Ngân Hàng TW - Thực trạng & Giải pháp
Lời nói đầu
Sau ba mươi năm xây dựng nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung, hơn mười năm qua Đảng và Nhà nước ta đã tiến hành xây dựng nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCH. Trong hơn mười năm đổi mới vừa qua chúng ta đã đạt được những thành tựu quan trọng không chỉ trong nước mà cả trong quan hệ quốc tế. Đồng thời chúng ta cũng phải đối mặt với những vấn đề do nhiều nguyên nhân, ảnh hưởng gây ra. Đóng góp vào những thành tựu to lớn đó, ngành Ngân hàng có những đóng góp đáng kể.
Có thể nói các hoạt động của ngành Ngân hàng có vai trò không nhỏ cho sự thắng lợi của quá trình đổi mới của đất nước ta. Chính vì vậy, nghiên cứu nắm bắt về vai trò, chức năng, hoạt động của ngành Ngân hàng nói chung, Ngân hàng Trung Ương nói riêng là sự cần thiết để có thể hiểu rõ thực trạng và đề ra những giải pháp cụ thể cho quá trình phát triển của ngành Ngân hàng và quá trình đổi mới của đất nước. Đối với em chọn đề tài Ngân hàng Trung Ương - Thực trạng và giải pháp ,bởi lẽ đây là một đề tài hay và có tính thực tiễn cao
Tuy vậy do thời gian có hạn và nhận thức còn chưa thật thấu đáo nên bài làm không tránh khỏi những sai sót, nhược điểm. Em mong thầy cô thông cảm và góp ý cho em.
Em xin chân thành cảm ơn thầy cô.
Trong đề tài này, em xin trình bày nội dung chính như sau:
I. Vai trò và chức năng của Ngân Hàng TW
II. Thực trạng Ngân Hàng TW trong những năm gần đây
III. Những giải pháp để khắc phục nhược điểm
B. Nội dung
I. Vai trò và chức năng của Ngân hàng Trung Ương
Để hiểu rõ được thực trạng của Ngân hàng Trung Ương nước ta trước hết chúng ta phải hiểu rõ được vai trò và chức năng chung của mỗi Ngân hàng Trung Ương.
1.1. Vai trò của Ngân hàng Trung Ương
Như chúng ta đã biết, ngày nay tất cả các quốc gia lớn nhỏ đều có một Ngân hàng Trung Ương. Ngân hàng này thực hiện hai nhiệm vụ cơ bản sau:
- Đóng vai trò chủ Ngân hàng đối với các Ngân hàng thương mại, đảm bảo cho hệ thống Ngân hàng hoạt động không bị trục trặc.
- Đóng vai trò chủ Ngân hàng đối với chính phủ, gắn trách nhiệm kiểm soát hệ thống tiền tệ và việc tài trợ cho thâm hụt ngân sách chính phủ.
1.2. Các chức năng của Ngân hàng Trung Ương
Để thực hiện vai trò đó Ngân hàng Trung Ương có những chức năng cơ bản sau đây:
- Ngân hàng của các Ngân hàng thương mại: Ngân hàng Trung Ương giữ các tài khoản dự trữ cho các Ngân hàng thương mại, thực hiện tiến trình thanh toán cho Ngân hàng thương mại. Như ta đã biết bất kỳ một hệ thống Ngân hàng nào có nguồn dự trữ ít rất dễ bị ảnh hưởng bởi những cơn khủng hoảng tài chính tiền tệ do đủ dự trữ các Ngân hàng này không để đáp ứng các nhu cầu rút toàn bộ tiền ký gửi cùng một lúc, mọi dấu hiệu của hiện tượng rút tiền nhiều có khả năng trở thành một lời tiên đoán hiện thực khi người ta đổ xô đến rút tiền ra trước làm cho Ngân hàng bị phá sản.Cần phải có sự đảm bảo rằng các Ngân hàng có thể nhận được tiền mặt và chỉ có thể nhận được tiền mặt khi có sự cần thiết. Và chỉ có thể tạo ra tiền mặt với số lượng không hạn chế đó là Ngân hàng Trung Ương.
- Quản lý nợ và tài trợ thâm hụt với vai trò là chủ Ngân hàng của chính phủ Ngân hàng Trung Ương phải đảm bảo rằng chính phủ có khả năng đáp ứng những khoản chi tiêu khi nó đang có thâm hụt.
Ngoài các khoản vay từ nước ngoài của chính phủ, có hai cách tài trợ cho nhu cầu vay mượn của khu vực công cộng. Thứ nhất, chính phủ có thể vay tiền của dân và trong nước bằng cách bán ra các chứng khoán tài chính, kỳ phiếu của chính phủ và công trái cho công chúng. Điều này được thực hiện như sau. Chính phủ bán các chứng khoán cho Ngân hàng lấy tiền mặt bù đắp cho nhưng thâm hụt. Đến lượt mình Ngân hàng Trung Ương tiến hành một nghiệp vụ thị trường mở bán những chứng khoán này trên thị trường mở để lấy tiền mặt.
