Một số Giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoaì vào các khu công nghiệp

Lêi më ®Çu Trong c«ng cuéc CNH - H§H ®Êt n­íc hiÖn nay, Nhµ n­íc ta kh¼ng ®Þnh ph¶i dùa vµo néi lùc lµ chÝnh, tuy nhiªn xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn cña n­íc ta lµ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ yÕu kÐm, ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp c¬ së h¹ tÇng l¹c hËu, thu nhËp quèc d©n vµ thu nhËp d©n c­ thÊp. V× vËy nguån vèn ®Ó CNH-H§H tr­íc m¾t phô thuéc nhiÒu tõ n­íc ngoµi mµ chñ yÕu lµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. §Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cho c«ng cuéc ph¸t triÓn cña quèc gia, khu c«ng nghiÖp (KCN), khu chÕ xuÊt (KCX) ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét nh©n tè quan träng. V× ë ®ã c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng c¬ së ®­îc tËp trung, ®Çu t­ nhanh víi chÊt l­îng cao, h×nh thµnh c¸c dÞch vô cÇn thiÕt vµ c¸c thñ tôc ®¬n gi¶n ®¸p øng yªu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­. NhiÒu n­íc ®· thµnh c«ng trong c«ng cuéc CNH-H§H nh­ x©y dùng nh÷ng KCN, KCX nh­ vËy. ë ViÖt Nam hiÖn nay KCN, KCX ®· trë thµnh nh÷ng thùc thÓ kinh tÕ - x· héi kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ. KCN, KCX ®· gãp phÇn t¨ng s¶n l­îng c«ng nghiÖp, t¨ng xuÊt khÈu, gi¶m thÊt nghiÖp, t¨ng thu nhËp ng­êi d©n h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý h¬n, ... cã ®­îc sù thµnh c«ng nµy lµ do chÝnh s¸ch réng më cña Nhµ n­íc ta nh»m thu hót FDI cho ph¸t triÓn KCN, KCX. Vµ trªn thùc tÕ l­îng vèn FDI chiÕm tû lÖ rÊt cao trong KCN, KCX. Nh­ vËy, ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam chóng ta cÇn thu hót nhiÒu h¬n n÷a c¸c nguån vèn vµo KCN, KCX ®Æc biÖt lµ FDI. Vµ trong khu«n khæ ®Ò tµi nµy sÏ tËp trung nghiªn cøu vÒ : “Mét sè gi¶i ph¸p thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoa× vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cña ViÖt Nam”. Néi dung ®Ò tµi gåm 3 phÇn: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c KCN, KCX Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ n­íc ngoµi trong c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam thêi gian qua Ch­¬ng III: Quan ®iÓm vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX ë ViÖt nam §©y lµ vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p vµ bøc xóc, mang tÇm vÜ m«. V× vËy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c ®éc gi¶. Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ KCN, KCX 1. tæng quan vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi: 1.1. Kh¸i niÖm ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi : Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ víi qui m« vµ tèc ®é nµy cµng lín, t¹o ra mét nÒn kinh tÕ s«i ®éng mµ ë ®ã tÝnh phô thuéc gi÷a c¸c n­íc c¸c quèc gia ngµy cµng t¨ng. Cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc c«ng nghÖ vµ c¸ch m¹ng th«ng tin ®· thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ t¹o nªn sù dÞch chuyÓn vèn gi÷a c¸c quèc gia. §Æc biÖt lµ nhu cÇu vèn ®Çu t­ ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn rÊt lín. MÆt kh¸c c¸c n­íc ph¸t triÓn dåi dµo vèn vµ c«ng nghÖmuèn t×m kiÕm nh÷ng n¬i thuËn lîi, chi phÝ thÊp ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng tiªu thô. ChÝnh v× vËy t¹o nªn mét sù thu hót m¹nh mÏ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®Æc biÖt phæ biÕn nhÊt vÉn lµ h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp. §Çu t­ trùc tiÕp lµ h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ chñ yÕu mµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ toµn bé hay phÇn lín vèn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n nh»m giµnh quyÒn ®Òu hµnh hoÆc tham gia ®iÒu hµnh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh dÞch vô. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: -§©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ b»ng vèn cu¶ c¸c nhµ ®Çu t­ hä tù quyÕt ®inh ®Çu t­ tù quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lç l·i. H×nh thøc nµy mang tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cao -Chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®iÒu hµnh toµn bé mäi ho¹t ®éng ®Çu t­ nÕu lµ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi hoÆc tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp ho¹t ®éng tuú theo tû lÖ gãp vèn cña m×nh -Th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi n­íc chñ nhµ cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, häc hái kinh nghiÖm tæ chøc qu¶n lý lµ c¸c môc tiªu mµ c¸c h×nh thøc kh¸c kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc. -Nguån vèn hµy kh«ng chØ bao gåm vèn ®Çu t­ ban ®Çu cña chñ ®Çu t­ d­íi h×nh thøc vèn ph¸p ®Þnh vµ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, nã cßn bao gåm c¶ vèn vay cña doanh nghiÖp ®Ó triÓn khai hoÆc më réng dù ¸n còng nh­ ®Çu t­ tõ lîi nhuËn thu ®­îc. 1.2. Vai trß cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi: H¬n 10 n¨m kÓ tõ khi ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· trë thnµh mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta ®ãng gãp tÝch cùc vµ ngµy cµng lín vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, lµ mét nh©n tè gãp phÇn vµo thµnh c«ng cña c«ng cuéc ®æi m­ãi kinh tÕ Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mang ph¹m vi quèc tÕ. Nã mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn vµ ®ång vèn ®Çu t­ bá ra rÊt hiÖu qu¶. §Æc biÖt lµ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nã gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò : -FDI t¨ng c­êng vèn ®Çu t­ bï ®¾p sù thiÕu hôt vÒ ngo¹i tÖ gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ t¨ng xuÊt khÈu, bï ®¾p c¸n c©n thanh to¸n -FDI gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng t¹o ®iÒu kiÖn tÝch luü trong n­íc -FDI sÏ chuyÓn giao c«ng nghÖ kÜ thuËt hiÖn ®¹i, kÜ x¶o chuyªn m«n, tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn cho n­íc nhËn ®Çu t­. XÐt vÒ l©u dµi diÒu nµy sÏ gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, thóc ®Èy c¸c ngµnh nghÒ míi ®ßi hái hµm l­îng c«ng nghÖ cao nh­ ®iÖn tö tin häc... ChÝnh v× vËy nã cã t¸c dông lín ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh cña n­íc nhËn ®Çu t­. Tõ sù chuyÓn giao nµy còng gióp cho c¸c n­íc chñ nhµ cã ®­îc kÜ thuËt tiªn tiÕn, kinh nghiÖm trong qu¶n lý, ®éi ngò c¸n bé lao ®éng ®­îc båi d­ìng ®µo t¹o nhiÒu mÆt. -FDI gióp c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ trùc tiÕp tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng thÕ giíi, më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ trong xu h­íng khu vùc ho¸ toµn cÇu ho¸. Ngµy nay ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trë thµnh mét tÊt yÕu kh¸ch quan trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ h¸o nªn s¶n xuÊt l­u th«ng. C¸c quèc gia trªn thÕ giíi dï cã thÓ chÕ chÝnh trÞ kh¸c nhau ®Òu cÇn ®Õn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ coi ®ã lµ mét nguån lùc cÇn khai th¸c. Bªn c¹nh ®ã, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi còng cã mét sè Ýt h¹n chÕ cµn ®­îc kh¾c phôc nh­ :viÖc qu¶n lý vèn do chñ ®Çu t­ cã kinh nghiÖm vÒ tranh sù qu¶n lý cña n­íc chñ nhµ. Cßn n­íc chñ nhµ nh­a cã nhiÒu kinh nghiÖm, cßn s¬ hë trong qu¶n lý ho¹t ®éng c¸c c¬ së cã vèn n­íc ngoµi. T×nh tr¹ng gian lËn thuÕ, bu«n lËu, « nhiÔm m«i tr­êng vÉn x¶y ra. §Ó nh»m kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc Nhµ n­íc ta ®· ®­a ra nhiÒu c¸c chÝnh s¸ch nh»m x¸c ®Þnh c¸c ®Þa bµn dù ¸n lÜnh vùc ­u tiªn khuyÕn khÝch ®Çu t­ giµnh l¹i ch÷ "tÝn " cña céng ®ång ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m thu hót nhiÒu h¬n n÷a FDI vµo ViÖt nam . 