Nhận thức về đổi mới nội dung phương pháp dạy học môn đạo đức lớp 2

NhËn thøc vÒ ®æi míi néi dung Ph­¬ng ph¸p d¹y häc m«n ®¹o ®øc líp 2 A. §Æt vÊn ®Ò Nh­ chóng ta ®· biÕt: §Êt n­íc ta ®ang b­íc vµo thêi kú ®æi míi, thêi ký ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi, KHKT, x©y dùng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nh»m ®­a n­íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn, vËt chÊt cña nh©n d©n. Cïng víi sù ®æi míi cña ®Êt n­íc, sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o còng tõng b­íc ®æi míi néi dung – Ph­¬ng ph¸p d¹y häc nh»m ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn toµn diÖn nguån nh©n lùc: Cã ®ñ phÈm chÊt ®¹o ®øc, trÝ thøc, søc khoÎ, thÈm mü vµ tr×nh ®é KHKT ®Ó phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ phï hîp víi truyÒn thèng vµ t×nh h×nh thùc tiÔn cña ®Êt n­íc ta hiÖn nay, tiÕp cËn víi truyÒn thèng vµ t×nh h×nh thùc tiÔn cña ®Êt n­íc ta hiÖn nay, tiÕp cËn víi tr×nh ®é gi¸o dôc phæ th«ng cña c¸c n­íc ph¸t triÓn trong khu vùc vµ trªn toµn thÕ giíi. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu trªn, n¨m häc 2005 – 2006 Bé gi¸o dôc - §µo t¹o ®· triÓn khai n¨m thø 3 thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh thay s¸ch gi¸o khoa míi líp 2 vµ líp 7 trong ph¹m vi toµn quèc. Theo t«i ®©y lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o ®· triÓn khai kÞp thêi phï hîp víi lßng mong mái cña nh©n d©n ®Æc biÖt lµ ®èi víi thÕ hÖ trÎ t­¬ng l¹i. Cïng víi c¸c m«n häc kh¸c: §¹o ®øc còng lµ m«n häc quan träng b¾t buéc trong tr­êng tiÓu häc. M«n ®¹o ®øc ®· gióp cho häc sinh cã nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu vÒ mét sè chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc vµ ph¸p luËt phï hîp víi løa tuæi trong c¸c mèi quan hÖ cña c¸c em víi b¶n th©n, gia ®×nh, nhµ tr­êng, céng ®ång, m«i tr­êng tù nhiªn vµ ý nghÜa cña viÖc thùc hiÖn c¸c chuÈn mùc ®ã. Tõng b­íc h×nh thµnh kü n¨ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ hµnh vi cña b¶n th©n vµ nh÷ng ng­êi xung quanh. Theo chuÈn mùc ®· häc, kü n¨ng lùa chän vµ thùc hiÖn c¸c hµnh vi øng xö phï hîp chuÈn mùc trong c¸c quan hÖ vµ t×nh huèng ®¬n gi¶n, cô thÓ cña cuéc sèng. Tõng b­íc h×nh thµnh th¸i ®é tù träng, tù tin, yªu th­¬ng t«n träng con ng­êi, yªu c¸i thiÖn, c¸i ®óng, c¸i tèt, kh«ng ®ång t×nh víi c¸i ¸c, c¸i sai, c¸i xÊu. Nh­ B¸c Hå ®· nãi: “Cã ®øc mµ kh«ng cã tµi th× lµm viÖc g× còng khã, cã tµi mµ kh«ng cã tµi th× lµm viÖc g× còng khã, cã tµi mµ kh«ng cã ®øc lµ ng­êi v« dông”. Tõ c¸c môc tiªu trªn, nhiÖm vô quan träng nhÊt ®Æt ra cho chóng t«i nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c gi¶ng d¹y – lµ ph¶i häc tËp vµ n¾m v÷ng ®­îc môc tiªu m«n häc, néi dung ®æi míi ch­¬ng tr×nh vµ ph­¬ng ph¸ d¹y häc míi. - Lµ mét gi¸o viªn gi¶ng d¹y ë tr­êng tiÓu häc, t«i hiÓu ®­îc vai trß tr¸ch nhiÖm cña m×nh, t«i ®· ®Þnh ra cho m×nh nh÷ng tiªu chuÈn vµ yªu cÇu cô thÓ. §ã lµ ph¶i häc tËp, ®i s©u t×m hiÓu, nghiªn cøu néi dung s¸ch gi¸o khoa ch­¬ng tr×nh ®æi míi, thÓ nghiÖm gi¶ng d¹y, dù giê th¨m líp ®Ó ®óc rót cho m×nh mét kinh nghiÖm quý b¸u. B. Néi dung I. Nh÷ng ®æi míi vÒ néi dung ch­¬ng tr×nh ®¹o ®øc líp 2. 