Những biện pháp để thực hiện quá trình cổ phần hoá Doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam

íc vµ t­ nh©n. §èi víi t­ nh©n, sau khi ®· b¸n cæ phÇn cña m×nh ®Ó thu lîi vµ kh«ng cßn tr¸ch nhiÖm g× ®èi víi doanh nghiÖp th× ng­îc l¹i Nhµ n­íc vÉn ph¶i quan t©m nh÷ng vÊn ®Ò cña doanh nghiÖp sau khi ®· cæ phÇn ho¸, còng nh­ nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh nh­ lµ hËu qu¶ cña qu¸ tr×nh nµy. Kho¶n phÝ tæn ®ã ®­îc ChÝnh phñ quan niÖm vµ xö lý kh¸c nhau. Nã cã thÓ lµ sù ­u ®·i cæ phiÕu khi b¸n hoÆc nh÷ng chi phÝ cho viÖc b¶o hiÓm trî cÊp thêi gian ®µo t¹o l¹i nghÒ vµ t×m viÖc míi víi nh÷ng ng­êi lao ®éng bÞ mÊt viÖc lµm trong c¸c doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸ hoÆc nh÷ng chi phÝ cho bä m¸y thÑ hiÖn vµ c¬ quan m«i giíi, t­ vÊn, qu¶ng c¸o cho viÖc thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy…Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy canµ thiÕt vµ cã t¸c dông ®¶m b¶o sù æn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cho viÖc thùc hiÖn mét ch­¬ng tr×nh cã tÇm quan träng l©u dµi trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ ë c¸c n­íc. §èi víi n­íc ta còng cÇn cã sù l­ìng ®Þnh nh÷ng kho¶n phÝ tæn kh«ng thÓ c¾t gi¶m ®­îc, nhÊt lµ c¸c Ên ®Ò vÒ viÖc lµm míi vµ ®µo t¹o l¹i b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸, c¸c vÊn ®Ò vÒ t­ vÊn, kiÓm to¸n, qu¶ng c¸o, m«i giíi ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc… ®èi víi vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸. §iÒu nay lµ hoµn toµn cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn ch¬¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ë n­íc ta. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc ViÖt Nam vµ thùc tr¹ng cña nã Thùc tr¹ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong b­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta, còng gièng nh­ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa tr­íc ®©y thùc hiÖn m« h×nh kÕ ho¹c ho¸ tËp trung, lÊy viÖc më réngvµ ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc bao trïm toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n lµm môc tiªu cho c«ng cuéc c¶i t¹o vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi. V× vËy khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ®· ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng, réng kh¾p trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc c¬ b¶n víi tû träng tuyÖt ®èi trong nÒn kinh tÕ bÊt kÓ hiÖu qu¶ ®Ých thùc mang l¹i, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn sù ra ®êi trµn lan cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc do ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. Sau ®©y t«i xin tr×nh bÇy mét sè thùc tr¹ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë n­íc ta hiÖn nay. ë ViÖt Nam, tr­íc d©y chóng ta cã h¬n 12000 doanh nghiÖp Nhµ n­íc sau nghÞ ®Þnh 388/H§BT vµ chØ thÞ 500/Ttg sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· gi¶m xuèng 6000 doanh nghiÖp chiÕm h¬n 40% GDP. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cßn nhá bÐ vµ dµn tr¶i, chång chÐo vÒ ngµnh nghÒ. §Õn nay c¶ n­íc vÉn cßn tíi 5280 doanh nghiÖp Nhµ n­íc vèn b×nh qu©n mçi doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ trªn 18 tû ®ång (kho¶ng 1,2 triÖu USD). Trong ®ã sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã vÊn 5 tû ®ång trë xuèng chiÕm 65,445%, sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc vèn trªn 10 tû ®ång chØ d­íi 21%. §Æc biÖt sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Þa ph­¬ng trùc tiÕp qu¶n lý quy m« cßn nhá bÐ h¬n nhiÒu, sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã vèn d­íi 1 tû ®ång (kho¶ng 70 ngh×n USD) cßn trªn 30%. NhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng trong t×nh tr¹ng chång chÐo vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh cÊp qu¶n lý trªn cïng mét ®Þa bµn g©y c¹nh tranh kh«ng ®¸ng cã trong chÝnh néibékhu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn dµn tr¶i trªn tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ tõ s¶n xuÊt ®Õn th­¬ng m¹i, dÞch vô, du lÞch g©y t×nh tr¹ng ph©n t¸n m¹nh vÒ vèn trong khi vèn ®Ç t­ Nhµ n­íc rÊt h¹n chÕ, kh«ng thÓ tËp trung vµo ®­îc nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc chñ yÕu, then chèt. Tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc l¹c hËu, n¨ng lùc c¹nh tranh kÐm, rÊt h¹n chÕ vµ thua thiÖt trong héi nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc trang bÞ m¸y mãc, thiÕt bÞ tõ nhiÒu n­íc kh¸c nhau thuéc nhiÒu thÕ hÖ, chñng lo¹i. Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña bé khoa häc c«ng nghÖ t¹i nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc 7 ngµnh th× d©y chuyÒn s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ cña ta l¹ch hËu so víi thÕ giíi tõ 10-12 n¨m, trong khi møc kÊu hao b×nh qu©n cña khu vùc kinh tÕ thÕ giíi chØ tõ 7-8 n¨m. bíi nhiÒu tr­êng hîp kh¸c nhau, kh«ng Ýt tr­êng hîp nhËp khÈu thiÕt bÞ, c«ng nghÖ kh«ng ®¸p øng nhu cÇu hiÖn ®¹i ho¸. Theo sè liÖu kh¶o s¸t cña viÖn khoa häc b¶o hé lao ®éng thuéc tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam tiÕn hµnh gÇn ®©y ë 42 c¬ së thuéc mét ngµnh, trong sè 727 thiÕt bÞ m¸y mãc vµ 3 d©y chuyÒn nhËp khÈu, cã tíi 76% thuéc thÕ hÖ nh÷ng n¨m 50-60 trªn 70% ®· hÕt khÊu hao, gÇn 30% ®· t©n trang. B¸o c¸o ®iÒu tra ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh cho biÕt sè m¸y mãc cã tuæi trung b×nh trªn 10 n¨m chiÕm tíi 40% vµ chØ cã 30% d­íi 5 n¨m. ThiÕt bÞ m¸y mãc cò kü, l¹c hËu ®· ¶nh h­ëng lín, trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng gi¸ c¶ vµ h¹n chÕ n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®­îc t¹o ra. Mét sè mÆt hµng s¶n xuÊt nh­ s¾t thÐp, ph©n bãn, ho¸ häc xi m¨ng, kÝnh x©y dùng.. cã møc gi¸ cao h¬n hµng cïng lo¹i nhËp khÈu tõ 20-40% c¸ biÖt nh­ ®­êng th« cao h¬n tíi 70-80%. NhiÒu mÆt hµng tån t¹i ®­îc lµ do chÝnh s¸ch b¶o hé cña Nhµ n­íc th«ng qua hÖ th«ng thuÕ nhËp khÈu cao. Song c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn th­êng xuyªn bÞ ®e do¹ bëi hµng lËu trµn vµo tõ n­íc ngoµi vµ ®¸ng lo ng¹i lµ khi héi nhËp trong khu«n khæ AFTA tõ n¨m 2006 trë ®i. Nh×n chung, chÊt l­îng s¶n phÈm lµm ra ë trong n­íc cßn qu¸ thÊp, chØ kho¶ng 15% s¶n phÈm ®¹t chÊt l­îng xuÊt khÈu. §Õn gi÷a n¨m 1999 c¶ n­íc míi chØ cã 70 doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¹t tiªu chuÈn ISO/9000 vµ 16 ®¬n vÞ kh¸c ®ang ®Ò nghÞ xem xÐt. Nî cña c¸c doanh nghiÖp qu¸ lín. Theo b¸o c¸o cña ban ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc trung ­¬ng, tæng sè nî cña Nhµ n­íc n¨m 1996 lµ 174.797 tû ®ång, n¨m 1999 lµ 199.060 tû ®ång trong ®ã nî ph¶i tr¶ lµ 126.366 tû ®ång vµ nî ph¶i thu lµ 72.644 tû ®ång. So víi tæng sè vèn cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc sè nî ph¶ithu chiÕm tíi 62% vµ sè nî ph¶i tr¶ b»ng 109% trong khi kh¶ n¨ng thanh to¸n rÊt thÊp. Nî qu¸ h¹n khã ®ßi chiÕm tû lÖ kh«ng nhá ®ang lµ g¸nh nÆng®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc. c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn cßn ph¶i dùa vµo sù bao cÊp lín cña Nhµ n­íc. Ngoµi phÇn vèn ®Çu t­ ban ®Çu thµnh lËp, hµng n¨m c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßnph¶i vay tíi 85% vèn tõ Nhµ n­íc víi l·i suÊt ­u ®·i. Trong khi ng©n s¸ch