Nghiên cứu hiện trạng chất thải rắn sinh hoạt huyện Củ Chi và tìm hiểu chương trình phân loại chất thải rắn tại nguồn thực hiện trên địa bàn huyện Củ Chi
Lời cảm ơn Mục lục Danh sách các từ viết tắt Danh sách các bảng Danh sách các đồ thị, sơ đồ, hình CHƯƠNG 1 : MỞ ĐẦU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ : .1 1.2 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: 2 1.3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU : 3 CHƯƠNG 2 : TỔNG QUAN VỀ CHẤT THẢI RẮN VÀ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG DO CHẤT THẢI RẮN 2.1 KHÁI NIỆM CHẤT THẢI RẮN: 4 2.1.1 Định nghĩa về chất thải rắn : 4 2.1.2 Các nguồn phát sinh chất thải rắn : 4 2.1.3 Phân loại chất thải rắn : 6 2.1.4 Thành phần chất thải rắn : 11 2.1.5 Tính chất của chất thải rắn : 13 2.1.6 Tốc độ phát sinh chất thải rắn : 22 2.2 Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG DO CHẤT THẢI RẮN: 25 2.2.1 Môi trường nước : 25 2.2.2 Môi trường đất : 26 2.2.3 Môi trường không khí : 27 2.2.4 Cảnh quan và sức khỏe con người : 28 2.3 NHỮNG NGUYÊN TẮC KỸ THUẬT TRONG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN : 29 2.3.1 Quản lý và phân loại chất thải rắn tại nguồn : 29 2.3.2 Thu gom, lưu giữ và vận chuyển chất thải rắn : 30 2.3.3 Các phương pháp xử lý và tiêu hủy chất thải rắn : 38 2.3.3.1 Xử lý chất thải rắn bằng công nghệ ép kiện : 39 2.3.3.2 Ổn định chất thải rắn bằng công nghệ Hydromex : 40 2.3.3.3 Xử lý cơ học : 42 2.3.3.4 Xử lý hóa học : 44 2.3.3.5 Tái sử dụng/ tái phế liệu : 44 2.3.3.6 Phương pháp ủ sinh học theo đống : 46 2.3.3.7 Phương pháp đốt : 46 2.3.3.8 Phương pháp chôn lấp : 47 2.4 MỘT SỐ CÔNG NGHỆ XỬ LÝ RÁC Ở VIỆT NAM : 49 2.4.1 Nhà máy xử lý phế thải tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu : 49 2.4.2 Xừ lý rác tại nhà máy Cầu Diễn – Hà Nội : 50 2.5 MỘT SỐ NÉT VỀ TÌNH HÌNH QUẢN LÝ RÁC TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM : 51 2.5.1 Tình hình quản lý rác trên thế giới : 51 2.5.2 Tình hình quản lý rác ở Việt Nam : 52 CHƯƠNG 3 : GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN CỦ CHI . 3.1 CÁC ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN : 62 3.2 CÁC ĐỀIU KIỆN KINH TẾ – XÃ HỘI HUYỆN CỦ CHI : 64 CHƯƠNG 4 : HIỆN TRẠNG CTRSH VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ CTRSH CỦA HUYỆN CỦ CHI . 4.1 :CÁC KẾT QUẢ ĐIỀU TRA VỀ THÀNH PHẦN VÀ KHỐI LƯỢNG CTRSH : 71 4.1.1 Thành phần chất thải rắn sinh hoạt Huyện Củ Chi : 71 4.1.2 Khối lượng chất thải rắn sinh hoạt Huyện Củ Chi : 71 4.2 HIỆN TRẠNG HỆ THỐNG KỸ THUẬT – QUẢN LÝ CYRSH HUYỆN CỦ CHI : 73 4.2.1 Hệ thống lưu trữ bên nhà : 73 4.2.2 Hệ thống thu gom : 74 4.2.3 Hệ thống trung chuyển và vận chuyển : 77 4.2.4 Thu hồi và tái sử dụng chất thải rắn và chôn lấp : 77 4.2.5 Hệ thống hành chánh quản lý CTRSH Huyện Củ Chi : 78 CHƯƠNG 5 : TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH PHÂN LOẠI CHẤT THẢI RẮN TẠI NGUỒN THỰC HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI 5.1 GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ CHƯƠNG TRÌNH DỰ ÁN PLCTRĐTTN HUYỆN : 79 5.2 TRIỂN KHAI CHƯƠNG TRÌNH PHÂN LOẠI CTR TẠI NGUỒN: 82 5.2.1 Phương án kỹ thuật và công nghệ : 82 5.2.1.1 Chuẩn hóa trang thiết bị tồn trữ và thu gom chất thải rắn : 83 5.2.1.2 Nghiên cứu cải tiến quy trình thu gom , vận chuyển CTRSH : 90 5.2.2 Chương trình tham vấn cộng đồng và tuyên truyền : 98 5.2.2.1 Tổ chức triển khai PLCTRTN : 98 5.2.2.2 Chương trình tuyên truyền và hướng dẫn hộ gia đình PLCTRTN : 103 5.2.2.3 Chương trình tuyên truyền và hướng dẫn học sinh , sinh viên : 106 5.2.2.4 Chương trình tuyên truyền chung qua đài PT&TH 107 CHƯƠNG 6 : KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 6.1 KẾT LUẬN : 108 6.2 KIẾN NGHỊ : 109 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC CHƯƠNG 1 : MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề : Thành phố Hồ Chí Minh với dân số 6.062.993 người (thống kê năm 2004) sống tại 24 quận huyện , với hơn 800 nhà máy riêng rẽ , 23.000 cơ sở sản xuất vừa và nhỏ , 12 khu công nghiệp , 3 khu chế xuất và 1 khu công nghệ cao , hàng trăm bệnh viện , trung tâm chuyên khoa , trung tâm y tế hàng ngàn phòng khám tư nhân đang đổ ra mỗi ngày khoảng 5.500 – 5.700 tấn chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) , 1.100 – 1300 tấn chất thải rắn xây dựng (xà bần) , khoảng hơn 1000 tấn (ước tính) chất thải rắn công nghiệp , trong đó cókhoảng 200 tấn chất thải nguy hại , 7-9 tấn chất thải rắn y tế Để quản lý khối lượng lớn chất thải rắn nói trên với mức tăng 10-15% năm , TP HCM đã hình thành (có tổ chức và tự phát) hệ thống quản lý chất thải rắn đô thị với sự tham gia của gần 30 công ty nhà nước , 3-5 công ty trách nhiệm hữu hạn , 01 hợp tác xã hàng trăm cơ sở tái sinh tái chế tư nhân hàng ngàn tổ dân lập và 30.000 người (gồm hơn 6.000 người hoạt động trong thu gom , vận chuyển , chôn lấp và hơn 20.000 người hoạt động trong hệ thống phân loại , thu gom và mua bán trao đổi phế liệu). Tuy nhiên cho đến nay , mặc dù đã hoàn thành và hoạt động hàng chục năm , mỗi năm tiêu tốn 600-700 tỉ tiền vận hành và hàng trăm tỉ tiền đầu tư trang thiết bị , xây dựng bãi chôn lấp và cơ sở hạ tầng khác , công tác quản lý chất thải rắn đô thị của TP HCM vẫn phải đối mặt với rất nhiều vấn đề và vẫn phải giải quyết các vấn đề theo kiểu “tình thế” đó là : P Khó khăn trong việc quản lý hệ thống thu gom rác dân lập . P Chưa thực hiện được việc thu phí quản lý chất thải rắn . P Chưa thực hiện được chương trình phân loại chất thải rắn tại nguồn P Chưa quy hoạch và thiếu nghiêm trọng hệ thống điểm hẹn , bô / trạm trung chuyển . P Chưa quy hoạch được vị trí xây dựng bãi chôn lấp . P Ô nhiễm nặng nề tại các bãi chôn lấp do nước rò rỉ và khí từ bãi chôn lấp . P Hệ thống quản lý của các cơ quan nhà nước còn yếu về cả nhân lực và trang thiết bị . P Các công ty quản lý chất thải rắn còn thiếu đội ngũ cán bộ kỹ thuật , quản lý giỏi và công nhân lành nghề . P Chi phí cho công tác quản lý chất thải rắn tăng nhanh . Đứng trước tình thế đó , đề tài “Nghiên cứu hiện trạng CTRSH huyện Củ Chi và tìm hiểu chương trình phân loại chất thải rắn tại nguồn thực hiện trên địa bàn huyện Củ Chi – TP Hồ Chí Minh” được thực hiện với mong muốn góp phần tìm ra các giải pháp quản lý CTR thích hợp cho Huyện Củ Chi nói riêng và TP Hồ Chí Minh nói chung trong giai đoạn thành phố ngày càng phát triển như hiện nay . 1.2 Nội dung nghiên cứu - Khái quát một số điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội tại huyện Củ Chi – TP Hồ Chí Minh . - Nghiên cứu hiện trạng và công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại huyện Củ Chi – TP Hồ Chí Minh . - Tìm hiểu chương trình phân loại chất thải rắn tại nguồn thực hiện trên địa bàn Huyện Củ Chi – TP Hồ Chí Minh . 1.3 Phương pháp nghiên cứu _ Thu thập tài liệu liên quan: tham khảo tài liệu của nhiều tác giả, các nghiên cứu, báo cáo khoa học trước đây và thu thập tài liệu từ các bn lin quan . _ Khảo st thực tế tại huyện để nắm r tình hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt thực hiện trn địa bn huyện . _ Tham khảo ý kiến cc chuyn gia trong lĩnh vực quản lý chất thải rắn . Số liệu được xử lý với phần mềm Microsoft Excel . Phần soạn thảo văn bản được sử dụng với phần mềm
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Nghiên cứu hiện trạng chất thải rắn sinh hoạt huyện Củ Chi và tìm hiểu chương trình phân loại chất thải rắn tại nguồn thực hiện trên địa bàn huyện Củ Chi, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KYÕ THUAÄT COÂNG NGHEÄ TP.HCM
KHOA MOÂI TRÖÔØNG & COÂNG NGHEÄ SINH HOÏC
( ( (
ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP
Ñeà taøi:
NGHIEÂN CÖÙU HIEÄN TRAÏNG
CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT HUYEÄN CUÛ CHI
VAØ TÌM HIEÅU CHÖÔNG TRÌNH PHAÂN LOAÏI
CHAÁT THAÛI RAÉN TAÏI NGUOÀN THÖÏC HIEÄN
TREÂN ÑÒA BAØN HUYEÄN CUÛ CHI
CHUYEÂN NGAØNH: QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG
MAÕ SOÁ NGAØNH : 108
GVHD : Th.S NGUYEÃN THÒ THU HÖÔNG
SVTH : PHUØNG ANH TUØNG
MSSV : 02DHMT319
LÔÙP : 02DHMT2
TP HOÀ CHÍ MINH, THAÙNG 7 - 2007
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO COÄNG HOAØ XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM
Tröôøng : ÑH KTCN TP HCM Ñoäc laäp – Töï do – Haïnh phuùc
Khoa : Moâi tröôøng vaø Coâng ngheä sinh hoïc
Boä moân : NHIEÄM VUÏ ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP
HOÏ VAØ TEÂN : PHUØNG ANH TUØNG MSSV : 02DHMT319
NGAØNH : MOÂI TRÖÔØNG LÔÙP : 02DHMT02
Ñaàu ñeà Ñoà aùn toát nghieäp :
Nghieân cöùu hieän traïng chaát thaûi raén sinh hoaït huyeän Cuû Chi vaø tìm hieåu chöông trình phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn thöïc hieän treân ñòa baøn huyeän Cuû Chi .