1. §æi míi vÒ néi dung ch­¬ng tr×nh ®¹o ®øc líp 2: a). CÊu tróc: CÊu tróc ch­¬ng tr×nh cã tÝnh ®ång t©m ph¸t triÓn h¬n, néi dung c¸c chuÈn mùc hµnh vi mang tÝnh më réng h¬n. Häc sinh chØ cã vë bµi tËp ®¹o ®øc kh«ng cã s¸ch in ®¹o ®øc. Tr­íc ®©y mçi bµi ®¹o ®øc lµ mét chuyÖn kÓ dµi dßng kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m sinh lý häc sinh, häc sinh lµm viÖc trªn mét khu«n mÉu. Gi¸o viªn hái, trß tr¶ lêi cßn nÆng vÒ lý thuyÕt. Khi x©y dùng cÊu tróc ch­¬ng tr×nh ®¹o ®øc míi, ng­êi biªn so¹n ®· xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm t©m sinh lý häc sinh tiÓu häc trong c¸c mèi quan hÖ: Nguyªn t¾c mèi quan hÖ vi m«, vÜ m« (ë ®©y mèi quan hÖ vi m« lµ chÝnh) nã trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn häc sinh tiÓu häc. b). Thay ®æi tªn bµi häc Thay ®æi tªn mét sè bµi häc cho phï hîp vµ râ nghÜa, ®Çy ®ñ h¬n. VÝ dô: Ch­¬ng tr×nh cò: Häc tËp ®óng giê giÊc. Ch­¬ng tr×nh míi: Häc tËp sinh ho¹t ®óng giê. Ch­¬ng tr×nh cò: Yªu th­¬ng loµi vËt. Ch­¬ng tr×nh míi: B¶o vÖ loµi vËt cã Ých. Néi dung yªu cÇu cña mét sè bµi ®­îc më réng h¬n. c). VÒ thêi l­îng: - Ch­¬ng tr×nh cò chØ häc 33 tiÕt / n¨m, ch­¬ng tr×nh míi t¨ng lªn 35 tiÕt/ n¨m. Thêi l­îng t¨ng nh­ng sè l­îng bµi ch­¬ng tr×nh míi cã 14 bµi gi¶m so víi ch­¬ng tr×nh cò 1 bµi. 14 bµi mçi bµi häc 2 tiÕt. Cã 28 tiÕt, 1 tiÕt «n tËp kú I, 1 tiÕt kiÓm tra kú I, 1 tiÕt «n tËp cuèi n¨m, 1 tiÕt kiÓm tra cuèi n¨m. Cã 3 tiÕt dµnh cho ®Þa ph­¬ng, tr­êng d¹y nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®¹o ®øc cÇn quan t©m cña tr­êng cña ®Þa ph­¬ng. VÝ dô: - VÊn ®Ò quyÒn trÎ em - VÊn ®Ò an toµn giao th«ng - VÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng - VÊn ®Ò phßng tr¸nh c¸c tÖ n¹n x· héi - VÊn ®Ò phßng chèng bÖnh hiÓm nghÌo. Thêi ®iÓm d¹y häc c¸c tiÕt nµy còng rÊt linh ho¹t: Cã thÓ vµo cuèi häc kú I hoÆc cuèi n¨m. d). Néi dung ch­¬ng tr×nh míi: - Phï hîp víi løa tuæi trong c¸c mèi quan hÖ cña c¸c em víi b¶n th©n, gia ®×nh, céng ®ång vµ m«i tr­êng tù nhiªn. Ch­¬ng tr×nh míi cã bæ sung thªm mét sè chuÈn mùc hµnh vi: VÝ dô: + Gi÷ trËt tù vÖ sinh n¬i c«ng céng. + BiÕt nãi lêi yªu cÇu ®Ò nghÞ. + LÞch sù khi gäi vµ nhËn ®iÖn tho¹i. + LÞch sù khi ®Õn nhµ ng­êi kh¸c. + Gióp ®ì ng­êi khuyÕt tËt. - Néi dung ®¹o ®øc líp 2 theo ch­¬ng tr×nh míi lµ d¹y häc sinh nh÷ng hµnh vi øng xö phï hîp víi c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc x· héi trong t×nh huèng ®¬n gi¶n, cô