- Kiểm soát mức cung tiền để thực hiện chính sách tiền tệ nhằm ổn định và phát triển nền kinh tế. Một Ngân hàng Trung Ương có thể tác động đến việc cung ứng tiền tệ trong nền kinh tế do vậy lượng cung ứng tiền tệ một phần là một khoản nợ của Ngân hàng Trung Ương và một phần là những khoản nợ của các Ngân hàngthương mại. Có ba công cụ quan trọng nhất mà Ngân hàng Trung Ương có thể sử dụng để tác động đến lượng cung ứng tiền tệ: Dự trữ bắt buộc tỉ suất chiết khấu và những nghiệp vụ của thị trường mở.
+ Dự trữ bắt buộc.
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là một tỷ lệ tối thiếu dự trữ tiền mặt so với các khoản ký gửi mà Ngân hàng Trung Ương yêu cầu các Ngân hàng thương mại phải duy trì.
+ Tỷ lệ chiết khấu
Tỷ lệ chiết khấu là lãi suất mà Ngân hàng Trung Ương tính với các Ngân hàng thương mại khi họ muốn vay tiền khi tỷ suất chiết khấu còn là một phần quan trọng trong kiểm soát tiền tệ
+ Nghiệp vụ thị trường mở
Một nghiệp vụ thị trường mở được tiến hành khi Ngân hàng Trung Ương thay đổi cơ số tiền bằng cách mua vào hoặc bán ra các chứng khoán tài chính trên thị trường mở.
II. Thực trạng Ngân hàng Trung Ương trong những năm gần đây
Trong bối cảnh chung nền kinh tế, hoạt động Ngân hàng trong những năm gần đây cũng luôn phải đối mặt với nhiều vấn đề bức xúc đặt ra, trong đó đáng chú ý là do tình hình kinh tế trì trệ nên việc mở rộng đầu tư tín dụng của các Ngân hàng gặp nhiều khó khăn; hiệu quả kinh doanh của nhiều Ngân hàng giảm sút. Tuy vậy với những cố gắng, lỗ lực trong những năm qua Ngân hàng nói chung, Ngân hàng Trung Ương nói riêng đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
2.1. Điều hành cung ứng tiền
Như chúng ta đã biết Ngân hàng Trung Ương là cơ quan độc quyền phát hành tiền, nên toàn bộ lượng tiền mặt đang lưu hành hợp pháp đều do Ngân hàng Trung Ương phát hành. Căn cứ để cung ứng tiền cho nền kinh tế là dựa vào nhu cầu tiền phục vụ cho trao đổi hàng hoá và chi trả dịch vụ.
Như vậy, tiền trong lưu thông không chỉ có tiền mà còn có các loại tiền gửi. Song để có tiền mặt lưu hành phải có một quá trình phát hành tiền của Ngân hàng Trung Ương. Ở Việt Nam hiện nay, tỉ trọng thanh toán bằng tiền mặt còn khá cao.
Năm 1992 chiếm 39%
Năm 1993 chiếm 45%
Năm 1994 chiếm 42%
Năm 1995 chiếm 34%
Năm 1996 chiếm 33%
Năm 1997 chiếm 30,8%
Năm 1998 chiếm 26,6%
Năm 1999 chiếm 29,1%
Thanh toán không dùng tiền mặt thường được áp dụng cho các chi trả giữa các doanh nghiệp lớn.
Như vậy việc đIều hành cung ứng tiền tệ là mục tiêu của chính phủ. Mức cung ứng tiền năm 1999 đạt 100 % kế hoạch và thực hiện tốt các mục tiêu chỉ định của chính phủ.
2.2. Công cụ lãi suất
Trong những năm gần đây, trước tình hình thiểu phát, tốc độ tăng trưởng kinh tế có xu hướng chậm lại. Ngân hàng Trung Ương đã điều hành lãi suất theo cơ chế lãi suất trần và được điều chỉnh linh hoạt trên cơ sở bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, cung cầu vốn trên thị trường tiền tệ và theo xu hướng nới lỏng tiền tệ giảm tiền tệ lãi suất cho vay đối với nền kinh tế nhằm thực hiện chỉ đạo của chính phủ về các giải pháp kích cầu. Trong nửa đầu năm 1999 Ngân hàng Trung Ương đã 5 lần điều chỉnh giảm trần lãi suất cho vay VNĐ từ mức 1,25 % / tháng đối với vay trung, dài hạn và 1,2 % / tháng đối với vay ngắn hạn xuống 0,85 % / tháng với khu vực đô thị và 1 % / tháng đối với khu vực nông thôn. LãI suất huy động ngoại tệ của các pháp nhân cũng được điều chỉnh giảm từ 3 - 3,5 % / năm xuống còn 2,5 - 3 % / năm, nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp mở rộng đầu tư sản xuất phù hợp với việc giảm trần lãi suất VNĐ
11 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 4803 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem nội dung tài liệu Ngân Hàng TW - Thực trạng & Giải pháp, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Sau ba m¬i n¨m x©y dùng nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, h¬n mêi n¨m qua §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· tiÕn hµnh x©y dùng nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCH. Trong h¬n mêi n¨m ®æi míi võa qua chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng kh«ng chØ trong níc mµ c¶ trong quan hÖ quèc tÕ. §ång thêi chóng ta còng ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng vÊn ®Ò do nhiÒu nguyªn nh©n, ¶nh hëng g©y ra. §ãng gãp vµo nh÷ng thµnh tùu to lín ®ã, ngµnh Ng©n hµng cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ.
