Nghiệp vụ thị trường mở tại ngân hàng nông nghiệp Việt Nam

Lêi nãi ®Çu ---------- Nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ n­¬c ta chuyÓn m¹nh tõ kÕ ho¹ch ho¸ sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc. Sù ®æi míi kinh tÕ ®ßi hái ph¶i nhanh chãng tiÕp cËn nh÷ng lý luËn vµ thùc tiÔn qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. HiÖn nay víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ang ph¸t triÓn th× c«ng cô thÞ tr­êng më ®­îc coi lµ mét c«ng cô linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ nhÊt trong viÖc ®iÌu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ . Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh nãi chung vµ hÖ thèng ng©n hµng nãi riªng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng trung ­¬ng c¸c n­íc cã thÓ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña m×nh mét c¸ch chñ ®éng h¬n, ®¸p øng sù vËn ®éng ngµy cµng nhanh chãng cña luång vèn l­u chuyÓn trong nÒn kinh tÕ . NghiÖp vô thÞ tr­êng më cã thÓ ®iÒu tiÕt c¸c môc tiªu trung gian cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ : nã lµ nh©n tè ®Çu tiªn cã thÓ lµm thay ®æi l·i suÊt hoÆc c¬ së tiÒn tÖ . Nguån gèc chÝnh lµm thay ®æi viÖc cung øng tiÒn cña ng©n hµng trung ­¬ng th«ng qua viªc mua b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ trªn thÞ tr­êng më ( hµnh ®éng lµm t¨ng c¬ sè tiÒn tÖ ) vµ v× thÕ lµm t¨ng cung øng tiÒn , gi¶m l·i suÊt ng¾n h¹n. Ng­îc l¹i , viÖc b¸n giÊy tê cã gi¸ trªn thÞ tr­êng më lµm gi¶m c¬ sè tiÒn tÖ , gi¶m cung øng tiÒn vµ lµm t¨ng l·i suÊt ng¾n h¹n . XuÊt ph¸t tõ ®ã em xin chän ®Ò tµi "§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më cña ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam vµ gi¶i ph¸p". V× ®iÒu kiÖn thêi gian vµ kiÕn thøc cßn h¹n chÕ kh«ng tr¸nh ®­îc sai sãt trong nghiªn cøu , kÝnh mong c¸c thµy c« gióp ®ì em ®Ó em cã ®­îc mét bµi viÕt hoµn chØnh . Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n . Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më 1. Kh¸i niÖm . NghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ mét trong c¸c c«ng cô ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ , mang l¹i hiÖu qu¶ cao vµ hiÖn ®ang ®­îc c¸c n­íc trªn thÕ giíi sö dông ®Î ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ . Khi ng©n hµng Trung ­¬ng thùc hiÖn nghiªp vô thÞ tr­êng më sÏ t¸c ®éng vµo c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ mÆt l­îng. VÒ mÆt l­¬ng : Lµ ¶nh h­ëng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµo d÷ liÖu cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Khi ng©n hµng Trung ­¬ng thùc hiÖn viÖc mua chøng tõ cã gi¸ trÞ trªn thÞ tr­êng më , kÕt qu¶ lam dù tr÷ cña ng©n hµng th­¬ng m¹i t¨ng lªn . Khi ng©n hµng Trung ­¬ng thùc hiÖn b¸n trøng tõ cã gi¸ trÞ trªn thÞ tr­êng më vµ kÕt qu¶ lµm dù tr÷ cña ng©n hµng th­¬ng m¹i gi¶m ®i . Nh­ vËy khi ng©n hµng Trung ­¬ng thùc hiÖn nhiÖm vô thÞ tr­¬ng më nã sÏ t¸c ®éng vµo dù tr÷ cña ng©n hµng th­¬ng m¹i , lµm ¶nh h­ëng ®Õn khèi l­îng tÝn dông tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn l­îng tiÒn cung øng. VÒ mÆt gi¸: Khi ng©n hµng Trung ­¬ng mua ch­ng tõ cã gi¸ sÏ lµm t¨ng dù tr÷ cña ng©n hµng th­¬ng m¹i , cung v«n tÝn dông còng v× thÕ sÏ t¨ng lªn .Cung vèn tin dung t¨ng ¾t sÏ ¶nh h­ëng ®Õn l·i suÊt ng¾n h¹n , lµm l·i suÊt ng»n h¹n cã xu h­íng gi¶m xuèng vµ t¸c ®éng vµo l·i suÊt cã kú h¹n gi¶m .Bªn c¹nh ®ã khi ng©n hµng Trung ­¬ng thùc hiÖn mua chøng tõ cã gi¸ trÞ trªn thÞ tr­ëng më sÏ ¶nh h­ëng ®Ðn tû suÊt sinh lêi cña c¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ dÉn ®Õn cã sù chuyÓn dÞch vèn ®Çu t­, lµm ¶nh h­ëng ®Õn l·i suÊt thÞ tr­êng , t¸c ®éng vµo cung cÇu vèn trong nÒn kinh tÕ , ¶nh h­¬ng ®Õn l­îng tiÒn cung øng. Khi ng©n hµng Trung ­¬ng thùc hiÖn viÖc mua b¸n c¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ trªn thÞ tr­êng më sÏ t¸c ®éng vµo gi¸ c¶ cña chøng tõ cã gi¸ vµ khi ng©n hµng Trung ­¬ng thùc hiÖn viÖc can thiÖp vao gi¸ c¶ cña c¸c chøng tõ víi khèi l­îng chiÕm tû träng lín th× vai trß can thiÖp cña ng©n hµng Trung ­¬ng cµng cã ý nghÜa quan träng t¸c ®éng vµo l­îng tiÒn cung øng. 2.Thµnh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më . Cã ba ®iÒu kiÖn ®Ó xem xÐt ph¹m vi thµnh viªn: -Thø nhÊt : ng©n hµng Trung ­¬ng muèn can thiÖp trùc tiÕp vµo l­îng tiÒn cung øng bao gåm c¶ tiÒn mÆt vµ tiÒn göi , vÒ lý thuyÕt , thµnh viªn tham gia mua b¸n trong tr­êng