lu«n thiÕu hôt nhiÒu nh­ng Nhµ n­íc vÉn ph¶i dµnh mét tû lÖ ®¸ng kÓ ®Ó hç trî cho mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc. trong ba n¨m 1997-1999 ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®· ®Çu t­ trùc tiÕp cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc gÇn 8000 tû ®ång trong ®ã 648 tû ®ång cÊp bæ sung vèn, 1464 tû ®ång bï lç, hç trî cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó gi¶m bít khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Ngoµi ra, tõ n¨m 1996 ®Õn nay Nhµ n­íc vÉn cßn miÔn gi¶m thuÕ 2288 tû ®ång, xo¸ nî 1088,5 tû ®ång, cho vay tÝn dông ­u ®·i 8685 tû ®ång. MÆc dï viÖc hç trî ë nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ t­¬ng øng, sè nép vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc nµy Ýt h¬n phÇn Nhµ n­íc ®· hç trî. Trªn thùc tÕ nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®ang lµ g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. T×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm, sè lao ®éng d«i d­ lín. Theo sè liÖu cña bé lao ®éng- th­¬ng binh x· héi th× hiÖn nay sè lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc tíi 6%, nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã sè lao ®éng qu¸ lín. So víi nhu cÇu nh­ tæng c«ng ty than ViÖt Nam, c«ng ty gang thÐp Th¸i Nguyªn, c¸c nhµ m¸y xi m¨ng ®Þa ph­¬ng…Sè lao ®éng d«i thõa ë tæng c«ng ty Than ViÖt Nam lµ 30% ë tæng c«ng ty l­¬ng thùc miÒn B¾c lµ 28% ë tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam lµ 12%. Tû lÖ nµy ë nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Þa ph­¬ng cßn cao h¬n, tíi kho¶ng 27-33%. PhÇn lín ng­êi lao ®éng kh«ng ®­îc®µo t¹o l¹i, ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Do thöct¹ng trªn cïng víi nh÷ng ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ trong n­íc vµ bèi c¶nh héi nhËp, c¹nh tranh kh«ng thuËn lîi, trong khu vùc vµ quèc tÕ, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ hËu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã xu h­íng gi¶m dÇn. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Sau thêi gian nh÷ng n¨m b­íc vµo c«ng cuéc ®æi míi liªn tôc ®¹t 13%, ®Õn n¨m 1998 ®Çu n¨m 1999 gi¶m xuèng cßn 8-9%. HiÖu qu¶ sö dông vèn gi¶m, n¨m 1995 mét ®ång vèn Nhµ n­íc t¹o ra ®­îc 3,46 ®ång doanh thu vµ 0,19 ®ång lîi nhuËn. N¨m 1998 c¸c chØ tiªu t­¬ng øng ®¹t 2,9 ®ång vµ 0,14 ®ång. ThËm chÝ trong ngµnh c«ng nghiÖp, mét ®ång vèn chØ lµm lµ ®­îc 0,24 ®ång lîi nhuËn, sè DNNN thùc sù cã hiÖu qu¶ chØ chiÕm kho¶ng 40% sè bÞ lç liÕn tôc chiÕm tíi 20% (nÕu tÝnh ®ñ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh th× tû lÖ nµy cßn lín h¬n); cong l¹i 40% lµ nh÷ng DNNN trong t×nh tr¹ng bÊp bªnh, nãi chung lµ ch­a cã hiÖu qu¶. Thùc tr¹ng nµy ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc s¾p xÕp vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp Nhµ n­íc. II. TiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN ë ViÖt Nam 1. Bèn n¨m ®Çu thÝ ®iÓm cæ phÇn hãa (1992-996) Nh÷ng môc tiªu ®¹t ®­îc trong thùc tÕ cæ phÇn ho¸ Mét chñ tr­¬ng ®óng: Tõ nh÷ng n¨m 80 c¸c DNNN khi ph¶i ®èi diÖn víi nÒn Kinh tÕ thÞ tr­êng dùa trªn quy luËt gi¸ trÞ cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc ®· thÓ hiÖn lµ mét g¸nh nÆng tµi chÝnh h¬n lµ c¸c nh©n tè t¹o phån vinh cho ®Êt n­íc. 4584 doanh nghiÖp thua lç/12000 doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp thua lç nµy chiÕn gÇn 41% gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh, 788 ngµn/2,6 triÖu lao ®éng cña toµn khu vùc kinh tÕ quèc doanh (niªn gi¸m thèng kª 90) c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ vÜ m« ®· ®­îc nghÞ quyÕt ®¹i héi 6 ®Ò cËp vµ cô thÓ ho¸ thªm mét b­íc t¹i ®¹i 7 c¶i c¸ch triÖt ®Ó khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tæ chøc vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng trong ®ã h×nh thøc cæ phÇn ho¸ chÝnh lµ mét bé phËn më cöa ®a d¹ng ho¸ së h÷u chñ tr­¬ng ®óng ®¾n nµy ®­îc nh©n d©n ñng hé, dän ®­êng cho ChÝnh phñ ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh vÒ cæ phÇn ho¸ nh»m ®­a nghÞ quyÕt cña §¶ng vµo cuéc sèng víi môc tiªu thay ®æi vÒ chÊt cña c¸c cæ phÇn ho¸ DNNN t¹o nªn nh÷ng ®éng lùc míi cho nÒn kinh tÕ. Tõ ®iÒu 22 cña quyÕt ®Þnh 217 ngµy 14/1/1987, QD 202/CT ngµy 8/6/92 Q§ 145/H§BT ngµy 10/5/1990 vµ gÇn ®©y nghÞ ®Þnh 28/Cp ngµy 7/5/1996 trong suèt thêi gian qua §¶ng lu«n lu«n quan t©m ®Õn tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ NghÞ quyÕt ®¹i héi 8 chr râ “triÓn khai tÝch cùc vµ v÷ng ch¾c viÖc cæ phÇn ho¸ DNNN ®Î huy ®éng thªm vèn t¹o thªm ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp lamf ¨n cã hiÖu qu¶ lµm cho tµi s¶n Nhµ n­íc cµng t¨ng lªn…” Nh­ vËy chóng ta ®· cã gÇn 10 n¨m ®Ó thùc hiÖn mét chñ tr­¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ cæ phÇn ho¸ mét chñ tr­¬ng hîp víi lßng d©n, phï hîp víi hoµn c¶nh cô thÓ cña ViÖt Nam, hoµ nhËp víi su h­íng c¶i c¸ch më cöa cña c¸c quèc gia trong khu vùc. Giai ®o¹n thÝ ®iÓm (1992-1996): Thùc hiÖn chØ thÞ 202/CT.8/6/92 cña chñ tÞch héi ®éng bé tr­ëng vÒ “thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp thµnh c«ng ty cæ phÇn” vµ chñ thÞ 84/TTG 4/3/1993 vÒ “xóc tiÕn thùc hiÖn thÝ ®iÓn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi DNNN ” trong 10 DNNN ®· chän lµm thÝ ®iÓm ®Õn n¨m 1995 ®· cã 5 DNNN ®­îc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Cho ®Õn thêi th¸ng 5/1996 cÈ n­íc cã 7 DNNN chuyÓn ®æi së h÷u thµnh c«ng chÝnh thøc ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty. Trong ®ã C«ng ty ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn thuéc bé giao th«ng vËn tØa ®ãng trªn ®Þa bµn TPHCM lµ DNNN ®Çu tiªn chuyÓn sang C«ng ty c«t phÇn tõ 15/9/93. TiÕp ®ã lµ xÝ nghiÖp c¬ ®iÖn l¹nh thuéc së c«ng nghiÖp TPHCM chuyÓn ho¸ së h÷u vµo ngµy 4/12/93 … HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn ®Òu cã vèn d­íi 5-7 tû ®ång (trõ c«ng ty c¬ ®iÖn l¹nh) vµ hÇu hÕt gÆp khã kh¨n doanh thu thÊp c«ng nh©n ch¸n n¶n, thÞ tr­êng hÑp ®iÓn h×nh nh­ C«ng ty xe kh¸ch H¶i Phßng mÊp mÐ bê vùc ph¸ s¶n khi nÒn “v¨n minh xe m¸y” th× nh÷ng chiÕc xe kh¸ch gi¸ mua vµ th¸i ®é phôc vô baats nh· ®· mau chãng bÞ l·ng quªn. C¸c C«ng ty cæ phÇn chuyÓn tõ DNNN ®ang ho¹t ®éng theo luËt C«ng ty hiÖn nay doanh nghiÖp sín nhÊt lµ 4 n¨m, muén nhÊ lµ gÇn 2 n¨m nh­ c«ng ty xe kh¸ch H¶i Phßng chuÓn ho¸ së h÷u tõ ®Çu n¨m 1996. Tuy míi ho¹t ®éng theo luËt C«ng ty mét thêi gian rÊt ng¾ song c¸c doanh nghiÖp ®· thÓ hiÖn tÝnh hiÖu qu¶ c¶u cæ phÇn ho¸ trªn mét sè c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. VÒ kinh tÕ; Mét sè c¸c chØ tiªu c¬ b¶n cña c¸c DNNN cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng mang tÝnh tiªu biÓu tÞa TPHCM (nguån sè liÖu: côc thuÕ TPHCM 1996) - C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh (vèn ®iÒu lÖ sau cæ phÇn ho¸ lµ:16 tû ®ång ) ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Tr­íc cæ phÇn ho¸ Sau cæ phÇn ho¸ 1992 1993 1994 1995 1996 Doanh thu TriÖu ®ång 42000 45000 77000 214000 277.000 Nép Ng©n s¸ch 2570 5437 13126 48.000 61.000 L·i 6800 73000 11300 21.300 15.000 Thu nhËp b×nh qu©n Ng­êi / th¸ng 1000®ång 774 1200 1400 1.500 1.800 C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn (vèn ®iÒu lÖ sau cæ phÇn ho¸ lµ 6.207.655®ång) ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Tr­íc