thÓ cña cuéc sèng hµng ngµy. Néi dung m«n ®¹o ®øc líp 2 míi kÕt hîp gi÷a gi¸o dôc quyÒn vµ gi¸o dôc bæn phËn cña häc sinh. Cßn ë néi dung ch­¬ng tr×nh cò th× chØ gi¸o dôc vÒ bæn phËn lµ chÝnh. - Néi dung ch­¬ng tr×nh míi kh«ng chØ gi¸o dôc bæn phËn tr¸ch nhiÖm cña häc sinh ®èi víi gia ®×nh, nhµ tr­êng, x· héi, m«i tr­êng tù nhiªn mµ cßn gi¸o dôc häc sinh cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi chÝnh b¶n th©n, biÕt quý träng b¶n th©n, biÕt tù ch¨m sãc b¶n th©n, cã tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c hµnh vi, viÖc lµm cña m×nh. VÝ dô: Bµi 1: Häc tËp sinh ho¹t ®óng giê. Bµi 2: BiÕt nhËn lçi vµ söa lçi. Bµi 3: Gän gµng ng¨n n¾p. Bµi 4: Ch¨m chØ häc tËp. - Ch­¬ng tr×nh míi quan t©m ®Õn 3 mÆt: Trang bÞ kiÕn thøc, båi d­ìng t×nh c¶m, th¸i ®é, h×nh thµnh kü n¨ng, hµnh vi ®¹o ®øc. + Ch­¬ng tr×nh cò: Quan t©m trang bÞ kiÕn thøc. + ch­¬ng tr×nh míi: ®Æc biÖt quan t©m h×nh thµnh kü n¨ng vµ hµnh vi ®¹o ®øc. ë ch­¬ng tr×nh cò kh«ng nhÊn m¹nh vÒ h×nh thµnh kü n¨ng vµ hµnh vi ®¹o ®øc mµ chØ ph©n tÝch mèi quan hÖ ë 3 mÆt. - Néi dung ch­¬ng tr×nh ®¹o ®øc líp 2 míi gÇn gòi víi cuéc sèng thùc cña häc sinh. C¸c tranh, ¶nh, truyÖn, t×nh huèng, tÊm g­¬ng ... ®Ó d¹y häc m«n ®¹o ®øc líp 2 ®­îc lÊy tõ chÝnh cuéc sèng thùc cña häc sinh, víi c¸c mèi quan hÖ gÇn gòi, quen thuéc hµng ngµy cña c¸c em. * Nh­ vËy ch­¬ng tr×nh ®¹o ®øc líp 2 míi vÒ néi dung vµ h×nh thøc ®­îc më réng phong phó h¬n, yªu cÇu ®­îc nhÑ nhµng h¬n, häc sinh kh«ng ph¶i häc thuéc lßng bµi häc gß bã nh­ tr­íc mµ ®iÒu quan träng lµ häc sinh biÕt thÓ hiÖn th¸i ®é, hµnh vi phï hîp trong c¸c t×nh huèng cña cuéc sèng hµng ngµy. VÝ dô: Bµi 1: Häc tËp sinh ho¹t ®óng giê. Häc sinh cÇn häc ®­îc: ThÕ nµo lµ häc tËp sinh ho¹t ®óng giê, t¹i sao ph¶i häc tËp sinh ho¹t ®óng giê, nªn lµm g× ®Ó häc tËp sinh ho¹t ®óng giê (coi träng lµm g× vµ lµm nh­ thÕ nµo). §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn néi dung ch­¬ng tr×nh vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc. S¸ch míi ®· ®¸p øng ®­îc ®iÒu nµy. - Ch­¬ng tr×nh míi tõng b­íc h×nh thµnh cho häc sinh kü n¨ng sèng c¬ b¶n: + Kü n¨ng giao tiÕp. + Kü n¨ng nhËn thøc. + Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Ó tù kh¼ng ®Þnh b¶n th©n. 2. Nh÷ng ®æi míi vÒ s¸ch gi¸o khoa: Néi dung ch­¬ng tr×nh míi mét sè bµi còng gÇn gièng víi ch­¬ng tr×nh cò nh­ng ë ch­¬ng tr×nh míi néi dung ®­îc më réng, ®Çy ®ñ h¬n. Ch­¬ng tr×nh míi thay ®æi mét sè bµi. - C¸ch tr×nh bµy: ë giai ®o¹n I tõ líp 1 ®Õn líp 3 häc sinh ch­a cã s¸ch gi¸o khoa mµ chØ cã vë bµi tËp ®¹o ®øc. Vë bµi tËp ®¹o ®øc ®­îc tr×nh bµy chñ yÕu b»ng kªnh h×nh, kªnh ch÷ Ýt. Kªnh h×nh cã nh÷ng h×nh ¶nh minh ho¹ ®¬n gi¶n, râ rµng, dÔ hiÓu, hÊp dÉn, thu hót häc sinh. Khæ giÊy tr×nh bµy to h¬n, râ rµng ®Ñp h¬n néi dung c¸c b­íc ho¹t ®éng cña häc