Cã thÓ nãi c¸c ho¹t ®éng cña ngµnh Ng©n hµng cã vai trß kh«ng nhá cho sù th¾ng lîi cña qu¸ tr×nh ®æi míi cña ®Êt níc ta. ChÝnh v× vËy, nghiªn cøu n¾m b¾t vÒ vai trß, chøc n¨ng, ho¹t ®éng cña ngµnh Ng©n hµng nãi chung, Ng©n hµng Trung ¦¬ng nãi riªng lµ sù cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ hiÓu râ thùc tr¹ng vµ ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh Ng©n hµng vµ qu¸ tr×nh ®æi míi cña ®Êt níc. §èi víi em chän ®Ò tµi Ng©n hµng Trung ¦¬ng - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ,bëi lÏ ®©y lµ mét ®Ò tµi hay vµ cã tÝnh thùc tiÔn cao
Tuy vËy do thêi gian cã h¹n vµ nhËn thøc cßn cha thËt thÊu ®¸o nªn bµi lµm kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, nhîc ®iÓm. Em mong thÇy c« th«ng c¶m vµ gãp ý cho em.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy c«.
Trong ®Ò tµi nµy, em xin tr×nh bµy néi dung chÝnh nh sau:
I. Vai trß vµ chøc n¨ng cña Ng©n Hµng TW
II. Thùc tr¹ng Ng©n Hµng TW trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
III. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm
B. Néi dung
I. Vai trß vµ chøc n¨ng cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng
§Ó hiÓu râ ®îc thùc tr¹ng cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng níc ta tríc hÕt chóng ta ph¶i hiÓu râ ®îc vai trß vµ chøc n¨ng chung cña mçi Ng©n hµng Trung ¦¬ng.
1.1. Vai trß cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng
Nh chóng ta ®· biÕt, ngµy nay tÊt c¶ c¸c quèc gia lín nhá ®Òu cã mét Ng©n hµng Trung ¦¬ng. Ng©n hµng nµy thùc hiÖn hai nhiÖm vô c¬ b¶n sau:
- §ãng vai trß chñ Ng©n hµng ®èi víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i, ®¶m b¶o cho hÖ thèng Ng©n hµng ho¹t ®éng kh«ng bÞ trôc trÆc.
- §ãng vai trß chñ Ng©n hµng ®èi víi chÝnh phñ, g¾n tr¸ch nhiÖm kiÓm so¸t hÖ thèng tiÒn tÖ vµ viÖc tµi trî cho th©m hôt ng©n s¸ch chÝnh phñ.
1.2. C¸c chøc n¨ng cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng
§Ó thùc hiÖn vai trß ®ã Ng©n hµng Trung ¦¬ng cã nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n sau ®©y:
- Ng©n hµng cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i: Ng©n hµng Trung ¦¬ng gi÷ c¸c tµi kho¶n dù tr÷ cho c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i, thùc hiÖn tiÕn tr×nh thanh to¸n cho Ng©n hµng th¬ng m¹i. Nh ta ®· biÕt bÊt kú mét hÖ thèng Ng©n hµng nµo cã nguån dù tr÷ Ýt rÊt dÔ bÞ ¶nh hëng bëi nh÷ng c¬n khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ do ®ñ dù tr÷ c¸c Ng©n hµng nµy kh«ng ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu rót toµn bé tiÒn ký göi cïng mét lóc, mäi dÊu hiÖu cña hiÖn tîng rót tiÒn nhiÒu cã kh¶ n¨ng trë thµnh mét lêi tiªn ®o¸n hiÖn thùc khi ngêi ta ®æ x« ®Õn rót tiÒn ra tríc lµm cho Ng©n hµng bÞ ph¸ s¶n. CÇn ph¶i cã sù ®¶m b¶o r»ng c¸c Ng©n hµng cã thÓ nhËn ®îc tiÒn mÆt vµ chØ cã thÓ nhËn ®îc tiÒn mÆt khi cã sù cÇn thiÕt. Vµ chØ cã thÓ t¹o ra tiÒn mÆt víi sè lîng kh«ng h¹n chÕ ®ã lµ Ng©n hµng Trung ¦¬ng.