Nhieäm vuï (yeâu caàu veà noäi dung vaø soá lieäu ban ñaàu) :
Caùc keát quaû ñieàu tra veà hieän traïng CTRSH taïi huyeän Cuû Chi – TP HCM .
Nghieân cöùu hieän traïng vaø coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït taïi huyeän Cuû Chi – TP HCM
Tìm hieåu chöông trình phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn thöïc hieän treân ñòa baøn Huyeän Cuû Chi – Tp Hoà Chí Minh .
Ngaøy giao ñoà aùn : Ngaøy hoaøn thaønh :
Hoï vaø teân ngöôøi höôùng daãn Phaàn höôùng daãn
Noäi dung vaø yeâu caàu ñoà aùn toát nghieäp ñaõ ñöôïc boä moân thoâng qua.
Ngaøy thaùng naêm 200 Ngöôøi höôùng daãn chính
Chuû nhieäm boä moân
(Kyù vaø ghi roõ hoï teân)
Phaàn daønh cho Khoa, boä moân
Ngöôøi duyeät (chaám sô boä) …………….
Ñôn vò : ………………………………..
Ngaøy baûo veä : …………………………
Ñieåm toång keát : ………………………..
Nôi löu tröõ ÑATN : ……………………
NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN HÖÔÙNG DAÃN
Ñieåm baèng soá ……………… Ñieåm baèng chöõ ………………..
Tp. HCM, ngaøy thaùng naêm 2006
LÔØI CAÛM ÔN
~~¤~~
Tröôùc heát em xin chaân thaønh göûi lôøi caûm ôn ñeán quyù thaày, coâ hieän ñang coâng taùc vaø giaûng daïy taïi khoa Moâi Tröôøng – Coâng ngheä Sinh Hoïc tröôøng Ñaïi Hoïc Kyõ Thuaät Coâng Ngheä Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ taän taâm daïy baûo vaø truyeàn ñaït nhöõng kieán thöùc quyù baùu cho em trong suoát quaù trình hoïc taäp. Vaø em xin chaân thaønh caûm ôn chò Nguyeãn Thò Thu Höông hieän ñang coâng taùc taïi phoøng QLCTR – Sôû taøi nguyeân moâi tröôøng ñaõ höôùng daãn taän tình, taïo ñieàu kieän vaø giuùp ñôõ em trong quaù trình thöïc hieän ñoà aùn toát nghieäp.
Em chaân thaønh caøm ôn phoøng QLCTR – Sôû taøi nguyeân moâi tröôøng ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi, cung caáp nhöõng taøi lieäu, soá lieäu xaùc thöïc ñeå em hoaøn thaønh ñuôïc ñoà aùn toát nghieäp.
Beân caïnh ñoù, em muoán chuyeån lôøi caûm ôn chaân thaønh ñeán gia ñình vaø baïn beø ñaõ luoân ñoäng vieân vaø giuùp ñôõ em trong quaù trình laøm ñoà aùn toát nghieäp.
Moät laàn nöõa, em xin chaân thaønh caûm ôn.
Sinh vieân thöïc hieän : Phuøng Anh Tuøng
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT
CTR : Chaát thaûi raén
CRTSH : Chaát thaûi raén sinh hoaït
CTRÑT : Chaát thaûi raén ñoâ thò
CTRÑTTN : Chaát thaûi raén ñoâ thò taïi nguoàn
PLCTRTN : Phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn
PLCTRÑTTN : Phaân loaïi chaát thaûi raén ñoâ thò taïi nguoàn
BCL : Baõi choân laáp
VSV : vi sinh vaät
Coâng ty DVCI : Coâng ty dòch vuï coâng ích .
Cty DVÑT : Coâng ty dòch vuï ñoâ thò
Sôû TN & MT : Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng
Coâng ty CTCC : Coâng ty coâng trình coâng coäng
UBND : UÛy ban nhaân daân
Tp.HCM : Thaønh phoá Hoà Chí Minh
Phoøng QLÑT : Phoøng Quaûn lyù ñoâ thò
Phoøng GD : Phoøng GD
Phoøng TN & MT : Phoøng taøi nguyeân vaø moâi tröôøng
Sôû GDÑT : Sôû giaùo duïc ñaøo taïo
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
Baûng 2.1 : Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén ñoâ thò
Baûng 2.2 : Phaân loaïi theo tính chaát
Baûng 2.3 : Thaønh phaàn chaát thaûi raén ñoâ thò phaân theo nguoàn goác phaùt sinh
Baûng 2.4 : Thaønh phaàn chaát thaûi raén ñoâ thò theo tính chaát vaät lyù
Baûng 2.5 : Söï thay ñoåi thaønh phaàn theo muøa ñaëc tröng cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït
Baûng 2.6 : Khoái löôïng rieâng vaø ñoä aàm caùc thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò
Baûng 2.7 : Soá lieäu trung bình veà chaát dö trô vaø nhieät naêng cuûa caùc hôïp phaàn trong chaát thaûi raén ñoâ thò
Baûng 2.8 : Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa caùc chaát höõu cô döïa vaøo thaønh phaàn lignin
Baûng 2.9 : Thaønh phaàn moät soá chaát khí cô baûn trong khí thaûi baõi raùc
Baûng 2.10 : Nguoàn nhaân löïc vaø thieát bò hoã trôï trong vieäc quaûn lyù vaø phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn
Baûng 2.11 : Caùc loaïi thuøng chöùa söû duïng vôùi caùc heä thoáng thu gom khaùc nhau
Baûng 2.12 : Ví duï minh hoïa veà lôïi ích trong vieäc söû duïng bieän phaùp taùi cheá
Baûng 3.1 : Dieän tích , daân soá vaø ñôn vò haønh chính huyeän Cuû Chi
Baûng 3.2 : Cô caáu söû duïng ñaát huyeän Cuû Chi
Baûng 4.1 :Toång khoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït cuûa Huyeän öôùc tính ñeán naêm 2010
Baûng 4.2 : Döï ñoaùn khoái löôïng raùc thöïc phaåm vaø thaønh phaàn coøn laïi
Baûng 5.1 : Ban Chæ Ñaïo thí ñieåm döï aùn
Baûng 5.2 : Ban Thöïc Hieän döï aùn
DANH MUÏC CAÙC HÌNH, ÑOÀ THÒ
Hình 2.1 : Sô ñoà tính caân baèng vaät chaát
Hình 2.2: Sô ñoà trình töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng di ñoäng kieåu thoâng thöôøng
Hình 2.3 : Sô ñoà trình töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng di ñoäng kieåu thay thuøng xe
Hình 2.4 : Sô ñoà töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng coá ñònh
Hình 2.5 : Sô ñoà phaân loaïi chaát thaûi raén ñoâ thò
Hình 2.6 : Coâng ngheä xöû lyù raùc baèng phöông phaùp eùp kieän
Hình 2.7 : Sô ñoà xöû lyù raùc theo coâng ngheä Hydromex
Hình 3.1 : Baûn ñoà huyeän Cuû Chi
Hình 5.1 : Sô ñoà quy trình trieån khai chöông trình phaân loaïi CTR taïi nguoàn
Hình 5.2 : Quy trình thu gom CTR höõu cô theo quy trình hieän coù
Hình 5.3 : Quy trình thu gom raùc taùi cheá môùi
Hình 5.4 : Sô ñoà vaän chuyeån raùc taùi cheá cuûa tö nhaân coù söû duïng thuøng 660 lít do nhaø nöôùc ñaàu tö ban ñaàu .
