Nguồn tin kinh tế tại trung tâm thông tin tư liệu khoa học và công nghệ quốc gia có ý nghĩa to lớn cả về mặt lí luận và thực tiễn

Çu", thùc hiÖn quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, vai trß cña c¸c nhµ kinh tÕ doanh nghiÖp ngµy cµng cã vai trß quan träng. Do ®ã, vÊn ®Ò cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin kinh tÕ cho hä cã ý nghÜa rÊt tÝch cùc, lµ tiÒn ®Ò t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh tÕ, kinh doanh. N¾m ®­îc ®iÒu nµy, víi vÞ trÝ lµ c¬ quan ®Çu ngµnh c¶ n­íc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ Trung t©m TTTLKH & CNQG ®· kh«ng ngõng bæ sung vµ n©ng cao chÊt l­îng nguån tin kinh tÕ ®Ó phôc vô ®¾c lùc cho qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ViÖt Nam víi kinh tÕ khu vùc vµ kinh tÕ thÕ giíi. So víi nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, th× hiÖn nay nguån tin kinh tÕ cña Trung t©m TTTLKH & CNQG võa ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu s©u lÉn khèi l­îng. C¸c tµi liÖu vÒ lÜnh vùc kinh tÕ cã néi dung liªn quan ®Õn viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ®Òu ®­îc c¬ quan ®Æc biÖt chó träng. Víi ®Æc ®iÓm ng­êi dïng tin ë ®©y hÇu hÕt lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao-th­êng lµ c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý, nghiªn cøu nªn cung cÊp tµi liÖu cho hä ®­îc xem lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m. Së dÜ nh­ vËy lµ v× ng­êi dïng tin chÝnh lµ mét bé phËn quan träng kh«ng thÓ t¸ch rêi cña bÊt kú hÖ thèng th«ng tin nµo. §©y lµ yÕu tè t­¬ng t¸c hai chiÒu víi c¸c ®¬n vÞ th«ng tin. Ng­êi dïng tin võa lµ ®èi t­îng phôc vô, võa lµ kh¸ch hµng, lµ ng­êi tiªu thô c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cña c¬ quan ®ång thêi lµ ng­êi thÓ hiÖn cô thÓ nhu cÇu tin cña c¸c c¸ nh©n, tËp thÓ, nhãm. Ng­êi dïng tin cßn lµ ng­êi ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt "nguyªn liÖu th«ng tin " cho ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan th«ng tin-t­ liÖu. Sau khi nhËn ®­îc c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô th«ng tin theo yªu cÇu, ng­êi dïng tin tham gia vµo hÇu hÕt c¸c c«ng ®o¹n cña ho¹t ®éng th«ng tin nh­: ®¸nh gi¸ nguån tin, gióp ®ì, lùa chän vµ bæ sung tµi liÖu, hiÖu chØnh c¸c ho¹t ®éng th«ng tin. Ng­êi dïng tin ®­îc cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô th«ng tin cã chÊt l­îng sÏ t¹o ra nguån tin cã gi¸ trÞ. Vµ víi c¸c nguån tin cã gi¸ trÞ Êy, c¸c c¬ quan th«ng tin l¹i t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm th«ng tin cã chÊt l­îng cao h¬n. Cã thÓ nãi ng­êi dïng tin ®ãng vai trß quan träng gióp cho mét c¬ quan th«ng tin-th­ viÖn ho¹t ®éng. Do thÕ, ®Ó phôc vô nhu cÇu tin ®«ng ®¶o b¹n ®äc tõ c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lÝ, doanh nghiÖp ®Õn c¸c hé gia ®×nh s¶n xuÊt võa vµ nhá, nguån tin kinh tÕ t¹i Trung t©m cã néi dung rÊt phong phó víi tÝnh chuyªn ngµnh s©u trong lÜnh vùc kinh tÕ, kinh doanh, s¶n xuÊt. MÆc dï kh«ng ph¶i lµ c¬ quan th«ng tin chuyªn ngµnh vÒ lÜnh vôc kinh tÕ, nh­ng Trung t©m ®· kh«ng ngõng cè g¾ng x©y dùng nguån tin kinh tÕ ngµy cµng lín m¹nh, c¬ b¶n ®¸p øng nhu cÇu tin cho ng­êi dïng tin. Nguån tin kinh tÕ ë ®©y, chñ yÕu bao qu¸t ë nh÷ng khÝa c¹nh sau Tµi liÖu vÒ kinh tÕ x· héi §©y lµ nh÷ng tµi liÖu ph¶n ¸nh tÊt c¶ mäi mÆt nÒn kinh tÕ trong thêi gian qua vµ c¶ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong thêi gian tíi cña ®Êt n­íc. §ång thêi, nã còng ®­a ra dù b¸o thiÕt thùc vÒ xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc ®èi víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®Ó tõ ®ã c¸c nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lÝ ®Ò ra chiÕn l­îc sao cho kinh tÕ ph¸t triÓn hµi hßa trong x· héi hiªn ®¹i. C¸c tµi liÖu nµy chñ yÕu phôc vô cho nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lÝ. Bëi v× hä chÝnh lµ nh÷ng ng­êi ®Ò ra chiÕn l­îc, s¸ch l­îc ph¸t triÓn kinh ®Êt n­íc. Hä cÇn cã c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh chung ë lÜnh vùc s¶n xuÊt, trao ®æi, tiªu dïng trong n­íc còng nh­ c¸c nh©n tè bªn ngoµi cã ¶nh h­ëng tíi nÒn kinh tÕ quèc d©n. ViÖc ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch hîp lÝ sÏ kÝch thÝch ph¸t triÓn kinh tÕ, viÖc gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ c¸c c¨n bÖnh cña kinh tÕ thÞ tr­êng, viÖc ban hµnh c¸c luËt lÖ, thÓ chÕ cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ nhiÒu ho¹t ®éng do nhµ n­íc thùc hiÖn ®Òu dùa trªn nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ, tin cËy vµ thÝch hîp. Khi cã ®­îc c¸i nh×n toµn c¶nh vÒ kinh tÕ x· héi ë ®Êt n­íc m×nh, ng­êi c¸n bé qu¶n lÝ sÏ n¾m b¾t t×nh h×nh, xu h­íng vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ, tõ ®ã ho¹ch ®Þnh c¸c h­íng ph¸t triÓn cña mçi ngµnh còng nh­ c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ cã lîi nhÊt cho quèc gia. NhÊt lµ trong bèi c¶nh toµn cÇu hãa nh­ hiÖn nay, ho¹t ®éng kinh tÕ ®ang ®­îc ®Èy m¹nh, sù liªn kÕt hîp t¸c ë c¸c khu vùc ®ang lµ nÐt næi bËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i th× c¸c tµi liÖu nµy sÏ nh­ mét s¬ ®å kinh tÕ ®Ó ChÝnh phñ chän h­íng ®i ®óng ®¾n cho nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. Tµi liÖu vÒ kinh doanh- th­¬ng m¹i Cung cÊp tªn c¸c mÆt hµng, s¶n phÈm vµ c¶ thÞ tr­êng tiªu thô c¸c s¶n phÈm ®ã . Bªn c¹nh ®ã, tµi liÖu ®­a ra nh÷ng c¸ch kinh doanh, bu«n b¸n sao cho ng­êi kinh doanh cã ®­îc lîi nhuËn cao. Nã còng lµ nguån tµi liÖu ®Æc biÖt quý gi¸ ®èi víi nh÷ng ng­êi cã ý t­ëng vµ míi b­íc vµo nghÒ kinh doanh. Bëi ®©y sÏ lµ cÈm nang th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc kinh tÕ gióp cho c¸c quan hÖ ngµy cµng ®­îc th«ng suèt. Tµi liÖu vÒ kinh tÕ n«ng- l©m- ng­ nghiÖp Lµ nh÷ng tµi liÖu ®­a ra tÊt c¶ th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt cho ng­êi lµm trong n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp còng nh­ ph­¬ng ph¸p lµm kinh tÕ ®¹t hiÖu qu¶ cao ë mçi lÜnh vùc Êy gióp ng­êi d©n tiÕp cËn dÔ dµng. §©y lµ m¶ng tµi liÖu mang tÝnh chÊt truyÒn thèng. V× n­íc ta lµ mét n­íc thuÇn n«ng trong ®ã gÇn 80% d©n sè sèng b»ng n«ng nghiÖp. Do vËy, muèn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ n­íc nhµ ta ph¶i dùa trªn c¬ së nh÷ng c¸i ®· cã s½n vµ muèn ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu tin cho ng­êi dïng tin th× viÖc tr­íc tiªn Trung t©m ®· x©y dùng mét khèi l­îng kh¸ lín tµi liÖu vÒ c¸c ngµnh nµy. Theo nh­ E.O.Heady- mét chuyªn gia vÒ kinh tÕ n«ng nghiÖp Anh nhËn xÐt: "Kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ nÒn kinh tÕ øng dông vµo n«ng nghiÖp víi kiÓu ph©n tÝch c¬ b¶n.". ChÝnh c¸c th«ng tin vÒ kinh tÕ n«ng-l©m-ng­ nghiÖp ®· h×nh thµnh mét quan niÖm gi÷a ng­êi thèng kª vµ ng­êi nghiªn cøu kü thuËt. Nh­ vËy, nguån tµi liÖu nµy kh«ng chØ liªn quan ®Õn ng­êi s¶n xuÊt mµ cßn ®­îc c¸c nhµ nghiªn cøu kü thuËt, thèng kª ®­a ra nh÷ng bµi to¸n thùc tiÔn gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao chÊt l­îng còng nh­ gi¸ thµnh s¶n phÈm mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ lín. Tµi liÖu vÒ kinh tÕ c«ng nghiÖp Lo¹i tµi liÖu nµy thùc sù ®­îc Trung t©m chó träng ph¸t triÓn tõ nh÷ng n¨m 90 khi mµ §¶ng vµ nhµ n­íc ta cã chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Mét mÆt, chóng ta vÉn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh­ng mÆt kh¸c chóng ta cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ­u tiªn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. C¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa hÇu nh­ ®· qua nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp. Do ®ã, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i- nÒn kinh tÕ hËu c«ng nghiÖp nµy, c¸c tµi liÖu vÒ kinh tÕ c«ng nghiÖp rÊt quan träng ®èi víi n­íc ta. Nã gióp chóng ta ®i kÞp víi sù ph¸t triÓn chung cña toµn thÕ giíi mµ kh«ng l¹c hËu rÊt lµ trong nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghÖ cao: ®iÖn tö, phÇn mÒm m¸y tÝnh, c¸c ngµnh tù ®éng hãa... Theo c¸c nhµ kinh tÕ, kinh tÕ c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo ®Ó hµi hßa víi nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi vµ phôc vô cho vÊn ®Ò c¬ khÝ hãa cã hiÖu qu¶. Tµi liÖu vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng Bao gåm nh÷ng tµi liÖu ®­îc cËp nhËt th­êng xuyªn vÒ th«ng tin thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. §ã lµ nh÷ng tin tøc, th«ng b¸o vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng. C¸c th«ng tin nµy lµ sù ph¶n ¸nh t×nh h×nh thÞ tr­êng, lµ sù truyÒn ®i, ph¶n håi cña t×nh h×nh thÞ tr­êng. §©y còng lµ h×nh thøc mµ giíi trung gian thÞ thÞ tr­êng liªn kÕt c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng kinh tÕ víi nhau. Nhê nã mµ nhiÒu doanh nghiÖp biÕt râ kh¸ch hµng lµ ai, hä cÇn hµng hãa nµo, bao nhiªu, ë ®©u, ®¸p øng ®­îc cÇu trªn thÞ tr­êng ch­a?... Qua ®ã, doanh nghiÖp vµ ng­êi s¶n xuÊt sÏ t×m lîi thÕ c¹nh tranh cña hä lµm cho ho¹t ®éng trao ®æi trªn thÞ tr­êng trë nªn th«ng suèt gióp ho¹t ®«ng s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu tiªu dïng x· héi, t¹o sù hiÓu biÕt vµ thÝch øng lÉn nhau gi÷a nhµ s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng, gi÷a ng­êi b¸n víi ng­êi mua tr¸nh t×nh tr¹ng "cung kh«ng ®¸p øng cÇu" hay "cÇu v­ît qu¸ cung" . Tµi liÖu vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ Th«ng b¸o c¸c tin tøc vÒ sù biÕn ®æi gi¸ c¶ cña tiÒn tÖ ®Ó tõ ®ã nhµ qu¶n lÝ kinh tÕ vµ doanh nghiÖp cã chiÕn l­îc ®iÒu chØnh viÖc l­u th«ng tiÒn trong n­íc nh»m tr¸nh l¹m ph¸t. VÊn ®Ò ng©n s¸ch, tµi chÝnh cña mçi quèc gia lµ mét yÕu tè ®¸nh gi¸ møc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña quèc gia ®ã. Nguån ng©n s¸ch dåi dµo sÏ lµ c¬ së ®Ó nhµ nuíc ®­a ra c¸c dù ¸n t¨ng c­êng ph¸t triÓn kinh tÕ. Tuy nhiªn, sù biÕn ®éng gi¸ trÞ cña ngo¹i tÖ còng lµ mét h×nh thøc biÓu hiÖn cña nÒn kinh tÕ. Do ®ã th«ng tin vÒ tµi chÝnh-tiÒn tÖ gãp phÇn ®­a cho c¸c nhµ qu¶n lý, kinh doanh, s¶n xuÊt biÕt ®­îc móc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ®Õn ®©u ®Ó cã chiÕn l­îc øng phã kÞp thêi. C¸c tµi liÖu vÒ nh÷ng lo¹i th«ng tin kinh tÕ kh¸c Nguån lao ®éng, gi¸ c¶, d©n sè, m«i tr­êng, qu¶n lý kinh tÕ ... §©y lµ nh÷ng tµi liÖu chiÕm l­îng kh«ng ®¸ng kÓ trong kho tµi liÖu cña Trung t©m TTTLKH & CNQG. Nh­ng nã còng gãp phÇn hoµn thiÖn nguån tin kinh tÕ ë ®©y. ThiÕu c¸c tµi liÖu nµy th× ho¹t ®éng kinh tÕ trë nªn khã kh¨n vµ kÐm linh ho¹t. Mçi yÕu tè vÒ: lao ®éng, gi¸ c¶, m«i tr­êng ®Òu cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc doanh nghiÖp ®ã s¶n xuÊt c¸i g×? Nh­ thÕ nµo? Ai lµ ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt ? Vµ nã còng lµ yÕu tè ®Ó ChÝnh phñ quan t©m tr­íc khi ®­a ra quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ. ThÕ cho nªn, ph¹m vi ph¶n ¸nh cña th«ng tin kinh tÕ trong Trung t©m TTTLKH & CNQG lµ tæng thÓ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Th«ng qua nguån tin nµy, c¸ nh©n, doanh nghiÖp hoÆc nhµ n­íc x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh, ®Þnh h­íng ho¹t ®éng kinh tÕ l©u dµi, bè trÝ c¸c néi dung theo ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch; ng­êi nµy cã thÓ tËn dông kÕt qu¶ cña ng­êi kh¸c ®Ó tiÕn lªn, "®øng lªn vai" ng­êi kh¸c mµ ®i. ChÝnh nhê nã mµ tiÕt kiÖm ®­îc søc lùc, tiÒn cña ®Çu t­ cho nghiªn cøu-ph¸t huy tèt chøc n¨ng cung cÊp th«ng tin, cung cÊp t­ liÖu sÏ cã ü nghÜa lín ®èi víi c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc kinh tÕ. Réng h¬n, th«ng tin kinh tÕ gióp con ng­êi triÕt häc ph¸t triÓn thµnh con ng­êi kinh tÕ-x· héi. 2.3.2 Lo¹i h×nh tµi liÖu kinh tÕ t¹i Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia Mét trong nh÷ng yÕu tè gãp phÇn quan träng vµo sù ph¸t triÓn cña mét Trung t©m th«ng tin th­ viÖn lµ nguån lùc th«ng tin cña Trung t©m Êy. Ng­êi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña mét c¬ quan th«ng tin th­ viÖn th«ng qua viÖc nh×n tæng qu¸t vèn tµi liÖu ë chÝnh ®ã. Trong thêi ®¹i ngµy nay vµ trong ho¹t ®éng th«ng tin-t­ liÖu-th­ viÖn viÖc x©y dùng c¸c nguån lùc th«ng tin, viÖc kiÓm so¸t, qu¶n lý chia sÎ vµ sö dông chóng mét c¸ch réng r·i, cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu v« cïng quan träng. ViÖc tham kh¶o b¾t kÞp c¸c th«ng tin tõ nhiÒu n¬i vµ sö dông ngay nguån tin s½n cã t¹i chç ®­îc c¸c c¬ quan th«ng tin th­ viÖn rÊt coi träng. MÆc dï míi ho¹t ®éng 14 n¨m nh­ng nguån tµi liÖu cña Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia ®· ®­îc x©y dùng tõ tr­íc ®ã vµo nh÷ng n¨m 50. Víi vÞ trÝ lµ c¬ quan Th«ng tin-T­ liÖu-Khoa häc ®Çu ngµnh c¶ n­íc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ nªn sè l­îng tµi liÖu khoa häc kü thuËt ë ®©y chiÕm tíi 20%. Trong tèng sè 20% nµy, l­îng tµi liÖu vÒ th«ng tin kinh tÕ ë møc cßn h¹n chÕ. 2.3.2.1 S¸ch §©y lµ nguån lùc th«ng tin kh¸ lín cña Trung t©m. Bëi s¸ch lµ mét vËt mang tin truyÒn thèng l©u ®êi mµ c¬ quan th«ng tin-th­ viÖn nµo khi míi ra ®êi còng th«ng thÓ thiÕu nã trong vèn t­ liÖu. Trong sè c¸c vËt mang tin hiÖn nay th× s¸ch ®­îc coi lµ vËt mang tin chñ yÕu, dÔ sö dông. Tõ xa x­a, s¸ch vai trß v« cïng to lín. §ã chÝnh lµ nguån, lµ ph­¬ng tiÖn truyÒn b¸ kiÕn thøc nh©n lo¹i víi nhiÒu d÷ kiÖn, th«ng tin, h×nh minh ho¹ sinh ®éng. Víi h¬n 220.000 ®Çu s¸ch ë Trung t©m tµi liÖu vÒ kinh tÕ cã 1103, chiÕm 5%. So víi mét sè lÜnh vùc kh¸c nh­ y tÕ, thñy s¶n, qu¶n lý kü thuËt th× 5% kh«ng ph¶i lµ nhá. Ta cã thÓ thÊy ®iÒu nµy khi thèng kª mét sè lÜnh vùc ë môc lôc s¸ch cña Trung t©m. B¶ng 1: Thèng kª mét sè s¸ch chuyªn ngµnh ë Trung t©m LÜnh vùc N¨m To¸n C¬ häc Sinh häc N¨ng l­îng Kinh tÕ Tin häc VËt lý 2002 18 1 16 1 5 28 2 2003 24 11 37 7 15 3 27 Trong ®ã, 392 s¸ch TiÕng ViÖt, cßn l¹i lµ s¸ch La Tinh, s¸ch Nga V¨n. Hµng n¨m trung t©m còng ®Æt mua tõ n­íc ngoµi khèi l­îng kh«ng nhá s¸ch kinh tÕ ®Ó lµm giµu nguån tin nµy b»ng kinh phÝ do nhµ n­íc cÊp. Tuy nhiªn, s¸ch kinh tÕ ®­îc mua kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c n¨m nªn nã còng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån tin. B¶ng2: Sè s¸ch kinh tÕ bæ sung