sinh. Häc sinh biÕt ®­îc nh÷ng yªu cÇu cÇn lµm cña m×nh, phÇn lý thuyÕt gi¶m nhÑ. + S¸ch cò phÇn ghi nhí bµi häc rÊt dµi dßng mµ yªu cÇu häc sinh ph¶i häc thuéc. Cßn ë vë bµi tËp ®¹o ®øc 2 míi kÕt luËn bµi häc rÊt ng¾n gän, dÔ hiÓu mµ kh«ng cÇn b¾t buéc häc sinh ph¶i häc thuéc lßng, ®iÒu quan träng häc sinh biÕt thÓ hiÖn th¸i ®é, hµnh vi phï hîp víi t×nh huèng cña cuéc sèng hµng ngµy. V× thÕ häc sinh c¶m thÊy rÊt tho¶i m¸i. + ë s¸ch cò: Mçi bµi cã mét truyÖn kÓ ®Ó minh ho¹ cho mét hµnh vi ®¹o ®øc, truyÖn kÓ dµi, sau truyÖn kÓ lµ mét sè c©u hái ®Ó häc sinh n¾m ®­îc néi dung ý ngh·i cña truyÖn. Cßn ë s¸ch míi mçi bµi ®¹o ®øc ®­îc tr×nh bµy tõ 2 ®Õn 4 mÆt giÊy, cã 4 ®Õn 6 bµi tËp. Mçi bµi tËp lµ mét ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh ®­îc s¾p xÕp theo thø tù sau: Lo¹i bµi tËp ho¹t ®éng ®Ó ph¸t hiÖn néi dung bµi häc. Lo¹i bµi tËp ho¹t ®éng ®Ó cñng cè kh¾c s©u kiÕn thøc, h×nh thµnh th¸i ®é tÝch cùc häc tËp vµ rÌn luyÖn kü n¨ng cho häc sinh. Lo¹i bµi tËp ho¹t ®éng ®Ó h­íng dÉn häc sinh thùc hµnh. C¸c lo¹i bµi nµy ®­îc s¾p xÕp theo nguyªn t¾c tõ dÔ ®Õn khã, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ quen thuéc ®Õn míi l¹. C¸c d¹ng bµi tËp ho¹t ®éng trong vë bµi tËp ®¹o ®øc líp 2 rÊt linh ho¹t vµ sinh ®éng gåm c¸c d¹ng sau: Quan s¸t tranh vµ kÓ truyÖn theo tranh. Quan s¸t tranh vµ nhËn xÐt ®¸nh gi¸ hµnh vi nh©n vËt trong tranh. Th¶o luËn, ph©n tÝch t×nh huèng, liªn hÖ vµ tù liªn hÖ. §ãng vai nh©n vËt. §iÒu tra thùc tiÔn. X©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng Vë bµi tËp ®¹o ®øc ®­îc biªn so¹n theo tinh thÇn ®æi míi: Néi dung kh«ng tr×nh bµy s½n c¸c th«ng tin cho häc sinh mµ h­íng dÉn c¸c em ho¹t ®éng häc tËp th«ng qua ®ã häc sinh ph¸t hiÖn vµ chiÕm lÜnh nh÷ng kiÕn thøc néi dung bµi häc. 3. §æi míi vÒ c¸ch ®¸nh gi¸. * Xu thÕ chung: Thay cho tr­íc ®©y ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh b»ng thang ®iÓm 10 th× nay theo ch­¬ng tr×nh ®æi míi chØ ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i mµ kh«ng cho ®iÓm nh­ tr­íc. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp m«n ®¹o ®­íc líp 2 míi cho häc sinh ph¶i dùa vµo c¸c mÆt sau: - KiÕn thøc, th¸i ®é, hµnh vi, øng xö cña häc sinh ë nhµ, ë tr­êng, céng ®ång x· héi. - H×nh thøc ®¸nh gi¸ vµ nhËn xÐt. - §¸nh gi¸ hµnh vi cña häc sinh ph¶i kÕt hîp gi÷a ®¸nh gi¸ cña häc sinh víi ®¸nh gi¸ cña tËp thÓ häc sinh, cña gi¸o viªn, cña cha mÑ häc sinh vµ cña céng ®ång n¬i ë. * Ch­¬ng tr×nh ®¹o ®øc líp 2 míi, viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña häc sinh ®­îc chia lµm 2 lo¹i: - Lo¹i ®¹t yªu cÇu (cßn gäi lµ hoµn thµnh). Trong lo¹i ®¹t yªu cÇu ®­îc ®¸nh gi¸ ë 2 møc ®é: + Bµi hoµn thµnh (theo môc tiªu bµi häc ®Ò ra) + Bµi hoµn thµnh xuÊt s¾c (bµi v­ît lªn yªu cÇu ®Ò ra). - Lo¹i bµi ch­a ®¹t yªu cÇu (cßn gäi lµ ch­a