Tính cấp thiết của đề tài
Xây dựng Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo định hướng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân là chủ trương lớn của Đảng Cộng sản Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.
Trong Nhà nước pháp quyền, tư pháp có vai trò đặc biệt quan trọng, đảm bảo cho các đặc trưng của Nhà nước pháp quyền được thể hiện đầy đủ, toàn diện. Vì vậy, kiện toàn và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động tư pháp được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm.
Trong nền tư pháp nước nhà, Tòa án được xác định là trụ cột. Hoạt động của Tòa án là nơi thể hiện rõ nhất chất lượng hoạt động và uy tín của hệ thống các cơ quan tư pháp nói riêng và toàn bộ quyền lực nhà nước nói chung, vì vậy, để cải cách, nâng cao chất lượng hoạt động của Toà án trong đó trọng tâm là hoạt động xét xử là khâu đột phá của quá trình cải cách tư pháp nước nhà trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Thực tế hoạt động xét xử trong những năm gần đây cho thấy các vụ án dân sự ngày càng tăng đặc biệt là các tranh chấp về nhà, đất. Mặc dù Luật đất đai năm 2003 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2004 đã có nhiều quy định mới rõ ràng hơn tạo thuận lợi cho mọi công dân đưa quyền sử dụng đất vào giao lưu dân sự, góp phần thúc đẩy kinh tế gia đình và xã hội phát triển thông qua hệ thống pháp luật. Tuy nhiên, pháp luật về đất đai vẫn còn nhiều khoảng trống, tính ổn định thấp, đặc biệt có những thời kỳ pháp luật đất đai chưa phù hợp với cuộc sống đã tạo ra các hoạt động ngầm trong lĩnh vực đất đai như chuyển nhượng quyền sử dụng đất không qua chính quyền địa phương. Trong khi đó, yêu cầu của xã hội và công dân đối với công tác này ngày càng cao; Luật đất đai năm 2003 có hiệu lực từ ngày 01/07/2004 nhưng nhiều văn bản pháp luật liên quan đến công tác xét xử loại tranh chấp này chưa được hướng dẫn, tập huấn kịp thời; bên cạnh đó, tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, cơ sở, vật chất của các Tòa án chưa được tiếp tục kiện toàn để đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ cải cách tư pháp trong đó có việc tăng thẩm quyền trong xét xử cho Tòa án cấp huyện.
Theo thống kê của Tòa án nhân dân tối cao thì trong những năm gần đây các vụ, việc dân sự đều tăng đáng kể. Số lượng đơn đề nghị Tòa án xem xét vụ án theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm ngày một tăng và tính chất ngày càng phức tạp. Trong đó phần lớn là các vụ, việc liên quan đến tranh chấp nhà ở, chuyển nhượng quyền sử dụng đất chiếm tỷ lệ lớn và là loại tranh chấp gay go nhất, phức tạp nhất trong số các tranh chấp về dân sự. Do số lượng các vụ án tăng, tính chất ngày càng phức tạp và do nhiều nguyên nhân khác nhau mà hoạt động xét xử của Tòa án còn bộc lộ những hạn chế nhất định như để quá thời hạn xét xử theo quy định của pháp luật, tỷ lệ các bản án, quyết định bị sửa, hủy do vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng và do áp dụng sai pháp luật về nội dung, về thủ tục tố tụng vẫn còn nhiều. Tuy số bản án bị hủy, sửa không nhiều nhưng là nhược điểm lớn nhất trong hoạt động xét xử. Đáng chú ý có một số vụ án tranh chấp về nhà, đất kéo dài qua nhiều năm, nhiều cấp xét xử làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Vẫn còn tình trạng một số bản án giải quyết tranh chấp nhà, đất tuyên không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác thi hành án dân sự. Trong quá trình giải quyết vụ án, do việc nghiên cứu các văn bản pháp luật chưa đầy đủ dẫn đến việc đánh giá chứng cứ thiếu khách quan toàn diện, áp dụng văn bản pháp luật không đúng dẫn đến phán quyết sai lầm hoặc vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng nên Tòa án cấp trên phải hủy hoặc sửa án của Tòa án cấp dưới. Trước tình hình đó ngành Tòa án nhân dân đã tập trung mọi nguồn lực đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết các loại vụ án, đặc biệt là các vụ án dân sự đảm bảo thời hạn xét xử theo quy định của pháp luật, hạn chế đến mức thấp nhất các bản án, quyết định của Tòa án có sai lầm nghiêm trọng, khắc phục việc áp dụng sai pháp luật; tăng cường công tác hướng dẫn áp dụng thống nhất các quy định của pháp luật liên quan đến công tác xét xử và tổ chức hoạt động của ngành Tòa án nhân dân. Tiếp tục củng cố và nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức và bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ Thẩm phán Tòa án nhân dân các cấp. Hầu hết các bản án, quyết định của Tòa án được ban hành đúng pháp luật, khách quan,thấu tình đạt lý đúng thời hạn luật định và có tính giáo dục ý thức tôn trọng pháp luật trong quần chúng nhân dân. Thực tiễn áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của ngành Tòa án nhân dân đã và đang đặt ra những yêu cầu vừa cấp bách vừa lâu dài để không ngừng nâng cao chất lượng xét xử trong quá trình thực hiện cải cách tư pháp ở nước ta theo đúng đường lối của Đảng. Vì vậy, chất lượng áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án là một trong những yếu tố quan trọng có tính chất quyết định chất lượng xét xử của Tòa án nhân dân. Để đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp hiện nay thì về mặt lý luận và thực tiễn có nhiều vấn đề đặt ra cần nghiên cứu, trong đó có vấn đề áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án nhân dân nói chung và áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân nói riêng.
Chính vì ý nghĩa lý luận và thực tiễn như đã nêu trên tôi đã lựa chọn vấn đề "Nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân ở nước ta hiện nay" làm đề tài luận văn thạc sĩ luật.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Áp dụng pháp luật nói chung và áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án nhân dân là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học pháp lý. Đặc biệt trong tình hình hiện nay thì số lượng các bài viết, công trình nghiên cứu về cải cách tư pháp và áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án tăng lên rõ rệt. Nghiên cứu những vấn đề liên quan đến việc áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử đã được một số nhà khoa học, các bộ thực tiễn ngành Tòa án thực hiện và đã được công bố trong các công trình khoa học như:
- Luận án tiến sĩ luật học của tác giả Lê Xuân Thân: "Áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án nhân dân ở Việt Nam hiện nay", năm 2004.
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Chu Đức Thắng: "Áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự của Tòa án nhân dân ở cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay", năm 2004.
- Tác giả Lưu Tiến Dũng với bài "Bàn về áp dụng pháp luật trong công tác xét xử", Tạp chí Tòa án nhân dân số tháng 5/2005.
- Tác giả Phạm Thanh Hải Tòa án nhân dân huyện Đan Phượng, Hà Tây với bài "Trao đổi thêm về việc áp dụng Điều 136 Luật đất đai năm 2003", Tạp chí Tòa án tháng 5/2005.
- Tiến sĩ Nguyễn Văn Cường với bài "Những vấn đề cần trao đổi khi áp dụng Điều 136 Luật đất đai năm 2003", Tạp chí Tòa án tháng 8/2005.
- Tác giả Thủy Nguyên với bài " Áp dụng luật hôn nhân gia đình khi giải quyết vụ án có yếu tố nước ngoài", Tạp chí Tòa án nhân dân số 17 tháng 9/2005.
- Ban biên tập Tạp chí Tòa án nhân dân với bài "Những vấn đề trao đổi khi áp dụng Điều 136 Luật đất đai năm 2003", Tạp chí Tòa án nhân dân tháng 9/2005.
Ngoài ra, trên các tạp chí khác như: Tạp chí Kiểm sát, Tạp chí Dân chủ và pháp luật cũng có những bài viết nghiên cứu về việc áp dụng pháp luật. Các công trình nêu trên hoặc nghiên cứu việc áp dụng pháp luật trong việc xét xử của Tòa án nhân dân nói chung hoặc áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử các vụ án hình sự, các vụ án dân sự của Tòa án nhân dân ở một số địa phương cụ thể. Cho đến nay chưa có một công trình nghiên cứu nào phân tích một cách toàn diện, đầy đủ, có hệ thống dưới góc độ lý luận chung về Nhà nước và Pháp luật vấn đề áp dụng pháp luật trong quá trình giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân - loại tranh chấp gay go nhất, phức tạp nhất trong tất cả các tranh chấp về dân sự.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Về đối tượng nghiên cứu:
Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận áp dụng pháp luật vào việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân, nghiên cứu thực trạng áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất, nguyên nhân và những bất cập trong việc áp dụng pháp luật, từ đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng việc áp dụng các văn bản pháp luật vào việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất.
* Về phạm vi nghiên cứu:
Trong phạm vi một luận văn thạc sĩ luật học chuyên ngành lý luận Nhà nước và pháp luật, luận văn chỉ bao gồm những nội dung lý luận, thực tiễn có liên quan đến vấn đề áp dụng pháp luật tố tụng và pháp luật nội dung trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân.
Giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất là một lĩnh vực rộng với nhiều cơ quan khác có thẩm quyền tham gia. Tuy nhiên, với khuôn khổ một luận văn thạc sĩ, tác giả chỉ đi sâu nghiên cứu về việc áp dụng các văn bản pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân trong đó đi sâu phân tích nguyên nhân và đưa ra các giải pháp khắc phục.
4. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
* Về mục đích:
Luận văn nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân.
* Về nhiệm vụ của luận văn:
- Phân tích cơ sở lý luận của việc áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án đối với các tranh chấp quyền sử dụng đất. Dưới góc độ lý luận Mác - Lênin về Nhà nước pháp luật, luận văn nêu khái niệm, đặc điểm, quy trình áp dụng pháp luật, tiêu chí đánh giá và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân.
- Đánh giá chất lượng áp dụng pháp luật trong quá trình giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân từ năm 2000 đến năm 2005, rút ra những ưu điểm, thành tựu đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó.
- Đề xuất và luận chứng những quan điểm, giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận:
Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật, các quan điểm đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về tăng cường pháp chế, xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân đặc biệt là các quan điểm của Đảng chỉ đạo về cải cách tư pháp.
* Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng các phương pháp của triết học duy vật biện chứng, duy vật lịch sử Mác xít, trong đó chú trọng các phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp lịch sử cụ thể. Ngoài ra còn sử dụng các phương pháp của các bộ môn khoa học khác như thống kê, so sánh.
6. Những đóng góp của luận văn
Luận văn phân tích khái niệm, đặc điểm, quy trình áp dụng pháp luật, xác định tiêu chí đánh giá và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng áp dụng pháp luật trong việc xét xử của Tòa án nhân dân nói chung và trong việc giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân nói riêng.
Đánh giá thực trạng chất lượng áp dụng pháp luật trong việc giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân.
Đề xuất giải pháp phù hợp thực tiễn hiện nay nhằm nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật của Tòa án nhân dân trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất.
7. Ý nghĩa của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần bổ sung và phát triển lý luận phục vụ yêu cầu thực tiễn của việc không ngừng nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử nói chung và trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân nói riêng trong công cuộc cải cách tư pháp hiện nay. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tư liệu tham khảo phục vụ cho công tác nghiên cứu giảng dạy khoa học pháp lý nói chung và đào tạo chức danh Tư pháp nói riêng. Nội dung của luận văn cũng có thể góp phần xây dựng kỹ năng nghề nghiệp của người Thẩm phán, kỹ năng nghiên cứu hồ sơ, đặc biệt là đối với các Thẩm phán dân sự, giải quyết các vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất và các vụ án có liên quan đến tranh chấp quyền sử dụng đất.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương, 7 tiết.