hµng n¨m N¨m Tæng sè S¸ch kinh tÕ 2000 2050 55 2001 2900 102 2002 3934 400 2003 2250 13 Dùa vµo b¶ng trªn ta thÊy cã nhiÒu biÕn ®éng. §ã chÝnh lµ sè l­îng s¸ch kinh tÕ ®­îc nhËp hµng n¨m kh«ng ®ång ®Òu. Nguyªn nh©n chñ yÕu ®ã chÝnh lµ do gi¸ tiÒn c¸c lo¹i s¸ch cÇn mua ngµy cµng t¨ng trong khi nguån kinh phÝ ®­îc cÊp vÉn gi÷ nguyªn. C¸c s¸ch kinh tÕ nµy ®­îc ph©n bè cho mét sè phßng ban ®Ó phôc vô viÖc t×m tin cña ®éc gi¶ ®Õn Trung t©m. Sè Ýt, Trung t©m l­u vµo kho dù tr÷. T¹i ®©y còng cã sù ph©n ho¸ cô thÓ tõng ng«n ng÷ trong mét lÜnh vùc riªng. B¶ng 3: S¸ch kinh tÕ ph©n theo ng«n ng÷ trong kho dù tr÷ Ng«n ng÷ TiÕng ViÖt TiÕng La Tinh TiÕng Nga Sè l­îng 33 20 1 C¸c lo¹i s¸ch kinh tÕ ®­îc viÕt b»ng nhiÒu ng«n ng÷ kh¸c nhau. Trong ®ã tµi liÖu viÕt b»ng tiÕng Anh cã tr÷ l­îng kh¸ phæ biÕn kho¶ng 37%. Nguån lùc bæ sung chñ yÕu th«ng qua c¸c cuéc trao ®æi, biÕu tÆng hoÆc qua c¸c ®¬n ®Æt hµng quèc tÕ, qua m¹ng. Trung b×nh mçi th¸ng cã kho¶ng 42 tµi liÖu vÒ kinh tÕ ®­îc mua. Trong ®ã sè l­îng s¸ch 30 cuèn, sè cßn l¹i lµ t¹p chÝ. Nh÷ng n¨m qua, kho ®äc s¸ch cña Trung t©m phôc vô rÊt cã hiÖu qu¶ tµi liÖu kinh tÕ cho c¸c c¸n bé nghiªn cøu, gi¶ng d¹y vµ c¶ sinh viªn nhÊt lµ sinh viªn Tr­êng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n. C¸c s¸ch kinh tÕ ®­îc ph©n ho¸ cô thÓ: . S¸ch kinh tÕ- x· héi. . S¸ch vÒ kinh tÕ th­¬ng m¹i. . S¸ch vÒ kinh tÕ doanh nghiÖp. . S¸ch vÒ kinh tÕ vïng. . S¸ch vÒ th«ng tin kinh tÕ. . Mét sè lo¹i s¸ch kinh tÕ kh¸c. Ngoµi ra, ë Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia cßn cã sè l­îng Ýt c¸c s¸ch tra cøu kinh tÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi dïng tin tiÕp cËn tµi liÖu ®¹t chÊt l­îng cao. 2.3.2.2 T¹p chÝ Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia rÊt chó träng ®Õn viÖc bæ sung t¹p chÝ. V× vËy mµ khèi l­îng tµi liÖu t¨ng lªn tr«ng thÊy. Lo¹i h×nh tµi liÖu nµy ®· ®¸p øng ®¸ng kÓ nhu cÇu tin cho ng­êi dïng tin. Sè l­îng t¹p chÝ vÒ kinh tÕ ë ®©y cã 2153 ®¬n vÞ víi h¬n 40 tªn ®­îc cËp nhËt th­êng xuyªn, b»ng 2% trong tæng sè 6300 tªn t¹p chÝ. Trong ®ã, 37 tªn t¹p chÝ ®­îc ®«ng ®¶o b¹n ®äc sö dông vµ t×m ®äc: Kinh tÕ Sµi Gßn, T¹p chÝ th­¬ng m¹i gi¸ c¶, Th­¬ng nghiÖp thÞ tr­êng ViÖt Nam, Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn ViÖt nam, Business, Investment review, The ASEAN Economic... B¶ng 4: Sè l­îng t¹p chÝ kinh tÕ ë Trung t©m TTTLKH&CNQG N¨m Tæng sè ®¬n vÞ t¹p chÝ Sè ®¬n vÞ t¹p chÝ kinh tÕ 1999 8500 1620 2000 6900 1780 2001 8500 1870 2002 10200 2153 C¸c t¹p chÝ ë ®©y chñ yÕu ®­îc viÕt vµ xuÊt b¶n trong n­íc. Ngoµi ra cßn cã t¹p chÝ viÕt b»ng tiÕng Anh, tiÕng Ph¸p, tiÕng Nga; sè l­îng chiÕm gÇn 50%. Chóng ta cã thÓ thÊy ®iÒu nµy khi kh¶o s¸t riªng kho dù tr÷ cña Trung t©m. B¶ng 5: S¸ch kinh tÕ ph©n theo ng«n ng÷ t¹i kho dù tr÷ Ng«n ng÷ TiÕng ViÖt TiÕng La Tinh TiÕng Nga Sè l­îng 29 38 4 Së dÜ cã ®iÒu nµy lµ v× ng­êi dïng tin ®Õn ®äc t¹p chÝ ë Trung t©m cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cßn h¹n chÕ. Th«ng tin kinh tÕ l¹i lµ nh÷ng th«ng tin cÇn ph¶i cËp nhËt hµng ngµy ®Ó n¾m b¾t xu thÕ ph¸t triÓn cña thÕ giíi. ThÕ nªn muèn phôc vô nhanh chãng nh÷ng th«ng tin ®ã cho b¹n ®äc, Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia ®· kh«ng ngõng cung cÊp c¸c t¹p chÝ vÒ kinh tÕ b»ng TiÕng ViÖt. Bªn c¹nh ®ã, vèn t¹p chÝ ë kho më t¹i ®©y còng ngµy cµng ®­îc gia t¨ng theo cÊp sè céng. Mçi n¨m, cã h¬n 500 t¹p chÝ ®­îc mua hoÆc trao ®æi tõ Anh vµ Mü. Bëi xu thÕ héi nhËp, toµn cÇu ho¸ ®· lµm cho quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ Mü, ViÖt nam víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi trë nªn th©n thiÖn h¬n, nhÊt lµ trong lÜnh vùc chÝnh trÞ-kinh tÕ. Tõ ®ã, mèi quan hÖ trao ®æi tµi liÖu cña ta víi Mü còng nh­ c¸c n­íc kh¸c ®­îc ®¶m b¶o chÊt l­îng, sè l­îng. MÆc dÇu vËy, viÖc trao ®æi ë ®©y cßn cã h¹n chÕ: mét sè t¹p chÝ kinh tÕ ®­îc ®Æt mua theo ®Þnh kú ch­a cËp nhËt hoÆc ®Õn chËm do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. T¹p chÝ vÒ lÜnh vùc kinh tÕ chñ yÕu chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin: + Gi¸ c¶ thÞ tr­êng. + Th­¬ng m¹i dÞch vô. +Qu¶n lý kinh tÕ. + Kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. + Kinh tÕ ViÖt Nam. 2.3.2.3 C¬ së d÷ liÖu HiÖn nay, sù ra ®êi vµ khai th¸c m¹ng Internet ®· lµm cho nhu cÇu tin cña con ng­êi t¨ng lªn rÊt nhanh. V× thÕ, nguån tin kinh tÕ kh«ng chØ ®­îc l­u trªn c¸c vËt mang tin truyÒn thèng nh­: s¸ch, t¹p chÝ mµ cßn ®­îc x©y dùng thµnh nh÷ng c¬ së d÷ liÖu råi ®­a lªn m¹ng, gióp cho ng­êi dïng tin cã thÓ truy cËp vµ t×m th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng, dÔ dµng. Nguån c¬ së d÷ liÖu ë Trung t©m rÊt phong phó, ®ñ c¸c lÜnh vùc bao qu¸t. Nhê cã sù ®Çu t­ lín nªn hµng n¨m c¬ quan ®Òu mua mét sè c¬ së d÷ liÖu tõ n­íc ngoµi: Chemical abtrast, Dialog Odisc Pascal... Bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng c¬ së d÷ liÖu do chÝnh Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia x©y dùng: KÕt qu¶ nghiªn cøu, DETAI, STD,BOOK... TÊt c¶ nguån c¬ së d÷ liÖu quý gi¸ nµy lu«n ®­îc cËp nhËt ®Ó cung cÊp mét c¸ch ®Çy ®ñ th«ng tin ®Õn tõng ®éc gi¶. Trong ®ã còng cã nh÷ng c¬ së d÷ liÖu kh«ng chØ hµm chøa l­îng th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ mµ cßn gióp ng­êi dïng tin khai th¸c, t×m hiÓu nguån th«ng tin kinh tÕ. Gåm cã: C¬ së d÷ liÖu s¸ch: Víi 1946 biÓu ghi C¬ së d÷ liÖu t¹o chÝ: 28 biÓu ghi C¬ së d÷ liÖu tiÕng n­íc ngoµi: 19 biÓu ghi C¬ së d÷ liÖu Proquest l­u h¬n 700 tªn t¹p chÝ hµng ®Çu thÕ giíi, víi tèc ®é cËp nhËt 1500 bµi t¹p chÝ kinh tÕ/ ngµy cña trªn 100 n­íc. Nguån th«ng tin kinh tÕ ë c¬ së d÷ liÖu nµy rÊt phong phó vµ cã ®é chÝnh x¸c cao: AACE International Transaction, ASEAN Economic Bulletin, ASHRAE Journal... PROQUEST lµ c¬ së d÷ liÖu vÒ kinh tÕ Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc C«ng nghÖ Quèc gia liªn kÕt víi n­íc ngoµi ®Ó truy cËp. C¬ së d÷ liÖu EBSCO: cung cÊp c¸c c¬ së d÷ liÖu th­ môc, toµn v¨n ®­îc x©y dùng mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt trªn toµn thÕ giíi. EBSCO dÉn ®Çu thÕ giíi trong viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ næi bËt, th«ng tin trong c¸c lÜnh vùc vÒ sinh häc, ho¸ häc, y häc, kinh tÕ,…. trªn thÕ giíi. HiÖn nay, c¬ së d÷ liÖu nµy cã h¬n 282.000 tiªu ®Ò kh¸c nhau víi kho¶ng 1800 ®Çu tªn t¹p chÝ bao gåm c¸c b¶n in vµ ®iÖn tö ®­îc kÕt nèi trªn 60 nhµ xuÊt b¶n. Th«ng tin kinh tÕ tõ EBSCO ®­îc cung cÊp nhanh, ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c nhÊt. H¬n 3650 b¶n tin th­¬ng m¹i, trong ®ã 300 b¶n tin kinh tÕ ®­îc truy cËp tõ n¨m 1922. Nguån th«ng tin håi cè nµy rÊt cã gi¸ trÞ. §Ó tõ ®ã c¸c nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o kinh tÕ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh ph¸t riÓn kinh tÕ thÕ giíi còng nh­ ®óc rót kinh nghiÖm cho ®Êt n­íc m×nh. C¬ së d÷ liÖu trùc tuyÕn SCIENCEDIRECT: lµ c¬ së d÷ liÖu t¹p chÝ khoa häc cña nhµ xuÊt b¶n Elsevier ®­îc tung ra thÞ tr­êng vµo n¨m 1999 vµ ngµy nay ®· trë thµnh mét trong nh÷ng c¬ së d÷ liÖu trùc