cæ phÇn ho¸ Sau cæ phÇn ho¸ 1992 1993 1994 1995 1996 Doanh thu TriÖu. ® 11.120 16.530 24.134 47.538 64.046 Nép Ng©n s¸ch 3.336 3750 8.700 16.530 25.117 L·i 3.400 3.700 8.800 15.200 23.000 Thu nhËp b×nh qu©n ng­êi/th¸ng 1000®ång 850 900 1200 1.400 2.000 C«ng ty giÇy HiÖp An (vèn ®iÒu lÖ sau cæ phÇn ho¸ lµ 4.793.026.855 ®ång) ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Tr­íc cæ phÇn ho¸ Sau cæ phÇn ho¸ 1993 1994 1995 1996 Doanh thu TriÖu ®ång 11.200 13.493 18.624 25.639 Nép Ng©n s¸ch 2.100 2.800 5.200 8.100 L·i 1000®ång 2.718 3.152 5.412 7.918 Thu nhËp b×nh qu©n ng­êi/th¸ng 420 470 850 1.200 C¸c C«ng ty nh­ xe kh¸ch H¶i Phßng vèn ®iÒu lÖ 486 triÖu ®éng vµo ®Çu n¨m 1996 chØ sau mét n¨m ho¹t ®éng theo luËt C«ng ty ®· ®¹t ®­îc (trªn 2,16 tû ®ång). Lao ®éng cña C«ng ty chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu long an tõ 900 c«ng nh©n lªn 1.610 c«ng nh©n, C«ng ty ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn tõ 60 lªn 270 C«ng ty ®iÖn l¹nh t¨ng lªn 100%. Hçu hÕt ®êi sèng c«ng nh©n ®¶m b¶o tæ chøc c«ng ®oµn phÊn khëi. VÒ phÝa Nhµ n­íc thu ®­îc ë c¸c C«ng ty cæ phÇn nµy trªn 20 tû ®ång tõ tiÒn b¸n cæ phÇn, l¬n tøc cæ phÇ cña Nhµ n­íc t¹i c¸c C«ng ty tõ c¸c l·i xuÊt cña tæng sè trªn cho c«ng nh©n vay mua cæ phiÕu. Song vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh nhÊt lµ Nhµ n­íc vÉn gi÷ ®­îc vai trß chñ ®¹o ®iÒu nhÊt lµ Nhµ n­íc vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o ®iÒu tiÕt ë c¸c C«ng ty cæ phÇn nµy vf to¹ ®iÒu kiÖn cho nã ph¸t triÓn ®óng h­íng. VÒ c¸c mÆt kh¸c Tõ kÕt qu¶ cæ phÇn ho¸, hµng n¨m Nhµ n­íc kh«ng cßn tèn mét kho¶n ng©n s¸ch lín ®Ó bï ®¾p cho c¸c DNNN thua lç, c¸n c©n thu chi cña Nhµ n­íc ®­îc c©n b»ng h¬n nguån thu cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc tõ c¸c DNNN ®­îc thay b»ng nguån cæ tøc ®­îc chia tõ c¸c C«ng ty cæ phÇn cã vèn cña Nhµ n­íc. HÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®­îc hoµn chØnh vµ g¾n bã bíi môc tiªu nÒn kinh tÕ. ChÝnh c¬ chÕ to¹ chuyªn m«n ho¸ dÉn ®Õn sù thay ®æi tÊt yÕu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý ®¹t møc cao. Nhµ n­íc cã ®iÒu kiÖn qu¶n lý nÒn kinh tÕ thi«ng qua hÖ thèng thuÕ cæ phÇn ho¸ ®· ®Æt c¬ së cho thÞ tr­êng vèn ra ®êi b»ng c¸c b»ng viÖc ra m¾t uû ban chøng kho¸n quèc gia võa qua lµm c¬ së ®Ó Nhµ n­íc kiÓm so¸t l¹m ph¸t. l­îng tiÒu l­u th«ng trong x· héi trong t­¬ng lai l¹i gÇn sÏ chuyÓn mét phÇn vµo thÞ tr­êng vèn, thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ trªn diÖn réng hoÆc tËp trung vèn gi¶i quyÕt c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm. Th«ng qua cæ phÇn ho¸ tæ chøc bé m¸y cña c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc n©ng lªn møc chuÈn c¸c chøc vô g¾n liÒn víi kh¶ n¨ng tr×nh ®é, doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ¸p dông nh÷ng ®iÒu kiÖn míi trong qu¶n trÞ. §èi víi ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ th× kh¸i niÖm lµ chñ ®· gÇn ®óng nghÜa hä võa lµ ng­êichñ võa lµ ng­êi thî (Thî h­ëng phÝ lao ®éng, chñ h­ëng cæ tøc hµng n¨m). Th¸i ®é lµm viÖc g¾n liÒn víi nh÷ng quyÒn lîi hä ®­îc h­ëng nh÷ng hiÖn t­îng vµ hµnh vi tiªu cùc tr­íc ®©y ®· kh«ng cßn chç ®Ó tån t¹i Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña nã trong giai ®o¹n ®Çu thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ Cæ phÇn ho¸ mét bé phËn DNNN lµ mét chñ tr­¬ng cã tõ Q§ 217/H§BT(11/87). Sau ®ã lµ quyÕt ®Þnh 202/CT 8/6/92 cña chñ tÞch héi ®ång bé truëng (nay lµ thñ t­íng chÝnh phñ) “… TiÕp tôc thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn” vµ Q§ 203/CT ngµy 8/6/1992 cña chñ tÞch H§BT quy ®inh danh s¸ch 8 doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc chän ®Ó chØ ®¹o thÝ ®iÓm chuyÓn thµnh C«ng ty cæ phÇn. ChØ thÞ 84/TTG ngµy 4/3/1993 cña thñ t­íng chÝnh phñ xóc tiÕn thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ DNNN vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸c h×nh thøc së h÷u ®èi víi DNNN. C¸c doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸ ®Òu ã quy m« nhá, gi¸ trÞ doanh nghiÖp tõ 2-16 tû c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu lµ hµng gia c«ng dÞch vô tËp trung ë khu vùc TPHCM 8 doanh nghiÖp thuéc diÖn ChÝnh phñ chØ ®¹o thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ ch­a ®­îc thùc hiÖn ®­¬C«ng ty, 53 tØnh thµnh phè trùc thuéc TW vµ gÇn 10 bé vÉn ®÷ng ngoµi cuéc thùc hiÖn chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ DNNN. HiÖn nay cßn trªn 6000 DNNN trong ®ã sè cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ së h÷u cæ phÇn ho¸ … chiÕm mét tû trong ®¸ng kÓ. V× vËy t×m ra c¸c nguyªn nh©n chñ quan kh¸ch quan lµm c«ng t¸c nµy “dÉm ch©n tÞa chç” (b¸o c¸o cña ChÝnh phñ tr­íc quèc héi) lµ ®iÒu cÇn thiÕt. Nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu cã thÓ lµ VÒ nhËn thøc vµ hµnh ®éng tõ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc: do ®øng tr­íng 3 nguy c¬ lín c¶u ®Êt n­íc lµ nguy c¬ di chÖch h­íng X· Héi chñ nghÜa nguy c¬ tôt hËu so víi sù ph¸t triÓn chung nguy c¬ cña quèc n¹n tham nhòng cña sè c¸n bé cã chøc cã quyÒn c¸n bé c¸c cÊp cßn rÊt dÌ dÆt trong viÖc chØ ®¹o c«ng t¸c cæ phÇn ho¸. V× cæ phÇn DNNN sÏ chuyÓn tõ h×nh thøc sì h÷u Nhµ n­íc sang h×nh thøc sì h÷u cã mét phÇn cña Nhµ n­íc nhiÒu ng­ßi muèn “thÕ thñ” tèt nhÊt lµ kh«ng h¨ng h¸i trong c«ng t¸c ®Ó ch¸nh ®i chÖch h­íng x· héi chñ nghÜa. Ng­êi l·nh ®¹o (®Çu tÇu) ®· kh«ng h¨ng h¸i th× kh«ng chuyÓn ®éng ®­îc c¸c (toa sau) phÝa sau. + §èi víi c¸c doanh nghiÖp ng­êi l·nh ®¹o (ch¸nh, phã gi¸m ®èc) hÇu hÕt lµ do chÕ ®é bæ nhiÖm mµ cã, do vËy khi chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn dÔ gf gi÷ ®­îc chøc vô ®ã tr­íc ®¹i héi cæ ®«ng. V× thÕ hä kh«ng muèn cæ phÇn ho¸ vµ kh«ng chÞu cæ phÇn ho¸ DNNN; vµ khi cæ phÇn ho¸ lao ®éng cßn ®­îc lµm viÖc “an toµn” vµ gi÷ v÷ng “ghÕ” tr¸nh ®­îc nguy c¬ ®i chÖch h­íng X· Héi chñ nghÜa th­îng s¸ch lµ kh«ng s½n tay ¸o lao vµo c«ng t¸c nµy. * Khung ph¸p lý ch­a ®Çy ®ñ vµ thiÕu ®ång bé: chñ tr­¬ng lín cña §¶ng Nhµ n­íc míi chØ dõng l¹i ë mét quyÕt ®Þnh mét chØ thÞ cña thñ t­íng chÝnh phñ, c¸c ngµnh c¸c cÊp thiÕu hoÆc rÊt chËm träng triÓn khai h­íng dÉn c¸c c¬ quan chØ ®¹o tøc lµ míi hµnh ®éng vÒ hµnh chÝnh, trong khi cæ phÇn ho¸ cÇn mét lo¹t c¸c quy ®Þn cña c¸c ngµnh luËt nh­ luËt hµnh chÝnh, lao ®éng mµ®Õn nay ch­a cã nªn dÉn ®Õn sù nhÊt qu¸n trong thi hµnh, c¸c ®iÒu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng dµnh cho ho¹t ®éng nµy cßn thiÕu t¹o ra sù lóng tóng trong qu¸ tr×nh chØ ®¹o thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸, ®Æc biÖt lµ sö lý c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh kü thuËt nghiÖp vô ë c¬ së. * H×nh thøc cæ phÇn ho¸ DNNN cßn s¬ sµi ®¬n gi¶n ch­a mang tÝnh ®a d¹ng trong khi ®ã c¸c lo¹i hinh doanh nghiÖp ë c¸c vïng, c¸c ngµnh cã tÝnh ®Æc thï riªng. Do ®ã nhiÒu doanh nghiÖp ë c¸c vïng c¸c ngµnh cã tÝnh ®Æc thï riªng. Do ®ã nhiÒu doanh nghiÖp muèn chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn nh­ng ch­a cã h×nh thøc chØ ®¹o thiÕt øng Sù ph©n biÖt gi÷a DNNN vµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh (kÓ c¶ C«ng ty cæ phÇn) cßn nÆng nÒ trong nhËn thøc lÉn thùc tÕ thùc hiÖn. DNNN ®­îc ­u ¸i (bao cÊp) kh¸ ®Ëm nÐt vÒ ®Þa ®iÓm, vèn, tÝn dông… ®Æc biÖt lµ kÕt qu¶ kinh doanh nÕu lç mÊt vèn… Nhµ n­íc vÉn cßn g¸nh chÞu. C¸ nh©n (chÝnh phã gi¸m ®èc) cã mÊt cóng chØ bÞ mÊt chøc thËm chÝ cßn ®­îc chuyÓn lªn chøc vô cao h¬n. Trong khi Nhµ n­íc mÊt b¹c tû th× hä còng chØ mÊt (hoÆc t¨ng) chøc nh­ng ®· “¨n ®ñ” cho c¸ nh©n, c«ng nh©n viªn DNNN, ngoµi l­¬ng hä cßn ®­îc th­ëng vµ c¸c quyÒn lîi kh¸c mµ hä kh«ng ph¶i bá vèn. ChuyÓn C«ng ty cæ phÇn; nhiÒu ý kiÕn chØ chän vµ ®­a ra nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng cã hiÖu qu¶ hoÆc lç nh÷ng doanh nghiÖp l·i cã nguån thu lín ph¶i gi÷ cho Nhµ n­íc. cã nghÜa lµ ®· ®­a ra thÞ tr­êng “b¸n” c¸c lo¹i “hµng” thiu thèi. V× thÕ khã cã ng­êi mua. §· vËy khi chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn, hä t­ëng nh­ Nhµ n­íc mÊt tµi s¶n do ®ã hä n©ng t×a s¶n lªn qu¸ møc thÞ tr­êng kÕt qu¶ lµ c¸c DNNN ®­a ra cæ phÇn ho¸ sau mét thêi gian tranh c·i tèn phÝ tiÒn cña, nh©n lùc… nh­ng l¹i bá ®ã. MÆt kh¸c nÕu chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn doanh nghiÖp cßn chÞu kh¸ nhiÒu nh÷ng “h¾t hñi ” cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh mµ trong chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc kh«ngcã, nh­ng trong thùc tÕ l¹i nµy sinh nh­ tÝn dôn, thuÕ, gi¸ trÞ tµi s¶n… * Thãi quen hïn vèn vµo C«ng ty cæ phÇn ®Ó kinh doanh trong nh©n d©n ta ch­a cã ®Æc biÖt lµ ë c¸c tØnh phÝa B¾c hä thµ cÊt (vµng, ngo¹i tÖ) göi tiÒn tiÕt kiÓm sinh lêi hoÆc mua bÊt ®éng s¶n sÏ an toµn h¬n lµ mua cæ phÇn doanh nghiÖp. §Æc biÖt ®©y lµ nh÷ng ®ång tiÒn gom gãp må h«i n­íc m¾t míi dµnh ®­îc. C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c«ng nh©n viªn chøc trong c¸c DNNN chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn ch­a nhiÒu, ch­a cã sù hÊp dÉn cÇn thiÕt ®Î hä h¨ng h¸i trong ho¹t ®éng nµy. Nhµ n­íc còng ph¶i cã chÝnh s¸ch ®·i ngé thÝch ®¸ng cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn th× míi t¹o ra ®éng lùc trong tõng doanh nghiÖp ®Ó thóc ®Èy c«ng t¸c nµy ph¸t triÓn ®óng h­íng. Bªn c¹nh sù khuyÕn khÝch lîi Ých vËt ch©t còng cÇn cã th¸i ®é røt kho¸t c¸c víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn ®Çu t­ 100% vèn ®Ó cã kÕ ho¹ch cô thÓ tõng b­íc chuyÓn DNNN sang C«ng ty cæ phÇn, C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hoÆc doanh nghiÖp t­ nh©n t¹o ra sù ph¸t triÓn nhÞp nhµng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc d©n Thñ tôc hµnh chÝnh qu¸ ­ r­êm rµ vµ tèn kÐm. Mét phÇn DNNN trÞ gi¸ 2 tû b¹c chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn mµ hµng chucj ®oµn c¸n bé ®Õn nghiªn cøu so¸t xÐt, kiÓm tra, kiÓm to¸n, thÈm ®Þnh kiÓm to¸n, ký biªn b¶n, thÈm ®Þnh biªn b¶n, ra quyÕt ®Þnh…råi sau ®ã míi tr×nh bé ngµnh, UBND tØnh, thµnh phè, tr×nh thñ tôc nh­ vËy hái sao cã thÓ ®Èy m¹nh ®­îc tiÒn tr×nh ph¸t triÓn chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ DNNN theo ch­¬ng tr×nh ®æi míi doanh nghiÖp cña chÝnh phñ ®Ò ra. Thùc hiÖn nghÞ quyÕt TW 8 vÒ c¶i c¸ch hµnh chÝnh, thiÕt nghÜ ®©y lµ mét trong nh÷ng ®Óm cÇn thiÕt ph¶i “c¶i c¸ch” ph¶i lo¹i bá nh÷ng thñ tôc r­êm rµ, x©y dùng mét quy tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN gän nhÑ, qu¶n lý chÆt chÏ vµ tr¸nh ®­îc nh÷ng chi phÝ doanh nghiÖp ph¶i bá ra lµm ¶nh h­ëng ®Õn tói tiÒn cña ng©n s¸ch. * Mét nguyªn nh©n kh¸ quan träng lµ tæ chøc chØ ®¹o ch­a tËp trung, thiÕu thèng nhÊt gi÷a c¸c bé ngµnh, TW, ®Þa ph­¬ng; c¬ quan ®¹i diÖn chØ ®Þnh chñ tr× (Bé tµi chÝnh) ch­ab ®ñ thÈm quyÒn g¶in quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh kÞp thêi ®«i khi gÆp khã kh¨n (®Æc biÖt loµ cã ý kiÕn kh¸c nhau vÒ quyÒn së h÷u tµi s¶n) th× chïn b­íc vµ phã mÆc thêi gian vµ sù viÖc… Trªn ®©y lµ mét nguyªn nh©n mµ qua kh¶o s¸t thùc tÕ ë c¸c doanh nghiÖp qua theo dâi sù viÖc ®Ó m¹nh r¹n t×m thÊy vµ nªu ra, nh»m gãp mét tiÕng nãi cÇn thiÕt, gióp chuûen ®éng c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ DNNN trong thêi gian têi, nh» thùc hiÖn cho ®­îc nh÷ng chñ tr­¬ng ®óng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®a thµnh phÇn t¨ng nh©nh thu nhËp quèc d©n, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn th¸o gì trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN. Trõ c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ teo quyÕt ®Þnh 202 th× cho tíi thêi ®iÓm 10/1997 cã kh¸ nhiÒu doanh nghiÖp ®¨ng ký cæ phÇn ho¸ song ®¨g ký míi chØ lµ ®¨ng ký cßn thùc hiÖn chuyÓn ho¸ cá n­íc míi thªm ®­îc vµi doanh nghiÖp nh­ §a §ång Giao (Ninh B×nh) C«ng ty mËt ong, kh¸ch s¹n s× gßn (TPHCM) … qu¶ thËt ®©y lµ tèc ®é lµm n¶n lßng nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn cæ phÇn ho¸ nÕu ®Æt nã trong viÖc thùc thi nghÞ ®Þnh 217 n¨m 1987. Nh­ng nÕu triÓn khai nhanh chãng còng thËt khã bëi ChÝnh phñ ch­a cã môc tiªu C«ng ty chÕ ®é cô thÓ cña ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ tæng thÓ bao qu¸t toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh phñ còng dÔ dµng lý gi¶i v× c¬ quan luËt ph¸p ch­a ban hµnh luËt, ph¸p lÖnh chuyÓn ®æi së h÷u vµ ch­a cã thf lÊy chuÈ mùc g× ®Ó cô thÓ ho¸. Nh­ng tèc ®é cæ phÇn ho¸ nhanh hay chËm kh«ng ph¶i lµ mét c©u hái lín, ®iÒu nh©n d©n quan t©m nhÊt ®ã lµ chÊt l­îng cæ phÇn ho¸ vµ nh÷ng boai× häc kinh nghiÖm ch¾t läc tõ th­C«ng ty tÕ cæ phÇn ho¸ trong vµi n¨m qua. T¹i héi th¶o bµn trßn doanh nghiÖp do thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn tæ chøc vÒ chuyªn ®Ò cæ phÇn ho¸, c¸c chñ to¹ dÔ dµng ®ång ý víi ph¸t biÓu cña gi¸m ®èc doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ lµ “chÝnh chóng ta tù ®Æt khâ kh¨n cho m×nh…” ®ã lµ ‘mét sù thËt. Khi ChÝnh phñ ch­a cã môc tiªu tiÕn ®é cô thÓ ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ tæng thÓ bao qu¸t toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó tiÕn ®é cô thÓ ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN ®¹t hiÖu qu¶ cÇn ph¶i th¸o gì, bæ sung hoÆc s÷a ®æi c¸c vÊn ®Ò sau: ViÖc ph©n lo¹i chän doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸ cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau, vÒ ph©n lo¹i cã ý kiÐn cho r»g: nh÷ng doanh nghiÖp phôc vô an ninh quèc phßng, doanh nghiÖp cã vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ kh«ng cæ phÇn ho¸ 100%. Nh÷ng doanh nghiÖp thua lç liªn tôc tõ 2-3 n¨m sÏ sö lý theo h­íng gi¶i thÓ hoÆc b¸n 100% gi¸ trÞ tµi s¶n cho t­ nh©n vÒ chän doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ cã ý kiÕn chØ cæ phÇn ho¸ nh÷ng doanh nghiÖp thua lç hoÆc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp ®ang cã l·i… Nh×n chung nh÷ng quan ®iÓm ®­a ra xung quanh vÊn ®Ò chän doanh nghiÖp ®Ó Cæ phÇn ho¸ ch­a ®­îc gi¶i quyÕt hµi hoµ gi÷a lîi Ých Nhµ n­íc vµ lîi Ých ng­êi mua cæ phiÕu, ngiªng vÒ bªn nµo th× còng lµ biÓu hiÖn cùc ®oan. Trªn thùc tÕ nhiÒu doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc s½n sµng b¸n nh­ng ng­êi mua ch­a muèn mua hoÆc kh«ng mua. VÝ dô: C«ng ty nhùa §o thµnh, C«ng ty g¹ch ngãi Long B×nh…. Nh÷ng doanh nghiÖp, ng­êi mua s½n sµng mua nh­ng Nhµ n­íc ch­a b¸n nh­ C«ng ty s÷a ViÖt Nam, C«ng ty bia Sµi Gßn, nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi Gßn, C«ng ty vËn tØa biÓn… V× ch­a cã mét ph­¬ng ¸n cô thÓ ®Ó cã thÓ kÕt h¬p hµi hoµ quyÒn lîi mçi bªn nªn ng­êi mua vµ b¸n kh«ng cã mét tiÕng nãi chung th× viÖc mua b¸n kh«ng thÓ diÓn ra vµ tiÒn tr×nh cæ phÇn ho¸ sÏ bÞ chËm l¹i. Nh­ vËy cæ phÇn ho¸ víi môc tiªu sè mét nh»m huy ®éng vèn nhµn rçi trong d©n ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc vµ ®­¬ng nhiªn chñ tr­¬ng c¶i c¸ch triÖt ®Ó DNNN sÏ trë nªn khã thùc hiÖn C¶ n­íc víi hµng 6.000 DNNN theo b¸o c¸o cña c¸c bé ngµnh, ®Þa ph­¬ng ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 10 n¨m 1997 cã kho¶ng 120 DNNN ®¨ng ký cæ phÇn ho¸ (2% ) lµ mét tû lÖ lµm n¶n lßng nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn cæ phÇn ho¸. Nguyªn nh©n nµo lµm tuyÖt ®¹i ®a sè DNNN döng d­ng víi viÖc cæ phÇn ho¸? ChÝnh s¸ch ch­a tho¶ ®¸n, ng­êi lao ®éng hay chÝnh doanh nghiÖp kh«ng ñng hé cæ phÇn ho¸. Quy tr×nh cæ phÇn ho¸ nhiÒu khi sù ph©n biÖt ®èi sö cña cac c¬ quan chøc n¨ng. Nguyªn nh©n nµo còng cã céi nguån lý gi¶i ë ®©y chØ xin ®­îc ®Ò cËp ®Õn mét vµi nguyªn nh©n c¬ ban sau. ChÝnh s¸ch víi doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ t¹i nghÞ ®Þnh 28/ChÝnh phñ khi mét DNNN chuyÓn sang C«ng ty ­u ®·i lµ ®­¬ng nhiªn dï doanh nghiÖp nµy lµ DNNN hay doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. Nh­ vËy nh÷ng ­u ®·i nµy kh«ng ®ñ bï ®¸p cho doanh nghiÖp khi chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn ph¶i chÐo l¸i vµ m¹o hiÓm trªn th­¬ng tr­êng nªn gi¶i ph¸p hä chän lµ gi÷ nguyªn DNNN. ChÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi l·i suÊt khi cæ phÇn ho¸ thËt khã lý gi¶i ®­îc râ tµng khi Nhµ n­íc cÊp cæ phiÕu cho ng­êi lao ®éng mµ cæ phiÕu ®ã trë thµnh ®a së h÷u ë chç ng­êi lao ®éng chØ ®­îc h­ëng cæ tøc hµng n¨m cßn quyÒn së h­ò mÖnh gi¸ lµ cña Nhµ n­íc Thùc tÕ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi së h÷u cña mét sè DNNN võa qua, c¸c bé ngµnh ®Þa ph­¬ng qua chó träng vµo viÖc b¸n tµi s¶n h¬n lµ chó ý huíng dÉn doanh nghiÖp x©y dùng mét ph­¬ng ¸n tµi chÝnh kh¶ thi mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ. Gi¸ trÞ ®Êt kh«ng ®­a vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó b¸n mµ hµng n¨m doanh nghiÖp chØ ph¶i nép tiÒn sö dông ®Êt theo luËt ®Êt ®ai. Nh­ vËy Nhµ n­íc bá qua cho doanh nghiÖp gi¸ trÞ th­¬ng quyÒn vµ còng kh«ng tÝnh ®Õn gi¸ trÞ b¶ng hiÖu vµ danh môc c¸c s¶n phÈm chñ yÕu nh­ng nh÷ng c¸i mÊt ®ã cña Nhµ n­íc kh«ng lµ vÊn ®Ò cèt lâi, chÝnh viÖc tÝnh to¸n gi÷a c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®Çy ®ñ Nhµ n­íc ®· to¹ nªn sù bÊt b×nh ®¼ng trªn th­¬ng tr­¬ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ hoÆc gi÷a c¸c doanh nghiÖp cïng s¶n phÈm. §iÒu ®ã lý gi¶i t¹i sao mét DNNN khi cæ phÇn ho¸ ngoµi mua ®¨ng ký rÊt ®«ng vµ mét sè DNNN khi cæ phÇn ho¸ l¹i kh«ng b¸n ®­îc cæ phiÕu. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ chªm trÔ Hµng lo¹t chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong viÖc thóc ®Èy tiÕn tr×nh nµy ®Ò hÇu h­ kh«ng ®­îc thùc henj triÖt ®Ó. Qua nghiªn cøu th»m dß ý kiÕn cña c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c doanh nghiÖp t«i thÊy nguyÕn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy cã nhiÒu song tùu trung l¹i cã n¨m nguyªn nh©n c¬ b¶n sau ®©y Thø nhÊt: Do quyÕt t©m cña ChÝnh phñ ch­a cao, cæ phÇn ho¸ lµ chñ tr­¬ng ®óng, song viÖc ®iÒu hµnh cßn yÕu nªn ch­a cã t¸c dông thóc ®Èy c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng lµm nhanh h¬n. mét sè viÖc ®· ®­îc c¸c bé, ngµnh ®Ò nghÞ tõ rÊt l©u nh­ng ®Õn nay vÉn ch­a ®­îc xö lý, dÇu r»ng c«ng viÖc ®ã trong tÇm tay vµ thuéc chøc n¨ng cña ChÝnh phñ. §ã lµ nh÷ng viÖc cã ý nghÜa më co cæ phÇn ho¸ nh­ dù tho¶ tr×nh ban hµnh luËt hay ph¸p lÖnh vÒ cæ phÇn ho¸, ph©n lo¹i DNNN… kh«ng ph©n lo¹i nh÷ng doanh nghiÖp th× kh«ng x¾p xÕp ®­îc vµ còng kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng doanh nghiÖp nµo cÇn hay kh«ng cÇn cæ phÇn ho¸ Thø 2.: do quyÕt t©m cña c¸c bé, tØnh ngµnh ch­a cao, thÓ hiÖn ë viÖc c¸c ®Þa ph­¬ng, c¬ së kh«ng sèt s¾ng lµm hÕt tr¸ch nhiÖm ®­îc giao. Râ nhÊt lµ viÖc thµnh lËp vµ ®«n ®èc c¸c ban cæ phÇn ho¸ ®· kh«ng ®­îc có ý ®óng møc. MÆc dï cã ý kiÕn chÝnh thøc cña Trung ­¬ng ®Õn nay chØ cã 31 tØnh thµnh phè lËp ban cæ phÇn ho¸. H¬n n÷a mét mÆt ®ic¹ ph­¬ng ch­a râ ph¶i cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nµo (nh­ ®· tr×nh bµy). ch­a ®­îc chnhr phñ thøc dôc, c¸c c¬ quan phô tr¸ch cæ phÇn ho¸ t¹i trung ­¬ng ch­a ®«n ®èc h­íng dÉn cô thÓ. MÆc kh¸c cßn cã nh÷ng nguyªn nh©n xuÊt ph¸t tõ lîi Ých côc bé, c¶n trë tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ (theo sè liÖu thèng kª thêi gian cæ phÇn ho¸ trung b×nh lµ 27 th¸ng nhanh nhÊ lµ 9 th¸ng, chËm nhÊt lµ 79 th¸ng). C¸c bé tØnh, thµnh phè vÉn muèn cã trong tay m×nhmét sè DNNN ®¸ng kÓ ®Ó chi phèi n÷a tøc mÊt “quyÒn” mÊt “lîi Ých” kiÒu t­ duy ®ã nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc xo¸ bá. ®­¬ng nhiªn cæ phÇn ho¸ ph¶i theo nguyªn t¾c “tù nguyÖn” nh­ng nÕu kh«ng cã sù t¸c ®éng m¹nh tõ phÝa l·nh ®¹o nÕu cø ®Ó t×nh tr¹ng lµm ®­îc ®Õn ®©u hay ®Ðen ®ã th× khã cã thÓ ®¹t kÕ ho¹ch cæ phÇn ho¸ 150 DNNN ®· ®Ò ra cho n¨m 1998 trong cã chÕ thÞ tr­êng Nhµ n­íc cã vai trß rÊt quan träng. CÇn sö dông ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch vÜ m«, cã phèi hîp chÆt chÏ hai biÖn ph¸p kinh tÕ vµ hµnh chÝnh (ph¸p lÖnh) ®Ó ®iÌu hµnh. NÕu chØ chó träng mét trong hai biÖn ph¸p ®ã th× khã mµ nghÜ ®Õn thµnh c«ng. Thø 3: Do quyÕt t©m cña c¸c DNNN ch­a cao, ®iÒu nµy thÓ hiÖn ngay trong l·nh ®¹o tõng doanh nghiÖp cßn nhiÒu t©m t­. thùc tÕ cho thÊy nhiÒu gi¸m ®èc §¶ng uû ®Òu tá ra lo ng¹i vÒ cæ phÇn ho¸. T©m lý lo nÕu bcph doanh nghiÖp b¶n th©n cã thÓ mÊt quyÒn chøc, vµ lîi Ých. Tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc chØ ®¹o phèi hîp víi c¸c cÊp vµ chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ kh«ng ®ång bé, kh«ng thèng nhÊt chÝnh v× vËy cæ phÇn ho¸ bÞ chËm trÔ ngay tõ kh©u x©y dùng ph­¬ng ¸n t¹i c¬ së. Thø 4: c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ ch­a ®­îc h­ëng øng réng r·i trong quÇn chóng lao ®éng; c¸c ­u ®·i khuyÕn khÝch mua cæ phiÕu (cho c«ng nh©n mua chÞu, tr¶ l·i thÊp, thêi h¹n l©u ph¸t hµnh cæ phiÕu h­ëng lîi tøc suèt ®êi… hiÖn míi chØ dïng ë møc c¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh mét chiÒu xuÊt ph¸t tõ c¸c ®¸nh gi¸ chñ quan cña c¸c nhµ lµm chÝnh s¸ch mµ ch­a tÝnh ®Õn lo l¾ng thùc tÕ cña ng­ßi l·i suÊt, ®èi víi hä nÕu ®ång ý cæ phÇn ho¸. NghÜa lµ ®ång ý ®Ó C«ng ty tù xoay së tr­íc b¶o t¸p c¹nh tranh. Mua cæ phiÕu C«ng ty cã nghÜa lµ bá phiÕu thuËn cho viÖc xo¸ bá b¶o hé cña Nhµ n­íc d­íi mäi h×nh thøc ®ång thêi ch­a biÕt lç l·i ra sao, ®· ph¶i ®¨ng ký nhËn nî vÒ sè cæ phiÕu ®· nhËn. NÕu doanh nghiÖp vÉn tiÕp tôc lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶n, nguy c¬ mÊt viÖc lµm sÏ kh«ng cßn xa, thu nhËp dï thÊp còng ch½ng ®­îc ®¶m b¶o. Tr­êng hîp xÊu, khi doanh nghiÖp ph¸ s¶n sè tiÒn ®· bá ra thanh to¸n cæ phiÕu sÏ mÊt vµ g¸nh nÆng nî vÒ cæ phiÕu vÉn cßn ®ã. Nh÷ng nçi lo nµy cã thËt, nhiÖm vô cña chóng ta cÇn tuyªn truyÒn réng r·i vÒ tiÕn tr×nh, kÕt qu¶ kinh nghiÖm cæ phÇn ho¸. MÆt kh¸c cÇn x©y dùng mét hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch, quy tr×nh cæ phÇn ho¸ râ rµng, ®¬n gi¶n b¶o vÖ h÷u hiÖu lîi Ých cña ng­êi lao ®éng, chóng ta kh«ng thÓ l¬ lµ nhiÖm vô nµy, cho dï thùc tÕ kÕt qu¶ kinh doanh cña 18 doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ ®Òu chøng minh r»ng lîi Ých cña ng­êi lao ®éng ®Òu t¨ng lªn sau khi cæ phÇn ho¸ kh«ng mÊt viÖc lµm, ®­îc dµo t¹o l¹i n©ng cao tay nghÒ, thu nhËp t¨ng… Thø 5: Nh÷ng tån t¹i vÒ mÆt kü thuËt: viÖc x©y