hoµn thµnh): lµ nh÷ng bµi ch­a ®¹t yªu cÇu môc tiªu bµi häc ®Ò ra (d­íi trung b×nh). Khi nhËn xÐt kÕt qu¶ cña häc sinh, gi¸o viªn ph¶i t×m tßi, khai th¸c tèi ®a c¸c mÆt ­u ®iÎm cña häc sinh ®Ó ®éng viªn khÝch lÖ. §èi víi nh÷ng häc sinh cßn yÕu kÐm gi¸o viªn còng ph¶i dïng ng«n ng÷ mÒm dÎo, tÕ nhÞ, t×m c¸ch ®éng viªn khuyÕn khÝch, h¹n chÕ chª bai hoÆc phª b×nh. Tr¸nh kh«ng ®Ó häc sinh tù ¸i, g©y kh«ng khÝ nÆng nÒ trong giê häc. Néi dung ch­¬ng tr×nh thay s¸ch gi¸o khoa vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc lµ nh÷ng m¾t xÝch kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau. Thay ®æi néi dung ch­¬ng tr×nh SGK th× tÊt yÕu ph¶i ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc. II. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc: 1. §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y: - Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, t«i nhËn thÊy tr­íc ®©y ph­¬ng ph¸p d¹y häc cò chñ yÕu lµ gi¸o viªn thuyÕt tr×nh, diÔn gi¶i truyÒn ®¹t, gi¶i thÝch, ¸p ®Æt nh÷ng kiÕn thøc, thêi gian thùc hµnh Ýt, häc sinh tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch thô ®éng, b¾t ch­íc, Ýt ph¸t huy ®­îc tÝnh ®éc lËp, tÝch cùc t×m hßi s¸ng t¹o cña häc sinh trong giê häc. - §èi víi ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi hiÖn nay còng dùa trªn c¬ së kÕ thõa ph¸t huy tÝnh ­u viÖt cña ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng, lo¹i bá nh÷ng ph­¬ng ph¸p l¹c hËu kh«ng cßn phï hîp. Thay thÕ, bæ sung vµo ®ã lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p míi phï hîp víi ®èi t­îng häc sinh vµ tÝnh ­u viÖt cao h¬n, ph¸t huy tèi ®a tÝnh tÝch cùc chñ ®éng, tù gi¸c t×m tßi s¸ng t¹o cña häc sinh: Ph­¬ng ph¸p ®éng n·o, ph­¬ng ph¸p ®ãng vai, ph­¬ng ph¸p trß ch¬i, ph­¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm, ph­¬ng ph¸p kÓ chuyÖn, ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i... §Æc biÖt næi bËt trong ph­¬ng p¸hp d¹y häc míi lµ ph­¬ng ph¸p tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i, ph­¬ng ph¸p ®ãng vai vµ th¶o luËn theo nhãm. §©y lµ dc¸c ph­¬ng ph¸p míi t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn t©m sinh lý løa tuæi häc sinh, nh»m thu hót sù chó ý g©y høng thó, ham muèn ho¹t ®éng häc tËp cho c¸c em. Víi c¸c ph­¬ng ph¸p nµy häc sinh thÝch thó häc tËp h¬n, tinh thÇn tho¶i m¸i h¬n, giê häc s«i næi h¬n, lµm cho tÊt c¶ mäi ®èi t­îng häc sinh tÝch cùc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng häc tËp. Tõ ®ã c¸c em sÏ chñ ®éng t×m tßi ph¸t huy t×m ra kiÕn thøc míi. Nh­ chóng ta ®· biÕt d¹y häc ®¹o ®øc chØ ®¹o hiÖu qu¶ khi häc sinh høng thó vµ tÝch cùc chñ ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh d¹y häc. Do ®ã gi¸o viªn cÇn thiÕt kÕ tiÕt häc thµnh c¸c ho¹t ®éng phï hîp ®Ó tæ chøc cho häc sinh häc t¹ap, ph¸t