tuyÕn toµn v¨n lín nhÊt thÕ giíi cung cÊp c¸c tµi liÖu khoa häc, kü thuËt vµ y häc. ScienceDirect lµ nguån th«ng tin thiÕt yÕu cña hµng triÖu nhµ khoa häc trªn thÕ giíi. ScienceDirect bao qu¸t toµn v¨n trªn 1800 t¹p chÝ hµng ®Çu thÕ giíi, trªn 4 triÖu bµi vµ trªn 59 triÖu b¶n tãm t¾t thuéc mäi lÜnh vùc khoa häc. Trong ®ã, Trong ®ã kinh doanh, khoa häc kinh tÕ... còng ®­îc c¬ së d÷ liÖu nµy bao qu¸t chiÕm kho¶ng 20% trong tæng sè c¸c t¹p chÝ hµng ®Çu thÕ giíi. C¬ së d÷ liÖu ABI/INFORM lµ c¬ së d÷ liÖu ®iÖn tö toµn v¨n thuéc lÜnh vùc qu¶n trÞ kinh doanh cho phÐp truy cËp trùc tiÕp th«ng tin toµn v¨n cña trªn 700 tªn t¹p chÝ hµng ®Çu thÕ giíi, 55708 tªn tµi liÖu vÒ kinh tÕ, 75 bµi b¸o vµ 402 bµi vÒ th«ng tin kinh tÕ. C¬ së d÷ liÖu PASCAL: lµ c¬ së d÷ liÖu ®a ngµnh cña Ph¸p vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®­îc cËp nhËt tõ n¨m 1987, do ViÖn Th«ng tin Khoa häc Kü thuËt thuéc Héi ®ång Nghiªn cøu Quèc gia Ph¸p s¶n xuÊt. C¬ së d÷ liÖu nµy bao qu¸t kho¶ng 450.000 biÓu ghi míi mçi n¨m víi 14 triÖu biÓu ghi, theo 5.000 chñ ®Ò tõng kú vµ ®­îc cËp nhËt hµng ngµy. Trong ®ã tµi liÖu kinh tÕ cã 55.638 biÓu ghi 2.3.2.4 Tµi liÖu x¸m Bªn c¹nh c¸c tµi liÖu c«ng bè, Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia cßn l­u tr÷ mét sè l­îng kh¸ lín tµi liÖu kh«ng c«ng bè hay cßn gäi lµ “ tµi liÖu x¸m”. Lo¹i tµi liÖu nµy cã ý nghÜa quan träng: néi dung th«ng tin v« cïng quý gi¸ vµ kh«ng thÓ cã ®­îc qua c¸c tµi liÖu c«ng bè. Nã lµ trî gióp ®¾c lùc cho c¸c nhµ qu¶n lý, nghiªn cøu khoa häc tiÕt kiÖm thêi gian, kinh phÝ. Nguån tµi liÖu nµy kh¸ ®a d¹ng vµ phong phó, ph¶n ¸nh nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ, bao gåm: + C¸c tµi liÖu héi nghÞ, héi th¶o, chuyªn ®Ò khoa häc. + C¸c b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi, nghiÖm thu ®Ò tµi khoa häc. + C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc cña c¸c ch­¬ng tr×nh, ®Ò tµi, ®Ò ¸n,dù ¸n. + C¸c luËn v¨n tiÕn sÜ, th¹c sÜ. Dï ®­îc ghi l¹i d­íi h×nh thøc nµy hay h×nh thøc kh¸c th× c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Òu lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ®Çu t­ cho ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. S¶n phÈm cña khoa häc lµ mét trong nh÷ng nguån th«ng tin quan träng kh«ng nh÷ng ®èi víi nghiªn cøu khoa häc triÓn khai c«ng nghÖ mµ cßn ®èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o, thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh lín, quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng, l·nh thæ vµ ph¹m vi lín h¬n n÷a. C¸c kÕt qu¶ nµy ®­îc c«ng bè d­íi nhiÒu d¹ng tµi liÖu kh¸c nhau nh­: C¸c b¸i b¸o, t¹p chÝ, tuyÓn tËp, kû yÕu…. Nh­ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ ®Òu ®­îc c«ng bè réng r·i. Cho ®Õn b©y giê tæng sè tµi liÖu x¸m trong kho kÕt qu¶ nghiªn cøu cã h¬n 11.500 tµi liÖu, nguån tµi liÖu kinh tÕ chiÕm 20%. Nguån tµi liÖu x¸m nµy còng ®­îc Trung t©m tæ chøc phôc vô réng r·i b¹n ®äc trong c¶ n­íc víi ph­¬ng ch©m phæ biÕn kiÕn thøc khoa häc cho mäi ng­êi nhÊt lµ tÇng líp tri thøc, khoa häc. Hµng n¨m cã trªn d­íi 200 ®Ò tµi ®­îc ®¨ng ký vµ b¶o qu¶n ë Trung t©m. Tuy nhiªn sè l­îng b¹n ®äc ch­a nhiÒu nªn vÊn ®Ò khai th¸c vµ cËp nhËt nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cßn rÊt h¹n chÕ, mµ chñ yÕu lµ c¸n bé ë ViÖn kinh tÕ( ­íc tÝnh 10-15%/n¨m). B¶ng 6: Sè l­îng b¹n ®äc tµi liÖu kinh tÕ t¹i kho nghiªn cøu kÕt qu¶ khoa häc t¹i Trung t©m TTTLKH&CNQG. N¨m Tæng sè b¹n ®äc B¹n ®äc tµi liÖu kinh tÕ 1994 70 8 1995 271 10 1996 145 3 1997 181 6 1998 250 6 1999 190 5 2000 157 11 2001 124 8 2002 183 5 2003 189 17 Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn. Nh­ng nguyªn nh©n chñ yÕu vÉn lµ do b¹n ®äc ch­a biÕt nhiÒu vÒ sù cã mÆt vµ ph­¬ng thøc phôc vô cña kho tµi liÖu x¸m nµy. Nªn vÊn ®Ò khai th¸c kho tµi liÖu x¸m ch­a ë møc tèi ­u. Nguån vèn tµi liÖu vÒ kinh tÕ nãi riªng, vÒ khoa häc c«ng nghÖ nãi chung lµ do c¸c nhµ nghiªn cøu khoa häc trong n­íc cung cÊp. Sè l­îng tuy kh«ng nhiÒu nh­ng ®©y chÝnh lµ nguån tµi liÖu cã gi¸ trÞ cÇn x©y dùng chÝnh s¸ch b¶o vÖ tèt nhÊt. 2.3.2.5 Tæng luËn, tæng quan §©y lµ lo¹i tµi liÖu cÇn cã sù ®Çu t­, tæng hîp vµ ph©n tÝch kü l­ìng nh÷ng th«ng tin bªn ngoµi. §iÒu nµy nã ®ßi hái ng­êi biªn so¹n ph¶i cã tr×nh ®é nghiÖp vô v÷ng vµng còng nh­ chuyªn m«n giái. Tæng quan, tæng luËn ®­îc viÕt tõ n¨m 1987. Nguån th«ng tin chñ yÕu lÊy ra ®Ó biªn so¹n tæng luËn, tæng quan hÇu nh­ lÊy tõ n­íc ngoµi th«ng qua m¹ng Internet hoÆc cã thÓ tham kh¶o tµi liÖu ë th­ viÖn cña Trung t©m. §èi t­îng phôc vô chñ yÕu cña d¹ng tµi liÖu nµy chÝnh lµ nh÷ng nhµ c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë cÊp vi m«, vÜ m« mµ hä trùc tiÕp ra quyÕt ®Þnh hoÆc lµ nh÷ng ng­êi nghiªn cøu, chuyªn gia khoa häc c«ng nghÖ. Cho nªn, tæng luËn, tæng quan bao qu¸t toµn bé t×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc vµ thÕ giíi. Tõ ®ã dù b¸o vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ cña c¸c n­íc, khèi n­íc, khu vùc. Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia cßn x©y dùng b¶n tin tæng luËn víi trªn 20 tªn tµi liÖu tõ c¸c n­íc. ë ®©y, nguån th«ng tin kinh tÕ rÊt ®­îc chó träng nhÊt lµ tæng luËn khoa häc kü thuËt kinh tÕ ®Ó phôc vô cho c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý trung ­¬ng trong viÖc so¹n th¶o c¸c kÕ ho¹ch, x©y dùng ®­êng lèi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña quèc gia. Tæng luËn vÒ kinh tÕ chiÕm gÇn 50%, ®­îc cËp nhËt 3-6 th¸ng/lÇn. nguån tin cã thÓ lÊy tõ th­ viÖn, n­íc ngoµi hoÆc trªn m¹ng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh míi cho c¸c tµi liÖu kinh tÕ. 2.3.2.6. Tµi liÖu ®iÖn tö ThËt lµ thiÕu sãt nÕu ta kh«ng kÓ ®Õn lo¹i h×nh nµy. Ên phÈm ®iÖn tö bao gåm: b¶n tin ®iÖn tö, t¹p chÝ tãm t¾t…. Nã ®· gãp phÇn lµm phong phó cho nguån tin cña Trung t©m – c¬ quan lu«n ®øng ë vÞ trÝ tiªn phong trong c¶ n­íc vÒ ho¹t ®éng th«ng tin-th­ viÖn khoa häc vµ c«ng nghÖ. Trong sè c¸c b¶n tin ®iÖn tö ®ã, b¶n tin kinh tÕ còng ®­îc chó träng x©y dùng. Chóng ta cã thÓ truy cËp ®­îc th«ng qua m¹ng Vista-m¹ng do chÝnh c¬ quan t¹o lËp ®Ó kÕt nèi víi ng­êi dïng tin ë bªn ngoµi. B¶n tin nµy ph¶n ¸nh mäi mÆt vÒ kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc víi tÇn suÊt xuÊt hiÖn 1tuÇn/1sè. Nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21 nµy, b¶n tin ®iÖn tö ®­îc ®¸nh gi¸ cao c¶ vÒ n«i dung vµ ph­¬ng thøc phôc vô. Nã lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c nhµ khoa häc, ph©n tÝch kinh tÕ nghiªn cøu. B¶ng 7: B¶ng so s¸nh b¶n tin kinh tÕ so víi c¸c b¶n tin ®iÖn tö kh¸c Tªn b¶n tin N¨m KH kü thuËt-kinh tÕ Infortera M«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng Tri thøc vµ ph¸t triÓn N«ng th«n ®æi míi B¸o khoa häc vµ kü thuËt 1999 14 14 14 14 14 14 2001 52 4 24 36 52 48 2002 51 2 24 51 52 51 2003 51 4 24 52 53 50 2004 15 1 7 17 16 14 Tãm l¹i, b»ng nhiÒu h×nh thøc tån t¹i kh¸c nhau cña tµi liÖu, th«ng tin kinh tÕ ®­îc Trung t©m TTTTLKH & CNQG chó träng ph¸t triÓn cã chÊt l­îng ®Ó ®¸p øng tèt cho nhu cÇu tin cña ng­êi dïng tin . 