dùng quy tr×nh cæ phÇn ho¸, tuy ®· cã h­íng dÉn triÓn khai cã thÓ cæ phÇn ho¸, song c¸c h­íng dÉn cña ta cßn thiÕu tÝnh thùc tÕ, kh«ng bao qu¸t hÕt v­íng m¾c mu«n h×nh mu«n vÏ t¹ic¬ së. Nªn khi gÆp c¸c tr­êng hîp cô thÓ ®Þa ph­¬ng kh«ng biÕt nªn xö lý thÕ nµo cho ®óng, kh¸ nhiÒu lóng tóng ®· x·y ra. MÆt kh¸c, quy tr×nh cæ phÇn ho¸ ®èi víi ®Þa ph­¬ng cßn kh· phøc t¹p nªn còng dÔ g©y n¶n chÝ cho c¬ së. Trong thùc tÕ ë mét doanh nghiÖp sÏ cã nhiÒu khã kh¨n ph¸t sinh khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. Ngay tõ giai ®o¹n chuÈn bÞ ®· xuÊt hiÖn nhiÒu tån ®äng cÇn xö lý nh­ c¸c vÊn ®Ò tranh chÊp së h÷u thuª mua tµi s¶n, c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh, nî nÇn, ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ nh©n sù… viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp vÉn ®ang cßn nhiÒu tranh c·i, c¸i nµo tÝnh, c¸i nµo kh«ng tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp (gi¸ trÞ h÷u h×nh vµ v« h×nh). H¬n n÷a gi¸ trÞ doanh nghiÖp míi chØ lµ tÝnh to¸n mét chiÒu cña c¸c c¬ quan cæ phÇn ho¸, gi¸ trÞ ®ã ch­a ®­îc thÞ tr­êng kiÓm nghiÖm. MÆt kh¸c viÖc x©y dùng ph­¬ng ¸n ®Çu t­, s¶n xuÊt kinh doanh trong 3 n¨m hoÆc 5 n¨m tíi còng nh­ c¸c cam kÕt thùc hiÖn ph­¬ng ¸n ®ã cña c¸c “®¹i diÖn míi cña doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ trong t­¬ng lai” sÏ chiÕm vÞ trÝ then chèt, quyÕt ®Þnh thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña cæ phÇn ho¸. Ng­êi mua cæ phiÕu sÏ “rÊt l­u ý “ tíi ®iÒu ®ã v× nã liªn quan ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Õn vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm còng nh­ uy tÝn cæ phÇn ho¸. Nh÷ng khã kh¨n hiÖn nay kh«ng thµnh c«ng, bªn c¹nh nh÷ng nç lùc cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ quyÕt t©m cao cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng cã liªn quan, chóng ta cÇn tham kh¶o kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi ®Ó cã c¸ch lµm hîp lý, khoa häc. c. Gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ DNNN ®Õn n¨m 2000 I. T¹o m«i tr­êng ph¸p ®Çy ®ñ, ®ång bé vÒ cæ phÇn ho¸ DNNN. Cæ phÇn ho¸ DNNN còng cã nghÜa lµ b¸n ®i mét phÇn tµi s¶n Nhµ n­íc cã gi¸ trÞ lín, hµng chôc n¨m, hµng ngµn tû ®ång vµ lµ mét chñ tr­¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, nh­ vËy liÖu nghÞ ®Þnh 44/1998/N§ vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña Bé tµi chÝnh, cña b¶n ®æi míi ®Çu t­ doanh nghiÖp trung ­¬ng cã ®ñ tÇm cì vµ søc m¹nh ®Ó ®iÒu chØnh, hay ph¶i c¬ b¶n ph¸p luËt cao h¬n (luËt kinh tÕ cæ phÇn ch¼ng h¹n…) trong khi ch­a cã luËt Nhµ n­íc giao nhiÖm vô cho ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ trung ­¬ng tËp trung chØ ®¹o c¸c tØnh, thµnh phè vµ c¸c bé ph¶i th­êng xuyªn theo dâi s¸t, n¾m ch¾c t×nh h×nh, gióp c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ vµ ho¹t ®éng thuËn lîi. Rµ so¸t l¹i ®Ó bæ sung, s÷a ®æi kÞp thêi c¸c quy ®Þnh vÒ cæ phÇn ho¸, hoµn chØnh dÇn c¸c chÝnh s¸ch nh»m b¶o ®¶m sè cæ phÇn ho¸ DNNN mét c¸ch v÷ng ch¾c, ®¹t môc tiªu ®· ®Ò ra, kh«ng ®Ó x·y ra tiªu cùc thÊt tho¸t tµi s¶n Nhµ n­íc. Qua thùc tiÔn cæ phÇn ho¸ sÏ ®Æt ra c¸c yªu cÇm kh«ng nh÷ng cÇn ph¶i thÓ chÕ ho¸ thµnh luËt mµ cßn ph¶i s­· ®æi bæ sung nh÷ng v¨n b¶n luËt cã liªn quan. Ch¼ng h¹n, luËt DNNN, luËt C«ng ty, luËt doanh nghiÖp sè 13/1999/QH.10 x¸c ®Þnh c¬ chÕ tæ chøc vµ qu¶n lý phÇn vèn Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸; ph­¬ng ¸n mÉu vÒ doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, quy chÕ vÒ vb¸n, kho¸n, cho thuª doanh nghiÖp, ®iÒu lÖ mÉu cña C«ng ty cæ phÇn vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Ó h­íng dÉn nghiÖp vô râ rµng, dÔ hiÓu gióp c¸c doanh nghiÖp rót ng¾n thêi gian x©y dùng ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸. Chóng t«i ®Ò nghÞ nªn thµnh lËp uû ban quèc gia vÒ cæ phÇn ho¸ DNNN do mét phã thñ t­íng lµm chñ tÞch, Bé tµi chÝnh lµm phã chñ tÞch th­êng tr­c, c¸n bé liªn ngµnh lµ uû viªn, uû ban quèc gia cæ phÇn ®­îc quyÒn gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò cã liªn quan theo luËt kinh tÕ cæ phÇn, luËt nµy quyÕt ®Þnh chuyÓn ®æi sá h÷u DNNN sang c«ng ty cæ phÇn. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh sau kiÓm to¸n cã gi¸ trÞ lµ 15 tû (®ång t­¬ng ®­¬ng 1. TriÖu USD). §èi víi c¸c bé ngµnh ®Þa ph­¬ng, tæng c«ng ty Nhµ n­íc thµnh lËp c¸c uû ban cæ phÇn ho¸ DNNN do mét phã chñ tÞch UBND lµm chñ tÞch uû ban, c¸c c¬ qua tµi chÝnh cïng cÊp lµ uû viªn th­êng trùc. Uû ban nµy ®­îc phÐp gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò lien quan ®Õn cæ phÇn ho¸ trong ph¹m vi qu¶n lý. QuyÕt ®Þnh chuyÓn së h÷u c¸c DNNN ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau kiÓm to¸n cã gi¸ trÞ d­íi 15 tû ®ång. Tõ ban ®æi thµnh viªn uû ban ®ång nghÜa víi c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tæ chøc bé m¸y…. ®Ó t­¬ng øng víi hai nhiÖm vô c¬ b¶n lµ: - Tæ chøc thùc hiÖn c¸c nghÞ ®Þnh trªn c¬ së luËt cæ phÇn ho¸ - Nghiªn cøu, ®Ò suÊt s÷a ®æi, bæ sung kÞp thêi c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn cæ phÇn ho¸. Uû ban sÏ tù gi¶i quyÕt cô thÓ sau khi hoµn thµnh nhiÖm vô lÞch sö cña nã. B¸o c¸o chinh trÞ cña ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam t¹i ®¹i héi toµn quèc lÇn thø VIII cã ghi “coi träng tæng kÕt thùc tiÔn ViÖt Nam, n©ng cao chÊt l­îng x©y dùng ph¸p luËt ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt víi nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ, dÔ hiÓu, dÔ thùc hiÖn. Gi¶m dÇn c¸c luËt ph¸p luËt chØ dõng l¹i ë nh÷ng nguyªn t¾c chung, muèn thùc hiÖn ®­îc ®Æt trong nh÷ng ch­¬ng tr×nh tæng thÓ ®æi míi khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc vµ s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc.” X©y dùng tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ 1. Lùa chän doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸: ViÖc lùa chän nh÷ng doanh nghiÖp ®Ó chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn ®­îc ®Æt trong nh÷ng ch­¬ng tr×nh tæng thÓ ®èi víi khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc vµ s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. XÐt theo nh÷ng yªu cÇu cÊu tróc l¹i khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ®Ó duy tr× ®­îc vai trß chñ ®¹o vµ ®Þnh h­íng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­ßng ë n­¬c ta, cã thÓ chia lµm 3 nhãm DNNN víi nh÷ng gi¶i ph¸p ®æi míi kh¸c nhau. Nhãm thø nhÊt: lµ c¸c doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cÇn ph¶i gi÷ l¹i h×nh thøc DNNN 100% vèn. Thuéc vµo nhãm nµy lµ nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc sau: + c¸c doanh nghiÖp thuéc lÜnh vùc an ninh vµ quèc phßng nh­ s¶n xuÊt vò khÝ, thuèc næ, c¸c ph­¬ng tiÖn thu ph¸t sãng… Tuy nhiªn, trong lÜnh vùc nµy cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh 268/H§BT th× kh«ng n»m trong diÖn nªu trªn vµ ph¶i ®­îc xö lý theo tinh thÇn quyÕt ®Þnh 315/H§BT vµ quyÕt ®Þnh 196/CT + C¸c doanh nghiÖp ®ãng vai trß then chèt cña nÒn kinh tÕ mµ Nhµ n­íc cÇn ph¶i n¾m ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ nh­ c¸c lÜnh vùc kinh doanh tiÒn tÖ Ng©n hµng, ngo¹i th­¬ng, n¨ng l­îng, dÇu khÝ, khai kho¸ng. + C¸c doanh nghiÖp thuéc vÒ c¬ së h¹ tÇng cã tÝnh chÊt nÒn t¶ng gióp cho c¸c ngµnh kh¸c ph¸t triÓn. §ã lµ nh÷ng ngµnh ®ßi hëi vèn ®Çu t­ lín thêi gian thu håi vèn chËm tû suÊt lîi nhuËn thÊp nh­ ®u­êng s¸, cÇu cèng, bÕn c¶ng, s©n bay, c¸c ngµnh v¨n hãa gi¸o dôc, y tÕ, thuû lîi… Nãi chung lµ nh÷ng ngµnh kh«ng hÊp dÉn vµ còng ch­a ®ñ søc ®èi víi t­ nh©n +C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc cÇn thiÕt cho quèc tÕ d©n sinh nh­ng phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng ®Çu t­ v× kh«ng cã l·i vµ Nhµ n­íc ph¶i ®øng ra tæ chøc vµ t×a trî cho c¸c ho¹t ®ég nµy. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc c¸c lÜnh vùc trªn thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p ®æi míi tæ chøc vµ c¸n bé qñan lý , ¸p dông kü luËt c¶u thÞ tr­êng vµo trong doanh nghiÖp thùc hµnh trao quyÒn tù chñ trong viÖc b¶o toµn vèn ®­îc giao ®ång thêi kiÓm so¸t chÆt chÏ theo luËt DNNN. §èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy trong mét sè tr­êng hîp vµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cã thÓ ®­îc Nhµ n­íc trî cÊp hoÆc bï lç. Víi viÖc ban hµnh luËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc cÇn ®­îc mét sè gi¶i ph¸p víi nhãm nµy nh­ sau: - Thùc hiÖn quy chÕ héi ®ång qñan trÞ ®Ó t¸ch biÖt râ rµng quyÒn së h÷u vµ quyÒn qu¶n lý kinh doanh trong doanh nghiÖp - Thùc hiÖn chÕ ®é b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn ®­îc giao - Bá chÕ ®é trÝch lËp quü, chØ khèng chÕ tû lÖ quü tÝch luü vµ quü sù phßng, cßn phÇn lîi nhuËn sau khi ®· lµm ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc th× héi ®ång qu¶n trÞ vµ tËp thÓ lao ®éng doanh nghiÖp tù quyÕt ®Þnh môc ®Ých vµ møc ®é sö dông cho khen th­ëng phóc lîi. - ¸p dông hÖ thèng ®Þnh møc vÒ chi phÝ vµ tiÒn l­¬ng, chÞu sù kiÓm to¸n thèng nhÊt cña Nhµ n­íc. Nhãm thø hai: Lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc xÐt thÊy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i duy tr× h×nh thøc së h÷u th× nªn thu hÑp dÇn b»ng qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ vµ cæ phÇn ho¸ ®Ó khuyÕn khÝch c¹nh tranh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Cã thÓ nªu ra mét sè gi¶i ph¸p phï hîp ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp thuéc nhßm nµy - Cho t­ nh©n hoÆc tËp thÓ lao ®éng t¹i doanh nghiÖp thuª nhËn kho¸n vµ ®Êu thÇu kinh doanh b»ng c¸c hîp ®ång qñan lý, Nhµ n­íc vÉn gi÷ quyÒn së h÷u. Cæ phÇn ho¸ tõng phÇn hay toµn bé doanh nghiÖp ®Ó chuyÓn thµnh C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hay chóng t«i cæ phÇn B¸n toµn bé cæ phÇn doanh nghiÖp nnn cho tËp thÓ c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Thanh lý tµi s¶n tõng phÇn doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó gi¶m phÇn vèn cè ®Þnh kh«ng hiÖu qu¶. Ph¸t hµnh cæ phiÕu nh»m huy ®éng nguån vèn míi cña t­ nh©n vµo doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Î tõng b­íc chuyÓn thµnh C«ng ty cæ phÇn. Nhãm thø ba: lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc thua lç kÐo dµi, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n kh«ng thuéc diÖn Nhµ n­íc trî cÊp nh­ nhãm thø nhÊt, vµ kh«ng thÓ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ nh­ ë nhãm thø hai th× ®­îc xö lý theo luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp hoÆc theo quyÕt ®Þnh 315/H§BT víi 4 gi¶i ph¸p s¸p nhËp cho thuª, nh­îng b¸ vµ gi¶i thÓ. Kiªn quyÕt kh«ng duy tr× trî cÊp d­ãi mäi h×nh thøc lµm t¨ng thªm gµnh nÆng cho ng©n s¸ch vµ cho x· héi. Nh­ vËy Nhµ n­íc ph¶i tiÕn hµnh ®ång thêi hÖthèng gi¶i ph¸p víi 3 nhãm doanh nghiÖp kh¸c nhau ®Ó ®æi míi khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. Tuy vËy, nhãm doanh nghiÖp thø hai víi kho¶ng 60-70% tæng sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn nay chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu trong c¸c gi¶i ph¸p v× kh«Ý l­îng c«ng viÖc lµ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ ®Ó tõng b­íc t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cæ phÇn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ngµy cµng ®­îc x¸c lËp vµ còng cè. 2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc nh»m môc tiªu cæ phÇn ho¸. Nguyªn t¾c nµy ®­îc nªu ra ®Ó lµm c¬ së cho c¸c c¬ quan chñ quan cña Nhµ n­íc ph©n lo¹i c¸c doanh nghiÖp do m×nh qu¶n lý ®Ó th­c hiÖn cæ phÇn ho¸. VÒ c¬ b¶n cã thÓ s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp thµnh 3 lo¹i. Lo¹i doanh nghiÖp kh«ng chuyÓn thµnh C«ng ty cæ phÇn v× ë nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc Nhµ n­íc cÇn cã sù kiÓm so¸t vµ ®Æc quyÒn Lo¹i doanh nghiÖp cã thÓ chuyÓn thµnh C«ng ty cæ phÇn nh­ng trong vµi n¨m tíi c¸c ®iÒu kiÖn chñ quan vµ kh¸ch quan ch­a thuËn lîi. Ch¼ng h¹n nh÷ng doanh nghiÖp quy m« qu¸ lín, lîi nhuËn ch­a ®ñ hÊp dÉn ®Ó cã thÓ b¸n ®­îc cæ phiÕu hoÆc nh÷ng doanh nghiÖp ®ang lad nuån thu ng©n s¸ch chñ yÕu cña Nhµ n­íc. Lo¹i doanh nghiÖp ­u tiªn chuyÓn thµnh C«ng ty cæ phÇn. Lo¹i nµy ®­îc s¾p xÕp theo thø tù ­u tiªn trong vßng mét vµi n¨m tíi. VÒ ®¹i thÓ trong giai ®o¹n ®Çu cña thö nghiÖm c¸c doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hanhcf cæ phÇn ho¸ cÇn ph¶i tho· m·n mét sè yªu cÇu sau: Tr­íc hÕt, nªn thùc hiÖn ë nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ ph¶i v× phÇn lín c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë n­íc ta cã quy m« võa vµ nhá. Nªn lµm ë nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« nhá th× chi phÝ lµm thÝ ®iÓm qu¸ tèn kÐm so víi kh¶ n¨ng thu håi vèn, nÕu lµm ë doanh nghiÖp cã quy m« lín th× kh«ng rót ra ®­îc nh÷ng bµi häc cã tÝnh phæ biÕn cho viÖc tiÕp tôc triÓn khai tr­¬ng tr×nh, v× nh÷ng doanh nghiÖp lín th­êng sèng trong m«i tr­êng ®éc quyÒn ®­îc Nhµ n­íc b¶o hé h¬n lµ trong m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Theo c¸ch ph©n lo¹i trªn, vèn ph¸p ®Þnh ®­îc ban hµnh cïng víi nghÞ ®Þnh 222/H§BT ngµy 23/7/1991 ®Ó cô thÓ ho¸ mét sè ®iÒu quy ®Þnh trong C«ng ty th× doanh nghiÖp quy m« lín cã vèn ph¸p ®Þnh tèi thiÒu 1000-1500 triÖu ®ång quy m« nhá 50-500 triÖu ®éng. Nh­ vËy lÊy c¸c doanh nghiÖp cã quy m« vèn ph¸p ®Þnh tõ 500 triÖu ®ång trë lªn lµ thÝch hîp. III.T¹o s©n ch¬i b×nh ®¼ng gi÷a DNNN vµ C«ng ty cæ phÇn (vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kinh doanh). Bëi v× chÝnh s¸ch ®èi víi DNNN khÊu hao thÊp, vay vèn Ng©n hµng Nhµ n­íc dÔ h¬n. VÝ dô: C«ng ty nhùa B×nh Minh võa ®­îc Nhµ n­íc xÐt cho vay 68 tû ®ång ®Ó ®Çu t­ mét d©y truyÒn s¶n xuÊt míi. Nh¨m t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh víi h¬n 20 ®¬n vÞ s¶n xuÊt kh«ng vay ®­îc vèn chØ vµ khi Êy B×nh Minh ®Þnh chuyÓn thµnh C«ng ty cæ phÇn th× liÖu B×nh Minh cã ®­îc vay sè tiÒn lín ®Õn thÕ kh«gn? Së dÜ Ng©n hµng cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc dÔ vay h¬n v× nh÷ng doanh nghiÖp ®ã cßn lµ tr¸ch nhiÖm v« h¹n cã g× Nhµ n­íc chÞu. MÆc dï nghÞ ®Þnh 28/ChÝnh phñ cña ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 7/5/1996 võa qua quy ®Þnh doanh nghiÖp thµnh C«ng ty cæ phÇn vÉn tiÕp tôc ®­îc vay vèn t¹i Ng©n hµng th­¬ng m¹i cña Nhµ n­íc nh­ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. mét sè gi¸m ®«c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cho r»ng quy ®Þnh h©u nh­ kh«ng kh¶ thi nã chØ ®Ó khÝch lÖ tinh thÇn c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ th«i. Cßn Ng©n hµng cã quyÒn tõ chèi cho vay. Nh÷ng ng­êi lao ®éng vµ kÓ c¶ giµm ®èc c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cho r»ng lµm trong