häc, ®ång thêi, häc sinh ®­îc sinh ho¹t vµ ho¹t ®éng tËp thÓ nhiÒu h¬n, ®­îc nhµ tr­êng trùc tiÕp qu¶n lý víi l­îng thêi gian nhiÒu h¬n. *KÕT LUËN: Qua nghiªn cøu vÒ néi dung gi¸o dôc mòi nhän cña nhµ tr­êng THPT Chuyªn S¬n La, næi lªn nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh sau ®©y: + Nguån häc sinh cã n¨ng khiÕu ®­îc tuyÓn chän vµo nhµ tr­êng theo h×nh thøc thi tuyÓn víi nh÷ng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cao h¬n h¼n so víi tr­êng THPT b×nh th­êng: 100% häc sinh cã xÕp lo¹i tèt vÒ h¹nh kiÓm, kh¸ vÒ häc lùc vµ cã ®iÓm giái vÒ mét m«n chuyªn nµo ®ã ë cÊp THCS. Song tû lÖ xÕp lo¹i häc lùc giái chØ ®¹t vµi % vµ sè gi¶i quèc gia Ýt. §©y lµ mét m©u thuÉn cÇn cã gi¶i ph¸p ®Ó t¹o nguån häc sinh giái. + Ch­¬ng tr×nh chuyªn ®­îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng lµ ch­¬ng tr×nh phæ th«ng ®¹i trµ cã bæ xung kiÕn thøc chuyªn lµ ch­¬ng tr×nh cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp phï hîp víi nh÷ng n¨m ®Çu song kh«ng ®¸p øng yªu cÇu cña môc tiªu tr­êng chuyªn. + Víi nguån häc sinh cã n¨ng khiÕu, ch­¬ng tr×nh d¹y – häc ë møc ch­a hîp lý, mµ c¸c h×nh thøc tæ chøc gi¸o dôc mòi nhän l¹i ch­a æn ®Þnh, ch­a tËp trung ­u tiªn, nãi c¸ch kh¸c lµ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý ®Òu thùc hiÖn ch­a tèt nªn chÊt l­îng cña gi¸o dôc mòi nhän kh«ng thÓ cao. 2.7. Thùc tr¹ng c«ng t¸c x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn. * VÒ chÊt l­îng cña ®éi ngò. B¶ng 9. Tæng hîp vÒ chÊt l­îng ®éi ngò gi¸o viªn ®èi t­îng Tr×nh ®é nghiÖp vô (%) §¶ng viªn(%) Tay nghÒ giái (%) Th¹c sü §H C§ T. CÊp CÊp tØnh CÊp tr­êng Gi¸o viªn 1.8 96.4 1.8 0 45.5 30.9 14.5 BiÓu ®å 9: Tû lÖ tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tr×nh ®é tay nghÒ. Qua b¶ng 9 vµ c¸c biÓu ®å 9, chóng ta thÊy: ®éi ngò gi¸o viªn cã ý thøc phÊn ®Êu tèt, ®iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn ë tû lÖ ®¶ng viªn. Tuy nhiªn chóng t«i nhËn thÊy vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cña ®éi ngò gi¸o viªn lµ ch­a ®¸p øng yªu cÇu cña mét tr­êng chuyªn. NÕu xem b¶ng 4 vµ biÓu ®å 4a th× thÊy ®iÒu nµy rÊt râ. §©y lµ vÊn ®Ò bøc thiÕt nhÊt trong néi dung x©y dùng ®éi ngò cña nhµ tr­êng. §éi ngò gi¸o viªn vÉn cßn cã gi¸o viªn ch­a ®¹t chuÈn, tû lÖ GV trªn chuÈn Ýt. Gi¸o viªn giái cÊp tØnh cã tû lÖ khiªm tèn, qua ®iÒu tra chóng t«i thÊy ®©y lµ nh÷ng gi¸o viªn cã th©m niªn trong nghÒ vµ tay nghÒ giái ®¹t ®­îc ®Òu lµ khi dù thi d¹y víi ®èi t­îng häc sinh ®¹i trµ. §éi ngò d¹y chuyªn cña nhµ tr­êng lµ nh÷ng gi¸o viªn tuy cã kinh nghiÖm nh­ng kh¶ n¨ng nh¹y bÐn vµ søc bÒn t­ duy bÞ h¹n chÕ. §iÒu ®ã cho thÊy cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p x©y dùng ®éi ngò nhÊt lµ ®éi ngò d¹y chuyªn. 2.8 X©y dùng vµ xö lý m¹ng l­íi th«ng tin trong qu¶n lý nhµ tr­êng. Th«ng tin chiÕm gi÷ vai trß quan träng trong qu¶n lý. Cã nh÷ng quan ®iÓm cßn chøng minh r»ng: b¶n chÊt cña qu¶n lý lµ thu nhËn, xö lý th«ng tin vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh. Nh­ vËy th«ng tin võa lµ néi dung võa ®ãng vai trß ph­¬ng ph¸p qu¶n lý; viÖc x©y dùng hÖ thèng th«ng tin trong qu¶n lý ®ang trë nªn ngµy cµng cÊp thiÕt ®èi víi ho¹t ®éng qu¶n lý. Tõ nhËn thøc ®ã, chóng t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra vÒ néi dung nµy t¹i tr­êng THPT Chuyªn S¬n La vµ thu ®­îc c¸c kÕt qu¶ sau: * M¹ng th«ng tin qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng: HiÖu tr­ëng Tæ tr­ëng CM Phã HT Phã HT Phã HT GV chñ nhiÖm l¬p Líp trùc tuÇn Gi¸o viªn Häc sinh H×nh 3: M¹ng th«ng tin qu¶n lý chÝnh trong nhµ tr­êng THPT Chuyªn S¬n La. Nghiªn cøu s©u h¬n, chóng t«i thÊy c¸c th«ng tin ®­îc truyÒn t¶i b»ng con ®­êng b¸o c¸o trong cuéc häp b×nh tuÇn vµo sau tiÕt 2 ngµy thø 7. Víi cuéc häp ®a thµnh phÇn (®¹i diÖn BGH vµ c¸c ®oµn thÓ; tæ tr­ëng; GV chñ nhiÖm; c¸c líp tr­ëng vµ bÝ th­ chi ®oµn; líp trùc tuÇn) vµ víi 30 phót th× chØ ®ñ ®Ó líp trùc tuÇn th«ng b¸o kÕt qu¶ b×nh tuÇn. ChÝnh v× vËy kh«ng thÓ liªn tÞch x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng tæng thÓ cña tuÇn sau ®­îc. ViÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh vµ truyÒn t¶i tíi gi¸o viªn vµ häc sinh ®­îc thùc hiÖn trong giê chµo cê s¸ng thø hai hµng tuÇn sau khi líp trùc tuÇn b×nh tuÇn xong. C¸c ®oµn thÓ ph¶i ®îi nhµ tr­êng cã kÕ ho¹ch tuÇn míi lªn ®­îc kÕ ho¹ch cña m×nh. C¸ch tæng hîp, xö lý vµ truyÒn t¶i th«ng tin nh­ thÕ nµy chóng t«i thÊy kh«ng ®¶m b¶o tÝnh chñ ®éng cho c¸c bé phËn trong d©y chuyÒn qu¶n lý. MÆt kh¸c, qua nghiªn cøu thùc tr¹ng, chóng t«i thÊy ph­¬ng tiÖn th«ng tin cña nhµ tr­êng cßn nghÌo nµn vµ hiÖu qu¶ thÊp (chØ cã th«ng tin vÒ thi ®ua vµ mét sè th«ng tin gióp Ých cho häc tËp lµ ®Õn ®­îc víi ®«ng ®¶o häc sinh). §©y lµ vÊn ®Ò cÇn t×m gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng c­êng sù phèi kÕt hîp trong gi¸o dôc vµ t¨ng c­êng c¶i tiÕn m¹ng th«ng tin qu¶n lý. 3. §¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ thùc tr¹ng qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng. 3.1. VÒ chøc n¨ng kÕ ho¹ch. Ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng ®· chó träng thùc hiÖn chøc n¨ng nµy trong nhiÒu néi dung qu¶n lý nh­: qu¶n lý môc tiªu; qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn vµ ho¹t ®éng häc cña häc sinh trªn líp; ... Song tõ nh÷ng ph©n tÝch vÒ thùc tr¹ng ë môc 3 cña ch­¬ng nµy ®· cho thÊy: - Cßn nhiÒu néi dung qu¶n lý mµ chøc n¨ng kÕ ho¹ch thÓ hiÖn sù mê nh¹t nh­ c¸c néi dung: qu¶n lý häc sinh ngoµi líp; tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc ngoµi líp; gi¸o dôc mòi nhän (x©y dùng ch­¬ng tr×nh, t¹o nguån, x©y dùng ®éi ngò, ®æi míi ph­¬ng ph¸p, nghiªn cøu khoa häc...); hiÖn ®¹i ho¸ ph­¬ng tiÖn d¹y häc vµ qu¶n lý... - Kh©u lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý cßn ch­a mang tÝnh khoa häc cao, ®«i khi thÓ hiÖn sù vôn vÆt, sù vô, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tÝnh chñ ®éng cña c¸c bé phËn qu¶n lý gi¶m nªn hiÖu qu¶ qu¶n lý bÞ ¶nh h­ëng. 3.2 VÒ chøc n¨ng tæ chøc. Ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng ®· cã nhiÒu cè g¾ng vµ ®· thùc hiÖn chøc n¨ng tæ chøc ®¹t kÕt qu¶ tèt trong nhiÒu néi dung qu¶n lý nh­: néi dung tæ chøc d¹y häc trªn líp; qu¶n lý nÒ nÕp häc ë líp, «n luyÖn häc sinh giái; x©y dùng m«i tr­êng gi¸o dôc... Tuy nhiªn chóng t«i thÊy trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng nµy cßn béc lé mét sè h¹n chÕ: - Chøc n¨ng tæ chøc thùc hiÖn cßn thÓ hiÖn tÝnh khoa häc ch­a cao trong mét sè néi dung qu¶n lý nh­: x©y dùng ®éi ngò; qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y thªm, häc thªm; qu¶n lý néi dung ch­¬ng tr×nh d¹y häc (®Æc biÖt lµ ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ngoµi líp); nghiªn cøu khoa häc vµ tËp d­ît cho häc sinh nghiªn cøu khoa häc; x©y dùng c¸c kªnh th«ng tin ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ qu¶n lý.... - Trong tæ chøc ®«i khi cßn thÓ hiÖn sù lóng tóng, hiÖu qu¶ qu¶n lý bÞ ¶nh h­ëng; c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý ®«i khi ch­a phï hîp, ch­a khoa häc vµ æn ®Þnh. 3.3 Chøc n¨ng l·nh ®¹o. Qua ®iÒu tra nghiªn cøu thùc tr¹ng, chóng t«i nhËn thÊy ®©y lµ mét ®iÓm m¹nh cña Ban Gi¸m hiÖu nhµ tr­êng. Ban Gi¸m hiÖu chó träng phong c¸ch l·nh ®¹o d©n chñ, chó träng khai th¸c trÝ tuÖ tËp thÓ vµo qu¶n lý vµ chó träng ph­¬ng thøc qu¶n lý toµn diÖn ®Õn chi tiÕt. Song chóng t«i còng nhËn thÊy do chøc n¨ng kÕ ho¹ch cßn ch­a tèt ë nhiÒu néi dung, nªn kÕ ho¹ch tÇm xa lµ mê nh¹t kh«ng râ. ChÝnh yÕu tè nµy ®· lµm gi¶m tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña d©y truyÒn qu¶n lý trong nhµ tr­êng. Tõ ®ã dÉn ®Õn kh©u tæ chøc thùc hiÖn kh«ng khoa häc 3.4 Kh©u kiÓm tra, ®¸nh gi¸. Víi chøc n¨ng nµy, nhµ tr­êng ®· lµm t­¬ng ®èi tèt theo nh÷ng quy ®Þnh cña ngµnh vµ lµ mét ®iÓm m¹nh trong qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng nhµ tr­êng. Song tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu, theo chóng t«i, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng tr­êng chuyªn th× nhÊt thiÕt ph¶i cã nh÷ng ®æi míi trong chøc n¨ng nµy cña nhµ tr­êng. Ph¶i t¨ng c­êng kh©u kiÓm tra, ®¸nh gi¸, thÈm ®Þnh nh÷ng néi dung quan träng ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh kÞp thêi nh­: ®¸nh gi¸ vÒ ch­¬ng tr×nh d¹y – häc; ®¸nh gi¸ n¨ng lùc d¹y chuyªn cña gi¸o viªn...... 3.5 Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ. Qua nghiªn cøu, chóng t«i thÊy nguyªn nh©n chñ yÕu cña nh÷ng h¹n chÕ trong ho¹t ®éng qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng lµ tr×nh ®é nghiÖp vô vÒ qu¶n lý cßn ch­a ®¸p øng yªu cÇu. Do sù trang bÞ vÒ khoa häc qu¶n lý cho ban gi¸m hiÖu ch­a ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu, nªn ho¹t ®éng qu¶n lý ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu dùa trªn c¸c th«ng t­, c«ng v¨n h­íng dÉn chung theo chuyªn ngµnh vµ dùa vµo kinh nghiÖm. Víi ph­¬ng ch©m “võa lµm võa rót kinh nghiÖm” th× tÝnh khoa häc kh«ng cao trong kÕ ho¹ch, trong tæ chøc thùc hiÖn vµ kh«ng s¸ng t¹o trong chØ ®¹o vµ kiÓm tra lµ tÊt yÕu. Bªn c¹nh ®ã, chóng t«i nhËn thÊy sù nhËn thøc ch­a ®Çy ®ñ vÒ tÇm quan träng cña m¹ng l­íi th«ng tin, vÒ x©y dùng m¹ng l­íi qu¶n lý bé phËn vµ ph©n cÊp, ph©n quyÒn trong qu¶n lý... còng lµ nh÷ng nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ ®· ®Ò cËp trªn ®©y. Tõ nh÷ng nghiªn cøu trªn, chóng t«i nhËn thÊy: cÇn ph¶i nghiªn cøu, ®èi chiÕu víi khoa häc qu¶n lý, t×m nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu vÒ qu¶n lý; ®Ó n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc cña nhµ tr­êng vµ ®Ó cho ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ tr­êng THPT Chuyªn S¬n La diÔn ra theo logic khoa häc, theo bµi b¶n nh­ mét hÖ thèng cã hiÖu suÊt ngµy cµng cao; lµ mét nhiÖm vô quan träng vµ bøc thiÕt. ch­¬ng III mét sè gi¶i ph¸p qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng nh»m n©ng cao chÊt l­îng tr­êng thpt chuyªn s¬n la C¨n cø vµo nh÷ng c¬ së lý luËn vÒ khoa häc qu¶n lý, b¸m s¸t c¸c chøc n¨ng vµ néi dung qu¶n lý nhµ tr­êng, tõ thùc tr¹ng vÒ qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng tr­êng THPT Chuyªn S¬n La; chóng t«i xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc tr­êng THPT Chuyªn S¬n La. 3.1. Môc tiªu ph¸t triÓn tr­êng THPT Chuyªn S¬n La giai ®o¹n 2005 – 2010 C¨n cø vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn tr­êng THPT Chuyªn S¬n La ®· ®­îc UBND tØnh S¬n La phª duyÖt, quy m«, quy ho¹ch vµ môc tiªu cña tr­êng THPT Chuyªn S¬n La nh­ sau: - Quy m«: Tr­êng cã tõ 31 ®Õn 33 líp víi 1.100 häc sinh. - Quy ho¹ch: + Tr­êng cã 9 ®Õn 10 m«n chuyªn + §éi ngò c¸n bé gi¸o viªn: 90 ng­êi. + VÒ c¬ së vËt chÊt vµ ph­¬ng tiÖn d¹y häc: Cã ®ñ c¸c phßng chøc n¨ng nh­: Häc ngo¹i ng÷, tin häc, d¹y häc b»ng m¸y chiÕu…; nhµ ®a n¨ng; c¸c phßng thÝ nghiÖm bé m«n (cã phßng thÝ nghiÖm cho häc sinh giái tËp nghiªn cøu khoa häc); n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸ mét b­íc c¸c ®å dïng d¹y häc, ph­¬ng tiÖn d¹y häc; hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ phôc vô cho ho¹t ®éng qu¶n lý gi¸o dôc.... - Mét sè chØ tiªu: + VÒ chÊt l­îng ®éi ngò gi¸o viªn: 100% tay nghÒ chuyªn m«n kh¸ trë lªn. 15% gi¸o viªn cã tr×nh ®é cao häc + VÒ chÊt l­îng gi¸o dôc häc sinh: H¹nh kiÓm: 95% xÕp lo¹i Tèt trë lªn. Kh«ng cã häc sinh xÕp lo¹i TB. Häc lùc: .) 5% trë lªn xÕp lo¹i häc lùc giái.75% trë lªn xÕp lo¹i kh¸. .) Tèt nghiÖp THPT 100%. .) Thi häc sinh giái quèc gia tõ 30 gi¶i trë lªn. Trong ®ã cã trªn 40% ®¹t tõ gi¶i 3 trë lªn. .) Thi ®ç §¹i häc, Cao ®¼ng ®¹t trªn 80%. 3. 2. Mét sè nguyªn t¾c x©y dùng gi¶i ph¸p * §æi míi, c¶i tiÕn qu¶n lý lµ mét chiÕn l­îc cã ý nghÜa ®ét ph¸ cña sù ph¸t triÓn s©u vµ bÒn v÷ng; lµ mét trong nh÷ng kh©u tiªn phong cña ®æi míi gi¸o dôc. T¨ng c­êng qu¶n lý lµ then chèt cña “®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn”.(§· ph©n tÝch ë ch­¬ng I). * Dùa trªn c¬ së c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng cña Bé Gi¸o dôc & §µo t¹o trong b¸o c¸o tr×nh ChÝnh phñ (th¸ng 9 n¨m 2004); trong ®ã gi¶i ph¸p ®Çu tiªn lµ “§æi míi, n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc”. * Dùa trªn c¬ së môc tiªu tæng qu¸t vµ môc tiªu cô thÓ ®Õn n¨m 2010, theo quyÕt ®Þnh sè 04/2002/Q§-BGD&§T cña Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh t¹m thêi vÒ môc tiªu vµ kÕ ho¹ch gi¸o dôc cña tr­êng phæ th«ng. * Dùa vµo ph­¬ng h­íng vµ môc tiªu ph¸t triÓn gi¸o dôc S¬n La ®Õn n¨m 2010 theo NghÞ QuyÕt §¹i héi TØnh §¶ng bé S¬n La kho¸ XI; môc tiªu ph¸t triÓn gi¸o dôc cña ngµnh GD&§T S¬n La. * Dùa trªn nh÷ng m©u thuÉn cÇn gi¶i quyÕt vÒ thùc tr¹ng nhµ tr­êng víi môc tiªu ®Æt ra. * Dùa trªn thùc tiÔn kh¸ch quan vÒ nhu cÇu gi¸o dôc cña nh©n d©n c¸c d©n téc S¬n La. * Dùa trªn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn tr­êng THPT Chuyªn S¬n La giai ®o¹n 2005- 2010. Dùa trªn nh÷ng c¬ së trªn, qua nghiªn cøu, chóng t«i nhËn thÊy nh÷ng m©u thuÉn xuÊt hiÖn gi÷a môc tiªu cña nhµ tr­êng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ang cã cña nhµ tr­êng xung quanh nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng d¹y – häc nh­ sau: */ VÒ bèi c¶nh cña nhµ tr­êng: S¬n La lµ mét tØnh miÒn nói nghÌo vÒ kinh tÕ, d©n sè tuy thÊp nh­ng ®a d¹ng vÒ d©n téc, tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng hiÖn cã hç trî cho gi¸o dôc ph¸t triÓn ch­a ®¸p øng yªu cÇu. */ §Çu vµo: + VÒ nguån häc sinh cã n¨ng khiÕu nghÌo vÒ sè l­îng, h¹n chÕ vÒ chÊt l­îng so víi yªu cÇu cña mét tr­êng THPT chuyªn. + Ch­¬ng tr×nh d¹y – häc phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh khi míi vµo tr­êng nh­ng m©u thuÉn víi yªu cÇu vÒ ch­¬ng tr×nh chuyªn. + VÒ chÊt l­îng ®éi ngò gi¸o viªn: Tuy ®a sè gi¸o viªn cã ý thøc, phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, song vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng s­ ph¹m ch­a ®¸p øng yªu cÇu d¹y chuyªn (tû lÖ gi¸o viªn ®¹t trªn chuÈn