hîp nµy ®­îc më réng kh«ng ngõng chØ gåm c¸c Tæ chøc tÝn dông mµ cßn c¶ c¸c tæ chøc kh¸c , thËm chÝ cã c¶ c¸c c¸ nh©n , miÔn lµ hä cã tiÒn mÆt vµ tiÒn göi. Thø hai: NÕu c¬ së ph¸p lý cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng theo h­íng ®a n¨ng nh­ hÖ thèng tæ chøc tÝn dông cña ViÖt nam hiÖn nay, th× ph¹m vi thµnh viªn tham gia më réng ®Õn tæ chøc tÝn dông lµ ®ñ. -Thø ba: Kh¶ n¨ng chuyÓn t¶i cña hÖ thèng thanh to¸n .NÕu c¸ nh©n kh«ng co sÐc ho¨c tiÒn trªn tµi kho¶n göi t¹i ng©n hµng Trung ­¬ng th× kh«ng thÓ tham gia mua b¸n trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më , nÕu tæ chøc tÝn dông kh«ng cã m¹ng kªt nèi víi ng©n hµng Trung ­¬ng trong ®iÒu kiÖn giao dÞch trªn m¹ng th× còng kh«ng thÓ trë thµnh thµnh viªn. 3.Hµng ho¸ ®­îc b¸n trªn thÞ tr­êng më. Th«ng th­êng, Ng©n hµng Trung ­¬ng c¸c n­íc sö dông nhiÒu lo¹i giÊy tê cã gi¸ kh¸c nhau ®Õ giao dÞch trong nghiÖp vô thÞ tr­êng më. §ã lµ: tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu kho b¹c (gäi chung lµ chøng kho¸n kho b¹c ), tÝn phiÕu Ng©n hµng Trung ­¬ng, chøng chØ tiÒn göi, th­¬ng phiÕu thêi h¹n ng¾n, chÊp nhËn (hèi phiÕu ) cña c¸c ng©n hµng; repos (hîp ®ång mua l¹i ). T¹i Céng Hoµ Liªn Bang §øc, Ng©n hµng Trung ­¬ng cßn sö c¸c chøng kho¸n ®Ó niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng më. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c Ng©n hµng Trung ­¬ng th­êng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thÞ tr­êng më b»ng chøng kho¸n kho b¹c, bëi v× chøng kho¸n kho b¹c cã tÝnh thanh kho¶n cao, dÔ chuyÓn ®æi trªn thÞ tr­êng vµ do ®ã dÔ ®­îc c¸c bªn chÊp nhËn trong giao dÞch. Còng cã nhiÒu n­íc Ng©n hµng Trung ­¬ng cho phÐp sö dông c¶ tr¸i phiÕu (thêi h¹n cßn l¹i d­íi 1 n¨m ) ®­îc giao dÞch trong nghiÖp vô thÞ tr­êng më, nh­ng chØ víi môc tiªu ®iÒu chØnh vèn kh¶ dông cña c¸c ng©n hµng vµ kiÓm so¸t l·i suÊt ng¾n h¹n trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ. 4. Ph­¬ng thøc giao dÞch trªn thÞ tr­êng më, - Giao dÞch song ph­¬ng: Ng©n hµng Trung ­¬ng giao dÞch trùc tiÕp víi ng­êi mua, b¸n thùc hiÖn mua hoÆc b¸n h¼n chøng tõ cã gi¸. - Giao dÞch qua thÞ tr­êng chøng kho¸n: Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n, qua c¸c ®¹i lý chøng kho¸n mµ Ng©n hµng Trung ­¬ng tiÕp cËn víi ng­êi mua hoÆc ng­êi b¸n ®Ó tiÕn hµnh mua hoÆc b¸n. - Giao dÞch qua ®Êu thÇu: §Êu thÇu khèi l­îng hoÆc ®Êu thÇu l·i suÊt. + §Êu thÇu khèi l­îng: Ng©n hµng Trung ­¬ng c«ng bè khèi l­îng tiÒn cÇn mua hoÆc cÇn b¸n b»ng ph­¬ng thøc ®Êu thÇu vµ Ên ®Þnh møc l·i suÊt thùc hiÖn, Ng©n hµng Trung ­¬ng c«ng bè ®iÒu kiÖn ®Æt thÇu ®Ó tæ chøc mua b¸n ph¶i chÊp hµnh, c¸c Tæ chøc TÝn dông cÇn mua hoÆc b¸n tiÕn hµnh nép thÇu theo qui ®Þnh. Sau khi më thÇu Ng©n hµng Trung ­¬ng sÏ x¸c ®Þnh tû lÖ gi¸ trÞ ®¹t thÇu vµ ph©n bæ cho tõng tæ chøc tham gia ®Æt thÇu. Sau khi tróng thÇu c¸c ng©n hµng thùc hiÖn nhËn tÝn phiÕu kho b¹c vµ th¹n to¸n tiÒn theo qui ®Þnh, + §Êu thÇu l·i suÊt: Theo c¸ch ®Êu thÇu l·i suÊt th× c¸c ®¬n vÞ ®Æt thÇu ®¨ng ký l·i suÊt ®Æt thÇu vµ ®i kÌm lµ l­îng tiÒn mua theo l·i suÊt ®¨ng ký. Ng©n hµng Trung ­¬ng sÏ quan t©m tíi l·i suÊt ®Æt thÇu vµ sÏ lÊy tõ l·i suÊt cao tíi l·i suÊt thÊp cho ®Õn khi nµo ®¹t ®­îc l­îng tiÒn mµ Ng©n hµng Trung ­¬ng cÇn cung øng vµo l­u th«ng. Nguyªn t¾c khi xÐt thÇu theo l·i suÊt nÕu Ng©n hµng Trung ­¬ng b¸n th× sÏ xÐt ®¹t thÇu tõ l·i suÊt thÊp ®Õn l·i suÊt ®¶m b¶o ®ñ l­îng tiÒn cÇn b¸n. Ng­îc l¹i, khi Ng©n hµng Trung ­¬ng mua th× xÐt ®¹t thÇu tõ l·i suÊt cao ®Õn l·i suÊt ®¶m b¶o ®ñ l­îng tiÒn cÇn mua. Ph­¬ng thøc giao dÞch thÓ hiÖn tÝnh linh ho¹t cña c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më cho phÐp mua hoÆc b¸n víi sè l­îng, thêi gian giao dÞch vµ mét ph­¬ng ph¸p giao dÞch tuú ý, phï hîp víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 5. Mèi quan hÖ gi÷a nghiÖp vô thÞ tr­êng më víi c¸c c«ng cô kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. §Ó thùc hiÖn môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, Ng©n hµng Trung ­¬ng sö dông nhiÒu c«ng cô ®a d¹ng. Ch¼ng h¹n, tuú theo yªu cÇu më réng hoÆc thu hÑp tÝn dông, Ng©n hµng Trung ­¬ng cã thÓ t¨ng hoÆc h¹ l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu, hoÆc gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, hay mua hoÆc b¸n c¸c chøng kho¸n cã gi¸. Trong c¸c c«ng cô ®ã th× nghÞªp vô thÞ tr­êng më cã thÓ sö dông rÊt linh ho¹t trong bÊt kú lo¹i chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nµo. Nã lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m«. NghiÖp vô thÞ tr­êng më cã t¸c ®éng th«ng qua ''hiÖu øng th«ng b¸o'' Ýt h¬n chÝnh s¸ch l·i suÊt chiÕt khÊu vµ chÝnh s¸ch dù tr÷ b¾t buéc. Nã t¹o ra cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh phÇn ng©n hµng vµ thµnh phÇn kh«ng ph¶i lµ ng©n hµng, cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, nhÊt lµ vÒ khèi l­îng, cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu mét c¸ch võa h÷u hiÖu, võa phï hîp víi thÞ tr­êng c¶ vÒ xu h­íng t¨ng hoÆc gi¶m. 6. Vai trß cña Ng©n hµng Trung ­¬ng. ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang trong giai ®o¹n qu¸ ®é chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ mÖnh lÖnh tr­íc ®©y sang nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, chØ cã mét sè rÊt Ýt n­íc cã ®­îc thÞ tr­êng lý t­ëng - lµ ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng më ho¹t ®éng mét c¸ch linh ho¹t. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng thÞ tr­êng më ë c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c cã thÓ vµ nªn ®­îc tiÕn hµnh trong c¸c thÞ tr­êng kh«ng lý t­ëng hoµn toµn nh­ng cã c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn theo h­íng cã sù ph¸t triÓn vµ c¹nh tranh. Trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy th× ho¹t ®éng thÞ tr­êng më cÇn ph¶i cã giíi h¹n theo tõng giai ®o¹n. Sù tham gia cña Ng©n hµng Trung ­¬ng sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, dï vËy Ng©n hµng Trung ­¬ng cÇn chó ý r»ng viÕc tham gia vµo thÞ tr­êng sÏ kh«ng ®­îc phÐp cã ¶nh h­ëng hoÆc lµm t¨ng thªm rñi ro trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n cña Ng©n hµng Trung ­¬ng. Mét Ng©n hµng Trung ­¬ng sÏ cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n nÕu b¶ng danh môc tµi s¶n cña nã cã tÝnh láng cao vµ kh«ng cã rñi ro. 7. ¦u nh­îc ®iÓm cña thÞ tr­êng më. - ¦u ®iÓm: Khi sö dông c«ng cô nµy Ng©n hµng Trung ­¬ng chñ ®éng can thiÖp vÒ khèi l­îng nhiÒu hay Ýt tuú ý, thêi gian tuú thuéc vµo thêi gian mµ Ng©n hµng Trung ­¬ng muèn ®iÒu chØnh l­îng tiÒn cung øng, Ng©n hµng Trung ­¬ng cã thÓ quyÕt ®Þnh mua, b¸n chñng lo¹i giÊy tê cã gi¸ ®Ó nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. C«ng cô nµy cã tÝnh linh ho¹t cao, bÊt kú lóc nµo sù can thiÖp cña Ng©n hµng Trung ­¬ng ®Òu t¸c ®éng ®Õn tiÒn trung ­¬ng sau ®ã ¶nh h­ëng ®Õn l·i suÊt. Ng©n hµng Trung ­¬ng cã thÓ ®iÒu chØnh ®­îc l­îng mua vµ b¸n tuú ý, th«ng qua gi¸ mua vµ gi¸ b¸n mµ Ng©n hµng Trung ­¬ng cã thÓ më réng hay thu hÑp l­îng tiÒn trung ­¬ng, vµ cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh sai lÇm nÕu ®· b¸n kh«ng phï hîp hoÆc ®· mua kh«ng phï hîp. - Nh­îc ®iÓm: H¹n chÕ lín nhÊt cña nghiÖp vô nµy lµ ®Ó c«ng cô nµy ph¸t huy hiÖu qu¶ th× quèc gia ®ã ph¶i cã thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn, hµng ho¸ cña thÞ tr­êng lµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n ph¶i phong phó vµ ®a d¹ng. Ng©n hµng Trung ­¬ng ph¶i cã kh¶ n¨ng dù b¸o ®­îc vèn kh¶ dông cña toµn hÖ thèng ®Ó can thiÖp mua, b¸n, cã nh­ vËy viÖc can thiÖp míi cã ý nghÜa lín trong viÖc t¸c ®éng vµo l­îng tiÒn cung øng. Khi Ng©n hµng Trung ­¬ng mua, b¸n lµm t¸c ®éng ®Õn l­îng tiÒn trung ­¬ng, tõ ®ã sÏ ¶nh h­ëng tíi l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng, v× vËy ®Ó tr¸nh ¶nh h­ëng nµy th× Ng©n hµng Trung ­¬ng ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p xö lý phï hîp. Ch­ong II: Sù cÇn thiÕt sö dông nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë VÞªt Nam 1. T¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng tiÒn tÖ trong thêi gian tíi. XÐt vÒ nhiÒu khÝa c¹nh, sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ cña ViÖt Nam trong thêi gian qua lµ chËm so víi nhu cÇu ph¸t triÓn. Cho ®Õn nay, thÞ tr­êng tiÒn tÖ ViÖt Nam ch­a thùc hiÖn ®Çy ®ñ chøc n¨ng cña mét thÞ tr­êng tiÒn tÖ chuÈn mùc, g©y c¶n trë cho viÖc ®æi míi ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Nhµ n­íc. - C¸c c«ng cô thÞ tr­êng tiÒn tÖ nghÌo nµn vµ tÝnh thÞ tr­êng thÊp. C«ng cô chñ yÕu hiÖn nay lµ c¸c tÝn phiÕu kho b¹c, c¸c lo¹i tr¸i phiÕu vµ kú phiÕu ng©n hµng ng¾n h¹n. HiÖn nay, chóng ta còng chØ cã thÞ tr­êng s¬ cÊp cho c¸c c«ng cô nµy trong khi thÞ tr­êng s¬ cÊp ch­a ®­îc h×nh thµnh. §©y lµ mét trë ng¹i lín cho sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ cña ViÖt Nam, do t©m lý ng­êi sö dông c«ng cô nµy ch­a