huy vèn kinh nghiÖm, thãi quen ®¹o ®øc vèn cã ®Ó tù kh¸m ph¸ vµ chiÕm lÜnh tri thøc míi, kü n¨ng míi. - C¸c néi dung gi¸o dôc ®¹o ®øc cÇn chuyÓn t¶i ®Õn häc sinh mét c¸ch nhÑ nhµng sinh ®éng qua c¸c h×nh thøc d¹y häc phong phó vµ ®a d¹ng gi¸o viªn cÇn ®an xen c¸c ph­¬ng ph¸p tr¸nh nhµm ch¸n trong häc tËp. - NÕu nh­ tr­íc ®©y d¹y ®¹o ®øc ®­îc tiÕn hµnh theo mét chiÒu tõ c©u chuyÖn s½n chØ giao tiÕp gi÷a th©ú vµ trß th× d¹y theo ch­¬ng tr×nh míi cã thÓ tiÕn hµnh theonhiÒu chiÒu, nhiÒu c¸ch thiªn vÒ häc sinh ho¹t ®éng lµ chÝnh, khuyÕn khÝch sö dông c¸c bøc tranh më, th«ng tin më. D¹y theo c¸ch míi cã thÓ d¹y ë nhiÒu n¬i. C¸c ph­¬ng ph¸p vµ hµnh vi ®¹o ®øc rÊt phong phó, ®a d¹ng bao gåm c¶ ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p hiÖn ®¹i lµ d¹y häc theo nhãm, theo líp, c¸ nh©n. - D¹y häc ®¹o ®øc theo h­íng ®æi míi lµ ph­¬ng ph¸p khuyÕn khÝch sö dông nh÷ng t×nh huèng, bøc tranh, b¨ng h×nh, tiÓu phÈm, nh÷ng trß ch¬i, nh÷ng c©u chuyÖn më ®Ó d­íi sù ®iÒu khiÓn h­íng dÉn cña gi¸o viªn häc sinh liÖt kª ra c¸c gi¶i ph¸p cã thÓ cã, tù ®¸nh gi¸ gi¶i ph¸p ®ã, so s¸nh ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p tèi ­u nhÊt. Chèng l¹i thãi quen häc tËp thô ®éng. Tãm l¹i: Mçi ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc ®¹o ®øc ®Òu cã mÆt m¹nh vµ mÆt yÕu. Nã phï hîp víi c¸c lo¹i bµi riªng, tõng kh©u riªng cña tõng tiÕt d¹y. V× vËy gi¸o viªn kh«ng nªn qu¸ l¹m dông hoÆc phñ ®Þnh hoµn toµn mét ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc nµo. §iÒu quan träng lµ c¨n cø vµo hoµn c¶nh cô thÓ cña líp, tr­êng mµ lùa chän sö dông kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc hîp lý. * H¹n chÕ: §èi víi c¸c ph­¬ng ph¸p trß ch¬i, th¶o luËn nhãm ®èi víi phÇn lín gi¸o viªn cßn h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc, v× thÕ nªn trong giê häc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. B¶n th©n t«i ®· vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó d¹y bµi: “Quan t©m gióp ®ì b¹n” (tiÕt 1): T«i ®· phèi hîp vµ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc: + Ho¹t ®éng 1: Gi¸o viªn kÓ chuyÖn sau ®ã cho häc sinh th¶o luËn nhãm dùa theo c©u hái: 1). B¹n Hîp vµ c¸c b¹n líp 2A ®· lµm g× khi C­êng bÞ ng· ? 2). Em cã suy nghÜ g× vÒ viÖc lµm cña c¸c b¹n ? Víi c©u hái 2 häc sinh cã thÓ tr¶ lêi nhiÒu c¸ch. T«i ®· chÊp nhËn tÊt c¶ ý kiÕn cña häc sinh, kh«ng chª, kh«ng nhËn ®Þnh ®óng sai. Cuèi giê t«i ®· nhÊn m¹nh kÕt luËn nµy lµ kÕt qu¶ tham gia chung cña tÊt c¶ häc sinh (kÕt luËn ®óng). + Ho¹t ®éng 2: Häc sinh quan s¸t tranh vµ th¶o luËn nhãm ®«i ®Ó chØ ra ®­îc bøc tranh cã néi dung thÓ hiÖn hµnh vi quan t©m gióp ®ì b¹n vµ gi¶i thÝch t¹i sao. Häc sinh tù suy nghÜ th¶o luËn. Mét thêi gian quy ®Þnh gi¸o viªn gäi tõng nhãm lªn nèi ý t­ëng th¶o luËn cña nhãm m×nh. NhiÒu nhãm ®­îc