thÊp, tay nghÒ, kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c nguån tµi liÖu....). + VÒ ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt chØ ®¸p øng cho viÖc tæ chøc d¹y häc – häc cña mét tr­êng THPT b×nh th­êng ch­a ®¸p øng yªu cÇu cña mét tr­êng THPT chuyªn (thiÕu phßng thùc hµnh, c¸c phßng chuyªn dông øng dông ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i...). + Bé m¸y qu¶n lý nhµ tr­êng cã tr×nh ®é vÒ qu¶n lý ch­a ®¸p øng yªu cÇu. */ Qu¸ tr×nh: + Ho¹t ®éng qu¶n lý cßn bÊt cËp, tÝnh khoa häc kh«ng cao nhÊt lµ kh©u kÕ hoc¹h vµ tæ chøc thùc hiÖn. + Tæ chøc c¸c qu¸ tr×nh gi¸o dôc ch­a ®a d¹ng, ch­a l«i cuèn ®­îc häc sinh vµo ho¹t ®éng trùc tiÕp. + Ph­¬ng ph¸p d¹y vµ häc chËm ®æi míi ch­a ph¸t huy ®­îc n¨ng khiÕu vµ c¸c phÈm chÊt t­ duy cña häc sinh. + Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸ ch­a khoa häc kh¸ch quan. + NÒ nÕp häc tËp cña häc sinh ch­a ®¸p øng môc tiªu chÊt l­îng tr­êng chuyªn (ch­a ph¸t huy ®­îc c¸c n¨ng lùc cã s½n trong häc sinh). Tõ nh÷ng thµnh tè nh­ trªn ®· dÉn tíi kÕt qu¶ ®Çu ra ch­a ®¸p øng ®­îc nh÷ng môc tiªu cña nhµ tr­êng ®· ®Æt ra. Nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n gi÷a thùc tr¹ng vµ môc tiªu ®ang ®ßi hái hiÖu tr­ëng nhµ tr­êng ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý khoa häc ®Ó gi¶i quyÕt. NghÜa lµ hiÖu tr­ëng ph¶i thùc hiÖn thËt tèt c¸c chøc n¨ng qu¶n lý trong c¸c néi dung qu¶n lý ®· ®Ò cËp ë ch­¬ng 2 th× sÏ tèi ­u ho¸ ®­îc con ®­êng ®Õn nh÷ng môc tiªu ®Ò ra b»ng nh÷ng nguån lùc ®ang cã lµm gi¶m møc gay g¾t cña nh÷ng m©u thuÉn trªn. H×nh M. M©u thuÉn gi÷a thùc tr¹ng vµ môc tiªu Nguån HS PP häc PP d¹y GV d¹y Ch­¬ng Tr×nh D¹y Ph¸t triÓn §ç §H HS Giái Thô §éng Ýt ng/cøu §æi míi ChËm BÊt hîp lý ThÊp Tr.§é H¹n chÕ Nhµ tr­êng Q U ¶ N L ý 3.3. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt. 3.3.1. Gi¶i ph¸p vÒ t¹o nguån häc sinh cã n¨ng khiÕu. Môc ®Ých: Gãp phÇn t¹o dùng mét ®éi ngò häc sinh cã nh÷ng n¨ng lùc t­ duy tèt vÒ mét bé m«n khoa häc tõ cÊp THCS (trung häc c¬ së) lµm nguån dù tr÷ cho ®éi ngò häc sinh giái cña nhµ tr­êng ë ®Çu vµo. Néi dung: Liªn kÕt víi c¸c tr­êng THCS cã chÊt l­îng cao trªn ®Þa bµn ®Ó thùc hiÖn néi dung «n luyÖn ®éi tuyÓn. Chó träng ph¸t hiÖn nh÷ng häc sinh cã n¨ng khiÕu vÒ c¸c m«n khoa häc kh¸c ngoµi 2 m«n V¨n vµ To¸n t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc lùa chän ®éi tuyÓn häc sinh giái sau nµy. C¸c b­íc thùc hiÖn gi¶i ph¸p: -Thµnh lËp mét tæ ®¶m nhiÖm nhiÖm vô liªn kÕt víi c¸c tr­êng THCS trong viÖc «n luyÖn ®éi tuyÓn häc sinh giái cÊp THCS. Trong tæ nµy cÇn cã gi¸o viªn cã kinh nghiÖm song cã thÓ tËp trung vµo gi¸o viªn trÎ. - X©y dùng kÕ ho¹ch liªn kÕt víi c¸c tr­êng THCS ®Ó x©y dùng vµ thèng nhÊt kÕ ho¹ch ho¹t ®éng. - Th­êng xuyªn kiÓm tra ®¸nh gi¸ rót kinh nghiÖm víi c¸c tr­êng THCS ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh hîp lý. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p: Lùc l­îng gi¸o viªn cã ®ñ phôc vô cho ho¹t ®éng nµy. - VÞ trÝ ®Þa lý cña c¸c tr­êng THCS cã ®iÒu kiÖn t¹o nguån thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy. - CÇn cã sù ñng hé trong chØ ®¹o cña Së GD&§T ®Õn c¸c phßng gi¸o dôc vµ c¸c tr­êng THCS. §èi víi tr­êng THPT Chuyªn S¬n La tuy tû lÖ gi¸o viªn cßn thiÕu, song ngay trªn ®Þa bµn thÞ x· cã nhiÒu tr­êng THCS cã chÊt l­îng tèt. §ång thêi cã mét sè trung t©m chÊt l­îng cao cña c¸c huyÖn xung quanh chØ c¸ch tr­êng kho¶ng 30 km; ®©y lµ yÕu tè thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy. Dù b¸o kÕt qu¶: NÕu thùc hiÖn ®­îc gi¶i ph¸p nµy th­êng xuyªn th× kÕt qu¶ ch¾c ch¾n sÏ ®¹t ®­îc nh­ sau: - T¹o ra mét nguån lùc dù tr÷ cho c¸c ®éi tuyÓn häc sinh giái thuéc c¸c m«n nh­: Lý, Ho¸, Sinh, ®Æc biÖt lµ t¹o ®­îc nguån cho c¸c ®éi tuyÓn Sö, §Þa vµ Anh v¨n. - Tû lÖ häc sinh cã n¨ng khiÕu ®­îc béc lé râ nÐt sÏ t¨ng lªn. - ChÊt l­îng cña nguån häc sinh tuyÓn vµo tr­êng t¨ng lªn. 3.3.2. Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn d¹y chuyªn vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô qu¶n lý. Môc ®Ých: T¹o dùng mét ®éi ngò gi¸o viªn cã chÊt l­îng cao, ®¸p øng yªu cÇu tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc vµ gi¸o dôc cho häc sinh cã n¨ng khiÕu. T¨ng c­êng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ tr­êng b»ng c¸ch thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý mét c¸ch khoa häc, bµi b¶n. Néi dung: TÝch cùc ®Ò nghÞ vµ tham m­u cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng tuyÓn chän bæ xung ®éi ngò gi¸o viªn n©ng tû lÖ GV/líp. §æi míi kh©u kiÓm tra ®¸nh gi¸ gi¸o viªn theo h­íng sö dông c¶ 4 kªnh th«ng tin. N©ng tû lÖ th¹c sü trong ®éi ngò gi¸o viªn, n©ng tû lÖ gi¸o viªn biÕt sö dông ngo¹i ng÷ vµ vi tÝnh, tæ chøc ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc vµ h­íng dÉn häc sinh tËp d­ît nghiªn cøu khoa häc. N©ng cao tr×nh ®é khoa häc qu¶n lý cho ban gi¸m hiÖu, t¨ng c­êng hiÓu biÕt vÒ qu¶n lý cho gi¸o viªn. VËn dông c¸c chøc n¨ng qu¶n lý vµo c«ng t¸c qu¶n lý nhµ tr­êng. ThiÕt kÕ d©y chuyÒn vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c kªnh th«ng tin trong qu¶n lý. N©ng cÊp ph­¬ng tiÖn kü thuËt trong qu¶n lý nhµ tr­êng. C¸c b­íc thùc hiÖn gi¶i ph¸p: - Chñ ®éng t×m nguån gi¸o viªn trÎ tèt nghiÖp lo¹i kh¸ giái, nguån gi¸o viªn d¹y giái trong tØnh; giíi thiÖu cho së GD&§T ®Ó tuyÓn chän nh»m t¨ng nhanh tû lÖ GV/líp. - X©y dùng hÖ thèng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ gi¸o viªn dùa trªn nÒn t¶ng hÖ thèng tiªu chuÈn chung do Bé GD&§T quy ®Þnh cã cô thÓ ho¸ vµ bæ xung phï hîp víi ®iÒu kiÖn tr­êng chuyªn theo h­íng n©ng cao dÇn tiªu chuÈn gi¸o viªn. Thùc hiÖn kh©u ®¸nh gi¸ gi¸o viªn b»ng ®ñ 4 kªnh th«ng tin (qua viÖc thùc hiÖn nÒ nÕp; qua thao gi¶ng; qua kÕt qu¶ ®¹t ®­îc tõ häc sinh; qua tÝn nhiÖm s­ ph¹m). - Quy ho¹ch, giao nhiÖm vô cho tæ chuyªn m«n vÒ chØ tiªu ®i häc trªn ®¹i häc. - X©y dùng vµ giao chØ tiªu vÒ nghiªn cøu ®Ò tµi khoa häc cô thÓ víi tõng cÊp ®é, ®èi víi tõng tæ chuyªn m«n. - Më nh÷ng líp tËp huÊn vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n, qu¶n lý vµ lý luËn trong c¬ quan b»ng nhiÒu h×nh thøc vµ cÊp ®é. M¹nh d¹n sö dông gi¶ng viªn lµ nh÷ng gi¸o viªn trong nhµ tr­êng ®· ®­îc häc tõ nh÷ng kho¸ ®µo t¹o cña nhµ n­íc. - Më c¸c líp häc ngo¹i ng÷ vµ tin häc øng dông, líp sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt vµo d¹y häc cho gi¸o viªn trong nhµ tr­êng theo h­íng ph¸t huy néi lùc. X©y dùng bæ xung thµnh c¸c tiªu chuÈn ¸p dông vµo nhµ tr­êng. - Thµnh lËp c¸c tæ t­ vÊn s­ ph¹m lµ nh÷ng gi¸o viªn giµu kinh nghiÖm vÒ gi¸o dôc vµ xö lý t×nh huèng s­ ph¹m, nh÷ng gi¸o viªn cã n¨ng lùc chuyªn m«n ch¾c, s¾c nh¹y bÐn. Tæ t­ vÊn cã nhiÖm vô t­ vÊn trao ®æi gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c cña gi¸o viªn trong c¸c t×nh huèng s­ ph¹m n¶y sinh trong gi¸o dôc. - Quy ho¹ch s¾p xÕp ®Ó c¸c thµnh viªn gi¸m hiÖu trong ban gi¸m hiÖu ®­îc häc tËp vÒ nghiÖp vô qu¶n lý, tin häc. - X©y dùng kÕ ho¹ch n¨m häc theo ®óng quy tr×nh trªn trôc thêi gian tæng thÓ theo tuÇn häc cña c¶ n¨m häc. Niªm yÕt c«ng khai toµn bé kÕ ho¹ch n¨m häc. - X©y dùng quy chÕ b¸o c¸o theo ph©n cÊp, ph©n quyÒn æn ®Þnh râ rµng tõ c¸c thµnh viªn ban gi¸m hiÖu ®Õn gi¸o viªn vµ häc sinh theo d©y chuyÒn qu¶n lý. - C¶i tiÕn c¸c kªnh th«ng tin qu¶n lý trong nhµ tr­êng theo h­íng c«ng khai réng r·i, ®ñ, kÞp thêi. - Më kªnh th«ng tin trùc tuyÕn gi÷a häc sinh víi ban gi¸m hiÖu, ®Ó n¾m b¾t nh÷ng nhu cÇu, kiÕn nghÞ cña häc sinh tõ ®ã cã nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi trong qu¸ tr×nh qu¶n lý. - HiÖn ®¹i ho¸ dÇn dÇn ph­¬ng tiÖn kü thuËt qu¶n lý, tiÕn tíi qu¶n lý b»ng vi tÝnh vµ ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p: - CÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch cña ®Þa ph­¬ng nh»m thu hót nh÷ng sinh viªn giái vÒ tr­êng. - CÇn cã nh÷ng c¬ së vËt chÊt vµ ph­¬ng tiÖn kü thuËt ®¸p øng yªu cÇu cña gi¶i ph¸p nµy nh­: phßng vi tÝnh, c¸c phßng thùc hµnh bé m«n víi tiªu chuÈn ®¸p øng yªu cÇu, phßng chuyªn dông cã ®ñ c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i..... - CÇn cã sù ñng hé trong chØ ®¹o cña ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ trong nhµ tr­êng. - Ban gi¸m hiÖu cã ®ñ sè l­îng thµnh viªn theo quy ®Þnh vµ cã thµnh viªn ®· ®­îc häc tËp vÒ nghiÖp vô qu¶n lý. - §Ó x©y dùng ®­îc kÕ ho¹ch n¨m häc theo ®óng quy tr×nh trªn trôc thêi gian tæng thÓ ®ßi hái c¸n bé qu¶n lý ph¶i cã tr×nh ®é vÒ khoa häc qu¶n lý. - Ph­¬ng tiÖn kü thuËt phôc vô th«ng tin trong nhµ tr­êng ph¶i cã ®ñ vµ ®­îc n©ng cÊp dÇn nh­ hÖ thèng b¶ng tin, hÖ thèng truyÒn thanh, truyÒn h×nh, m¸y vi tÝnh.... §èi víi tr­êng THPT Chuyªn S¬n La lµ mét nhµ tr­êng ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch khuyÕn d¹y, khuyÕn häc cña ®Þa ph­¬ng, song søc thu hót ch­a ®ñ m¹nh. V× vËy kh©u tham m­u cho c¸c cÊp trªn lµ hÕt søc quan träng. §éi ngò gi¸o viªn nhµ tr­êng cã tû lÖ trÎ ®¸ng kÓ, häc tËp n©ng cao tr×nh ®é ®ang lµ nhu cÇu cña nhiÒu gi¸o viªn trÎ, ®©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy. Dù b¸o kÕt qu¶: NÕu thùc hiÖn ®­îc gi¶i ph¸p nµy th× kÕt qu¶ sÏ ®¹t ®­îc nh­ sau: - T¨ng tû lÖ gi¸o viªn trªn líp, t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn cho ®éi ngò gi¸o viªn cã ®iÒu kiÖn nghiªn cøu, tù häc tËp, tù båi d­ìng thªm vÒ nhiÒu mÆt. - X©y dùng ®­îc ®éi ngò gi¸o viªn d¹y chuyªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao víi chÊt l­îng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña mét tr­êng THPT chuyªn. - Lµm tèt kh©u ®¸nh gi¸ gi¸o viªn sÏ t¹o ra ®éng lùc m¹nh thóc ®Èy sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña gi¸o viªn vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n. - Tèc ®é ph¸t triÓn tay nghÒ vÒ d¹y häc, vÒ gi¸o dôc cña líp gi¸o viªn trÎ sÏ tiÕn bé nhanh, ®Èy nhanh ®­îc chÊt l­îng gi¸o dôc cña nhµ tr­êng. - Tû lÖ gi¸o viªn biÕt ngo¹i ng÷ vµ vi tÝnh t¨ng lªn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc. - Gi¸o viªn sÏ lµm quen vµ tiÕn bé trong c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc. Tõ ®ã lµm nÒn t¶ng cho viÖc d¹y häc sinh cã n¨ng khiÕu vÒ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc, thùc hiÖn ®­îc mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña gi¸o dôc häc sinh cã n¨ng khiÕu. - C¸c thµnh viªn ban gi¸m hiÖu ®­îc häc tËp nghiÖp vô qu¶n lý th× khi thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý míi ®óng logic, míi khoa häc, tr¸nh ®­îc sù chång chÐo trong qu¶n lý. - Gi¸o viªn cã tr×nh ®é vÒ khoa häc qu¶n lý sÏ qu¶n lý häc sinh hay qu¶n lý c¸c bé phËn m×nh phô tr¸ch sÏ khoa häc h¬n, hiÖu qu¶ c«ng t¸c sÏ ®­îc n©ng cao. §ång thêi sÏ cã nh÷ng s¸ng kiÕn tèt tham m­u ®Ò xuÊt víi ban gi¸m hiÖu vÒ c«ng t¸c qu¶n lý nhµ tr­êng. - Th«ng tin lµ huyÕt m¹ch cña ho¹t ®éng qu¶n lý. ChÝnh v× vËy x©y dùng c¸c quy ®Þnh, c¸c chÕ ®é b¸o c¸o æn ®Þnh vµ khoa häc sÏ gióp cho nhµ qu¶n lý lu«n n¾m b¾t ®­îc thÊu suèt ®èi t­îng qu¶n lý. Trong th«ng tin nÕu ph­¬ng tiÖn kü thuËt cµng tèt, ®a d¹ng cµng cho hiÖu qu¶ cao. - ThiÕt lËp kªnh th«ng tin trùc tuyÕn gi÷a häc sinh víi ban gi¸m hiÖu sÏ gióp cho hiÖu tr­ëng n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh cÇn ®iÒu chØnh trong ho¹t ®éng qu¶n lý; bëi v× môc tiªu cña toµn bé ho¹t ®éng qu¶n lý lµ nh»m thu ®­îc mäi kÕt qu¶ tõ ng­êi häc sinh. 3.3.3. Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng ch­¬ng tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dôc trong tr­êng chuyªn. Môc ®Ých: L­îng ho¸ ®­îc tèi ®a c¸c ch­¬ng tr×nh d¹y – häc vµ gi¸o dôc thµnh sè tiÕt, sè buæi, t¹o c¬ së cho viÖc qu¶n lý theo vµ b»ng khoa häc. X©y dùng ®­îc c¸c bé ch­¬ng tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dôc hîp lý ®èi víi tr­êng THPT Chuyªn S¬n La, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc cña nhµ tr­êng. Néi dung: X©y dùng ch­¬ng tr×nh d¹y häc cho c¸c m«n chuyªn dùa trªn nÒn t¶ng cña ch­¬ng tr×nh ph©n ban cã n©ng cao nh÷ng néi dung chuyªn hîp lý. X©y dùng ch­¬ng tr×nh d¹y c¸c m«n cËn chuyªn dïng cho c¸c líp chuyªn theo h­íng khai th¸c mèi liªn th«ng hç trî cho m«n chuyªn. X©y dùng ch­¬ng tr×nh «n luyÖn thi häc sinh giái theo tõng khèi. X©y dùng ch­¬ng tr×nh «n luyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng thùc hiÖn tËp trung t¹i tr­êng. X©y dùng ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ngoµi líp theo h­íng tæ chøc cho häc sinh trùc tiÕp ho¹t ®éng. C¸c b­íc thùc hiÖn gi¶i ph¸p: - Lùa chän nh÷ng gi¸o viªn cã kinh nghiÖm thµnh lËp c¸c tæ x©y dùng c¸c lo¹i ch­¬ng tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dôc nh­ ®· nªu. - LËp kÕ ho¹ch cho c¸c tæ nµy nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa ph©n ban tõ ®ã x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dôc. - Tæ chøc héi th¶o ë cÊp tæ chuyªn m«n vµ héi ®ång gi¸o dôc, lÊy ý kiÕn c¸c gi¸o viªn kh¸c vÒ bé ch­¬ng tr×nh ®· x©y dùng. - X©y dùng c¸c bé ch­¬ng tr×nh chÝnh thøc. - DuyÖt c¸c ch­¬ng tr×nh ®· x©y dùng víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng (Së GD&§T...) - Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®· ®­îc x©y dùng vµ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ thÈm ®Þnh l¹i c¸c bé ch­¬ng tr×nh, ®iÒu chØnh ®Ó h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng bÊt hîp lý ph¸t hiÖn. - Riªng bé ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ngoµi líp cã thÓ ph¶i kiÓm tra, ®¸nh gi¸ thÈm ®Þnh víi tÇn xuÊt cao h¬n. §­a c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ nh­ tiÓu phÈm, c¸c cuéc thi t×m hiÓu, giíi thiÖu s¸ch, tuyªn truyÒn vÒ gi¸o dôc søc khoÎ ... vµo thµnh ch­¬ng tr×nh ph¸p quy cña tr­êng. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p: - CÇn cã ®éi ngò gi¸o viªn cã tay nghÒ v÷ng vµng vµ cã kinh nghiÖm d¹y c¸c m«n chuyªn. - CÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch tû mû chu ®¸o vµ chØ ®¹o s¸t sao khoa häc. - CÇn cã sù phèi kÕt hîp gi÷a c¸c gi¸o viªn d¹y chuyªn víi c¸c gi¸o viªn d¹y m«n cËn chuyªn còng nh­ sù phèi kÕt hîp gi÷a tæ x©y dùng ch­¬ng tr×nh víi c¸c bé phËn liªn quan trong néi dung gi¸o dôc ngoµi líp. §èi víi tr­êng THPT Chuyªn S¬n La tuy sè l­îng gi¸o viªn cßn thiÕu nhiÒu, kinh nghiÖm x©y dùng ch­¬ng tr×nh d¹y häc cßn Ýt, song nhµ tr­êng ®· cã hai cuéc x©y dùng ch­¬ng tr×nh m«n chuyªn vµ hµng n¨m vÉn cã ®¸nh gi¸ thÈm ®Þnh vµ ®Ò nghÞ ®iÒu chØnh ch­¬ng tr×nh. Do vËy cã thÓ nãi lµ kh©u x©y dùng ch­¬ng tr×nh d¹y häc cña gi¸o viªn nhµ tr­êng ®· cã kinh nghiÖm b­íc ®Çu, nªn gi¶i ph¸p nµy sÏ thùc hiÖn ®­îc tèt nÕu thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng qu¶n lý. Víi ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ngoµi líp, nhµ tr­êng ®· cã nhiÒu tiÕn bé trong kh©u tæ chøc cho häc sinh trùc tiÕp tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng, nay cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ l­îng ho¸ thµnh tiÕt, thµnh buæi, ®ã lµ thuËn lîi c¬ b¶n cho c«ng t¸c x©y dùng ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ngoµi líp. Dù b¸o kÕt qu¶: Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy th× kÕt qu¶ sÏ ®¹t ®­îc nh­ sau: - Nhµ tr­êng sÏ cã c¸c bé ch­¬ng tr×nh d¹y häc m«n chuyªn hîp lý, võa phï hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh võa ®¶m b¶o ®­îc néi dung n©ng cao kiÕn thøc m«n chuyªn ®¸p øng yªu cÇu cña Bé Gi¸o dôc. - Cã bé ch­¬ng tr×nh d¹y c¸c m«n cËn chuyªn, ph¸t huy ®¾c lùc vai trß hç trî cho chÊt l­îng m«n chuyªn. - Cã ch­¬ng tr×nh «n luyÖn thi häc sinh giái, «n luyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng æn ®Þnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c tæ chøc gi¸o dôc mòi nhän trong nhµ tr­êng theo mét quy m«, quy tr×nh khoa häc. - Cã bé ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ngoµi líp æn ®Þnh, gãp phÇn ph¸t huy, ph¸t triÓn nh÷ng n¨ng khiÕu s½n cã trong häc sinh do ®­îc trùc tiÕp tham gia vµo ho¹t ®éng. 3.3.4. Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc mòi nhän. Môc ®Ých: §æi míi ph­¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc mòi nhän theo h­íng chuyªn s©u, ®a d¹ng ho¸, ph¸t huy tiÒm n¨ng cña ®éi ngò gi¸o viªn vµ häc sinh. Kh¶o s¸t ®­îc chÝnh x¸c chÊt kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi. T¨ng c­êng c«ng t¸c tæ chøc cho häc sinh ho¹t ®éng tù qu¶n vµ trùc tiÕp tham gia vµo ho¹t ®éng tù gi¸o dôc. Néi dung: T¨ng sè gi¸o viªn d¹y m«n chuyªn/líp theo h­íng chuyªn s©u c¸c m¶ng kiÐn thøc. Tæ chøc tuyÓn chän, båi d­ìng ®éi tuyÓn häc sinh giái theo quy m« cÊp tr­êng. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng luyÖn thi, tËp d­ît nghiªn cøu khoa häc..theo quy m« cÊp tr­êng, tËp trung. Thùc hiÖn biÖn ph¸p thi cÊp tr­êng vµ kiÓm tra chÐo ®èi víi nh÷ng m«n häc chuyªn vµ cËn chuyªn. X©y dùng quy chÕ ho¹t ®éng tù qu¶n, häc sinh kiÓm tra chÐo chÊm ®iÓm vÒ viÖc thùc hiÖn nÒ nÕp häc tËp ë líp vµ ë nhµ. C¸c b­íc thùc hiÖn gi¶i ph¸p: - ChØ ®¹o c¸c tæ chuyªn m«n lùa chän vµ ph©n c«ng gi¸o viªn d¹y chuyªn theo h­íng chuyªn s©u vÒ tõng m¶ng néi dung nh­: h×nh, ®¹i, l­îng trong To¸n; c¬, nhiÖt, ®iÖn, quang trong VËt lý; v« c¬, h÷u c¬ trong Ho¸ ..... - Ph©n c«ng gi¸o viªn d¹y chuyªn theo néi dung kiÕn thøc chuyªn s©u. - Tæ chøc tuyÓn chän häc sinh giái theo quy m« cÊp nhµ tr­êng b»ng c¸ch tæ chøc c¸c cuéc thi tuyÓn trong tr­êng kÕt hîp víi kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña häc sinh trong häc tËp m«n chuyªn. - Tæ chøc «n luyÖn cho c¸c ®éi tuyÓn häc sinh giái theo thêi kho¸ biÓu thèng nhÊt, tËp trung, theo ch­¬ng tr×nh ®· ®­îc x©y dùng. - Më c¸c líp «n thi ®¹i häc, cao ®¼ng t¹i tr­êng, do nhµ tr­êng qu¶n lý theo ch­¬ng tr×nh ®· x©y dùng vµ theo thêi kho¸ biÓu thèng nhÊt. - Giao chØ tiªu ph¸p lÖnh cho c¸c tæ chuyªn m«n vÒ ho¹t ®éng h­íng dÉn häc sinh tËp d­ît nghiªn cøu khoa häc, cã ®¸nh gi¸ rót kinh nghiÖm vµ ®iÒu chØnh theo h­íng n©ng dÇn cÊp ®é vµ ph¹m vi nghiªn cøu. - §Çu n¨m häc vµ cø sau mçi 8 tuÇn l¹i tæ chøc thi cÊp tr­êng ®èi víi m«n chuyªn vµ mét sè m«n cËn chuyªn. Bµi thi nµy lÊy ®iÓm thay thÕ cho mét trong nh÷ng bµi kiÓm tra 1 tiÕt trong ch­¬ng tr×nh d¹y – häc. - X©y dùng thang ®iÓm thi ®ua vÒ nÒ nÕp häc tËp ë líp vµ ë nhµ. Tæ chøc tËp huÊn cho häc sinh häc tËp c¸ch theo dâi vµ chÊm ®iÓm chÐo. Thùc hiÖn bé ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ngoµi giê theo h­íng tËp trung, ­u tiªn cho häc sinh trùc tiÕp tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng tù gi¸o dôc. - LËp sæ theo dâi ý thøc häc tËp ë nhµ vµ cam kÕt víi phô huynh häc sinh ®Ó phô huynh häc sinh trùc tiÕp theo dâi, ®éi cê ®á cña §oµn thanh niªn cã thÓ kiÓm tra ®ét xuÊt viÖc thùc hiÖn nÒ nÕp häc tËp ë nhµ cña häc sinh. - Quy ®Þnh chÕ ®é liªn l¹c gi÷a gi¸o viªn chñ nhiÖm líp víi phô huynh häc sinh thµnh chÕ ®é æn ®Þnh, ®Þnh kú theo hµng th¸ng nh­ sæ liªn l¹c hoÆc giê liªn l¹c ®iÖn tho¹i æn ®Þnh. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p: - CÇn cã ®ñ gi¸o viªn vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. - CÇn ph¶i cã c¸c bé ch­¬ng tr×nh d¹y – häc ¸p dông cho m«n chuyªn, cho «n luyÖn ®éi tuyÓn häc sinh giái, «n luyÖn thi tuyÓn sinh. - CÇn cã c¸c phßng thùc hµnh tËp d­ît nghiªn cøu khoa häc. - CÇn cã kÕ ho¹ch khoa häc æn ®Þnh cho viÖc tæ chøc thi cÊp tr­êng (8 tuÇn). - CÇn ph¶i båi d­ìng n¨ng lùc theo dâi vµ c¸ch vËn dông c¸c thang ®iÓm vÒ nÒ nÕp cho häc sinh. - CÇn cã sù céng t¸c chÆt chÏ vµ ñng hé ®¾c lùc trong gi¸o dôc cña phô huynh häc sinh. Tr­êng THPT Chuyªn S¬n La hiÖn t¹i ®ang cã sè l­îng gi¸o viªn ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña gi¶i ph¸p nµy ë nhiÒu m«n nh­: V¨n, To¸n, Lý, Ho¸, Sinh, Anh, §Þa; chØ cã m«n LÞch sö, lµ cã khã kh¨n h¬n v× míi chØ cã 2 gi¸o viªn. Nh­ vËy viÖc ph©n c«ng gi¸o viªn d¹y chuyªn theo h­íng chuyªn s©u vÒ néi dung kiÕn thøc lµ cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn ®­îc. Lùc l­îng gi¸o viªn cã kinh nghiÖm luyÖn thi tuyÓn sinh cã tû lÖ cao, ®©y còng lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn gi¶i ph¸p.Víi gi¶i ph¸p nµy th× tr­êng THPT Chuyªn S¬n La cÇn n©ng cÊp c¸c phßng thùc hµnh bé m«n. Tr­êng THPT Chuyªn S¬n La cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh biÖn ph¸p thi 8 tuÇn. Nhµ tr­êng còng ®· x©y dùng ®­îc hÖ thèng thang ®iÓm theo dâi nÒ nÕp häc tËp trªn líp vµ ®· dµy c«ng huÊn luyÖn cho häc sinh kiÓm tra chÐo t­¬ng ®èi thµnh thôc. §iÓm thùc hiÖn nÒ nÕp cña c¸c líp ®­îc vËn dông vµo viÖc x¸c ®Þnh tû lÖ h¹nh kiÓm; ®iÒu nµy ®· cã t¸c dông gi¸o dôc rÊt tèt. Song kh©u kiÓm tra nÒ nÕp häc tËp ë nhµ cña häc sinh th× ch­a cã biÖn ph¸p nµo h÷u hiÖu. Dù b¸o kÕt qu¶: Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy th× kÕt qu¶ sÏ ®¹t ®­îc nh­ sau: - Gi¸o viªn cã ®iÒu kiÖn ®i s©u nghiªn cøu vÒ mét m¶ng néi dung kiÕn thøc nªn ch¾c ch¾n ®é s©u, ®é v÷ng vµng vÒ kiÕn thøc sÏ ®­îc n©g cao. - Cã nhiÒu gi¸o viªn d¹y m«n chuyªn, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh häc tËp ®­îc nhiÒu c¸ch t­ duy, nhiÒu kinh