quen víi viÖc mua b¸n l¹i chóng, c«ng cô giao dÞch cßn qu¸ Ýt ái. - Sù g¾n kÕt gi÷a thÞ tr­êng tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng néi tÖ liªn ng©n hµng, víi thÞ tr­êng më lµ rÊt chÆt chÏ. ViÖc thiÕt lËp mét thÞ tr­êng më víi c¸c nghiÖp vô ®Æc thï cña nã ph¶i ®­îc thùc hiÖn tr­íc hÕt vµ chñ yÕu ë thÞ tr­êng liªn ng©n hµng. Ng­îc l¹i, thÞ tr­êng më t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi sù hoµn thiÖn cña thÞ tr­êng liªn ng©n hµng th«ng qua c¸c tÝn hiÖu mµ Ng©n hµng Trung ­¬ng ph¸t ra, cËp nhËt th«ng tin trªn thÞ tr­êng vÒ cung - cÇu dù tr÷ ng©n hµng, vèn, kh¶ n¨ng thanh to¸n. Do ®ã, hoµn thiÖn thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng lµ mét môc ®Ých cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng. 2. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi. ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i, dÞch vô. ng©n hµng. Héi nhËp ng©n hµng lµ xu thÕ cña thêi ®¹i xuÊt ph¸t tõ qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng nãi riªng. ViÖt Nam ®ang ®ång thêi tiÕn hµnh ®µm ph¸n theo yªu cÇu cña hiÖp ®Þnh GATS (hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i dÞch vô ) cña Tæ chøc Th­¬ng M¹i ThÕ Giíi (WTO) vµ hiÖp ®Þnh AFTA cña hiÖp héi ASEAN.C¸c cam kÕt, yªu cÇu mµ c¸c tæ chøc nµy ®ßi hái lµ rÊt cao mµ ViÖt nam ph¶i phÊn ®Êu thùc hiÖn theo ®óng tiÕn ®é. MÆt kh¸c, c¸c n­íc trong c¸c tæ chøc nµy, dï Ýt dï nhiÒu, ®Òu thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thÞ tr­êng më víi nhiÒu møc ®é kh¸c nhau. Ngay c¶ c¸c n­íc thµnh viªn cña ASEAN vµ c¸c n­íc Ch©u ¸ nh­ Malayxia, Philippin, Thailand, India, Indonesia, Japan,....®Òu sö dông nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc ®Ých vÜ m« cña m×nh. Trong bèi c¶nh nh­ vËy, ViÖt Nam ph¶i t¨ng c­êng søc m¹nh cña hÖ thèng ng©n hµng trng n­íc, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng an toµn vµ cã lÏ ®Ó cã thÓ gia nhËp vµo céng ®ång quèc tÕ.ThÞ tr­êng më ë ViÖt nam v× vËy cµng trë nªn cÇn thiÕt vµ nªn sím trë thµnh hiÖn thùc. 3.ThÞ tr­êng më gióp chÝnh phñ thùc thi chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia cã hiÖu qu¶. C¸c quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý nî vµ c©n ®èi tiÒn göi co ¶nh h­ëng quan träng tíi nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Kho b¹c nhµ n­íc th­êng ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng vÒ qu¶n lý nî, cßn Ng©n hµng Trung ­¬ng l¹i liªn quan ®Õn dù tr÷ ng©n hµng.Gi÷a hai Bé nµy th­êng cã quan hÖ víi nhau tuú theo ®Æc ®iÓm vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña mçi n­íc. Khi Ng©n s¸nh nhµ n­íc béi chi, Bé tµi chÝnh cã thÓ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ (sö dông viÖc vay nî c«ng chóng) ®Ó bï ®¾p phÇn béi chi. §Ó duy ch× sù t¸ch b¹ch gi÷a chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, c¸c kho¶n nî nµy tèt nhÊt lµ ®­îc Kho b¹c b¸n ra d­íi h×nh thøc ®Êu gi¸, tõ ®ã gióp cho thÞ tr­¬ng c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ . 4. §èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông. NghiÖp vô thÞ tr­êng më sÏ lµm t¨ng tÝnh thanh kho¶n cña t¶i s¶n cã cña c¸c ng©n hµng khi t¹o nªn thÞ tr­êng thø cÊp cho c¸c tµi s¶n tµi chÝnh mµ nã n¾m gi÷. §iÒu nµy sÏ lµm gi¶m dù tr÷ tiÒn mÆt vµ t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn ng©n hµng, gãp phÇn c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cho c¸c ng©n hµng. MÆt kh¸c, yªu cÇu vÒ chñng lîi vµ chÊt l­îng c¸c giÊy tê cã gi¸ ®­îc giao dÞch trong nghiÖp vô thÞ tr­êng më sÏ gi¸n tiÕp lµm thay ®æi danh môc ®Çu t­ vµo c¸c giÊy tê cã gi¸ cña c¸c ng©n hµng, tõ ®ã mµ c¶i thÖin theo h­íng tÝch cùc c¬ cÊu sö dông vèn cña ng©n hµng, gi¶m dù tr÷ kh«ng sinh lêi vµ c¶i t¹o b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. Tãm l¹i, trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc ¸p dông nghiÖp vô thÞ tr­êng më cã ý nghÜa v« cïng quan träng, cã tÝnh cÊp thiÕt cao nh»m t¹o ra sù chuyÓn biÕn míi trong ®iÒu hµnh CSTT cña NHNN dùa trªn c¸c quan hÖ thÞ tr­êng, lµ mét trong nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ, hoµn thiÖn c¸c c«ng cô CSTT hiÖn ®ang cßn nhiÒu h¹n chÕ, qua ®ã mµ ®¶m b¶o sù ph©n bæ nguån vèn hîp lý gãp phÇn thùc hiÖn ®ang cßn nhiÒu h¹n chÕ, qua ®ã mµ ®¶m b¶o sù ph©n bæ nguån vèn hîp lý gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ ChÝnh phñ, thùc hiÖn thµnh c«ng c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ngµy cµng v÷ng m¹nh. Ch­¬ng III: Thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p vËn dông nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë ViÖt Nam I. Lý thuyÕt vµ thùc tÕ ¸p dông. 1. Vµi nÐt vÒ OMT t¹i ViÖt Nam. §iÒu kiÖn thÞ tr­êng tµi chÝnh : ThÞ tr­êng tµi chÝnh ë n­íc ta vÉn cßn nhá bÐ vÒ quy m«, ®¬n s¬ vÒ chñng lo¹i hµng ho¸ vµ l¹c hËu vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt. - ThÞ tr­êng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ : N¨m 1991, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ra ®êi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tiªu cña chÝnh phñ ( kh«ng th«ng qua kªnh NHTW ph¸t hµnh tiÒn n÷a ); ®Õn n¨m 1994 khi Tr¸i phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu kho b¹c vµ tr¸i phiÕu c«ng tr×nh ®­îc phÐp ph¸t hµnh réng r·i th× thÞ tr­êng tr¸i phiÕu chÝnh phñ míi t­¬ng ®èi ®­îc më réng. Tr­íc n¨m 1995, Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ph¸t hµnh trùc tiÕp ®Õn c«ng chóng t¹i c¸c chi nh¸nh kho b¹c nªn khèi l­îng tr¸i phiÕu nhá ( 17 tû ®ång ) trong c¶ giai ®o¹n tõ 1991 - 1995 )tõ th¸ng 6 n¨m 1995 b¾t ®Çu ph¸t hµnh qua NHNN, l­îng tr¸i phiÕu ®· dåi dµo h¬n. Tuy nhiªn do l·i suÊt chØ ®¹o kh«ng s¸t víi thùc tÕ ®ång thêi còng kh«ng cã thÞ tr­êng thø cÊp cho c«ng cô nµy nªn sè l­îng tr¸i phiÕu hiÖn ®ang l­u hµnh cã gi¸ trÞ kh«ng lín nh­ sè l­îng dù kiÕn ph¸t hµnh. Theo quy chÕ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®­îc ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 01/2000/N§-CP ngµy 13/01/2000 cña chÝnh phñ th× tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®­îc ph¸t hµnh qua c¸c kªnh nh­ : ®Êu thÇu qua NHNN ( ®èi víi tÝn phiÕu kho b¹c ) ; ph¸t hµnh th«ng qua thÞ tr­êng Chøng kho¸n, b¸n lÎ qua hÖ thèng kho b¹c nhµ n­íc, ®¹i lý ph¸t hµnh vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh ®èi víi tr¸i phiÕu kho b¹c vµ tÝn phiÕu ®Çu t­). Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®­îc n¾m gi÷a chñ yÕu bëi c¸c NHTM quèc doanh vµ mét sè Ýt NHTM cæ phÇn, chñ yÕu lµ ®Ó gi¶i quyÕt l­îng vèn tån ®äng. Do ®ã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn thÞ tr­êng thø cÊp lµ rÊt yÕu. HiÖn nay, khèi l­îng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®ang cßn gi¸ trÞ l­u hµnh chØ ®¹t kho¶ng 4.000 tû ®ång. - ThÞ tr­êng liªn ng©n hµng : tuy ®· cã sù s«i ®éng nhÊt ®Þnh nh­ng ch­a thùc sù ph¸t triÓn, chØ dõng ë møc giao dÞch diÔn ra ®èi víi tõng nhãm nhá trªn c¬ së vay m­în th­êng xuyªn vµ hiÓu biÕt lÉn nhau. C¸c chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi t­¬ng ®èi tÝch cùc tham gia thÞ tr­êng nµy ( do h¹n chÕ huy ®éng VND). So víi doanh sè giao dÞch trªn thÞ tr­êng më, th× doanh sè giao dÞch trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng lín h¬n nhiÒu ( cã ngµy cao ®iÓm lªn tíi 1.000 tû ®ång. Khèi l­îng giao dÞch trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng cña toµn hÖ thèng vµo cuèi n¨m 2000 ®¹t kho¶ng 12% l­îng vèn huy ®éng vµ gÊp gÇn 3 lÇn l­îng vèn vay tõ NHNN. Bªn c¹nh ®ã, thÞ tr­êng tr¸i phiÕu doanh nghiÖp míi chØ dõng l¹i ë ph¹m vi thÞ tr­êng s¬ cÊp, thÞ tr­êng cæ phiÕu ho¹t ®éng cßn mang tÝnh thö nghiÖm, míi cã 6 doanh nghiÖp chÝnh thøc niªm yÕt cæ phiÕu cña m×nh trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ khèi l­îng giao dÞch cßn rÊt thÊp so víi gi¸ trÞ niªm yÕt ( nhá h¬n kho¶ng h¬n 4 lÇn ) tr¸i phiÕu ChÝnh phñ hÇu nh­ kh«ng thÓ giao dÞch ®­îc trªn thÞ tr­êng nµy. Khu«n khæ ph¸p lý. Hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi OMO ®· ®­îc ban hµnh trong n¨m 2000 nh­ Quy chÕ nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Quy tr×nh OMO, quy ®Þnh ®¨ng ký giÊy tê cã gi¸, Quy chÕ qu¶n lý vèn kh¶ dông, quy tr×nh nghiÖp vô ®Êu thÇu tÝn phiÕu NHNN. VÒ mÆt kü thuËt nghiÖp vô. - Thµnh viªn tham gia vµo OMO ph¶i lµ c¸c TCTD ®¶m b¶o ®Çy ®ñ mét sè ®iÒu kiÖn nh­ ph¶i cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN, ph¶i cã ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn cho ho¹t ®éng OMO nh­ m¹ng m¸y tÝnh, fax, ®iÖn tho¹i … ph¶i ®ang ký víi NHNN ®Ó ®­îc ho¹t ®éng OMO. - Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng hiÖn nay qu¸ thiÕu thèn c¶ vÒ chñng lo¹i lÉn khèi l­îng. Theo quy ®Þnh, chØ cã tÝn phiÕu NHNN, tÝn phiÕu kho b¹c vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c ( thèng ®èc sÏ quyÕt ®Þnh trong tõng thêi kú). Tuy nhiªn, trªn trùc tÕ chØ cã hai lo¹i hµng ho¸ lµ tÝn