Hình 5.5 : Quy trình thu gom raùc taùi cheá (coøn laïi) môùi do nhaø nöôùc ñaûm traùch
Hình 5.6 : Sô ñoà toå chöùc trieån khai
Lôøi caûm ôn
Muïc luïc
Danh saùch caùc töø vieát taét
Danh saùch caùc baûng
Danh saùch caùc ñoà thò, sô ñoà, hình
CHÖÔNG 1 : MÔÛ ÑAÀU
1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ : ……………………………………………………………...1
1.2 NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU: 2
1.3 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU : 3
CHÖÔNG 2 : TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN VAØ
OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO CHAÁT THAÛI RAÉN
KHAÙI NIEÄM CHAÁT THAÛI RAÉN: 4
2.1.1 Ñònh nghóa veà chaát thaûi raén : 4
2.1.2 Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén : 4
2.1.3 Phaân loaïi chaát thaûi raén : 6
2.1.4 Thaønh phaàn chaát thaûi raén : 11
2.1.5 Tính chaát cuûa chaát thaûi raén : 13
2.1.6 Toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén : 22
2.2 OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO CHAÁT THAÛI RAÉN: 25
2.2.1 Moâi tröôøng nöôùc : 25
2.2.2 Moâi tröôøng ñaát : 26
2.2.3 Moâi tröôøng khoâng khí : 27
2.2.4 Caûnh quan vaø söùc khoûe con ngöôøi : 28
2.3 NHÖÕNG NGUYEÂN TAÉC KYÕ THUAÄT TRONG QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN : 29
2.3.1 Quaûn lyù vaø phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn : 29
2.3.2 Thu gom, löu giöõ vaø vaän chuyeån chaát thaûi raén : 30
2.3.3 Caùc phöông phaùp xöû lyù vaø tieâu huûy chaát thaûi raén : 38
2.3.3.1 Xöû lyù chaát thaûi raén baèng coâng ngheä eùp kieän : 39
2.3.3.2 OÅn ñònh chaát thaûi raén baèng coâng ngheä Hydromex : 40
2.3.3.3 Xöû lyù cô hoïc : 42
2.3.3.4 Xöû lyù hoùa hoïc : 44
2.3.3.5 Taùi söû duïng/ taùi pheá lieäu : 44
2.3.3.6 Phöông phaùp uû sinh hoïc theo ñoáng : 46
2.3.3.7 Phöông phaùp ñoát : 46
2.3.3.8 Phöông phaùp choân laáp : 47
2.4 MOÄT SOÁ COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ RAÙC ÔÛ VIEÄT NAM : 49
2.4.1 Nhaø maùy xöû lyù pheá thaûi tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu : 49
2.4.2 Xöø lyù raùc taïi nhaø maùy Caàu Dieãn – Haø Noäi : 50
2.5 MOÄT SOÁ NEÙT VEÀ TÌNH HÌNH QUAÛN LYÙ RAÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI VAØ VIEÄT NAM : 51
2.5.1 Tình hình quaûn lyù raùc treân theá giôùi : 51
2.5.2 Tình hình quaûn lyù raùc ôû Vieät Nam : 52
CHÖÔNG 3 : GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ KINH TEÁ - XAÕ HOÄI HUYEÄN CUÛ CHI .
CAÙC ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN : 62
CAÙC ÑEÀIU KIEÄN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI HUYEÄN CUÛ CHI : 64
CHÖÔNG 4 : HIEÄN TRAÏNG CTRSH VAØ COÂNG TAÙC QUẢN LYÙ CTRSH CUÛA HUYEÄN CUÛ CHI .
4.1 :CAÙC KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA VEÀ THAØNH PHAÀN VAØ KHOÁI LÖÔÏNG CTRSH : 71 4.1.1 Thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït Huyeän Cuû Chi : 71
4.1.2 Khoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït Huyeän Cuû Chi : 71 4.2 HIEÄN TRAÏNG HEÄ THOÁNG KYÕ THUAÄT – QUAÛN LYÙ CYRSH HUYEÄN CUÛ CHI : 73
4.2.1 Heä thoáng löu tröõ beân nhaø : 73
4.2.2 Heä thoáng thu gom : 74
4.2.3 Heä thoáng trung chuyeån vaø vaän chuyeån : 77
4.2.4 Thu hoài vaø taùi söû duïng chaát thaûi raén vaø choân laáp : 77
4.2.5 Heä thoáng haønh chaùnh quaûn lyù CTRSH Huyeän Cuû Chi : 78
CHÖÔNG 5 : TÌM HIEÅU CHÖÔNG TRÌNH PHAÂN LOAÏI CHAÁT THAÛI RAÉN TAÏI NGUOÀN THÖÏC HIEÄN TREÂN ÑÒA BAØN HUYEÄN CUÛ CHI
5.1 GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ CHÖÔNG TRÌNH DÖÏ AÙN PLCTRÑTTN HUYEÄN : 79
5.2 TRIEÅN KHAI CHÖÔNG TRÌNH PHAÂN LOAÏI CTR TAÏI NGUOÀN: 82
5.2.1 Phöông aùn kyõ thuaät vaø coâng ngheä : 82
5.2.1.1 Chuaån hoùa trang thieát bò toàn tröõ vaø thu gom chaát thaûi raén : 83
5.2.1.2 Nghieân cöùu caûi tieán quy trình thu gom , vaän chuyeån CTRSH : 90
5.2.2 Chöông trình tham vaán coäng ñoàng vaø tuyeân truyeàn : 98
5.2.2.1 Toå chöùc trieån khai PLCTRTN : 98
5.2.2.2 Chöông trình tuyeân truyeàn vaø höôùng daãn hoä gia ñình PLCTRTN : 103
5.2.2.3 Chöông trình tuyeân truyeàn vaø höôùng daãn hoïc sinh , sinh vieân : 106
5.2.2.4 Chöông trình tuyeân truyeàn chung qua ñaøi PT&TH 107
CHÖÔNG 6 : KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ
6.1 KEÁT LUAÄN : 108
6.2 KIEÁN NGHÒ : 109
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
PHUÏ LUÏC
CHƯƠNG 1 : MỞ ĐẦU
Ñaët vaán ñeà :
Thaønh phoá Hoà Chí Minh vôùi daân soá 6.062.993 ngöôøi (thoáng keâ naêm 2004) soáng taïi 24 quaän huyeän , vôùi hôn 800 nhaø maùy rieâng reõ , 23.000 cô sôû saûn xuaát vöøa vaø nhoû , 12 khu coâng nghieäp , 3 khu cheá xuaát vaø 1 khu coâng ngheä cao , haøng traêm beänh vieän , trung taâm chuyeân khoa , trung taâm y teá haøng ngaøn phoøng khaùm tö nhaân … ñang ñoå ra moãi ngaøy khoaûng 5.500 – 5.700 taán chaát thaûi raén sinh hoaït (CTRSH) , 1.100 – 1300 taán chaát thaûi raén xaây döïng (xaø baàn) , khoaûng hôn 1000 taán (öôùc tính) chaát thaûi raén coâng nghieäp , trong ñoù coùkhoaûng 200 taán chaát thaûi nguy haïi , 7-9 taán chaát thaûi raén y teá
Ñeå quaûn lyù khoái löôïng lôùn chaát thaûi raén noùi treân vôùi möùc taêng 10-15% naêm , TP HCM ñaõ hình thaønh (coù toå chöùc vaø töï phaùt) heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi raén ñoâ thò vôùi söï tham gia cuûa gaàn 30 coâng ty nhaø nöôùc , 3-5 coâng ty traùch nhieäm höõu haïn , 01 hôïp taùc xaõ haøng traêm cô sôû taùi sinh taùi cheá tö nhaân haøng ngaøn toå daân laäp vaø 30.000 ngöôøi (goàm hôn 6.000 ngöôøi hoaït ñoäng trong thu gom , vaän chuyeån , choân laáp vaø hôn 20.000 ngöôøi hoaït ñoäng trong heä thoáng phaân loaïi , thu gom vaø mua baùn trao ñoåi pheá lieäu).
Tuy nhieân cho ñeán nay , maëc duø ñaõ hoaøn thaønh vaø hoaït ñoäng haøng chuïc naêm , moãi naêm tieâu toán 600-700 tæ tieàn vaän haønh vaø haøng traêm tæ tieàn ñaàu tö trang thieát bò , xaây döïng baõi choân laáp vaø cô sôû haï taàng khaùc , coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén ñoâ thò cuûa TP HCM vaãn phaûi ñoái maët vôùi raát nhieàu vaán ñeà vaø vaãn phaûi giaûi quyeát caùc vaán ñeà theo kieåu “tình theá” ñoù laø :
Khoù khaên trong vieäc quaûn lyù heä thoáng thu gom raùc daân laäp .
Chöa thöïc hieän ñöôïc vieäc thu phí quaûn lyù chaát thaûi raén .
Chöa thöïc hieän ñöôïc chöông trình phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn
Chöa quy hoaïch vaø thieáu nghieâm troïng heä thoáng ñieåm heïn , boâ / traïm trung chuyeån .
Chöa quy hoaïch ñöôïc vò trí xaây döïng baõi choân laáp .
OÂ nhieãm naëng neà taïi caùc baõi choân laáp do nöôùc roø ræ vaø khí töø baõi choân laáp .
Heä thoáng quaûn lyù cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc coøn yeáu veà caû nhaân löïc vaø trang thieát bò .
Caùc coâng ty quaûn lyù chaát thaûi raén coøn thieáu ñoäi nguõ caùn boä kyõ thuaät , quaûn lyù gioûi vaø coâng nhaân laønh ngheà .
Chi phí cho coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén taêng nhanh .
Ñöùng tröôùc tình theá ñoù , ñeà taøi “Nghieân cöùu hieän traïng CTRSH huyeän Cuû Chi vaø tìm hieåu chöông trình phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn thöïc hieän treân ñòa baøn huyeän Cuû Chi – TP Hoà Chí Minh” ñöôïc thöïc hieän vôùi mong muoán goùp phaàn tìm ra caùc giaûi phaùp quaûn lyù CTR thích hôïp cho Huyeän Cuû Chi noùi rieâng vaø TP Hoà Chí Minh noùi chung trong giai ñoaïn thaønh phoá ngaøy caøng phaùt trieån nhö hieän nay .
1.2 Noäi dung nghieân cöùu
- Khaùi quaùt moät soá ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi taïi huyeän Cuû Chi – TP Hoà Chí Minh .
- Nghieân cöùu hieän traïng vaø coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït taïi huyeän Cuû Chi – TP Hoà Chí Minh .
- Tìm hieåu chöông trình phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn thöïc hieän treân ñòa baøn Huyeän Cuû Chi – TP Hoà Chí Minh .
1.3 Phöông phaùp nghieân cöùu
Thu thaäp taøi lieäu lieân quan: tham khaûo taøi lieäu cuûa nhieàu taùc giaû, caùc nghieân cöùu, baùo caùo khoa hoïc tröôùc ñaây vaø thu thaäp taøi lieäu töø caùc bên liên quan .
Khảo sát thực tế tại huyện để nắm rõ tình hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt thực hiện trên địa bàn huyện .