- Qu¶n lý nî vµ tµi trî th©m hôt víi vai trß lµ chñ Ng©n hµng cña chÝnh phñ Ng©n hµng Trung ¦¬ng ph¶i ®¶m b¶o r»ng chÝnh phñ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng kho¶n chi tiªu khi nã ®ang cã th©m hôt.
Ngoµi c¸c kho¶n vay tõ níc ngoµi cña chÝnh phñ, cã hai c¸ch tµi trî cho nhu cÇu vay mîn cña khu vùc c«ng céng. Thø nhÊt, chÝnh phñ cã thÓ vay tiÒn cña d©n vµ trong níc b»ng c¸ch b¸n ra c¸c chøng kho¸n tµi chÝnh, kú phiÕu cña chÝnh phñ vµ c«ng tr¸i cho c«ng chóng. §iÒu nµy ®îc thùc hiÖn nh sau. ChÝnh phñ b¸n c¸c chøng kho¸n cho Ng©n hµng lÊy tiÒn mÆt bï ®¾p cho nhng th©m hôt. §Õn lît m×nh Ng©n hµng Trung ¦¬ng tiÕn hµnh mét nghiÖp vô thÞ trêng më b¸n nh÷ng chøng kho¸n nµy trªn thÞ trêng më ®Ó lÊy tiÒn mÆt.
- KiÓm so¸t møc cung tiÒn ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Mét Ng©n hµng Trung ¦¬ng cã thÓ t¸c ®éng ®Õn viÖc cung øng tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ do vËy lîng cung øng tiÒn tÖ mét phÇn lµ mét kho¶n nî cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng vµ mét phÇn lµ nh÷ng kho¶n nî cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i. Cã ba c«ng cô quan träng nhÊt mµ Ng©n hµng Trung ¦¬ng cã thÓ sö dông ®Ó t¸c ®éng ®Õn lîng cung øng tiÒn tÖ: Dù tr÷ b¾t buéc tØ suÊt chiÕt khÊu vµ nh÷ng nghiÖp vô cña thÞ trêng më.
+ Dù tr÷ b¾t buéc.
Tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc lµ mét tû lÖ tèi thiÕu dù tr÷ tiÒn mÆt so víi c¸c kho¶n ký göi mµ Ng©n hµng Trung ¦¬ng yªu cÇu c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i duy tr×.
+ Tû lÖ chiÕt khÊu
Tû lÖ chiÕt khÊu lµ l·i suÊt mµ Ng©n hµng Trung ¦¬ng tÝnh víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i khi hä muèn vay tiÒn khi tû suÊt chiÕt khÊu cßn lµ mét phÇn quan träng trong kiÓm so¸t tiÒn tÖ
+ NghiÖp vô thÞ trêng më
Mét nghiÖp vô thÞ trêng më ®îc tiÕn hµnh khi Ng©n hµng Trung ¦¬ng thay ®æi c¬ sè tiÒn b»ng c¸ch mua vµo hoÆc b¸n ra c¸c chøng kho¸n tµi chÝnh trªn thÞ trêng më.
II. Thùc tr¹ng Ng©n hµng Trung ¦¬ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
Trong bèi c¶nh chung nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y còng lu«n ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc ®Æt ra, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ do t×nh h×nh kinh tÕ tr× trÖ nªn viÖc më réng ®Çu t tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng gÆp nhiÒu khã kh¨n; hiÖu qu¶ kinh doanh cña nhiÒu Ng©n hµng gi¶m sót. Tuy vËy víi nh÷ng cè g¾ng, lç lùc trong nh÷ng n¨m qua Ng©n hµng nãi chung, Ng©n hµng Trung ¦¬ng nãi riªng ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng, gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc.
2.1. §iÒu hµnh cung øng tiÒn
Nh chóng ta ®· biÕt Ng©n hµng Trung ¦¬ng lµ c¬ quan ®éc quyÒn ph¸t hµnh tiÒn, nªn toµn bé lîng tiÒn mÆt ®ang lu hµnh hîp ph¸p ®Òu do Ng©n hµng Trung ¦¬ng ph¸t hµnh. C¨n cø ®Ó cung øng tiÒn cho nÒn kinh tÕ lµ dùa vµo nhu cÇu tiÒn phôc vô cho trao ®æi hµng ho¸ vµ chi tr¶ dÞch vô.
