Một số Giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoaì vào các khu công nghiệp, khu chế xuất của Việt Nam

goµi). Mét sè ®¸ng kÓ ng­êi lao ®éng ®· ®­îc ®µo t¹o n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, tr×nh ®é khoa häc, c«ng nghÖ ®ñ søc thay thÕ chuyªn gia n­íc ngoµi. Qua ho¹t ®éng ®Çu t­ nµy, ng­êi lao ®éng ®­îc ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ, tiÕp thu kü n¨ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn, rÌn luyÖn t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp. - §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, t¨ng c­êng thÕ vµ lùc cña n­íc ta trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi. Víi trªn 30 n­íc cã dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c khu vµ sè dù ¸n thµnh c«ng trong c¸c khu ngµy cµng t¨ng, chñ ®Çu t­ ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· "®Ó ý" ®Õn ViÖt Nam vµ còng cã dù ®Þnh bá vèn ®Çu t­ vµo c¸c khu (trong sè ®ã, cã nhiÒu tËp ®oµn lín víi tiÒm lùc m¹nh vÒ c«ng nghÖ vµ tµi chÝnh). Còng th«ng qua ®ã, thÕ bao v©y cÊm vËn dÇn bÞ ph¸ bá, quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®­îc më réng. 2. Tån t¹i, h¹n chÕ. - C«ng t¸c qui ho¹ch chÊt l­îng ch­a cao, viÖc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt thiÕu qui ho¹ch cô thÓ. HiÖn nay, trong giai ®o¹n thi c«ng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng c¸c khu, th­êng cã ph¸t sinh so víi qui ho¹ch ®­îc duyÖt, ph¶i thay ®æi thiÕt kÕ mét sè h¹ng môc. MÆt kh¸c, do võa thi c«ng võa vËn ®éng ®Çu t­ theo h×nh thøc cuèn chiÕu c¸c doanh nghiÖp xin thuª ®Êt, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lùa chän ®Êt x©y dùng nhµ m¸y kh«ng phï hîp víi qui ho¹ch ban ®Çu, khã kh¨n trong viÖc bè trÝ c¸c l« ®Êt chøc n¨ng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp do ngµnh nghÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®· vµ ®ang xin ®Çu t­ vµo khu cã xu h­íng më réng h¬n vµ n»m ngoµi c¸c ngµnh nghÒ trong qui ho¹ch ®­îc duyÖt. Kªt qu¶ lµ ®· cÊp phÐp cho mét sè dù ¸n mµ khi dù ¸n ®ã ®i vµo ho¹t ®éng th× kÐm hiÖu qu¶. C¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®· thµnh lËp thiÕu kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi nªn ch­a ®ñ søc hÊp dÉn víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, míi ®­îc lÊp kÝn gÇn 30% diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp cã thÓ cho thuª. NhiÒu khu ë miÒn B¾c vµ miÒn Trung tû lÖ cho thuª ®Êt rÊt thÊp vµ kh«ng cã dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nµo. - C¬ cÊu vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cã mét sè bÊt hîp lý,nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi ch­a cao, g©y ph©n ho¸ gi÷a c¸c vïng, c¸c ngµnh. C¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tËp trung nhiÒu vµo nh÷ng khu ë vïng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh­ vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé, B¾c Bé, Trung Bé. Ch¼ng h¹n, t¹i vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé, tû träng cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¨ng ký trong c¸c khu trªn tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¨ng ký trong c¶ vïng lµ 31% (tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999) trong khi t¹i vïng nói B¾c Bé vµ T©y Nguyªn vÉn lµ con sè 0. ChÝnh v× vËy, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong c¸c khu ch­a thùc hiÖn tèt vai trß thu hÑp chªnh lÖch trong kho¶ng c¸ch kinh tÕ gi÷a c¸c vïng cña ®Êt n­íc. C¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt chñ yÕu lµ c¸c dù ¸n cña ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, ®iÖn tö, c«ng nghiÖp thùc phÈm. C¸c dù ¸n c«ng nghiÖp nÆng ®Ó gãp phÇn x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc cßn rÊt Ýt. Ngoµi nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nh­ giµy dÐp, ®å ®iÖn, s¶n phÈm ®iÖn tö, dÖt sîi, may mÆc cã tû lÖ huy ®éng c«ng suÊt t­¬ng ®èi cao, nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm dïng cho nhu cÇu trong n­íc míi huy ®éng c«ng suÊt thiÕt kÕ ë møc thÊp, hoÆc ®ang trong thêi kú x©y dùng, ch­a ®i vµo s¶n xuÊt. - Chñ tr­¬ng ®a ph­¬ng ho¸ nguån ®Çu t­ ch­a ®­îc thùc hiÖn tèt. Vèn ®Çu t­ tõ c¸c n­íc Ch©u ¸ chiÕm vÞ trÝ ¸p ®¶o, ®Æc biÖt lµ NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan, mét sè n­íc ASEAN, trong khi vèn ®Çu t­ tõ T©y, B¾c ¢u, B¾c Mü cßn thÊp. Do vËy, khi c¸c n­íc chung quanh l©m vµo khñng ho¶ng, ho¹t ®éng cña hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong c¸c khu bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng. - C¹nh tranh gi÷a c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®Ó cã thÓ thu hót ®­îc nhiÒu h¬n vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Trong hoµn c¶nh doanh nghiÖp trong n­íc cßn h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc tµi chÝnh, kü thuËt, c«ng nghÖ... th× lµm thÕ nµo ®Ó thu hót ®­îc ngµy cµng nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu ®· trë thµnh vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña khu ®ã. C¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi hiÖn tËp trung chñ yÕu ë phÝa Nam, n¬i cã m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi vµ sù quan t©m, chØ ®¹o kÞp thêi cña c¸c cÊp l·nh ®¹o tØnh, thµnh phè, Ban qu¶n lý khu... Nh­ng v× chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ lµ kh¸c nhau ®èi víi tõng vïng, tõng khu kh¸c nhau, nªn mét khi ë vïng hay khu nµo ®ã cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vµ th«ng tho¸ng h¬n th× dßng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi sÏ cã xu h­íng tËp trung ®Õn vïng hay khu nµy. V× vËy, ®· h×nh thµnh cuéc "chiÕn tranh ngÇm" gi÷a c¸c khu ®Ó cã thÓ thu hót ®­îc nhiÒu h¬n vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. KÕt qu¶ lµ sù ph©n ho¸ gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng ®· trÇm träng l¹i cµng thªm trÇm träng, ho¹t ®éng ®Çu t­ diÔn biÕn khã kiÓm so¸t, Nhµ n­íc vµ ®Þa ph­¬ng cuèi cïng l¹i trë thµnh nh÷ng ng­êi chÞu thiÖt. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam. I. Ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt trong thêi gian tíi. H­íng c«ng t¸c chñ yÕu trong thêi gian tíi cña c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ViÖt Nam lµ: 1. TiÕp tôc ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt theo h­íng x©y dùng khu gÇn víi m« h×nh thùc thÓ kinh tÕ- x· héi. KÕt hîp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®Þa ph­¬ng víi viÖc h×nh thµnh khu d©n c­ vµ c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng x· héi, ph¸t triÓn khu g¾n víi vÊn ®Ò x· héi vµ m«i tr­êng, x©y dùng h¹ tÇng ngoµi hµng rµo khu nh­ hÖ thèng giao th«ng, b­u chÝnh viÔn th«ng, nhµ m¸y cung cÊp n­íc s¹ch, nhµ m¸y s¶n xuÊt ®iÖn... 2. PhÊn ®Êu trong vµi ba n¨m tíi sÏ thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Çu t­ vµo khu sao cho lÊp ®Çy trªn 50% diÖn tÝch. Trõ nh÷ng dù ¸n gÇn vïng nguyªn liÖu, víi c¸c dù ¸n kh¸c cÇn kiªn quyÕt h­íng nhµ ®Çu t­ ®Çu t­ vµo khu. 3. C«ng t¸c qu¶n lý th­êng xuyªn quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò nh­ qui ho¹ch ph©n khu chøc n¨ng, qui ho¹ch ngµnh nghÒ ®Çu t­ vµo khu, xö lý chÊt th¶i, h¹ tÇng x· héi... vèn lµ nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc nh¹y c¶m, nÕu l¬ lµ sÏ h¹n chÕ t¸c dông cña khu, thËm chÝ cßn g©y thiÖt h¹i nghiªm träng. Ban qu¶n lý sÏ rµ so¸t l¹i viÖc thùc hiÖn qui ho¹ch chi tiÕt khu, chØ ®¹o c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng cã ph­¬ng ¸n ®iÒu chØnh l¹i qui ho¹ch cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ ®Ó tr×nh Bé X©y dùng phª duyÖt ®iÒu chØnh; cã ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò xö lý chÊt th¶i cho c¸c doanh nghiÖp trong khu ®· x©y dùng xong ®i vµo ho¹t ®éng trong khi chê ®îi x©y dùng hÖ thèng xö lý chÊt th¶i cho toµn khu, phèi hîp víi Së Khoa häc- C«ng nghÖ- M«i tr­êng x©y dùng qui chÕ qu¶n lý m«i tr­êng cho toµn khu. 4. Cã kÕ ho¹ch hîp lý ph©n kú viÖc ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng theo ph­¬ng thøc cuèn chiÕu ®Ó tiÕp tôc thu hót ®Çu t­ vµo khu. SÏ cè g¾ng hoµn tÊt tr­íc m¾t nh÷ng h¹ng môc chÝnh nh­ ®­êng giao th«ng, hÖ thèng tho¸t n­íc, ®iÖn s¶n xuÊt... ®ñ ®¶m b¶o cho c¸c nhµ m¸y ®· x©y dùng xong ®i vµo ho¹t ®éng. 5. T¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c vËn ®éng ®Çu t­, vèn lµ c«ng t¸c th­êng xuyªn, träng t©m vµ cÊp b¸ch. §Ó triÓn khai cã hiÖu qu¶, Ban qu¶n lý khu sÏ cã kÕ ho¹ch thµnh lËp tæ chuyªn tr¸ch vËn ®éng ®Çu t­ d­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Ban. Tæ sÏ cã nhiÖm vô: - §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p, tiÕp cËn thÞ tr­êng, lËp ch­¬ng tr×nh tiÕp thÞ cô thÓ ®Ó chñ ®éng triÓn khai thùc hiÖn. - Phèi hîp cïng chñ ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng t¨ng c­êng c«ng t¸c tiÕp thÞ kªu gäi ®Çu t­, chó ý dÕn c¸c nhµ ®Çu t­ cña Ch©u ¢u, NhËt vµ Mü, thu hót c¸c dù ¸n cã c«ng nghÖ cao. - Nghiªn cøu, ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ vµo khu, gi¸ ®Êt vµ c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n, c¸c lo¹i thuÕ, c¸c nguån vèn hç trî nhÊt lµ ®èi víi vèn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¸c ph­¬ng ¸n trao ®æi nhµ x­ëng, ®Þnh gi¸ nhµ x­ëng hîp lý... 6. Ban qu¶n lý sÏ nhanh chãng ngiªn cøu, ban hµnh c¸c qui ®Þnh vµ h­íng dÉn cô thÓ vÒ ho¹t ®éng cña khu ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ hiÓu râ h¬n m«i tr­êng ®Çu t­ vµo khu, t¹o t©m lý th«ng tho¸ng cho c¸c nhµ ®Çu t­. §Ó tiÕp tôc thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý mét cöa t¹i chç mµ c¸c nhµ ®Çu t­ rÊt hoan nghªnh, Ban qu¶n lý sÏ cè g¾ng nhanh chãng h­íng dÉn c¸c vÊn ®Ò mµ c¸c nhµ ®Çu t­ quan t©m nh­: + DÞch vô cÊp míi, gia h¹n, söa ®æi thÞ thùc cho chuyªn gia n­íc ngoµi lµm viÖc cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong khu. + DÞch vô xin cÊp hé chiÕu, thÞ thùc cho lao ®éng ViÖt Nam ®i ®µo t¹o ë n­íc ngoµi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc. + DÞch vô sao y c¸c v¨n b¶n theo thÈm quyÒn... II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cho ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë n­íc ta hiÖn nay. 1. ThuËn lîi. 1.1 HÖ thèng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ph¸t triÓn m¹nh mÏ tõ B¾c ®Õn Nam. §­îc më ®Çu b»ng sù ra ®êi cña khu chÕ xuÊt T©n ThuËn vµ khu chÕ xuÊt Linh Trung ë thµnh phè Hå ChÝ Minh trong nh÷ng n¨m 1991- 1992, cho ®Õn nay, hÖ thèng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®· ph¸t triÓn réng kh¾p, bao gåm 67 khu n»m tr¶i dµi tõ B¾c ®Õn Nam. ChÝnh v× vËy, mét dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi sÏ cã nhiÒu sù lùa chän ®Þa ®iÓm ®Çu t­ khi muèn ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Hay nãi c¸ch kh¸c, c¸c nhµ ®Çu t­ cã c¬ héi t×m hiÓu vµ so s¸nh nh÷ng thuËn lîi vµ ­u ®·i cña tõng khu ®Ó lùa chän ph­¬ng ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ nhÊt. 1.2 ChÝnh phñ ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n khuyÕn khÝch ®Çu t­ nãi chung vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi riªng vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Ngay tõ khi khu chÕ xuÊt T©n ThuËn ra ®êi, ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ®Çu t­ ë trong khu. Ch¼ng h¹n nh­ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi víi mét sè ®iÒu kho¶n qui ®Þnh vÒ khu chÕ xuÊt; NghÞ ®Þnh 18/ CP ngµy 16 th¸ng 4 n¨m 1994 h­íng dÉn thi hµnh LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi; Qui chÕ khu chÕ xuÊt. Sau ®ã, nhËn thÊy khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp lµ nh÷ng m« h×nh kinh tÕ hÕt søc linh ho¹t, cã kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ m¹nh mÏ, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc nÕu cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ, chÆt chÏ nh­ng hÊp dÉn, ChÝnh phñ ®· söa ®æi nh÷ng v¨n b¶n ®· ban hµnh tr­íc ®ã, ®ång thêi ban hµnh thªm nh÷ng v¨n b¶n míi cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Cã thÓ kÓ ®Õn Qui chÕ khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao ban hµnh kÌm NghÞ ®Þnh sè 36/ CP ngµy 24 th¸ng 4 n¨m 1997 ®Ó thay thÕ cho Qui chÕ khu chÕ xuÊt cò; NghÞ ®Þnh 12/ CP ngµy 28 th¸ng 2 n¨m 1997 qui ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc söa ®æi n¨m 1996 tõ LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi cò; NghÞ ®Þnh 10/ CP ngµy 23 th¸ng 1 n¨m 1998 vÒ mét sè biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ ®¶m b¶o ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam; QuyÕt ®Þnh sè 53 ngµy 26 th¸ng 3 n¨m 1999 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ mét sè biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi... GÇn ®©y lµ LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ngµy 09 th¸ng 6 n¨m 2000 vµ NghÞ ®Þnh sè 24/ 2000/ N§- CP cña ChÝnh phñ, qui ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi míi. §©y lµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý míi nhÊt, cã kÕ thõa ­u ®iÓm cña c¸c v¨n b¶n tr­íc, ®ång thêi söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu kho¶n, nh»m tiÕp tôc t¹o dùng m«i tr­êng ph¸p lý ®ång bé, th«ng tho¸ng, æn ®Þnh cho ho¹t ®éng ®Çu t­, t¨ng c­êng tÝnh hÊp dÉn vµ c¹nh tranh cña m«i tr­êng ®Çu t­ ViÖt Nam so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. LuËt söa ®æi, bæ sung lÇn nµy tËp trung vµo 3 néi dung chñ yÕu: + Söa ®æi, bæ sung mét sè qui ®Þnh cña LuËt hiÖn hµnh nh»m th¸o gì kÞp thêi nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c vµ gi¶m thiÓu rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. + Më réng quyÒn tù chñ trong tæ chøc, qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi, xo¸ bá sù can thiÖp kh«ng cÇn thiÕt cña c¬ quan Nhµ n­íc vµo ho¹t ®éng b×nh th­êng cña doanh nghiÖp. + Qui ®Þnh mét sè ­u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m t¨ng c­êng tÝnh hÊp dÉn vµ c¹nh tranh cña m«i tr­êng ®Çu t­ ViÖt Nam. Theo ®ã, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt sÏ nhËn ®­îc thªm nhiÒu ­u ®·i, ®¶m b¶o cho chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh thuËn lîi, nhanh chãng thu håi vèn vµ lîi nhuËn... 