119 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2673 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân ở nước ta hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng−êi ®ang sö dông ®Êt ®· tù lÊn chiÕm
tr−íc ngµy LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993 cã hiÖu lùc. §èi víi c¸c tr−êng hîp nµy,
93
Tßa ¸n ph¶i c¨n cø HiÕn ph¸p n¨m 1980, HiÕn ph¸p n¨m 1992 vµ §iÒu 1,
§iÒu 16 vµ §iÒu 18 LuËt ®Êt ®ai n¨m 1987, §iÒu 2 LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993 vµ
kho¶n 3 §iÒu 4, kho¶n 4, §iÒu 5, kho¶n 2, §iÒu 9, §iÒu 10 LuËt ®Êt ®ai n¨m
2003 ®Ó xö lý theo h−íng:
Trong tr−êng hîp chñ ®Êt cã kª khai vµ ®øng tªn trong sæ ®Þa chÝnh vµ
®· ®−îc c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông
®Êt cho chñ cò theo ®óng tr×nh tù thñ tôc do ph¸p luËt quy ®Þnh, ®ång thêi viÖc
cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®ã lµ cã c¨n cø ph¸p luËt, hîp ph¸p,
cßn ng−êi ®ang sö dông ®Êt kh«ng kª khai, kh«ng ®øng tªn trong sæ ®Þa chÝnh,
kh«ng ®−îc c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö
dông ®Êt th× Tßa ¸n c«ng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho bªn ®· ®−îc cÊp giÊy
chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt.
Trong tr−êng hîp chñ cò kh«ng kª khai ®øng tªn trong sæ ®Þa chÝnh
kh«ng thùc hiÖn quyÒn qu¶n lý, sö dông cña chñ sö dông ®Êt; cßn ng−êi ®ang
sö dông ®Êt ®· kª khai, ®¨ng ký, ®øng tªn trong sæ ®Þa chÝnh vµ ®−îc c¬ quan
nhµ n−íc cã thÈm quyÒn cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt theo ®óng
quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Êt ®ai vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan th×
Tßa ¸n cÇn b¸c yªu cÇu ®ßi ®Êt cña chñ ®Êt cò vµ c«ng nhËn quyÒn sö dông
®Êt hîp ph¸p cho ng−êi ®· ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt.
§èi víi tr−êng hîp c¶ hai bªn (chñ ®Êt cò vµ ng−êi ®ang sö dông ®Êt)
®Òu ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt theo ph¸p luËt ®Êt ®ai (cÊp
trïng nhau), nay c¸c bªn tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt, th× Tßa ¸n c¨n cø thêi
gian sö dông ®Êt, ®ång thêi thu thËp c¸c tµi liÖu, chøng cø vÒ viÖc thùc hiÖn thñ
tôc kª khai, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, c¨n cø ph¸p lý ®Ó ®−îc cÊp
giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ cÇn l−u ý hái thªm ý kiÕn cña c¬ quan
cã thÈm quyÒn ®· cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, ®Ó lµm râ tr−êng
hîp nµo ñy ban nh©n d©n ®· cÊp giÊy quyÒn chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt lµ
94
®óng ph¸p luËt, ®Ó tõ ®ã c«ng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho bªn ®· ®−îc cÊp
giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p.
§èi víi tr−êng hîp ch−a bªn nµo ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö
dông ®Êt, nh−ng trong qu¸ tr×nh sö dông, ng−êi sö dông ®Êt cã kª khai, ®−îc
®øng tªn trong sæ ®¨ng ký ruéng ®Êt, sæ ®Þa chÝnh vµ hä ®ang qu¶n lý, sö dông
®Êt liªn tôc tõ khi cã LuËt ®Êt ®ai 1987 ®Õn nay, chñ ®Êt cò kh«ng kª khai th×
nªn t¹m giao quyÒn sö dông ®Êt cho bªn ®ang sö dông ®Êt nh»m b¶o ®¶m æn
®Þnh cuéc sèng s¶n xuÊt cho bªn ®ang sö dông ®Êt. NÕu c¶ hai bªn ®Òu kh«ng
kª khai, kh«ng ®øng tªn trong sæ ®¨ng ký ruéng ®Êt, sæ ®Þa chÝnh vµ còng
kh«ng cã bÊt kú giÊy tê g× kh¸c theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, 2, 5 §iÒu 50 LuËt
®Êt ®ai n¨m 2003 th× khi cã tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt thuéc thÈm quyÒn
gi¶i quyÕt cña ñy ban nh©n d©n.
VÊn ®Ò thø n¨m: cïng víi viÖc t¨ng c−êng h−íng dÉn, gi¶i thÝch kÞp
thêi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, ph¸p lÖnh cÇn coi träng c«ng t¸c tæng kÕt kinh
nghiÖm xÐt xö ®Ó ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña Tßa ¸n s¸t thùc tiÔn h¬n.
Mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao vµ
Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh ®· ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh lµ tæng kÕt kinh nghiÖm
xÐt xö cña c¸c Tßa ¸n, cô thÓ: Héi ®ång ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao
vµ ñy ban ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc thùc
hiÖn. Tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö vµ tæng kÕt viÖc ¸p dông ph¸p luËt trong
qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n theo tõng chuyªn ®Ò nhÊt ®Þnh hoÆc ®−êng lèi xÐt
xö mét lo¹i tranh chÊp nhÊt ®Þnh. ViÖc tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö lµ viÖc
tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh ¸p dông ph¸p luËt ®Ó ban hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh
cña Tßa ¸n nh©n d©n vµ h×nh thµnh nh÷ng quan ®iÓm lý luËn, nh÷ng h−íng
dÉn chung ®−îc ®óc kÕt tõ thùc tiÔn ¸p dông ph¸p luËt. MÆt kh¸c tæng kÕt
kinh nghiÖm xÐt xö bao gåm c¶ viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ kü n¨ng nghiªn cøu hå
s¬, tµi liÖu vô ¸n cña ThÈm ph¸n vµ héi thÈm Tßa ¸n. C«ng t¸c nµy gióp ngµnh
Tßa ¸n nh©n d©n t×m ra nguyªn nh©n xÐt xö ®óng ph¸p luËt vµ nguyªn nh©n
95
sai lÇm khi ¸p dông quy ph¹m ph¸p luËt, nguyªn nh©n lùa chän nhÇm quy
ph¹m ph¸p luËt hoÆc ¸p dông kh«ng ®óng quy ph¹m ph¸p luËt tè tông d©n sù
trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n dÉn ®Õn hËu qu¶ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh bÞ c¶i söa,
huû. Do vËy, cã tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö c¸c ThÈm ph¸n, Héi thÈm nh©n
d©n míi cã kinh nghiÖm trong viÖc ¸p dông quy ph¹m ph¸p luËt trong qu¸
tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n. Qua c«ng t¸c nµy c¸c ThÈm ph¸n cã nh÷ng bµi häc bæ
Ých ®Ó n©ng cao kü n¨ng ¸p dông ph¸p luËt tr¸nh ®−îc ¸n oan sai.
Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn chóng ta thÊy viÖc tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt
xö, ®Æc biÖt lµ tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö theo chuyªn ®Ò cã ý nghÜa rÊt quan
träng vÒ mÆt lý luËn, thùc tiÔn trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng xÐt xö
nãi chung vµ chÊt l−îng gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt nãi riªng.
HiÖn nay ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n ®· thùc hiÖn viÖc t¨ng thÈm quyÒn
cho c¸c Tßa ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn lµ chñ tr−¬ng hoµn toµn ®óng cña §¶ng vµ
Nhµ n−íc ta. Cã nh− vËy Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao míi cã ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt
tËp trung vµo c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m ®èc xÐt xö, tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö
vµ h−íng dÉn thèng nhÊt ¸p dông ph¸p luËt trong toµn ngµnh. Thùc tiÔn c«ng
t¸c ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n cho thÊy tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö cña Tßa ¸n
nh©n d©n cã ý nghÜa v« cïng quan träng.
3.2.3. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n
3.2.3.1. N©ng cao phÈm chÊt chÝnh trÞ, phÈm chÊt ®¹o ®øc cho ®éi
ngò ThÈm ph¸n, ThÈm tra viªn - lùc l−îng chñ yÕu thùc hiÖn ho¹t ®éng ¸p
dông ph¸p luËt trong viÖc xÐt xö c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt
NghÞ quyÕt sè 49-NQT¦ ngµy 2-6-2005 vÒ "chiÕn l−îc c¶i c¸ch t−
ph¸p ®Õn n¨m 2020" ®· chØ râ: "§éi ngò c¸n bé t− ph¸p, bæ trî t− ph¸p cßn
thiÕu tr×nh ®é nghiÖp vô vµ b¶n lÜnh chÝnh trÞ cña mét bé phËn c¸n bé cßn
yÕu, thËm chÝ mét sè c¸n bé sa sót vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ tr¸ch nhiÖm nghÒ
nghiÖp" [6].
96
Chñ tÞch NguyÔn Minh TriÕt, t¹i buæi täa ®µm vµ lµm viÖc víi Tßa ¸n
nh©n d©n tèi cao ngµy 6-9-2006 ®· nhÊn m¹nh:
Ngµnh Tßa ¸n cÇn tËp trung n©ng cao chÊt l−îng xÐt xö, ph¶i
b¶o ®¶m kh¸ch quan, nghiªm minh. C¸n bé thÈm ph¸n ph¶i tËn tôy,
v÷ng vµng. Tæ chøc tranh tông t¹i tßa ph¶i b¶o ®¶m d©n chñ, l¾ng
nghe ý kiÕn ®Ó tõ ®ã cã ph¸n quyÕt nghiªm minh, ®óng ph¸p luËt.
Ngµnh Tßa ¸n ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n néi cém ®−îc d−
luËn x· héi quan t©m, ®Æc biÖt lµ c¸c vô ¸n tham nhòng [30].