phiÕu kho b¹c vµ tÝn phiÕu NHNN. Hµng ho¸ cÇn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng tiªu chuÈn sau : cã thÓ giao dÞch ®­îc, ph¶i lµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n, ph¸t hµnh b»ng ®ång ViÖt Nam, ph¶i ®­îc ®¨ng ký t¹i NHNN. NÕu h×nh thøc giao dÞch lµ mua b¸n h¼ng th× thêi h¹n cßn l¹i cña GTCG ph¶i nhá h¬n 90 ngµy. - §Êu thÇu bao gåm ®Êu thÇu l·i suÊt vµ ®Êu thÇu khèi l­îng. §Êu thÇu khèi l­îng : NHNN sÏ th«ng b¸o cho c¸c thµnh viªn tham gia vÒ møc l·i suÊt vµ khèi l­îng cÇn giao dÞch .. §Êu thÇu l·i suÊt : NHNN th«ng b¸o khèi l­îng cÇn giao dÞch, ph­¬ng ph¸p chän l·i suÊt tróng thÇu … ViÖc x¸c ®Þnh l·i suÊt cña NHNN trong OMO th­êng c¨n cø vµo c¸c møc l·i suÊt hiÖn hµnh lµ l·i suÊt t¸i cÊp vèn cña NHNN cho c¸c TCTD ( th­êng d­íi h×nh thøc lµ l·i suÊt ph¹t ) l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu c¸c GTCG, l·i suÊt cña OM O th­êng n»m trong 2 møc l·i suÊt nµy. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n ®Çu ®Ó hç trî ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng më, møc l·i suÊt t¸i cÊp vèn vµ t¸i chiÕt khÊu ®­îc x¸c ®Þnh ë møc t­¬ng ®èi cao h¬n h¼n l·i suÊt trªn thÞ tr­êng më. NHNN còng cã thÓ lÊy l·i suÊt tr¸i phiÕu kho b¹c vµ l·i suÊt trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng lµm l·i suÊt tham chiÕu. Tuy vËy, l·i suÊt TPKB chØ mang tÝnh tham chiÕu, kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn quyÕt ®Þnh vÒ møc l·i suÊt trªn thÞ tr­êng më nªn TPKB vÉn lµ l·i suÊt chØ ®¹o Ýt mang tÝnh thÞ tr­êng. cßn l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng thùc chÊt rÊt khã ®­a vµo lµm l·i suÊt tham chiÕu v× sè ng©n hµng tham gia thÞ tr­êng nµy kh«ng nhiÒu vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c nguån vèn kh¸c cña mét sè TCTD lµ khã kh¨n nªn l·i suÊt vay nãng trªn thÞ tr­êng nµy kh¸ cao. NHNN ViÖt Nam míi thùc hiÖn viÖc tung dù tr÷ ngo¹i hèi ra ®Ó ®iÒu chØnh tû gi¸ hay ®Ó gi¶m cung ®ång tiÒn. t¨ng dù tr÷ ngo¹i hèi ®Ó gi¶m l­îng ngo¹i tÖ trong l­u th«ng. §©y lµ ho¹t ®éng qu¶n lý ngo¹i hèi chø kh«ng ph¶i ho¹t ®éng OMO. 2. Thùc tÕ ho¹t ®éng trong thêi gian võa qua. Sè l­îng thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng cßn qu¸ Ýt, trong sè 20 thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng th× chñ yÕu lµ 4 NHTM quèc doanh vµ trªn thùc tÕ , c¸c NHTM quèc doanh n¾m gi÷ tíi h¬n 70% l­îng tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu NHNN ( hai hµng ho¸ chÝnh thøc ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng më hiÖn nay ). L­îng hµng ho¸ qu¸ Ýt ái : HiÖn nay l­îng hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chØ cã kho¶ng 4000 tû ®ång gi¸ trÞ tr¸i phiÕu ChÝnh phñ vµ 400 tû ®ång gi¸ trÞ tÝn phiÕu NHNN. Tõ khi b¾t ®Çu giao dÞch ®Õn 31/12/2000, cø 10 ngµy NHNN tiÕn hµnh mét phiªn giao dÞch trªn thÞ tr­êng më. Trong th¸ng 8/2000, do l­îng vèn kh¶ dông cña hÖ thèng ng©n hµng lµ d­ thõa nªn NHNN b¸n ra mét l­îng tÝn phiÕu lµ 550 tû ®ång. Tõ th¸ng 9 ®Õn cuèi th¸ng 12/2000 do cã sù h¹n chÕ cña NHNN ë cöa sæ chiÕt khÊu vµ nhu cÇu tÝn dông VND t¨ng nhanh trong khi huy ®éng tiÒn göi t¨ng cËm dÉn ®Õn khan hiÕm vèn kh¶ dông trong hÖ thèng ng©n hµng, NHNN ®· mua vµo GTCG trong 14 phiªn liªn tôc víi doanh sè 1353,5 tû. Tõ 1/1/2001, NHNN thùc hiÖn giao dÞch ®Þnh kú 7 ngµy/lÇn. Tõ ®Çu n¨m 2001 ®Õn 15/2 l­îng vèn kh¶ dông tiÕp tôc thiÕu hôt do nhu cÇu tiÒn mÆt t¨ng, NHNN tiÕp tôc mua vµo GTCG chñ yÕu lµ mua kú h¹n do tÝnh ®Õn yÕu tè l­îng vèn kh¶ dông cã thÓ t¨ng lªn sau dÞp tÕt nguyªn ®¸n. Tõ 21/2 ®Õn 14/3, l­îng vèn kh¶ dông cã biÓu hiÖn d­ thõa : ®Ó rót bít ph­¬ng tiÖn thanh to¸n khái hÖ thèng ng©n hµng, NHNN thùc hiÖn b¸n h¼ng l­îng giÊy tê cã gi¸ víi gi¸ trÞ lµ 470 tû VND. Tõ 21/3 ®Õn cuèi th¸ng 4, do nhu cÇu vèn kh¶ dông t¨ng, NHNN tæ chøc c¸c phiªn giao dÞch trªn thÞ tr­êng më víi môc tiªu cung øng thªm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cho hÖ thèng. Nh­ vËy cã thÓ thÊy, NHNN ®· cè g¾ng thùc hiÖn viÖc ®iÒu hµnh CSTT b»ng c«ng cô gi¸n tiÕp. OMO ®· ®­îc thùc hiÖn t­¬ng ®èi linh ho¹t ®¸p øng ®­îc phÇn nµo ®ã nhu cÇu vÒ vèn kh¶ dông còng nh­ gi¶i quyÕt ®­îc mét phÇn l­îng vèn kh¶ dông d­ thõa trong mét sè thêi kú. C¸c c«ng cô vµ h×nh thøc thùc hiÖn còng ®· ®­îc ¸p dông t­¬ng ®èi thµnh c«ng nh­ ®Êu thÇu l·i suÊt, ®Êu thÇu khèi l­îng, xÐt khèi l­îng thÇu theo ph­¬ng ph¸p tÝnh l·i suÊt riªng lÎ … tuy nhiªn, do cßn h¹n chÕ c¶ vÒ c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é c¸n bé, sù ®¬n s¬ cña thÞ tr­êng tµi chÝnh sù bÊt cËp trong vÊn ®Ò l­îng thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng còng nh­ khèi l­îng GTCG do c¸c thµnh viªn n¾m gi÷ … nªn t¸c ®éng can thiÖp cña NHNN th«ng qua OMO vÉn cßn rÊt h¹n chÕ. §Ó OMO thùc sù ph¸t huy ®­îc t¸c dông, tr­íc m¾t, NHNN cÇn ph¶i hç trî cho sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng liªn ng©n hµng, cho phÐp mua b¸n c¶ nh÷ng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ dµi h¹n trªn thÞ tr­êng më, tr¸i phiÕu do NHTM ph¸t hµnh … hoµn thiÖn hÖ thèng thanh to¸n liªn ng©n hµng , cßn vÒ l©u dµi, th× thùc tÕ ph¶i lµ nhiÖm vô cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh, ®ã lµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, thÞ tr­êng tiÒn tÖ, c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh kh¸c, hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý cña c¸c thÞ tr­êng, thµnh lËp c¸c tæ chøc xÕp h¹ng tÝn dông cã uy tÝn ®Ó t¨ng viÖc sö dông c¸c c«ng cô nî, t¨ng sè thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng… V× ®©y lµ mét thÞ tr­êng nªn cµng cã sù c¹nh tranh th× tÝnh hiÖu qu¶ cña nã cµng cao. §i ®«i víi tÊt c¶ nh÷ng viÖc lµm trªn, th× viÖc c¶i c¸ch thµnh c«ng hÖ thèng ng©n hµng lµ mét nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®Ó cã thÓ ®iÒu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ mét c¸ch linh ho¹t víi c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp, ®Æc biÖt lµ nghiÖp vô thÞ tr­êng më. II. Gi¶i ph¸p. 1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ ho¹t ®éng vµ ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ. Hµng ho¸ cña thÞ tr­êng më : ViÖc lùa chän c«ng cô thÝch hîp cho giao dÞch trªn thÞ tr­êng më cã ý nghÜa rÊt quan träng. Ngoµi tÝn phiÕu NHNN vµ tÝn phiÕu kho b¹c ®­îc sö dông th× cÇn chó ý tíi chøng chØ tiÒn göi do c¸c NHTM ph¸t hµnh vµ th­¬ng phiÕu cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, NHNN cã thÓ cho phÐp sö dông c¸c GTCG trung vµ dµi h¹n trong nghiÖp vô thÞ tr­êng më víi ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n cao trªn c¬ së mét sè ®iÒu kiÖn nh­ cã tÝnh thÞ tr­êng cao, ®­îc ph¸t hµnh b»ng VND hoÆc USD ®¨ng ký t¹i NHNN ViÖt Nam, thêi h¹n tèi ®a cßn l¹i lµ 90 ngµy. Thµnh viªn : Ng©n hµng Nhµ n­íc cã thÓ nghiªn cøu vµ bæ xung quy chÕ cho phÐp më réng ph¹m vi ®èi t­îng tham gia thÞ tr­êng më bao gåm : c¸c TCTC phi ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp lín. NHNN cÇn tæ chøc m¹ng l­íi c¸c nhµ giao dÞch chuyªn nghiÖp trong nghiÖp vô thÞ tr­êng më thay v× quan hÖ trùc tiÕp víi c¸c thµnh viªn. §iÒu nµy ®¶m b¶o sù nhanh chãng vµ gi¶m hiÖu øng th«ng b¸o do kÐo dµi thêi gian th«ng b¸o trong quy tr×nh nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Ph­¬ng thøc giao dÞch : C¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më nªn ®­îc tiÕn hµnh ë së giao dÞch NHNN ®Ó NHNN tiÖn qu¶n lý vµ ®óc rót kinh nghiÖm sau ®ã sÏ ®­îc chuyÓn cho c¸c chi nh¸nh NHNN tØnh hay khu vùc thùc hiÖn. Do tÝnh chÊt phøc t¹p cña c«ng viÖc dù b¸o vèn kh¶ dông, kú h¹n thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më cã thÓ c¸ch nhau 10-15 ngµy nh­ quy chÕ nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· quy ®Þnh. Toµn bé quy tr×nh ®Êu thÇu khèi l­îng hay ®Êu thÇu l·i suÊt sÏ ®­îc ¸p dông theo quy chÕ ®· ban hµnh vµo ngµy 9/3/2000. Theo dâi, tÝnh to¸n dù ®o¸n vèn kh¶ dông cña c¸c ng©n hµng. C¸c th«ng tin nµy gióp ban thÞ tr­êng më cÇn ph¶i thay ®æi vèn kh¶ dông ë c¸c NHTM ë møc ®é cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®­îc yªu cÇu cung øng tiÒn tÖ. Theo dâi diÔn biÕn xu h­íng vËn ®éng cña t×nh h×nh l¹m ph¸t, l·i suÊt ®Çu t­, tÝnh to¸n ®Ò xuÊt ph­¬ng ¸n mua hoÆc b¸n tr×nh thèng ®èc quyÕt ®Þnh. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ ng©n hµng bao gåm con ng­êi vµ trang thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i. C¸c thµnh viªn tham gia trªn TTM cã thÓ nèi m¹ng m¸y tÝnh nhanh chãng n¾m b¾t th«ng tin, quyÕt ®Þnh mua b¸n kÞp thêi. 2 X©y dùng thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n. M«i tr­êng ®Ó NHTW ph¸t huy nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Sù ph¸t triÓn TTTT lµm t¨ng tÝnh láng vµ sè l­îng c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc mua b¸n vµ NHTW cã thÓ c¨n cø vµo ®ã mµ chän ra nh÷ng lo¹i chøng kho¸n mua b¸n trong TTM. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy, tr­íc hÕt thÞ tr­êng liªn ng©n hµng ph¶i ®­îc x¸c lËp vµ ph¸t triÓn. Trong ®ã, c¸c NHTM ph¶i thùc sù n¨ng ®éng vµ m«i tr­êng vËn hµnh ph¶i phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. C¸c c«ng cô cña thÞ tr­êng vµ nhu cÇu giao dÞch ®­îc h×nh thµnh, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c ph¸t triÓn ®Ó NHTW cã thÓ thu thËp sè liÖu ph¶i cã ®é tin cËy cao ®Ó NHTW cã thÓ thay ®æi chÝnh s¸ch cung øng tiÒn mét c¸ch nhanh chãng. Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµm t¨ng tÝnh láng cña chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng, kÝch thÝch ®Çu c¬ chøng kho¸n cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ, do ®ã ®Ó c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më ph¸t huy hiÖu qu¶ ph¶i ®­îc sù hç trî tÝch cùc cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. V× vËy ®Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n míi ra ®êi ë ViÖt Nam ph¸t triÓn cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ : thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸, t¨ng thªm sè c«ng ty ®­îc niªm yÕt, ban hµnh luËt chøng kho¸n, xóc tiÕn nhanh viÖc thµnh lËp thÞ tr­êng OTC, më réng t¨ng c­êng phÝ ®Çu t­ bæ xung kiÕn thøc cho ®éi ngò chuyªn viªn ®ang lµm viÖc trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n … 3. Hoµn thiÖn hÖ thèng ng©n hµng. KhÈn tr­¬ng hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®Ó cã ®ñ c¸c khu«n khæ ph¸p lý cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn tèt luËt NHNN vµ luËt c¸c TCTD, ®¶m b¶o cho hÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng hiÖu lùc, hiÖu qu¶, n¨ng ®éng, an toµn. Thùc hiÖn chuyÓn ®æi thµnh c«ng c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt, c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ, tÝch cùc hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i. HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng c«ng nghÖ ng©n hµng mµ träng t©m lµ nghiÖp vô thanh to¸n qua ng©n hµng. Ph¸t triÓn m¹nh c¸c c«ng cô vµ dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®èi víi d©n c­ vµ c¸c doanh nghiÖp. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng ng©n hµng. §Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é kü n¨ng cña ®éi ngò c¸n bé, n©ng cao n¨ng lùc vµ chÊt l­îng qu¶n lý tµi s¶n cña c¸c NHTM… 4. HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n. §Ó nghiÖp vô thÞ tr­êng më ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cÇn trang bÞ hÖ thèng thanh to¸n vµ qu¶n lý hiÖn ®¹i cã phÇn mÒm hiÖn ®¹i kÕt nèi gi÷a néi bé trong NHNN vµ gi÷a NHNN víi c¸c TCTD thµnh viªn nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c c«ng ®o¹n giao dÞch tõ khi c«ng nhËn thµnh viªn, ®¨ng ký ch÷ ký ®iÖn tö, th«ng b¸o mêi thÇu, ®¨ng ký GTCG, xÐt thÇu, t¹o lËp vµ ký hîp ®ång mua l¹i ®Õn kh©u thanh to¸n chuyÓn kho¶n vµ th«ng b¸o b¸o c¸o. KÕt luËn NÒn kinh tÕ cña n­íc ta ®ang ®øng tr­íc nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc cña nhu cÇu më cöa vµ héi nhËp, ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña thÞ tr­êng mang tÝnh toµn cÇu ho¸, tÝnh c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc t¨ng lªn, NHNN còng ®ang chuyÓn tõ sö dông c¸c c«ng cô trùc tiÕp sang c«ng cô gi¸n tiÕp víi ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®iÓn h×nh lµ c«ng cô nghiÖp vô TTM. ViÖc ®iÒu hµnh CSTT nh­ trªn ®ßi hái tiÒn ®Ò lµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh phñ vµ thÞ tr­êng hèi ®o¸i ph¶i ph¸t triÓn ë møc kh¸ hoµn thiÖn, tr×nh ®é qu¶n lý vèn kh¶ dông cña NHTW ë møc kh¸ cao, trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i trong ho¹t ®éng giao dÞch trªn thÞ tr­êng ph¶i cã c¬ së mét nÒn tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ kh¸ æn ®Þnh, v÷ng ch¾c, hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn cµng cao, m¹ng l­íi thanh to¸n vµ bï trõ ®¸ng tin cËy. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã viÖt nam ®Òu ch­a cã. Do ®ã trong nh÷ng n¨m tíi nghiÖp vô TTM ch­a thÓ ph¸t huy hiÖu qu¶ tèi ®a cña nã. V× vËy ng©n hµng cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n trªn ®Ó c«ng cô nghiÖp vô TTM trë thµnh c«ng cô chñ yÕu cña CSTT vµ ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ tèi ®a cña nã. Tµi liÖu tham kh¶o --------------- T¹p chÝ ng©n hµng Gi¸o tr×nh "nghiÖp vô ng©n hµng trung ­¬ng" LuËt Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ luËt c¸c TCTD