c¸c doanh nghiÖp nµy viÖyc lµm æn ®Þnh so víi C«ng ty cæ phÇn. Gi¸m ®èc quèc doanh kh«ng bao giê sî lç, nÕu cuèi n¨m h¹ch to¸n cã lç th× xin c¬ quan tµi chÝnh gi¶m chokho¶n nµy, giam cho kho¶n kia, hoÆc lç mµ kh«ng ph¹m ph¸p th× còng kh«ng bÞ c¸nh chøc. Cßn lµm gi¸m ®èc C«ng ty cæ phÇn ph¶i tÝnh to¸n chi ly tõng ®ång, “®ång tiÒn liÒn víi khóc ruét” do ®ã ®ßi hái ng­êi gi¶m ®èc ph¶i n¨ng ®éng, ph¶i cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao, nÕu xÝ nghiÖp lç ph¶i chÞu mét phÇn tr¸ch nhiÖm vµ nÕu mét thêi gian n÷a s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ph¸t triÓn vµ vÉn tiÕp tôc lç th× ph¶i b·i miÔn chøc. §èi víi c«ng nh©n khi chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn th× hä lo l¾ng liÖu råi ®êi sèng cña b¶n th©n hä, cña gia ®Þnh cã ®­îc ®¶m b¶o kh«ng, vµ nhÊt lµ hä sî mÊt viÖc lµm. H¬n n÷a toµn bé lîi nhuËn sau thuÕ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm ra ®Òu ®­îc khen th­ëng vµ phóc lîi, râ rµng lµ kh«ng cÇn ph¶i gãp vèn mua cæ phÇn, ng­êi c«ng nh©n vÉn ®­îc chia 65% l·i rßng. Do ®ã ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ Nhµ n­íc cÇn ph¶i t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c khu vùc kinh tÕ gi÷a ®Çu t­ n­íc ngoµi; ®ång thêi cÇn tiÕp tôc xo¸ bá bao cÊp cho kinh tÕ quèc doanh. mét sè biÖn ph¸p t¹o lËp m«i tr­êng thuËn lîi cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng ty cæ phÇn H×nh thµnh c«ng ty ®Çu t­ Theo kÕ ho¹c tõ nay ®Õn n¨m 2000 tæng sè 6000 doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong c¶ n­íc mçi n¨m ph¶i tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ kho¶ng 150 doanh nghiÖp vµ chÝnh phñ còng ®· chØ ®¹o mçi bé ngµnh ph¶i x©y dùng chØ tiªu cô thÓ hµng n¨m vÒ s¶n l­îng c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. Do ®ã viÖc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ b©y giê kh«ng sÏ chØ lµ sù tù nguyÖn ®¨ng ký tr­íc ®©y n÷a. ThiÕt nghÜ ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ theo ®óng môc tiªu nhÊt thiÕt ph¶i h×nh thµnh mét tæ chøc chuyªn m«n ®Ó c¬ thÓ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô t­ vÊn vµ ®Êt t­ cæ phÇn ho¸ cã hÖ thèng vµ ho¶n h¶o h¬n. æn ®Þnh tiÒn tÖ, gi¶m tèc ®é l¹m ph¸t Lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt tiÒu tÖ æn ®Þnh lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng cho sù ra ®êi c«ng ty cæ phÇn. Sù æn ®Þnh tiÒn tÖ sÏ thóc ®Èy sù ra ®êi c¸c doanh nghiÖp míi trong ®ã cã c«ng ty cæ phÇn mét khi c¸c doanh nghiÖp míi ra ®êi nã sÏ t¸c ®éng tÝch cùc trë l¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chóng còng nh­ tiÒn tÖ nãi riªng. ViÖc huy ®éng tiÕt kiÖm cña hÖ thèng ng©n hµng còng gÆp khã kh¨n t­¬ng tù nh­ huy ®éng vèn dµi h¹n cña kho b¹c. NÕu t¨ng l·i suÊt tiÕt kiÖm th× ng©n hµng ph¶i t¨ng l·i suÊt cho vay, nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i vay ng©n hµng l·i suÊt cao. NÕu vËy th× c¸c doanh nghiÖp kh«ng chÞu ®­îc. Nh­ vËy lµ møc l¹m ph¸t lµ c¬ së tèi quan träng, lµ chØ tiªu quyÕt ®Þnh møc l·i suÊt cho vay. L¹m ph¸t cao cßn h¹n chÕ kh¶ n¨ng ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cao, doanh nghiÖp kh«ng chÞu næi, do ®ã l¹m ph¸t thÊp sÏ thóc ®Èy nhanh sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn trong n­íc. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh ThÓ hiÖn chñ yÕu néi dung thu chi cña ChÝnh phñ. Kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i x©y dùng ng©n s¸ch theo tinh thÇn: béi chi ®Ó chèng suy tho¸i kinh tÕ; béi thu ®Ó chèng l¹m ph¸t. Ngoµi ra chÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ n­íc cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn. Th«ng qua thÕ Nhµ n­íc ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ, kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng ngµnh, tõng lÜnh vùc. VËy ®Ó ®Èy m¹nh viÖc h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn, Nhµ n­íc nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt qu¶n lý vÜ m« vÒ mÆt tiÒn tÖ Nh÷ng sù can thiÖp cña ng©n hµng Nhµ n­íc trªn thÞ tr­êng sÏ quyÕt ®Þnh viÖc gia t¨ng hay thu hÑp khèi l­îng tiÒn tÖ cung øng cho nÒn kinh tÕ, tuú theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ, tuú theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ vµo c¸c thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. C¸c chÝnh s¸ch cña NHTW t¸c ®éng ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn. Ngoµi ra c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ hµnh ®éng víi t­ c¸ch trung gian mua b¸n chøng kho¸n. Nh­ vËy, ng©n hµng cã vÞ trÝ quan träng trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng ty cæ phÇn. Ngoµi ra t¨ng c­êng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n trong nÒn kinh tÕ. T¨ng c­êng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm tra Ph¶i lµm cho mäi ng­êi, mäi doanh nghiÖp, mäi tæ chøc thÊy ®­îc kiÓm to¸n lµ c«ng cô hÕt søc quan träng trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng nhÊt lµ khi c«ng t¸c cæ phÇn ®· trë nªn phæ biÕn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nhÊt lµ khi c«ng t¸c cæ phÇn ®· trë nªn phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ ®Ó nh»m ®¸p øng lîi Ých cña nhiÒu phÝa. + Cña Nhµ n­íc ®Ó qu¶n lý vµ kiÓm so¸t viÖc sö dông tµi nguyªn. + Cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c c«ng ty ®Ó kiÓm so¸t vèn liÕng doanh thu chi phÝ, kÕt qu¶ kinh doanh vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nhÊt lµ viÖc ho¹t ®éng cña cæ phÇn. + Cña c¸c nhµ ®Çu t­. qua kiÓm so¸t c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ biÕt tõng doanh nghiÖp lµm ¨n nh­ thÕ nµo ®Ó ®Çu t­ mua vµ b¸n cæ phiÕu Nh­ vËy, kiÓm to¸n Nhµ n­íc cã vÞ trÝ vai trß quan träng trong viÖc chuyÓn c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn, v× phÇn lín c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Òu do vèn ®Çu t­ cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc, nÕu kiÓm to¸n x¸c nhËn chÝnh x¸c, trung thùc cña c¸c sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n, b¸o c¸o quyÕt to¸n, chÕ ®é tµi chÝnh tõ ®ã ®¸nh sè tµi s¶n cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn l¹i bao nhiÒu ®Ó cã nh÷ng b­íc ®i, thÝch hîp chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. PhÇn III. Tµi liÖu tham kh¶o TiÕn tr×nh vµ triÓn väng cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam (TrÇn C«ngBÈy 3/1998) C¬ së khoa häc cña viÖc chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty quèc phßng ë ViÖt Nam ( Ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch c¸c Nhµ n­íc KX 03-07-05 Bé tµi chÝnh 1993) Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc (c¸c v¨n b¶n hiÖn hµnh) (nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi 1998) Ng« Xu©n Léc (cæ phÇn ho¸ mét yªu cÇu bøc thiÕt cña c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n­íc, t¹p chÝ Céng s¶n sè 17 th¸ng 9/98) Tµo H÷u Phïng ( cæ phÇn ho¸ - nhiÖm vô quan träng vµ bøc b¸ch. T¹p chÝ céng s¶n sè 13-th¸ng 7/1998. NguyÔn Ngäc Quang (cæ phÇn ho¸ - doanh nghiÖp Nhµ n­íc. c¬ së lý luËn vµ kinh nghiÖm thùc tiÕn) NXB khoa häc Hµ Néi n¨m 1996 §ç Huúnh Träng ( mét sè suy nghÜ vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc) t¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ. Sè 11/1998. V¨n kiÖn §¹i Héi §¹i biÓu lÇn thø 7. Môc lôc