Sè l−îng, chÊt l−îng ®éi ngò ThÈm ph¸n lu«n lµ vÊn ®Ò mµ §¶ng, Nhµ
n−íc vµ x· héi quan t©m. Cïng víi viÖc t¨ng c−êng vÒ tæ chøc, ®éi ngò c¸n
bé, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò ThÈm ph¸n cña ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n lu«n ®−îc bæ
sung vµ lín m¹nh. Tõ chç cßn Ýt vÒ sè l−îng vµ bÊt cËp vÒ tr×nh ®é chuyªn
m«n nghiÖp vô, ®Õn nay ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n ®· ®−îc ñy ban Th−êng vô
quèc héi phª duyÖt tæng biªn chÕ lµ 12.339 c¸n bé, trong ®ã cã 5.069 ThÈm
ph¸n. Trong ®ã tr×nh ®é ®éi ngò ThÈm ph¸n, c¸n bé Tßa ¸n ngµy ®−îc n©ng
cao. HiÖn nay Tßa ¸n nh©n d©n cã h¬n 200 ng−êi cã tr×nh ®é trªn ®¹i
häc,nh÷ng c¸n bé lµm c«ng t¸c chuyªn m«n nghiÖp vô phÇn lín ®Òu cã tr×nh
®é ®¹i häc LuËt. Cïng víi viÖc chó träng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp
vô cho c¸c c¸n bé trong toµn ngµnh, ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n chó träng ®Õn c«ng
t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ, t− t−ëng ®¹o ®øc, lèi sèng cho c¸n bé Tßa ¸n. Toµn
ngµnh Tßa ¸n hiÖn nay cã kho¶ng 1.000 ng−êi cã tr×nh ®é cö nh©n, lý luËn
chÝnh trÞ hoÆc cao cÊp lý luËn chÝnh trÞ [39]. Trong 6 th¸ng n¨m 2006 c¸c Tßa
¸n ®· tuyÓn dông ®−îc 216 c¸n bé vµ bæ nhiÖm ®−îc 151 ThÈm ph¸n (trong
®ã cã 43 ThÈm ph¸n cÊp tØnh, 102 ThÈm ph¸n cÊp huyÖn, 6 ThÈm ph¸n Tßa
¸n qu©n sù qu©n khu vµ khu vùc). §éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o Tßa ¸n nh©n d©n
c¸c cÊp còng ®−îc tiÕp tôc cñng cè, kiÖn toµn… §· bæ nhiÖm míi 25 ch¸nh ¸n
vµ 42 phã ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n ®Þa ph−¬ng. C¸c Tßa ¸n nh©n d©n ®· thùc
hiÖn ®óng quy tr×nh bæ nhiÖm c¸n bé, ®Æc biÖt ®· phèi hîp chÆt chÏ víi cÊp ñy
97
®¶ng, Héi ®ång nh©n d©n c¸c ®Þa ph−¬ng trong viÖc lùa chän nh©n sù, bæ
nhiÖm ThÈm ph¸n vµ l·nh ®¹o Tßa ¸n nh©n d©n c¸c ®Þa ph−¬ng. Tßa ¸n nh©n
d©n tèi cao phèi hîp chÆt chÏ víi Bé T− ph¸p chiªu sinh ®µo t¹o nghiÖp vô xÐt
xö cho 400 häc viªn ®Ó t¹o nguån bæ nhiÖm ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n c¸c
cÊp [42].
Tr×nh ®é nhËn thøc chÝnh trÞ, ý thøc gi¸c ngé chÝnh trÞ cña ThÈm ph¸n
cã vai trß quan träng trong h×nh thµnh nh©n c¸ch cña ng−êi ThÈm ph¸n. ViÖc
thÊm nhuÇn chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ Minh gióp ng−êi ThÈm
ph¸n cã mét thÕ giíi quan khoa häc, nh©n sinh quan céng s¶n. LËp tr−êng t−
t−ëng v÷ng vµng, b¶n lÜnh chÝnh trÞ s©u s¾c lµ tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c ®¶m b¶o cho
ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña ng−êi ThÈm ph¸n khi xÐt xö ®óng víi ®−êng
lèi cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc. Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n, b¶n
lÜnh chÝnh trÞ gióp cho ng−êi ThÈm ph¸n c©n nh¾c, lùa chän c¸c v¨n b¶n ph¸p
luËt phï hîp, gióp ng−êi ThÈm ph¸n can ®¶m g¹t bá mäi c¸m dç vÒ tinh thÇn,
vËt chÊt ®Ó "chØ tu©n theo ph¸p luËt". ý thøc chÝnh trÞ ë tr×nh ®é cao cña ng−êi
ThÈm ph¸n kh«ng chØ lµ nh©n tè ®Ó ®¶m b¶o c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®−îc ¸p
dông ®óng, chÝnh x¸c mµ cßn gióp ng−êi ThÈm ph¸n cã ®−îc b¶n lÜnh ®Ó xö
lý t×nh huèng mét c¸ch linh ho¹t, th«ng minh. Do vËy, mét trong nh÷ng tiªu
chuÈn cña ng−êi ThÈm ph¸n, héi thÈm lµ "trung thµnh víi Tæ quèc vµ HiÕn
ph¸p n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam".
§¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ c¬ së quan träng t¹o nªn nh©n c¸ch ng−êi ThÈm
ph¸n, x¸c lËp chç ®øng cña ng−êi ThÈm ph¸n trong x· héi. §¹o ®øc, phÈm
chÊt cña ng−êi ThÈm ph¸n bao gåm ®øc tÝnh trung thùc, th¼ng th¾n, lßng nh©n
¸i, sù dòng c¶m, tÝnh c«ng b»ng, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, sù tù tin, d¸m nghÜ, d¸m
lµm. Theo B¸c Hå d¹y th× ®¹o ®øc c¸ch m¹ng bao gåm n¨m ®øc tÝnh tèt lµ: nh©n,
nghÜa, trÝ, dòng, liªm. Ng−êi ThÈm ph¸n häc tËp vµ lµm theo n¨m ®øc tÝnh nªu
trªn nh− lêi B¸c Hå d¹y sÏ cã ®ñ t− c¸ch, ®¹o ®øc vµ b¶n lÜnh chÝnh trÞ cÇn
thiÕt ®Ó phôc vô xÐt xö, phông sù Tæ quèc vµ nh©n d©n ngµy cµng tèt h¬n.
98
¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông
®Êt lµ viÖc xem xÐt tÝnh cã hîp ph¸p hay kh«ng hîp ph¸p cña c¸c chøng cø mµ
®−¬ng sù xuÊt tr×nh; tÝnh cã c¨n cø hay kh«ng cã c¨n cø trong b¶n ¸n, quyÕt
®Þnh cña Tßa ¸n cÊp d−íi. C¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh do ¸p dông ph¸p luËt ®óng
lu«n g¾n liÒn víi viÖc b¶o vÖ quyÒn con ng−êi, lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc vµ
c¸ nh©n, lîi Ých cña Nhµ n−íc. V× vËy, ng−êi ThÈm ph¸n ph¶i lµ ng−êi cã ®¹o
®øc, biÕt b¶o vÖ lÏ ph¶i, b×nh tÜnh, kh«n khÐo ®Êu tranh ®Ó x¸c ®Þnh sù thËt
kh¸ch quan cña vô ¸n, ®Êu tranh lµm râ mäi sù lõa läc dèi tr¸, mäi thñ ®o¹n
tinh vi ®Ó cã nh÷ng ph¸n quyÕt hîp t×nh, hîp lý, dóng ph¸p luËt. B¶n ¸n, quyÕt
®Þnh ph¶i cã lý, cã t×nh ®Ó mäi ng−êi "t©m phôc, khÈu phôc".
Ng−êi ThÈm ph¸n ph¶i kh«ng ngõng rÌn luyÖn n©ng cao ®¹o ®øc c¸ch
m¹ng "cÇn kiÖm, liªm chÝnh, chÝ c«ng, v« t−" ®Ó cã c¸i t©m trong s¸ng, b¶n
lÜnh v÷ng vµng khi xÐt xö, ®¸nh gi¸ c¸c chøng cø vµ c¸c t×nh tiÕt cña vô ¸n
mét c¸ch kh¸ch quan, toµn diÖn, chÝnh x¸c.
Trong thêi gian qua, ®éi ngò c¸n bé, ThÈm ph¸n ngµnh Tßa ¸n ®·
qu¸n triÖt s©u s¾c ý thøc chÝnh trÞ, phÈm chÊt ®¹o ®øc, quan ®iÓm lËp tr−êng,
hoµn thµnh nhiÖm vô ®−îc giao. Tuy nhiªn, vÉn cßn mét sè Ýt c¸n bé, ThÈm
ph¸n ch−a thÊm nhuÇn chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ Minh, ch−a
thùc hiÖn tèt lêi d¹y cña B¸c Hå. Tõ ®ã, dÉn ®Õn sa ng·, tho¸i hãa, biÕn chÊt,
vi ph¹m phÈm chÊt, ®¹o ®øc kû luËt c«ng vô vµ thËm chÝ vi ph¹m ph¸p luËt.
§Ó c«ng t¸c ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp
quyÒn sö dông ®Êt t¹i Tßa ¸n ®¹t chÊt l−îng, hiÖu qu¶ th× ®éi ngò c¸n bé,
ThÈm ph¸n, ThÈm tra viªn ngµnh Tßa ¸n ph¶i cã ý thøc chÝnh trÞ, phÈm chÊt
®¹o ®øc tèt, nhÊt lµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. Trong giai ®o¹n ®ang tiÕn hµnh c«ng
cuéc c¶i c¸ch t− ph¸p hiÖn nay, ®Ó thùc hiÖn tèt nh÷ng néi dung cña nghÞ
quyÕt 08/NQ-T¦ cña Bé ChÝnh trÞ, nhÊt lµ c«ng t¸c ¸p dông ph¸p luËt trong
xÐt xö ph¶i tæ chøc cho c¸n bé, ThÈm ph¸n häc tËp, nghiªn cøu c¸c chuyªn ®Ò
vÒ chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ Minh; qu¸n triÖt nghiªm tóc vµ
99
s©u réng mäi ®−êng lèi, chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ
n−íc, lÊy kÕt qu¶ häc tËp, nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ
Minh lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i c¸n bé. Thêi gian tíi,
ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n cÇn th−êng xuyªn lµm tèt c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ
t− t−ëng cho c¸n bé c«ng chøc trong ngµnh, ®Æc biÖt lµ viÖc triÓn khai, qu¸n
triÖt nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X vµ c¸c nghÞ quyÕt cña Bé
chÝnh trÞ vÒ c¶i c¸ch t− ph¸p nh»m n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, ý thøc tæ
chøc kû luËt ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, ®¬n vÞ vµ ThÈm
ph¸n. T¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý c¸n bé, ThÈm ph¸n cña Tßa ¸n c¸c cÊp.
3.2.3.2. §µo t¹o, båi d−ìng, n©ng cao h¬n n÷a nhËn thøc, n¨ng lùc,
tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho ThÈm ph¸n
ChÊt l−îng, hiÖu qu¶ nhiÖm vô ®−îc giao phô thuéc rÊt lín vµo n¨ng
lùc tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña mçi c¸n bé, ThÈm ph¸n ngµnh Tßa ¸n
nh©n d©n. V× vËy, ®Ó chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt ®−îc tèt th× båi d−ìng
chuyªn m«n, nghiÖp vô cho hä lµ nhiÖm vô hµng ®Çu. Bëi v×, ng−êi ThÈm
ph¸n dï ban ®Çu cã hiÓu biÕt réng, am hiÓu th× vÉn cø ph¶i th−êng xuyªn cËp
nhËt c¸c th«ng tin kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc ph¸p
luËt. Cã nh− vËy hä míi ®ñ tÇm ®Ó gi¶i quyÕt c«ng viÖc ®−îc giao. Trong ®iÒu
kiÖn giao l−u quèc tÕ më réng, ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp ch¾c
ch¾n sÏ ph¸t sinh nhiÒu lo¹i tranh chÊp míi, c«ng viÖc xÐt xö ngµy cµng t¨ng,
tÝnh chÊt vô viÖc ngµy cµng phøc t¹p th× tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò ThÈm ph¸n
ngµy cµng nÆng nÒ. V× vËy, nÕu ThÈm ph¸n kh«ng th−êng xuyªn ®−îc ®µo
t¹o, båi d−ìng nghiÖp vô ®Ó n©ng cao n¨ng lùc tr×nh ®é, kh«ng chó träng rÌn
luyÖn, tu d−ìng phÈm chÊt ®¹o ®øc th× sÏ kh«ng thÓ ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô
chÝnh trÞ ®−îc giao. Thùc tiÔn ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh
chÊp quyÒn sö dông ®Êt lu«n sinh ®éng vµ ®a d¹ng, phong phó, mçi vô ¸n lµ
mét quan hÖ ph¸p luËt, mét kiÓu tranh chÊp víi c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p
luËt ®−îc chän ®Ó ¸p dông kh¸c nhau. Èn chøa trong tõng hå s¬ vô ¸n lµ th©n
100
phËn cña nh÷ng con ng−êi ®ang chê sù ph¸n xÐt c«ng minh, cã t×nh, cã lý cña
ThÈm ph¸n. Bëi v× sù ph¸n xÐt nµy tuy kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn tÝnh m¹ng cña
hä nh−ng viÖc tuyªn mét b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh mét tµi s¶n lín cã
ph¶i lµ cña hä hay kh«ng? Mét lo¹i tµi s¶n ®Æc biÖt: quyÒn sö dông ®Êt v«
cïng quan träng. Do vËy, viÖc kh«ng ngõng n©ng cao kü n¨ng nghÒ nghiÖp,
vèn sèng thùc tiÔn kh«ng chØ gióp cho ng−êi ThÈm ph¸n hoµn thµnh tèt nhiÖm
vô mµ §¶ng, Nhµ n−íc vµ nh©n d©n giao phã mµ cßn ®Ó phôc vô tèt h¬n cho
con ng−êi, b¶o vÖ kÞp thêi, ®óng ph¸p luËt c¸c quyÒn cña c«ng d©n, quyÒn cña
con ng−êi mµ HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt cña n−íc ta ghi nhËn.
Thùc tÕ cho thÊy, ®éi ngò c¸n bé Tßa ¸n hiÖn nay cßn thiÕu, tr×nh ®é
chuyªn m«n nghiÖp vô vµ b¶n lÜnh chÝnh trÞ cña mét bé phËn c¸n bé c«ng
chøc cßn yÕu thËm chÝ cã nh÷ng c¸n bé sa sót vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ tr¸ch
nhiÖm nghÒ nghiÖp nªn ®· cã vi ph¹m kû luËt hoÆc vi ph¹m ph¸p luËt h×nh sù,
lµm ¶nh h−ëng kh«ng tèt ®Õn uy tÝn cña ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n
§Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc x©y dùng ®éi ngò ThÈm ph¸n ®ñ vÒ
sè l−îng, ®¶m b¶o vÒ chÊt l−îng Nhµ n−íc cÇn cã chÝnh s¸ch −u ®·i phï hîp
víi yªu cÇu c¶i c¸ch t− ph¸p nh− chÕ ®é tiÒn l−¬ng vµ phô cÊp cña ThÈm ph¸n;
c¸c chÕ ®é −u ®·i khi thi hµnh c«ng vô, chÕ ®é bæ nhiÖm thi tuyÓn vµ ®é tuæi
nghØ h−u cña ThÈm ph¸n. Nhµ n−íc cÇn nh×n nhËn ThÈm ph¸n lµ mét nghÒ
chø kh«ng ph¶i chØ ®¬n thuÇn lµ mét chøc danh ®−îc bæ nhiÖm vµ tõ ®ã x©y
dùng chÕ ®é bæ nhiÖm kh«ng theo nhiÖm kú nh− hiÖn ®ang lµm. MÆt kh¸c
Nhµ n−íc ph¶i b¶o ®¶m ®êi sèng vËt chÊt ®Çy ®ñ cho ®éi ngò ThÈm ph¸n ®Ó
t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tù vÖ cña hä tr−íc c¸m dç vËt chÊt. bµn vÒ vÊn ®Ò nµy,
nguyªn Bé tr−ëng Bé T− ph¸p NguyÔn §×nh Léc cho r»ng:
Mét ®Ò xuÊt rÊt ®¸ng ®−îc c©n nh¾c, thùc hiÖn lµ Nhµ n−íc
dµnh nh÷ng danh hiÖu cao quý cho ThÈm ph¸n tËn tôy, liªm chÝnh,
cã c«ng lao ®ãng gãp cho nÒn t− ph¸p ViÖt Nam nh− ThÈm ph¸n −u
tó, ThÈm ph¸n nh©n d©n. §ã lµ vÒ mÆt tinh thÇn, cßn vÒ mÆt vËt
101
chÊt, ph¶i tÝnh ®Õn n©ng cao ®êi sèng cho ThÈm ph¸n, chÝ Ýt cã møc
sèng trung b×nh cña x· héi [15].
Cïng víi sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n−íc vÒ c¸c chÕ ®é, chÝnh
s¸ch nh− ®· nªu trªn cho nghÒ nghiÖp mang tÝnh ®Æc thï nµy th× sù phÊn ®Êu,
rÌn luyÖn v−¬n lªn cña mçi ThÈm ph¸n míi lµ nh©n tè c¬ b¶n ®Ó quyÕt ®Þnh
kü n¨ng ¸p dông ph¸p luËt trong ho¹t ®éng xÐt xö nãi chung vµ trong viÖc gi¶i
quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt nãi riªng. §Ó thùc hiÖn viÖc n©ng cao
n¨ng lùc tr×nh ®é chuyªn m«n cho c¸n bé, ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n, tr−íc
m¾t cÇn tiÕp tôc kiÖn toµn tæ chøc, c¸n bé nhÊt lµ c¸c c¸n bé cã chøc danh t−
ph¸p. Lµm tèt c«ng t¸c rµ so¸t, quy ho¹ch, ®¸nh gi¸ c¸n bé ®Ó cã kÕ ho¹ch
®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô vµ sö dông c¸n bé mét c¸ch
hîp lý, hiÖu qu¶, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé Tßa ¸n trong s¹ch, v÷ng m¹nh.
Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c lu©n chuyÓn ®iÒu ®éng, biÖt ph¸i c¸n bé theo yªu cÇu
c«ng viÖc, lµm tèt c«ng t¸c t¹o nguån ThÈm ph¸n, ®æi míi c¬ chÕ tuyÓn chän
ThÈm ph¸n theo h−íng më réng bæ nhiÖm ThÈm ph¸n kh«ng chØ ®èi víi c¸c
c¸n bé ®ang c«ng t¸c trong ngµnh mµ cßn c¶ nh÷ng ng−êi lµ luËt gia, luËt s−
nÕu hä ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
3.2.3.3. Båi d−ìng, tæ chøc l¹i lùc l−îng Héi thÈm nh©n d©n ®Ó ®¸p
øng yªu cÇu n©ng cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt
c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt
NghÞ quyÕt 08-NQ/TW ngµy 02/01/2002 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ "mét sè
nhiÖm vô träng t©m c«ng t¸c t− ph¸p trong thêi gian tíi" ®· chØ râ "nghiªn cøu
hoµn thiÖn c¬ chÕ lùa chän, bÇu cö, båi d−ìng, qu¶n lý Héi thÈm nh©n d©n
nh»m ®Ò cao tr¸ch nhiÖm vµ vai trß cña Héi thÈm nh©n d©n trong xÐt xö" [7].
Thùc tÕ c«ng t¸c ngµnh Tßa ¸n trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy bªn c¹nh viÖc
quan t©m x©y dùng ®éi ngò c¸n bé, ThÈm ph¸n ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n, ®éi
ngò Héi thÈm nh©n d©n còng kh«ng ngõng ®−îc cñng cè. C¸c Tßa ¸n ®· tÝch
cùc phèi hîp víi c¸c c¬ quan cã liªn quan ®Ó lùa chän nh÷ng vÞ Héi thÈm
102
nh©n d©n cã tr×nh ®é ph¸p lý vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc, chÝnh trÞ ®Ó tham gia ho¹t
®éng xÐt xö. Theo b¸o c¸o tæng kÕt ngµnh Tßa ¸n n¨m 2005 sè l−îng héi
thÈm nh©n d©n trong toµn ngµnh ®· lµ 13610 ng−êi. Ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n
còng rÊt quan t©m thùc hiÖn tèt c¸c chÕ ®é ®èi víi Héi thÈm nh− trang phôc,
chÕ ®é, chÝnh s¸ch, tµi liÖu vµ ®Æc biÖt chó träng tíi c«ng t¸c tËp huÊn chuyªn
s©u nghiÖp vô. Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh ®· båi d−ìng kiÕn thøc ph¸p luËt vµ
b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho c¸c Héi thÈm nh©n d©n thùc hiÖn nhiÖm
vô xÐt xö ®−îc giao. Nh×n chung, ®éi ngò Héi thÈm Tßa ¸n nh©n d©n ®ang cã
nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc vµo c«ng t¸c xÐt xö cña c¸c Tßa ¸n ®Þa ph−¬ng [37].
§Ó t¨ng c−êng chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Héi thÈm Tßa ¸n
nh©n d©n trong t×nh h×nh míi th× viÖc nghiªn cøu vµ x©y dùng mét tæ chøc ®Ó
Héi thÈm nh©n d©n tËp hîp thµnh mét tæ chøc nhÊt ®Þnh ®Ó hä th−êng xuyªn
häc tËp, trao ®æi kinh nghiÖm xÐt xö, häc tËp n©ng cao tr×nh ®é kü n¨ng xÐt xö
c¸c vô ¸n. Tæ chøc nµy th−êng xuyªn ®−îc nh÷ng ng−êi cã kinh nghiÖm xÐt
xö ë c¸c tßa chuyªn tr¸ch Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao tËp huÊn chuyªn s©u nghiÖp
vô gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt; båi d−ìng kiÕn thøc ph¸p luËt
vÒ viÖc ¸p dông c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ®ã.
Trong t×nh h×nh hiÖn nay, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai t−¬ng ®èi nhiÒu,
chång chÐo vµ cã nh÷ng v¨n b¶n m©u thuÉn nhau nÕu ng−êi héi thÈm kh«ng
am hiÓu ph¸p luËt, kh«ng ®−îc cËp nhËt c¸c v¨n b¶n th× rÊt khã kh¨n cho viÖc
lùa chän vµ ¸p dông v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vµo gi¶i quyÕt vô ¸n. MÆt
kh¸c, c¸c héi thÈm nh©n d©n cÇn ph¶i ®−îc tranh bÞ kiÕn thøc ph¸p lý vÒ tr×nh
tù tè tông d©n sù, kü n¨ng thÈm vÊn c¸c ®−¬ng sù t¹i phiªn tßa. V× vËy, ®Ó
thùc hiÖn viÖc n©ng cao kh«ng ngõng chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt vµo viÖc
gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt cho héi thÈm nh©n d©n cÇn cã
mét tæ chøc thÝch hîp ®Ó c¸c héi thÈm nh©n d©n ®−îc sinh ho¹t, häc tËp.
MÆt kh¸c, cÇn quan t©m ®Õn tr×nh ®é nhËn thøc ph¸p luËt cña Héi
thÈm Tßa ¸n nh©n d©n bªn c¹nh viÖc coi träng c¸c tiªu chuÈn kh¸c gièng nh−
103
yªu cÇu ®èi víi ThÈm ph¸n. ChØ khi nµo ng−êi Héi thÈm Tßa ¸n nh©n d©n cã
tr×nh ®é nhËn thøc ph¸p lý cÇn thiÕt ®Ó chñ ®éng trong viÖc xÐt hái, nghÞ ¸n ®Ó
cïng lùa chän, ¸p dông c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vµo gi¶i quyÕt c¸c vô
¸n liªn quan ®Õn quyÒn sö dông ®Êt, cïng víi ThÈm ph¸n ban hµnh c¸c b¶n
¸n, quyÕt ®Þnh thÊu t×nh ®¹t lý, ®óng ph¸p luËt th× ng−êi Héi thÈm nh©n d©n
míi thùc sù "ngang quyÒn víi ThÈm ph¸n". Víi t− c¸ch lµ mét thµnh viªn
trong Héi ®ång xÐt xö, ng−êi Héi thÈm nh©n d©n cã ®Çy ®ñ kiÕn thøc ph¸p
luËt cÇn thiÕt sÏ kh«ng lóng tóng, bÞ ®éng theo ý kiÕn ThÈm ph¸n. Trong t×nh
h×nh hiÖn nay, vÊn ®Ò ¸p dông ph¸p luËt trong ho¹t ®éng xÐt xö nãi chung vµ
trong viÖc ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö
dông ®Êt nãi riªng ®ang ®−îc §¶ng, Nhµ n−íc vµ nh©n d©n ®Æc biÖt quan t©m.