Tham khảo ý kiến các chuyên gia trong lĩnh vực quản lý chất thải rắn .
Số liệu được xử lý với phần mềm Microsoft Excel . Phần soạn thảo văn bản được sử dụng với phần mềm
CHÖÔNG 2 : TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN VAØ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO CHAÁT THAÛI RAÉN
2.1. Khaùi nieäm cô baûn veà chaát thaûi raén
Ñònh nghóa veà chaát thaûi raén
Chaát thaûi raén (Soild Waste) laø toaøn boä caùc loaïi vaät chaát khoâng phaûi daïng loûng vaø khí ñöôïc con ngöôøi loaïi boû trong caùc hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi cuûa mình (bao goàm caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, caùc hoaït ñoäng soáng vaø duy trì söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng v.v…). Trong ñoù quan troïng nhaát laø caùc loaïi chaát thaûi sinh ra töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø hoaït ñoäng soáng.
Chaát thaûi raén ñoâ thò (goïi chung laø raùc thaûi ñoâ thò) ñöôïc ñònh nghóa laø : Vaät chaát maø ngöôøi taïo ra ban ñaàu vöùt boû ñi trong khu vöïc ñoâ thò maø khoâng ñoøi hoûi ñöôïc boài thöôøng cho söï vöùt boû ñoù. Theâm vaøo ñoù, chaát thaûi ñöôïc coi laø chaát thaûi raén ñoâ thò neáu chuùng ñöôïc xaõ hoäi nhìn nhaän moät thöù maø thaønh phoá phaûi coù traùch nhieäm thu gom vaø tieâu huyû.
Raùc laø thuaät ngöõ duøng ñeå chæ chaát thaûi raén coù hình daïng töông ñoái coá ñònh, bò vöùt boû töø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Raùc sinh hoaït hay chaát thaûi raén sinh hoaït laø moät boä phaän cuûa chaát thaûi raén, ñöôïc hieåu laø caùc chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng sinh hoaït thöôøng ngaøy cuûa con ngöôøi.
Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén
Nguoàn goác phaùt sinh, thaønh phaàn vaø toác ñoä phaùt sinh cuûa chaát thaûi raén laø caùc cô sôû quan troïng ñeå thieát keá , löïa choïn coâng ngheä xöû lyù vaø ñeà xuaát caùc chöông trình quaûn lyù chaát thaûi raén.
Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén ñoä thò goàm:
Sinh hoaït cuûa coäng ñoàng
Tröôøng hoïc, nhaø ôû, cô quan
Saûn xuaát coâng nghieäp
Saûn xuaát noâng nghieäp
Nhaø haøng, khaùch saïn
Taïi caùc traïm xöû lyù
Töø caùc trung taâm thöông maïi, coâng trình coâng coäng
Chaát thaûi ñoâ thò ñöôïc xem nhö laø chaát thaûi coäng ñoàng ngoaïi tröø caùc chaát thaûi trong quaù trình cheá bieán taïi caùc khu coâng nghieäp vaø chaát thaûi coâng nghieäp. Caùc loaïi chaát thaûi sinh ra töø caùc nguoàn naøy ñöôïc trình baøy ôû Baûng 2.1.
Chaát thaûi raén phaùt sinh töø nhieàu nguoàn khaùc nhau caên cöù vaøo ñaëc ñieåm cuûa chaát thaûi raén coù theå phaân chia thaønh 3 nhoùm lôùn nhaát laø : chaát thaûi ñoâ thò, coâng nghieäp vaø nguy haïi. Nguoàn thaûi cuûa raùc ñoâ thò raát khoù quaûn lyù taïi caùc nôi ñaát troáng bôûi vì taïi caùc vò trí naøy söï phaùt sinh caùc nguoàn chaát thaûi laø moät quaù trình phaùt taùn.
Baûng 2.1 Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén ñoâ thò
Nguoàn
Caùc hoaït ñoäng vaø vò trí phaùt sinh chaát thaûi
Loaïi chaát thaûi raén
Nhaø ôû
Nhöõng nôi ôû rieâng cuûa moät gia ñænh hay nhieàu gia ñænh . nhöõng caên hoä thaáp , vöùa vaø cao taàng…
Chaát thaûi thöïc phaåm, giaáy, bìa cöùng, haøng deät , ñoà da, chaát thaûi vöôøn, ñoà goã, thuûy tinh, hoäp thieác, nhoâm , kim loaïi khaùc, taøn thuoác , raùc ñöôøng phoá, chaát thaûi ñaëc bieät ( daàu , loáp xe, thieát bò ñieän, …), chaát thaûi sinh hoaït nguy haïi,
Thöông maïi
Cöûa haøng, nhaø haøng, chôï, vaên phoøng, khaùch saïn, dòch vuï, cöûa hieäu in…
Giaáy, bìa cöùng, nhöïa deûo, goã, chaát thaûi thöïc phaåm, thuûy tinh, kim loaïi, chaát thaûi ñaëc bieät , chaát thaûi nguy haïi.
Cô quan
Tröôøng hoïc , beänh vieän, nhaø tuø, trung taâm chính phuû…
Giaáy, bìa cöùng, nhöïa deûo, goã, chaát thaûi thöïc phaåm, thuûy tinh, kim loaïi, chaát thaûi ñaëc bieät , chaát thaûi nguy haïi.
Xaây döïng vaø phaù dôõ
Nôi xaây döïng môùi , söûa ñöôøng, san baèng caùc coâng trình xaây döïng , væa heø hö haïi…
Goã, theùp, beâ toâng, ñaát…
Dòch vuï ñoâ thò (tröø traïm xöû lyù)
Queùt doïn ñöôøng phoá, laøm ñeïp phong caûnh, laøm saïch theo löu vöïc, coâng vieân vaø baõi taém, nhöõng khu vöïc tieâu khieån khaùc.
Chaát thaûi ñaëc bieät, raùc, raùc ñöôøng phoá, vaät xeùn ra töø caây, chaá thaûi töø caùc coâng vieân, baõi taém vaù caùc khö vöïc tieâu khieån.
Traïm xöû lyù, loø thieâu ñoát
Quaù trình xöû lyù nöôùc, nöôùc thaûi vaø chaát thaûi coâng nghieäp Caùc chaát thaûi ñöôïc xöû lyù.
Khoái löôïng lôùn buoàn dö.
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
Phaân loaïi chaát thaûi raén
Vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén seõ giuùp xaùc ñònh caùc loaïi khaùc nhau cuûa chaát thaûi raén ñöôïc sinh ra. Khi thöïc hieän vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén seõ giuùp chuùng ta gia taêng khaû naêng taùi cheá vaø taùi söû duïng laïi caùc vaät lieäu trong chaát thaûi, ñem laïi hieäu quaû kinh teá vaø baûo veä moâi tröôûng.
Chaát thaûi raén ña daïng vì vaäy coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau nhö:
2.1.4 Phaân loaïi theo tính chaát
Phaân loaïi chaát thaûi raén theo daïng naøy ngöôøi ta chia laøm: caùc chaát chaùy ñöôïc, caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc, caùc chaát hoãn hôïp . Phaân loaïi theo tính chaát ñöôïc theå hieän ôû Baûng 2.2
Baûng 2.2: Phaân loaïi theo tính chaát
Loaïi raùc thaûi
Nguoàn goác
1. Caùc chaát chaùy ñöôïc
Giaáy
Haøng deät
Raùc thaûi
Coû, goãcuûi, rôm
Chaát deûo
Da vaø cao su
Caùc vaät lieäu laøm töø giaáy
Coù nguoàn goác töø sôïi
Caùc chaát thaûi ra töø ñoà aên, thöïc phaåm
Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø goã, tre, rôm
Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø chaát deûo
Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø da vaø cao su
2. Caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc :
Kim loaïi saét
Kim loaïi khoâng phaûi saét
Thuyû tinh
Ñaù vaø saønh söù
Caùc loaïi vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø saét maø deã bò nam chaâm huùt.
Caùc vaät lieäu khoâng bò nam chaâm huùt.
Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm cheá taïo töø thuyû tinh.
Caùc vaät lieäu khoâng chaùy khaùc ngoaøi kim loaïi vaø thuyû tinh
3. Caùc chaát hoãn hôïp :
Taát caû caùc loaïi vaät lieäu khaùc khoâng phaân loaïi ôû phaàn 1 vaø 2 ñeàu thuoäc loaïi naøy. Loaïi naøy coù theå chia laøm hai phaàn vôùi kích thöôùc > 5mm vaø < 5 mm.
( Nguoàn : Baûo veä moâi tröôøng trong xaây döïng cô baûn , Leâ Vaên Naõi, Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc Kyõ thuaät, 1999)
Phaân loaïi theo vò trí hình thaønh
Ngöôøi ta phaân bieät raùc hay chaát thaûi raén trong nhaø, ngoaøi nhaø, treân ñöôøng phoá, chôï…
2.1.3.3 Phaân loaïi theo nguoàn phaùt sinh
Chaát thaûi sinh hoaït : laø nhöõng chaát thaûi lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, nguoàn taïo thaønh chuû yeáu töø caùc khu daân cö, caùc cô quan, tröôøng hoïc, caùc trung taâm dòch vuï, thöông maïi. Chaát thaûi raén sinh hoaït coù thaønh phaàn bao goàm kim loaïi, saønh söù, thuyû tinh, gaïch ngoùi vôõ, ñaát, ñaù, cao su, chaát deûo, thöïc phaåm dö thöøa hoaëc quaù haïn söû duïng, xöông ñoäng vaät, tre, goã, loâng gaø loâng vòt, vaûi, giaáy, rôm raï, xaùc ñoäng vaät, voû rau quaû v.v… Theo phöông dieän khoa hoïc, coù theå phaân bieät caùc loaïi chaát thaûi raén sau :
Chaát thaûi thöïc phaåm : bao goàm caùc thöùc aên thöøa, rau, quaû … loaïi chaát thaûi naøy mang baûn chaát deã bò phaân huyû sinh hoïc, quaù trình phaân huyû taïo ra caùc muøi khoù chòu, ñaëc bieät, ñaëc bieät trong ñieàu kieän thôøi tieát noùng, aåm. Ngoaøi caùc loaïi thöùc aên dö thöøa töø gia ñình coøn coù thöùc aên dö thöøa töø caùc beáp aên taäp theå, caùc nhaø haøng, khaùch saïn, kyù tuùc xaù, chôï …
Chaát thaûi tröïc tieáp cuûa ñoäng vaät chuû yeáu laø phaân, bao goàm phaân ngöôøi vaø phaân ñoäng vaät khaùc.