2.4 §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ phôc vô nguån tin kinh tÕ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia MÊy n¨m trë l¹i ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nhiÒu khëi s¾c. Møc ®é t¨ng tr­ëng kh«ng nh÷ng æn ®Þnh mµ cßn cao so víi khu vùc trong khi mét sè n­íc kh¸c ®ang trong t×nh tr¹ng khñng ho¶ng. §ã kh«ng chØ hoµn toµn dùa vµo ®Þnh h­íng chiÕn l­îc cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta mµ cßn cã sù tham gia ®¾c lùc cña nguån tin kinh tÕ. Nhê c¸c th«ng tin kinh tÕ mµ ta míi cã thÓ vËn hµnh nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ®Õn nh­ vËy. NÕu nh­ ph¸t triÓn th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ®iÒu cèt lâi th× ph¸t triÓn nguån tin kinh tÕ lµ viÖc lµm kh«ng thÓ thiÕu. Qua nghiªn cøu nguån tin kinh tÕ t¹i Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia, chóng ta cã thÓ thÊy tæng qu¸t nh÷ng thÕ m¹nh Nguån tin kinh tÕ ®uîc tæ chóc theo mét c¬ cÊu t­¬ng ®èi æn ®Þnh. C¸c tµi liÖu nµy phôc vô cho nh÷ng nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lÝ, c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ c¶ cho nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt trong tÊt c¶ lÜnh vùc kinh tÕ. Nguån tin kinh tÕ ®a d¹ng, phong phó cã sù chuyªn biÖt ph©n tõng lÜnh vùc gióp ng­êi dïng tin tiÕp cËn s©u ®Õn c¸c vÊn ®Ò cô thÓ cña kinh tÕ-x· héi. B¶ng 8: B¶ng so s¸nh mét sè lo¹i h×nh tµi liÖu kinh tÕ ë Trung t©m TTTLKH & CNQG. Lo¹i h×nh S¸ch T¹p chÝ C¬ së d÷ liÖu Tµi liÖu x¸m Sè l­îng 1985 2153 59668 2300 Nh­ vËy ng­êi dïng tin kh«ng chØ cã thÓ t×m kiÕm th«ng tin vÒ kinh tÕ mµ m×nh quan t©m trªn s¸ch, t¹p chÝ mµ hä cã thÓ truy cËp ngay vµo c¸c c¬ së d÷ liÖu chØ b»ng mét vµi thao t¸c ®¬n gi¶n. Ngoµi ra c¸c tµi liÖu ë ®©y còng ®­îc ph©n theo tõng chuyªn ngµnh s©u. ChÝnh nhê sù phong phó c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh thøc cña nguån tin kinh tÕ mµ sè l­îng b¹n ®äc ®Õn Trung t©m ngµy cµng nhiÒu. T¹i ®©y, ng­êi dïng tin sÏ tiÕp cËn ®Õn tïng nhãm chuyªn ngµnh trong lÜnh vùc kinh tÕ m×nh quan t©m. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn còng nh­ chç ®øng cña Trung t©m TTTLKH & CNQG trong lßng ng­êi dïng tin hiÖn nay. Nguån lùc th«ng tin kinh tÕ ®­îc cËp nhËt vµ bæ sung th­êng xuyªn ®¶m b¶o tÝnh míi cho th«ng tin. Hµng n¨m sè l­îng c¸c s¸ch, b¸o, t¹p chÝ ®­îc ®Æt mua tõ n­íc ngoµi cã chiÒu h­íng gia t¨ng trong tÊt c¶ lÜnh vùc. NhÊt lµ nguån c¬ së d÷ liÖu.Trung t©m lu«n cã chÝnh s¸ch më réng vµ ph¸t triÓn c¸c c¬ së d÷ liÖu nµy.Bëi v× trong xu thÕ tin häc hãa toµn cÇu nh­ hiÖn nay, viÖc n©ng cÊp c¸c c¬ së d÷ liÖu còng nh­ cËp nhËt th«ng tin hµng ngµy sÏ lµ nh©n tè hµng ®Çu ®Ó phôc vô ng­êi dïng tin ®­îc tèt h¬n vµ lµm giµu nguån tin kinh tÕ ë Trung t©m. Nguån tin kinh tÕ ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c ®· gióp t¨ng hiÖu lùc qu¶n lý cña Trung t©m, gióp cho c¸c cÊp qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh ph¶n øng kÞp thêi víi nh÷ng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, gãp phÇn t¨ng ®¸ng kÓ hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng cho tõng cÊp qu¶n lý øng phã ®­îc tr­íc nh÷ng t¸c ®éng tõ bªn ngoµi nÒn kinh tÕ gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña c¸c bé phËn còng nh­ toµn bé nÒn kinh tÕ n­íc ta nh÷ng n¨m qua. ViÖc ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin trong ho¹t ®éng th«ng tin kinh tÕ còng nh­ qu¸ tr×nh tin häc hãa c«ng t¸c th«ng tin-th­ viÖn ®· lµm gi¶m qu¸ tr×nh phôc vô cña c¸n bé th«ng tin-th­ viÖn, gióp cho viÖc t×m tin cña b¹n ®äc diÔn ra nhanh h¬n. ¸p dông phÇn mÒm CDS/ISIS cña UNESCO ®Ó x©y dông, qu¶n trÞ vµ khai th¸c c¸c c¬ së d÷ liÖu t­ liÖu cña m×nh vµ m¹ng VISTA cña Trung t©m ®· gãp phÇn thóc ®Èy viÖc chia sÎ nguån lùc th«ng tin nãi chung, nguån lùc th«ng tin kinh tÕ nãi riªng. Hîp t¸c cïng víi c¸c c¬ quan th«ng tin trong vµ ngoµi n­íc ®· lµm cho sè l­îng nguån tin kinh tÕ ë Trung t©m TTTLKH&CNQG t¨ng c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng. §iÒu nµy sÔ gióp cho ng­êi dïng tin kh«ng chØ cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ kinh tÕ ®Êt n­íc mµ cßn héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi gãp phÇn phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi trong n­íc. Ho¹t ®éng th«ng tin cña Trung t©m nãi chung, th«ng tin kinh tÕ nãi riªng trong thêi gian qua vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, bÊt cËp so víi yªu th«ng tin to lín cña nÒn kinh tÕ hµng hãa, cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ trªn thÕ giíi, cña sù ph¸t triÓn vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ thÕ giíi. Nguån kinh phÝ ®Ó cã sù bæ sung, ph¸t triÓn nguån tin kinh tÕ cßn h¹n chÕ do ch­a cã sù quan t©m nhiÒu cña nhµ n­íc. V× vËy, nguån lùc th«ng tin nãi chung vµ nguån lùc kinh tÕ nãi riªng ë Trung t©m TTTLKH&CNQG tuy cã t¨ng song kh«ng ®¸ng kÓ. NhÊt lµ viÖc mua mét sè c¬ së d÷ liÖu tõ n­íc ngoµi vÉn cßn h¹n chÕ nªn t¹o ra sù thiÕu hÖ thèng trong c¶ kho t­ liÖu. Sè l­îng ®Çu tªn s¸ch, t¹p chÝ ngµy cµng gi¶m. Ch­a cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a Trung t©m TTTLKH &CNQG víi c¸c c¬ quan th«ng tin kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc ®· lµm cho qu¸ tr×nh tiÕp nhËn-xö lý vµ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ ch­a ®¹t hiÖu qu¶ lín g©y tèn kÐm, l·ng phÝ vµ trïng lÆp nªn viÖc ®¸p óng nhu cÇu th«ng tin phôc vô cho ph¸t triÓn vµ qu¶n lý kinh tÕ ë c¸c ®Þa ph­¬ng cßn ë møc h¹n chÕ lµm gi¶m kh¶ n¨ng ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta. C¸n bé chuyªn ngµnh kinh tÕ cßn thiÕu trong Trung t©m TTTLKH&CNQG so víi yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc hiÖn nay. C¸c c¸n bé th«ng tin ë ®©y ch­a ph¸t huy hÕt n¨ng lùc, sè l­îng c¸n bé cã tr×nh ®é am hiÓu s©u s¾c, cã kü n¨ng ph©n tÝch vµ tæng hîp th«ng tin kinh tÕ cßn h¹n chÕ. Chuyªn gia th«ng tin Ýt nªn viÖc sö dông trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i: m¸y vi tÝnh, m¸y ®äc vi phim... ch­a thùc sù cã hiÖu qu¶. Tõ ®ã, lµm cho c«ng t¸c triÓn khai c¸c m¹ng diÖn réng, m¹ng VISTA, sö dông phÇn mÒm qu¶n trÞ bÞ ¶nh h­ëng g©y khã kh¨n cho ng­êi dïng tin khi truy cËp vµo nguån tin nãi chung. Do ®ã, vÊn ®Ò b¶o vÖ nguån tin ë ng­ìng an toµn th«ng tin quèc gia còng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu trong viÖc ph¸t triÓn lÉn khai th¸c vµ sö dông th«ng tin ë thêi ®¹i ngµy nay. Víi nh÷ng h¹n chÕ trªn, nguån tin kinh tÕ t¹i Trung t©m TTTLKH&CNQG ch­a ®¸p øng ®­îc hÕt nhu cÇu th«ng tin cña ng­êi dïng tin, ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ®æi míi vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn phï hîp nguån tin nµy ë nh÷ng n¨m tiÕp theo ®Ó chóng ngµy cµng phôc vô tèt h¬n cho b¹n ®äc c¶ n­íc. Ch­¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn nguån tin kinh tÕ cña Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia ViÖc ph©n bè nguån tin kinh tÕ cã hiÖu qu¶ lµ yªu cÇu c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho th«ng tin ®­îc l­u th«ng tù do, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó khai th¸c c¸c nguån th«ng tin cßn tiÒm Èn. Ngoµi ra, sù ph¸t triÓn Êy ph¶i cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tin t¹o c¬ së vËt chÊt cho khai th¸c nguån th«ng tin tiÒm n¨ng. V× vËy, nguån lùc th«ng tin kinh tÕ t¹i Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc hoµn thiÖn nguån th«ng tin quèc gia. Vµ ®©y còng lµ nguån tin chñ ®¹o t¹o nªn hÖ thèng th«ng tin kinh tÕ hoµn chØnh, cã vai trß to lín nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt. NhËn thøc chung trong x· héi vÒ tÇm quan träng cña th«ng tin kinh tÕ ®· trë nªn s©u s¾c vµ ®Çy ®ñ h¬n. Kh«ng mét c¸ nh©n nµo trong qu¸ tr×nh n©ng cao ®êi sèng cho m×nh l¹i kh«ng cÇn ®Õn l­îng th«ng tin vÒ kinh tÕ nhÊt ®Þnh. Nguån th«ng tin nµy lµ nguån vËt v« h×nh mµ thiÕu nã nÒn kinh tÕ x· héi bÞ ïn t¾c vµ gi¸n ®o¹n. Do ®ã, viÖc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn nguån lùc th«ng tin kinh tÕ lµ ®iÒu quan t©m lín kh«ng chØ dõng laÞ ë cÊp toµn cÇu, toµn quèc mµ ngay c¶ t¹i Trung t©m T«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia vÊn ®Ò nµy còng ®­îc coi träng. Bëi nã gãp phÇn thóc ®Èy nguån lùc th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn; lµm cho qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ nhanh h¬n. X©y dùng n©ng cao sè l­îng, chÊt l­îng vµ hoµn thiÖn nguån lùc th«ng tin kinh tÕ t¹i Trung t©m- c¬ quan ®Çu ngµnh cña c¶ n­íc lµ yªu cÇu rÊt cÊp b¸ch cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc h«m nay. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, theo t«i cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y: 3.1 §Èy m¹nh c«ng t¸c bæ sung th«ng tin kinh tÕ C«ng t¸c bæ sung kh«ng chØ dõng l¹i ë møc ®é quan t©m ®Õn tõng lo¹i h×nh tµi liÖu mµ cßn cã c¶ néi dung bªn trong ®ã. Cã tµi liÖu mµ néi dung cña nã chøa l­îng th«ng tin kinh tÕ mang tÝnh cÊp b¸ch vµ cã tµi liÖu b¹n ®äc sö dông th­êng xuyªn ®ã sÏ lµ nh÷ng tµi liÖu mµ chóng ta cÇn cã chÝnh s¸ch bæ sung hîp lý. §Ó tõ ®ã, chóng ta cã ®Þnh h­íng ph¸t triÓn më réng nguån th«ng tin kinh tÕ phï hîp víi nhu cÇu tin cña ng­êi dïng tin vµ sù ph¸t triÓn cña x· héi. §Æc biÖt tr÷ l­îng lo¹i h×nh th«ng tin kinh tÕ lín, ®a d¹ng nÕu chóng ta kh«ng cã chÝnh s¸ch bæ sung, ph©n bæ hîp lý rÊt dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ph¸t triÓn kh«ng ®ång bé, ®ång nhÊt, thiÕu c©n ®èi gi÷a chóng trong hÖ thèng th«ng tin chung. Thêi ®¹i ngµy nay, ng­êi dïng tin kh«ng chØ cËp nhËt th«ng tin qua s¸ch b¸o mµ cßn qua c¸c c¬ së d÷ liÖu, qua m¹ng. Ph¸t triÓn th«ng tin th­ viÖn trong ®iÒu kiÖn mét n­íc ®ang ph¸t triÓn cßn nghÌo, gi¸ xuÊt b¶n phÈm trªn thÕ giíi ngµy mét t¨ng, kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn viÖc phèi hîp bæ sung. QuyÕt ®Þnh 178/CP cña Héi ®ång ChÝnh phñ "VÒ c«ng t¸c th­ viÖn " ®· nhÊn m¹nh ®Õn viÖc ph¶i thùc hiÖn phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a c¸c th­ viÖn, trong ®ã cã viÖc phèi hîp bæ sung. Vµ chØ thÞ 95/CP cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng vÒ c¸c c«ng t¸c th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nhÊn m¹nh viÖc ph¶i tæ chøc bæ sung sao cho "phï hîp víi ®Þnh h­íng phôc vô, tr¸nh trïng lÆp, l·ng phÝ.". Bëi vËy, bæ sung tµi liÖu cÇn ph¶i ®i ®«i víi viÖc ph©n bæ, ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a tõng lo¹i h×nh th«ng tin kinh tÕ ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng trïng lÆp, thiÕu th«ng tin hoÆc th«ng tin ch­a chÝnh x¸c vµ lµm t¨ng sè l­îng tµi liÖu míi. ViÖc bæ sung tµi liÖu kinh tÕ ®uîc thùc hiÖn theo nhiÒu nguån vµ kh«ng chØ dùa vµo mét nguån, mçi nguån bæ sung ®Òu cã nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña nã. V× vËy vÊn ®Ò bæ sung theo diÖn liªn kÕt m¹ng, chia sÎ nguån lùc, trao ®æi th«ng tin, sao nh©n b¶n ph¶i ®­îc xem xÐt, tiÕn hµnh víi nh÷ng v¨n b¶n, quy chÕ vµ c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ nguån kinh phÝ hµng n¨m. Tuy nhiªn, ®©y lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn nhiÒu th­ viÖn, mçi th­ viÖn, c¬ quan th«ng tin cßn cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô riªng cña m×nh nªn khã cã thÓ ®i ®Õn mét quy ®Þnh chung. V× vËy, c¸ch tiÕp cËn thÝch hîp nhÊt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lµ phèi hîp, hîp t¸c trªn mét quan niÖm vÒ vèn tµi liÖu ®­îc ph¶n ¸nh trong c¸c c¬ së d÷ liÖu cña tõng ®¬n vÞ, nh­ng cã thÓ truy cËp réng r·i th«ng qua m¸y tÝnh vµ ®­îc khai th¸c th«ng qua viÖc cho m­în tµi liÖu giòa c¸c th­ viÖn vµ c¬ quan th«ng tin, hoÆc th«ng qua h×nh thøc sao chôp. 3.2 Cô thÓ ho¸ h­íng ph¸t triÓn nguån lùc th«ng tin kinh tÕ Th«ng tin kinh tÕ chØ lµ mét d¹ng th«ng tin c¬ b¶n nh­ng ë tõng m«i tr­êng nã l¹i cã nh÷ng th«ng tin cô thÓ h¬n dùa theo nhu cÇu cña céng ®ång trong m«i tr­êng ®ã. Vµ nh­ vËy, ®Ó cã sù ph¸t triÓn ®Çy ®ñ h¬n n÷a vÒ th«ng tin kinh tÕ, Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia cÇn cã kÕ ho¹ch ®­a th«ng tin kinh tÕ tíi tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng, tõng c¸ nh©n nh»m cung cÊp ®Çy ®ñ vµ tiÖn lîi nhÊt th«ng tin vµ dÞch vô th«ng tin phôc vô nhu c©ï kinh doanh còng nh­ nhu cÇu qu¶n lý kinh tÕ. §èi víi cÊp l·nh ®¹o, qu¶n lý kinh tÕ: CÇn chó träng th«ng tin mang tÝnh chÊt chuyªn m«n ho¸ cao, ®a d¹ng ho¸ th«ng tin: th«ng tin c«ng nghÖ, th«ng tin th­¬ng m¹i, th«ng tin v¨n hãa-x· héi, th«ng tin kinh tÕ phôc vô cho c¸c c¬ quan qu¶n lý kinh tÕ. §èi víi nhµ doanh nghiÖp: Th«ng tin ®i s©u vµo viÖc hç trî trùc tiÕp cho viÖc thay ®æi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng kinh tÕ, cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ s¶n phÈm, gi¸ c¶, thÞ tr­êng vµ dù b¸o ®Çu t­ ®Ó c¸c doanh nghiÖp nhËn diÖn ®­îc rñi ro vÒ chÝnh s¸ch vµ kinh doanh liªn quan tíi m×nh lµm ¶nh h­ëng tíi lîi Ých kinh doanh còng nh­ chiÕn l­îc c¹nh tranh. §èi víi ng­êi s¶n xuÊt: TruyÒn t¶i nh÷ng th«ng tin cã t¸c dông tuyªn truyÒn, phæ biÕn kiÕn thøc vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt d­íi nh÷ng h×nh thøc phï hîp víi tr×nh ®é, tËp qu¸n ng­êi dïng tin. CÇn phèi hîp chÆt chÏ gi÷a th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ víi c¸c ngµnh kh¸c: n«ng nghiÖp, ng­ nghiÖp... ®Ó t¹o ra søc m¹nh, hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc th«ng tin kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, cßn chó träng ph¸t triÓn c¸c th«ng tin h­íng vµo viÖc hç trî trùc tiÕp cho viÖc thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trªn c¬ së khai th¸c tèi ­u tiÒm n¨ng cña ®Þa ph­¬ng ®Ó ng­êi s¶n xuÊt cã biÖn ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi tõ chç ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh. 3.3 T¨ng c­êng ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ kinh phÝ cña Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia cho kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nguån lùc th«ng tin kinh tÕ. CÇn cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nguån lùc th«ng tin kinh tÕ dùa trªn ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ kinh phÝ cña Trung t©m trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi ®Ó cã ph­¬ng ¸n ph¸t triÓn hîp lý phï hîp víi xu thÕ chung cña ®Êt n­íc, khu vùc vµ thÕ giíi; phï hîp víi kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña Trung t©m. Hµng n¨m víi nguån kinh phÝ ®Çu t­ cho sù ph¸t triÓn tµi liÖu kinh tÕ cña Trung t©m rÊt h¹n hÑp (kho¶ng 500triÖu) th× viÖc n©ng cao chÊt l­îng, sè l­îng nguån th«ng tin kinh tÕ lµ ®¸ng kÓ. Do ®ã, kÕ ho¹ch ph©n bæ kinh phÝ ®Ó ph¸t triÓn tµi liÖu vÉn lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu sao cho hiÖn t¹i vµ c¶ t­¬ng lai nguån lùc th«ng tin kinh tÕ ë Trung t©m kh«ng chØ ®ñ vÒ sè l­îng mµ cßn cao vÒ chÊt l­îng. T¨ng c­êng ®a d¹ng ho¸ c¸c th«ng tin kinh tÕ: th«ng tin c«ng nghÖ, th«ng tin th­¬ng m¹i, th«ng tin trong n­íc, th«ng tin quèc tÕ, th«ng tin kÕ ho¹ch, th«ng tin thèng kª, kÕ to¸n b¶o ®¶m th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®óng ®èi t­îng cÇn tin. 3.4 X©y dùng kÕ ho¹ch n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé th«ng tin: Th«ng tin ngµy cµng lµ mãn ¨n tri thøc hµng ngµy kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi ho¹t ®éng sèng cßn cña c¸c nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý, c¸c tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh, c¸c nhµ khoa häc-kü thuËt... Nh÷ng dÞch vô ph©n tÝch tæng hîp t¹o ra nhiÒu th«ng tin m¬i cã chÊt l­îng cao ®ßi hái mét ®éi ngò c¸n bé th«ng tin tr×nh ®é phï hîp, tinh th«ng nghÒ nghiÖp lÉn chuyªn m«n. Trong ®éi ngò c¸n bé th«ng tin th­ viÖn hiÖn nay, hiÖn t­îng ®a d¹ng hãa ngµnh nghÒ th«ng tin th­ viÖn ®ang diÔn ra. KÌm theo nã lµ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸n bé th«ng tin cßn h¹n chÕ. MÆt kh¸c, còng nh­ c¸c ngµnh kh¸c, c¸n bé th«ng tin th­ viÖn ë bÊt kú vÞ trÝ nµo còng tr­ëng thµnh dÇn trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c thùc tÕ, lµm chñ tõng kh©u kü thuËt hay xö lý. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ c¸c kh©u kü thuËt phÇn lín ®· ®­îc tù ®éng hãa, sè hãa th× næi bËt lªn lµ nh÷ng nhu cÇu vÒ chuyªn gia cã tr×nh ®é cao vÒ tæ chøc qu¶n trÞ th«ng tin, vÒ phÇn mÒm m¸y tÝnh vµ ®Æc biÖt lµ vÒ xö lý, ph©n tÝch tæng hîp th«ng tin, t¹o nªn s¶n phÈm míi. C¸c chuyªn gia nµy ®ãng mét vai trß chñ chèt trong c¸c Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu, c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng nhÊt lµ ë nh÷ng tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh. Hä cÇn trë thµnh cè vÊn ®¾c lùc cho l·nh ®¹o. T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ ®Ó cã thªm nh÷ng nguån lùc th«ng tin kinh tÕ ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, ®Ó c¸n bé th«ng tin t¹i Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia cã thªm kinh nghiÖm häc hái nh»m n©ng cao tr×nh ®é xö lý th«ng tin kinh tÕ ®¸p øng nhu cÇu tin ngµy cµng cao cña ng­êi dïng tin. 3.5 T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi, chóng ta cÇn ph¶i ph¸t triÓn nguån tin kinh tÕ nh­ mét thÓ thèng nhÊt. Kh«ng chØ th«ng tin kinh tÕ mµ c¶ th«ng tin khoa häc-kü thuËt, chÝnh trÞ-x· héi, sinh th¸i. §ã lµ c¸c lo¹i th«ng tin cÇn cho c«ng t¸c qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ quèc d©n. VËy ®Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô nµy, h­íng chÝnh cÇn xóc tiÕn hîp t¸c trong vµ ngoµi n­íc gi÷a c¸c c¬ quan th«ng tin-th­ viÖn. ë ®©y, kh«ng ph¶i lµ sù liªn kÕt vÒ tæ chøc hay bÊt kú mÆt nµo. thùc chÊt cña hîp t¸c lµ mét tËp hîp h÷u h¹n c¸c th«ng tin ban ®Çu lÊy ra nhiÒu nhÊt th«ng tin h÷u Ých ®Ó gi¶i quyÕt ®ång bé c¸c nhiÖm vô qu¶n lý vµ n©ng cao viÖc sö dông ®ång bé d÷ liÖu cña c¶ hÖ thèng th«ng tin. T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ sÏ gióp cho nguån tin kinh tÕ ph¶n ¸nh kÞp thêi nh÷ng biÕn ®éng trong nÒn kinh tÕ-x· héi, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó phôc vô ng­êi dïng tin, ®ång thêi lµm giµu vµ t¨ng tÝnh ®Çy®ñ, chÝnh x¸c cho nguån tin tõ bªn trong c¬ quan. Song môc ®Ých lín nhÊt trong viÖc t¨ng c­êng mèi quan hÖ hîp t¸c nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ quan th«ng tin-th­ viÖn chia sÎ nguån lùc kinh tÕ cho nhau, tr¸nh l·ng phÝ, gióp ng­êi c¸n bé cã thªm kinh nghiÖm häc hái nh»m n©ng cao tr×nh ®é xö lý th«ng tin ®¸p øng nhu cÇu tin ngµy cµng cao cña ng­êi dïng tin. Tuy nhiªn, viÖc øng dông ngµy cµng m¹nh mÏ c«ng nghÖ th«ng tin vµo ho¹t ®éng th«ng tin, còng nh­ viÖc øng dông c¸c hÖ thãng th«ng tin liªn l¹c më, kÕt nèi c¸c hÖ thèng th«ng tin quèc gia víi c¸c hÖ thèng th«ng tin quèc tÕ trong vÊn ®Ò hîp t¸c quèc tÕ lµm t¨ng nguy c¬ ®èi víi an ninh th«ng tin ®èi víi mçi quèc gia. Trong sè c¸c ®e däa ®èi víi an ninh th«ng tin trong thêi ®¹i hiÖn nay, th× ®e däa ®èi víi an ninh th«ng tin kinh tÕ lµ lín nhÊt. Bëi nã t¸c ®éng rÊt lín ®èi víi ho¹t ®éng th«ng tin cña tõng c¬ quan vµ c¶ sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña mét quèc gia lµm cho lîi Ých c¸ nh©n kh«ng ®­îc ®¶m b¶o. Do ®ã, trong qu¸ tr×nh hîp t¸c, c¬ quan th«ng tin-th­ viÖn cÇn cã mét quan ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch th«ng tin râ rµng mµ trong ®ã cÇn ®­a ra c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o an ninh th«ng tin kinh tÕ cô thÓ. Cô thÓ: + C¸c c¬ quan ph¶i thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh vÒ x©y dùng vµ sö dông chung nguån th«ng tin. + N©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ tin häc cho c¸n bé th«ng tin còng nh­ cho ng­êi d©n. + Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kh«ng gian th«ng tin cña c¬ quan còng nh­ cña quèc gia. + B¶o vÖ chèng nguy c¬ chiÕn tranh th«ng tin. + ChÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ th«ng tin an toµn, thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c chuyªn dông. ViÖc hîp t¸c gi÷a c¸c c¬ quan th«ng tin-th­ viÖn c¶ trong vµ ngoµi n­íc lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn c¸c nguån tin nãi chung vµ nguån th«ng tin kinh tÕ nãi riªng t¹i Trung t©m. Nh­ng hîp t¸c trªn c¬ së ®¶m b¶o “ng­ìng an toµn th«ng tin” hîp lý phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®i lªn cña nÒn kinh tÕ-x· héi. 3.6. Tin häc ho¸ tµi liÖu Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ-x· héi, c«ng nghÖ th«ng tin trë thµnh mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt, ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÕ kû 21, thóc ®Èy con ng­êi vµ x· héi sö dông tri thøc, më ra nh÷ng c¬ héi to lín ®Ó ®¹t c¸c môc tiªu t­¬ng hç lÉn nhau ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÒn v÷ng, hoµ b×nh vµ æn ®Þnh toµn cÇu. §ã lµ mét ®iÒu kiÖn tÊt yÕu khi nhan lo¹i ®ang b­íc sang kû nguyªn v¨n minh trÝ tuÖ còng nh­ v¨n minh tin häc, mµ thêi ®¹i ®ang cÝo nhøng biÕn ®éng kinh tÕ chÝnh trÞ lín. Tõ nh÷ng n¨m 70, nÒn kinh tÕ cæ ®iÓn dùa trªn nh÷ng nguån lùc vËt chÊt b¾t ®Çu chuyÓn sang mét nÒn kinh tÕ míi dùa trªn quyÒn lùc th«ng tin vµ tri thøc, ®©y lµ nh÷ng nguån tµi nguyªn phi vËt chÊt ®ang dÉn tíi mét x· héi th«ng tin nh­ ngµy nay. Bèi