Nh vËy, tiÒn trong lu th«ng kh«ng chØ cã tiÒn mµ cßn cã c¸c lo¹i tiÒn göi. Song ®Ó cã tiÒn mÆt lu hµnh ph¶i cã mét qu¸ tr×nh ph¸t hµnh tiÒn cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng. ë ViÖt Nam hiÖn nay, tØ träng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt cßn kh¸ cao.
N¨m 1992 chiÕm 39%
N¨m 1993 chiÕm 45%
N¨m 1994 chiÕm 42%
N¨m 1995 chiÕm 34%
N¨m 1996 chiÕm 33%
N¨m 1997 chiÕm 30,8%
N¨m 1998 chiÕm 26,6%
N¨m 1999 chiÕm 29,1%
Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thêng ®îc ¸p dông cho c¸c chi tr¶ gi÷a c¸c doanh nghiÖp lín.
Nh vËy viÖc ®IÒu hµnh cung øng tiÒn tÖ lµ môc tiªu cña chÝnh phñ. Møc cung øng tiÒn n¨m 1999 ®¹t 100 % kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu chØ ®Þnh cña chÝnh phñ.
2.2. C«ng cô l·i suÊt
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tríc t×nh h×nh thiÓu ph¸t, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cã xu híng chËm l¹i. Ng©n hµng Trung ¦¬ng ®· ®iÒu hµnh l·i suÊt theo c¬ chÕ l·i suÊt trÇn vµ ®îc ®iÒu chØnh linh ho¹t trªn c¬ së b¸m s¸t diÔn biÕn kinh tÕ vÜ m«, cung cÇu vèn trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ theo xu híng níi láng tiÒn tÖ gi¶m tiÒn tÖ l·i suÊt cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ nh»m thùc hiÖn chØ ®¹o cña chÝnh phñ vÒ c¸c gi¶i ph¸p kÝch cÇu. Trong nöa ®Çu n¨m 1999 Ng©n hµng Trung ¦¬ng ®· 5 lÇn ®iÒu chØnh gi¶m trÇn l·i suÊt cho vay VN§ tõ møc 1,25 % / th¸ng ®èi víi vay trung, dµi h¹n vµ 1,2 % / th¸ng ®èi víi vay ng¾n h¹n xuèng 0,85 % / th¸ng víi khu vùc ®« thÞ vµ 1 % / th¸ng ®èi víi khu vùc n«ng th«n. L·I suÊt huy ®éng ngo¹i tÖ cña c¸c ph¸p nh©n còng ®îc ®iÒu chØnh gi¶m tõ 3 - 3,5 % / n¨m xuèng cßn 2,5 - 3 % / n¨m, nh»m thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp më réng ®Çu t s¶n xuÊt phï hîp víi viÖc gi¶m trÇn l·i suÊt VN§ …
Nh vËy trong thêi gian qua Ng©n hµng Trung ¦¬ng ®· thµnh c«ng rÊt lín trong viÖc sö dông c«ng cô l·i suÊt nh»m gãp phÇn æn ®Þnh l¹m ph¸t, kÝch thÝch ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th«ng qua viÖc tõng bíc gi¶m laÜ suÊt cho vay qua c¸c thêi kú. Tuy vËy chÝnh s¸ch l·i suÊt cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng gÆp ph¶i mét sè víng m¾c.
Ng©n hµng Trung ¦¬ng ®ang quy ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vay tèi ®a cho tõng khu vùc thµnh thÞ, n«ng th«n nhng tån t¹i l·i suÊt mang tÝnh chÊt bao cÊp cho c¸c ®èi tîng chÝnh s¸ch.
VD: Gi¶m 15 - 30 % so víi l·i suÊt th«ng thêng cho c¸c ®èi tîng chÝnh s¸ch quy ®Þnh t¹i c¸c quyÕt ®Þnh 42/ UBQ§ ngµy 23 / 5 / 1997.
Trªn c¬ së trÒn l·i suÊt cho vay tèi ®a Ng©n hµng Trung ¦¬ng, c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i tù quyÕt ®Þnh l·i suÊt huy ®éng vèn kh«ng kú h¹n hoÆc vèn cã kú h¹n thay v× viÖc Ng©n hµng quy ®Þnh lu«n l·i suÊt huy ®éng vèn, l·i suÊt cho vay hoÆc quy ®Þnh trÇn cho vay tèi ®a vµ chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt huy ®éng vèn b×nh qu©n lµ 0,35 % / th¸ng ®· trë nªn gß bã, lµm mÊt tÝnh nh¹y c¶m cña c«ng cô l·i suÊt. MÆt kh¸c ®Ó l«i kÐo kh¸ch hµng mét sè Ng©n hµng th¬ng m¹i t×m c¸ch gi¶m l·i suÊt cho vay.