Chaát thaûi loûng chuû yeáu laø buøn ga coáng raõnh, laø caùc chaát thaûi ra töø caùc khu vöïc sinh hoaït daân cö.
Tro vaø caùc chaát dö thöøa thaûi boû khaùc bao goàm : caùc loaïi vaät lieäu sau ñoát chaùy, caùc saûn phaåm sau khi ñun naáu baèng than, cuûi vaø caùc chaát thaûi deã chaùy khaùc trong gia ñình, trong kho cuûa caùc coâng sôû, cô quan, xí nghieäp, caùc loaïi xæ than.
Chaát thaûi raén coâng nghieäp : laø chaát thaûi phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp. Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi coâng nghieäp goàm :
Caùc pheá thaûi töø vaät lieäu trong quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp, tro, xæ, trong caùc nhaø maùy nhieät ñieän;
Caùc pheá thaûi töø nguyeân nhieân lieäu phuïc vuï cho saûn xuaát;
Caùc pheá thaûi trong quaù trình coâng ngheä;
Bao bì ñoùng goùi saûn phaåm.
Chaát thaûi xaây döïng : laø caùc pheá thaûi nhö ñaát, ñaù, gaïch ngoùi, beâtoâng vôõ do caùc hoaït ñoäng phaù dôõ, xaây döïng coâng trình v.v… chaát thaûi xaây döïng goàm
Vaät lieäu xaây döïng trong quaù trình dôõ boû coâng trình xaây döïng;
Ñaát ñaù do vieäc ñaøo moùng trong xaây döïng;
Caùc vaät lieäu nhö kim loaïi, chaát deûo …
Chaát thaûi töø caùc heä thoáng cô sôû haï taàng kyõ thuaät nhö traïm xöû lyù nöôùc thieân nhieân, nöôùc thaûi sinh hoaït, buøn caën töø caùc coáng thoaùt nöôùc thaønh phoá.
Chaát thaûi noâng nghieäp : laø nhöõng chaát thaûi vaø maãu thöøa thaûi ra töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp, thí duï nhö troàng troït, thu hoaïch caùc loaïi caây troàng, caùc saûn phaåm thaûi ra töø caùc cheá bieán söõa, cuûa caùc loø gieát moå …
Phaân loaïi theo möùc ñoä nguy haïi
Chaát thaûi nguy haïi : bao goàm caùc loaïi hoaù chaát deã gaây phaûn öùng, ñoäc haïi, chaát thaûi sinh hoïc thoái röõa, caùc chaát deã chaùy, noå hoaëc caùc chaát thaûi phoùng xaï, caùc chaát thaûi nhieãm khuaån, laây lan … coù nguy cô ñe doaï tôùi söùc khoeû ngöôøi, ñoäng vaät vaø caây coû. Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi nguy haïi chuû yeáu töø caùc hoaït ñoäng y teá, coâng nghieäp vaø noâng nghieäp.
Chaát thaûi y teá nguy haïi : laø chaát thaûi coù chöùa caùc chaát hoaëc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính gaây nguy haïi tröïc tieáp hoaëc töông taùc vôùi caùc chaát khaùc gaây nguy haïi tôùi moâi tröôøng vaø söùc khoeû coäng ñoàng. Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi beänh vieän bao goàm :
Caùc loaïi boâng baêng, gaïc, neïp duøng trong khaùm beänh, ñieàu trò, phaãu thuaät;
Caùc loaïi kim tieâm, oáng tieâm
Caùc chi theå caét boû, toå chöùc moâ caét boû
Chaát thaûi sinh hoaït töø caùc beänh nhaân;
Caùc chaát thaûi coù chöùa caùc chaát coù noàng ñoä cao sau ñaây : chì, thuyû ngaân, Cadmi, Arsen, Xianua …
Caùc chaát thaûi phoùng xaï trong beänh vieän.
Caùc chaát nguy haïi do caùc cô sôû coâng nghieäp hoaù chaát thaûi ra coù tính ñoäc haïi cao, taùc ñoäng xaáu ñeán söùc khoeû, do ñoù vieäc xöû lyù chuùng phaûi coù nhöõng giaûi phaùp kyõ thuaät ñeå haïn cheá taùc ñoäng ñoäc haïi ñoù.
Caùc chaát thaûi nguy haïi töø hoaït ñoäng noâng nghieäp chuû yeáu laø caùc loaïi phaân hoaù hoïc, caùc loaïi thuoác baûo veä thöïc vaät.
Chaát thaûi khoâng nguy haïi : laø nhöõng loaïi chaát thaûi khoâng chöùa caùc chaát vaø caùc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính nguy haïi tröïc tieáp hoaëc töông taùc thaønh phaàn.
Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén
Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò ñöôïc xaùc ñònh ôû Baûng 2.3 vaø Baûng 2.4 . Giaù trò thaønh phaàn trong chaát thaûi raén ñoâ thò thay ñoåi theo vò trí, theo muøa, theo ñieàu kieän kinh teá vaø nhieàu yeáu toá khaùc. Söï thay ñoåi khoái löôïng chaát thaûi raén theo muøa ñaëc tröng ôû Baéc Myõ ñöôïc trình baøy ôû baûng 2.5 . Thaønh phaàn raùc ñoùng vai troø quan troïng nhaát trong vieäc quaûn lyù raùc thaûi.
Baûng 2.3 : Thaønh phaàn chaát thaûi raén ñoâ thò phaân theo nguoàn goác phaùt sinh
Nguoàn phaùt thaûi
% troïng löôïng
Dao ñoäng
Trung bình
Nhaø ôû vaø thöông maïi, tröø caùc chaát thaûi ñaëc bieät vaø nguy hieåm
50 - 75
62
Chaát thaûi ñaëc bieät( daàu , loáp xe, thieát bò ñieän, bình ñieän)
3 - 12
5
Chaát thaûi nguy haïi
0,1 - 1,0
0,1
Cô quan
3 – 5
3,4
Xaây döïng vaø phaù dôõ
8 – 20
14
Caùc dòch vuï ñoâ thò
Laøm saïch ñöôøng phoá
2 – 5
3,8
Caây xanh vaø phong caûnh
2 – 5
3,0
Coâng vieân vaø caùc khu vöïc tieâu khieån
1,5 – 3
2,0
Löu vöïc ñaùnh baét
0,5 – 1,2
0,7
Buøn ñaëc töø nhaø maùy xöû lyù
3 – 8
6,0
Toång coäng
100
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
Baûng 2.4: Thaønh phaàn chaát thaûi raén ñoâ thò theo tính chaát vaät lyù
Thaønh phaàn
% troïng löôïng
Khoaûng giaù trò
Trung bình
Chaát thaûi thöïc phaåm
6 – 25
15
Giaáy
25 – 45
40
Bìa cöùng
3 – 15
4
Chaát deûo
2 – 8
3
Vaûi vuïn
0 – 4
2
Cao su
0 – 2
0,5
Da vuïn
0 – 2
0,5
Raùc laøm vöôøn
0 – 20
12
Goã
1 – 4
2
Thuûy tinh
4 – 16
8
Can hoäp
2 – 8
6
Kim loaïi khoâng theùp
0 – 1
1
Kim loaïi theùp
1 – 4
2
Buïi , tro , gaïch
0 – 10
4
Toång coäng
100
(Nguoàn: Nhoùm Traàn Hieàu Nhueä, Quaûn Lyù Chaát Thaûi Raén, Haø Noäi 2001)
Baûng 2.5 : Söï thay ñoåi thaønh phaàn theo muøa ñaëc tröng cuûa CTRSH
Chaát thaûi
% khoái löôïng
% thay ñoåi
Muøa möa
Muøa khoâ
Giaûm
Taêng
Chaát thaûi thöïc phaåm
11,1
13,5
21,6
Giaáy
45,2
40,0
11,5
Nhöïa deûo
9,1
8,2
9,9
Chaát höõu cô khaùc
4,0
4,6
15,0
Chaát thaûi vöôøn
18,7
24,0
28,3
Thuûy tinh
3,5
2,5
28,6
Kim loaïi
4,1
3,1
24,4
Chaát trô vaø chaát thaûi khaùc
4,3
4,1
4,7
Toång coäng
100
100
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
Tính chaát cuûa chaát thaûi raén.
2.1.5.1 Tính chaát vaät lyù
Vieäc löïa choïn vaø vaän haønh thieát bò, phaân tích vaø thieát keá heä thoáng xöû lyù, ñaùnh giaù khaû naêng thu hoài naêng löôïng … phuï thuoäc raát nhieàu vaøo tính chaát vaät lyù cuûa chaát thaûi raén.
Nhöõng tính chaát vaät lyù quan troïng cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò bao goàm khoái löôïng rieâng, ñoä aåm, kích thöôùc phaân loaïi vaø ñoä xoáp. Trong ñoù, khoái löôïng rieâng vaø ñoä aåm laø hai tính chaát ñöôïc quan taâm nhaát trong coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén ñoâ thò ôû Vieät Nam
Khoái löôïng rieâng: Khoái löôïng rieâng (hay maät ñoä) cuûa raùc thaûi thay ñoåi theo thaønh phaàn, ñoä aåm, ñoä neùn cuûa chaát thaûi. Trong coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén, khoái löôïng rieâng noùi leân khaû naêng neùn, giaûm kích thöôùc laø thoâng soá quan troïng phuïc vuï cho coâng taùc thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù raùc thaûi. Qua ñoù coù theå phaân boá vaø tính ñöôïc nhu caàu trang thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc thu gom vaän chuyeån ,khoái löôïng raùc thu gom vaø thieát keá quy moâ baõi choân laép chaát thaûi …
Khoái löôïng rieâng ñöôïc xaùc ñònh bôûi khoái löôïng cuûa vaät lieäu treân moät ñôn vò theå tích (kg/m3). Döõ lieäu veà khoái löôïng rieâng thöôøng caàn thieát ñeå ñònh möùc toång khoái löôïng vaø theå tích chaát thaûi caàn phaûi quaûn lyù. Khoái löôïng rieâng cuûa caùc hôïp phaàn trong chaát thaûi raén ñoâ thò ñöôïc trình baøy ôû Baûng 2.6
Bôûi vì khoái löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén thay ñoåi moät caùch roõ raøng theo vò trí ñòa lyù, muøa trong naêm vaø thôøi gian löu tröõ , do ñoù caùch toát nhaát laø söû duïng caùc giaù trò trung bình ñaõ ñöôïc löïa choïn. Khoái löôïng rieâng cuûa chaát thaûi sinh hoaït thay ñoåi töø 120 ñeán 590 kg/m3.