nghiÖm nghiªn cøu khoa häc h¬n, thóc ®Èy kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, kh¶ n¨ng tÝch hîp cña häc sinh ph¸t triÓn. - Tæ chøc cho häc sinh tËp d­ît nghiªn cøu khoa häc lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¶ n¨ng tù ®Þnh h­íng cña häc sinh cã n¨ng khiÕu ph¸t triÓn; ®©y lµ mét môc tiªu gi¸o dôc quan träng ®èi víi häc sinh cã n¨ng khiÕu. - Tæ chøc c¸c líp «n luyÖn thi tuyÓn sinh tËp trung theo cÊp tr­êng sÏ g¹t bá ®­îc c¸c h×nh thøc d¹y thªm, häc thªm trµn lan vµ n©ng cao hiÖu qu¶ häc tËp cho häc sinh vµ sÏ n©ng cao ®­îc tû lÖ häc sinh thi ®ç vµo c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng. - Khi tæ chøc thi 8 tuÇn th× gi¸o viªn d¹y kh«ng ra ®Ò, chÊm bµi c¾t ph¸ch nªn ch¾c ch¾n kÕt qu¶ sÏ ®¸nh gi¸ kh¸ch quan h¬n. - Tæ chøc thi 8 tuÇn sÏ gióp cho gi¸o viªn cã ®­îc b×nh diÖn chung vÒ yªu cÇu kiÕn thøc bé m«n, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tiÕp cËn mÆt b»ng chung vÒ yªu cÇu cña kiÕn thøc bé m«n. - Tæ chøc thi 8 tuÇn cã kÕt qu¶ ngay, chÝnh x¸c gióp ban gi¸m hiÖu n¾m b¾t ®­îc thùc tiÔn kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh. NÕu kh«ng dïng biÖn ph¸p nµy, c¸c bµi kiÓm tra lµ do gi¸o viªn d¹y tù ra ®Ò, tù chÊm kh«ng c¾t ph¸ch nªn yÕu tè kh¸ch quan bÞ gi¶m vµ kÕt qu¶ kÐm ®é tin cËy. - Tæ chøc tèt ho¹t ®éng tù qu¶n nÒ nÕp häc tËp b»ng thang ®iÓm thi ®ua sÏ ph¸t huy tÝnh tù gi¸c trong häc sinh. Bªn c¹nh ®ã ph¸t huy vµ ph¸t triÓn nh÷ng phÈm chÊt tèt cña nh©n c¸ch nh­: trung thùc, kh¸ch quan, c«ng b»ng, ý thøc tr¸ch nhiÖm... - Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tù gi¸o dôc tËp trung sÏ kÝch thÝch vµ l«i cuèn häc sinh, lµm cho häc sinh vui thÝch ®Õn tr­êng vµ ph¸t triÓn ®­îc nhiÒu n¨ng lùc c¸ nh©n. - X©y dùng ®­îc quy chÕ æn ®Þnh vÒ viÖc theo dâi nÒ nÕp häc tËp ë nhµ cña häc sinh. X©y dùng ph­¬ng thøc liªn l¹c æn ®Þnh gi÷a gi¸o viªn chñ nhiÖm víi phô huynh häc sinh thµnh quy ®Þnh nh­ b»ng ®iÖn tho¹i vµo ngµy giê æn ®Þnh hay b»ng sæ liªn l¹c... NÕu lµm tèt cam kÕt vµ chÕ ®é liªn l¹c gi÷a phô huynh häc sinh víi gi¸o viªn chñ nhiÖm sÏ t¨ng c­êng ®­îc tr¸ch nhiÖm cña phô huynh vµ tranh thñ ®­îc mét lùc l­îng rÊt m¹nh vµo gi¸o dôc vµ hiÖu qu¶ sÏ n©ng cao râ rÖt. Trªn ®©y lµ bèn gi¶i ph¸p qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc nhµ tr­êng THPT Chuyªn S¬n La, tËp trung chñ yÕu vµo ®æi míi kh©u qu¶n lý d¹y – häc vµ gi¸o dôc ®èi víi tr­êng chuyªn. C¸c gi¶i ph¸p cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, kh«ng cã ­u tiªn hay thø tù trong khi thùc hiÖn. Møc t¨ng cña chÊt l­îng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tÝnh ®ång bé trong khi thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p. 3.5.1 Tæng hîp ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn nhµ tr­êng vµ c¸c c¸n bé qu¶n lý, chuyªn viªn së GD&§T S¬n La vÒ møc cÇn thiÕt cña c¸c gi¶i ph¸p. Chóng t«i ®· tiÕn hµnh tr­ng cÇu ý kiÕn cña c¸c gi¸o viªn trong nhµ tr­êng (54 ng­êi tham gia) vµ c¸c c¸n bé, chuyªn viªn cña së GD&§T S¬n La (25 ng­êi gãp ý kiÕn) vµ thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ b¶ng tæng hîp d­íi ®©y: B¶ng G.1. Tæng hîp kÕt qu¶ §¸nh gi¸ møc cÇn thiÕt cña c¸c gi¶i ph¸p (cña gi¸o viªn nhµ tr­êng vµ c¸c c¸n bé, chuyªn viªn së GD&§T S¬n La) TT Gi¶i ph¸p KÕt qu¶ (%) §iÓm (Ci) RÊt cÇn thiÕt CÇn thiÕt Kh«ng cÇn 1 Gi¶i ph¸p vÒ t¹o nguån häc sinh cã n¨ng khiÕu 86.1 13.9 0 1.86 2 Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn d¹y chuyªn vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô qu¶n lý. 89.9 10.1 0 1.90 3 Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng ch­¬ng tr×nh d¹y häc trong tr­êng chuyªn 93.7 6.3 0 1.94 4 Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc mòi nhän 91.1 8.9 0 1.91 (*) §Ó thuËn tiÖn cho viÖc ®¸nh gi¸, chóng t«i dïng c«ng thøc tÝnh ®iÓm cho møc cÇn thiÕt nh­ trªn ®©y( * rÊt cÇn cho 2 ®iÓm; cÇn thiÕt cho 1 ®iÓm; kh«ng cÇn cho 0 ®iÓm). NhËn xÐt: Qua kÕt qu¶ thu ®­îc nh­ b¶ng G.1 trªn ®©y cho thÊy: Møc cÇn thiÕt cña c¸c gi¶i ph¸p : vÒ x©y dùng ch­¬ng tr×nh d¹y – häc cho häc sinh chuyªn; vÒ x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn d¹y chuyªn vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô qu¶n lý; vÒ tæ chøc ho¹t ®éng gi¸o dôc mòi nhän ®Òu cã møc ®iÓm cao vÒ ®é cÇn thiÕt. §iÒu ®ã cho thÊy c¸c gi¸o viªn vµ chuyªn viªn cña Së GD&§T S¬n La ®Òu rÊt quan t©m ®Õn m¶ng gi¸o dôc chuyªn cña nhµ tr­êng. Gi¶i ph¸p vÒ t¹o nguån häc sinh cã n¨ng khiÕu còng lµ vÊn ®Ò rÊt cÇn thiÕt ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý nhµ tr­êng THPT Chuyªn S¬n La. 3.5.2 Tæng hîp ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn nhµ tr­êng vµ c¸c c¸n bé qu¶n lý, chuyªn viªn së GD&§T S¬n La vÒ møc kh¶ thi cña c¸c gi¶i ph¸p. B¶ng G.2. Tæng hîp kÕt qu¶ §¸nh gi¸ møc kh¶ thi c¸c gi¶i ph¸p (cña gi¸o viªn nhµ tr­êng vµ c¸c c¸n bé, chuyªn viªn së GD&§T S¬n La) TT Gi¶i ph¸p KÕt qu¶ (%) §iÓm () DÔ thùc hiÖn Khã th. hiÖn Kh«ng thÓ 1 Gi¶i ph¸p vÒ t¹o nguån häc sinh cã n¨ng khiÕu 75.9 20.1 0 1.71 2 Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn d¹y chuyªn vµ n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý. 87.3 12.7 0 1.87 3 Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng ch­¬ng tr×nh d¹y häc trong tr­êng chuyªn 93.7 6.3 0 1.94 4 Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc mòi nhän 91.1 8.9 0 1.91 (*) (§Ó thuËn tiÖn cho viÖc ®¸nh gi¸, chóng t«i dïng c«ng thøc tÝnh ®iÓm cho kh¶ n¨ng thùc hiÖn nh­ trªn ®©y( * dÔ thùc hiÖn cho 2 ®iÓm; khã thùc hiÖn cho 1 ®iÓm; kh«ng thÓ thùc hiÖn cho 0 ®iÓm)). NhËn xÐt: Tõ b¶ng G.2 trªn ®©y, nÕu ¸p dông c«ng thøc tÝnh nh­ vËy; chóng ta thÊy: c¸c gi¶i ph¸p ®Òu cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®­îc. Trong ®ã c¸c gi¶i ph¸p 4;3; 2 ®­îc ®¸nh gi¸ lµ rÊt dÔ thùc hiÖn (cã ®iÓm trung b×nh cao). Riªng gi¶i ph¸p 1 cã møc ®¸nh gi¸ thÊp nhÊt. Nghiªn cøu s©u h¬n chóng t«i thÊy: ®Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p 1 ®­îc tèt ®ßi hái sè l­îng gi¸o viªn ph¶i ®­îc t¨ng c­êng. Song vÉn cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®­îc. 3.5.3 Thö nghiÖm qua thùc tiÔn. N¨m häc 2004 – 2005; ®­îc sù ®ång t×nh gióp ®ì, ñng hé cña nhµ tr­êng, chóng t«i ®· tiÕn hµnh thö nghiÖm mét sè cÊp ®é cña mét sè gi¶i ph¸p nh­ sau: - Tuyªn truyÒn vËn ®éng gi¸o viªn t×m hiÓu, ®äc thªm vÒ khoa häc qu¶n lý. M¹nh d¹n më líp huÊn luyÖn nhanh vÒ nghiÖp vô qu¶n lý cho gi¸o viªn trÎ cña nhµ tr­êng theo ph­¬ng ¸n ph¸t huy néi lùc (nhµ tr­êng huy ®éng chÝnh gi¸o viªn cña nhµ tr­êng gi¶ng cho gi¸o viªn b»ng kiÕn thøc ®­îc häc cña m×nh). - Thµnh lËp tæ t­ vÊn s­ ph¹m s½n sµng t­ vÊn hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh cho gi¸o viªn vÒ qu¶n lý, gi¸o dôc häc sinh, vÒ xö lý t×nh huèng s­ ph¹m... - LËp sæ b¸o c¸o häc tËp (th«ng tin trùc tuyÕn HS – Ban gi¸m hiÖu) do mét hiÖu phã ®Æc tr¸ch theo dâi tæng hîp theo tuÇn. Qua sæ n¾m b¾t chÊt l­îng tæ chøc giê häc trªn líp, tiÕn ®é ch­¬ng tr×nh c¸c