Phác họa chân dung nhà quản trị tâm đắc “Vua Thép” Andrew Carnegie

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM PHÁC HỌA CHÂN DUNG NHÀ QUẢN TRỊ TÂM ĐẮC “VUA THÉP” ANDREW CARNEGIE Tiểu luận Môn học Quản Trị Học Giảng viên Hướng dẫn: TS. Phan Thị Minh Châu Nhóm 3Thực hiện: (Lớp Đêm 1, CHKT K19) Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2010 “Nếu lấy đi hết công xưởng, thiết bị, thị trường, và toàn bộ tiền bạc của tôi, nhưng chỉ cần để lại nhân viên trong tổ chức của tôi, thì bốn năm sau, tôi sẽ lại trở thành vua sắt thép như trước” Andrew Carnegie (1835-1919) Danh sách Nhóm 3: 01. Nguyễn Thế Anh 02. Nguyễn Ngọc Bằng 03. Nguyễn Thị Mai Dung 04. Thiên Hương Daniel 05. Hoàng Xuân Anh Đào 06. Trần Đức Được 07. Tôn Linh Giang 08. Phạm Trung Hiếu 09. Nguyễn Công Hoan 10. Đinh Mạnh Hùng 11. Nguyễn Thị Diệu Huyền 12. Nguyễn Dũng Khiêm Mục Lục Giới Thiệu ................................................................................................................. 1 Phần 1. Tóm Lược Tiểu Sử ................................................................................ 2 1.1. Xuất thân nghèo nàn với tài năng kinh doanh bẩm sinh ................................. 2 1.2. Cơ duyên với ngành thép ................................................................................ 3 1.3. Sáp nhập và sự hình thành Công ty Sắt thép Hoa Kỳ ..................................... 6 1.4. Rút lui khỏi thương trường ............................................................................. 7 Phần 2. Chân Dung Nhà Quản Trị Kiệt Xuất .................................................. 9 2.1. Hiểu biết nhờ đọc sách .................................................................................. 10 2.2. Năng khiếu kinh doanh ................................................................................. 11 2.3. Trở thành “vua sắt thép” ............................................................................... 13 2.4. Nhà quản lý công nghiệp xuất sắc ................................................................. 14 2.5. Quan hệ xã hội phong phú ............................................................................. 16 Phần 3. Một Số Bài Học từ “Vua Thép” ......................................................... 16 3.1. Định hướng nghề nghiệp rõ ràng ................................................................... 17 3.2. Khích lệ nhân viên ........................................................................................ 17 3.3. Nghệ thuật dùng tên và “dẫn dụ” người khác ............................................... 18 3.4. Sống có trách nhiệm với xã hội .................................................................... 20 3.5. Làm giàu tri thức bằng sách ........................................................................... 21 3.6. Thiết lập quan hệ rộng rãi .............................................................................. 22 Kết Luận ................................................................................................................. 23 Tài Liệu Tham Khảo ............................................................................................ 25 “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 1 Giới Thiệu Nền công nghiệp nước Mỹ trong nửa đầu thế kỷ 19 đã có những bước tiến vượt bậc. Dầu lửa, sắt thép và sản xuất xe hơi đã đuổi kịp và vượt lên trên các đối thủ ở lục địa già châu Âu. Cùng với John David Rockerfeller-vua dầu lửa và Henry Ford-vua xe hơi, thì Andrew Carnegie cũng được tôn vinh là vua sắt thép của nước Mỹ. Từ hai bàn tay trắng, Andrew Carnegie đã có một sự nghiệp kinh doanh vô cùng đáng nể. Cách đây gần một trăm năm, ông đã là tỷ phú đô la với tổng tài sản kếch xù. Thông qua hệ thống sản xuất và phân phối sắt thép khổng lồ của mình, Andrew Carnegie đã có những ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế lúc đó. Ông không chỉ được biết đến với hình ảnh một nhà tỷ phú giàu lòng bác ái, đóng góp phần lớn tài sản của mình cho sự nghiệp phát triển của cộng đồng, của quê hương và nhân loại mà người đời đặc biệt nhớ tới ông bởi ông chính là người đã “tạo ra” số triệu phú nhiều hơn bất kì một người nào khác. Là một nhà tư bản, ông không chỉ biết “đầu tắt mặt tối” với công việc, càng không phải là người chỉ biết tư lợi cho bản thân. Ông không bao giờ coi tiền bạc quí như sinh mệnh của mình mà muốn các cộng sự của mình cùng được hưởng phú quí. Ông nói rằng những người cộng tác với ông biết nhiều hơn ông, và chính những người đó kiếm tiền cho ông. Được xem là nhà quản trị tài năng, Carnegie chẳng những có thể phát hiện nhân tài và biết sử dụng họ, mà ông còn tìm đủ mọi cách để giữ chân nhân tài đó. Bằng những thủ thuật riêng, ông đã qui tụ được cho mình các kỹ sư tài giỏi nhất. Họ có thể hoàn thành tốt những công trình mà mọi người cho rằng không thể thực hiện. Carnegie luôn biết cách làm cho nhân viên vui vẻ và tình nguyện tiếp tục công việc của mình, ông không bao giờ cưỡng bách nhân viên phải hoàn thành nhiệm vụ một cách qui tắc cứng nhắc. Có thể nói, đó chính là nghệ thuật lãnh đạo của một nhà quản lí kiệt xuất. Andrew Carnegie đã rút khỏi giới kinh doanh ở tuổi 80 năm 1913, và qua đời một vài năm sau đó (năm 1919). Bia mộ ông được người đời sau khắc dòng chữ: “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 2 “Nơi đây yên nghỉ một con người bình thường, biết tập hợp những người có tài năng vượt qua bản thân thành một tổ chức cấp dưới lớn mạnh” Phần 1. Tóm Lược Tiểu Sử 1.1. Xuất thân nghèo nàn với tài năng kinh doanh bẩm sinh Andrew Carnegie sinh năm 1835 tại Dunfermline, thuộc vùng Scotland nước Anh. Khi ông ra đời, không có bác sĩ, cũng chẳng có bà đỡ vì gia đình quá nghèo. Năm 1845, ông theo gia đình di cư sang Pittsburgh - Mỹ. Mặc dù được mệnh danh là “Vua sắt thép”, có ảnh hưởng to lớn trong ngành công nghiệp nước Mỹ sau này, nhưng cả cuộc đời của Carnegie hầu như chưa bao giờ được đào tạo một cách chính quy tại trường học. Từ năm 12 tuổi, ông đã phải tự mình bươn chải với cuộc sống để tìm kế sinh nhai, phụ giúp gia đình. Nhìn người mẹ đầu tắt mặt tối với công việc, ông thề sẽ không lấy vợ khi mẹ còn sống. Và quả thật, 30 năm sau ngày mẹ mất, ở tuổi 52, Carnegie mới lập gia đình. Đứa con duy nhất của Carnegie ra đời khi ông đã 62 tuổi. Hình 1.1-1: Nơi sinh của Andrew Carnegie tại Dunfermline, Scotland. Nguồn: www.wikipedia.org “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 3 Carnegie bắt đầu kiếm tiền bằng công việc làm sổ sách trong một xưởng dệt nhỏ. Mặc dù người chủ rất hài lòng với những sổ sách do Carnegie phụ trách, nhưng bản thân ông lại cảm thấy không bằng lòng với cách ghi chép đơn giản thường làm. Vì vậy, ông tranh thủ buổi tối đi học thêm lớp kế toán kép – là cách ghi chép sổ sách có con số cụ thể, nhìn vào là có thể biết ngay tình hình kinh doanh lời hay lỗ của một xí nghiệp. Sau một thời gian, Carnegie chuyển sang làm việc cho cơ quan điện tín tại một địa phương. Carnegie rất ham đọc sách, nhưng không có tiền mua nên ông thường tìm đến thư viện riêng của Thượng tá James Anderson đọc sách miễn phí. Ngoài sách về văn nghệ, ông còn đọc rất nhiều sách về các nhân vật lịch sử. Không những thế, ông còn lén mượn những quyển sách nói về kỹ thuật sản xuất, đặc biệt là sách viết về than đá và thép. Chính những quyển sách này đã ảnh hưởng rất lớn đến định hướng nghề nghiệp và phát triển sự nghiệp của ông sau này. Năm 1856, Công ty Vận chuyển Nhanh Adam có một cổ đông muốn bán cổ phần. Lúc này Carnegie đang làm điện tín viên, kiêm thư ký cho Cục Quản lý phía Tây của Công ty Đường sắt Pennsylvania. Vì người cha mới qua đời, chi phí cho thuốc men và tang lễ không ít nên Carnegie chỉ còn được 50 USD, nhưng nhận thấy việc chuyển nhận nhanh bằng đường sắt đang ngày càng phát triển, chắc chắn giá của công ty này sẽ tăng trong tương lai nên Carnegie quyết định mượn 500 USD, mua lại cổ phiếu của người cổ đông kia. Không lâu sau đó, giá trị số cổ phiếu từ 500 USD đã tăng lên mấy nghìn USD. Chuyện này chứng minh sự tính toán nhạy bén và chính xác của Carnegie, nhờ vậy mà rất nhanh sau đó, tổng tài sản trong tay Carnegie lên đến 50 triệu USD. 1.2. Cơ duyên với ngành thép Năm 1862, cuộc chiến Nam - Bắc Mỹ vào giai đoạn quyết liệt, những cây cầu đường sắt làm bằng gỗ liên tục bị quân đội đốt cháy. Carnegie quyết định liên kết với một số người thành lập một công ty xây dựng cầu cho đường sắt. Rất nhiều đơn đặt hàng liên tiếp nhau ngay sau đó đã giúp ông thu được một số tiền lãi lớn. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 4 Nhận rõ tại thị trường châu Mỹ nói chung cần rất nhiều sắt thép để làm cầu, chế tạo đầu máy xe lửa và đường ray, nếu kinh doanh sắt thép sẽ rất lời nên Carnegie quyết định xin nghỉ việc tại Công ty đường sắt Pennsylvania. Đường sắt là ngành hái ra tiền, và là nơi cần đến sắt thép nhiều nhất. Nhưng phải làm như thế nào mới có thể khai thác cơ hội từ hệ thống đường sắt và cầu sắt đang được xây dựng ngang dọc trên nước Mỹ? Để có câu trả lời, Carnegie lên đường sang châu Âu, đi rất nhiều nơi để học hỏi và quan sát. Khi đến London, Carnegie đã mua lại bằng sáng chế luyện sắt thép của hai anh em Darbay và mua luôn bằng sáng chế về rửa than cốc. Năm 1868, sau khi trở về nước, Carnegie nhanh chóng thâm nhập vào ngành sắt thép bằng việc xây dựng một xưởng sắt thép liên hợp, đồng thời xây dựng một lò nung cao 22,5 m và đặt tên là “Lucy”. Đây được xem là lò nung cao nhất thế giới lúc bấy giờ. Hình 1.2-1: Công ty Thép Carnegie, lò nung “Lucy”, Pittsburgh, PA. Khoảng 1900-1915. Nguồn: www.census.gov Năm 1873, nước Mỹ rơi vào tình trạng khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Cổ phiếu tụt giá thê thảm, rất nhiều người đầu tư phải buông xuôi, còn Carnegie do đã bán hết cổ phiếu trước đó nên đã tránh được sự thiệt hại nặng nề. Bên cạnh đó, đúng như dự đoán của ông, công ty đường sắt bắt đầu sử dụng những đường ray bằng thép mới để thay thế những đường ray bằng sắt cũ trước kia, các ngành công nghiệp khác cũng cần “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 5 đến sắt thép nhiều hơn. Chẳng bao lâu sau, công ty của Carnegie đã gần như lũng đoạn thị trường sắt thép toàn nước Mỹ, riêng ông trở thành một trong những người giàu có nhất nước Mỹ. Việc xây dựng lò nung Lucy vào cuối thập niên 60 của thế kỷ 19 tốn quá nhiều tiền, vượt hơn dự toán gấp hai lần nên nhiều nhà đầu tư cảm thấy lo lắng, sợ thâm thủng tới tiền vốn. Tuy nhiên, do nắm vững vấn đề hoạch toán giá thành nên Carnegie vẫn tự tin xúc tiến công việc. Ông cho mời các chuyên gia hóa học giám sát và kiểm nghiệm công trình một cách thường xuyên. Bên cạnh đó, ông cũng mạnh dạn thay đổi những phương thức quản lý thiếu khoa học, thậm chí có phần hỗn loạn trước kia, đề cao trách nhiệm từng khâu, chú trọng hiệu suất, làm lợi nhuận tăng gấp hai, ba lần. Carnegie thuê một chuyên gia điều hành lò nung là Alexander Holly và sử dụng các phát minh của chuyên gia này. Ông kiên quyết loại bỏ các thiết bị cũ trước khi chúng lỗi thời để sử dụng những thiết bị mới, tiến bộ hơn. Ông cũng dùng sơ đồ để thể hiện rõ giá thành và sản lượng, liên tục cải tiến cách quản lý, nâng cao hiệu suất. Nhờ biết căn cứ vào giá thành mà Carnegie đã tiến thêm một bước trong cải cách quản lý sản xuất. Thời đó, các công ty cùng ngành thường phân tán các công đoạn như nấu luyện thép, cán thép, cắt thép, đúc thép… thành những ngành nhỏ, rất khó quản lý. Nhìn rõ những bất lợi đó, Carnegie đã thống nhất tất cả các khâu đó lại bằng một quy trình, mà theo những nhà kinh doanh cùng ngành với ông nói là: “Nguyên liệu được liên tục đưa vào công xưởng do Carnegie thiết kế một cách tỉ mỉ, rồi từ đầu bên kia công xưởng lại cho ra một số lượng lớn thành phẩm. Trình độ chính xác của quá trình này thật chẳng khác nào một điệu múa Ballet”. Cách làm này của Carnegie được xem là tiến bộ nhất vào cuối thế kỷ 19. Để tiến thêm một bước trong hạ thấp giá thành, Carnegie đã mua lại những hầm mỏ và quặng sắt nhằm đảm bảo sự cung ứng nguyên liệu được ổn dịnh. Ông áp dụng nhiều cách nấu thép hiệu quả, liên tục cho ra nhiều sản phẩm mới, mở rộng nhiều kênh tiêu thụ để đáp ứng nhu cầu sắt thép cho những tòa nhà cao chọc trời và những cây cầu sắt đang đua nhau mọc lên trên nước Mỹ. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 6 Sự cải cách kỹ thuật, sự cách tân về mặt thiết bị cũng như sự cải tiến về mặt quản lý được thực hiện một cách thống nhất, hài hòa đã đem lại cho Carnegie hiệu quả sản xuất rất cao. Địa vị của Carnegie trên thị trường sắt thép ngày càng được củng cố một cách vững chắc. Ông tự tin nói với các nhà kinh doanh cùng ngành: “Tôi có thể làm cho giá bán thép của tôi thấp hơn bất kỳ một công ty nào của các anh, và dùng giá bán thấp để đoạt lấy thị trường của các anh. Khi nào tôi thấy cần thị trường, thị trường đó sẽ là của tôi”. Giá thành càng thấp thì lợi nhuận sẽ càng cao. Đó là quy luật vĩnh hằng trong kinh tế học. Nhờ nắm rất vững quy luật này, Carnegie đã dễ dàng vượt mặt các công ty kinh doanh cùng ngành với mình. 1.3. Sự sáp nhập và hình thành Công ty Sắt thép Hoa Kỳ Cùng với việc thăng tiến trong sự nghiệp của mình, Carnegie cũng liên tục thôn tính các công ty khác: Công ty xe hơi Hoàng cung Pullman, Công ty sắt thép Homestead, Công ty sắt thép Dicksen… Nhưng có một điều ông không ngờ là John Pierpont Morgan – ông trùm tài chính của Mỹ lại muốn thôn tính công ty của mình. Năm 1898, cuộc chiến giữa Mỹ và Tây Ban Nha bùng nổ khiến nhu cầu sắt thép ở Pittsburgh tăng vọt. Morgan ý thức được tương lai của ngành sắt thép sẽ rất phát triển nên ông quyết không bỏ lỡ cơ hội này. Trước đó, Morgan đã đưa viên chức cao cấp của mình thâm nhập vào hai công ty sắt thép ở Illinois và Minnesota, dùng điều kiện tài chính của họ để nắm giữ hai công ty này. So với công ty sắt thép của Carnegie thì hai công ty này chỉ là những xí nghiệp nhỏ, hơn nữa, nhu cầu sắt thép cho cuộc chiến lại tăng cao khiến Morgan quyết định tấn công vào công ty của Carnegie. Và từ đây, cuộc chiến gay cấn giữa hai vị thống soái của lĩnh vực tài chính và sắt thép chính thức được khai mào. Lợi dụng một số lợi thế về mối quan hệ rộng rãi của mình, bước đầu Morgan tiến hành sáp nhập hàng loạt các công ty sắt thép nhỏ và vừa ở vùng Trung và Tây nước Mỹ, thành lập Công ty Sắt thép Liên bang, đồng thời, ông kéo luôn công ty ống sắt quốc gia và công ty thép nhập vào hệ thống của mình. Tham vọng mà Morgan nhắm đến là ngôi vị chúa tể ngành sắt thép Mỹ. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 7 Dưới sự điều hành của Morgan, tất cả những xí nghiệp có quan hệ với Công ty sắt thép Liên bang cũng như toàn bộ các công ty trong hệ thống của ông đều chấm dứt việc đặt hàng ở công ty của Carnegie. Đứng trước sự tấn công của Morgan, Carnegie hoàn toàn không tỏ ra sợ hãi mà luôn tự tin ở thực lực của mình. Bởi nếu cuộc chiến tranh tiếp tục kéo dài thì người bị tổn thất không phải là ông, mà sẽ là những xí nghiệp và các công ty không muốn mua sắt thép của ông. Phát hiện sự tấn công của mình là vô hiệu, Morgan quyết định thực hiện chiến lược thứ hai. Morgan đề xuất thống nhất ngành sắt thép nước Mỹ với lý do rất vững vàng: lo ngại ngành sắt thép của Đức sẽ cạnh tranh với ngành sắt thép của Mỹ. Morgan nói: “Công ty sắt thép Carnegie giữ vai trò chủ chốt trong ngành sắt thép nên việc sáp nhập là điều tuyệt đối cần thiết”. Morgan còn uy hiếp: “Nếu Carnegie từ chối, tôi sẽ cùng công ty sắt thép khác hợp nhất”. Công ty sắt thép mà Morgan đề cập tới là công ty lớn thứ hai sau công ty của Carnegie. Nếu công ty này chịu liên hợp với Morgan thì sẽ bất lợi cho Carnegie. Sau khi cân nhắc lợi hại, ông đồng ý sáp nhập với một điều kiện: ông chỉ lấy phần nợ của công ty mới sau khi sáp nhập chứ không lấy cổ phiếu của Công ty Sắt thép Liên Bang, được đảm bảo bằng vàng, và chuyển đổi với tỷ giá 1:1,5. Morgan đã đồng ý điều kiện của Carnegie . Hiệp nghị đàm phán thành công, ngành sắt thép của Carnegie thuộc về Morgan. Riêng Carnegie nhận được khoản nợ từ công ty mới trả cho ông là 4 tỷ USD, hơn cả dự chi quốc phòng của nước Mỹ hàng năm. Tài sản của ông từ 2 tỷ USD trong khoảnh khắc đã vọt lên 6 tỷ USD. Năm 1901, sau khi sáp nhập Công ty sắt thép Carnegie vào Công ty sắt thép Liên Bang của Tập đoàn tài chính Morgan, John Pierpont Morgan đã tổ chức thống nhất thành Tập đoàn Sắt thép Hoa Kỳ, hình thành một hệ thống sắt thép lớn nhất thế giới. 1.4. Rút lui khỏi thương trường Là một nhà doanh nhân lớn, Carnegie chẳng những thấy nhân tài là quan trọng mà ông còn cho rằng, tri thức cũng là điều quan trọng phải được quan tâm. Cả cuộc đời ông “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 8 chưa khi nào được sự giáo dục chính quy của nhà trường, tri thức ông có được chủ yếu là từ thư viện cá nhân của Thượng tá James Anderson. Chính vì vậy, ông đã rất chú trọng phát triển hệ thống thư viện cộng đồng ở quê hương mình. Năm 1874, Carnegie trở về quê hương Dunfermline, đứng ra quyên góp được 8.000 bảng Anh và xây dựng một thư viện rất lớn. Trước khi thành lập “Quỹ Liên hợp Vương quốc Carnegie”, ông đã quyên góp và xây dựng được 260 thư viện tại Anh và Ái Nhĩ Lan. Đồng thời, ông cũng quyên góp được số tiền lớn tương tự ở các nước khác như Mỹ, Canada, Australia… Năm 1913, ở tuổi 80, Carnegie rút lui khỏi giới kinh doanh. Ông tiếp tục công việc xây dựng thư viện tại Anh. Carnegie thành lập “Quỹ Liên hợp Vương quốc Carnegie”. Với số tiền 200 triệu bảng Anh, quỹ này chỉ được sử dụng vào sự nghiệp phúc lợi của nhân dân Anh và Ái Nhĩ Lan. Tổng cộng Carnegie đã chi 50 triệu USD để xây dựng 2.811 thư viện. Tuổi già của Carnegie chủ yếu dồn sức vào việc viết sách, sáng tạo học thuyết. Cả cuộc đời của Carnegie chỉ đi học có 4 năm, nhưng ông đã viết được 8 cuốn sách về các thể loại du ký, truyện ký, tùy bút kinh tế… Ai cũng nghĩ rằng công việc bận rộn đã chiếm hết thời gian của ông, nhưng trên thực tế, ông chưa bao giờ phải miệt mài làm việc kiểu không biết đến thời gian, trái lại, ông dành đến một nửa thời gian cho thú tiêu khiển của mình. Ông cho rằng “Ôm của cải mà chết là một sự sỉ nhục”. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 9 Phần 2. Chân Dung Nhà Quản Trị Kiệt Xuất Carnegie khởi nghiệp từ một người làm thuê, với thù lao chỉ là 2 xu cho 1 giờ làm việc. Với lòng ham hiểu biết, sự nhạy bén với thời cuộc và tài dùng người khôn khéo, ông đã thu được những thành công đáng nể trong sự nghiệp gần sáu chục năm hoạt động trên thương trường. Những kinh nghiệm của ông đã trở thành bài học kinh điển cho các nhà lãnh đạo trên toàn thế giới. Từ một xưởng sắt thép được lập năm 1868, khoảng hơn 20 năm sau, Andrew Carnegie đã là ông vua của ngành sản xuất sắt thép nước Mỹ. Tập đoàn Sắt thép Hoa Kỳ lớn nhất thế giới hiện nay có tiền thân từ công ty thép của Carnegie sau khi được sáp nhập với công ty thép của Morgan. Tại thời điểm sáp nhập, trị giá công ty thép của Andrew Carnegie được tính tới 4 tỉ USD, một con số rất lớn tại thời điểm đầu thế kỷ 20. Trước đó, Andrew Carnegie đã được mệnh danh là ông vua sắt thép của nước Mỹ sau khi ông đã gom mua thành công một loạt các công ty thép khác về cho mình như Công ty Homestead, Công ty Dicksen. Hình 2.0-1: Toàn cảnh lâu đài Skibo nơi Carmegie nghỉ hưu. Nguồn: www.wikipedia.org “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 10 Sau khi bán nhà máy sắt thép lớn nhất nước Mỹ, ông trở thành người giàu có nhất thế giới. Ông về nghỉ hưu trong lâu đài Skibo yêu thích ở Scotland và qua đời tại Lenox, Massachusetts vào năm 1919. Ông là người theo Đảng Cộng hòa và là người phản đối chế độ nô lệ. Ngoài khả năng làm việc chăm chỉ, xuất sắc và cách đối xử tốt với mọi người, Carnegie còn rất tài giỏi trong việc xác định nghề nghiệp. 2.1. Hiểu biết nhờ đọc sách Như rất nhiều các tỉ phú và triệu phú khác nổi lên từ quá trình công nghiệp hóa trong thế kỷ 19, Andrew Carnegie lớn lên trong một hoàn cảnh rất khó khăn. Ông không được đến trường như những đứa trẻ khác mà phải làm việc ngay từ nhỏ. Carnegie đã phải làm rất nhiều việc vượt qua cả sức của một chú bé mới hơn 10 tuổi. Tuy vậy, Andrew là một cậu bé rất sáng dạ và đặc biệt ham học, cậu có một niếm say mê đọc sách hiếm có. Andrew dành mọi thời gian rỗi để tự học, để học hỏi những người lớn tuổi hơn, hiểu biết nhiều hơn. Ở chỗ làm người ta vẫn thấy Andrew thường mang theo sách để đọc vào bất cứ thời gian rỗi nào. Bao nhiêu sách Andrew đọc cũng hết. Không thể có tiền mua sách, Andrew lân la làm quen với tất cả những người có sách để mượn, xin sách. Ngay từ lúc bấy giờ, nếu đến nhà Andrew, chắc ai cũng phải ngạc nhiên về cái thư viện sách khá phong phú của một chú thợ nghèo. Là những người thợ dệt vải lanh, gia đình ông không khá giả, nhưng tình yêu và lòng đam mê kiến thức sách vở của cha đã để lại một ấn tượng không phai trong lòng chú bé Andrew Carnegie. Khi đã thành đạt, Andrew Carnegie từng nói với nhiều người, những tri thức và hiểu biết của ông đều do tự học và tự đọc qua sách mà có cả. Có lẽ chính vì vậy mà Andrew Carnegie là người yêu sách vô cùng. Lúc bé, ông rất trân trọng cái thư viện gia đình nhỏ của mình và ao ước có một thư viện lớn hơn. Chính vì vậy mà khi đã thành danh, trở thành một doanh nhân nổi tiếng, cực kỳ giàu có, Andrew Carnegie đã hiến rất nhiều tiền để xây dựng thư viện ở khắp nơi. Có lẽ không có ai có công quyên góp và hiến tặng nhiều thư viện như Andrew Carnegie. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 11 Việc trao tặng các thư viện của Carnegie là một trong những việc làm lớn lao trong lịch sử. Việc làm của ông cho thấy việc tích lũy của cải của một cá nhân nếu có những động cơ cao cả, thì đó là một trong những cách để làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Thư viện đầu tiên, đương nhiên ông xây dựng tại quê nhà Dunfermline xứ Scotland với giá trị 8.000 USD. Sau đó thì liên tục năm nào ông cũng hiến tặng hay chủ động quyên góp xây dựng thư viện ở khắp nơi trên đất Mỹ, Anh, Island, rồi cả ở Canada, Australia... Tổng cộng trong suốt cả đời mình Andrew Carnegie đã hiến tặng hoặc góp tiền để xây dựng toàn bộ hoặc một phần cho hơn 2.000 thư viện lớn bé khác nhau. Hình 2.1-1: Thư viện Trung tâm, Dunfermline – Thư viện Carnegie đầu tiên. Nguồn: Wikimedia Commons. Di chúc của ông để lại với hơn 100 triệu đô la dành cho việc xây dựng các thư viện công cộng trên khắp nước Mỹ và Anh; ông còn dành tặng rất nhiều quà cho các trường đại học. Ông cũng có nhiều đóng góp để thúc đẩy hoà bình và nghiên cứu các nguyên nhân dẫn tới chiến tranh. 2.2. Năng khiếu kinh doanh Sáng dạ và cần cù tự học, Andrew Carnegie được ông chủ xưởng dệt cho thôi làm thợ mà chuyển sang làm sổ sách cho công ty. Và chàng trai trẻ, cần cù Andrew đã làm hơn “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 12 tất cả những gì mà ông chủ mong đợi ở cậu. Nhờ đọc sách và tự học Andrew Carnegie đã biết làm kế toán kép và phân tích tình hình tài chính và kinh doanh thông qua những con số kế toán. Andrew Carnegie đã có những kiến thức phân tích kinh doanh thực tiễn từ đó. Cũng nhờ đọc sách và quen biết một số người trong ngành đường sắt mà Andrew Carnegie dự đoán rằng ngành đường sắt sẽ rất phát triển và bùng nổ trong tương lai. Nhưng tất cả những dự đoán đó chẳng đem lại lợi lộc gì cho chàng kế toán nghèo của một công ty dệt nếu không có một cơ hội bất ngờ. Số là tình cờ thông qua một người quen, Andrew Carnegie biết được một nhân viên đường sắt đang muốn bán hết cổ phần công ty đường sắt mà anh ta đang có với giá 500 USD. Đó là một con số không phải là nhỏ với Andrew Carnegie lúc đó. Nhưng như có linh tính, Andrew Carnegie quyết tâm vay mượn tiền để mua bằng được số cổ phiếu này. Từ đó trở đi người ta thấy Andrew Carnegie luôn luôn tính toán theo dõi giá trị tăng giảm của các cổ phiếu. Andrew Carnegie đã không lầm với những dự đoán về sự phát triển của ngành đường sắt. Chỉ ít lâu sau ông đã bán lại với giá hàng chục nghìn USD. Sự nghiệp kinh doanh của Andrew Carnegie bắt đầu từ đó. Bên cạnh ngành đường sắt, công nghiệp khai thác dầu mỏ cũng phát triển nhanh chóng. Andrew Carnegie nhận ra điều đó và không bỏ qua bất kỳ cơ hội nào. Ông tự mình lang thang đến những vùng đang khai thác dầu để quan sát những chỗ được chọn để khoan tìm dầu. Rồi đến một ngày Andrew Carnegie bất ngờ trả giá tới 40.000 USD để mua lại một khu đất của một gia đình nông dân. Carnegie đã dám tính toán khá liều lĩnh rằng đến một lúc nào đó công ty khai thác dầu sẽ nhòm ngó miếng đất trên. Không biết Andrew Carnegie có gặp may không nhưng quả thật đúng vậy, chỉ một năm sau khu đất trên được trả giá tới 1 triệu USD nhưng ông không bán. Chỉ ba năm sau thì giá đã tăng lên tới 5 triệu USD. Năng khiếu kinh doanh và sự nhạy bén thần kỳ với cơ hội kinh doanh đã sớm đưa Andrew Carnegie trở thành triệu phú. Ông đầu tư vào ngành đường sắt và lập tức được lợi nhuận lớn. Từ 2 triệu vốn đầu tư, chỉ hơn một năm sau Andrew Carnegie đã có tới cả hàng chục triệu USD. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 13 2.3. Trở thành “vua sắt thép” Là nhà đầu tư cho ngành đường sắt, Andrew Carnegie đã sớm nhận thấy nhu cầu tiêu thụ sắt thép để đóng tàu và làm đường ray rất lớn. Hơn nữa những chiếc cầu bằng gỗ trước kia không còn chịu đựng được sức tải của đoàn tàu hỏa, dù chỉ có 2 - 3 toa xe. Nhu cầu xây cầu sắt thay thế các cầu gỗ đột nhiên bùng nổ khắp mọi nơi. Ở đâu có đường sắt hoặc mong muốn đường sắt chạy qua ở đó phải có được những chiếc cầu sắt. Sự nhanh nhạy kinh doanh bẩm sinh đã khiến Andrew Carnegie quyết định chuyển sang đầu tư cho ngành sản xuất sắt thép. Năm 1862, ông thôi hẳn công việc ở hãng xe lửa Pennsyvania đề lập một công ty sản xuất sắt thép. Với tinh thần ham học hỏi, Andrew Carnegie đã cất công sang tận châu Âu để nghiên cứu công nghệ sản xuất thép. Tất cả những ưu điểm và nhược điểm của ngành thép được ông thu thập và nghiên cứu tỉ mỉ. Nhiều công nghệ và bằng sáng chế mới nhất về sản xuất sắt thép đã được Andrew Carnegie mua lại và mang về Mỹ. Trên cơ sở những kiến thức và kinh nghiệm đúc kết được, Andrew Carnegie quyết định đầu tư lớn và đầu tư thật bài bản cho lĩnh vực sắt thép. Năm 1868, xí nghiệp sản xuất thép của Andrew Carnegie ra đời. Ngay từ đầu Carnegie đã muốn có ngay các sản phẩm thép cao cấp để cung cấp cho ngành xây dựng cầu đường và ngành đường sắt. Tại thời điểm này, nhờ kinh doanh thành đạt nên Andrew Carnegie đã có vốn lớn để đầu tư. Lò nấu thép của ông được xây cao trên 20 mét và được coi là cao nhất lúc bấy giờ. Chất lượng thép của Andrew Carnegie được coi là loại tốt nhất lúc ấy. Để làm đường ray xe lửa người ta toàn mua sắt của Andrew Carnegie vì tạp chất ít, chất lượng cao nên tuổi thọ đường ray tăng đáng kể. Andrew Carnegie sản xuất thép không kịp bán. Xưởng thép của ông được mở rộng liên tục. Từ lúc này Andrew Carnegie dành mọi nguồn vốn và tâm trí để sản xuất thép chất lượng cao. Các hoạt động kinh doanh khác không còn được ông quan tâm nữa. Trong đầu Andrew Carnegie chỉ luôn có thép và thép mà thôi. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 14 Là con người nhạy cảm trong kinh doanh nhưng cũng rất thông minh trong kỹ thuật, Andrew Carnegie luôn để ý tìm cách tăng chất lượng sản phẩm. Không trực tiếp nghiên cứu và phát triển công nghệ thép nhưng Andrew Carnegie lại hết sức quan tâm và theo dõi các phát minh mới và phát triển của công nghệ sản xuất hiện đại. Khi loại lò nung thép mới vừa mới ra đời thì ông gần như là người đầu tiên cho áp dụng ngay. Quá trình công nghiệp hoá phát triển càng nhanh thì nhu cầu sắt thép càng lớn. Và công ty sắt thép của Andrew Carnegie lại càng kinh doanh thuận lợi. Andrew Carnegie liên tục mở rộng và mở mới các xưởng sản xuất thép của mình. Nhiều cơ sở và công ty thép nhỏ đã bị Andrew Carnegie mua lại để mở rộng và hiện đại hoá công nghệ sản xuất. Andrew Carnegie đã giàu lại càng giàu hơn. Sắt thép được cần ở mọi ngành nên Andrew Carnegie gần như không hề bị ảnh hưởng chút nào khi có một ngành công nghiệp nào đó bị trì trệ, ông đã thực sự trở thành “vua sắt thép”. 2.4. Nhà quản lý công nghiệp xuất sắc Thành công trong kinh doanh đã đưa Andrew Carnegie trở thành một con người rất nhiều ảnh hưởng và thế lực. Không chỉ là người cực kỳ nhạy cảm với cơ hội kinh doanh mới, ông còn được thừa nhận là một nhà quản lý công nghiệp xuất sắc. Trong ngành luyện kim, kế toán quản trị cũng được áp dụng từ rất sớm. Andrew Carnegie đã áp dụng kế toán quản trị để quản lý doanh nghiệp của mình từ năm 1872. Dựa trên ý tưởng sử dụng chi phí như nhau thì phải tạo ra được lợi nhuận bằng nhau, ông ta đã chia doanh nghiệp của mình ra thành nhiều bộ phận để theo dõi và hạch toán. Carnegie sử dụng báo cáo hàng tháng về chi phí vật tư và nhân công sử dụng ở từng bộ phận để kiểm soát và đánh giá hoạt động của chúng. Việc kiểm soát chất lượng và cơ cấu vật liệu cũng được thực hiện trong quá trình sản xuất. Để chiếm lĩnh được thị trường thì không phải chỉ có mỗi chất lượng sản phẩm có thể quyết định được. Năng suất lao động rất cao tại công ty thép của ông cũng là một trong những yếu tố dẫn đến thành công của thép Andrew Carnegie. Một tấn thép cùng chất lượng do Andrew Carnegie sản xuất có giá thành chỉ bằng nửa giá của các công ty “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 15 khác. Chính vì thế sự lấn lướt và bành trướng của thép Andrew Carnegie trên thị trường là điều hoàn toàn dễ hiểu. Với công suất khổng lồ, Andrew Carnegie chủ động mua trước cả những mỏ quặng sắt lớn để bảo đảm ổn định nguồn nguyên liệu đầu vào. Hình 2.4-1: Tượng đài Andrew Carnegie tại quê nhà Dunfermline. Nguồn: Wikimedia Commons. Thành công của Andrew Carnegie trong ngành công nghiệp thép đã không tách rời với khả năng dùng người rất tinh tế của ông. Andrew Carnegie được tâm phục khẩu phục cả về khả năng kinh doanh lẫn các vấn đề liên quan đến kỹ thuật công nghệ. Chính vì vậy ông đã thu hút được rất nhiều người tài về làm cho mình, đó là các nhà quản lý điều hành, các kỹ sư và công nhân lành nghề. Có thể nói đội quân của Andrew Carnegie rất tinh nhuệ và chuyên nghiệp. Carnegie nhanh nhạy với các cơ hội kinh doanh bao nhiêu thì ông cũng tinh đời trong nhìn nhận con người bấy nhiêu. Không ít người tài được Andrew Carnegie phát hiện một cách tình cờ và trọng dụng. Rất nhiều người có năng lực được bổ nhiệm vượt cấp. Tổng giám đốc điều hành Chales Michael Schwab của Andrew Carnegie là một ví dụ. Được nhận về công ty khi đang là một nhân viên bán hàng tạp hoá, Schwab đã thể hiện năng lực của mình và nhanh chóng trở thành tổ trưởng, quản đốc phân xưởng, rồi giám đốc một xưởng sản xuất. Sau đó, Schwab được Andrew Carnegie bổ nhiệm làm tổng “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 16 giám đốc khi mới 39 tuổi. Là một nhà quản trị giỏi nên chỉ 2 năm sau đó, anh đã đem lại cho công ty 3,5 triệu USD lãi ròng, tới năm thứ ba thì con số này là hơn 5 triệu USD. Carnegie đã vô cùng sáng suốt khi đầu tư bồi dưỡng một nhân tài như Chales Michael Schwab, tập đoàn thép của ông được điều hành rất tốt và hiệu quả một phần khá lớn nhờ con người này. 2.5. Quan hệ xã hội phong phú Bạn bè của Carnegie gồm rất nhiều người giàu có và nổi tiếng, như Thẩm phán Thomas Mellon, Matthew Arnold, James Blaine, Thủ tướng Anh William Gladstone, các Tổng thống Harrison, Mark Twain và Herbert Spencer… Với mỗi người bạn này Andrew đều có quan hệ thân mật, hòa đồng, bất kể địa vị xã hội của họ như thế nào. Khi gặp gỡ Carnergie họ cũng không chỉ để bàn bạc những chuyện chính sự, không phải để nói với nhau chỉ những hoài bão lớn lao. Giữa họ có những câu chuyện thật giản dị, như khi cùng nhau lắng nghe và chia sẻ cảm nhận về một bản nhạc hay, cùng đi câu cá ở miền quê yên tĩnh… Chính những điều này đã cân bằng cuộc sống của họ, làm cho tâm hồn phong phú, khoáng đạt, khiến cho những chính khách không bị trở thành những cái máy chỉ biết tìm kiếm quyền lực, khiến cho Carnergie không bị biến thành cái máy kiếm tiền. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 17 Phần 3. Một Số Bài Học từ “Vua Thép” 3.1. Định hướng nghề nghiệp rõ ràng “Lời khuyên của tôi dành cho các bạn trẻ là không chỉ tập trung toàn bộ thời gian và công sức vào một việc mà các bạn sẽ gắn bó cả cuộc đời, mà còn phải đầu tư từng đồng vốn vào nó nữa… Về phần tôi, tôi đã có quyết định từ rất sớm. Tôi sẽ chỉ tập trung vào việc sản xuất sắt thép, và sẽ trở thành bậc thầy trong lĩnh vực này”. Andrew Carnegie. Andrew Carnegie cho rằng, muốn thành công được trên bất cứ lĩnh vực nào thì cần phải là người thành thạo nhất trong lĩnh vực đó. Ông không ủng hộ kiểu phân tán nguồn lực ra, vì theo kinh nghiệm của ông, hầu như chưa thấy ai đạt được thành công trong việc kiếm tiền mà lại quan tâm tới nhiều lĩnh vực, đặc biệt là đối với những người trong ngành sản xuất. Theo Carnegie, người thành công là người đã chọn cho mình một con đường và suốt đời gắn vào nó. Chẳng có nhà sản xuất nào trên thế giới này mà lại không có trong xưởng của mình những máy móc cần loại bỏ và cần được thay thế bằng các máy tốt hơn. Nguyên tắc chủ yếu giúp ông có thể quản lý vốn tốt hơn bất cứ ban giám đốc nào là luôn chú trọng đầu tư cho mở rộng sản xuất, hoặc đầu tư lợi nhuận vào các trái phiếu đầu tiên, thay vì đầu tư vào các lĩnh vực khác mà mình không chuyên. 3.2. Bí quyết khích lệ nhân viên Sự khôn khéo của Andrew Carnegie, ông “vua thép” thế giới, đã bộc lộ từ khi còn nhỏ. Thời thơ ấu ở vùng Ecosse giá lạnh của nước Anh, có lần cậu bé Andrew Carnegie bắt được một con thỏ có mang. Khi con thỏ cái này sinh ra một bầy thỏ con, cậu nghĩ ra một cách: cậu đã rủ các bạn nhỏ ở cùng xóm đến xem bầy thỏ và hứa rằng nếu ai tìm được thức ăn hàng ngày để nuôi thỏ thì sẽ được lấy tên mình để đặt cho chú thỏ con mà mình yêu thích. Cách khích lệ đơn giản như vậy đã dẫn đến kết quả tốt đẹp: ngày ngày, bọn trẻ đều kiếm thức ăn mang đến để nuôi các chú thỏ con cho đến lớn. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 18 Sau này, khi công ty thu được lợi nhuận, Andrew Carnegie không chỉ giữ riêng cho cá nhân mình, mà dùng khoản tiền đó để nâng cao đời sống cho nhân viên và toàn bộ công nhân trong nhà máy sản xuất thép, khiến mọi người cảm thấy gắn bó với công ty, từ đó đồng tâm hiệp lực để cùng tiến tới sự thịnh vượng chung. Một lần, trong cuộc họp giao ban tại công ty, một số thành viên Hội đồng Quản trị phê bình một số nhân viên vẫn thường tán gẫu với bạn bè trong giờ làm việc và đề nghị Andrew Carnegie ra quyết định cấm, nếu còn tái phạm sẽ bị trừ lương. Sau ít phút suy nghĩ, Andrew Carnegie cho biết sẽ xử lý việc này. Ngay sáng hôm sau, tất cả mọi nhân viên đã thấy một quyết định với nội dung: “Mục đích của tôi là tạo ra một môi trường làm việc thoải mái và thân thiện để mọi nhân viên cảm thấy như ở nhà mình, các bạn có thể tán gẫu với bạn bè nhưng thật hạn chế. Tôi xin nhắc lại là thật hạn chế nhé, vì công việc chung của công ty”. Thoạt đầu cứ ngỡ như Andrew Carnegie quá dễ dãi, nhưng chỉ một thời gian, thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Hầu như không còn nhân viên nào tán gẫu trong giờ làm việc nữa, mà họ chỉ làm việc này ngoài giờ làm việc. Thì ra, chính quyết định trên đã khiến nhân viên cảm thấy mình được tôn trọng, và nhận ra mình cần hành động vì công ty hơn là vì những sở thích cá nhân. Chính nhờ nghệ thuật động viên khích lệ một cách hiệu quả mà các ông chủ như Andrew Carnegie luôn tránh được sự đố kỵ, đồng thời tạo được hình ảnh thân thiện trong mắt mọi người. Với những phương pháp quản lý và khích lệ nhân viên hiệu quả, Andrew Carnegie đã nhanh chóng tạo dựng được lòng nhiệt tình của nhân viên, quy tụ được một ban tham mưu hăng hái, tích cực với hơn 50 người luôn sát cánh trong việc quản lý, điều hành để bộ máy kinh doanh vận hành trôi chảy. 3.3. Nghệ thuật dùng tên và “dẫn dụ” người khác "Tôi không hiểu về máy hơi nước, nhưng tôi cố gắng hiểu về một cỗ máy còn phức tạp hơn. Đó chính là con người”. Andrew Carnegie Tuy được mệnh danh là “vua sắt thép”, nhưng Carnegie lại hiểu biết không nhiều về công việc chế tạo sắt thép. Dưới trướng của ông có vài trăm người, đều hiểu chuyên “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 19 môn hơn ông. Nhưng ông lại là người vô cùng tài giỏi trong việc đối nhân xử thế. Đây chính là bí quyết khiến ông trở nên giàu có. Ngay từ lúc còn nhỏ, ông đã tỏ rõ mình là người có tài tổ chức và lãnh đạo. Khi lên 10 tuổi, Carnegie đã phát hiện ra rằng, mọi người đều rất coi trọng tên của mình. Và ông đã sử dụng tài tình biện pháp ấy để thuyết phục và hợp tác với người khác. Khi Carnegie và George Pullman (công ty Pullman Palace Car) cạnh tranh nhau vì buôn bán xe ôtô, vị “vua sắt thép” này đã nghĩ tới bài học của con thỏ. Công ty Giao thông Trung ương của Carnegie đang cạnh tranh buôn bán với công ty của George. Cả hai đều muốn có được vụ làm ăn với công ty Đường sắt Liên hợp Thái Bình Dương, cả hai ép giá nhau hết mức, cho nên không có chút lợi nhuận nào cả. Carnegie và George đều đến New York để gặp hội đồng quản trị của công ty Đường sắt Liên hợp Thái Bình Dương. Một buổi tối, họ có một cuộc đối thoại nhỏ tại khách sạn, Carnegie bắt đầu nói ra hết những điều ấp ủ trong lòng: đó là việc hợp nhất hai công ty. Ông nói một cách hăng say về những cái lợi trong việc bắt tay hợp tác. George tuy chăm chú lắng nghe, nhưng vẫn chưa hoàn toàn đồng ý. Cuối cùng ông ta hỏi: “Công ty mới tên là gì?”. Carnegie đáp ngay: “Dĩ nhiên là công ty Ôtô Hoàng gia George”. Mắt George sáng rực: “Vào phòng tôi đi, chúng ta bàn bạc một chuyến”. Cuộc thảo luận này đã viết lại một trang trong lịch sử của nền công nghiệp ôtô. Một ví dụ khác là ông lấy tên của chủ tịch công ty tàu hỏa Pennysylavania Railroad là J. Edgar Thomson đặt tên cho một nhà máy lớn của mình tại Pittsburg, làm cho vị chủ tịch hãng xe lửa này rất thú vị và tâm đắc, chấp nhận mua ngay những thanh ray được sản xuất từ chính nhà máy thép mang tên mình. Cách Andrew Carnegie coi trọng và ghi nhớ tên tuổi của bạn bè và các thương gia chính là một bí mật trong số tài năng lãnh đạo của ông ta. Ông coi việc gọi tên của các nhân viên là một niềm tự hào. Ông rất tâm đắc với việc trong thời gian lãnh đạo, nhà máy sắt thép của ông chưa từng xảy ra vụ bãi công nào. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 20 Về thuật “dẫn dụ”, Carnegie có hai đứa cháu rất vô trách nhiệm, đi học xa nhưng không viết thư cho mẹ khiến cả gia đình lo lắng. Chuyện đến tai Carnegie. Ông liền viết thư cho cháu, hỏi thăm tình hình học hành và tái bút: “Gửi cho mỗi cháu 50 USD”. Nhưng ông giả vờ quên, không kèm theo tiền trong thư. Tức thì, hai cháu gửi thư cho chú, tâm sự và kể hết tình hình của mình. Dĩ nhiên là cuối thư có nhắc: “Chú ơi, chú có đề cập đến số tiền…” Theo Carnegie, muốn dẫn dụ người khác trước hết nhà lãnh đạo phải gợi trong lòng họ ý muốn nhiệt liệt nghe theo mình. 3.4. Sống có trách nhiệm với xã hội Andrew Carnegie là một trong số các gương doanh nhân thành đạt của nước Mỹ, đồng thời là những người bác ái, đóng góp của cải, tài sản cho sự phát triển chung của xã hội. Những thư viện trên khắp thế giới, những công trình do ông đóng góp xây dựng là bằng chứng về lòng nhân ái của ông. Ông là người mở đường cho những nhà tư bản làm giàu và rồi đóng góp tài sản cho đồng loại, và là hình mẫu cho những nhà tư bản giàu có nhưng bác ái của thế giới như Henry Ford hay gần đây nhất là Bill Gates. Hình 3.4-1: Bìa cuốn Phúc Âm về Sự Giàu Có (The Gospel of Wealth) của Andrew Carnegie Nguồn: zwux.com Book Store “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 21 Andrew không hưởng phú quí một mình mà san sẻ cho nhiều người, bởi theo ông, “nhân viên là người góp nhặt tiền cho mình”. Số lượng các triệu phú làm việc cho tập đoàn của ông nhiều hơn bất cứ một tập đoàn nào khác từ trước đến nay. Tuy nhiên, ông không dành cả cuộc đời cho việc kiếm tiền. Cuốn Phúc âm về sự giàu có được xuất bản năm 1900 ở New York đã chứng minh điều đó. Ông đã viết trong cuốn tự truyện “chúng tôi đã có một tương lai rất sáng lạn phía trước; nhưng cho tới lúc này, tôi nghĩ rằng công việc phân phát tài sản của tôi cũng đủ cho tôi bận rộn tới khi tôi về già”. Năm 1901, ông đã thành lập “Quỹ hỗ trợ Andrew Carnegie” để ủng hộ cho các công nhân trong nhà máy, cũng là để bày tỏ lòng biết ơn sâu nặng đối với những công nhân đã giúp ông có được sự nghiệp thành công như vậy. Giai đoạn này, ông cũng đã có rất nhiều hoạt động từ thiện nhằm góp phần vào tiến bộ xã hội thông qua việc xây dựng các thư viện công cộng, các trường học, học viện, thành lập quỹ hưu trí cho các giáo sư, cho các công nhân… Những việc làm này không chỉ mang lại niềm vui, niềm hạnh phúc cho cộng đồng, mà cũng vô cùng ý nghĩa với ông: “Tôi đang làm gì để xứng đáng với những gì tôi nhận được”. Cho tới thời điểm Carnegie qua đời tại Lenox, ông đã quyên tặng 350.695.653 USD. Khi ông mất, 30 triệu đô la còn lại cũng được trao tặng cho các hiệp hội, tổ chức từ thiện và người nghỉ hưu. 3.5. Làm giàu tri thức bằng sách “Trong cả cuộc đời, ông tìm kiếm tri thức và giá trị chứ không chỉ tìm kiếm tiền bạc. Tri thức có được từ việc đọc sách và học tập cho thấy một giá trị thật sự; một cuộc sống tốt là cuộc sống thực sự cởi mở, chỉ tiền bạc thôi thì chỉ là một cuộc đời vô nghĩa”. Andrew Carnegie. Sáng dạ và cần cù tự học, Andrew Carnegie được ông chủ xưởng dệt cho thôi làm thợ mà chuyển sang làm sổ sách cho công ty. Và chàng trai trẻ, cần cù Andrew đã làm hơn tất cả những gì mà ông chủ mong đợi ở cậu. Nhờ đọc sách và tự học Andrew Carnegie đã biết làm kế toán kép và phân tích tình hình tài chính và kinh doanh thông qua những con số kế toán. Andrew Carnegie đã có những kiến thức phân tích kinh doanh thực tiễn từ đó. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 22 Dù bản thân không phải là người có văn hóa cao nhưng Carnegie đánh giá cao giá trị của tư duy cởi mở. Giống như Benjamin Franklin, ông biết rằng “nhà lãnh đạo chính là những người ham mê đọc sách” và của cải có được là từ kiến thức uyên thâm và những suy nghĩ sắc sảo. Khi xây dựng thư viện từ thiện đầu tiên, ông không có huy hiệu. Tuy nhiên, ông yêu cầu người ta lấy một tấm bảng và khắc vào đó hình ảnh mặt trời cùng với các tia sáng mặt trời và dòng chữ “Hãy để cho ánh sáng chiếu rọi” 3.6. Thiết lập quan hệ rộng rãi “Tri thức của các chuyên gia chỉ chiếm 15% trong thành công của họ, 85% còn lại phụ thuộc vào các mối quan hệ xã hội” Andrew Carnegie Mối quan hệ với các nhân vật giàu có và nổi tiếng được ông duy trì không phải do ông muốn lợi dụng hay khoe khoang, mà để ông có thể học hỏi trực tiếp từ họ những hiểu biết và kinh nghiệm độc nhất vô nhị. Tri thức của nhân loại vô cùng phong phú, cách học tập tốt nhất không phải qua sách vở, mà là học từ kinh nghiệm của những người từng trải, những người thành công trong các lĩnh vực khác nhau. Ông học hỏi từ những nhà diễn thuyết nổi tiếng như Arnold hay nghị sĩ Glastone tài diễn thuyết cuốn hút mà vẫn nhẹ nhàng, tế nhị nhưng cũng không kém phần trang trọng, nghiêm túc. Điều này thực sự hữu ích đối với một nhà lãnh đạo, bởi lẽ, khi đưa ra một thông điệp, trình bày một kế hoạch, dự án, điều quan trọng không chỉ nằm trong mục tiêu của tác giả, mà ở chỗ làm cách nào để tất cả những cộng sự của anh ta thực sự bị thuyết phục về kế hoạch đó, tin tưởng và quyết tâm hoàn thành. Bên cạnh đó, Blaine lại là một người bạn hài hước, dí dỏm, nhà triết học Spencer với sự điềm tĩnh hiếm thấy đã giúp Carnergie biết cách kìm chế và giải tỏa những cơn nóng giận; ông cũng luôn đề cao tình bằng hữu thân ái, khát vọng hòa bình và đặc biệt có đầu óc biết nhìn xa trông rộng. Đây là một phẩm chất không thể thiếu của một nhà quản trị đầy khát vọng như Carnegie. Trong cả cuộc đời, ông tìm kiếm tri thức và giá trị chứ không chỉ tìm kiếm tiền bạc. Tri thức có được từ việc đọc sách và bạn bè cho thấy một giá trị thật sự; một cuộc sống tốt là cuộc sống thực sự cởi mở, chỉ tiền bạc thôi thì chỉ là một cuộc đời vô nghĩa. “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 23 Kết Luận Phác họa chân dung một nhà quản trị tài ba không chỉ là nói về những thành công trong sự nghiệp kinh doanh của ông ta. Sâu sắc hơn nữa, là những điều tâm đắc về bản thân con người đó, những đức tính quí giá thể hiện ngay trong những câu chuyện đời thường, trong đối nhân sử thế với gia đình, với bạn bè, đối tác và rộng hơn – với toàn nhân loại. Andrew Carnegie xứng đáng để người đời còn mãi kể cho nhau nghe câu chuyện về cậu bé nghèo Scotland đã trở thành ông “vua thép” của thế giới. Với sự tinh tế, nhạy bén thiên bẩm, chú bé Andrew đã không ngừng nuôi dưỡng khát vọng, hun đúc ý chí vươn lên trong mọi hoàn cảnh. Thay vì được đến trường, Andrew phải đi làm thuê kiếm tiền từ năm 12 tuổi, cũng chính trong những tháng ngày gian khổ đó, cậu đã học hỏi từ thực tế cuộc sống những kinh nghiệm mà khi đã thành danh, ông “vua thép” càng thấm thía giá trị những bài học đó. Cũng chính trong giai đoạn khó khăn này, Carnegie đã phải tận dụng mọi cơ hội, mọi thời giờ để đọc sách, để có sách đọc. Hơn ai hết, ông hiểu rõ giá trị của của việc làm giàu tri thức thông qua sách vở. Đó cũng chính là lí do khiến cho việc xây dựng các học viện, thư viện công cộng trở thành niềm say mê của ông trong những hoạt động xã hội sau này. Mỗi người trong chúng ta, khi sinh ra, đều có tiềm tàng những khả năng, những phẩm chất tốt đẹp, và ấp ủ những ước mơ. Tuy nhiên, chỉ có một số rất ít trong chúng ta có thể trở thành vĩ nhân. Carnergie khác hầu hết chúng ta ở điểm đó, ông biết hiện thực hóa ước mơ một cách có kế hoạch, biết xác định đúng khát vọng và kiên định đi theo con đường đó. Trên con đường đi tới thành công, ông luôn quan sát thế giới, tạo nên những mối quan hệ khăng khít và thu về từ đó những bài học hữu ích cho mình. Không chỉ hiểu rõ về khả năng và tham vọng của bản thân, điều góp phần làm nên thành công của ông còn là sự thấu hiểu con người. Nhờ vậy, ông tạo ra những động lực mạnh mẽ cho những cộng sự và nhân viên của mình phát huy tối đa tài năng của họ - với tấm lòng chân thành và hết sức yêu mến ông. Đáp lại, Carnegie đối xử với họ một cách nhã nhặn và hết sức công bằng. Ông không chỉ là người tạo ra số lượng triệu phú nhiều hơn bất cứ ai mà còn là người nhớ tên hàng trăm công nhân của mình. Ông “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 24 không chỉ làm giàu cho chính mình mà biết chia sẻ với những người cùng ông tham gia hành trình đó, chia sẻ với cả nhân loại. Ông càng không phải là người chỉ biết tạ ơn cuộc đời bằng tiền bạc mình tạo ra mà còn chia sẻ những hiểu biết của mình thông qua những tác phẩm ông để lại. Đọc những tác phẩm về Andrew Carnegie, cảm thấy như có một vầng sáng soi rọi trái tim và khối óc. Để rồi, càng thấm thía hơn dòng chữ giản dị khắc ghi trên mộ ông “Nơi đây yên nghỉ một con người bình thường, biết tập hợp những người có tài năng vượt qua bản thân thành một tổ chức cấp dưới lớn mạnh”  “Vua thép” Andrew Carnegie  Tiểu luận môn Quản Trị Học 25 Tài Liệu Tham Khảo Andrew Carnegie, Công Điều & Ninh Giang dịch (2006), Tự Truyện Andrew Carnegie - Từ Cậu Bé Nghèo Khó Trở Thành Nhà Tỷ Phú Thép Giàu Nhất Nước Mỹ, Hà Nội: NXB Tri Thức. Việt Phương, Quế Quỳnh (2007), Những Bí Quyết Làm Thay Đổi Cuộc Đời Bạn, Hà Nội: NXB Văn hóa Thông tin. Bài viết từ các trang web: Ngọc Huệ - Hạ Vi (2005), Andrew Carnegie - ông vua sắt thép của Mỹ, Chuyện Doanh nhân – www.chuyendoanhnhan.com Khuyết danh, Andrew Carnegie, Wikipedia, the free encyclopedia – www.wikipedia.org Khuyết danh (2004), Andrew Carnegie, vua sắt thép của nền công nghiệp Mỹ, Thời báo Kinh tế Việt Nam – www.vneconomy.vn Hiếu Dân tổng hợp (2007), Tài năng của "vua thép" Andrew Carnegie, Tin nhanh Việt Nam ra Thế giới – www.vietbao.vn