1.3 Sù quan t©m, chØ ®¹o cña c¸c Bé, ngµnh, chÝnh quyÒn c¸c cÊp. Sù quan t©m, chØ ®¹o cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé Th­¬ng m¹i, Bé Tµi chÝnh, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Tæng côc H¶i quan... trong thêi gian qua ®· lµm cho viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch míi cña Nhµ n­íc t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®­îc triÓn khai thuËn lîi. C¸c Bé, ngµnh ®· ph©n cÊp, uû quyÒn cho c¸c ®Þa ph­¬ng vµ Ban qu¶n lý khu thùc hiÖn mét sè phÇn viÖc liªn quan ®Õn chøc n¨ng cña m×nh. Cô thÓ Bé Th­¬ng m¹i ®· ph©n cÊp uû quyÒn viÖc xÐt duyÖt kÕ ho¹ch xuÊt nhËp khÈu; Bé Lao ®éng, Th­¬ng binh vµ X· héi ph©n cÊp uû quyÒn viÖc cÊp giÊy phÐp lao ®éng cho ng­êi n­íc ngoµi; Bé C«ng an ph©n cÊp viÖc kh¾c vµ ®¨ng ký sö dông con dÊu cña doanh nghiÖp ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi; Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam uû quyÒn cÊp giÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸... L·nh ®¹o Thµnh uû, Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè th­êng xuyªn kiÓm tra t×nh h×nh, gióp ®ì th¸o gì khã kh¨n vµ chØ ®¹o chÆt chÏ tiÕn ®é x©y dùng vµ ho¹t ®éng cña c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. L·nh ®¹o c¸c QuËn, huyÖn cã khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt hoÆc cã c«ng ty ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong khu rÊt quan t©m, chØ ®¹o c«ng t¸c triÓn khai x©y dùng khu vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nèi kÕt khu víi c¬ së h¹ tÇng bªn ngoµi. ViÖc tiÕp nhËn, thÈm ®Þnh, cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n trong ph¹m vi ®­îc ph©n cÊp cña c¸c ®Þa ph­¬ng phÇn lín ®¶m b¶o thêi gian qui ®Þnh. HÇu hÕt c¸c tr­êng hîp cÇn cã ý kiÕn cña c¬ quan cã liªn quan, tr­íc khi xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ ®· ®­îc ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn nghiªm tóc, phï hîp víi qui ®Þnh hiÖn hµnh. C¬ quan chøc n¨ng cña ®Þa ph­¬ng còng ®· nhanh chãng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh sau khi cÊp giÊy phÐp, thóc ®Èy dù ¸n triÓn khai ®óng môc tiªu. 1.4 C¬ chÕ mét cöa th«ng qua Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Râ rµng, khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt chØ thu hót ®­îc ngµy cµng nhiÒu c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi khi chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ph¶i tiÕp xóc, giao dÞch víi qu¸ nhiÒu c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cho ho¹t ®éng cña hä. ë ViÖt Nam, doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt chØ cÇn lµm viÖc trùc tiÕp víi Ban qu¶n lý c¸c khu ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò nµo ®ã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ban qu¶n lý, trªn c¬ së ®­îc c¸c Bé, ngµnh uû quyÒn, ph©n cÊp, sÏ ra quyÕt ®Þnh cho vÊn ®Ò ®ã, cßn khi vÊn ®Ò v­ît ra ngoµi quyÒn h¹n cña Ban qu¶n lý th× c¸c Bé vµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc phèi hîp gi¶i quyÕt th«ng qua "cöa" lµ Ban qu¶n lý. Trong thêi gian qua, Ban qu¶n lý ®· thùc hiÖn ngµy cµng cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ "mét cöa t¹i chç". + §­îc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ uû quyÒn, c¸c Ban qu¶n lý ®· tiÕn hµnh cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cho dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. + Thùc hiÖn ph©n cÊp, uû quyÒn cña c¸c Bé, ngµnh liªn quan kh¸c. + Ph¸t hiÖn vµ kiÕn nghÞ víi c¸c Bé, ngµnh xö lý c¸c v­íng m¾c trong chÝnh s¸ch hoÆc h­íng hÉn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi doanh nghiÖp trong khu. + Gióp ®ì mét sè doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n tiÕp tôc ho¹t ®éng hoÆc sang nh­îng cho c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c, khái ph¶i ®ãng cöa hoÆc gi¶i thÓ. + Phèi hîp cïng c¬ quan chuyªn ngµnh ®Ó kiÓm tra doanh nghiÖp vÒ m«i tr­êng, vÖ sinh c«ng nghÖp, an toµn lao ®éng... Ban qu¶n lý gióp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi gi¶i to¶ vÒ mÆt t©m lý ®èi víi chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ta trong ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, gi¶i quyÕt nhanh chãng thñ tôc hµnh chÝnh, tiÕt kiÖm nhiÒu thêi gian, chi phÝ, c«ng søc nÕu hä bá vèn ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 2. Khã kh¨n. 2.1 Khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ph¸t triÓn thiªn vÒ sè l­îng, mÆt chÊt l­îng cßn h¹n chÕ. Nh­ trªn ®· ®Ò cËp, hÖ thèng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ph¸t triÓn m¹nh vÒ sè l­îng bao gåm 67 khu n»m däc theo chiÒu dµi ®Êt n­íc. Nh­ng hiÖn nay, ®a sè c¸c khu ch­a x©y dùng xong c¬ së h¹ tÇng vµ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ ®Ó hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng. Trõ mét sè khu nh­ khu c«ng nghiÖp Nomura H¶i Phßng, khu c«ng nghiÖp Néi Bµi Hµ Néi, khu chÕ xuÊt T©n ThuËn vµ khu chÕ xuÊt Linh Trung ë thµnh phè Hå ChÝ Minh... cã c¬ së h¹ tÇng ®· ®­îc x©y dùng xong, c¸c khu cßn l¹i ®Òu ®ang trong qu¸ tr×nh triÓn khai x©y dùng. Chñ ®Çu t­ cña nhiÒu khu (nhÊt lµ c¸c khu do doanh nghiÖp ViÖt Nam ®¶m nhËn) th­êng thùc hiÖn ®Çu t­ theo h×nh thøc cuèn chiÕu, võa x©y dùng võa cho thuª ®Êt, ®ång thêi võa ph¶i huy ®éng thªm c¸c nguån vèn kh¸c nh­ vèn Ng©n s¸ch, vèn tµi trî tõ c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ... ®Ó cã thÓ tiÕp tôc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. ChÝnh v× vËy, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu cßn h¹n chÕ, ®ã lµ ch­a kÓ xu h­íng gi¶m sót cña dßng ®Çu t­ nµy do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ, sù c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Ó cã thÓ thu hót ®­îc nguån vèn cña c¸c n­íc kh¸c... HiÖn t¹i, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c¸c doanh nghiÖp trong n­íc míi chØ thuª hÕt 2063 ha diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp trong c¸c khu (chiÕm 28,25% tæng diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp). 2.2 Ph­¬ng thøc thµnh lËp khu c«ng nghiÖp vµ cho thuª l¹i ®Êt cßn s¬ hë. Cho ®Õn nay, viÖc thµnh lËp khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt thùc hiÖn theo ph­¬ng thøc Nhµ n­íc giao quyÒn sö dông ®Êt cho doanh nghiÖp x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng. Doanh nghiÖp nµy sÏ cho c¸c doanh nghiÖp trong khu thuª l¹i ®Êt ®· ph¸t triÓn h¹ tÇng vµ thu tiÒn thuª l¹i ®Êt vµ phÝ sö dông h¹ tÇng. Lµm nh­ vËy cã ­u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, song nhiÒu tr­êng hîp c¸c doanh nghiÖp x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng trë thµnh ®Çu c¬ ®Êt, Nhµ n­íc kh«ng chi phèi ®­îc gi¸ cho thuª l¹i ®Êt theo chÝnh s¸ch chung ®­îc ®iÒu chØnh trong tõng thêi kú. Trong khi ®ã, ®èi víi chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi, tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh cã nªn ®Çu t­ vµo mét khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt nµo ®ã hay kh«ng, hä ph¶i tÝnh to¸n rÊt kü nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¶i bá ra. Gi¸ thuª ®Êt cao còng cã nghÜa lµ chi phÝ bá ra ban ®Çu cao, ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ cña hä. Do ®ã, nhµ ®Çu t­ hoÆc sÏ t×m ®Õn mét khu kh¸c, hoÆc sÏ chuyÓn sang ®Çu t­ ë mét n­íc kh¸c- n¬i hä ®­îc h­ëng mét møc gi¸ thuª ®Êt "mÒm" h¬n. 2.3 X©y dùng c¬ së h¹ tÇng bªn trong vµ c¸c c«ng tr×nh phô cËn ngoµi hµng rµo cßn thiÕu ®ång bé. KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt trong vµ ngoµi hµng rµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vèn ®· yÕu kÐm l¹i cßn ch­a ®ång bé. Trong hoµn c¶nh Ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng lu«n gÆp khã kh¨n vµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng trong c¸c khu qu¸ thiÕu thèn th× viÖc dµnh mét kho¶n kinh phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh phô cËn ngoµi hµng rµo, t¹o ®iÒu kiÖn hÊp dÉn ban ®Çu ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ lµ rÊt khã thùc hiÖn. Còng cã tr­êng hîp c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng muèn ®Çu t­, nh­ng v× t©m lý e ng¹i trong viÖc thu håi vèn (do c«ng tr×nh phô cËn ngoµi hµng rµo còng lµ nh÷ng c«ng tr×nh ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín nh­ ®­êng giao th«ng, hÖ thèng cung cÊp ®iÖn, n­íc...), nªn l¹i kh«ng d¸m ®¶m nhËn. Cã nh÷ng khu ®· ®­îc x©y dùng mét c¸ch "t­¬ng ®èi" c¬ së h¹ tÇng bªn trong, nh­ng c«ng tr×nh phô cËn ngoµi hµng rµo cña khu cßn rÊt yÕu kÐm. Ch¼ng h¹n nh­ khu c«ng nghiÖp §øc Hoµ I vµ khu c«ng nghiÖp §øc Hoµ II thuéc tØnh Long An, hai trôc giao th«ng chÝnh ë bªn ngoµi khu lµ tØnh lé 9 vµ tØnh lé 10 ®ang xuèng cÊp trÇm träng, c¸c cÇu n»m trªn hai trôc giao th«ng kh«ng ®¶m b¶o cho viÖc vËn chuyÓn b»ng container, dï chØ lµ lo¹i 20 feet. Cßn vÒ ®iÖn, ngµnh ®iÖn lùc ®ang thi c«ng tuyÕn ®­êng ®iÖn ®Ó thùc hiÖn cho kÕ ho¹ch l¾p tr¹m 18 MVA vµ ®­êng d©y 22 KV trong n¨m 1999, phôc vô giai ®o¹n ®Çu cho 2 khu c«ng nghiÖp; nh­ng do khã kh¨n vÒ kinh phÝ vµ båi hoµn gi¶i to¶ mÆt b»ng, hÖ thèng nµy chØ ®­îc hoµn thµnh võa míi ®©y. Sù thiÕu ®ång bé nµy ®· khiÕn mét sè l­îng kh«ng nhá c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ®­îc thùc hiÖn. 2.4 C«ng t¸c xóc tiÕn vµ vËn ®éng ®Çu t­ ch­a thùc sù hiÖu qu¶. Xóc tiÕn vµ vËn ®éng ®Çu t­ lµ mét trong sè nh÷ng néi dung chñ yÕu cña qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Trªn thùc tÕ, c«ng t¸c nµy ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc b»ng c¸c chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng. ViÖc tiÕn hµnh ë tõng khu gÇn nh­ tù ph¸t, dùa chñ yÕu vµo s¸ng kiÕn vµ kinh phÝ cña c¸c c«ng ty x©y dùng h¹ tÇng. Sù phèi hîp xóc tiÕn vµ vËn ®éng ®Çu t­ gi÷a Ban qu¶n lý khu, c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cÊp tØnh, thµnh phè, doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng... cßn rêi r¹c. C¸c ph¸i ®oµn, hiÖp héi, ®oµn doanh nghiÖp cña c¸c n­íc ®Õn th¨m ViÖt Nam th­êng ®­îc c¸c Bé, ngµnh vµ c¬ quan Trung ­¬ng tËp trung giíi thiÖu ®Õn c¸c tØnh, thµnh phè lín th¨m quan vµ t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t­, trong khi ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c l¹i kh«ng cã c¬ héi nµy vµ ph¶i bá tiÒn ra ®Ó ®i n­íc ngoµi giíi thiÖu vµ t×m kiÕm nhµ ®Çu t­. Bªn c¹nh ®ã, c«ng t¸c xóc tiÕn vµ vËn ®éng ®Çu t­ míi chØ h­íng m¹nh vµo c¸c n­íc Ch©u ¸,"bá quªn" c¸c n­íc Ch©u ¢u vµ B¾c Mü. Trong thêi gian tíi, nÕu muèn thu hót nhiÒu h¬n n÷a c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi, cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ c«ng t¸c nµy b»ng nhiÒu h×nh thøc vËn ®éng nh­ th«ng qua b¸o, ®µi, ®i vËn ®éng trùc tiÕp... sang c¸c khu vùc quan träng ®· cã vµ triÓn väng sÏ cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ ë n­íc ta. 2.5 Nh÷ng ®iÓm yÕu trong qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Qu¶n lý Nhµ n­íc th«ng qua c¬ chÕ "mét cöa, t¹i chç" ®· kh¼ng ®Þnh tÝnh tÝch cùc vµ ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ hoan ngªnh. Tuy nhiªn qua thùc tÕ ¸p dông vÉn cßn nhiÒu ®iÒu phøc t¹p. Mét lµ, do nhËn thøc vÒ vÞ trÝ, vai trß cña khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ch­a ®óng nªn sù phèi hîp gi÷a Ban qu¶n lý víi c¸c Së, ban, ngµnh cña tØnh cßn cã nhiÒu bÊt cËp. ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ë nhiÒu tØnh, thµnh phè ch­a thùc sù quan t©m ®Õn ph¸t triÓn c¸c khu. Hai lµ, trªn mét ®Þa bµn tØnh, thµnh phè ®· h×nh thµnh 2 bé m¸y qu¶n lý vÒ ®Çu t­, cô thÓ lµ 2 bé phËn cÊp phÐp ®Çu t­, 2 bé phËn theo dâi dù ¸n, 2 bé phËn qu¶n lý lao ®éng, 2 bé phËn qu¶n lý th­¬ng m¹i...; mét bªn lµ Ban qu¶n lý víi c¬ chÕ uû quyÒn, mét bªn lµ c¸c Së, ban ngµnh. NhiÒu Ban qu¶n lý ®­îc thµnh lËp víi ®Çy ®ñ bé m¸y biªn chÕ, c¬ së vËt chÊt nh­ng tõ nhiÒu n¨m nay míi chØ cÊp ®­îc vµi giÊy phÐp ®Çu t­ trong khi ®ã ë c¸c Së vÉn tån t¹i bé m¸y cã thÓ ®¶m ®­¬ng tèt nhiÖm vô. §iÒu ®ã ®· lµm bé m¸y hµnh chÝnh cång kÒnh h¬n, kh«ng phï hîp víi chñ tr­¬ng tinh gi¶m biªn chÕ, c¶i tæ bé m¸y Qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Kh¾c phôc ®­îc khã kh¨n nµy, nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ yªn t©m h¬n khi bá vèn ®Çu t­ vµo c¸c khu. III. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam. 1. Chó träng c«ng t¸c qui ho¹ch ph¸t triÓn vµ x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. C«ng t¸c qui ho¹ch ph¸t triÓn vµ x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu. Thêi gian võa qua, chóng ta chñ yÕu chó träng vµo x©y dùng nh÷ng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cã qui m« lín víi c¬ së h¹ tÇng hiÖn ®¹i, nh­ng ch­a chó träng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh÷ng côm c«ng nghiÖp nhá t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng. Hay nãi c¸ch kh¸c, h×nh thøc ®Çu t­ ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ch­a ®a d¹ng. Do ®ã, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lín thiÕu vèn ®Çu t­ vµ thu hót ®Çu t­ kÐm hiÖu qu¶, viÖc x©y dùng chËm vµ manh món, c¬ së h¹ tÇng kh«ng ®ång bé, tû lÖ lÊp kÝn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt thÊp; trong khi t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng do c¸c c¬ së s¶n xuÊt thñ c«ng ph©n t¸n ngµy cµng trë nªn trÇm träng. Theo tÝnh to¸n s¬ bé, ®Ó lÊp ®Çy tÊt c¶ c¸c khu ®· ®­îc thµnh lËp, ph¶i thu hót ®­îc kho¶ng 6.000 doanh nghiÖp víi tæng sè vèn ®Çu t­ 20 - 25 tû USD. V× vËy, trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i thu hót thªm kho¶ng 5450 doanh nghiÖp míi víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 18 - 23 tû, trong ®ã chñ yÕu lµ nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Víi tèc ®é thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña c¶ n­íc trong c¸c n¨m qua, nÕu tËp trung tÊt c¶ c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu th× còng ph¶i mÊt 15 - 20 n¨m n÷a, chóng ta míi cã thÓ lÊp ®Çy ®­îc c¸c khu. Bªn c¹nh ®ã, t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng cña c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®· cã nh÷ng biÓu hiÖn ph¸ vì c©n ®èi, thµnh lËp qu¸ nhiÒu khu trong khi kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ h¹n chÕ, kh«ng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng. V× vËy, ®¸ng lÏ ph¶i thµnh lËp c¸c khu ®Ó tr¸nh ®Çu t­ ph©n t¸n nh­ng ë mét sè ®Þa ph­¬ng ®· xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng ®Çu t­ ph©n t¸n do mçi khu cã rÊt Ýt dù ¸n. §iÒu ®ã dÉn ®Õn sù c¹nh tranh gi÷a c¸c khu vµ sö dông vèn ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng kÐm hiÖu qu¶. NÕu kh«ng tÝnh nh÷ng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt do doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi x©y dùng, 53 khu cßn l¹i víi tæng diÖn tÝch 9.041 ha do c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng ®ßi hái mét khèi l­îng vèn ®Çu t­ rÊt lín (kho¶ng 14.000 - 15.154 tû ®ång) mµ chñ yÕu dùa vµo nguån vèn vay ­u ®·i. Víi tæng vèn ®Çu t­ nh­ vËy nÕu chia ra theo thêi h¹n ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng khu trung b×nh kho¶ng 4 n¨m th× trong kÕ ho¹ch hµng n¨m ph¶i bè trÝ 3.500 - 3.800 tû ®ång, ch­a kÓ khèi l­îng vèn ®Çu t­ cho hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo c¸c khu ®ã, khu d©n c­, khu th­¬ng m¹i dÞch vô vµ c¸c khu phô trî kh¸c. §Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i liªn quan ®Õn c«ng t¸c qui ho¹ch ph¸t triÓn vµ x©y dùng hÖ thèng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, cÇn ph¶i tËp trung thùc hiÖn mét sè vÊn ®Ò chÝnh sau: - Xem xÐt thËt chÆt chÏ viÖc thµnh lËp c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt míi, cÇn rµ so¸t kü tÊt c¶ c¸c khu nµy, tËp trung vèn ®Çu t­ hoµn thµnh x©y dùng h¹ tÇng cho nh÷ng khu ®ang x©y dùng dë dang, ®×nh ho·n tÊt c¶ c¸c khu ch­a x©y dùng hoÆc kh«ng cã triÓn väng thu hót ®Çu t­. §èi víi c¸c ®Þa ph­¬ng ch­a cã khu c«ng nghiÖp, cÇn qui ho¹ch x©y dùng khu c«ng nghiÖp; nh­ng tr­íc hÕt ch­a nªn thµnh lËp véi mµ nªn cho phÐp UBND tØnh x©y dùng qui ho¹ch chi tiÕt khu vùc nµy ®Ó kªu gäi ®Çu t­. Nh÷ng doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo khu vùc qui ho¹ch ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i nh­ ®èi víi doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt; khi khu vùc héi tô ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt sÏ quyÕt ®Þnh thµnh lËp khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. - C©n nh¾c kü sè l­îng cña c¸c khu cÇn x©y dùng trong tõng giai ®o¹n cô thÓ. Mét vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra trong bèi c¶nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc vµ t¨ng c­êng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ hiÖn nay nªn thµnh lËp bao nhiªu khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë n­íc ta? ViÖc x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt tr­íc hÕt ph¶i xuÊt ph¸t tõ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi, kh«ng thÓ lµm theo phong trµo hay xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu chñ quan mang tÝnh côc bé. Khi mét khu míi ®­îc h×nh thµnh nã cã t¸c ®éng kh«ng chØ ®èi víi sù ph¸t triÓn khu vùc l·nh thæ, mµ cßn t¹o nªn nh÷ng biÕn ®æi trªn ph¹m vi réng xÐt d­íi gi¸c ®é kinh tÕ vµ x· héi, ®ßi hái huy ®éng nh÷ng nguån lùc rÊt lín c¶ vÒ vèn ®Çu t­, nguån nh©n lùc, cung cÊp kÜ thuËt, qu¶n lý vµ tæ chøc, c¬ cÊu l¹i kinh tÕ khu vùc vµ l·nh thæ. H¬n n÷a, nÕu quan niÖm khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lµ h¹t nh©n trong c¸c chuçi qui ho¹ch ®« thÞ, sÏ ®­îc h×nh thµnh trong t­¬ng lai víi hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng ngoµi khu cã chÊt l­îng cao, g¾n víi sù h×nh thµnh c¸c khu d©n c­, khu th­¬ng m¹i dÞch vô vµ c¸c khu phô trî kh¸c, th× viÖc ra ®êi vµ ®­a vµo ho¹t ®éng cña mét khu trë nªn phøc t¹p h¬n nhiÒu. Trong tõng giai ®o¹n cô thÓ, cÇn ph¶i ®­a ra mét con sè hîp lý c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®­îc thµnh lËp míi vµ thùc hiÖn thËt nghiªm viÖc tu©n thñ theo qui ho¹ch khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. §ång thêi, nªn chó träng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh÷ng côm c«ng nghiÖp nhá t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng. ViÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c côm c«ng nghiÖp nhá t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn ®Ó kiÓm so¸t m«i tr­êng, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho sè lao ®éng d«i d­, t¨ng thu nhËp cho d©n chóng quanh vïng, gãp phÇn gi¶m søc Ðp vÒ d©n sè vµ viÖc lµm ë c¸c ®« thÞ lín. Vµ quan träng h¬n c¶ lµ gãp phÇn h¹n chÕ sè l­îng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng; gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng bæ sung qui ho¹ch vµ thµnh lËp c¸c khu míi do ¸p lùc cña ®Þa ph­¬ng mµ kh«ng xem xÐt ®Õn tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi riªng. - Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ®Æc biÖt ®Ó gióp ®ì c¸c khu ph¸t triÓn vÒ mÆt "chÊt". Nh­ ®· ®Ò cËp, ®a sè c¸c khu hiÖn nay ch­a x©y dùng xong c¬ së h¹ tÇng vµ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ ®Ó hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng. ChÝnh v× vËy, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu cßn rÊt h¹n chÕ. Nhµ n­íc cã thÓ hç trî th«ng qua mét sè biÖn ph¸p chÝnh sau: + Nhµ n­íc hç trî mét phÇn vèn ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng (kho¶ng 40- 50% tæng vèn ®Çu t­), phÇn cßn l¹i chñ ®Çu t­ cã thÓ vay tÝn dông hoÆc huy ®éng d­íi nhiÒu h×nh thøc, hoÆc cã thÓ cho chñ ®Çu t­ vay víi l·i suÊt thÊp h¬n. + HiÖn t¹i thêi h¹n hoµn vèn vay cho c¸c kho¶n vèn vay ­u ®·i cña ChÝnh phñ cho c¸c dù ¸n nµy lµ trong vßng 10 n¨m, mét kho¶ng thêi gian rÊt ng¾n. §Ò nghÞ ChÝnh phñ cho thêi h¹n vay ­u ®·i lµ 20 n¨m vµ miÔn l·i vay trong thêi gian thi c«ng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. + ViÖc ¸p dông 10% thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng lµ qu¸ cao, g©y khã kh¨n trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, nhÊt lµ hÖ thèng xö lý n­íc th¶i. §Ò nghÞ gi¶m bít møc thuÕ nµy (cã thÓ lµ 5%), ®ång thêi cho phÐp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo doanh thu tõng n¨m nh»m huy ®éng nguån vèn øng tr­íc cña c¸c nhµ ®Çu t­, tËp trung x©y dùng nhanh c¬ së h¹ tÇng trong c¸c khu... C¸c biÖn ph¸p hç trî nµy sÏ gióp hÖ thèng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam ®­îc hoµn thiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng bªn trong, thùc sù hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi bá vèn ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c khu. 2. G¾n chÆt viÖc triÓn khai x©y dùng khu c«ng nghiÖp víi vÊn ®Ò lao ®éng vµ viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi ngoµi hµng rµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi tr­íc khi quyÕt ®Þnh bá vèn ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt th× hä ph¶i thÊy ®­îc nh÷ng yÕu tè cã lîi cho viÖc ®Çu t­ cña hä. §­îc cung cÊp lao ®éng cã tay nghÒ cña n­íc chñ nhµ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®ã. Nãi c¸ch kh¸c, nÕu viÖc tuyÓn dông cung cÊp lao ®éng cho c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt thuËn lîi th× sÏ gãp phÇn ®Èy m¹nh dßng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ch¶y vµo c¸c khu. Nh×n chung, viÖc tuyÓn dông cung cÊp lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vÒ c¬ b¶n ®­îc h×nh thµnh gÇn nh­ tù ph¸t th«ng qua quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng lao ®éng, dùa vµo sù cung cÊp lao ®éng s½n cã trªn thÞ tr­êng vµ "h­ëng thô" kÕt qu¶ ®µo t¹o cña Nhµ n­íc. ViÖc cung cÊp nµy còng ®ang gÆp m©u thuÉn, mét mÆt thiÕu lao ®éng kü thuËt, cã tay nghÒ, mÆt kh¸c trong khi sè lao ®éng cÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm ë c¸c ®Þa ph­¬ng cßn hÕt søc d­ thõa, cÇn gi¶i quyÕt, th× møc ®é thu hót nh­ trªn vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ch­a ph¶i lµ lín. T×nh h×nh thiÕu lao ®éng kü thuËt ®· cã tay nghÒ ®­îc ®µo t¹o kh«ng chØ gay g¾t ®èi víi c¸c khu ë B×nh D­¬ng, §ång Nai... mµ cßn ®èi víi c¸c khu ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy, chñ doanh nghiÖp buéc ph¶i tuyÓn dông lao ®éng ngo¹i tØnh, vµ trong hÇu hÕt c¸c tr­êng hîp ph¶i tæ chøc ®­a ®i ®µo t¹o, kÓ c¶ ë n­íc ngoµi míi ®¸p øng tiªu chuÈn tay nghÒ ®Ó vËn hµnh d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Do ®ã, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu vµ thµnh lËp nh÷ng trung t©m ®µo t¹o lao ®éng lµnh nghÒ ®Ó cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Hay cã thÓ khuyÕn khÝch, hç trî chÝnh c¸c c«ng ty x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong khu ®øng ra thµnh lËp, gièng nh­ tr­êng hîp cña c«ng ty liªn doanh x©y dùng h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam - Singapore. C«ng ty ®· thµnh lËp Trung t©m ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ, hµng n¨m, thùc hiÖn ®µo t¹o gÇn 200 c«ng nh©n kü thuËt, cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp cã tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn ®¹i kh«ng chØ trong khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam- Singapore mµ cßn cho c¶ c¸c doanh nghiÖp trong tØnh B×nh D­¬ng vµ trong vïng. ViÖc triÓn khai x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cßn ph¶i g¾n chÆt víi viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo. HiÖn nay, kÕt cÊu h¹ tÇng trong vµ ngoµi hµng rµo ®· yÕu kÐm l¹i cßn kh«ng ®ång bé, ®Æc biÖt viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo ch­a ®­îc quan t©m gi¶i quyÕt ®óng møc nªn còng lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. C¸c c«ng tr×nh ngoµi hµng rµo, th­êng lµ nh÷ng c«ng tr×nh ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín nh­ ®­êng giao th«ng, hÖ thèng cung cÊp ®iÖn... chñ yÕu míi chØ trong qui ho¹ch, ch­a ®­îc triÓn khai, cÊp vèn x©y dùng. NhiÒu c«ng tr×nh ®· g©y nªn tèn kÐm thêi gian v× viÖc ®iÒu chØnh qui ho¹ch, tho¶ thuËn víi c¸c c¬ quan h÷u quan nh­ c«ng tr×nh ®­êng vµo khu c«ng nghiÖp §µi T­ vµ khu c«ng nghiÖp Daewoo - Hanel, ®­êng vµo c¸c khu ë Bµ RÞa - Vòng Tµu, hÖ thèng ®­êng ®iÖn vµo khu c«ng nghiÖp Néi Bµi... §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cÇn ph¶i quan t©m gi¶i quyÕt tèt c¬ së h¹ tÇng kü thuËt (®­êng s¸, cung cÊp ®iÖn, n­íc...) vµ c¬ së h¹ tÇng x· héi (tr­êng häc, bÖnh viÖn, trung t©m th­¬ng m¹i...) ngoµi hµng rµo cña c¸c khu. §ång thêi, khi thµnh lËp khu míi, c¸c bªn cÇn chó träng ®Õn vÊn ®Ò x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt ngoµi hµng rµo, trong ®ã nªu râ c¸c ph­¬ng ¸n vÒ nguån (nguån vèn, nguån cung cÊp ®iÖn, n­íc), c¸c ®iÓm nèi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®¬n vÞ liªn quan (giao th«ng, ®iÖn, n­íc, doanh nghiÖp ph¸t triÎn h¹ tÈng, c¬ quan qu¶n lý ®Þa ph­¬ng...). T¹i B×nh D­¬ng, Uû ban nh©n d©n tØnh ®· linh ho¹t t×m nguån vèn ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh ngoµi hµng rµo nh­ c¸c c«ng tr×nh ®­êng giao th«ng, nhµ m¸y cÊp n­íc ®­îc thùc hiÖn theo h×nh thøc BOT ®Ó huy ®éng vèn. Sù hç trî cña Nhµ n­íc th«ng qua chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ­u ®·i trong viÖc vËn ®éng ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo c¸c khu còng rÊt quan träng. Ch¼ng h¹n, võa qua, Nhµ n­íc cã chñ tr­¬ng hoµn l¹i vèn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi x©y dùng hÖ thèng ®iÖn ngoµi hµng rµo. Theo thèng kª cña Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam, sè vèn c¸c c«ng tr×nh l­íi ®iÖn ngoµi hµng rµo do c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (c¶ trong vµ ngoµi khu) ®· ®Çu t­ lµ 238 tû ®ång - mét con sè kh«ng nhá. HiÖn nay, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ®ang cïng Bé C«ng nghiÖp, Bé Tµi chÝnh, Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan ®ang gi¶i quyÕt viÖc hoµn tr¶ l¹i sè vèn ®Çu t­ nµy cho c¸c doanh nghiÖp. 3. T¨ng c­êng c«ng t¸c vËn ®éng vµ xóc tiÕn ®Çu t­. Xóc tiÕn, vËn ®éng ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, ®ång thêi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña khu. Song trªn thùc tÕ, c«ng t¸c nµy ch­a ®­îc quan t©m mét c¸ch ®óng møc, thiÕu hÖ thèng tæ chøc chung cña Nhµ n­íc vµ ch­a cã chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng ®èi víi ho¹t ®éng nµy cña ®Çu t­ trùc tiÕp nãi chung vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt nãi riªng. §©y tr­íc hÕt thuéc tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, mµ trùc tiÕp lµ cña c¸c Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Nh­ng do thiÕu ®Çu mèi qu¶n lý chung, nªn ngoµi mét sè cuéc héi th¶o vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, trong ®ã cã lång néi dung giíi thiÖu vµ vËn ®éng ®Çu t­ vµo c¸c khu ®· ®­îc thµnh lËp do mét sè Bé, ngµnh tæ chøc ë trong vµ ngoµi n­íc, thêi gian qua c«ng t¸c nµy ®­îc tiÕn hµnh gÇn nh­ tù ph¸t ë tõng khu, dùa chñ yÕu vµo s¸ng kiÕn chñ ®éng vµ kinh phÝ cña c¸c c«ng ty x©y dùng h¹ tÇng khu, tr­íc hÕt lµ cña chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong c¸c liªn doanh x©y dùng h¹ tÇng. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p xóc tiÕn vËn ®éng ®Çu t­ hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ viÖc gi¶i quyÕt, xö lý vµ th¸o gì khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ®ang x©y dùng hoÆc ®ang s¶n xuÊt kinh doanh, tr­íc hÕt trong nh÷ng vÊn ®Ò trong thñ tôc hµnh chÝnh, thuÕ, h¶i quan, xuÊt nhËp khÈu, lao ®éng, x©y dùng... Võa qua viÖc xö lý ®èi víi mét sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tiÕn hµnh ch­a ®­îc tèt; thªm vµo ®ã viÖc ph¶n ¸nh vÒ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng còng ®· g©y kh«ng Ýt hoµi nghi vÒ chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n vµ thiÖn chÝ cña Nhµ n­íc ta, t¸c ®éng kh«ng tèt tíi viÖc vËn ®éng, thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong bèi c¶nh hiÖn nay. C¸i ®­îc c¬ b¶n cña Nhµ n­íc khi x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt kh«ng ph¶i lµ nguån thu tµi chÝnh trong kinh doanh cho thuª ®Êt, mµ chÝnh lµ nh÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt míi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi to lín thu ®­îc sau nµy (b¶o vÖ m«i tr­êng, tao viÖc lµm vµ thu nhËp cho d©n chóng...). H¬n n÷a viÖc gi¶m gi¸ thuª ®Êt võa qua theo QuyÕt ®Þnh 179/ Q§- BTC ®· lµm cho gi¸ thuª l¹i ®Êt trong c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cao h¬n nhiÒu so víi ngoµi khu (do ph¶i thùc hiÖn ®Òn bï, gi¶i to¶, ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng lín vµ ®ång bé) nªn ®· lµm cho khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt kÐm søc hÊp dÉn h¬n vÒ gi¸ thuª l¹i ®Êt. Do vËy, vËn ®éng ®Çu t­ ph¶i ®­îc coi lµ nhiÖm vô quan träng nhÊt trong ph¸t triÓn hÖ thèng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Ngoµi Ch©u ¸, cÇn h­íng m¹nh ®Çu t­ vµo c¸c n­íc Ch©u ¢u, B¾c Mü. §Ó chñ ®éng vËn ®éng ®Çu t­ vµ tiÕp thÞ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, cÇn nghiªn cøu thµnh lËp c¸c tæ chøc xóc tiÕn mËu dÞch vµ ®Çu t­ ë mét sè n­íc vµ khu vùc quan träng ®· cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ ë n­íc ta, ë Ch©u ¢u, B¾c Mü vµ NhËt B¶n, ®ång thêi dµnh kinh phÝ tháa ®¸ng tõ Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho c«ng t¸c nµy, kh«ng chØ dùa vµo nç lùc cña doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng hoÆc bªn n­íc ngoµi trong c¸c liªn doanh x©y dùng h¹ tÇng trong c¸c khu. MÆt kh¸c, thêi gian võa qua, cÊp l·nh ®¹o c¸c tØnh, thµnh phè ch­a chó träng nhiÒu ®Õn c«ng t¸c vËn ®éng ®Çu t­ vµo c¸c khu trªn ®Þa bµn, phã mÆc c«ng t¸c nµy cho Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cÊp tØnh vµ doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng. §Ó nhanh chãng lÊp kÝn c¸c khu ®· ®­îc thµnh lËp vµ ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra khi thµnh lËp khu trªn ®Þa bµn, ®ßi hái c¸c tØnh, thµnh phè ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng trong viÖc vËn ®éng ®Þnh h­íng ®Çu t­ vµo khu. 4. Hoµn thiÖn viÖc ban hµnh vµ h­íng dÉn thi hµnh chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. C¬ së ph¸p lý chñ yÕu ®iÒu chØnh ho¹t ®éng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lµ NghÞ ®Þnh 36/CP ban hµnh Qui chÕ khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghÖ cao. NghÞ ®Þnh nµy ®­îc x©y dùng trªn c¬ së hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn hµnh, cèt lâi lµ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc, LuËt doanh nghiÖp vµ c¸c luËt kh¸c. Do tån t¹i hai hÖ thèng luËt kh¸c nhau ®iÒu chØnh c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp (LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ¸p dông víi doanh nghiÖp trong n­íc, LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ¸p dông víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi), nªn ®· t¹o sù kh¸c biÖt trong tæ chøc vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp, nhÊt lµ ®iÒu kiÖn ­u ®·i thuÕ, gi¸ mét sè yÕu tè ®Çu vµo (®iÖn, n­íc), dÞch vô... §Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn h¬n cho c¸c nhµ ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 10/ CP vÒ nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ b¶o ®¶m ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi nh÷ng qui ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n, ­u ®·i h¬n cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi chung trong ®ã cã c¸c doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, song vÉn ch­a gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hai hÖ thèng doanh nghiÖp. Nh»m tõng b­íc xo¸ bá sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn kinh doanh gi÷a doanh nghiÖp trong n­íc víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh 53/ 1999/ Q§-TTg qui ®Þnh gi¶m gi¸ mét sè hµng ho¸, dÞch vô cung cÊp cho doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi, qui ®Þnh dïng ®ång tiÒn ViÖt Nam ®Ó thanh to¸n c¸c lo¹i gi¸ dÞch vô, phÝ vµ lÖ phÝ. Nh­ng viÖc thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh nµy diÔn ra rÊt chËm. Võa råi, QuyÕt ®Þnh nµy ®· kh«ng cßn hiÖu lùc. Thay thÕ cho QuyÕt ®Þnh lµ NghÞ ®Þnh 24/ CP. NghÞ ®Þnh 24/ CP, vÒ c¬ b¶n, cã néi dung kÕ thõa néi dung cña NghÞ ®Þnh 12/ CP ngµy 18 th¸ng 2 n¨m 1997, NghÞ ®Þnh 10/ 1998/ N§-CP ngµy 23 th¸ng 1 n¨m 1998 cña ChÝnh phñ, QuyÕt ®Þnh sè 53/ 1999/ Q§-TTg ngµy 26 th¸ng 3 n¨m 1999 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ còng nh­ c¸c v¨n b¶n ph¸p qui kh¸c cã liªn quan nh»m n©ng cao hiÖu lùc ph¸p lý, ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, æn ®Þnh cña chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. NghÞ ®Þnh còng cËp nhËt vµ ®iÒu chØnh mét sè qui ®Þnh ®· nªu t¹i mét sè v¨n b¶n ph¸p qui nãi trªn nh­ng kh«ng cßn phï hîp ®Ó ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n víi c¸c v¨n b¶n ph¸p qui míi ®­îc ban hµnh sau nµy. ViÖc ¸p dông ®em l¹i hiÖu qu¶ nh­ thÕ nµo, thêi gian sÏ tr¶ lêi, tuy nhiªn, sù tuyªn truyÒn, h­íng dÉn cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ®Õn c¸c chñ ®Çu t­ vµ sù theo s¸t ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, kÞp thêi t×m ra nh÷ng ®iÓm ch­a phï hîp ®Ó ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch víi c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt cÇn thiÕt. Cã thÓ ®­a ra vÊn ®Ò: nghiªn cøu cho phÐp doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt thuª l¹i ®Êt cña doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt nh­ c¸c doanh nghiÖp ngoµi khu ®Ó t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn s¶n xuÊt - kinh doanh vµ yªn t©m ®Çu t­. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, QuyÕt ®Þnh 53/ 1999/ Q§ - TTg ®· qui ®Þnh doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt trong thêi h¹n hîp ®ång ký víi doanh nghiÖp x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Tuy nhiªn, ®Õn hÕt n¨m 1999, c¸c Bé, ngµnh liªn quan vÉn ch­a ban hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn, nªn viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho doanh nghiÖp thø cÊp míi chØ ®­îc thùc hiÖn cho c¸c khu do doanh nghiÖp ViÖt Nam x©y dùng c¬ së h¹ tÇng; tr­êng hîp doanh nghiÖp thø cÊp thuª ®Êt doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng th× vÉn ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn nªn kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Trong LuËt söa ®æi, bæ sung LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi míi nhÊt vµ NghÞ ®Þnh sè 24/ 2000/ N§-CP qui ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, vÊn ®Ò nµy ®­îc ®Ò cËp nh­ sau:" Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c bªn hîp doanh thuª ®Êt, thuª l¹i ®Êt trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt theo h­íng dÉn cña Tæng côc §Þa chÝnh". Nh­ng ®Ó ®i vµo thùc tÕ, chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi rÊt cÇn sù gióp ®ì cô thÓ cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt còng chÞu sù ®iÒu chØnh cña c¸c luËt liªn quan kh¸c. C¸c luËt nµy hiÖn cßn nhiÒu ®iÓm bÊt hîp lý, ®ßi hái ®­îc sím nghiªn cøu, ®iÒu chØnh, tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh ®Ó ®¬n gi¶n c¸c thñ tôc, gi¶m thêi gian vµ chi phÝ, t¹o thuËn lîi cho nhµ ®Çu t­. Ch¼ng h¹n nh­ c¬ chÕ tuyÓn dông lao ®éng vµ tuyÓn dông ng­êi n­íc ngoµi vµo lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. C¬ chÕ nµy cßn phøc t¹p, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña doanh nghiÖp v× qui ®Þnh tuyÓn dông lao ®éng lµ ng­êi n­íc ngoµi ®ßi hái tiªu chuÈn rÊt cao vµ kh«ng hîp lý (mét sè nghÒ nghiÖp ng­êi lao ®éng ë ViÖt Nam vÉn cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh­ng nhµ ®Çu t­ muèn gi÷ bÝ mËt c«ng nghÖ, bÝ mËt kinh tÕ nªn hä cÇn sö dông ng­êi cña chÝnh n­íc hä). V× vËy, Bé Lao ®éng nªn nghiªn cøu, ®iÒu chØnh vµ tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh cho phï hîp. KÕt luËn Khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lµ m« h×nh kinh tÕ mµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, nhÊt lµ c¸c n­íc Ch©u ¸, ®· vµ ®ang sö dông nh­ mét c«ng cô ®Ó thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc.C¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp còng kh«ng n»m ngoµi môc tiªu ®ã. Nh­ng trong qu·ng thêi gian x©y dùng vµ ®i vµo ho¹t ®éng cña c¸c khu, dßng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu liªn tôc biÕn ®æi do ¶nh h­ëng cña nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. §Ó c¸c khu cã thÓ ho¹t ®éng hiÖu qu¶, gãp phÇn ngµy cµng lín vµo t¨ng tr­ëng kinh tÕ, khai th¸c hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trong n­íc, thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i... ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ nh»m l«i cuèn dßng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi"ch¶y m¹nh" vµo c¸c khu. Bµi kho¸ luËn nµy ®· ®i vµo thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam trong thêi gian võa qua, ®ång thêi rót ra ®­îc thµnh tùu vµ tån t¹i, thuËn lîi vµ khã kh¨n. Th«ng qua ®ã, cã ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n, t¨ng c­êng thuËn lîi, nh»m tõng b­íc hoµn thiÖn dÇn ho¹t ®éng nµy. Nãi chung, kho¸ luËn ®· cè g¾ng ®i vµo vÊn ®Ò mét c¸ch hÖ thèng. Tuy nhiªn, v× thêi gian cã h¹n, trong khu«n khæ mét sè trang nhÊt ®Þnh vµ víi tr×nh ®é cña mét sinh viªn s¾p tèt nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ, kho¸ luËn ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Ng­êi viÕt rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn vµ chØ dÉn cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c chuyªn gia cã kinh nghiÖm còng nh­ nh÷ng ng­êi cã quan t©m kh¸c. Tµi liÖu tham kh¶o. 1. LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. 2. NghÞ ®Þnh sè 24/ 2000/ N§-CP. 3. NghÞ ®Þnh 10/ CP ngµy 23 th¸ng 1 n¨m 1998. 4. NghÞ ®Þnh 12/ CP ngµy 28 th¸ng 2 n¨m 1997. 5. Qui chÕ khu chÕ xuÊt ban hµnh kÌm NghÞ ®Þnh 322/ H§BT ngµy 18 th¸ng 10 n¨m 1991. 6. Qui chÕ khu c«ng nghiÖp ban hµnh kÌm NghÞ ®Þnh 192/ CP ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 1994. 7. Qui chÕ khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao ban hµnh kÌm NghÞ ®Þnh 36/ CP ngµy 24 th¸ng 4 n¨m 1997. 8. QuyÕt ®Þnh sè 233/ 1998/ Q§-TTg ngµy 1 th¸ng 12 n¨m 1998. 9. QuyÕt ®Þnh sè 53/ 1999/ Q§-TTg ngµy 26 th¸ng 3 n¨m 1999. 10. C«ng v¨n sè 04/ CP-KCN ngµy 16 th¸ng 3 n¨m 1999. 11. C«ng v¨n sè 182/ BQL ngµy 4 th¸ng 9 n¨m 1999. 12. B¸o c¸o t×nh h×nh ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt n¨m 2000 - Vô qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. 13. B¶n tæng kÕt, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cña c¸c Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp kÓ tõ khi ®­îc uû quyÒn - Vô qu¶n lý dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. 14. H­íng dÉn ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao ë ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª. 15. B¸o Thêi b¸o Kinh tÕ c¸c sè. Môc lôc Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt - ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt I. Vµi nÐt vÒ khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 1 1. Kh¸i niÖm. 1 1.1. Khu chÕ xuÊt. 1 1.2. Khu c«ng nghiÖp. 3 1.3. Sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 7 2. Môc tiªu vµ ®Æc ®iÓm cña khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 9 2.1. Môc tiªu. 9 2.2. §Æc ®iÓm. 14 II. Quan hÖ gi÷a viÖc ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam víi viÖc t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 15 1. Khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt - sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 15 2. Sù cÇn thiÕt x©y dùng vµ ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam ®Ó thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 17 Ch­¬ng II: Trùc tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam trong thêi gian qua I. T×nh h×nh c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cho ®Õn hÕt quý II n¨m 2000 21 1. Sù thµnh lËp vµ quy ho¹ch khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 21 1.1. Sù thµnh lËp khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 21 1.2. Quy ho¹ch khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®Õn n¨m 2010. 24 2. §Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 25 3. Thùc tr¹ng thu hót ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 27 II. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 31 1. C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo n­íc 31 2. C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong mét sè ngµnh, lÜnh vùc c«ng nghiÖp. 35 3. C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo vïng l·nh thæ. 38 III. Qu¶n lý Nhµ n­íc víi ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 45 1. C¬ së ph¸p lý cho doanh nghiÖp cã ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. ho¹t ®éng trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 45 2. Nh÷ng néi dung chÝnh trong qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 47 2.1. Thµnh lËp ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt - c¬ quan thùc hiÖn c¬ chÕ "mét cöa" ®Ó thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 49 2.2. §Þnh h­íng c¬ cÊu ngµnh trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 53 2.3. Ph­¬ng thøc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt b»ng nguån ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 55 IV. §¸nh gi¸ chung ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 57 1. Thµnh tùu 57 2. Tån t¹i. 59 Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. I. Ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt trong thêi gian tíi. 62 II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cho ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë n­íc ta. 64 1. ThuËn lîi. 64 2. Khã kh¨n. 67 III. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam. 71 1. Chó träng c«ng t¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn vµ x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 71 2. G¾n chÆt viÖc triÓn khai x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt víi vÊn ®Ò lao ®éng vµ viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi ngoµi hµng rµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 74 3. T¨ng c­êng c«ng t¸c vËn ®éng vµ xóc tiÕn ®Çu t­. 76 4. Hoµn thiÖn viÖc ban hµnh vµ h­íng dÉn ban hµnh chÝnh s¸ch ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 78 Môc lôc c¸c b¶ng minh ho¹ B¶ng 1: DiÖn tÝch ®Êt tù nhiªn vµ ®Êt c«ng nghiÖp cña c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghÖ cao 22 B¶ng 2: Sè c¸c khu ®· ®­îc thµnh lËp t¹i c¸c vïng. 23 B¶ng 3: Sè c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt t¹i c¸c vïng theo qui ho¹ch. 24 B¶ng 4: Ph©n lo¹i khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt theo tû lÖ cho thuª ®Êt. 29 B¶ng 5: Tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký t¹i c¸c khu tÝnh theo vïng ®Õn ®Çu n¨m 2000. 31 B¶ng 6: C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong mét sè ngµnh, lÜnh vùc c«ng nghiÖp trong c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. 36 B¶ng 7: T×nh h×nh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt theo vïng l·nh thæ tÝnh ®Õn ®Çu n¨m 2000. 38 B¶ng 8: T×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cña c¸c Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp kÓ tõ khi ®­îc uû quyÒn. 52