m«n vµ ®Æc biÖt lµ møc ®é hiÓu bµi cña häc sinh. Tõ nh÷ng th«ng tin ®ã, ®iÒu chØnh gi¸o viªn hoÆc yªu cÇu gi¸o viªn tæ chøc phô ®¹o thªm cho líp. - ¸p dông ph­¬ng ¸n ph©n c«ng gi¸o viªn «n luyÖn ®éi tuyÓn theo néi dung kiÕn thøc, m¹nh d¹n sö dông gi¸o viªn trÎ vµo c«ng viÖc nµy. ¸p dông ph­¬ng ¸n ph©n c«ng gi¸o viªn theo h­íng ®a d¹ng ho¸, kh«ng theo kho¸ häc. - X©y dùng ch­¬ng tr×nh «n luyÖn häc sinh giái theo h­íng kÕt hîp víi c¸c m«n cËn chuyªn. Sau gÇn mét n¨m thùc hiÖn chóng t«i thÊy cã nh÷ng sù thay ®æi nh­ sau: + N¨m häc 2004 - 2005 lµ n¨m häc cã nhiÒu gi¸o viªn trÎ thÓ hiÖn møc ®é tiÕn bé nhanh vÒ tay nghÒ nhÊt. Cã 8/9 gi¸o viªn dù thi gi¸o viªn d¹y giái cÊp tØnh lµ gi¸o viªn trÎ trong ®ã cã 7 gi¸o viªn trÎ ®¹t xuÊt s¾c. + Lµ n¨m häc cã b­íc tiÕn râ rÖt trong thµnh tÝch häc tËp cña häc sinh: Tû lÖ häc sinh häc lùc giái ®¹t 5.7% (tr­íc ®©y cao nhÊt lµ 3.9%). Sè l­îng gi¶i quèc gia ®¹t 31 gi¶i (®Æc biÖt lµ chÊt l­îng gi¶i; tr­íc ®©y nhiÒu nhÊt lµ 20 gi¶i vµ ®a sè lµ gi¶i khuyÕn khÝch; gi¶i 3 trë lªn th× l¸c ®¸c nh­ng nay ®¹t 15 gi¶i tõ gi¶i ba trë lªn vµ lÇn ®Çu tiªn cã gi¶i nhÊt). BiÓu ®å G.1: ChÊt l­îng häc lùc qua 5 n¨m BiÓu ®å G.2: ChÊt l­îng gi¶i HS Giái quèc gia qua 5 n¨m Trong ®¸nh gi¸ tæng kÕt n¨m häc, nhµ tr­êng ®¸nh gi¸ rÊt cao nh÷ng “s¸ng kiÕn” mµ chóng t«i ®· ¸p dông. Vµ theo chóng t«i th× c¸c gi¶i ph¸p ®æi míi qu¶n lý ®· thö nghiÖm trªn ®©y ch¾c ch¾n cã ®ãng gãp quan träng trong sù tiÕn bé ®ã. KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ 1. KÕt luËn Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu lý luËn, nghiªn cøu thùc tiÔn ®èi chiÕu víi lý luËn, chóng t«i rót ra mét sè kÕt luËn sau: 1.1. Qu¶n lý gi¸o dôc lµ qu¶n lý toµn bé c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc, qu¶n lý qu¸ tr×nh tù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ng­êi. Qu¶n lý gi¸o dôc diÔn ra trªn c¶ diÖn réng vÒ quy m« kh«ng gian vµ c¶ chiÒu s©u cña thêi gian. ChÝnh v× vËy, qu¶n lý gi¸o dôc lµ mét khoa häc mang tÝnh nghÖ thuËt cao cã logic vµ quy luËt kh¸ch quan rÊt chÆt chÏ. 1.2. Qu¶n lý nhµ tr­êng lµ qu¶n lý toµn bé c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc trong nhµ tr­êng nh»m lµm cho häc sinh tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc mét c¸ch tÝch cùc. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®ã, häc sinh tù h×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt vÒ t­ duy, nh÷ng kü n¨ng, nh÷ng kinh nghiÖm, nh÷ng thãi quen, ý chÝ vµ xu h­íng... theo mét ®Þnh h­íng nhÊt ®Þnh. Qu¶n lý mhµ tr­êng lµ tËp hîp nh÷ng t¸c ®éng cña hiÖu tr­ëng tíi gi¸o viªn, häc sinh, m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m tèi ­u ho¸ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· cã vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu gi¸o dôc. 1.3. Qu¶n lý nhµ tr­êng chuyªn còng lµ qu¶n lý nhµ tr­êng nh­ng cã thªm môc ®Ých kh¸c; ®ã lµ: ph¶i t¨ng c­êng gi¸o dôc b»ng c¸ch tæ chøc cho häc sinh ho¹t ®éng ®Ó häc sinh kh«ng chØ cã ®­îc mét khèi l­îng tri thøc khoa häc lín h¬n mµ cßn ph¶i cã kh¶ n¨ng tù ®Þnh h­íng cho viÖc häc tËp suèt ®êi, ®ång thêi ph¶i cã kh¶ n¨ng ®éc lËp, s¸ng t¹o trong t­ duy, cã kü n¨ng, kü x¶o ®¹t ®Õn cÊp ®é cao h¬n, ®¸p øng cho viÖc häc tËp ë tr×nh ®é cao h¬n vµ nghiªn cøu sau nµy. 1.4. §æi míi qu¶n lý nhµ tr­êng lµ gi¶i ph¸p ®ét ph¸ ®Ó n©ng chÊt l­îng gi¸o dôc cña mét nhµ tr­êng. §æi míi qu¶n lý ph¶i ®­îc dùa trªn nh÷ng quy luËt cña khoa häc qu¶n lý. §èi t­îng cña qu¶n lý gi¸o dôc lµ con ng­êi, gi¸o dôc kh«ng chÊp nhËn s¶n phÈm háng. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu s©u vÒ khoa häc qu¶n lý, nghiªn cøu thùc tiÔn, t×m gi¶i ph¸p phï hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý lµ mét nhiÖm vô quan träng, th­êng xuyªn cña hiÖu tr­ëng, cña c¸n bé vµ gi¸o viªn trong nhµ tr­êng. 1.5. §Ò tµi ®· ®i s©u nghiªn cøu 6 néi dung qu¶n lý nhµ tr­êng cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng gi¸o dôc c¶u mét nhµ tr­êng THPT chuyªn, tiÕp cËn theo 4 chøc n¨ng qu¶n lý ®Ó nghiªn cøu thùc tr¹ng qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng (ban gi¸m hiÖu) tr­êng THPT Chuyªn S¬n La. §Ò xuÊt 4 gi¶i ph¸p t¨ng c­êng qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng theo h­íng tiÕp cËn néi dung qu¶n lý nhµ tr­êng chuyªn. C¸c gi¶i ph¸p ®­îc x©y dùng dùa trªn nguyªn t¾c: tu©n thñ hÖ thèng chÝnh s¸ch, quy ®Þnh cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, ®¸p øng yªu cÇu vµ nhu cÇu cña nh©n d©n. 1.6. C¸c gi¶i ph¸p sÏ ®¸p øng t­¬ng ®èi tèt nh÷ng nguyÖn väng, nh÷ng yªu cÇu (trong nhËn thøc) cña gi¸o viªn nhµ tr­êng vµ ®­îc ®¸nh gi¸ cã tÝnh kh¶ thi cao. 1.7. Víi nhiÒu ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c nghiªn cøu cßn rÊt h¹n chÕ, song víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o h­íng dÉn, ®­îc sù gióp ®ì cña Së GD&§T S¬n La, vµ mét sè tr­êng chuyªn ë mét sè tØnh b¹n; víi sù céng t¸c cña gi¸o viªn tr­êng THPT Chuyªn S¬n La; b¶n th©n ®· nç lùc, cè g¾ng vµ ®· nghiªn cøu hoµn thµnh ®Ò tµi. Chóng t«i ®¸nh gi¸: §Ò tµi ®· ®¹t ®­îc môc ®Ých ®Æt ra, nhiÖm vô nghiªn cøu ®· ®­îc thùc hiÖn tèt. Mong muèn cña chóng t«i lµ: ®Ò tµi sÏ gãp phÇn t¨ng c­êng ho¹t ®éng qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng tr­êng THPT Chuyªn S¬n La vµ gãp phÇn vµo viÖc phæ biÕn kinh nghiÖm qu¶n lý nhµ tr­êng chuyªn miÒn nói, cã nÒn gi¸o dôc cßn ë phÝa sau c¸c tØnh miÒn xu«i víi kho¶ng c¸ch ®¸ng kÓ nh­ S¬n La. 2. KhuyÕn nghÞ. 2.1. HiÖu tr­ëng tr­êng THPT Chuyªn S¬n La. - Thùc hiÖn tèt chØ thÞ 40 cña Ban BÝ th­ vÒ t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi viÖc x©y dùng n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò nhµ gi¸o vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc. - TÝch cùc ®Ò nghÞ Së GD&§T S¬n La bæ xung gi¸o viªn cho nhµ tr­êng. - Ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng ph¶i th­êng xuyªn häc hái, tham quan häc tËp tr­êng b¹n, häc tËp vµ nghiªn cøu lý luËn vÒ qu¶n lý ®Ó n©ng cao nhËn thøc vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña b¶n th©n. - Chó träng x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn mµ h¹t nh©n lµ ®éi ngò gi¸o viªn d¹y chuyªn, thµnh mét tËp thÓ s­ ph¹m cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ®oµn kÕt, ham häc hái, m¹nh d¹n, s¸ng t¹o. Th­êng xuyªn ®óc rót nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý tõ thùc tiÔn. - T¨ng c­êng trang bÞ lý luËn qu¶n lý vµ ph­¬ng tiÖn kü thuËt phôc vô qu¶n lý cho c¸n bé gi¸o viªn trong nhµ tr­êng. X¸c ®Þnh râ: mçi gi¸o viªn ®Òu lµ nh÷ng c¸n bé qu¶n lý ë nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau nªn ph¶i hiÓu vÒ khoa häc qu¶n lý cµng s©u cµng tèt. - TÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc ph¸t huy trÝ tuÖ tËp thÓ; tiÕn hµnh thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p. 2.2. §èi víi së GD&§T S¬n La. - Thùc hiÖn tèt chØ thÞ 40 cña Ban BÝ th­ vÒ t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi viÖc x©y dùng n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò nhµ gi¸o vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc. - Cã nh÷ng quy ®Þnh ®èi víi c¸c phßng gi¸o dôc c¸c huyÖn thÞ vµ c¸c tr­êng THCS ®Ó c«ng t¸c t¹o nguån häc sinh cã n¨ng khiÕu ®­îc thuËn lîi vµ hiÖu qu¶. - Tham m­u tèt h¬n cho UBND TØnh S¬n La vÒ viÖc tæ chøc thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ sè 73/2005/Q§-TTg ngµy 06/4/2005- Ban hµnh Ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChÝnh phñ thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè 37/2004/QH11 kho¸ XI, kú häp thø s¸u cña Quèc héi vÒ gi¸o dôc. - Tham m­u cho tØnh, cã nh÷ng chÝnh s¸ch thu hót gi¸o viªn trÎ, giái t×nh nguyÖn vÒ c«ng t¸c t¹i S¬n La; cã chÝnh s¸ch ®éng viªn gi¸o viªn giái hîp lý vµ gi¸o viªn tr­êng chuyªn ®Ó t¨ng c­êng ph¸t huy chÊt x¸m h¬n n÷a vµo gi¸o dôc. T¨ng c­êng m¹nh cho ®éi ngò gi¸o viªn cña nhµ tr­êng vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. - ChuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc cÊp nhµ tr­êng. - ChØ ®¹o s©u s¸t h¬n n÷a vÒ môc tiªu gi¸o dôc mòi nhän, t­ vÊn toµn diÖn h¬n n÷a vÒ kinh nghiÖm qu¶n lý lo¹i h×nh nhµ tr­êng nµy. - T¨ng c­êng nguån tµi lùc, ®Èy m¹nh kh©u trang bÞ ®å dïng d¹y häc cho tr­êng chuyªn. - Tham m­u víi tØnh, ®Èy m¹nh h¬n n÷a kh©u x· héi ho¸ gi¸o dôc, kh©u hiÖn ®¹i ho¸ tr­êng chuyªn vµ hiÖn ®¹i ho¸ ph­¬ng tiÖn, kü thuËt qu¶n lý. 2.3 §èi víi Bé Gi¸o dôc & §µo t¹o. - Sím cã ch­¬ng tr×nh cô thÓ ho¸, ®Þnh l­îng ho¸ vÒ néi dung gi¸o dôc ngoµi líp cho c¸c nhµ tr­êng. - Cã quy chÕ tr­êng chuyªn chÝnh thøc. - X©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch quy ®Þnh ®èi víi tr­êng chuyªn. - C¶i tiÕn quy tr×nh ®¸nh gi¸, thi cö cho phï hîp víi ch­¬ng tr×nh vµ ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng s¸ng t¹o cña gi¸o viªn vµ häc sinh./. _______________________________ Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Ban ChÊp hµnh TW §¶ng (1996), V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 2. Ban ChÊp hµnh TW §¶ng (1997), V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø II, BCH TW kho¸ VIII, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 3. Ban ChÊp hµnh TW §¶ng (2001), V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 4. §Æng Quèc B¶o (1997),  Mét sè kh¸i niÖm qu¶n lý gi¸o dôc, Tr­êng C¸n bé qu¶n lý Gi¸o dôc, Hµ Néi. 5. NguyÔn ThÞ B×nh: Bµi ph¸t biÓu cña phã Chñ tÞch n­íc t¹i héi th¶o: “Nghiªn cøu ph¸t triÓn tù häc – tù ®µo t¹o” – ngµy 06/11/1998. 6. Bé Gi¸o dôc & §µo t¹o (200), §iÒu lÖ tr­êng trung häc, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 7. Hoµng Chóng (1997), Ph­¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc trong khoa häc gi¸o dôc, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 8. Ph¹m Kh¾c Ch­¬ng (1997), Comenxki «ng tæ cña nÒn s­ ph¹m cËn ®¹i, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 9. Bill Clinton (1997), Lêi kªu gäi hµnh ®éng v× sù nghiÖp Gi¸o dôc cña Mü, (A Call to Action for American education), Tµi liÖu cña ViÖn th«ng tin khoa häc x· héi. 10. Jac ques Delors (1997), Häc tËp: Mét kho b¸u tiÒm Èn, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 11. NguyÔn Minh §¹o (1997), C¬ së khoa häc qu¶n lý, Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt , Hµ Néi. 12. §¶ng Uû Së GD&§T S¬n La (2003), V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng bé Së GD&§T S¬n La nhiÖm kú2003 – 2005, Së GD&§T S¬n La. 13. Ph¹m Minh H¹c (1986), Mét sè vÊn ®Ò vÒ gi¸o dôc vµ khoa häc gi¸o dôc, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc , Hµ Néi. 14. Hµ Sü Hå (1989), Nh÷ng bµi gi¶ng vÒ qu¶n lý tr­êng häc, tËp 4, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 15. Bïi V¨n HuÖ (2001)," §µo t¹o båi d­ìng gi¸o viªn ®¸p øng ®æi míi gi¸o dôc phæ th«ng”, T¹p chÝ Gi¸o dôc, (sè 12/2001). 16. NguyÔn Sinh Huy – NguyÔn V¨n Lª (1997), Gi¸o dôc häc §¹i c­¬ng, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, Hµ Néi. 17. TrÇn KiÓm (2002), Khoa häc qu¶n lý nhµ tr­êng phæ th«ng, Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc Quèc gia, Hµ Néi. 18. M.I.Kodacop (1984), C¬ së lý luËn khoa häc qu¶n lý gi¸o dôc, Tr­êng C¸n bé Qu¶n lý Gi¸o dôc, Hµ Néi. 19. §Æng B¸ L·m (1998), C¸c quan ®iÓm gi¸o dôc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, Hµ Néi . 20. §Æng B¸ L·m (2003), Gi¸o dôc ViÖt nam nh÷ng thËp niªn ®Çu thÕ kû XXI chiÕn l­îc ph¸t triÓn, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, Hµ Néi . 21. §Æng B¸ L·m (2005), Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ gi¸odôc lý luËn vµ thùc tiÔn, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia. 22. Phan Ngäc Liªn – Nguyªn An (2003), B¸ch khoa toµn th­ Hå ChÝ Minh s¬ gi¶n, Hå ChÝ Minh víi gi¸odôc - §µo t¹o, TËp 1, Nhµ xuÊt b¶n Tõ ®iÓn b¸ch khoa. 23. TrÇn ThÞ BÝch LiÔu (2005), Qu¶n lý dùa vµo nhµ tr­êng con ®­êng n©ng cao chÊt l­îng vµ c«ng b»ng gi¸o dôc, Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc S­ ph¹m. 24. Hå ChÝ Minh (1972), Bµn vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc, Nhµ xuÊt b¶n Sù ThËt, Hµ Néi. 25. Hµ ThÕ Ng÷ - §Æng Vò Ho¹t (1986), Gi¸o dôc häc, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, Hµ Néi. 26. NguyÔn Ngäc Quang (1997), Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ qu¶n lý Gi¸o dôc, Tr­êng C¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc - ®µo t¹o Trung ­¬ng I , Hµ Néi. 27. Quèc héi (1998), LuËt Gi¸o dôc, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 28. TrÇn Hång Qu©n (1995), Mét sè vÊn ®Ò ®æi míi trong lÜnh vùc gi¸o dôc - §µo t¹o, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, Hµ Néi . 29. NguyÔn §¨ng TiÕn (2001), Nhµ tr­êng phæ th«ng ViÖt Nam qua c¸c thêi kú lÞch sö, Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc Quèc gia, Hµ Néi. 30. TØnh Uû tØnh S¬n La (2001), V¨n kiÖn §¹i héi TØnh §¶ng bé lÇn thø XI, Nhµ xuÊt b¶n S¬n La. 31. NguyÔn C¶nh Toµn (1997), Qu¸ tr×nh d¹y – Tù häc, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 32. M¹c V¨n Trang (2001), C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña vÊn ®Ò d¹y thªm häc thªm ë gi¸o dôc phæ th«ng, §Ò tµi khoa häc, ViÖn chiÕn l­îc vµ ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc, Hµ Néi. 33. Th¸i Duy Tuyªn (1999), Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n Gi¸o dôc häc hiÖn ®¹i, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 34. §µo V©n Vy (2000), Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn lo¹i h×nh tr­êng chuyªn. §Ò tµi khoa häc, ViÖn chiÕn l­îc vµ ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc, Hµ Néi. 35. Ph¹m ViÕt V­îng (2003), Qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc vµ qu¶n lý ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc S­ ph¹m.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docMột số giải pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trường THPT Chuyên Sơn La.DOC
Luận văn liên quan