Phân tích khái niệm của văn bản pháp luật

Bài Làm : Có rất nhiều quan điểm hiện nay về khái niệm của văn bản pháp luật tuy nhiên có thể định nghĩa theo quan điểm : Văn bản pháp luật ( VBPL ) do những chủ thể có thẩm quyền ban hành theo thủ tục, trình tự và hình thức theo pháp luật qui định, có nội dung là ý chí của nhà nước, luôn mang tính bắt buộc và được đảm bảo bằng quyền lực của nhà nước. Văn bản pháp luật bao hàm cả ba nhóm văn bản là văn bản qui phạm pháp luật, văn bản áp dụng pháp luật và văn bản hành chính. Mỗi nhóm trong hệ thống VBPL còn có một số nét đặc thù về nội dung, tính chất và vai trò trong quản lí nhà nước. Văn bản qui phạm pháp luật có chứa đựng các quy phạm pháp luật được áp dụng nhiều lần trong thực tiễn, là cơ sở để ban hành ra các văn bản áp dụng pháp luật và văn bản hành chính. Văn bản áp dụng pháp luật có chứa đựng những mệnh lệnh cá biệt, áp dụng một lần trong một trường hợp cụ thể. Văn bản hành chính có chứa đựng các qui tắc chung mang tính chất pháp lý hoặc những mệnh lệnh cá biệt được ban hành để tổ chức thực hiện các văn bản qui phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật. Định nghĩa về văn bản pháp luật có cơ sở pháp lý, lý luận và thực tiễn như về pháp lý thì văn bản pháp luật được pháp luật qui định về trường hợp sử dụng, hình thức văn bản, thẩm quyền, thủ tục ban hành, thời hạn, trách nhiệm thi hành. Về cơ sở lý luận thì văn bản pháp luật là phương tiện quản lí được cơ quan nhà nước sử dụng để điều chỉnh các quan hệ xã hội trong quản lý nhà nước, có tính bắt buộc khác nhau đối với các đối tượng liên quan và được đảm bảo bằng quyền lực nhà nước. Cơ sở thực tiễn như trong quản lý hành chính nhà nước, cơ quan cấp trên có thể điều hành, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ đối với cấp dưới bằng văn bản hành chính ( như công văn, công điện, công báo) mà không sử dụng văn bản qui phạm pháp luật hay áp dụng pháp luật. Văn bản pháp luật có những đặc điểm chính đó là : - VBPL do những chủ thể có thẩm quyền ban hành được pháp luật qui định như cơ quan nước hoặc cá nhân, một số tổ chức chính trị xã hội được nhà nước trao quyền ban hành VBPL để thực hiện chức năng, quyền hạn của chủ thể đó. Ở Viêt Nam thì những chủ thể có thẩm quyền như cơ quan nhà nước bao gồm các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp hay các cá nhân có thẩm quyền như thủ trưởng cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, cán bộ công chức khi làm nhiệm vụ hay người chỉ huy tàu bay, tàu biển… Những VBPL mà được ban hành bởi chủ thể không có thẩm quyền theo qui định của pháp luật về thẩm quyền ban hành thì không có hiệu lực pháp luật. - VBPL có hình thức theo qui định của pháp luật như thông tư liên tịch của bộ nội vụ và văn phòng chính phủ 55/2005/TTLT-BNV-VPCP hướng dẫn thể thức và cách trình bày văn bản hay các văn bản do pháp luật qui định khác. Hình thức của VBPL gồm hai yếu tố đó là tên gọi và thể thức. Việc VBPL có nhiều tên gọi khác nhau có ý nghĩa rất quan trọng như xác định thứ bậc hiệu lực của từng văn bản, tạo điều kiện cần thiết cho việc ban hành, thực hiện hoặc xử lý văn bản khiếm khuyết, phân biệt các văn bản pháp luật khác nhau trong cùng hệ thống. Còn thể thức VBPL là quy định cách trình bày văn bản theo một khuôn mẫu, kết cấu nhất định, tạo sự liên kết chặt chẽ giữa hình thức với nội dung và đảm bảo sự thống nhất trong hoạt động của hệ thống cơ quan nhà nước. - VBPL được ban hành theo thủ tục, trình tự theo qui định của pháp luật như Luật ban hành văn bản qui phạm pháp luật, Luật khiếu nại, tố cáo …. Với mỗi VBPL cụ thể thì có các qui định về thủ tục riêng nhưng nhìn chung đều bao gồm những hoạt động mang tính chuyên môn, nghiệp vụ có vai trò trợ giúp cho người soạn thảo, tạo cơ chế trong việc phối hợp, kiểm tra giám sát của những cơ quan có thẩm quyền đối với việc ban hành VBPL. - Nội dung của VBPL chứa đựng ý chí của chủ thể ban hành. Ý chí được biểu hiện qua hai hình thức đó là qua các qui phạm pháp luật thì bao gồm cấm đoán, cho phép, bắt buộc hoặc qua những mệnh lệnh của chủ thể là người có thẩm quyền. Ý chí của chủ thể ban hành được xác lập trên cơ sở pháp luật hiện hành va nhận thức chủ quan của cán bộ, công chức nhà nước về những yếu tố khách quan của đời sống xã hội, phù hợp với mục tiêu của tưng văn bản.. Chủ thể có thẩm quyền có thể tham khảo ý kiến của đối tượng liên quan đến nội dung văn bản để đạt được mục tiêu quản lý, quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân. - VBPL luôn mang tính bắt buộc và được nhà nước đảm bảo thực hiện. Nhà nước có thể áp dụng nhiều biện pháp khác nhau như: tuyên truyền, giáo dục hoặc cưỡng chế. - VBPL được xác lập bằng ngôn ngữ viết. Điều này giúp chủ thể ban hành văn bản pháp luật trình bày đầy đủ, mạch lạc ý chí của mình và giúp đối tượng thi hành biết để thực hiện. Mặt khác còn tiện lợi cho việc lưu trữ, chuyển tải, tiệp cận và khai thác. Tuy nhiên người có thẩm quyền có thể sử dụng ngôn ngữ nói nhưng đối với những vấn đề quan trọng mà pháp luạt qui định thì chủ thể quản lí buộc phải ban hành VBPL, tức là sử dụng ngôn ngữ viết.