lªn tr×nh bµy lµm cho c¸c em rÊt phÊn khëi. + Ho¹t ®éng 3: T«i ®· cho häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n tr×nh bµy ý kiÕn cña riªng m×nh vÒ viÖc ®¸nh dÊu + vµo « trèng tr­íc ý kiÕn mµ em t¸n thµnh cÇ quan t©m vµ gióp ®ì b¹n v×... + Ho¹t ®éng 4: Tæ chøc trß ch¬i ®o¸n ch÷ (gièng nh­ trß ch¬i ë ch­¬ng tr×nh ChiÕc nãn kú diÖu) gi¸o viªn nãi vÒ néi dung c©u th¬ vÒ chñ ®Ò t×nh b¹n. Cho biÕt tiÕng ®Çu vµ tiÕng cuèi. Tæ chøc 3 ®éi ch¬i cã th­ëng ®Ó häc sinh ®o¸n lÇn l­ît c¸c tiÕng tiÕp theo trong c©u th¬i... vµ tõ ®ã chÝnh lµ néi dung cña bµi häc: “B¹n bÌ nh­ thÓ anh em Quan t©m gióp ®ì cµng thªm ©n t×nh”. Qua tiÕt häc t«i thÊy häc sinh n¾m ®­îc bµi, c¸c em rÊt høng thó häc tËp. * Tuú tõng néi dung, tÝnh chÊt cña tõng bµi mµ cã thÓ d¹y theo c¸c c¸ch kh¸c nhau. VÝ dô: - Lo¹i bµi cã thÓ b¾t ®Çu tõ tæ chøc trß ch¬i nh­ bµi 14. - Lo¹i bµi cã thÓ b¾t ®Çu tæ chøc cho häc sinh ®ãng vai nh­ bµi 6, bµi 10, bµi 11, bµi 12. - Lo¹i bµi cã thÓ b¾t ®Çu tõ viÖc th¶o luËn ph©n tÝch t×nh huèng nh­ bµi 2, bµi 5, bµi 6, bµi 9. - Lo¹i bµi b¾t ®Çu tõ c©u chuyÖn, bµi th¬ nh­ bµi 2, bµi 4, bµi 6, bµi 10. Qua nh÷ng g× t«i ®· nãi ë trªn rót ra tõ sù nghiªn cøu vµ qua viÖc trùc tiÕp d¹y häc. T«i thÊy d¹y häc theo ph­¬ng ph¸p míi gi¸o viªn ph¶i cã n¨ng lùc thùc sù, lêi nãi nhÑ nhµng, døt kho¸t, gi¸o viªn ph¶i cã vèn kiÕn thøc nhÊt ®Þnh nh­ thÕ khi tæ chøc giê häc míi thµnh c«ng ®­îc. III. ViÖc sö dông thiÕt bÞ d¹y häc. Song song víi ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lµ viÖc ®æi míi, bæ sung ®å dïng d¹y häc Gi¸o viªn cÇn sö dông tranh ¶nh, b¨ng h×nh, vËt mÉu ®Ó thu hót hÊp dÉn, t¹o høng thó häc tËp cho häc sinh. §å dïng d¹y häc cãthÓ do gi¸o viªn tù lµm, do häc sinh s­u tÇm, do bé ®å dïng cung cÊp. Gi¸o viªn cÇn chó ý sau khi sö dông ®å dïng ph¶i phï hîp néi dung bµi häc, ®å dïng ph¶i dÔ sö dông ®èi víi gi¸o viªn vµ häc sinh, dÔ b¶o qu¶n, cã thÓ sö dông cho nhiÒu bµi, nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau. - Sö dông ®å dïng ®Ó ph¸t triÓn t­ duy cho häc sinh, g©y høng thó cho häc sinh, sö dông ®óng lóc ®óng chç phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña tr­êng. IV. Nh÷ng ®iÓm khã: Kh«ng cã mét c«ng tr×nh khoa häc nµo kh«ng gÆp nh÷ng khã kh¨n. ViÖc thùc hiÖn ®æi míi néi dung ch­¬ng tr×nh lÇn nµy còng cã khã kh¨n nhÊt ®Þnh ®ã lµ: - Quan ®iÓm nhËn thøc cña mét sè ®«ng phô huynh, häc sinh, gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý ch­a râ, ch­a ®óng vÒ vÞ trÝ, môc tiªu, nhiÖm vô cña m«n ®¹o ®øc ë Tr­êng tiÓu häc. - Kh¶ n¨ng chuyªn m«n nghiÖp vô cña gi¸o viªn cßn h¹n chÕ, ch­a hiÓu ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm, ®Æc tr­ng cña m«n ®¹o ®øc, ch­a t×m ra ph­¬ng ph¸p ®Æc thï cña bé m«n. - ThiÕt bÞ phôc vô cho d¹y häc ®¹o ®øc cßn nghÌo nµn, v× ®a sè gi¸o viªn tù lµm