Ng©n hµng TW cha t¹o ®îc sù thèng nhÊt cña c¸c Ng©n Hµng th¬ng m¹i trong viÖc thèng nhÊt mét hÖ thèng l·i xuÊt
2.3. VÒ dù tr÷ b¾t buéc
NHNN ®· 2 lÇn ®IÒu chØnh gi¶m tØ lÖ dù tr÷ b¾t buéc ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông tõ møc 7% xuèng cßn 5% ( c¸c NHTM cæ phÇn n«ng th«n, quü tÝn dông Trung ¦¬ng, quü tÝn dông khu vùc lµ 1% ). Riªng NHNN & PTNT do ph¶i tËp trung vèn thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch phôc vô n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n nªn tØ lÖ dù tr÷ b¾t buéc ®îc gi¶m xuèng møc 3 %.
2.4. NghiÖp vô thÞ trêng më
Nh»m chuyÓn híng ®iÒu hµnh tiÒn tÖ tõ c¸c c«ng cô trùc tiÕp sang sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp, n¨m 1999, NHNN ®· gÊp rót chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ph¸p lý còng nh c«ng cô cho ho¹t ®éng thÞ trêng më, dù kiÕn sÏ më vµo quý I / 2000
2.5. §iÒu chØnh tû gi¸
Nh×n chung, trong n¨m 1999, tØ gi¸ lu«n æn ®Þnh vµ c¬ b¶n phï hîp víi cung - cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ trêng vµ môc tiªu qu¶n lý cña NHNN. Giao dÞch mua - b¸n ngo¹i tÖ gi÷a Ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp còng nh c¸c giao dÞch trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn Ng©n hµng s«i ®éng h¬n n¨m tríc.
Nhu cÇu ngo¹i tÖ cho s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ. NHNN ®· mua ®îc mét sè lîng ®¸ng kÓ ngo¹i tÖ ®Ó t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ Nhµ níc vµ bæ sung ngo¹i tÖ cho quü kinh doanh. Cã thÓ nãi, viÖc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tØ gi¸ theo quyÕt ®Þnh sè 64 /1999 /Q§ - NHNN7 vµ sè 65 / 1999 / Q§ - NHNN7 ngµy 26 / 2 /1999 lµ mét bíc ®i ®óng ®¾n vµ phï hîp víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ còng nh c«ng t¸c ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
2.6. Qu¶n lý ngo¹i hèi
Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i hèi chÆt chÏ, n¨m 1999, NHNN ®· t¨ng cêng theo dâi, gi¸m s¸t c¸c TCTD thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ kÕt hèi ngo¹i tÖ, thêng xuyªn cã ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn vµ kÞp thêi tr×nh ChÝnh phñ söa ®æi c¬ chÕ cho phï hîp víi thùc tÕ. X©y dùng vµ tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ ban hµnh quy ®Þnh vÒ viÖc khuyÕn khÝch ngêi ViÖt Nam ë níc ngoµi chuyÓn tiÒn vÒ níc nh»m thu hót nguån ngo¹i tÖ phôc vô c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc ( QuyÕt ®Þnh sè 170 / 1999 / Q§ -TTg ngµy 19 / 8 / 1999 ) v.v…
Cïng víi viÖc ®æi míi trong qu¶n lý c¸c giao dÞch v·ng lai, NHNN ®· t¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p trong qu¶n lý vay, tr¶ nî níc ngoµi cña doanh nghiÖp, qu¶n lý ®Çu t níc ngoµi, qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh vµng …
2.7. Huy ®éng vèn
Tõ ®Çu n¨m, NHNN ®· chØ ®¹o c¸c NHTM tÝch cùc më réng c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn thÝch hîp, ®Æc biÖt lµ vèn trung h¹n, dµi h¹n nh»m ®¸p øng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Çu t, nhÊt lµ c¸c ch¬ng tr×nh träng ®iÓm nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n, bæ sung vèn tÝn dông ®Çu t kÕ ho¹ch Nhµ níc, cho vay ngo¹i tÖ ®èi víi c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm…
2.8. §Çu t tÝn dông
¦íc ®Õn 31 / 12 / 1999, d nî cho vay nÒn kinh tÕ t¨ng 12% so víi n¨m 1998, trong ®ã d nî cho vay VN§ t¨ng 16%, d nî cho vay ®èi víi ngµnh n«ng l©m nghiÖp vµ thuû s¶n ®¹t 36.400 tû ®ång, chiÕm tû träng 27 % tæng d nî, t¨ng 12% so víi n¨m 1998.
2.9. C«ng t¸c chÊn chØnh, cñng cè c¸c TCTD
+ §èi víi c¸c NHTMCP
NHNN ®· chñ ®éng phèi hîp chÆt chÏ víi UBND c¸c tØnh, thµnh phè cã NHTMCP trªn ®Þa bµn, ®Æc biÖt lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh ®Ó triÓn khai ®Ò ¸n cñng cè, s¾p xÕp l¹i c¸c NHTMCP
Nh×n chung, c«ng t¸c cñng cè s¾p xÕp l¹i c¸c TCTD ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ tÝch cùc, nhê ®ã chÆn ®øng ®îc nguy c¬ ®æ vì hÖ thèng, gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng ¶nh hëng tiªu cøc ®èi víi nÒn kinh tÕ còng nh thiÖt h¹i cho Nhµ níc vµ nh©n d©n.