1.3. C¸c h×nh thøc FDI trong thùc tiÔn: Trong thùc tiÔn FDI cã nhiÒu h×nh thøc th­êng ®­îc ¸p dông lµ: *Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh theo qui ®Þnh ®iÕu 7 nghÞ ®Þnh 12/CP'Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n kÝ kÕt qu¶ hai bªn hay nhiÒu bªn qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t­ kinh doanh ë ViÖt nam mµ kh«ng cÇn thµnh lËp ph¸p nh©n. H×nh thøc nµy cã ®Æc ®iÓm: -Kh«ng ra ®êi mét ph¸p nh©n míi -C¬ së cña h×nh thøc nµy lµ hîp ®ång hpîp t¸c kinh doanh. Trong hîp ®ång néi dung chÝnh ph¶n ¸nh tr¸ch nhiÖm quyÒn lîi gi÷a c¸c bªn víi nhau (kh«ng cÇn ®Ò cËp ®Õn viÖc gãp vèn). -Thêi h¹n cÇn thiÕt cña hîp ®ång do c¸c bªn tho¶ thuËn phï hîp víi tÝnh chÊt môc tiªu kinh doanh vµ ®­îc c¸c c¬ quan cÊp giÊy phÐp kinh doanh chuÈn y. -Hîp ®ång ph¶i do ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn kÝ. Trong qu¸ tr×nh hîp t¸c kinh doanh c¸c bªn gi÷ nguyªn t­ c¸ch ph¸p nh©n cña m×nh. *Doanh nghiÖp liªn doanh: Theo kho¶n 2 diÒu 2 luËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam qui ®Þnh "Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp do hai hay nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i VN trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh kÝ gi÷a ChÝnh phñ n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam vµ chÝnh phñ n­íc ngoµi hoÆc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt nam hoÆc do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. H×nh thøc nµy cã ®Æc ®iÓm: -Thµnh lËp ph¸p nh©n míi ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c h¹ch to¸n ®éc lËp d­íi h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. C¸c bªn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ phÇn vèn cña m×nh . -PhÇn gãp vèn cña bªn hoÆc c¸c bªn n­íc ngoµi kh«ng h¹n chÕ møc tèi ®a nh­ng tèi thiÓu kh«ng ®­îc d­íi 30% vèn ph¸p ®Þnh vµ trong qóa tr×nh ho¹t ®éng kh«ng gi¶m vèn ph¸p ®Þnh. -C¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cña doanh nghiÖp liªn doanh lµ héi ®ång qu¶n trÞ mµ thµnh viªn cña nã do mçi bªn chØ ®Þnh t­¬ng øng víi tû lÖ gãp vèn cña c¸c bªn nh­ng Ýt nhÊt ph¶i lµ 2 ng­êi, Héi ®ång qu¶n trÞ cã quyÒn quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo nguyªn t¾c nhÊt trÝ. -C¸c bªn tham gia liªn doanh ph©n chia lîi nhuËn vµ ph©n chia rñi ro theo tû lÖ gãp vèn cña mçi bªn trong vèn ph¸p ®Þnh hoÆc theo tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn. -Thêi h¹n ho¹t ®éng kh«ng qu¸ 50 n¨m trong tr­êng hîp ®Æc biÖt ®­îc kÐo dµi thªm nh­ng kh«ng qu¸ 20 n¨m. *Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi : Theo ®iÒu 26 nghÞ ®Þnh 12/CP qui ®Þnh :"Doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thµnh lËp t¹i ViÖt nam tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh "Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®­îc thµnh lËp theo h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt nam. Thêi h¹n ho¹t ®éng kh«ng qu¸ 50 n¨m kÓ tõ ngµy ®­îc cÊp giÊy phÐp. Ngoµi 3 h×nh thøc chñ yÕu trªn cßn cã c¸c h×nh thøc: *Hîp ®ång x©y dùng -kinh doanh- chuyÓn giao(BOT): Theo ®iÒu 12 kho¶n 2 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam :"Hîp ®ång x©y dùng -kinh doanh- chuyÓn giao lµ v¨n b¶n kÝ gi÷a c¬ quan cã thÈm quyÒn cña ViÖt nam vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ò x©y dùng kinh doanh c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh, hÕt thêi h¹n nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao kh«ng båi hoµn c«ng tr×nh ®ã cho Nhµ n­íc ViÖt nam" *Hîp ®ång x©y dùng -chuyÓn giao -kinh doanh lµ v¨n b¶n kÝ kÕt gi÷a c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña ViÖt nam vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng. Sau khi x©y dùng xong nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao c«ng tr×nh ®ã cho Nhµ n­íc ViÖt nam. ChÝnh phñ ViÖt nam dµnh cho nhµ ®Çu t­ kinh doanh trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó thu håi vèn ®Çu t­ vµ lîi nhuËn hîp lý . *Hîp ®ång x©y dùng -chuyÓn giao(BT): Theo kho¶n 13 ®iÒu 2 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam "Hîp ®ång x©y dùng chuyÓn giao lµ hîp ®ång kÝ kÕt gi÷a c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña ViÖt nam vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng. Sau khi x©y xong nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao c«ng tr×nh ®ã cho nhµ n­íc ViÖt nam. ChÝnh phñ ViÖt nam t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thùc hiÖn c¸c dù ¸n kh¸c ®Ó thu håi vèn ®Çu t­ vµ lîi nhuËn hîp lý". 2. KCN - KCX vµ vai trß cña nã ®èi víi thu hót fdi. 2.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm KCN, KCX: a. Khu chÕ xuÊt: Theo ®iÒu 2 kho¶n 2 qui chÕ KCN, KCX"Khu chÕ xuÊt lµ khu tËp trung c¸c doanh nghiÖp chÕ xuÊt chuyªn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã ranh giíi ®Þa lý x¸c ®Þnh kh«ng cã d©n c­ sinh sèng ®­îc chÝnh phñ hoÆc thñ t­íng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp". MÆc dï qui chÕ KCX ë tõng n­íc lµ kh¸c nhau nh­ng ®Æc tr­ng sau ®©y ®­îc coi lµ ®Æc ®iÓm cña mét khu chÒ xuÊt ®iÓn h×nh : -NhËp khÈu miÔn thuÕ nguyªn vËt liÖu vµ thñ tôc ®¬n gi¶n... MCX kh«ng ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ xuÊt khÈu s¶n phÈm. Tuy nhiªn nh÷ng hµng ho¸ s¶n xuÊt trong khu chÕ xuÊt còng cã thÓ b¸n trong thÞ tr­êng néi ®Þa nÕu thÞ tr­êng néi ®Þa cã nhu cÇu. -Nh÷ng doanh nghiÖp trong khu chÕ xuÊt ®­îc h­ëng møc thuÕ lîi tøc lµ 10% lµ møc thuÕ thÊp nhÊt vµ ®­îc miÔn thuÕ thu nhËp c«ng ty trong 4 n¨m kÒ tõ khi kinh doanh cã l·i vµ gi¶m tiÕp 50% trong 4 n¨m tiÕp theo. -Nh÷ng doanh nghiÖp trong KCX th­êng ®­îc cung cÊp thñ tôc h¶i quan nhanh chãng cho viÖc nhËp khÈu vËt liÖu vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ . -Nh÷ng doanh nghiÖp trong KCX ®­îc sö dông c¬ së h¹ tµng tèt nh­ ®­êng x¸, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn... b. Khu c«ng nghiÖp Theo kho¶n 1 ®iÒu 2 qui ®Þnh "KCN lµ khu tËp trung c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã ranh giíi ®Þa lý x¸c ®Þnh, kh«ng cã d©n c­ sinh sèng, do chÝnh phñ hoÆc thñ t­íng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh. Trong KCN cã thÓ cã doanh nghiÖp chÕ xuÊt. Trong KCN cã c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, doanh nghiÖp dÞch vô khu c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp ®­îc h­ëng mét sè ­u ®·i theo qui ®Þnh cho tõng lo¹i doanh nghiÖp. c. Sù kh¸c nhau gi÷a KCN vµ KCX -KCX ®­îc x©y dùng ®Ó thu hót c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu, cßn KCN ®­îc më ra cho tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. KCN, KCX kÓ c¶ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ tiªu thô trong n­íc do vËy KCN cã thÓ bao gåm KCX . -C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh trong khu c«ng nghiÖp sÏ ®­îc h­ëng mét sè ­u ®·i nhÊt ®Þnh trong ®ã ®Æc biÖt ­u ®·i vìi nh÷ng h·ng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu do ®ã nh÷ng h·ng nµy mµ n»m trong khu c«ng nghiÖp sÏ ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i nh­ trong khu chÕ xuÊt vµ còng ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i nh­ trong KCN. ViÖc lùa chän vÞ trÝ ®Ò x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lµ rÊt quan träng®ßi hái ph¸t huy ®­îc thÕ m¹nh tiÒm n¨ng kinh tÕ cña tõng vïng. 2.2.Vai trß cña KCN -KCX ®èi víi thu hót FDI Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 ®Õn nay sau khi xuÊt hiÖn nh÷ng khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt ë ViÖt nam vµ kiÓm nghiÖm l¹i kinh nghiÖm cña mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn ®i tr­íc chóng ta kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß quan träng cña KCN, KCX. ViÖc tËp trung c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn nh»m thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ vèn ®Çu t­ trong n­íc ®­a nhanh kÜ thuËt míi vµo s¶n xuÊt thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ x©y dùng c¸c ngµnh mòi nhän n©ng cao vÞ trÝ chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÒn v÷ng, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n hç trî c¸c ngµnh nµy vµ phôc vô xuÊt khÈu ph©n bè l¹i c¸c khu vùc s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t thùc hiÖn ®« thÞ ho¸ n«ng th«n chuyÓn dêi c¸c c¬ së s¶n xuÊt tõ néi ®« ra ngo¹i vi, c¶i t¹o m«i tr­êng sèng cho d©n c­ ®« thÞ, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho lao ®éng thµnh phè vµ n«ng th«n. ViÖc thµnh lËp khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp lµ t¹o ra c¸c khu vùc thuËn lîi h¬n cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ thu hót ®Çu t­. ChÝnh v× vai trß to lín cña KCN, KCX rÊt cÇn thiÕt ë n­íc ta. ChØ cã KCX, KCN míi t¹o ra ®­îc b­íc nhÈy vät, t¹o ra nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Chän ®­îc ®Þa ®iÓm vÞ trÝ vµ qui ho¹ch KCN, KCX cïng c¸c ®èi t¸c hîp lý sÏ t¹o ra cho n­íc ta mét bé mÆt míi. 3. Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trong viÖc ph¸t triÓn KCN- KCX KCN ®Çu tiªn cña thÕ giíi thµnh lËp ë Anh vµo n¨m1896. Ng­êi ta sím nhËn ra ­u ®iÓm cña h×nh thøc tæ chøc nµy do ®ã sè l­îng cña khu c«ng nghiÖp ®­îc x©y ngµy cµng t¨ng trªn kh¾p thÕ giíi . ViÖt nam lµ n­íc ®i sau ®Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu "®i t¾t ®ãn ®Çu"trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái chóng ta ph¶i häc hái kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc ®Ó tiÕn hµnh ph¸t triÓn KCN, KCX cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña ViÖt nam . 3.1. Kinh nghiÖm cña Th¸i lan Vµo nh÷ng n¨m 60 , luËt KCN ®­îc ban hµnh tõ ®ã cho ®Õn nay cã 40 khu c«ng nghiÖp ho¹t ®éng. Nhµ n­íc Th¸i lan qui ho¹ch ph¸t triÓn KCN dùa trªn qui ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Nh÷ng KCN do nhµ n­íc b¶o trî tuy bÞ lç nh­ng vÉn x©y dùng ®Ó ®¶m b¶o cho ph¸t triÓn nh­ khu c«ng nghiÖp B¾c Th¸i Lan, cã kho¶ng 11 KCN ®­îc x©y dùng t¹i nh÷ng vïng kh«ng n»m trong khu qui ho¹ch miÔn lµ hä cã thÞ tr­êng . DiÖn tÝch KCN, mÆt b»ng KCN cã thÓ ®­îc më réng h¬n so víi diÖn tÝch ®­îc duyÖt nÕu ®­îc tho¶ thuËn cña ng­êi cã ®Êt mµ m×nh ®­îc dïng. VÒ qu¶n lý do côc qu¶n lý KCN Th¸i lan , ngoµi ra Côc Qu¶n lý KCN cßn cã chøc n¨ng kinh doanh. VÒ chÝnh s¸ch ®èi víi x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng, Nhµ n­íc kh«ng ­u ®·i cho vay vèn, tuy nhiªn Nhµ n­íc ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c c«ng ty nhµ n­íc vay mµ kh«ng ph¶i thÕ chÊp. Mäi ­u tiªn ®Òu dµnh hÕt cho c¸c khu c«ng nghiÖp trong n­íc. Mäi kh¸ch hµng muèn ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp hä sÏ ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó biÕt vÒ KCN, m¹ng l­íi KCN . 3.2. Kinh nghiÖm cña §µi loan §µi loan lµ mét trong nh÷ng quèc gia thµnh c«ng trong viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX. Tõ cuèi nh÷ng thËp kû 50, §µi loan ®· nhËn ®Þnh ®­îc vÞ thÕ kinh tÕ cña m×nh lµ lo¹i h×nh kinh tÕ h¶i ®¶o cã ®Æc tÝnh ®Êt chËt ng­êi ®«ng, tµi nguyªn nghÌo nµn kinh tÕ phô thuéc rÊt lín vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi v× vËy §µi loan chØ ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nhá sö dông nhiÒu lao ®éng. C¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu trong KCN, KCX vµ c¸c doanh nghiÖp nµy ®­îc h­ëng c¬ së h¹ tÇng thuËn lîi cïng mét sè ­u ®·i kh¸c. HiÖn nay §µi loan cã 3KCX, 30KCN, 2KCNC. Trung ­¬ng qu¶n lý12 KCN cã tÇm quan träng nhÊt n»m trong qui ho¹ch ®­îc chÝch quyÒn t­ phª duyÖt. C¸c khu c«ng nghiÖp cßn l¹i do ®Þa ph­¬ng hoÆc t­ nh©n qu¶n lý . C¸c KCN ë §µi loan ph©n bè kh¾p n­íc hÇu nh­ huyÖn nµo còng cã khu c«ng nghiÖp, mçi khu c«ng nghiÖp lµ mét h¹t nh©n ®Ó ph¸t triÓn vïng . §©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm quÝ b¸u ®Ó cho nhµ n­íc ViÖt nam ®¸nh gi¸ l¹i tiÒm n¨ng, n¨ng lùc ®Þnh vÞ l¹i vÞ thÕ cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp mét c¸ch hîp lý . ch­¬ng II Thùc tr¹ng ®Çu t­ n­íc ngoµi trong c¸c KCN, KCX ë ViÖt nam thêi gian qua . 1. Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ c¸c KCN-KCX Trong qu¸ tr×nh ®æi míi héi nhËp kinh tÕ cïng thÕ giíi Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· sím nhËn biÕt ®­îc tÇm quan träng cña KCN, KCX ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. V× vËy tõ nh÷ng n¨m 80 Nhµ n­íc ®· cã chñ tr­¬ng cho phÐp thµnh lËp KCN, KCX. Më ®Çu cho sù ph¸t triÓn khu kinh tÕ ë ViÖt Nam lµ sù ra ®êi cña khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt T©n ThuËn t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh liªn doanh víi §µi loan vµo th¸ng 11/1990. Cho ®Õn nay sè l­îng KCN, KCX ®· t¨ng kh¸ nhanh chãng trªn ph¹m vi c¶ n­íc. TÝnh ®Õn n¨m 2000 c¶ n­íc cã 67 KCN vµ 3 KCX BiÓu: Thêi ®iÓm thµnh lËp KCN, KCX tõ 1991 ®Õn 9 th¸ng ®Çu n¨m 2000. N¨m 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Sè KCN, KCX 1 2 1 4 5 16 20 14 3 4 Nh­ vËy tõ n¨m 1991 ®Õn 9 th¸ng ®Çu n¨m 2000 tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c KCN, KCX t¨ng ®Æc biÖt nhanh vµo c¸c n¨m 1996, 1997, 1998. C¸c KCN n»m hÇu hÕt ë phÝa Nam víi 41 khu, miÒn B¾c 15 khu miÒn Trung 13 khu. VÒ lo¹i h×nh khu c«ng nghiÖp cã 17 KCN thuéc lo¹i khu c«ng nghiÖp ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së cã mét sè doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ®ang ho¹t ®éng. 11 khu c«ng nghiÖp phôc vô di dêi c¸c khu c«ng nghiÖp tõ mäi ®é lín, 22 khu c«ng nghiÖp cã qui m« nhá ë c¸c tØnh ®ång b»ng b¾c bé, duyªn h¶i miÒn trung vµ ®ång b»ng s«ng Cöu long phôc vô chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n. Cã 10 khu c«ng nghiÖp míi, hiÖn ®¹i trong ®ã cã 13 khu c«ng nghiÖp hîp t¸c víi n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. DiÖn tÝch chiÕm ®Êt cña 70 KCN trªn 1 v¹n ha (kh«ng kÓ KCN Dung QuÊt) b×nh qu©n 1 khu lµ 160 ha. Cã 1/3 sè khu c«ng nghiÖp lµ cã diÖn tÝch 100 ha. VÒ ngµnh nghÒ KCN gåm c«ng nghiÖp nhÑ, ho¸ chÊt ®iÖn tö, chÕ biÕn thùc phÈm n«ng s¶n thuû s¶n phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp phôc vô xuÊt khÈu c«ng nghiÖp nÆng g¾n víi c¶ng n­íc s©u ë c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm (tam gi¸c ph¸t triÓn vïng phÝa B¾c, phÝa Nam vµ miÒn Trung cã khu Dung QuÊt §µ N½ng víi c«ng nghiÖp ho¸ chÊt c«ng nghÖ chÕ biÕn cã khu Bµ RÞa Vòng Tµu). C¬ cÊu ngµnh nghÒ ®­îc g¾n víi lîi thÕ cña tõng vïng tr¸nh triÖt tiªu lÉn nhau. Nh­ vËy c¸c khu c«ng nghiÖp ViÖt nam rÊt ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh, diÖn tÝch ®Êt ngµnh nghÒ ®èi t­îng thu hót ®Çu t­, kh«ng gian ho¹t ®éng vµ thêi gian thµnh lËp. Nã quyÕt ®Þnh chÊt l­îng, kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña khu c«ng nghiÖp trong thêi gian qua. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp ®· "H×nh thµnh m¹ng l­íi khu c«ng nghiÖp, ph©n bè réng kh¾p trªn c¸c vïng cña ®Êt n­íc phï hîp víi nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ trªn c¸c vïng cña ®Êt n­íc". 2. T×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong c¸c KCN, KCX ë ViÖt Nam Sè doanh nghiÖp Vèn ®¨ng ký Doanh nghiÖp trong n­íc 307 1, 38 Tû USD Doanh nghiÖp ngoµi n­íc 543 6, 1 Tû USD Tæng 850 7, 48 Tû USD Nguån: Ban qu¶n lý KCN ViÖt Nam tÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 2000. TÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 2000 ®· cã 850 doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng trong c¸c khu c«ng nghiÖp víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ 7, 48 tû USD trong ®ã cã 543 doanh nghiÖp n­íc ngoµi vèn ®¨ng kÝ 6, 7 tû USD vµ 307 doanh nghiÖp trong n­íc vèn ®¨ng kÝ 16, 998 tû ®ång. Vèn ®· thùc hiÖn kho¶ng 40% tæng vèn ®¨ng kÝ. §· cã 24 n­íc, vïng l·nh thæ cã dù ¸n ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp. PhÇn lín c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp thuéc c¸c n­íc §«ng ¸ vµ §«ng Nam Ch©u ¸. C¸c c«ng ty cña NhËt b¶n ®· thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu lín nh­ dù ¸n s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ vi ®iÖn tö nh­ c«ng ty FUJILTSU, ®éng c¬ nhá MABUCHI, ng­êi m¸y rorzerobotech... C¸c c«ng ty cña §µi loan, Hµn quèc quan t©m ®Õn c«ng nghiÖp ®iÖn tö, giÇy da, dÖt, chÕ biÕn n«ng s¶n phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. C¸c ®èi t¸c ch©u ©u vµ Mü cã c¸c dù ¸n ®Çu t­ g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn dÇu khÝ vµ c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. C¸c KCN phÝa nam thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong khi c¸c khu c«ng nghiÖp ë Hµ néi vµ H¶i phßng tËp trung vµo hai ®èi t¸c lµ NhËt b¶n vµ Hµn Quèc. NÕu nh­ nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm tû lÖ cao trong khu c«ng nghiÖp (chiÕm kho¶ng 50% vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn h¹ tÇng, gÇn 90% sè dù ¸n ®Çu t­ vµ 93% vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong khu c«ng nghiÖp) th× tõ n¨m 1998 ®Õn nay h×nh thøc ®Çu t­ trong n­íc nhÝch dÇn. §©y lµ mét biÓu hiÖn tèt, riªng 9 th¸ng ®Çu n¨m 2000 c¸c KCN ®· thu hót ®­îc 183 dù ¸n, t¨ng 55% so víi n¨m 1998. Víi tæng vèn ®¨ng kÝ lµ 632 triÖu USD, t¨ng 54% so víi n¨m 1998, trong ®ã cã 75 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vèn ®¨ng kÝ lµ 425 triÖu USD. §Çu t­ trong n­íc cã 108 dù ¸n, vèn ®¨ng kÝ 2. 887 tû ®ång ViÖt Nam, t¨ng 4 lÇn so víi n¨m 1998. Nh­ vËy t×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ FDI vµo c¸c KCN, KCX cña ViÖt Nam mÆc dï chÞu t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ch©u ¸ nh­ng vÉn cã c¸c dÊu hiÖu kh¶ quan. 3. Nh÷ng thµnh qu¶ vµ tån t¹i trong KCN, KCX ë ViÖt Nam. 3.1. Nh÷ng thµnh qu¶. Ho¹t ®éng KCN ®¹t ®­îc kÕt qu¶ t¨ng nhanh h¬n so víi nÒn kinh tÕ nãi chung, ngµnh c«ng nghiÖp vµ KCN nãi riªng. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong KCN, KCX( TriÖu USD ). N¨m ChØ Tiªu Gi¸ trÞ s¶n l­îng §ãng gãp xuÊt khÈu 1997 1. 155 848 1998 1. 871 1. 300 1999 1. 700 1. 170 2000 1.751 1.230 N¨m 1997 ®¹t gi¸ trÞ s¶n l­îng 1. 155 triÖu USD, chiÕm 12% gi¸ trÞ s¶n xuÊt CN. §ãng gãp cho xuÊt khÈu 848 triÖu USD, gÇn b»ng 7% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc, 47% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¨ng 2 lÇn so víi n¨m 1996. N¨m 1998 c¸c KCN ®¹t gi¸ trÞ s¶n l­îng 1. 871 TriÖu USD chiÕm gÇn 16% gi¸ trÞ s¶n xuÊt CN, ®ãng gãp cho xuÊt khÈu 1. 300 triÖu USD, b»ng 12% gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¶ n­íc, 65% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¨ng 50% so víi n¨m 1997. Trong 9 th¸ng n¨m 1999 c¸c KCN cã gi¸ trÞ s¶n l­îng 1,5 tû USD chiÕm 17% gi¸ trÞ s¶n l­îng CN cña c¶ n­íc, trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t 1,17 tû USD chiÕm 13% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. C¶ 2 chØ tiªu nµy t¨ng 30% so víi cïng k× n¨m 1998. Trong n¨m 2000, c¸c KCN cã gi¸ trÞ s¶n l­îng 1,7tû USD chiÕm 18% gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp cña c¶ n­íc. C¸c KCN ®· thu hót 13, 7 v¹n lao ®éng, t¹o ra søc mua cho x· héi kho¶ng 1000 tû ®ång/n¨m. Ngoµi sè lao ®éng trùc tiÕp lµm viÖc trong KCN, KCX, ®· t¹o viÖc lµm cho hµng v¹n lao ®éng lµm viÖc trong ngµnh dÞch vô, x©y dùng c¬ b¶n phôc vô cho c¸c KCN. Tay nghÒ c«ng nh©n, tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý ®­îc n©ng lªn. Møc l­¬ng vµ thu nhËp cña ng­êi d©n cao h¬n. NhiÒu KCN ®· tr¶ l­¬ng ng­êi lao ®éng víi møc 1 triÖu ®ång/th¸ng. C«ng nh©n lµm viÖc trong KCN t¹i B×nh D­¬ng cã møc l­¬ng trung b×nh lµ 680. 000 ®ång/th¸ng. KCN t¸c ®éng ®Õn ph¸t triÓn c¸c c¬ së nguyªn liÖu, dÞch vô cho n«ng nghiÖp, n©ng cao gi¸ trÞ n«ng s¶n, më réng thÞ tr­êng, h×nh thµnh c¸c ®« thÞ vÖ tinh. Thu hÑp kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng vµ gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n víi v¨n minh tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. §Çu t­ n­íc ngoµi gãp phÇn quan träng trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KCN, ng­îc l¹i KCN lµ ®Þa bµn thuËn lîi ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè dù ¸n vµ sè vèn ®¨ng kÝ t¨ng nhanh. NhiÒu dù ¸n ®Çu t­ ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh gãp phÇn t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp víi sè l­îng lín, chÊt l­îng cao ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. ChÝnh yÕu tè nµy ®· t¹o nªn tèc ®é æn ®Þnh vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. NhÊt lµ n¨m 1999 tèc ®é t¨ng tr­ëng 23% gÊp 3 lÇn kÕ ho¹ch. C¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh mµ cßn t¹o tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH-H§H. 3.2. Nh÷ng tån t¹i. + Ch­a thèng nhÊt trong nhËn thøc vµ vËn dông ph¸t triÓn KCN. Sau h¬n 9 n¨m ho¹t ®éng, vai trß cña KCN, KCX ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. Nh­ng trong chØ ®¹o vµ tæ chøc thùc hiÖn vÉn tån t¹i nhËn thøc cho r»ng KCN chØ lµ “mét tói ®ùng c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp” nªn vÉn cßn tr­êng hîp thùc thi chÝnh s¸ch, tæ chøc qu¶n lý KCN nh­ c¸c doanh nghiÖp riªng rÏ. Nãi c¸ch kh¸c trong t­ duy vÉn ch­a coi KCN lµ thùc thÓ kinh tÕ- x· héi, tõ ®ã xuÊt hiÖn nh÷ng biÓu hiÖn bµng quan ®øng ngoµi, thËm chÝ cã t­ t­ëng phñ ®Þnh vai trß cña KCN cho r»ng ph¸t triÓn KCN trong thêi gian qua lµ theo phong trµo, thay v× ph¶i cïng hîp lùc ®Ó ph¸t huy vai trß, hiÖu qu¶ cña nã v× lîi Ých cña ngµnh, cña ®Þa ph­¬ng vµ cña nÒn kinh tÕ. Cã ®Þa ph­¬ng cho r»ng: KCN lµ cña trung ­¬ng vµ kho¸n tr¾ng cho ban qu¶n lý KCN vµ c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng. + LuËt ph¸p ch­a ®ång bé, ch­a ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn. VÉn cßn sù kh¸c biÖt gi÷a doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp n­íc ngoµi trong ho¹t ®éng KCN. Do vÉn cßn duy tr× chÝnh s¸ch b¶o hé doanh nghiÖp trong n­íc nªn ®Õn nay vÉn ch­a t¹o ®­îc mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, t¹o sù c¹nh tranh trong mét m«i tr­êng ph¸p lý c«ng b»ng vµ minh b¹ch. C«ng t¸c quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn KCN dùa trªn c¬ së c¸c ®Ò nghÞ cña UBND tØnh, ch­a thùc sù g¾n quy ho¹ch ngµnh nghÒ kÕt hîp víi l·nh thæ trªn c¬ së quy ho¹ch tæng thÓ. Danh môc c¸c KCN míi nªu tªn, ®Þa ®iÓm vµ diÖn tÝch ®Êt, ch­a cã néi dung kinh tÕ-kü thuËt, nªn khi xem xÐt kh«ng ®ñ th«ng tin, c¨n cø ®Ó ra quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c KCN nµo lµm tr­íc, KCN nµo cho phÐp triÓn khai sau. §èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ch­a cã quy ®Þnh khuyÕn khÝch nhiÒu cho c¸c doanh nghiÖp trong KCN nªn c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vÉn cßn thùc hiÖn ®Çu t­ ngoµi KCN, ch­a mÆn mµ ®Çu t­ vµo KCN dÉn ®Õn khã kh¨n khi thùc hiÖn quy ho¹ch ph¸t triÓn. ChËm thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®µo t¹o nguån nh©n lùc, nªn viÖc cung cÊp lao ®éng cho KCN ®ang xuÊt hiÖn nghÞch lý: thõa lao ®éng gi¶n ®¬n nh­ng thiÕu lao ®éng kü thuËt. Trong sè 12 v¹n lao ®éng ®ang lµm viÖc t¹i KCN cã kh«ng Ýt lao ®éng tuyÓn tõ ngoµi tØnh, trong khi ®ã tØnh vÉn cßn hµng v¹n lao ®éng vÉn cßn chê viÖc lµm. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do lao ®éng ®Þa ph­¬ng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng viÖc nh­ ch­a cã tay nghÒ cao hoÆc ch­a cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tr×nh ®é häc vÊn ®Ó häc nghÒ. ViÖc ®Òn bï gi¶i quyÕt phãng mÆt b»ng ®ang lµ mét vÊn ®Ò næi cém, lµm chËm qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KCN g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc trong x©y dùng h¹ tÇng, thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp trong KCN. C«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng nhanh còng ph¶i mÊt c¶ n¨m, ë c¸c tØnh miÒn B¾c cßn dµi h¬n. Thñ tôc hµnh chÝnh vÒ ®Êt rÊt phøc t¹p, qua nhiÒu cöa, kÐo dµi thêi gian thùc hiÖn, chñ ®Çu t­ thiÕu vèn ®Ó ®Òn bï, ë c¸c tØnh miÒn Nam ®Ó cã ®Êt lµm c¸c chñ ®Çu t­ ph¶i bá tiÒn ra mua ®Êt cña n«ng d©n, sau ®ã ph¶i tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho Nhµ n­íc. NÕu kh«ng cã sù chØ ®¹o th­êng xuyªn cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trong vËn ®éng gi¶i thÝch, thuyÕt phôc di dêi ®Ó lÊy ®Êt lµm KCN th× viÖc ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng vÉn lµ khã kh¨n lín nhÊt ®èi víi c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn KCN. VÊn ®Ò m«i tr­êng chóng ta ch­a cã mét chiÕn l­îc chung vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng phï hîp víi ®èi t­îng lµ c¸c KCN. Sù phèi hîp gi÷a Bé, Ngµnh, Trung ­¬ng, c¸c Së vµ Ban qu¶n lý KCN ch­a chÆt chÏ. T×nh tr¹ng nh÷ng dßng kªnh vÉn tiÕp tôc høng chÞu c¸c lo¹i chÊt th¶i kh«ng ®­îc xö lý, còng nh­ nhiÒu c­ d©n ®« thÞ vÉn tiÕp tôc høng chÞu khãi, bôi, tiÕng ån tõ c¸c c¬ së s¶n xuÊt g©y « nhiÔm. KÕ ho¹ch di dêi c¸c c¬ së g©y « nhiÔm ch­a cô thÓ. Trªn chØ ®¹o xuèng d­íi, d­íi ch­a cã ®ñ c¬ së kü thuËt ®Ó lËp “b¶n ®å hiÖn tr¹ng”. Sèng chung víi « nhiÔm lµ sù tr¶ gi¸ cho sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång bé. VÊn ®Ò tæ chøc cßn nhiÒu v­íng m¾c: ë Trung ­¬ng vÉn ch­a thùc hiÖn c¬ chÕ mét ®Çu mèi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò liªn quan ®Õn KCN, nªn t×nh tr¹ng ®ïn ®Èy, sî tr¸ch nhiÖm kÐo dµi thêi gian xö lý hoÆc r¬i vµo im lÆng. NhiÒu khi cÇn ý kiÕn cña c¬ quan chñ qu¶n th× kh«ng biÕt ai lµ c¬ quan chñ qu¶n. C¸c ban qu¶n lý cÊp tØnh ho¹t ®éng cßn lóng tóng, thiÕu kinh nghiÖm, quan hÖ gi÷a mét sè ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh víi mét sè ban ngµnh cßn v­íng m¾c. VÊn ®Ò gi¸ c¸c dÞch vô ë n­íc ta hiÖn nay tuy ®· cã chñ tr­¬ng nh­ng viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ mét gi¸ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc vÉn cßn t×nh tr¹ng thu Ðp gi¸ ®èi víi ng­êi n­íc ngoµi. Gi¸ thuª ®Êt ë n­íc ta cßn cao h¬n c¸c n­íc trong khu vùc, ®iÒu ®ã lµm gi¶m møc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. ChÝnh s¸ch thuÕ ë n­íc ta ch­a ®ång bé, vÉn cßn t×nh tr¹ng chång chÐo vµ gian lËn trong th­¬ng m¹i nh­: trèn thuÕ, hµng gi¶, hµng lËu... Trong mÊy n¨m gÇn ®©y ë ViÖt Nam xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng chuyÓn