lµ chÝnh. C. bµi häc kinh nghiÖm Sau khi ®­îc häc tËp, nghiªn cøu chuyªn ®Ò vÒ ®æi míi néi dung ch­¬ng tr×nh, qua mét thêi gian trùc tiÕp gi¶ng d¹y, t«i ®· rót ra vµ ¸p dông mét sè kinh nghiÖm vµ thùc hiÖn tèt néi dung ch­¬ng tr×nh vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi t«i thÊy kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ph¸t triÓn tèt. Häc sinh høng thó häc tËp h¬n, tÝch cùc chñ ®éng t×m tßi vµ s¸ng t¹o h¬n, kÕt qu¶ thùc hµnh ®­îc n©ng lªn râ rÖt nh­ vËy cã thÓ nãi chñ tr­¬ng ®­êng lèi cña §¶ng, ChÝnh phñ vµ sù cè g¾ng cña Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o vÒ ®æi míi ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng trong toµn quèc tõ 2002 – 2007 lµ hoµn toµn ®óng ®¾n, phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, tõng b­íc triÓn khai kÞp thêi phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña n­íc nhµ nãi chung, cña ngµnh gi¸o dôc nãi riªng. MÆc dï míi triÓn khai ®­îc h¬n mét n¨m cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ng b­íc ®Çu ®· cã tÝnh kh¶ thi cao. T«i tin r»ng d­íi sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng, Nhµ n­íc víi sù cè g¾ng næ lùc cña ngµnh gi¸o dôc - ®µo t¹o, cña tõng gi¸o viªn sù nghiÖp ®æi míi gi¸o dôc cña Nhµ n­íc nhÊt ®Þnh thµnh c«ng tèt ®Ñp. Víi tr×nh ®é nghiªn cøu h¹n chÕ, t«i chØ n¾m b¾t ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ch­¬ng tr×nh mµ ch­a thÓ ®i s©u nghiªn cøu tõng chi tiÕt cô thÓ. Song c¨n cø qua t×nh h×nh thùc tiÔn chóng t«i m¹nh d¹n d­a ra mét sè ý kiÕn sau. §éi ngò gi¸o viªn lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh chÊt l­îng gi¸o dôc ®µo t¹o trong mçi nhµ tr­êng. V× vËy cÇn ph¶i ®æi míi quan ®iÓm nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ m«n häc, ph¶i kiªn tr× chÞu khã ®Çu t­ trÝ tuÖ, t×m tßi häc hái, ph¶i nhiÖt t×nh t©m huyÕt víi nghÒ víi trÎ th× míi ®em l¹i kÕt qu¶ cao. - T¨ng c­êng ph¸t triÓn ®µo t¹o chuyªn s©u h¬n n÷a ®éi ngò gi¸o viªn. §Ó häc sinh cã c¸ch häc tËp tèt, gi¸o viªn cÇn tæ chøc cho häc sinh tham gia c¸c ho¹t ®éng häc tËp, sao cho c¸c em ®Òu ®­îc trùc tiÕp tham gia bµy tá ý kiÕn cña m×nh tr­íc tËp thÓ c¸c em m¹nh d¹n chñ ®éng tham gia ho¹t ®éng nhiÒu h¬n. M¹nh d¹n phèi hîp tæ chøc c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc c¸ nh©n, d¹yhäc theo nhãm, häc c¶ líp, d¹y häc cã sö dông trß ch¬i häc tËp vµ sö dông hîp lý c¸c ®å dïng d¹y häc. T¨ng c­êng ph­¬ng ph¸p tù häc tù rÌn, x©y dùng thãi quen lµm viÖc cã kÕ ho¹ch khoa häc vµ gän gµng ng¨n n¾p. Nh­ vËy sù nghiÖp ®æi míi ch­¬ng tr×nh vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi thµnh c«ng. RÊt mong sù gãp ý ch©n thµnh cña Héi ®ång khoa häc, c¸c cÊp vµ c¸c ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cña t«i ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !