Nội dung của Nghị quyết Bộ Chính trị về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH Đất nước

* Nghị quyết Bộ Chính trịvề bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH Đất nước Sè 41-NQ/TW, Ngµy 15 th¸ng 11 n¨m 2004 * Quá trình hình thành: LuËt Bảo vÖ m«i tr­êng Chỉ thị 36-CT/TW (25/6/1998) của Bộ Chính trị (khóa VIII) về tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Thành lập Bé Tài nguyên và Môi trường (2002) * - NhËn thøc vÒ bảo vÖ m«i tr­êng trong c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ nh©n d©n ®· ®­îc n©ng lªn : * Ho¹t ®éng gi¸o dôc, tuyªn truyÒn .. . c¸c ®éi tù nguyÖn lµm vÖ sinh m«i tr­êng cña phô n÷, thanh niªn, cùu chiÕn binh... ngµy m«i tr­êng thÕ giíi (5/6), ngµy lµm cho thÕ giíi s¹ch h¬n (22/9), tuÇn lÔ quèc gia vÒ n­íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr­êng (29/4 - 6/5), phong trµo xanh - s¹ch - ®Ñp, x©y dùng lµng, Êp, khu phè v¨n ho¸, gia ®×nh v¨n ho¸... * Rõng phôc håi ë H­¬ng S¬n - C«ng t¸c phôc håi vµ cải thiÖn m«i tr­êng cã tiÕn bé: * . C«ng t¸c BTTT vµ bảo vÖ ĐDSH ®· ®¹t ®­îc những tiÕn bé râ rÖt: Voäc mòi hÕch Na Hang Voäc ®Çu tr¾ng C¸t Bµ * 2. Tuy nhiªn, m«i tr­êng n­íc ta vÉn tiÕp tôc bÞ xuèng cÊp nhanh, cã n¬i, cã lóc ®· ®Õn møc b¸o ®éng: . ĐÊt ®ai bÞ xãi mßn, tho¸i ho¸; * N­íc th¶i vµ chÊt th¶i r¾n ®æ th¶i trùc tiÕp vµo ao vµ ruéng lóa ChÊt l­îng m«i tr­êng c¸c l­u vùc s«ng ®ang bÞ xuèng cÊp nghiªm träng do n­íc th¶i sinh ho¹t, n­íc th¶i c«ng nghiÖp t¹i nhiÒu ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp vµ lµng nghÒ ch­a ®­îc xö lý vµ th¶i th¼ng ra s«ng. * DiÔn biÕn BOD5 trªn c¸c s«ng ®· quan tr¾c tõ n¨m 1995 – 2000. C¸c s«ng, hå ë n­íc ta th­êng bÞ « nhiÔm c¸c chÊt « nhiÔm h÷u c¬, cao h¬n Tiªu chuÈn n­íc lo¹i A (nguån cÊp n­íc sinh ho¹t) tõ 2 - 3 lÇn. Tiªu chuÈn n­íc lo¹i A * L­îng chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t t¹i mét sè thµnh phè lín t¨ng nhanh trong khi n¨ng lùc thu gom vµ xö lý l¹i rÊt h¹n chÕ. t¨ng trung b×nh 15%/n¨m * Xu h­íng nhu cÇu sö dông n­íc ngµy cµng t¨ng * 88 §iÒu kiÖn vÖ sinh m«i tr­êng, vÖ sinh an toµn thùc phÈm, cung cÊp n­íc s¹ch ë ®« thÞ vµ n«ng th«n cßn thÊp. - Míi cã 60-70% d©n c­ ®« thÞ, d­íi 40% d©n ë n«ng th«n ®­îc cÊp n­íc s¹ch (môc tiªu nªu trong ChØ thÞ 36-CT/TW lµ 80%); - ChØ cã 28-30% hé gia ®×nh ë n«ng th«n cã hè xÝ hîp vÖ sinh. * DiÔn biÕn nång ®é bôi l¬ löng (mg/m3) trung b×nh n¨m trong kh«ng khÝ c¹nh c¸c khu c«ng nghiÖp tõ 1995 ®Õn 2000. mg/m3 TCCP Bôi = 0,2 mg/m3 KCN Th­îng §×nh CômCN T©n B×nh Khu NM Xi m¨ng H¶i Phßng Khu NM ThÐp §µ N½ng Khu CN Biªn Hoµ I Phè Lý Quèc S­ . Kh«ng khÝ ë nhiÒu ®« thÞ, khu d©n c­ bÞ « nhiÔm nÆng; khèi l­îng ph¸t sinh vµ møc ®é ®éc h¹i cña chÊt thải ngµy cµng tăng; * Diện tích sử dụng Đất trên đầu người ngày càng thấp * Nguyên nhân Chưa có nhận thức đúng đắn Chưa biến nhận thức, trách nhiệm thành hành động cụ thể của từng cấp, từng ngành và từng người Chưa bảo đảm sự hài hoà giữa PTKTvới BVMT , thường chỉ chú trọng đến tăng trưởng kinh tế Nguồn lực đầu tư rất hạn chế; Quản lý nhà nước về môi trường còn nhiều yếu kém, phân công, phân cấp trách nhiệm chưa rõ ràng; việc thi hành pháp luật chưa nghiêm. * Yêu cầu Cần phải có sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động, Sự đổi mới trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành Đặc biệt trong tổ chức, triển khai thực hiện công tác bảo vệ môi trường trong toàn Đảng và toàn xã hội. * A- Quan ®iÓm cña NQ 41-NQ/TW 1. B¶o vÖ m«i tr­êng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò sèng cßn cña nh©n lo¹i; lµ nh©n tè b¶o ®¶m søc khoÎ vµ chÊt l­îng cuéc sèng cña nh©n d©n; gãp phÇn quan träng vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, æn ®Þnh chÝnh trÞ, an ninh quèc gia vµ thóc ®Èy héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña n­íc ta. (VÞ thÕ chÝnh trÞ cña c«ng t¸c BVMT) * Thiªn tai vµ tæn thÊt ngµy cµng nÆng nÒ 50: 20 vô, tæn thÊt 40 tû USD; 90: 86 vô, tæn thÊt 816 tû * HiÖn t­îng tr¸i ®Êt ®ang nãng dÇn lªn Th¸ch thøc: Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kÐo theo nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng * A- Quan ®iÓm cña NQ 41-NQ/TW 2. B¶o vÖ m«i tr­êng võa lµ môc tiªu, võa lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ph¶i ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c chiÕn l­îc, qui ho¹ch, kÕ ho¹ch, dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tõng ngµnh vµ tõng ®Þa ph­¬ng. Kh¾c phôc t­ t­ëng chØ chó träng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi mµ coi nhÑ b¶o vÖ m«i tr­êng. §Çu t­ cho b¶o vÖ m«i tr­êng lµ ®Çu t­ cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng. (Vai trß kinh tÕ cña c«ng t¸c BVMT) * Riêng 400 cơ sở chế biến thủy sản trong cả nước mỗi năm đã thải ra môi trường khoảng 160-180 nghìn tấn chất thải rắn, 8-12 triệu m3 nước thải. * Quá trình đô thị hóa cũng đã tạo nên sức ép đối với môi trường làm giảm diện tích cây xanh và mặt nước . * Không ai nhiều dầu lửa hơn các nước Trung Đông, nhưng chưa có quốc gia nào ở đó vượt lên để gia nhập nhóm “các nước phát triển” mà mãi vẫn dừng lại ở “các nước đang phát triển”. Không đâu đất đai rộng lớn hơn châu Phi. Nhưng hầu hết các quốc gia ở đó vẫn đang ở mức “kém phát triển”. Nhật Bản, Phần Lan, Ireland… là những nước nghèo tài nguyên nhất, nhưng đã vươn lên thành những quốc gia giàu có hàng đầu. * * A- Quan ®iÓm cña NQ 41-NQ/TW 3. B¶o vÖ m«i tr­êng lµ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña mäi tæ chøc, mäi gia ®×nh vµ cña mçi ng­êi, lµ biÓu hiÖn cña nÕp sèng v¨n ho¸, ®¹o ®øc, lµ tiªu chÝ quan träng cña x· héi v¨n minh vµ lµ sù nèi tiÕp truyÒn thèng yªu thiªn nhiªn, sèng hµi hoµ víi tù nhiªn cña cha «ng ta. (ý nghÜ v¨n hãa, x· héi cña ct¸c BVMT) * Khoán ước, hương ước (Quỳnh Đôi – 1703): 13. Trong đầm, từ nay về sau ai đánh cá chỉ được dùng lưới thưa, cấm dùng lưới dày. Ai không tuân thủ thì làng xé lưới, đưa về đình đốt. 78. Các ngòi, lạch, cống là nơi để nước chảy… không được thả lờ đơm cá, ngăn dòng chảy. Ai làm trái phải phạt 1 lợn giá 1,5 quan. 110. Các đường thuộc xóm nào, xóm ấy phải đắp cho cao ráo, vững chắc. Xóm nào để lở thì làng phạt xóm ấy. Trẻ con phóng uế dọc đường, bắt được thì đánh 10 roi, trách cứ cả cha mẹ. * A- Quan ®iÓm cña NQ 41-NQ/TW… 4. B¶o vÖ m«i tr­êng ph¶i theo ph­¬ng ch©m lÊy phßng ngõa vµ h¹n chÕ t¸c ®éng xÊu ®èi víi m«i tr­êng lµ chÝnh kÕt hîp víi xö lý « nhiÔm, kh¾c phôc suy tho¸i, c¶i thiÖn m«i tr­êng vµ b¶o tån thiªn nhiªn; kÕt hîp gi÷a sù ®Çu t­ cña Nhµ n­íc víi ®Èy m¹nh huy ®éng nguån lùc trong x· héi vµ më réng hîp t¸c quèc tÕ; kÕt hîp gi÷a c«ng nghÖ hiÖn ®¹i víi c¸c ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng. (Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh) * A- Quan ®iÓm cña NQ 41-NQ/TW… 5. B¶o vÖ m«i tr­êng lµ nhiÖm vô võa phøc t¹p, võa cÊp b¸ch, cã tÝnh ®a ngµnh vµ liªn vïng rÊt cao, v× vËy cÇn cã sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o chÆt chÏ cña c¸c cÊp uû ®¶ng, sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n­íc, sù tham gia tÝch cùc cña MÆt trËn Tæ quèc vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n. (Ph­¬ng thøc triÓn khai ho¹t ®éng BVMT) * B- Môc tiªu 1. Ng¨n ngõa, h¹n chÕ møc ®é gia t¨ng « nhiÔm, suy tho¸i vµ sù cè m«i tr­êng do ho¹t ®éng cña con ng­êi vµ t¸c ®éng cña tù nhiªn g©y ra. Sö dông bÒn v÷ng tµi nguyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc. 2. Kh¾c phôc « nhiÔm m«i tr­êng, tr­íc hÕt ë nh÷ng n¬i ®· bÞ « nhiÔm nghiªm träng, phôc håi c¸c hÖ sinh th¸i ®· bÞ suy tho¸i, tõng b­íc n©ng cao chÊt l­îng m«i tr­êng. 3. X©y dùng n­íc ta trë thµnh mét n­íc cã m«i tr­êng tèt, cã sù hµi hoµ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ, thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr­êng; mäi ng­êi ®Òu cã ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng, sèng th©n thiÖn víi thiªn nhiªn. * C- NhiÖm vô 1. C¸c nhiÖm vô chung a) Phßng ngõa vµ h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng xÊu ®èi víi m«i tr­êng: Bảo đảm yêu cầu về môi trường ngay từ khâu xây dựng và phê duyệt ., không cho đưa vào xây dựng, vận hành Kiểm soát chặt chẽ việc gia tăng dân số cơ học Tăng cường kiểm soát ô nhiễm tại nguồn Chú trọng bảo vệ môi trường không khí Khuyến khích sử dụng tiết kiệm tài nguyên, năng lượng sạch, tái tạo, các sản phẩm và bao bì không hoặc ít gây hại đến môi trường; tái chế và sử dụng các sản phẩm tái chế. Từng bước áp dụng các biện pháp buộc cơ sở SX, nhập khẩu phải thu hồi và xử lý sản phẩm đã qua sử dụng do mình sản xuất, nhập khẩu. * b) Kh¾c phôc c¸c khu vùc m«i tr­êng ®· bÞ « nhiÔm, suy tho¸i: Ưu tiên phục hồi môi trường các khu vực đã bị ô nhiễm nghiêm trọng các hệ sinh thái đã bị suy thoái nặng. Giải quyết cơ bản tình trạng ô nhiễm nguồn nướcvà ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trong các khu dân cư do chất thải trong sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Từng bước khắc phục các khu vực bị nhiễm độc do hậu quả chất độc hóa học của Mỹ sử dụng trong chiến tranh c) §iÒu tra n¾m ch¾c c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ cã kÕ ho¹ch b¶o vÖ, khai th¸c hîp lý, b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc * d) Gi÷ g×n vÖ sinh, b¶o vÖ vµ t«n t¹o c¶nh quan m«i tr­êng H×nh thµnh cho ®­îc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh chung, xo¸ bá c¸c phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu, c¸c thãi quen, nÕp sèng kh«ng v¨n minh, kh«ng hîp vÖ sinh, c¸c hñ tôc trong mai t¸ng. X©y dùng c«ng së, xÝ nghiÖp, gia ®×nh, lµng b¶n, khu phè s¹ch, ®Ñp ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ vÖ sinh m«i tr­êng. §a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô cung cÊp n­íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr­êng cho nh©n d©n. Quan t©m b¶o vÖ, gi÷ g×n vµ t«n t¹o c¶nh quan m«i tr­êng. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nghiªm ngÆt ®Ó b¶o vÖ m«i tr­êng c¸c khu di tÝch lÞch sö, danh lam th¾ng c¶nh, nghØ d­ìng vµ du lÞch sinh th¸i. Thành phố Hà Nội đã có phương án di chuyển nghĩa trang Văn Điển vào năm 2010, có thể điểm di dời tới sẽ là Công viên Vĩnh Hằng tại huyện Kim Bôi, Hoà Bình. * ®) §¸p øng yªu cÇu vÒ m«i tr­êng trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ X©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ tiªu chuÈn m«i tr­êng phï hîp víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Ng¨n chÆn viÖc lîi dông rµo c¶n m«i tr­êng trong xuÊt khÈu hµng ho¸ lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh. H×nh thµnh c¸c c¬ chÕ c«ng nhËn, chøng nhËn phï hîp víi ®iÒu kiÖn trong n­íc vµ tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ m«i tr­êng. T¨ng c­êng n¨ng lùc kiÓm so¸t, ph¸t hiÖn, ng¨n chÆn vµ xö lý nghiªm mäi hµnh vi chuyÓn chÊt th¶i, c«ng nghÖ l¹c hËu, g©y « nhiÔm m«i tr­êng vµo n­íc ta. * 2- NhiÖm vô cô thÓ: a) §èi víi vïng ®« thÞ vµ vïng ven ®« thÞ: ChÊm døt n¹n ®æ r¸c vµ x¶ n­íc th¶i ch­a qua xö lý Kh¾c phôc t×nh tr¹ng mÊt vÖ sinh n¬i c«ng céng Sapa * - Trong quy ho¹ch bè trÝ diÖn tÝch ®Êt hîp lý cho c¸c nhu cÇu vÒ c¶nh quan m«i tr­êng Dự án xây dựng Khu đô thị mới * Hoá chất nông nghiệp và các làng nghề đang là nguy cơ gây ô nhiễm nông thôn b) §èi víi vïng n«ng th«n - H¹n chÕ sö dông ho¸ chÊt trongcanh tác nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản; thu gom và xử lý hợp vệ sinh đối với các loại bao bì chứa đựng hóa chất sau khi sử dụng; * - H×nh thµnh nÕp sèng hîp vÖ sinh g¾n víi viÖc kh«i phôc phong trµo x©y dùng “ba c«ng tr×nh vÖ sinh” cña tõng hé gia ®×nh * GP1. §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc vµ tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr­êng * Luật BVMT (2005) Điều 107. Giáo dục về môi trường và đào tạo nguồn nhân lực bảo vệ môi trường 1. Công dân Việt Nam được giáo dục toàn diện về môi trường nhằm nâng cao hiểu biết và ý thức bảo vệ môi trường. 2. Giáo dục về môi trường là một nội dung của chương trình chính khoá của các cấp học phổ thông. 3. Nhà nước ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực bảo vệ môi trường, khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân tham gia đào tạo nguồn nhân lực bảo vệ môi trường. 4. Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo, hướng dẫn xây dựng và thực hiện chương trình giáo dục về môi trường và đào tạo nguồn nhân lực bảo vệ môi trường. * Phô n÷ c¸c d©n téc ë B¾c K¹n §Dhãa tuyªn truyÒn phæ biÕn…biÖt lµ trong thanh niªn, thiÕu niªn ; ®­a néi dung gi¸o dôc m«i tr­êng vµo ch­¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa cña hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, t¨ng dÇn thêi l­îng vµ tiÕn tíi h×nh thµnh m«n häc chÝnh kho¸ ®èi víi c¸c cÊp häc phæ th«ng. T¹o thµnh d­ luËn XH lªn ¸n hµnh vi g©y mÊt vÖ sinh…XD Tiªu chÝ, chuÈn mùc vÒ BVMT ®Ó ®¸nh gi¸ thi ®ua…Khắc phôc vµ phát huy truyÒn thèng yªu thiªn nhiªn, sèng… Phô n÷ c¸c d©n téc * GP3. §Èy m¹nh x· héi ho¸ ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng X®Þnh râ tr¸ch nhiÖm T¹o c¬ së ph¸p lý… Chó träng xd&thhiÖn quy ­íc, h.­íc Phát triển c¸c phong trµo quÇn chóng tham gia Ph¸t hiÖn c¸c m« h×nh,®iÓn h×nh * Các loại xe chở đất đá, vật liệu xây dựng ở Đà Nẵng phải đóng phí khắc phục bụi UBND TP đã đồng ý cho thực hiện việc thu phí khắc phục bụi đối với các chủ xe chở đất đá và vật liệu xây dựng. GP4. ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ trong b¶o vÖ m«i tr­êng Thực hiÖn nguyªn t¾c ng­êi g©y thiÖt h¹i ®èi víi MT… Tõng b­íc thực hiÖn viÖc thu phÝ, ký quü BVMT, buéc båi th­êng thiÖt h¹i vÒ m«i tr­êng * GP7. Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ vÒ m«i tr­êng Tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng quèc tÕ vµ khu vùc vÒ m«i tr­êng; thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam tham gia, c¸c cam kÕt quèc tÕ, ch­¬ng tr×nh, dù ¸n song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng phï hîp víi lîi Ých quèc gia. Hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c n­íc l¸ng giÒng vµ c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng liªn quèc gia. N©ng cao vÞ thÕ cña n­íc ta trªn c¸c diÔn ®µn khu vùc vµ toµn cÇu vÒ m«i tr­êng. Tranh thñ tèi ®a nguån hç trî tµi chÝnh, kü thuËt tõ c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸ nh©n cho c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng. *