gi¸. §©y lµ h×nh thøc c¸c tËp ®oµn lín lîi dông c¸c liªn doanh ë c¸c n­íc së t¹i trong ®ã cã ViÖt Nam ®Ó chuyÓn gi¸, lîi nhuËn vµ c¸c kho¶n tµi chÝnh kh¸c nh»m môc ®Ých trèn thuÕ. V× thÕ c¸c liªn doanh trë thµnh con bµi giao dÞch cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín. C¸c liªn doanh chØ viÖc lµm theo kÕ ho¹ch cña c¸c tËp ®oµn chø kh«ng quan t©m ®Õn viÖc lµm ¨n lç l·i t¹i n­íc së t¹i. §iÒu nµy rÊt tai h¹i cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña c¸c n­íc së t¹i trong ®ã cã ViÖt Nam. VÊn ®Ò “Mét cöa t¹i chç” tuy ®· cã nªu ra nh­ng viÖc thùc thi ch­a cã hiÖu qu¶, vÉn cßn t×nh tr¹ng thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, qua nhiÒu cöa nhiÒu cÊp rÊt phøc t¹p g©y nhiÒu khã kh¨n phiÒn hµ cho c¸c nhµ ®Çu t­. Nh­ vËy sau 10 n¨m ®i vµo ho¹t ®éng, KCN Viªt Nam ®· trë thµnh mét ®éng lùc kinh tÕ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ë n­íc ta. Nh×n l¹i ta thÊy ®­îc nhiÒu thµnh qu¶, bªn c¹nh ®ã vÉn tån t¹i nh÷ng v­íng m¾c. §iÒu ®ã buéc Nhµ n­íc ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng ph¸t huy nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ kh¾c phôc tån t¹i ®Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a c¸c KCN, KCX ë ViÖt Nam Ch­¬ng III Quan ®iÓm vµ mét sè gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ph¸t triÓn c¸c kcn, kcx ë viÖt nam 1. quan ®iÓm thu hót fdi vµo c¸c Kcn-kcx. Chóng ta cÇn kh¼ng ®Þnh l¹i chñ tr­¬ng ph¸t triÓn KCN, KCX ë n­íc ta lµ ®óng ®¾n, cÇn thiÕt. CNH-H§H ë mét n­íc ®Êt chËt ng­êi ®«ng, ®i ®«i víi ph¸t triÓn ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi, m«i tr­êng sinh th¸i, kh«ng thÓ kh«ng cã KCN nhÊt lµ khi nÒn hµnh chÝnh cßn nhiÒu r¾c rèi. Ph¸t triÓn KCN kh«ng cßn lµ viÖc riªng cña tõng ngµnh mµ lµ sù nhiÖp cña toµn §¶ng, toµn d©n. Trong nghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®· ®Ò ra ph­¬ng h­íng cho ph¸t triÓn KCN lµ: "c¶i t¹o c¸c khu c«ng nghiÖp hiÖn cã vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. X©y dùng míi mét sè KCN ph©n bè réng trªn c¸c vïng". Tõ sù chØ ®¹o cña v¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng VIII chóng ta x¸c ®Þnh ph¸t triÓn KCN, KCX theo c¸c h­íng sau: X©y dùng KCN trë thµnh lùc l­îng c«ng nghiÖp m¹nh, cã hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh, ph¸t triÓn theo h­íng ngo¹i, n©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, n¾m b¾t vµ vËn dông ®­îc nhiÒu thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, thùc hiÖn b¶o vÖ m«i tr­êng, ph¸t huy h¬n n÷a vai trß lan to¶, dÉn d¾t cña KCN ®èi s¶n xuÊt, kinh doanh thÞ tr­êng ngoµi KCN. Tõ nay ®Õn n¨m 2020, phÊn ®Êu ®­a khu c«ng nghiÖp kho¶ng mét nöa tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp c¶ n­íc ®¶m b¶o tèc ®é b×nh qu©n hµng n¨m tõ 15% ®Õn 18%. ChuyÓn dÇn tõ c«ng nghiÖp gia c«ng sang c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸c nguyªn liÖu trong n­íc cã s½n vµ c«ng nghiÖp chÕ t¹o nh»m n©ng cao gi¸ trÞ hµm l­îng quèc gia cña s¶n phÈm, h¹n chÕ thua thiÖt nh­ héi nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ vµ thÞ tr­êng khu vùc. §Õn n¨m 2010, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c dÞa ph­¬ng cã kÕ ho¹ch tõng b­íc ph¸t triÓn KCN, cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ theo kÞp ®­îc tiÕn tr×nh CNH-H§H ®Êt n­íc. Theo ®ã cã thÓ tÊt c¶ 61 tØnh thµnh trong c¶ n­íc sÏ cã KCN, ph¸t triÓn KCN theo chiÒu s©u vµ n©ng cao chÊt l­îng hiÖu qu¶ cu¶ nã theo h­íng: LÊp ®Çy diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp, chuyÓn dÞch c¬ cÊu bªn trong th«ng qua chuyÓn giao c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ cuèi cïng lµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao thuéc c¸c lÜnh vùc th«ng tin, c¬ ®iÖn, ®iÖn tö, vËt liÖu míi vµ c«ng nghÖ sinh häc. C¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp thµnh lËp hay di dêi theo h­íng: Tõ nh÷ng dù ¸n ®ßi hái gÇn nguån nguyªn liÖu, cÇn diÖn tÝch ®Êt lín vµi tr¨m hecta, c¸c dù ¸n ®Çu t­ theo chiÒu s©u kh«ng thuéc diÖn di dêi vµ phï hîp víi quy ho¹ch. C¸c dù ¸n cßn l¹i kiªn quyÕt h­íng c¸c nhµ ®Çu t­ vµo KCN. C¶i t¹o lµng nghÒ truyÒn thèng vµ c¬ së s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp hiÖn cã vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KCN nhá t¹i c¸c vïng n«ng th«n. C¸c KCN ®· thµnh lËp ph¶i cè g¾ng tiÕp tôc ®Çu t­ ®Ó lÊp ®Çy c¸c kho¶ng trèng trong KCN. Theo c¸c h­íng nh­ vËy Nhµ n­íc ta ®· dù b¸o nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi lµ: BiÓu nhu cÇu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn KCN, KCX ViÖt Nam n¨m 2000-2010 TT ChØ Tiªu §¬n VÞ 1998 2000 2010 2000/1998 2010/1998 1 Sè KCN, KCX Khu 62 70-80 100 2 Tæng diÖn tÝch Hecta 24. 109 26. 000 31. 000 3 Vèn ph¸t triÓn h¹ tÇng. Trong ®ã: + FDI: +Vèn trong n­íc: TriÖu USD 1. 583 707, 7 875, 6 3. 600 1. 620 1. 986 5. 100 25. 000 2. 600 2, 27 2, 30 2, 26 3, 22 3, 50 3, 00 4 Tû träng FDI trong tæng vèn % 44, 6 45 49 5 Vèn ®Çu t­ cho h¹ tÇng b×nh qu©n mçi khu TriÖu USD 25, 5 48 51 Dù b¸o ®Õn n¨m 2010 c¶ n­íc ®Þnh h×nh kho¶ng trªn d­íi 100 KCN, KCX. Thu hót mét lùc l­îng vèn ®Çu t­ rÊt lín kho¶ng 5. 100 triÖu USD trong ®ã FDI lµ 2. 500 triÖu USD chiÕm kho¶ng 48%, gÊp 3, 3 lÇn so víi n¨m 1998. 2. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi. 2.1. §ång bé ho¸ hÖ thèng ph¸p luËt, t¹o m«i tr­êng th«ng tho¸ng ®Ó thu hót vèn ®Çu t­. HÖ thèng ph¸p luËt lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc liªn quan ®Õn c«ng viÖc lµm ¨n cña c¸c nhµ ®Çu t­. V× vËy ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ph¸t triÓn KCN, KCX th× Nhµ n­íc ViÖt Nam ph¶i ban hµnh nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cßn thiÕu, söa ®æi, bæ sung nh÷ng chÝnh s¸ch kh«ng phï hîp ®Ó t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý ®ång bé, “LuËt ch¬i hoµn chØnh” cho ho¹t ®éng cña KCN, KCX. LuËt ph¸p ®­îc x©y dùng vµ söa ®æi ph¶i dùa vµo ®Þa ®iÓm, phong tôc, tËp qu¸n cña ®Êt n­íc vµ th«ng lÖ quèc tÕ. T¹o ra m«i tr­êng æn ®Þnh, th«ng tho¸ng, c«ng b»ng cho c¸c nhµ ®Çu t­. Nghiªn cøu kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®ång thêi s¸ng t¹o, ®­a ra c¸c s¸ng kiÕn míi ®Ó cô thÓ ho¸ luËt ph¸p. C¸c chÝnh s¸ch vÒ luËt tr­íc lóc ban hµnh ph¶i lµm thÝ ®iÓm ë vµi KCN, KCX ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc c¸c t¸c ®éng cña nã. Söa ®æi trong æn ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch lín cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi lîi Ých cña c¸c nhµ ®Çu t­. §ång thêi ph¶i linh ho¹t, uyÓn chuyÓn trong c¸c tr­êng hîp cô thÓ (Tøc giao nhiÒu quyÒn tù quyÕt, tù qu¶n cho KCN, KCX). C¸c vÊn ®Ò ®Þa ®iÓm KCN, KCX cÇn ®­îc luËt ho¸. VÊn ®Ò gi¶i phãng mÆt b»ng KCN, KCX vµ ph¸t triÓn më réng KCN, KCX nªn giao cho c¸c chñ ®Çu t­ hay giao cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cÇn quy ®Þnh râ. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cÇn ph¶i hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ng­êi n­íc ngoµi, XNK, quy chÕ ®Êu thÇu, LuËt th­¬ng m¹i, tµi chÝnh... ®Ó ®¶m b¶o cho ng­êi n­íc ngoµi yªn t©m ®Çu t­. 2.2. T¹o ra quy ho¹ch KCN, KCX hîp lý. VÊn ®Ò thu hót vèn ®· khã kh¨n nh­ng vÊn ®Ò sö dông vèn l¹i cµng khã kh¨n h¬n. Víi sè vèn cã thÓ cã lµm sao ®Ó sö dông vèn ®ã cã hiÖu qu¶ ®Ó t¹o lßng tin cho c¸c nhµ ®Çu t­ míi lµ quan träng. ChÝnh v× vËy mµ viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX cÇn ®­îc quy ho¹ch mét c¸ch hîp lý. Tr­íc hÕt c«ng t¸c quy ho¹ch cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn, tiÒm n¨ng, ®Æc ®iÓm tù nhiªn, khÝ hËu, phong tôc tËp qu¸n... cña tõng vïng, ®Þa ph­¬ng. C¸c KCN tr­íc ®©y quy ho¹ch ch­a hîp lý, ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng cña vïng, ®Þa ph­¬ng cÇn xö lý mét c¸ch døt ®iÓm. Mçi tØnh, thµnh phè nªn nghiªn cøu thÕ m¹nh lín nhÊt cña m×nh ®Ó thµnh lËp KCN, KCX. Xem ®©y lµ trung t©m ®Ó ph¸t triÓn vïng vµ ®Þa ph­¬ng ®ã. Do ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña ®Êt n­íc cÇn ph¸t triÓn c¸c KCN võa vµ nhá. §ång thêi cÇn thµnh lËp c¸c KCN, KCX lín cã tÇm cì Quèc tÕ ®Ó tham gia tèt tiÕn tr×nh héi nhËp. TÊt nhiªn viÖc thµnh lËp KCN ë c¸c tØnh, thµnh phè còng ph¶i tÝnh to¸n hîp lý tr¸nh t×nh tr¹ng ®ua nhau thµnh lËp, c¸c KCN, KCX mäc lªn trµn lan mµ kh«ng chó ý tíi chÊt l­îng. TÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 1999 ë ViÖt nam cã 66 KCN ph©n bè ë hÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh phè. Víi sè l­îng nh­ vËy chóng ta cÇn ®Çu t­ vµo viÖc lÊp ®Çy c¸c kho¶ng trèng trong KCN t¹o cho c¸c KCN nµy ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. HiÖn nay ë ViÖt Nam, n«ng nghiÖp vÉn ®­îc chó träng ph¸t triÓn v× vËy c¸c KCN thµnh lËp cÊn cã c¸c ®Ò ¸n ®Ó sö dông hîp lý c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp (kÓ c¶ thµnh phÈm, c¶ phÕ phÈm) t¹o ra sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c«ng nghiÖp-n«ng nghiÖp-dÞch vô. 2.3. Ph¸t huy d©n chñ trong ho¹t ®éng kinh tÕ. T¹o mèi quan hÖ hîp lý gi÷a Nhµ n­íc vµ KCN, KCX. VÊn ®Ò t¹o ra mèi quan hÖ hîp lý gi÷a Nhµ n­íc vµ KCN, KCX lµ vÊn ®Ò phøc t¹p. Nhµ n­íc víi vai trß qu¶n lý vÜ m« cña m×nh nªn qu¶n lý vµ kiÓm so¸t c¸c KCN ë tÇm vÜ m«, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cho KCN, KCX. Cßn c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ nªn ®Ó cho c¸c KCN, KCX tù linh ho¹t, tù xö lý. Hay nãi c¸ch kh¸c lµ Nhµ n­íc nªn giao quyÒn tù quyÕt, tù qu¶n cho c¸c KCN, KCX miÔn lµ kÕt qu¶ kh«ng tr¸i víi ®Þnh h­íng, víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt n­íc. Nhµ n­íc nªn t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc giao dÞch mét c¸ch trùc tiÕp víi c¬ quan cã thÈm quyÒn cña Nhµ n­íc ®Ó ®­îc th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c, khã kh¨n. CÇn ph¸t huy d©n chñ trong ho¹t ®éng kinh tÕ. Khi x©y dùng c¸c thÓ chÕ kinh tÕ Nhµ n­íc cÇn lÊy ý kiÕn cña c¸c ®èi t­îng thi hµnh, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­. B¶o ®¶m cho mäi quy ®Þnh ®­îc phï hîp víi thùc tÕ, kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých doanh nghiÖp víi lîi Ých Nhµ n­íc. Trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc, Nhµ n­íc cÇn ph¶i t¹o ra sù c«ng b»ng, v« t­ cho c¸c doanh nghiÖp. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã mét c¬ chÕ thµnh lËp ban chñ qu¶n ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn KCN, KCX. §ång thêi chÝnh phñ cÇn cã biÖn ph¸p yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp tu©n thñ ph¸p luËt, hîp lùc víi Nhµ n­íc x©y dùng m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh, ®Êu tranh chèng c¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i, vi ph¹m ph¸p luËt. §iÒu ®ã ®¸p øng yªu cÇu vµ lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp muèn lµm ¨n chÝnh ®¸ng vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh. 2.4. C¶i thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ, gi¶m thuÕ cho thuª ®Êt. Møc thuÕ suÊt hîp lý còng sÏ lµ mét lîi thÕ ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu tue. MÆc dï KCN, KCX ë ViÖt nam ®· cã mét sè ­u ®·i vÒ thuÕ nh­ng so víi c¸c n­íc trong khu vùc th× vÉn ch­a cã ­u thÕ, cô thÓ nh­ thuÕ XNK, thuÕ VAT... chÝnh s¸ch thuÕ nhiÒu khi cßn chång chÐo lªn nhau. ChÝnh v× vËy Nhµ n­íc cÇn ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch hîp lÝ ®Ó qu¶n lý thuÕ, cÇn ph¶i cô thÓ chÆt chÏ tr¸nh t×nh tr¹ng gian lËn, trèn thuÕ lµm lòng ®o¹n thÞ tr­êng. Ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch thuÕ ph¶i phï hîp víi xu thÕ héi nhËp cña thÕ giíi, víi ®Þnh h­íng tham gia vµo c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i khu vùc vµ quèc tÕ. cÇn thÝ ®iÓm cho mét vµi KCN, KCX ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¶m thuÕ nh»m thÊy ®­îc c¸c t¸c ®éng cô thÓ cña nã ®Ó kh¾c phôc. Trong vÊn ®Ò chi phÝ trong khu chÕ xuÊt, mét ®iÓm cßn næi bËt lªn lµ vÊn ®Ò gi¸ cho thuª ®Êt. HiÖn nay, møc gi¸ cho thuª ®Êt ë n­íc ta vÉn cßn cao, viÖc nµy ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng trong KCN, KCX. V× vËy, Nhµ n­íc cÇn cho thuª ®Êt víi gi¸ ­u ®·i nhÊt, thËm chÝ chØ thu t­îng tr­ng ®Ó ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN vµ nªn coi ®Êt ph¸t triÓn KCN kh¸c h¼n víi ®Êt dµnh cho ph¸t triÓn ®« thÞ vµ kinh doanh c¸c bÊt ®éng s¶n kh¸c th× míi ®Èy nhanh tiÕn tr×nh thu hót ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ thu hót FDI vµo KCN, KCX. Nhµ n­íc còng cÇn ®iÒu chØnh gi¸ thuª ®Êt ë miÒn B¾c, miÒn Trung vµ miÒn Nam cho hîp lý tr¸nh t×nh tr¹ng chªnh lÖch nhau kh¸ lín. 2.5. Hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng trong KCN, KCX. §©y lµ c«ng viÖc t¹o ®­îc sù thuËn lîi, mét t©m lý hµi lßng cña chñ ®Çu t­ khi ®Çu t­ vµo KCN. §iÒu nµy lµ c¸ch ®Ó gi÷ ®­îc ch©n c¸c nhµ ®Çu t­ ë l¹i tiÕp tôc ®Çu t­ vµo KCN. ChÝnh v× vËy mµ Nhµ N­íc ngoµi nguån vèn ng©n s¸ch cÇn huy ®éng tèi ®a tÊt c¶ c¸c nguån vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Cho phÐp x©y dùng c¸c ng©n hµng hay më c¸c chi nh¸nh ng©n hµng, b­u ®iÖn, s©n bay, h¶i c¶ng... trong KCN, KCX. Nhµ n­íc cã thÓ ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch nh­: Cho vay ­u ®·i ( cã thÓ kh«ng cã l·i suÊt ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong KCN). Kh«ng thu thuÕ ®Êt cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng KCN vµ nhiÒu chÝnh s¸ch gi¶m thuÕ, ­u ®·i kh¸c ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng KCN. 2.6. X©y dùng, hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc qu¶n lý, thùc hiÖn nguyªn t¾c mét cöa, t¹i chç. HiÖn nay, tuy ®· cã söa ®æi nh­ng vÊn ®Ò tæ chøc qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp trong KCN vÉn ch­a ®ång bé. NhiÒu thñ tôc cßn r­êm rµ g©y nhiÒu khã kh¨n, phiÒn hµ cho chñ ®Çu t­. V× vËy c¸c c¬ quan nhµ n­íc ph¶i gÊp rót nghiªn cøu ®Ó x©y dùng mét m« h×nh tæ chøc qu¶n lý phï hîp ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña KCN, KCX. Ph¶i x©y dùng mét c¬ chÕ qu¶n lý “ Mét cöa t¹i chç” tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ph¶i lµm cho c¬ chÕ nµy thùc sù cã hiÖu qu¶. CÇn cã mét ®Çu mèi t¹i Trung ­¬ng lo cho c¸c KCN. Tuy nhiªn thùc tÕ cho thÊy vÊn ®Ò “ Mét cña t¹i chç” ch­a ¸p dông ®­îc thµnh c«ng lµ do vÊn ®Ò bæng léc, quyÒn lîi, chung nhiÒu cña c¸n bé trong ®ã cã c¶ tr¶ l­¬ng kh«ng ®óng v× thÕ Nhµ n­íc ph¶i ®­a ra chÝnh s¸ch chÕ ®é tiÒn l­¬ng häp lý ®ång thêi gi¸o huÊn ®èi víi ®éi ngò c¸n bé. T¨ng c­êng hiÖu lùc cho ban qu¶n lý KCN cña Trung ­¬ng, ban nµy cÇn ph¶i trë thµnh ban chñ qu¶n cÊp trªn. §ång thêi c¸c tØnh uû quyÒn thªm sè ban qu¶n lý KCN ®Ó c¸c ban qu¶n lý KCN cã nhiÒu quyÒn tù quyÕt, chñ ®éng h¬n trong c«ng viÖc lµm ¨n. TÊt nhiªn còng cÇn x¸c ®Þnh râ ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh lµ cña ®Þa ph­¬ng. Cßn ban qu¶n lý cÊp trung ­¬ng chØ lµ ®Çu mèi thùc hiÖn, gióp mäi viÖc cho ®Þa ph­¬ng. CÊp trung ­¬ng nªn tËp trung vµo viÖc th¸o gì vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch. ViÖc n÷a lµ c¸c KCN cÇn bá dÇn c¬ chÕ xin cho ®Ó chñ ®éng huy ®éng vèn vµ lµm ¨n cã tr¸ch nhiÖm h¬n. Cã c¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp cho ho¹t ®éng cña ban qu¶n lý nh­ m¹nh d¹n cho phÐp ban qu¶n lý ®Ó l¹i mét tû lÖ tho¶ ®¸ng c¸c nguån thu ®Ó ban tù trang tr¶i cho mäi ho¹t ®éng cña m×nh. 2.7. Chñ ®éng vËn ®éng ®Çu t­ vµ tiÕp thÞ vµo KCN, KCX. Víi chÝnh s¸ch ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thu hót vèn ®Çu t­. VÊn ®Ò ë ®©y lµ ë c¸c doanh nghiÖp KCN. C¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt tù vËn ®éng, ph¶i chñ ®éng hoµ nhËp m×nh vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ, ph¶i x©y dùng hÖ thèng th«ng tin tiÕp thÞ võa tiÕp thÞ trùc tiÕp thÞ tõ xa. Ph¶i cö ng­êi ra n­íc ngoµi ®Ó th­¬ng thuyÕt, vËn ®éng nhiÒu tËp ®oµn, nhiÒu doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Ph¶i giíi thiÖu ®Ó hä biÕt vÒ doanh nghiÖp, vÒ tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp, tiÒm n¨ng cña KCN vµ tõ ®ã hä thÊy lîi Ých mµ hä sÏ thu ®­îc khi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Chóng ta cÇn më réng h¬n n÷a c¸c diÖn ®èi t¸c ë c¸c n­íc cã tiÒm n¨ng. Trong ®ã cÇn chó träng c¶ néi dung lÉn h×nh thøc tiÕp thÞ víi nhiÒu h×nh thøc giíi thiÖu c¸c KCN, KCX ViÖt Nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Trong ph¹m vi thÈm quyÒn cho phÐp, Ban qu¶n lý hoÆc c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng vÒ viÖc giao dÞch víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi tham quan, kh¶o s¸t thÞ tr­êng c¸c n­íc tæ chøc héi th¶o, t×m hiÓu vµ häc hái nh÷ng kinh nghiÖm ho¹t ®éng KCN ë c¸c tØnh b¹n hoÆc liªn kÕt víi c¸c tØnh b¹n trong quan hÖ më réng thÞ tr­êng ®Çu t­ thÕ giíi. Trong c«ng t¸c tiÕp thÞ nªn cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c ®èi t¸c nh­ kh¶ n¨ng cung cÇu cña s¶n phÈm sÏ ®­îc s¶n xuÊt, tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng trong KCN, c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i, khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®­îc ¸p dông víi tõng KCN, KCX còng nh­ kÕt qu¶ thùc hiÖn nh÷ng c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh t¹i ®Þa bµn tØnh. TÝnh hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè trong ®ã vÞ trÝ ®Þa lý KCN cïng hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt, h¹ tÇng x· héi thuËn lîi cã ý nghÜa hµng ®Çu ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ vµ chÝnh ®©y lµ c¬ së thiÕt thùc ®Ó lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ ®Çu t­ vµo c¸c KCN, KCX ë ViÖt Nam. KÕt luËn Tr¶i qua mét qu¸ tr×nh lÞch sö l©u dµi vµ b»ng nh÷ng kinh nghiÖm rót ra tõ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc r»ng nh÷ng t¸c ®éng kinh tÕ qua ho¹t ®éng thu hót FDI vµo c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt lµ rÊt to lín, nã ®· vµ ®ang lµ nh©n tè cÊu thµnh vµ quy ®Þnh xu h­íng ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. MÆt kh¸c nã lµ nh©n tè c¬ b¶n thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. HiÖn nay, ë n­íc ta ®· h×nh thµnh m« h×nh KCN, KCX. TÝnh ®Õn n¨m 2000 lµ 67 KCN (trong ®ã cã 3 KCX). C¸c KCN, KCX. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã cßn cã nhiÒu KCN ch­a ph¸t huy ®­îc t¸c dông cña m×nh. ChÝnh v× vËy mµ Nhµ n­íc ta ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó thu hót ®­îc nhiÒu h¬n n÷a c¸c nguån vèn ®Çu t­ ®Æc biÖt lµ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI). ViÖc ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch hîp lý sÏ kh«ng nh÷ng t¹o ra m«i tr­êng ®Çu t­ vµ hµnh ph¸p lý thuËn lîi cho FDI mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy cho c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt ph¸t triÓn, tõ ®ã gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta tõng b­íc hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi./. Tµi liÖu tham kh¶o 1 Gi¸o tr×nh kinh doanh quèc tÕ - §HKTQD 2 Gi¸o tr×nh lËp dù ¸n - §HKTQD 3 C¸c b¶n tæng kÕt cña Ban qu¶n lý KCN, KCX. 4 T¹p chÝ Céng s¶n, sè 12, 14, 17 n¨m 2000. 5 Vâ §¹i L­îc : Nh÷ng ®iÒu khiÖn x©y dùng kinh tÕ më ë n­íc ta T¹p chÝ KTTG sè 2 (th¸ng 4/ 2001) 6 NguyÔn Träng Xu©n : ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam thêi kú n¨m 1998 –1999 T¹p chÝ KTTG sè 2 (th¸ng 4 /2000) 7 NguyÔn Xu©n Dung : Mét sè vÊn ®Ò trong viÖ x©y dùng KCN-KCX ë ViÖt Nam T¹p chÝ KTTG sè 5 (10/1999) 8 NguyÔn Sinh Cóc : Thùc tr¹ng cña c¸c KCN- KCX hiÖn nay T¹p chÝ PTKT sè 105 (7/1999) . môc lôc Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh doanh quèc tÕ Gi¸o tr×nh lËp dù ¸n -§HKTQD C¸c b¶n tæng kÕt cña ban qu¶n lý KCN-KCX T¹p chÝ céng s¶n sè 12,14,17 n¨m 2000 Vâ §¹i L­îc - Thùc tr¹ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu 15 n¨m qua cña viÖt nam ( T¹p chÝ KTTG sè 4 - 8/2001 ) TrÞnh ThÞ Hoa Mai - VÊn ®Ò ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn KCN-KCX ë viÖt nam ( TCKTTG sè 1- 2/2001 ) NguyÔn Xu©n Dung - Mét sè vÊn ®Ò trong viÖc x©y dùng KCN-KCX ë viÖt nam (TCKTTG sè 5-10/99 ) Vâ §¹i L­îc -Nh÷ng vÊn dÒ ®Æt ra cho qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña viÖt nam ( TCKTTG sè 2-4/99 ) NguyÔn Sinh Cóc -Thùc tr¹ng cña nh÷ng KCN-KCX cña viÖt nam hiÖn nay ( t¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ 7/99 ) Vâ Ph­íc TÊn -Gi¶i ph¸p chiÕn l­îc thu hót FDI t¹i viÖt nam giai ®o¹n 2001-2005 (TCPTKT 8/2001 )