ThÈm ph¸n, Héi thÈm Tßa ¸n nh©n d©n lµ hai chøc danh gi÷ vai trß chñ thÓ
tiÕn hµnh c¸c quy tr×nh ¸p dông ph¸p luËt l¹i cµng ®−îc Nhµ n−íc vµ x· héi
quan t©m. Do ®ã, viÖc n©ng cao vµ coi träng tr×nh ®é ph¸p lý cña Héi thÈm
nh©n d©n lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong qu¸ tr×nh
n©ng cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt.
3.2.3.4. T¨ng c−êng ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cho c¸c Tßa ¸n nh©n d©n,
hoµn thiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé, ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n
§Ó n©ng cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c
tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt t¹i Tßa ¸n nh©n d©n th× viÖc t¨ng c−êng ®iÒu
kiÖn, c¬ së vËt chÊt lµ yªu cÇu cÊp thiÕt trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trong nh÷ng
n¨m qua, cïng víi sù lín m¹nh kh«ng ngõng cña ®éi ngò c¸n bé, c¬ së vËt
chÊt ®iÒu kiÖn ph−¬ng tiÖn lµm viÖc cña c¸c Tßa ¸n còng ®· ®−îc tõng b−íc
t¨ng c−êng. Tõ chç ®iÒu kiÖn ph−¬ng tiÖn lµm viÖc cña Tßa ¸n cßn hÕt søc khã
kh¨n, nhiÒu Tßa ¸n cßn ®i thuª, m−în trô së hoÆc trô së kh«ng ®¸p øng ®−îc
yªu cÇu nhiÖm vô th× nay hÇu hÕt c¸c Tßa ¸n ®· cã trô së æn ®Þnh.
Trong ph¹m vi kinh phÝ ®−îc cÊp, Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao
®· ®¶m b¶o chi ®óng, chi ®ñ cho ho¹t ®éng chuyªn m«n nghiÖp vô
104
cña ngµnh, ®¶m b¶o thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi
c¸n bé, c«ng chøc, ®ång thêi tiÕp tôc ®Çu t− x©y dùng míi trô së
cho 68 Tßa ¸n nh©n d©n ®Þa ph−¬ng vµ më réng c¶i t¹o trô së cho 98
®¬n vÞ (cã 62 Tßa ¸n cÊp huyÖn ®−îc ®Çu t− x©y dùng trô së vµ 90
®¬n vÞ ®−îc ®Çu t− c¶i t¹o më réng trô së). C¸c ®iÒu kiÖn, ph−¬ng
tiÖn lµm viÖc cña c¸c Tßa ¸n c¸c cÊp còng ®−îc tiÕp tôc bæ sung,
trang bÞ thªm nh− m¸y vi tÝnh, m¸y photocopy, xe m¸y.... mµ träng
t©m lµ tËp trung cho c¸c Tßa ¸n cÊp huyÖn, nhÊt lµ nh÷ng ®¬n vÞ ®·
®−îc t¨ng thÈm quyÒn xÐt xö vÒ h×nh sù, d©n sù [42].
Tõng b−íc trang bÞ ®Çy ®ñ ph−¬ng tiÖn ®Ó c¸n bé ThÈm ph¸n ngµnh
Tßa ¸n nh©n d©n øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo c«ng t¸c chuyªn m«n vµ
ho¹t ®éng qu¶n lý. Thùc tÕ cho thÊy, víi kinh phÝ ®−îc cÊp nh− hiÖn nay, c¸c
Tßa ¸n ph¶i hÕt søc tiÕt kiÖm míi cã thÓ ®¶m b¶o hoµn thµnh nhiÖm vô.
Chóng t«i nghÜ mÆc dï ®· ®−îc Nhµ n−íc quan t©m nh−ng ngµnh Tßa ¸n nh©n
d©n vÉn cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vÒ c¬ së vËy chÊt còng nh− ph−¬ng tiÖn
lµm viÖc. V× vËy, ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt trong xÐt xö còng bÞ ¶nh h−ëng
nhÊt ®Þnh. C¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ch−a ®Õn ®−îc tõng ThÈm tra viªn,
tõng ThÈm ph¸n. ViÖc lËp hå s¬, thèng kª vµ l−u tr÷ c¸c tµi liÖu v¨n b¶n vÒ ®Êt
®ai theo ph−¬ng ph¸p thñ c«ng nªn kh«ng ®¸p øng yªu cÇu cËp th«ng tin ngµy
cµng ®a d¹ng, phøc t¹p nh− hiÖn nay. V× vËy, trong viÖc t¨ng c−êng c¬ së vËt
chÊt, ph−¬ng tiÖn cho c«ng t¸c xÐt xö, Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao cÇn lµm tèt
nh÷ng viÖc sau:
- HiÖn ®¹i hãa c¸c ph−¬ng tiÖn lµm viÖc vµ c¬ së vËt chÊt phôc vô cho
c«ng t¸c cña c¸n bé, ThÈm ph¸n ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n. Nhµ n−íc cÇn cã
quy ®Þnh cô thÓ viÖc cÊp ph¸t tµi liÖu, v¨n b¶n ph¸p luËt cho tõng ThÈm ph¸n,
tiÕn tíi trang bÞ cho mçi ThÈm ph¸n mét m¸y tÝnh c¸ nh©n vµ phÇn mÒm l−u
tr÷ v¨n b¶n ph¸p luËt ®Ó cËp nhËt kÞp thêi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ thùc hiÖn
viÖc l−u tr÷, cËp nhËt th«ng tin ®Ó ¸p dông ph¸p luËt ®−îc chÝnh x¸c.
105
- T¨ng c−êng cÊp ph¸t tµi liÖu, s¸ch b¸o t¹p chÝ chuyªn ngµnh vÒ khoa
häc ph¸p lý cho c¸n bé, ThÈm ph¸n, nhÊt lµ c¸c tµi liÖu chuyªn s©u vÒ ®Êt ®ai
®Ó cho hä vËn dông trong thùc tiÔn xÐt xö.
- §Çu t− x©y dùng vµ tõng b−íc hiÖn ®¹i hãa trang thiÕt bÞ lµm viÖc
nh− c¬ së, vËt chÊt, trang thiÕt bÞ lµm viÖc cña ThÈm ph¸n, t¹o ra sù trang
nghiªm, tin t−ëng vµo c«ng lý cho nh©n d©n khi ®Õn tiÕp xóc, lµm viÖc.
Bªn c¹nh viÖc t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt, ph−¬ng tiÖn lµm viÖc, Nhµ
n−íc còng cÇn chó träng ®Õn viÖc hoµn thiÖn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi
c¸n bé, ThÈm ph¸n ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n. Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, ThÈm
tra viªn, ThÈm ph¸n ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n còng ®· ®−îc Nhµ n−íc quan
t©m. ThÈm ph¸n, ThÈm tra viªn ®· cã thang bËc l−¬ng riªng, ®−îc h−ëng phô
cÊp tr¸ch nhiÖm vµ c¸c phô cÊp kh¸c song nh×n chung chÕ ®é ®èi víi c¸n bé
ThÈm ph¸n ngµnh Tßa ¸n, vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp. Thùc tÕ cho thÊy cã nhiÒu
ThÈm ph¸n cã n¨ng lùc, tr×nh ®é, cã t− c¸ch phÈm chÊt tèt nh−ng do ®iÒu kiÖn
khã kh¨n khi chØ sèng b»ng ®ång l−¬ng nªn ®· chuyÓn sang c«ng t¸c ë ngµnh
kh¸c. V× vËy, cÇn x©y dùng chÝnh s¸ch ®·i ngé tháa ®¸ng ®Ó c¸n bé, ThÈm
ph¸n yªn t©m c«ng t¸c, tr¸nh ®−îc c¸m dç cña c¬ chÕ thÞ tr−êng.
3.2.4. T¨ng c−êng c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t, kiÓm tra ho¹t ®éng
cña c¸c Tßa ¸n nh©n d©n
Trong ho¹t ®éng xÐt xö cña Tßa ¸n nh©n d©n, c«ng t¸c gi¸m s¸t kiÓm
tra ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc x©y dùng ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n, n©ng
cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt cña Tßa ¸n trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh
chÊp quyÒn sö dông ®Êt.
Gi¸m s¸t cña Quèc héi, ñy ban Th−êng vô quèc héi, Héi ®ång d©n téc
vµ c¸c ñy ban cña Quèc héi, c¸c §oµn ®¹i biÓu Quèc héi, c¸c ®¹i biÓu Quèc
héi: gi¸m s¸t cña Héi ®ång nh©n d©n, Th−êng trùc Héi ®ång nh©n d©n c¸c
cÊp: gi¸m s¸t cña MÆt trËn tæ quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn: gi¸m
106
s¸t cña quÇn chóng nh©n d©n vµ c¸c c¬ quan c«ng luËn lµ c¸c h×nh thøc gi¸m
s¸t cã t¸c dông tèt ®èi víi viÖc n©ng cao chÊt l−îng cña ho¹t ®éng t− ph¸p nãi
chung vµ chÊt l−îng ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c
tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt ®ai nãi riªng.
Gi¸m s¸t cña Quèc héi ®èi víi ho¹t ®éng xÐt xö cña Tßa ¸n nh©n d©n
®−îc th«ng qua viÖc chÊt vÊn vµ tr¶ lêi chÊt vÊn cña ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n
tèi cao vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xÐt xö cña Tßa ¸n nh©n d©n.
Ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña ñy ban Th−êng vô Quèc héi, Héi ®ång d©n téc, c¸c
ñy ban cña Quèc héi, §oµn ®¹i biÓu Quèc héi vµ ®¹i biÓu Quèc héi ®èi víi
ho¹t ®éng xÐt xö cña Tßa ¸n nh©n d©n ®−îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c ch−¬ng
tr×nh gi¸m s¸t hµng n¨m hoÆc ®ét xuÊt nh»m ®¶m b¶o chÊt l−îng ¸p dông
ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt, h¹n chÕ ®Õn
møc thÊp nhÊt t×nh tr¹ng ¸p dông sai ph¸p luËt dÉn ®Õn b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh sai,
kh«ng b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c ®−¬ng sù. Qua ho¹t ®éng
gi¸m s¸t, c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt
cña Tßa ¸n nh©n d©n c¸c cÊp kh«ng cã c¨n cø ®· bÞ hñy, söa kÞp thêi. MÆt
kh¸c vai trß kiÓm s¸t ho¹t ®éng xÐt xö cña ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n trong qu¸
tr×nh xÐt xö cña Tßa ¸n nh©n d©n lµ ho¹t ®éng kiÓm tra,gi¸m s¸t trùc tiÕp cô
thÓ cña mét c¬ quan cã chøc n¨ng ®Æc biÖt ®−îc ph¸p luËt giao quyÒn ®¶m
b¶o tÝnh ph¸p chÕ vµ tÝnh thèng nhÊt cña ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt. Trong
qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n, kiÓm s¸t viªn gi¸m s¸t ho¹t ®éng xÐt xö viÖc tu©n
theo ph¸p luËt vµ viÖc xÐt xö cña Tßa ¸n. Tõ ho¹t ®éng nµy, c¸c vi ph¹m, sai
sãt trong viÖc ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö
dông ®Êt ®−îc ph¸t hiÖn kÞp thêi.
Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l−îng xÐt xö cña Tßa ¸n
nh©n d©n chÝnh lµ Tßa ¸n ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra ho¹t ®éng cña m×nh. T¹i
b¸o c¸o tæng kÕt ngµnh Tßa ¸n n¨m 2005, Ch¸nh ¸n NguyÔn V¨n HiÖn ®·
nªu râ:
107
TËp trung gi¶i quyÕt ®óng vµ kÞp thêi ®¬n khiÕu n¹i, tè c¸o,
®¬n ®Ò nghÞ gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm, −u tiªn gi¶i quyÕt tr−íc ®èi
víi c¸c ®¬n khiÕu n¹i bøc xóc kÐo dµi hoÆc c¸c ®¬n liªn quan tíi
b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¾p hÕt thêi h¹n gi¸m ®èc thÈm, t¨ng c−êng ho¹t
®éng kiÓm tra, gi¸m ®èc viÖc xÐt xö cña Tßa ¸n cÊp trªn ®èi víi c¸c
Tßa ¸n cÊp d−íi ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn, uèn n¾n nh÷ng sai sãt vÒ
nghiÖp vô hoÆc kh¸ng nghÞ vµ xÐ xö gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm ®èi víi
c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt nh−ng cã sai lÇm
nghiªm träng [37].
Thñ tôc gi¸m ®èc thÈm ®−îc quy ®Þnh trong Bé luËt tè tông d©n sù lµ
viÖc kiÓm tra tÝnh cã c¨n cø, tÝnh hîp ph¸p cña b¶n ¸n quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc
ph¸p luËt. Khi ph¸t hiÖn c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p luËt nh−ng v×
nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau trong ®ã cã nguyªn nh©n do ¸p dông sai ph¸p luËt
dÉn tíi thiÕu sãt vµ sai lÇm trong b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh th× ng−êi cã thÈm quyÒn
kh¸ng nghÞ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®ã. Qua thùc tiÔn gi¸m ®èc thÈm cho thÊy viÖc
kh¸ng nghÞ vµ viÖc xÐt xö theo tr×nh tù gi¸m ®èc thÈm cã khi ch−a nhÊt qu¸n vÒ
quan ®iÓm, tiªu chÝ ®¸nh gi¸ sai lÇm cña c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc
ph¸p luËt. §iÒu nµy dÉn ®Õn cã nh÷ng tr−êng hîp cã vô ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi
cao cã v¨n b¶n tr¶ lêi ®−¬ng sù ¸n sù lµ ¸n xö ®óng, nh−ng sau ®ã l¹i kh¸ng nghÞ
hoÆc cã tr−êng hîp cã kh¸ng nghÞ nh−ng kh¸ng nghÞ ®· kh«ng ®−îc Héi ®ång
gi¸m ®èc thÈm chÊp nhËn. ThËm chÝ cã tr−êng hîp sau khi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh
d©n sù cña Tßa ¸n cÊp d−íi ®· xÐt xö theo ®óng h−íng dÉn cña QuyÕt ®Þnh gi¸m
®èc thÈm nh−ng sau ®ã l¹i bÞ kh¸ng nghÞ ng−îc l¹i víi kh¸ng nghÞ. §iÒu nµy
chøng tá chÊt l−îng kh¸ng nghÞ vµ chÊt l−îng b¶n ¸n, QuyÕt ®Þnh gi¸m ®èc thÈm
hiÖn nay ch−a cao. MÆt kh¸c, c¸c diÔn biÕn tranh chÊp d©n sù ®a d¹ng, phøc t¹p
vµ c¨ng th¼ng nhÊt lµ ®èi víi c¸c tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai. Trong khi ®ã viÖc tæng
kÕt, ®óc rót kinh nghiÖm vµ ban hµnh v¨n b¶n h−íng dÉn ch−a kÞp thêi, hoÆc cã
h−íng dÉn nh−ng kh«ng phï hîp víi thùc tiÔn. §©y lµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh
108
dÉn ®Õn vô ¸n tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt bÞ xÐt xö nhiÒu lÇn, qua nhiÒu cÊp
mµ vÉn kh«ng thuyÕt phôc ®−îc ®−¬ng sù, thËm chÝ cã nh÷ng vô ¸n ®· ®−îc xÐt
xö ë cÊp cao nhÊt lµ Héi ®ång ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao mµ ®−¬ng sù
vÉn khiÕu n¹i c¨ng th¼ng.
§Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m ®èc thÈm, cÇn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é
chuyªn m«n cho c¸c ThÈm ph¸n, ThÈm tra viªn, kiÓm s¸t viªn vµ c¸n bé ViÖn
kiÓm s¸t nh©n d©n lµm c«ng t¸c gi¸m ®èc thÈm.
QuyÕt ®Þnh gi¸m ®èc thÈm kh«ng nh÷ng cã ý nghÜa trong viÖc söa
ch÷a thiÕu sãt hoÆc sai lÇm cña Tßa ¸n cÊp d−íi mµ cßn cã ý nghÜa lµm chuÈn
mùc, mÉu cho Tßa ¸n cÊp d−íi häc tËp ®ång thêi cã ý nghÜa gi¸o dôc cao nªn
c¸c ThÈm ph¸n, ThÈm tra viªn, KiÓm s¸t viªn ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n
cao, nh¹y bÐn vÒ t×nh h×nh chÝnh trÞ. Cã phÈm chÊt ®¹o ®øc, kh¸ch quan v« t−
trong qu¸ tr×nh xÐt xö. Bëi hä chÝnh lµ ng−êi tiÕp xóc víi ®¬n khiÕu n¹i cña
®−¬ng sù, nghiªn cøu hå s¬ vô ¸n, tæng hîp, ph©n tÝch nh÷ng t×nh tiÕt cã trong
hå s¬ vô ¸n ®Ó tham m−u ®Ò xuÊt ý kiÕn vÒ h−íng xö lý khiÕu n¹i ®èi víi vô
¸n, so¹n th¶o c¸c v¨n b¶n tr¶ lêi ®¬n khiÕu n¹i hoÆc v¨n b¶n kh¸ng nghÞ. Cã
thÓ nãi chÊt l−îng cña kh¸ng nghÞ phô thuéc nhiÒu vµo ®éi ngò c¸n bé lµm
c«ng t¸c nµy. Thùc tÕ cho thÊy kh«ng Ýt nh÷ng b¶n kh¸ng nghÞ kh«ng ®−îc
chÊp nhËn do c¸n bé nghiªn cøu b¸o c¸o thiÕu nh÷ng t×nh tiÕt quan träng cña
vô ¸n. Do ®ã, ®Ó lµm tèt c«ng t¸c gi¸m ®èc thÈm th× cÇn ph¶i t¨ng c−êng chÊt
l−îng ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c gi¸m ®èc thÈm vÒ mäi mÆt, nhÊt lµ vÒ tr×nh
®é chuyªn m«n nghiÖp vô, vÒ tr×nh ®é lùa chän c¸c quy ph¹m ph¸p luËt, kinh
nghiÖm c«ng t¸c,cã kû luËt kh«ng chØ lµ ®ßi hái mµ cßn lµ träng t©m cña c«ng
t¸c c¸n bé cña ngµnh Tßa ¸n.
§Ó cã ®éi ngò ThÈm ph¸n, ThÈm tra viªn, KiÓm s¸t viªn vµ c¸n bé cña
ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n lµm c«ng t¸c gi¸m ®èc thÈm cã tr×nh ®é chuyªn m«n,
nghiÖp vô ®¸p øng ®−îc yªu cÇu, nhiÖm vô, Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, ViÖn kiÓm
s¸t nh©n d©n tèi cao cÇn ph¶i cã ch−¬ng tr×nh båi d−ìng nghiÖp vô cho ThÈm
109
ph¸n, ThÈm tra viªn, KiÓm s¸t viªn vµ c¸n bé cña ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n lµm
c«ng t¸c gi¸m ®èc thÈm cña m×nh, ®ång thêi chØ ®¹o Tßa ¸n nh©n d©n, ViÖn kiÓm
s¸t nh©n cÊp tØnh lËp kÕ ho¹ch båi d−ìng kiÕn thøc, cËp nhËt vµ phæ biÕn v¨n b¶n
ph¸p luËt míi, cung cÊp tµi liÖu liªn quan ®Õn c«ng viÖc mét c¸ch kÞp thêi. T¹o ra
®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c gi¸m ®èc thÈm cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao.
3.2.5. X©y dùng vµ cñng cè c¸c c¬ quan, tæ chøc bæ trî t− ph¸p
nh»m n©ng cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt
NghÞ quyÕt sè 48-NQ-TW cña Bé ChÝnh trÞ nhÊn m¹nh:
X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ bæ trî t− ph¸p
(LuËt s−, C«ng chøng, Gi¸m ®Þnh, C¶nh s¸t t− ph¸p...) theo h−íng
®¸p øng ngµy cµng ®Çy ®ñ, thuËn lîi c¸c nhu cÇu ®a d¹ng vÒ hç trî
ph¸p lý cña nh©n d©n, doanh nghiÖp, thùc hiÖn x· héi hãa m¹nh mÏ
c¸c ho¹t ®éng bæ trî t− ph¸p, kÕt hîp qu¶n lý nhµ n−íc víi tù qu¶n
cña c¸c tæ chøc x· héi nghÒ nghiÖp [8].
Thùc tÕ c«ng t¸c Tßa ¸n cho thÊy ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan bæ trî t−
ph¸p cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p
luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt. C¸c c¬ quan nµy
®· cung cÊp nhiÒu tµi liÖu, chøng cø cã gi¸ trÞ chøng minh ®Ó lµm s¸ng tá c¸c
t×nh tiÕt kh¸ch quan cña vô ¸n. Khi c¸c bªn ®−¬ng sù xuÊt tr×nh c¸c tµi liÖu,
chøng cø ®Ó chøng minh cho yªu cÇu cña m×nh trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô
¸n kh«ng ph¶i tµi liÖu nµo còng cã gi¸ trÞ ph¸p lý, ®· cã rÊt nhiÒu tr−êng hîp
tµi liÖu chØ lµ b¶n photocopy ch−a ®−îc c«ng chøng, chøng thùc vµ còng ch−a
®−îc Tßa ¸n x¸c nhËn ®· ®èi chiÕu víi b¶n chÝnh.
V× vËy, ®Ó x¸c minh sù thËt kh¸ch quan cÇn thiÕt ph¶i tr−ng cÇu gi¸m
®Þnh. C¸c chøng cø, tµi liÖu cña c¸c c¬ quan bæ trî t− ph¸p ®Òu ®−îc xem xÐt,
thÈm tra, ®¸nh gi¸ t¹i phiªn tßa khi Tßa ¸n xÐt xö vµ cã gi¸ trÞ chøng minh nÕu
cã ®Çy ®ñ gi¸ trÞ ph¸p lý kÕt hîp víi c¸c chøng cø kh¸c trong vô ¸n. Ho¹t
110
®éng cña c¸c c¬ quan bæ trî t− ph¸p kÐm hiÖu qu¶, kh«ng chÝnh x¸c, kÞp thêi
dÉn ®Õn sai lÖch trong viÖc ban hµnh c¸c ph¸n quyÕt.
KÕt luËn ch−¬ng 3
§Ó n©ng cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt trong ho¹t ®éng xÐt xö nãi
chung vµ trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt nãi riªng th×
sù quan t©m l·nh ®¹o cña §¶ng lµ yÕu tè quan träng. §¶ng l·nh ®¹o, ®æi míi
ho¹t ®éng lËp ph¸p cña Quèc héi, x©y dùng chiÕn l−îc so¹n th¶o vµ ban hµnh
luËt, ph¸p lÖnh NghÞ quyÕt cña Quèc héi vµ ñy ban th−êng vô Quèc héi. Sù
l·nh ®¹o cña §¶ng còng ®¶m b¶o viÖc ban hµnh thèng nhÊt c¸c quy ph¹m
ph¸p luËt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò ThÈm
ph¸n ®ñ vÒ sè l−îng, ®¶m b¶o vÒ chÊt l−îng, n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng cña
héi thÈm nh©n d©n, ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Tßa ¸n nh©n d©n, c¸c c¬
quan tiÕn hµnh tè tông vµ c¸c c¬ quan bæ trî t− ph¸p, t¨ng c−êng sù gi¸m s¸t cña
c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®èi víi ho¹t ®éng xÐt xö cña Tßa ¸n nh©n d©n.
Tr−íc yªu cÇu cña c«ng cuéc c¶i c¸ch t− ph¸p hiÖn nay, Nhµ n−íc vµ
x· héi ®ßi hái ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n ph¸t huy nh÷ng −u ®iÓm ®· ®¹t ®−îc
®ång thêi t¨ng c−êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra ho¹t ®éng cña c¸c Tßa ¸n,
kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng yÕu kÐm tån t¹i ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc. Xö lý
nghiªm minh râ rµng nh÷ng c¸n bé, ThÈm ph¸n vi ph¹m kû luËt c«ng t¸c, vi
ph¹m ®¹o ®øc, lèi sèng, thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c. ViÖc thùc
hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nªu trªn ph¶i ®−îc tiÕn hµnh ®ång bé trong mét thêi gian
dµi, liªn tôc. Tuy nhiªn, trong nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc gi¶i quyÕt c¸c tranh
chÊp quyÒn sö dông ®Êt th× nhãm gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn chñ thÓ ¸p dông
ph¸p luËt lµ nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng nhÊt. §ã lµ gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng
lùc, tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸n bé, ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n vµ héi thÈm Tßa
¸n nh©n d©n. Bªn c¹nh ®ã, gi¶i ph¸p vÒ hoµn thiÖn ph¸p luËt liªn quan ®Õn ®Êt
®ai còng kh«ng kÐm phÇn quan träng ®Ó c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ngµy
cµng hoµn chØnh, ®ång bé vµ thèng nhÊt.
111
KÕt luËn
¸p dông ph¸p luËt lµ mét trong c¸c h×nh thøc thùc hiÖn ph¸p luËt
nh−ng lµ h×nh thøc cã tÝnh ®Æc thï bëi v× bao giê chñ thÓ ¸p dông ph¸p luËt
còng lµ c¸ nh©n, c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn.
¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông
®Êt t¹i Tßa ¸n nh©n d©n còng lµ mét h×nh thøc thÓ hiÖn cña ¸p dông ph¸p luËt
nãi chung, nh−ng cã ®Æc thï kh¸c víi viÖc ¸p dông ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan
nhµ n−íc kh¸c. TÝnh ®Æc thï cña viÖc ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt
c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt do tÝnh ®Æc thï cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai vµ
tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai (vèn lµ lo¹i tranh chÊp gay go nhÊt, quyÕt liÖt nhÊt)
quyÕt ®Þnh. MÆt kh¸c, viÖc ¸p dông ph¸p luËt diÔn ra t¹i phiªn tßa xÐt xö c«ng
khai, d©n chñ víi c¸c thñ tôc tè tông ®Æc biÖt riªng cã cña ho¹t ®éng xÐt xö do
ThÈm ph¸n vµ héi thÈm nh©n d©n tiÕn hµnh lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®¸nh
gi¸ chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt cña Tßa ¸n nh©n d©n.
Trong nh÷ng n¨m qua viÖc ¸p dông ph¸p luËt cña Tßa ¸n nh©n d©n gi¶i
quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®· gãp phÇn æn ®Þnh trËt tù x· héi,
b¶o vÖ ®−îc quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n vµ Nhµ n−íc. Tuy nhiªn,
mét sè b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n nh©n d©n cßn cã nh÷ng sai lÇm nh−: Néi
dung ph¸n quyÕt kh«ng phï hîp víi t×nh tiÕt kh¸ch quan cña vô ¸n, vi ph¹m
nghiªm träng thñ tôc tè tông. PhÇn lín nguyªn nh©n lµ do ¸p dông sai quy
ph¹m ph¸p luËt. ViÖc t×m, lùa chän vµ ¸p dông sai quy ph¹m ph¸p luËt trong
viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt lµ do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n
nh−ng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ t×nh tr¹ng thiÕu hôt ThÈm ph¸n kÐo dµi trong
nhiÒu n¨m, tr×nh ®é n¨ng lùc chuyªn m«n nghÒ nghiÖp cña ThÈm ph¸n vµ héi
thÈm nh©n d©n cßn nhiÒu bÊt cËp trong khi c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ
®Êt ®ai ch−a hoµn chØnh, ch−a ®−îc h−íng dÉn th× hµnh kÞp thêi. Ph¸p luËt vÒ
®Êt ®ai cña Nhµ n−íc ta thay ®æi qua tõng thêi kú, ®Ó phï hîp víi c«ng cuéc
112
x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt n−íc, v× vËy cÇn ph¶i cã ®−êng lèi chung vµ h−íng
dÉn cô thÓ viÖc ¸p dông ph¸p luËt trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nµy. Trong ho¹t
®éng xÐt xö cña Tßa ¸n th× lùc l−îng ¸p dông ph¸p luËt chñ yÕu lµ ThÈm ph¸n
vµ héi thÈm nh©n d©n. V× vËy, viÖc x©y dùng vµ båi d−ìng ®éi ngò héi thÈm
vµ ThÈm ph¸n ®ñ vÒ sè l−îng vµ ®¶m b¶o chÊt l−îng nh»m ®¸p øng tèt nhÊt
yªu cÇu cña §¶ng vµ Nhµ n−íc trong thêi kú míi ®ang lµ yªu cÇu chung cña
§¶ng vµ Nhµ n−íc ®èi víi bé m¸y nhµ n−íc trong ®ã cã Tßa ¸n nh©n d©n. §Ó
n©ng cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp
quyÒn sö dông ®Êt th× ngoµi c¸c NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ h−íng dÉn thi hµnh
LuËt ®Êt ®ai, Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao cÇn cã nghÞ quyÕt cña héi ®ång ThÈm
ph¸n hoÆc th«ng t− liªn ngµnh h−íng dÉn vÒ thÈm quyÒn cña Tßa ¸n nh©n d©n
trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ sö dông ®Êt. Ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n
cÇn thùc thi nh÷ng gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ cao, coi träng c«ng t¸c tæng kÕt rót
kinh nghiÖm vÒ ®−êng lèi xÐt xö tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt, t¨ng c−êng
c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ tiÕn hµnh xö lý kÞp thêi nghiªm minh mäi hµnh
vi vi ph¹m ph¸p luËt.
Nh− vËy, tr−íc t×nh h×nh tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt ngµy cµng
nhiÒu, tÝnh chÊt phøc t¹p ngµy cµng t¨ng th× viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò ¸p dông
ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt, t×m ra
nh÷ng nguyªn nh©n cña viÖc ¸p dông sai ph¸p luËt trong viÖc xÐt xö c¸c tranh
chÊp quyÒn sö dông ®Êt, ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng
xÐt xö phôc vô c«ng cuéc c¶i c¸ch t− ph¸p lµ vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù c¶ vÒ lý
luËn vµ thùc tiÔn. Nh÷ng gi¶i ph¸p mµ t¸c gi¶ luËn v¨n ®−a ra cã thÓ ch−a
®−îc toµn diÖn, nh−ng cã ý nghÜa vÒ lý luËn còng nh− thùc tiÔn. Thùc hiÖn tèt
nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®ã sÏ n©ng cao chÊt l−îng ¸p dông ph¸p luËt trong
viÖc xÐt xö c¸c tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt ngµy cµng chÝnh x¸c, cµng ®óng
ph¸p luËt th× cµng gi¶m thiÓu tiÕn tíi chÊm døt tr×nh tr¹ng ¸n oan sai, b¶o vÖ
®−îc quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña Nhµ n−íc vµ mäi c«ng d©n.
113
c¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ ®· ®−îc c«ng bè
1. Thanh Tó (1988), "Vò V¨n X (tøc V) cã ph¹m téi kh«ng?", TËp san Tßa
¸n nh©n d©n, (5).
2. Thanh Tó (1989), "NguyÔn H÷u Vâ ph¶i chÊp hµnh ®ång thêi hai b¶n ¸n",
C«ng t¸c kiÓm s¸t, (1).
3. Thanh Tó (1989), "Bµn vÒ vÊn ®Ò cho th«i viÖc vµ chÊm døt hîp ®ång lao
®éng", C«ng t¸c kiÓm s¸t, (3).
4. Thanh Tó (1993), "Mét sè vô ¸n xö ch−a nghiªm, ®«i ®iÒu kiÕn nghÞ",
Nhµ n−íc vµ ph¸p luËt, (3).
5. Thanh Tó (1993), "C¸c bÞ c¸o kh«ng ph¹m téi c−íp tµi s¶n cña c«ng d©n",
D©n chñ vµ Ph¸p luËt, (3).
6. Thanh Tó (1994), "VÒ viÖc chuyÓn hãa tõ chiÕm ®o¹t tµi s¶n thµnh c−íp
tµi s¶n", Nhµ n−íc vµ Ph¸p luËt, (1).
7. Thanh Tó (1994), "Mét b¶n ¸n xö ch−a nghiªm", Nhµ n−íc vµ Ph¸p luËt, (2).
8. Thanh Tó (1995), "C¸c bÞ c¸o ph¹m téi l¹m dông chøc vô quyÒn h¹n chiÕm
®o¹t tµi s¶n cña c«ng d©n lµ cã c¨n cø", D©n chñ vµ ph¸p luËt, (7).
9. Thanh Tó (1995), "HiÕp d©m trÎ em d−íi 13 tuæi nh−ng l¹i xö ¸n treo",
D©n chñ vµ ph¸p luËt, (8).
10. Thanh Tó (1996), "N¹n m·i d©m vµ viÖc xÐt xö theo §iÒu 202 Bé luËt h×nh
sù", D©n chñ ph¸p luËt, (1).
11. Thanh Tó (1996), "Hßa gi¶i - Mét biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc gi¶i quyÕt
c¸c vô viÖc vÒ H«n nh©n vµ gia ®×nh", Tßa ¸n, (6),
12. Thanh Tó (1996), "Hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt", Ng−êi b¶o vÖ c«ng
lý, (17)
13. NguyÔn ThÞ Tó (1998), "X¸c ®Þnh téi danh ®èi víi Lª V¨n B", TËp san
Tßa ¸n nh©n d©n, (1).
114
14. NguyÔn ThÞ Tó (Chñ nhiÖm ®Ò tµi) (2000), Mét sè vÊn ®Ò ¸p dông quy
®Þnh cña Bé luËt d©n sù vÒ båi th−êng thiÖt h¹i ngoµi hîp ®ång n¨m
2000, §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp c¬ së, §¹t xuÊt s¾c.
15. NguyÔn ThÞ Tó (Chñ nhiÖm ®Ò tµi) (2002), Thùc tiÔn thi hµnh chÕ ®Þnh
hßa gi¶i trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n d©n sù. Nh÷ng tån t¹i
vµ v−íng m¾c, §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp c¬ së, §¹t xuÊt s¾c.
16. NguyÔn ThÞ Tó (Chñ nhiÖm ®Ò tµi) (2003), Xö lý, biÖn ph¸p b¶o l·nh qu¸
tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n d©n sù kinh tÕ vµ nh÷ng kiÕn nghÞ, §Ò tµi
nghiªn cøu khoa häc cÊp c¬ së, §¹t lo¹i kh¸.
17. Thanh Tó (2003), "Tßa h«n nh©n vµ gia ®×nh. Nªn cã hay kh«ng?", D©n
chñ vµ ph¸p luËt, (1).
18. Thanh Tó (2003), "§ªm mÊt ngñ cña mét thÈm ph¸n", B¸o C«ng lý, (37).
19. Thanh Tó (2003), "§iÒu bÊt ngê x¶y ra t¹i phiªn tßa", B¸o C«ng lý, (37)
20. NguyÔn ThÞ Tó (2004), "§−îc gi¶i quyÕt ly h«n cho ng−êi vî ch−a thµnh
niªn", Tßa ¸n nh©n d©n, (5).
21. Thanh Tó (2004), "Nªn xö cho ly h«n", Tßa ¸n nh©n d©n, (5).
22. Thanh Tó (2004), "VÒ thÈm quyÒn cña Tßa ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn", D©n
chñ vµ ph¸p luËt, (5).
23. Thanh Tó (2004), "Båi th−êng thiÖt h¹i vÒ tinh thÇn cho ng−êi bÞ oan do
ng−êi cã thÈm quyÒn trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù g©y ra", D©n
chñ vµ ph¸p luËt, (10).
24. Thanh Tó (2004), "¸p dông thêi hiÖu ®èi víi c¸c giao dÞch d©n sù", B¸o
Ph¸p luËt, (229).
25. Thanh Tó (2004), "Gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ tµi s¶n do Nhµ n−íc thùc hiÖn
chÝnh s¸ch −u ®·i ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng", B¸o Ph¸p luËt, (244).
26. Thanh Tó (2004), "VÒ t− c¸ch tham gia tè tông cña ng−êi vî ch−a thµnh
niªn", B¸o Ph¸p luËt, (249).
115
27. Thanh Tó (2005), "Båi th−êng thiÖt h¹i vÒ tinh thÇn ®èi víi thiÖt h¹i do c¸n
bé, c«ng chøc g©y ra trong khi thi hµnh c«ng vô", D©n chñ vµ ph¸p
luËt, (9).
28. Thanh Tó (2006), "¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt vô kiÖn tranh
chÊp nhµ mµ mét bªn ®−¬ng sù lµ ng−êi ViÖt Nam ®ang ®Þnh c− ë
n−íc ngoµi", Tßa ¸n nh©n d©n, (10).
29. Thanh Tó (2006), "KÕt qu¶ tr−ng cÇu gi¸m ®Þnh ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt c¸c
tranh chÊp d©n sù", D©n chñ ph¸p luËt, (5).
30. NguyÔn ThÞ Tó, (Chñ nhiÖm ®Ò tµi) (2006), Gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai
t¹i Tßa ¸n nh©n d©n. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, §Ò tµi
nghiªn cøu khoa häc cÊp bé, ®ang chuÈn bÞ nghiÖm thu chÝnh thøc.
116
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. NguyÔn Xu©n Anh (2004), "Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi quy ®Þnh vÒ hîp
®ång chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt trong Bé luËt d©n sù", Tßa ¸n nh©n
d©n, (12).
2. L−u TiÕn Dòng (2005), "Bµn vÒ ¸p dông ph¸p luËt trong c«ng t¸c xÐt xö",
Tßa ¸n nh©n d©n, (10).
3. NguyÔn V¨n C−êng (2005), "Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn trao ®æi khi ¸p dông §iÒu 136
LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003", Tßa ¸n nh©n d©n, (8).
4. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1996), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn
thø VIII, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
5. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1997), V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø ba Ban ChÊp
hµnh Trung −¬ng khãa VIII, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
6. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2001), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn
thø IX, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
7. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2002), NghÞ quyÕt sè 08/NQ-T¦ ngµy 02/01
cña Bé ChÝnh trÞ vÒ mét sè nhiÖm vô träng t©m c«ng t¸c t− ph¸p thêi
gian tíi, Hµ Néi.
8. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2005), NghÞ quyÕt sè 48/NQ-T¦ ngµy 24/5 cña
Bé ChÝnh trÞ vÒ chiÕn l−îc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt
ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, ®Þnh h−íng ®Õn n¨m 2020, Hµ Néi.
9. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2005), NghÞ quyÕt sè 49/NQ-T¦ ngµy 02/6 cña
Bé ChÝnh trÞ vÒ chiÕn l−îc c¶i c¸ch t− ph¸p ®Õn n¨m 2020, Hµ Néi.
10. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2006), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn
thø X, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
11. T¹ §Þnh - Minh Ch©u (1992), HÖ thèng ho¸ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ d©n
sù vµ tè tông d©n sù, Nxb Ph¸p lý, Hµ Néi.
117
12. Lª Thu Hµ (2002), C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù, Nxb ChÝnh
trÞ quèc gia, Hµ Néi.
13. Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh (2004), Gi¸o tr×nh Lý luËn
chung vÒ nhµ n−íc vµ ph¸p luËt, Hµ Néi.
14. Héi ®ång ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2004), NghÞ quyÕt sè
02/2004/NQ-H§TP ngµy 10/8 h−íng dÉn c¸c tr−êng hîp kh«ng ¸p
dông thêi hiÖu khëi kiÖn vÒ quyÒn thõa kÕ, Hµ Néi.
15. NguyÔn §×nh Léc (2000), "CÇn thùc hiÖn chÕ ®é d−ìng liªm"cho thÈm
ph¸n", B¸o Ph¸p luËt, ngµy 09-01.
16. T−¬ng B»ng L−îng (2003), "Mét vµi suy nghÜ vÒ h−íng gi¶i quyÕt tranh
chÊp quyÒn sö dông ®Êt", Tßa ¸n nh©n d©n, (12).
17. Thñy Nguyªn (2005), "¸p dông ph¸p luËt h«n nh©n gia ®×nh khi gi¶i quyÕt
vô ¸n cã yÕu tè n−íc ngoµi", Tßa ¸n nh©n d©n, (17).
18. "Nh÷ng vÊn ®Ò trao ®æi khi ¸p dông §iÒu 136 LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003",
Tßa ¸n nh©n d©n, (9).
19. Quèc héi (1987), LuËt ®Êt ®ai, Nxb Sù thËt, Hµ Néi.
20. Quèc héi (1992), HiÕn ph¸p n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
n¨m 1992, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
21. Quèc héi (1993), LuËt ®Êt ®ai, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
22. Quèc héi (2000), LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
23. Quèc héi (2002), LuËt tæ chøc Tßa ¸n nh©n d©n, Hµ Néi.
24. Quèc héi (2003), LuËt ®Êt ®ai, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
25. Quèc héi (2004), Bé luËt tè tông d©n sù cña n−íc Céng hoµ x· héi chñ
nghÜa ViÖt Nam, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
26. "RÌn luyÖn ®¹o ®øc theo t− t−ëng Hå ChÝ Minh", D©n chñ ph¸p luËt, (5).
27. Lª Xu©n Th©n (2004), ¸p dông ph¸p luËt trong ho¹t ®éng xÐt xö cña Tßa
¸n nh©n d©n ë ViÖt Nam hiÖn nay, LuËn ¸n tiÕn sÜ LuËt häc, Häc viÖn
ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh.
118
28. D−¬ng Quèc Thµnh (2004), "Mét sè ý kiÕn vÒ kho¶n 1 §iÒu 50 LuËt ®Êt
®ai", Tßa ¸n nh©n d©n, (14).
29. Chu §øc Th¾ng (2004), ¸p dông ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n
d©n sù cña Tßa ¸n nh©n d©n ë cÊp tØnh cña ViÖt Nam hiÖn nay, LuËn
v¨n th¹c sÜ LuËt häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh.
30. Th«ng tÊn x· ViÖt Nam (2006), "Th¨m vµ lµm viÖc víi Tßa ¸n nh©n d©n
tèi cao, Chñ tÞch n−íc NguyÔn Minh TriÕt: C¸n bé thÈm ph¸n ph¶i
võa giái chuyªn m«n, võa cã t©m, cã ®øc", B¸o Nh©n d©n, sè 18654.
31. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2000), B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ngµnh Toµ ¸n
n¨m 2000, Hµ Néi.
32. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2001), B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ngµnh Toµ ¸n
n¨m 2001, Hµ Néi.
33. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2002), C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn nh»m n©ng cao
hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt t¹i Tßa ¸n
nh©n d©n, §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp bé, Hµ Néi.
34. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2002), B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ngµnh Tßa ¸n
n¨m 2002, Hµ Néi.
35. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2003), B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ngµnh Tßa ¸n
n¨m 2003, Hµ Néi.
36. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2004), B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ngµnh Tßa ¸n
n¨m 2004, Hµ Néi.
37. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2005), B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ngµnh Tßa ¸n
n¨m 2005, Hµ Néi.
38. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2005), So s¸nh bé luËt d©n sù n¨m 1995 vµ bé
luËt d©n sù n¨m 2005, Hµ Néi.
39. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2005), 60 n¨m ngµnh Toµ ¸n, Hµ Néi.
40. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2005), C¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña Tßa
¸n nh©n d©n tèi cao h−íng dÉn thi hµnh ph¸p luËt, Hµ Néi.
119
41. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2005), B¸o c¸o tæng kÕt 4 n¨m thùc hiÖn NghÞ
quyÕt 08/NQ-T¦ cña ban c¸n sù Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, Hµ Néi.
42. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao (2006), B¸o c¸o cña Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n
tèi cao vÒ c«ng t¸c cña c¸c Toµ ¸n t¹i kú häp thø 9, Quèc héi kho¸ XI,
Hµ Néi.
43. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, "Tßa ¸n nh©n d©n trong bé m¸y nhµ n−íc qua c¸c
thêi kú c¸ch m¹ng", Th«ng tin khoa häc, (1+2).
44. Tr−êng §µo t¹o c¸c chøc danh t− ph¸p (2002), Sæ tay ThÈm ph¸n, Nxb
C«ng an nh©n d©n, Hµ Néi.
45. NguyÔn Quang TuyÕn (2004), "VÒ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt
®ai cña Tßa ¸n", Tßa ¸n nh©n d©n, (14).
46. ñy ban Th−êng vô Quèc héi (2002), Ph¸p lÖnh ThÈm ph¸n vµ Héi thÈm
nh©n d©n, Hµ Néi.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân ở nước ta hiện nay.pdf