Khoái löôïng rieâng cuûa raùc ñöôïc xaùc ñònh baèng phöông phaùp caân troïng löôïng ñeå xaùc ñònh tyû leä giöõa troïng löôïng cuûa maãu vôùi theå tích cuûa noù, coù ñôn vò laø kg/m3(hoaëc lb/yd3)
Baûng 2.6 : Khoái löôïng rieâng vaø ñoä aåm caùc thaønh phaàn cuûa CTR ñoâ thò
Loaïi chaát thaûi
Khoái löôïng rieâng
(lb/ yd3)
Ñoä aåm
(% troïng löôïng)
Dao ñoäng
Trung bình
Dao ñoäng
Trung bình
Chaát thaûi thöïc phaåm
220 – 810
490
50 – 80
70
Giaáy
70 – 220
150
4 – 10
6
Bìa cöùng
70 – 135
85
4 – 8
5
Nhöïa deûo
70 – 220
110
1 – 4
2
Haøng deät
70 – 170
110
6 – 15
10
Cao su
170 – 340
220
1 – 4
2
Da
170 – 440
270
8 – 12
10
Raùc thaûi vöôøn
100 – 380
170
30 – 80
60
Goã
220 – 540
400
15 – 40
20
Thuûy tinh
270 – 810
330
1 – 4
2
Voû ñoà hoäp
85 – 278
150
2 – 4
3
Nhoâm
110 – 405
270
2 – 4
2
Kim loaïi khaùc
220 – 1940
540
2 – 4
3
Buïi, tro
540 – 1685
810
6 – 12
8
Tro
1095 – 1400
1225
6 – 12
6
Raùc röôõi
150 – 305
220
5 - 20
15
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
Chuù thích: lb/yd3 x 0,5933= kg/m3
Ñoä aåm : Ñoä aåm cuûa chaát thaûi raén ñöôïc ñònh nghóa laø löôïng nöôùc chöùa trong moät ñôn vò trong löôïng chaát thaûi ôû traïng thaùi nguyeân thuûy. Ñoä aåm cuûa chaát thaûi raén laø thoâng soá coù lieân quan ñeán giaù trò nhieät löôïng cuûa chaát thaûi, ñöôïc xem xeùt nhö löïa choïn phöông aùn xöû lyù, thieát keá baõi choân laép vaø loø ñoát. Ñoä aåm raùc thay ñoåi theo thaønh phaàn vaø theo muøa trong naêm. Raùc thaûi thöïc phaåm coùñoä aåm töø 50 – 80%, raùc thaûi laø thuûy tinh, kim loaïi coù ñoä aåm thaáp nhaát. Ñoä aåm trong raùc cao taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc vi sinh vaät kò khí phaân huûy gaây thoái röûa.
Ñoä aåm cuûa chaát thaûi raén thöôøng ñöôïc bieåu dieån baèng 2 caùch:
* Phöông phaùp troïng löôïng öôùt, ñoä aåm cuûa maãu ñöôïc bieåu dieãn baèng % cuûa troïng löôïng öôùt vaät lieäu.
* Phöông phaùp troïng löôïng khoâ, ñoä aåm cuûa maãu ñöôïc bieåu dieãn baèng % cuûa troïng löôïng khoâ vaät lieäu.
Phöông phaùp troïng löôïng öôùt thöôøng ñöôïc söû duïng trong lónh vöïc quaûn lyù chaát thaûi raén. Ñoä aåm theo phöông phaùp troïng löôïng öôùt ñöôïc bieåu dieãn döôùi daïng toaùn hoïc nhö sau:
M =100*[(a-b)/a]
Trong ñoù: M: ñoä aåm %
a: troïng löôïng ban ñaàu cuûa maãu , kg(g)
b: troïng löôïng rieâng cuûa maãu sau khi saáy khoâ ôû 1050C , kg(g)
2.1.5.2 Thaønh phaàn hoùa hoïc
Caùc chæ tieâu hoùa hoïc quan troïng cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò goàm chaát höõu cô, chaát tro, haøm löôïng cacbon coá ñònh, nhieät trò.
Chaát höõu cô: Chaát höõu cô ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch laáy maãu ñaõ laøm phaân tích xaùc ñònh ñoä aåm ñem ñoát ôû 950oC trong 1 giôø, ñeå nguoäi trong bình huùt aåm 1 giôø roài ñem caân ñeå xaùc ñònh löôïng tro coøn laïi sau khi ñoát. Thoâng thöôøng chaát höõu cô dao ñoäng trong khoaûng 40 – 60%, giaù trò trung bình laø 35%. Chaát höõu cô ñöôïc tính theo coâng thöùc sau :
Chaát höõu cô (%) = [(c – d)/c]x100
Trong ñoù : c : Troïng löôïng maãu ban ñaàu
d : Troïng löôïng maãu chaát raén sau khi ñoát ôû 950oC
Chaát tro: laø phaàn coøn laïi sau khi nung ôû 9500C, töùc laø chaát höõu cô dö hay chaát voâ cô.
Chaát voâ cô(%) = 100 – chaát höõu cô(%)
Haøm löôïng cacbon coá ñònh: laø löôïng cacbon coøn laïi sau khi ñaõ loaïi caùc chaát voâ cô khaùc khoâng phaûi laø cacbon trong tro khi nung ôû 9500C, haøm löôïng naøy thöôøng chieám khoaûng 5- 12%, giaù trò trung bình laø 7%. Caùc chaát voâ cô khaùc trong tro goàm thuûy tin, kim loaïi… Ñoái vôùi chaát thaûi raén ñoâ thò, caùc chaát voâ cô naøy chieám khoaûng 15 – 30%, giaù trò trung bình laø 20%.
Nhieät trò: laø giaù trò nhieät taïo thaønh khi ñoát chaát thaûi raén. Giaù trò nhieät ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc Duloâng:
Btu/lb=145C + 610(H2 – 1/802) + 40S + 10 N
Trong ñoù : C: % troïng löôïng cuûa Cacbon
H: : % troïng löôïng cuûa H2
O2: % troïng löôïng cuûa Oxy
S: % troïng löôïng cuûa sunfua
N: % troïng löôïng cuûa Nitô
Baûng 2.7: Soá lieäu trung bình veà chaát dö trô vaø nhieät naêng
cuûa caùc hôïp phaàn trong chaát thaûi raén ñoâ thò.
Thaønh phaàn
Chaát dö trô+(%)
Nhieät trò(Btu/lb)
Dao ñoäng
Trung bình
Dao ñoäng
Trung bình
Chaát thaûi thöïc phaåm
2 – 8
5,0
1,500 -3,000
2,000
Giaáy
4 – 8
6,0
5,000-8,000
7,200
Bìa cöùng
3 – 6
5,0
6000 -7500
7,000
Nhöïa deûo
6 – 20
10,0
12,000 – 16,000
14,000
Haøng deät
2 – 4
2,5
6,500 – 8,000
7,50
Cao su
8 – 20
10.0
9,000 - 12,000
10,000
Da
8 – 20
10,0
6,500 – 8,500
7,500
Raùc thaûi vöôøn
2 – 6
4,5
1,000 – 8,000
2,800
Goã
0,6 – 2
1,5
7,500 – 8,500
8,000
Thuûy tinh
96 – 99*
98.0
50 – 100
60
Voû ñoà hoäp
96 - 99*
98,0
100 – 500
300
Nhoâm
90 - 99*
96,0
Kim loaïi khaùc
94 - 99*
98,0
100 – 500
300
Buïi, tro
60 – 80
70,0
1,000 – 5,000
3,000
Raùc sinh hoaït
4,000 – 5000
4,500
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
Chuù thích: + Sau khi chaùy hoaøn toaøn
* Döïa keát quaû phaân tích
2.1.5.3 Thaønh phaàn sinh hoïc
Tröø caùc hôïp chaát nhöïa deûo, cao su vaø da, phaàn chaát höõu cô cuûa haàu heát caùc chaát thaûi raén ñoâ thò coù theå ñöôïc phaân loaïi nhö sau:
Xenluloza, moät söï hoùa ñaëc saûn phaåm cuûa ñöôøng glucoza 6 – cacbon Söï taïo thaønh nöôùc hoøa tan nhö laø hoà tinh boät amino axit, vaø caùc axit höõu cô khaùc
Baùn cellulose : caùc saûn phaåm ngöng tuï cuûa ñöôøng 5 vaø 6 cacbon
Chaát beùo, daàu vaø chaát saùp, laø caùc este cuûa röôïu vaø caùc axit beùo maïch daøi
Chaát goã(lignin): moät polymer chöùa caùc voøng thôm vôí nhoùm methoxyl
Ligoncelluloza: hôïp chaát do lignin vaø celluloza keát hôïp vôùi nhau
Protein: chaát taïo thaønh caùc amino axit maïch thaúng
Tính chaát sinh hoïc quan troïng nhaát cuûa phaàn höõu cô trong chaát thaûi raén ñoâ thò laø haàu nhö taát caû caùc hôïp phaàn höõu cô ñeàu coù theã bò bieán ñoåi sinh hoïc taïo thaønh caùc khí ñoát vaø chaát trô, caùc chaát raén voâ cô coù lieân quan. Söï phaùt sinh muøi vaø coân truøng coù lieân quan ñeán baûn chaát phaân huûy cuûa caùc vaät lieäu höõu cô tìm thaáy trong chaát thaûi raén ñoâ thò.
a) Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa caùc thaønh phaàn höõu cô trong chaát thaûi raén:
Haøm löôïng chaát raén bay hôi (VS), xaùc ñònh baèng caùch ñoát chaùy chaát ôû nhieät ñoä 550oC, thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa höõu cô trong chaát thaûi raén. Tuy nhieân söû duïng VS ñeå moâ taû khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa phaàn höõu cô trong chaát thaûi raén thì khoâng ñuùng vì moät vaøi thaønh phaàn höõu cô cuûa chaát thaûi raén raát deã bay hôi nhöng laïi keùm khaû naêng phaân huyû sinh hoïc laø giaáy in vaø caønh caây. Thay vaøo ñoù, haøm löôïng lignin cuûa chaát thaûi raén coù theå aùp duïng tæ leä phaàn deã phaân huyû sinh hoïc cuûa chaát thaûi raén, vaø ñöôïc tính toaùn baèng coâng thöùc nhö sau:
BF = 0,83 – 0,028 LC
Trong ñoù: BF phaàn coù theå phaân huûy sinh hoïc ñöïoc dieãn ñaït treân cô sôû caùc chaát raén deã bay hôi
0,83 vaø 0,028: haèng soá thöïc nghieäm
LC: thaønh phaàn lignin cuûa chaát raén deã bay hôi ñöôïc bieåu dieãn baèng % cuûa troïng löôïng khoâ
Khaû naêng phaân huûy chung cuûa caùc hôïp chaát höõu cô trong chaát thaûi raén ñoâ thò, döïa vaøo thaønh phaàn lignin, ñöôïc trình baøy ôû Baûng 2.8. Theo ñoù, nhöõng chaát höõu cô coù thaønh phaàn lignin cao, khaû naêng phaân huûy sinh hoïc thaáp ñaùng keå so vôùi caùc chaát khaùc. Trong thöïc teá, chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén ñoâ thò thöôøng ñöôïc phaân loaïi döïa vaøo khaû naêng phaân huûy nhanh hoaëc chaäm.
Baûng 2.8: Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa caùc chaát höõu cô
döïa vaøo thaønh phaàn lignin.
Hôïp phaàn
Chaát raén bay hôi
(% toång chaát raén)
Thaønh phaàn lignin
(% chaát raén bay hôi)
Phaàn phaân huûy sinh hoc
Chaát thaûi thöïc phaåm
7 – 15
0,4
0,82
Giaáy baùo
94,0
21,9
0,22
Giaáy vaên phoøng
96.4
0,4
0,82
Bìa cöùng
94,0
12,9
0,47
Chaát thaûi vöôøn
50 – 90
4,1
0,72
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
b) Söï phaùt sinh muøi hoâi
Muøi hoâi coù theå sinh ra khi chaát thaûi ñöôïc chöùa trong khoaûng thôøi gian daøi trong nhaø, traïm trung chuyeån vaø ôû baõi ñoã. Muøi hoâi phaùt sinh ñaùng keå ôû caùc thuøng chöùa beân trong nhaø vaøo muøa khoâ coù khí haäu noùng aåm. Söï hình thaønh muøi hoâi laø do söï phaân huûy kò khí cuûa caùc thaønh phaàn höõu cô deã phaân huûy nhanh tìm thaáy trong chaát thaûi raén.
c) Söï saûn sinh caùc coân truøng
Vaøo thôøi gian heø ôû nhöõng vuøng khí haäu noùng aåm. Söï sinh saûn cuûa ruoài trong chaát thaûi raén laø vaán ñeà ñaùng quan taâm. Ruoài coù theå phaùt trieån nhanh trong khoaûng thôøi gian khoâng ñeán sau khi tröùng ruoài ñöôïc kí vaøo. Chu kyø phaùt trieån cuûa ruoài töø khi coøn trong tröùng cho ñeán khi tröôûng thaønh ñöôïc moâ taû nhö sau :
Tröùng phaùt trieån : 8 ÷ 12 giôø
Giai ñoaïn 1 cuûa aáu truøng : 20 giôø
Giai ñoaïn 2 cuûa aáu truøng : 24 giôø
Giai ñoaïn 3 cuûa aáu truøng : 3 ngaøy
Giai ñoaïn nhoäng : 4 ÷ 5 ngaøy
Toång coäng : 9 ÷ 11 ngaøy
d) Söï chuyeån ñoåi lyù - hoùa sinh cuûa CTR
Nhöõng bieán ñoåi lyù hoïc cô baûn coù theå xaûy ra trong quaù trình vaän haønh quaûn lyù CTR goàm :
Phaân loaïi
Giaûm theå tích cô hoïc
Giaûm kích thöôùc cô hoïc
Phaân loaïi : Quaù trình naøy coù theå taùch rieâng caùc thaønh phaàn CTR nhaèm taùch rieâng töø hoãn hôïp sang daïng töông ñoái ñoàng nhaát ñeå thu hoài caùc thaønh phaàn coù theå taùi sinh, taùi söû duïng cuûa CTR ñoâ thò. Ngoaøi ra coù theå taùch rieâng nhöõng thaønh phaàn coù khaû naêng thu hoài naêng löôïng.
Giaûm theå theå tích cô hoïc : Phöông phaùp neùn thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå giaûm theå tích chaát thaûi, thoâng thöôøng söû duïng nhöõng xe thu gom coù laép boä phaän eùp nhaèm taêng khoái löôïng raùc thu gom trong moät chuyeán thu gom töø CTR thoâng thöôøng, ñoùng kieän ñeå giaûm chi phí xöû lyù vaø vaän chuyeån. Ñoàng thôøi aùp duïng phöông phaùp naøy taêng thôøi gian söû duïng BCL.
Giaûm kích thöôùc cô hoïc : Vieäc giaûm kích thöôùc cô hoïc nhaèm thu CTR coù kích thöôùc ñoàng nhaát vaø nhoû so vôùi kích thöôùc ban ñaàu cuûa chuùng. Trong moät soá tröôøng hôïp theå tích cuûa soá chaát thaûi sau khi giaûm kích thöôùc seõ lôùn hôn theå tích ban ñaàu.
e) Söï chuyeån ñoåi hoùa hoïc
Quaù trình chuyeån hoaù cuûa CTR bao goàm quaù trình chuyeån pha : töø raén sang loûng, loûng sang khí …
Ñeå laøm giaûm theå tích vaø thu hoài saûn phaåm cuûa quaù trình chuyeån hoaù hoaù hoïc thöôøng söû duïng caùc phöông phaùp sau :
Ñoát (hay söï oxy hoaù hoaù hoïc) : laø phaûn öùng hoãn hôïp coù söï tham gia cuûa oxy vôùi caùc thaønh phaàn höõu cô trong chaát thaûi sinh ra caùc hôïp chaát bò oxy hoaù cuøng vôùi söï phaùt saùng vaø toaû nhieät.
CHC + O2 ( CO2 + H2O + NO2 + O2 dö + NH3 + SOX
Caùc thoâng soá caàn löu yù vôùi loø ñoát raùc :
Löôïng oxy cung caáp
Nhieät ñoä duy trì trong loø ñoát
Thôøi gian ñoát
Maät ñoä xaùo troän beân trong loø
Vaät lieäu xaây döïng loø ñoát ñeå ñaûm baûo tính caùch nhieät.
Quaù trình nhieät phaân : haàu heát caùc chaát höõu cô coù theå phaân huyû qua caùc phaûn öùng bôûi nhieät vaø ngöng tuï trong caùc ñieàu kieän khoâng coù oxy taïo thaønh nhöõng thaønh phaàn loûng vaø khí.
Moät soá ñaëc tính cô baûn cuûa quaù tình nhieät phaân :
Doøng khí sinh ra coù chöùa Hidro, CH4, Cacbon monoxit, Cacbon dioxit vaø nhieàu loaïi khí khaùc tuyø thuoäc vaøo baûn chaát, thaønh phaàn, tính chaát cuûa CTR ñem ñi ñieän phaân.
Löôïng than daàu daïng loûng ôû ñieàu kieän nhieät ñoä phoøng chöùa caùc hoaù chaát nhö : axit axetic, axeton, metanol.
Thaønh phaàn cacbon nguyeân chaát vaø moät soá loaïi chaát trô khaùc.
Quaù trình hoaù khí : laø quaù ñoát chaùy moät phaàn nguyeân lieäu cacbon ñeå thu nguyeân lieäu vaø khí CO, H2, vaø moät soá hidro cacbon, trong ñoù coù metan.
e) Söï chuyeån ñoåi sinh hoïc
Döïa treân ñaëc ñieåm cuûa CTR ñoâ thò coù caùc thaønh phaàn raùc höõu cô, coù theå bò phaân huyû bôûi vi sinh vaät nhö : vi khuaån, naám men. Ngöôøi ta saûn xuaát phaân compost ñeå boå sung theâm dung dòch caàn thieát trong quaù trình uû phaân, xaûy ra trong quaù trình hieáu khí hay kî khí.
Quaù trình phaân huyû kî khí : quaù trình chuyeån hoaù caùc chaát höõu cô trong CTR ñoâ thò trong ñieàu kieän kî khí xaûy ra theo caùc böôùc sau ñaây :
Quaù trình thuyû phaân caùc hôïp chaát coù phaân töû löôïng thaønh nhöõng hôïp chaát thích hôïp laø nguoàn naêng löôïng. Chuyeån hoaù caùc hôïp chaát ôû giai ñoaïn tröôùc thaønh nhöõng hôïp chaát coù phaân töû löôïng thaáp hôn. Chuyeån ñoåi caùc hôïp chaát trung gian thaønh nhöõng saûn phaåm chuû yeáu laø CH4 vaø CO2. Trong quaù trình phaân huyû kî khí coù nhieàu loaïi vi sinh vaät tham gia vaøo quaù trình chuyeån hoaù chaát höõu cô cuûa chaát thaûi taïo thaønh nhöõng saûn phaåm beàn vöõng. Ngoaøi ra, coøn moät soá nhoùm vi sinh vaät kî khí leân men cuûa caùc saûn phaåm ñaõ caét maïch thaønh nhöõng hôïp chaát coù thaønh phaàn ñôn giaûn hôn, chuû yeáu laø axit axetic. Sau ñoù H2 vaø CH3COOH seõ ñöôïc tieáp tuïc chuyeån hoaù thaønh CH4 vaø CO2.
Quaù trình phaân huyû hieáu khí : döïa treân hoaït ñoäng caùc vi khuaån hieáu khí vôùi söï coù maët cuûa oxy, thoâng thöôøng sau 2 ngaøy, nhieät ñoä phaùt trieån vaø ñaït khoaûng 45o. Sau 6 – 7 ngaøy nhieät ñoä 70 – 75oC. Vôùi ñieàu kieän nhieät ñoä naøy thì ñaûm baûo ñieàu kieän toái öu cho vi sinh vaät hoaït ñoäng.
2.1.6 Toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén
Vieäc tính toaùn toäc ñoä phaùt thaûi raùc laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng trong vieäc quaûn lyù raùc thaûi bôûi vì töø ñoù ngöôøi ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc löôïng raùc phaùt sinh trong töông lai ôû moät khu vöïc cuï theå coù keá hoaïch quaûn lyù töø khaâu thu gom, vaän chuyeån tôùi quaûn lyù.
Phöông phaùp xaùc ñònh toác ñoä phaùt thaûi raùc cuõng gaàn gioáng nhö phöông phaùp xaùc ñònh toång löôïng raùc. Ngöôøi ta söû duïng moät soá loaïi phaân tích sau ñaây ñeå ñònh löôïng raùc thaûi ôû moät khu vöïc.
Ño khoái löôïng
Heä soá phaùt thaûi(kg/ngöôøi ngaøy hay kg/taán saûn phaåm)
Phaân tích thoáng keâ
Döïa treân caùc ñôn vò thu gom( thí duï thuøng chöùa)
Phöông phaùp xaùc ñònh tyû leä raùc thaûi
Tính aân baèng vaät chaát
Löôïng vaøo Löôïng ra
(Nguyeân lieäu+ nhieâu lieäu) Saûn phaåm
Löôïng raùc thaûi
Hình 2.1: Sô ñoà tính caân baèng vaät chaát
Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán phaùt sinh chaát thaûi raén
Söï phaùt sinh kinh teá vaø xaõ hoäi
Caùc nghieân cöùu cho thaáy söï phaùt sinh chaát thaûi lieân heä tröïc tieáp vôùi söï phaùt trieån kinh teá cuûa moät coäng ñoàng. Löôïng chaát thaûi sinh hoaït ñaõ ñöôïc ghi nhaän laø coù giaûm ñi khi coù söï suy giaûm veà kinh teá (roõ nhaát laø trong thôøi gian khuûng hoaûng ôû theá kyû 17). Phaàn traêm vaät lieäu ñoùng goùi (ñaëc bieät laø tuùi nylon) ñaõ taêng leân trong ba thaäp kyû qua vaø töông öùng laø tyû troïng khoái löôïng (khi thu gom) cuûa chaát thaûi cuõng giaøm ñi.
Maät ñoä daân soá
Caùc nghieân cöùu xaùc minh raèng khi maät ñoä daân soá taêng, nhaø chöùc traùch seõ phaûi thaûi boû nhieàu raùc thaûi hôn. Nhöng khoâng phaûi raèng daân soá ôû coäng ñoàng coù maät ñoä cao hôn saûn sinh ra nhieàu raùc thaûi hôn maø laø daân soá ôû coäng ñoäng coù maät ñoä thaáp coù caùc phöông phaùp thaûi raùc khaùc chaúng haïn nhö laøm phaân compost trong vöôøn hoaëc ñoát raùc sau vöôøn.
Söï thay ñoåi theo muøa
Trong nhöõng dòp nhö giaùng sinh, teát aâm lòch (tieâu thuï ñænh ñieåm) vaø cuoái naêm taøi chính (tieâu thuï thaáp) thì söï thay ñoåi veà löôïng raùc thaûi ñaõ ñöôïc ghi nhaän.
Nhaø ôû
Caùc yeáu toá coù theå aùp duïng ñoái vôùi maät ñoä daân soá taêng coù theå aùp duïng ñoái vôùi caùc loaïi nhaø ôû. Ñieàu naøy ñuùng bôûi vì coù söï lieân heä tröïc tieáp giöõa loaïi nhaø ôû vaø maät ñoä daân soá. Caùc yeáu toá khaùc cuõng aûnh höôûng ñeán söï phaùt thaûi trong nhöõng khu nhaø maät ñoä cao nhö raùc thaûi vöôøn. Cuõng khoâng khoù ñeå giaûi thích vì sao caùc hoä gia ñình ôû vuøng noâng thoân saûn sinh ít chaát thaûi hôn caùc hoä gia ñænh ôû thaønh phoá.
Taàn soá vaø phöông thöùc thu gom
Vì caùc vaán ñeà naûy sinh ñoái vôùí raùc thaûi trong vaø quanh nhaø, caùc gia ñình seõ tæm caùch khaùc ñeå thaûi raùc. Ngöôøi ta phaøt hieän raèng neáu taàng soá thu gom raùc thaûi giaûm ñi thì löôïng raùc thaûi seõ giaûm ñi. Vôùi söï thay ñoåi töø caùc thuøng 90lít sang caùc thuøng di ñoäng 240l, löôïng raùc thaûi ñaõ taêng leân, ñaëc bieät laø raùc thaûi vöôøn. Do ñoù vaán ñeà quan troïng trong vieäc xaùc ñònh löôïng raùc phaùt sinh khoâng chæ töø löôïng raùc ñöôïc thu gom, maø coøn xaùc ñònh löôïng raùc ñöôïc vaän chuyeån thaúng ra khu choân laép, vì raùc thaûi vöôøn ñaõ töøng ñöôïc xe vaän chuyeån ñeán nôi choân laép.
Ngoaøi ra coøn coù caùc yeáu toá khaùc nhö: dö luaän, yù thöùc coäng ñoàng…Theo döï aùn moâi tröôøng Vieät Nam Canada thì toác ñoä phaùt sinh raùc thaûi ñoâ thò Vieät Nam nhö sau:
Raùc thaûi khu daân cö: 0,3 – 0,6 kg/ngöôøi/ngaøy
Raùc thaûi thöông maïi: 0,1 – 0,2 kg/ngöôøi/ngaøy
Raùc thaûi queùt ñöôøng: 0,05 – 0,2 kg/ngöôøi/ngaøy
Raùc thaûi coâng sôû: 0,05 – 0,2 kh/ngöôøi/ngaøy
Tính trung bình ôû: Vieät Nam: 0,5 – 0,6 kg/ngöôøi/ngaøy
Sigapore: 0,87 kg/ngöôøi/ngaøy Hoàng koâng : 0,85 kg/ngöôøi/ngaøy
Karachi, Pakistan: 0,50 kg/ngöôøi/ngaøy
OÂ nhieãm moâi tröôøng do chaát thaûi raén
OÂ nhieãm ñeán moâi tröôøng nöôùc
Chaát thaûi raén, ñaëc bieät laø chaát höõu cô trong moâi tröôøng nöôùc seõ bò phaân huûy nhanh choùng. Taïi caùc baõi raùc, nöôùc coù trong raùc seõ ñöôïc taùch ra keát hôïp vôùi caùc nguoàn nöôùc khaùc nhö: nöôùc möa, nöôùc ngaàm, nöôùc maët seõ laøm taêng khaû naêng phaân huûy sinh hoïc trong raùc cuõng nhö quaù trình vaän chuyeån caùc chaát gaây oâ nhieãm ra moâi tröôøng xung quanh.
Caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc roø ræ goàm caùc chaát ñöôïc hình thaønh trong quaù trình phaân huûy sinh hoïc, hoùc hoïc… Nhìn chung, möùc ñoä oâ nhieãm trong nöôùc roø ræ raát cao (COD: töø 3.000 – 45.000 mg/l; N-NH3: töø 10 – 800 mg/l; BOD5: töø 2.000 – 30.000 mg/l; TOC (Cacbon höõu cô toång coäng): töø 1.500 – 20.000 mg/l; Phosphours toång coäng: töø 1- 70 mg/l … vaø löôïng lôùn caùc vi sinh vaät ).
Ñoái vôùi caùc baõi raùc thoâng thöôøng (ñaùy baõi raùc khoâng coù lôùp choáng thaám, suït luùn hoaëc lôùp choáng thaám bò thuûng …) caùc chaát oâ nhieãm seõ thaám saâu vaøo nöôùc ngaàm gaây oâ mhieãm cho taàng nöôùc ngaàm vaø seõ raát nguy hieåm khi con ngöôøi söû duïng taàng nöôùc naøy phuïc vuï cho aên uoáng, sinh hoaït . Ngoaøi ra, chuùng coøn coù khaû naêng di chuyeån theo phöông ngang, ræ ra beân ngoaøi baõi raùc gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët.
Neáu raùc thaûi coù chöùa kim loaïi naëng, noàng ñoä kim loaïi naëng trong giai ñoaïn leân men axit seõ cao hôn vôùi giai ñoaïn leân men metan. Ñoù laø do caùc axit beùo môùi hình thaønh taùc duïng vôùi kim loaïi tao thaønh phöùc kim loaïi. Caùc hôïp chaát hydroxyt voøng thôm, axit humic vaø axit fulvic coù theå taïo phöùc Fe, Pb, Cu, Mn, Zn… Hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån kò khí khöû saét coù hoùa trò 3 thaønh saét coù hoùa trò 2 seõ keùo theo söï hoøa tan cuûa caùc kim loaïi nhö Ni, Pb, Cd, Zn. Vì vaäy, khi kieåm soaùt chaát löôïng nöôùc ngaàm trong khu vöïc baõi raùc phaûi kieåm tra xaùc ñònh noàng ñoä kim loaïi naëng trong thaønh phaàn nöôùc ngaàm.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
PHUNG ANH TUNG - 02DHMT319 - 02DHMT02.doc