c¶nh nµy ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng x· héi, m«i tr­êng kinh tÕ vµ c«ng nghÖ, trong ®ã cã ho¹t ®éng th«ng tin-th­ viÖn. NÕu nh­ tr­íc ®©y, ngµnh th­ viÖn ph¸t triÓn ë mét thêi gian dµi hµng tr¨m n¨m víi nh÷ng tµi liÖu vµ c¶ viÖc phôc vô mang tÝnh truyÒn thèng th× nh÷ng n¨m nay, ngµnh nµy cã nh÷ng b­íc nh¶y vät ®¸p øng c¸c yªu cÇu míi cña nghiªn cøu, s¶n xuÊt, qu¶n lý, thÞ tr­êng… Sù ra ®êi vµ phæ cËp nhanh chãng c¸c lo¹i m¸y vi tÝnh ngµy cµng tinh x¶o kÕt hîp víi nh÷ng thµnh tùu vÒ c«ng nghÖ viÔn th«ng ®· lµm thay ®æi s©u s¾c ho¹t ®éng th«ng tin còng nh­ viÖc ®a d¹ng ho¸ nguån tµi liÖu. H¬n n÷a, m¹ng th«ng tin ®iÖn tö vµ m¹ng Internet ®ang thóc ®Èy qu¸ tr×nh l­u th«ng th«ng tin nhanh chãng gÝp cho viÖc trao ®æi chuyÓn giao vµ chia sÎ th«ng tin trùc tiÕp víi nhau ®­îc thuËn lîi. Do vËy, Trung t©m cÇn cã mét h×nh thøc míi vÒ tæ chøc qu¶n trÞ th«ng tin sao cho phï hîp mµ tin häc ho¸ tµi liÖu lµ mét yÕu tè hµng ®Çu. Nã t¹o ®iÒu kiÖn gióp cho b¹n ®äc kh«ng ph¶i ®Õn Trung t©m ngåi hµng giê ®Ó m­în tµi liÖu mµ hä cã thÓ truy cËp trùc tiÕp vµo c¸c c¬ së d÷ liÖu cña Trung t©m th«ng qua hÖ thèng qu¶n lý t­ liÖu tù ®éng, qua m¹ng ®iÖn tö vµ Internet. NhÊt lµ ®èi víi nguån tµi liÖu vÒ kinh tÕ-biÕn ®æi nhanh chãng, viÖc tin häc ho¸ tµi liÖu lµ ®iÒu ®¸ng quan t©m. Bªn c¹nh ®ã,Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ c«ng nghÖ Quèc gia cã tr÷ l­îng tµi liÖu vÒ kinh tÕ kh¸ lín. Nh­ng ®Ó b¹n ®äc trong vµ ngoµi n­íc biÕt, khai th¸c nguån tµi liÖu nµy mét c¸ch tèi ­u, chóng ta cÇn ®­a tÊt c¶ nguån lùc th«ng tin kinh tÕ vµo c¬ së d÷ liÖu vµ hoµ m¹ng. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh trao ®æi th«ng tin víi c¸c c¬ quan th«ng tin kh¸c trong vµ ngoµi n­íc ®­îc thuËn tiÖn, nhanh chãng gãp phÇn chia sÎ nguån th«ng tin kinh tÕ, phôc vô tèt h¬n cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ë thêi kú më cöa. Cã thÓ nãi trong thêi ®¹i ngµy nay, th«ng tin cña chóng ta ch­a ®­îc hiÖu qu¶ lµ do cã q¸u nhiÒu tin, chø kh«ng ph¶i do thiÕu tin. Sù tiÕn bé ®Õn chãng mÆt cña c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin, cña vi ®iÖn tö vµ hÖ thèng viÔn th«ng ®· cho phÐp thu thËp, xö lý, l­u gi÷, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp cËn víi khèi l­îng th«ng tin khæng lå. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn khai th¸c mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ. Kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò n¾m b¾t thËt nhiÒu vµ thËt nhanh th«ng tin kinh tÕ, mµ cßn lµ vÊn ®Ò ph¶i tù kh¾c phôc t×nh tr¹ng “ch×m trong th«ng tin”, nh­ng ®ãi vÒ kiÕn thøc, chØ riªng lÜnh vùc cung-cÇu trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh nãi chung, ng­êi ta ®· ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt tèi thiÓu, chÝnh x¸c vÒ th«ng tin ®Õn møc nµo. §©y lµ mét qu¸ tr×nh ®Æc biÖt phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã thêi gian ®Ó thÝch øng vµ kiÓm nghiÖm. PhÇn 3 KÕt luËn Trong sù nghiÖp ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay, th«ng tin ®ang ngµy cµng trë thµnh mét nguån lùc quan träng c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn. Yªu cÇu ph¸t triÓn vµ qu¶n lý nÒn kinh tÕ hµng ho¸ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, më cöa víi n­íc ngoµi ®ang ®Æt ra nh÷ng ®ßi hái cao h¬n rÊt nhiÒu ®èi víi nh÷ng g× mµ c¸c c¬ quan th«ng tin n­íc ta ®· vµ ®ang ®¸p øng. V× vËy, vÊn ®Ò hoµn thiÖn còng nh­ ph¸t triÓn nguån lùc th«ng tin kinh tÕ t¹i mçi c¬ quan th«ng tin-th­ viÖn lµ ®iÒu cÇn quan t©m vµ mÊt nhiÒu thêi gian, c«ng søc. Bªn c¹nh sù ®i lªn cña khoa häc vµ c«ng nghÖ chóng ta còng cÇn ph¶i cã sù t¨ng tr­ëng vÒ mÆt kinh tÕ; ®ã míi ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái mµ x· héi ®ang ®Æt ra. Nhu cÇu t¨ng tr­ëng kinh tÕ, tr¸nh tôt hËu ®· lµ môc ®Ých ®Ó nguån lùc th«ng tin kinh tÕ t¹i Trung t©m Th«ng tin-T­ liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia kh¼ng ®Þnh vai trß cña m×nh trong viÖc gãp phÇn ®Èy nhanh ®êi sèng x· héi. MÆc dï cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh song kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn tÝnh tÝch cùc cña nguån lùc th«ng tin kinh tÕ nµy ë thêi ®¹i ngµy nay. Do ®ã, §¶ng vµ nhµ n­íc ta cÇn cã nh÷ng ®Þnh h­íng, chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ t¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin kinh tÕ ®Ó nguån lùc th«ng tin kinh tÕ thùc sù trë thµnh ®iÓm nót ®Çu tiªn cho vÊn ®Ò ph¸t triÓn nguån lùc th«ng tin ë c¸c c¬ quan th«ng tin c¬ së, gãp phÇn: “§­a ®Êt n­íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2010 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i.” mµ v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng lÇn 9 ®· ®Ò ra chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tõ viÖc nghiªn cøu nguån tin kinh tÕ t¹i trung t©m TTTL&KHCN quèc gia, em m¹nh d¹n ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ sau: Trung t©m cÇn cã chÝnh s¸ch sung vµ ph¸t triÓn nguån tin kinh tÕ thÝch hîp, t¹o tiÒn ®Ò cho ho¹t ®éng th«ng tin kinh tÕ ph¸t triÓn dùa trªn nguån ng©n s¸ch hîp lý. T¹o míi vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm th«ng tin kinh tÕ, tõ ®ã qu¶ng c¸o, giíi thiÖu c¸c s¶n phÈm cho kh¸ch hµng: XuÊt b¶n c¸c catalog giíi thiÖu nguån tin kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc t¹i Trung t©m Danh môc c¸c xuÊt b¶n quan träng vÒ th«ng tin kinh tÕ trong n¨m nh÷ng lo¹i th«ng tin mµ ng­êi dïng tin cã thÓ mua ®­îc. ChuÈn hãa vµ thèng nhÊt hÖ thèng ph©n lo¹i c¸c th«ng tin kinh tÕ t¹i trung t©m lµm c¬ së cho viÖc thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸, n©ng cao chÊt l­îng th«ng tin kinh tÕ vµ hîp t¸c víi c¸c víi c° Trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn t¹i song song víi viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé vÒ kiÕn thøc chuyªn ngµnh kinh tÕ vµ tin häc ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña x· héi hiÖn ®¹i. Trao ®æi, hîp t¸c n­íc ngoµi vÒ th«ng tin. Nh­ng cÇn chó ý b¶o ®¶m an ninh th«ng tin kinh tÕ. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX.-H: CTQG, 2001.-352 tr. Th«ng tin häc/ §oµn Phan T©n.-H:§HQG, 2001.-337 tr. Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt Nam 1996-2000/ Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng.-H: BKHCN_MT, 2001.- 178 tr. X©y dùng thÞ tr­êng th«ng tin tõ quan ®iÓm ph©n bè nguån lùc/ V­¬ng VÜ, L­u §an// T¹p chÝ Th«ng tin-T­ liÖu, 2000, sè 1.- Tr 22-25. Th«ng tin th­¬ng m¹i phôc vô chuyÓn giao vµ ®Çu t­ c«ng nghÖ/ L­¬ng Mai Em// B¸o c¸o héi nghÞ Khoa häc C«ng nghÖ.- H:Trung t©m th«ng tin Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia, 2002. Vai trß cña th«ng tin kinh tÕ trong viÖc kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng/ §­êng VÜnh S­êng// Kû yÕu ®Ò tµi khoa häc cÊp bé.- H: Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh, 2000. Th«ng tin kinh tÕ th­¬ng m¹i/ Vò V¨n NhËt (TËp ®Ò c­¬ng bµi gi¶ng). Nguån tin khoa häc c«ng nghÖ/ TrÇn H÷u Huúnh (TËp ®Ò c­¬ng bµi gi¶ng).x