+ §èi víi NHTM quèc doanh
NHNN ®· hoµn thµnh viÖc cÊp ®ñ vèn ®iÒu lÖ ( theo quyÕt ®Þnh 859 / Q§ - TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ ) vµ thùc hiÖn t¸i cÊp vèn ®Ó c¬ cÊu l¹i nî cho c¸c NHTM quèc doanh ( theo c«ng v¨n sè 27 / 7 / 1999 ). HiÖn nay, ®Ò ¸n cñng cè c¸c NHTM quèc doanh ®ang ®îc khÈn tr¬ng hoµn thµnh®Ó tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt. Tuy nhiªn, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, tiÕn ®é x©y dùng c¸c ®Ò ¸n nµy còng cßn chËm so víi kÕ ho¹ch c«ng t¸c cña ChÝnh phñ ®Ò ra.
+ §èi víi c¸c QTDND
Träng t©m cña c«ng t¸c qu¶n lý chØ ®¹o ®èi víi c¸c QTDND trong n¨m 1999 lµ tiÕp tuc triÓn khai chØ thÞ sè 05 / 1998 / CT - NH17 vÒ chÊn chØnh, cñng cè ho¹t ®éng cña QTDND
Song song víi c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Ó tæng kÕt thÝ ®iÓm m« h×nh QTDND, NHNN ®· khÈn tr¬ng chØ ®¹o viÖc x©y dùng vµ tõng bíc hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt lªn quan ®Õn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña quü tÝn dông, nh»m ®¶m b¶o cho l¹o h×nh TCTD nµy ho¹t ®éng ®óng ®Þnh híng, hiÖu qu¶ vµ an toµn.
+ Ho¹t ®éng ®èi ngo¹i
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña NHNN tiÕp tôc ®îc t¨ng cêng vµ ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng, gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ, tranh thñ khai th¸c c¸c nguån lùc bªn ngoµi phôc vô c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc.
TriÓn khai c¸c ch¬ng tr×nh trong khu«n khæ quan hÖ hîp t¸c víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh - tiÒn tÖ quèc tÕ
§µm ph¸n víi IMF, WB nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, ¸ch t¾c trong qu¸ tr×nh triÓn khai ch¬ng tr×nh ESAF/ ACII
Chñ tr× vµ phèi hîp cïng c¸c bé ngµnh liªn quan hoµn thµnh viÖc ®µm ph¸n víi WB vÒ 4 dù ¸n trong n¨m 1999 víi tæng sè vèn vay 318,26 triÖu USD. sè vèn do ADB cam kÕt cho ViÖt Nam vay còng ®¹t møc 240 triÖu USD.
T¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c Ng©n hµng víi c¸c níc trªn thÕ giíi
ThiÕt lËp vµ t¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi: ký tho¶ íc hîp t¸c víi Ng©n hµng Céng hoµ d©n chñ Nh©n d©n Lµo; x©y dùng hiÖp ®Þnh thanh to¸n víi Ng©n hµng V¬ng quèc Campuchia, ®µm ph¸n vµ ký hiÖp ®Þnh khung vÒ Hîp t¸c tµi chÝnh víi Ng©n hµng ®Çu t B¾c ¢u, ®Èy m¹nh quan hÖ víi Ng©n hµng Trung ¦¬ng Cuba, phèi hîp víi Bé Tµi chÝnh ®µm ph¸n víi quü hîp t¸c kinh tÕ h¶i ngo¹i cña NhËt ( OECF ) vÒ c¸c ®iÒu kho¶n cña hiÖp ®Þnh vay vèn dù ¸n hç trî DNV & N, phèi hîp víi c¸c bé, ngµnh h÷u quan ®µm ph¸n vµ ký hiÖp ®Þnh b¶o l·nh khung vµ hiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch dù ¸n gi÷a NHNN vµ Ng©n hµng xuÊt nhËp khÈu cña Mü…
+ Thùc hiÖn c¸c dù ¸n tÝn dông quèc tÕ do NHNN qu¶n lý
Nh×n chung, c¸c dù ¸n thùc hiÖn ®îc phÇn lín môc tiªu ®Ò ra trong n¨m 1999; tèc ®é gi¶i ng©n cña c¸c dù ¸n nhanh h¬n, sè lîng vèn ®îc gi¶i ng©n lín h¬n so víi thêi gian tríc. NhiÒu khã kh¨n, bÕ t¾c trong qu¸ tr×nh triÓn khai c¸c dù ¸n ®· kÞp thêi ®îc xö lý, ®¶m b¶o cho c¸c phÇn dù ¸n thùc hiÖn theo lé tr×nh, ®¸p øng ®îc yªu cÇu vµ tho¶ thuËn song ph¬ng …
2.10 C«ng t¸c c¶i c¸ch hµnh chÝnh
C«ng t¸c c¶i c¸ch hµnh chÝnh cña NHNN trong n¨m 1999 tËp trung vµo viÖc ®Èy nhanh viÖc hoµn thiÖn c¸c c¬ chÕ , quy chÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh 2 luËt Ng©n hµng; kiÖn toµn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ, thùc hiÖn viÖc rµ so¸t ®Ó cã quy ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng c¸n bé. Ngoµi ra, thùc hiÖn chØ ®¹o cña ChÝnh phñ, NHNN ®· tiÕn hµnh s¬ kÕt 5 n¨m thùc hiÖn NghÞ quyÕt 38 / NQ - CP cña ChÝnh phñ vÒ c«ng t¸c c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh vµ s¬ kÕt viÖc thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh cña NHNN trong 2 n¨m 1997 - 1998.
III. Nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm:
XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng trong thêi gian gÇn ®©y; En xin ®a ra mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ sau:
- Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ viÖc chuyÓn ®æi ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN tõ c¸c c«ng cô trùc tiÕp sang ®iÒu hµnh b»ng c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp nh»m gi÷ æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, ph¸t triÓn thÞ trêng tiÒn tÖ, t¹o ®iÒu kiÖn vµ c¬ së ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ mét c¸ch linh ho¹t.
- TiÕp tôc thùc hiÖn mét c¸ch m¹nh mÏ, døt ®IÓm viÖc cñng cè, s¾p xÕp c¸c TCTD; triÓn khai c¸c biÖn ph¸p ®Ó xö lý, gi¶I quyÕt mét c¸ch tæng thÓ nî qu¸ h¹n, nhÊt lµ c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n cã liªn quan ®Õn c¸c vô ¸n, nî qu¸ h¹n tån ®äng tõ nh÷ng n¨m tríc ®©y.
- TiÕp tôc ®æi míi ph¬ng thøc huy ®éng vèn, nhÊt lµ vèn trung vµ dµi h¹n. Ngay tõ ®Çu n¨m, NHNN còng nh c¸c TCTD ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh t¨ng trëng tÝn dông, trªn c¬ së an toµn vµ hiÖu qu¶; më réng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t ®Ó t¹o sù chu chuyÓn vèn th«ng suèt, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ø ®äng vèn cña c¸c TCTD nh trong n¨m 1999.
- N©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh tra trªn c¬ së hoµn thiÖn c¬ chÕ an toµn toµn hÖ thèng Ng©n hµng, n©ng cao n¨ng lùc nghiÖp vô thanh tra Ng©n hµng.
- Më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c TCTD quèc tÕ, Ng©n hµng Trung ¦¬ng c¸c níc ®Ó tranh thñ sù gióp ®ì vÒ vèn vµ trî gióp vÒ kü thuËt cho nÒn kinh tÕ vµ cho ho¹t ®éng Ng©n hµng; ®ång thêi t¹o lËp c¸c ®iÒu kiÖn, bíc ®i thÝch hîp trong qu¸ tr×nh héi nhËp cña hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam víi céng ®ång tµi chÝnh quèc tÕ.
- Hoµn thiÖn døt ®iÓm c«ng t¸c x©y dùng c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, híng dÉn thi hµnh luËt NHNN vµ luËt c¸c TCTD; ®ång thêi hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n híng dÉn cña Thèng ®èc NHNN ®Ó hai luËt Ng©n hµng ph¸t huy ®¬c hiÖu qu¶ trong thùc hiÖn.
KÕt luËn
Nãi tãm l¹i, ®Ó ®Èy m¹nh CNH - H§H, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ mhiÒu thµnh phÇn chóng ta cÇn ph¶i x©y dùng vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ níc, ®Æc biÖt ph¶i cñng cè, n©ng cao vai trß cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Trung ¦¬ng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh lµm ®iÒu hoµ l¹m ph¸t ®a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, l©u bÒn.
MÆc dï trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Ng©n hµng Trung ¦¬ng ho¹t ®éng kh¸ hiÖu qu¶, gãp phÇn kh«ng nhá cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc nhng kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã lç hæng cÇn gi¶i quyÕt. ChÝnh v× lÏ ®ã ,nghiªn cøu vÒ ®Ò tµi nµy sÏ gióp chóng ta hiÓu râ h¬n vÒ thùc tr¹ng cña ngµnh ng©n hµng. Tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ cho t¬ng lai.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Ngân Hàng TW - Thực trạng & Giải pháp.doc
