Pháp luật lao động với việc bảo vệ lao động trẻ em
Mở ĐầU 1. Tính cấp thiết của đề tài Báo cáo của Tổ chức Save the Children (Cứu vớt trẻ em) cho biết hiện nay trên thế giới có 218 triệu trẻ em phải lao động, trong đó 126 triệu em làm việc trong những điều kiện nguy hiểm và 8,5 triệu em lao động như nô lệ .Tình trạng trẻ em lao động đang ngày càng diễn biến phức tạp trên thế giới. Tại Việt Nam, vấn đề này cũng đang gây xôn xao dư luận. Tháng 11/2007 dư luận cả nước đã bất bình về việc ngay giữa thủ đô Hà Nội, một bé gái hơn 10 năm trời bị bóc lột và hành hạ không khác gì kẻ nô lệ thời Trung cổ. Đến lúc này, một loạt các động thái để thể hiện trách nhiệm mới được đề cập đến. Vụ việc này đã như một hồi chuông cảnh tỉnh chúng ta về vấn đề trẻ em đang từng ngày, từng giờ bị bóc lột sức lao động, bị xâm phạm quyền trẻ em. Nỗi đau về thể xác của em gái nhỏ đáng thương kia rồi cũng qua đi. Nhưng hồi ức đau đớn về những tháng ngày em phải chịu đày đọa sẽ còn là nỗi ám ảnh khiếp sợ khó có thể nguôi ngoai. Trong thời gian qua, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật nhằm bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em, coi trẻ em là tương lai của đất nước. Pháp luật, trong đó có pháp luật lao động đã góp phần tạo nên hệ thống các quy tắc căn bản nhằm trợ giúp và bảo vệ trẻ em trong lao động. Việc nghiên cứu các quy định của pháp luật lao động về việc bảo vệ trẻ em là một vấn đề cần thiết nhằm giải thích, chuyển tải các quy định vào cuộc sống đồng thời tìm hiểu rõ thực trạng của pháp luật lao động về bảo vệ trẻ em để góp phần ngày càng hoàn thiện hệ thống pháp luật lao động nói chung. Xuất phát từ vấn đề đó em đã chọn đề“Pháp luật lao động với việc bảo vệ lao động trẻ em” làm đề tài nghiên cứu khoa học. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Nghiên cứu vấn đề trẻ em và lao động trẻ em là một vấn đề có tính cấp thiết cả về lý luận cũng như thực tiễn. Tuy nhiên, số lượng các bài viết, công trình nghiên cứu khoa học về vấn đề này lại không nhiều. Và đặc biệt tài liệu nghiên cứu về lao động trẻ em nhìn từ góc độ pháp luật là không nhiều. Có một số tài liệu nghiên cứu như: Vấn đề lao động trẻ em, Vũ Ngọc Bình, nhà xuất bản Chính trị quốc gia, 2002; Quyền trẻ em trong pháp luật Việt Nam, Vụ pháp luật hình sự hành chính, nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội, 2005; Vấn đề lao động trẻ em - Thực trạng và giải pháp, BS. Nguyễn Trọng An, Phó vụ trưởng Vụ Trẻ em, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, 2007. Khác với các tài liệu nghiên cứu trên, hầu hết chỉ đưa ra các số liệu đánh giá thực trạng vấn đề lao động trẻ em và liệt kê các quy định hiện hành của pháp luật lao động điều chỉnh quan hệ lao động trẻ em, đề tài đã đưa ra nhận xét, đánh giá những quy định này để từ đó kiến nghị các giải pháp phù hợp. 3. Phạm vi nghiên cứu đề tài Lao động trẻ em là một vấn đề phức tạp, đề cập đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội như: văn hoá, giáo dục, y tế . Mỗi lĩnh vực khác nhau có cách nhìn, cách nghiên cứu khác nhau về vấn đề này. ở đây, đề tài chỉ nghiên cứu đến những vấn đề pháp luật điều chỉnh quan hệ lao động trẻ em ở Việt Nam, trong đó có đề cập đến quy định pháp luật quốc tế và một số quy định mang tính so sánh của một số nước trên thế giới. 4. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu đề tài là góp phần xây dựng hệ thống các khái niệm về trẻ em, lao động trẻ em; xác định vai trò của lao động trẻ em trong hệ thống quan hệ lao động và trong xã hội; chỉ ra thực trạng của những quy định của pháp luật về lao động trẻ em đồng thời đưa ra những giải pháp khắc phục những hạn chế, tồn tại của các quy định đó nhằm đề ra biện pháp bảo vệ lao động trẻ em. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được các mục đích trên, tác giả đề tài đặt ra những nhiệm vụ cụ thể sau: - Làm rõ các khái niệm có liên quan. Như: khái niệm trẻ em, lao động trẻ em; các yếu tố ảnh hưởng đến lao động trẻ em . - Phân tích các quy định của pháp luật hiện hành, trên cơ sở so sánh với quy định của pháp luật quốc tế và pháp luật nước ngoài, để thấy được điểm phù hợp và bất cập của các quy định về lao động trẻ em ở nước ta hiện nay. - Trên cơ sở giải quyết các vấn đề lý luận, và đánh giá các quy định của pháp luật lao động hiện hành, đưa ra giải pháp nhằm đảm bảo cho việc thực hiện các quy định pháp luật lao động trẻ em một cách có hiệu quả. 6. Phương pháp nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu bằng các phương pháp như : phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp, kết hợp với phương pháp thống kê, phương pháp hồi cứu các tài liệu, .Việc sử dụng các phương pháp này đã giúp tác giả xem xét vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, trên cơ sở đó có cách nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện và sâu sắc. 7. Những đóng góp của đề tài Đề tài góp phần xây dựng hệ thống các khái niệm, quan điểm và các vấn đề lý luận về lao động trẻ em, bảo vệ lao động trẻ em bằng pháp luật lao động. Đề tài cũng góp phần hệ thống và phân tích khoa học các quy định chủ yếu của pháp luật lao động về lao động trẻ em và tìm hiểu thực trạng của việc áp dụng các quy định đó trong thực tế. Ngoài ra, đề tài còn đưa ra kết quả so sánh một số quy định của pháp luật Việt Nam với quy định của pháp luật quốc tế và quy định của một số quốc gia trên thế giới. Qua đó đề tài đã góp một tiếng nói chung nhằm bảo vệ trẻ em – thế hệ mầm non tương lai của đất nước. 8. Kết cấu đề tài Ngoài các phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung của đề tài gồm các phần sau: Chương 1. Một số vấn đề chung về lao động trẻ em và vai trò của pháp luật lao động đối với việc bảo vệ lao động trẻ em Chương 2. Quy định của pháp luật lao động về lao động trẻ em Chương 3. Tình hình thực hiện và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của pháp luật lao động trong việc bảo vệ lao động trẻ em MụC LụC tóm tắt đề tài 3 Mở ĐầU 4 3 Chương 1. Một số vấn đề chung về lao động trẻ em và vai trò của pháp luật lao động đối với việc bảo vệ lao động trẻ em 8 1.1. Lao động trẻ em - một loại lao động đặc thù 8 1.1.1. Khái niệm trẻ em 8 1.1.2. Khái niệm lao động trẻ em 9 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến lao động trẻ em 11 1.2.1. Các quan niệm truyền thống 11 1.2.2. Sự phát triển kinh tế 11 1.2.3. Giáo dục và các yếu tố khác 13 1.3. Vai trò của pháp luật lao động đối với việc bảo vệ lao động trẻ em 15 1.3.1. Pháp luật lao động là hành lang pháp lý vững chắc bảo vệ trẻ em trong quan hệ lao động 15 1.3.2. Pháp luật lao động tạo sự công bằng trong việc bảo vệ lao động trẻ em 16 1.3.3. Pháp luật lao động hình thành ý thức x hội về việc bảo vệ lao động trẻ em 17 Chương 2. Quy định của pháp luật lao động về lao động trẻ em 18 2.1. Lịch sử quy định của pháp luật lao động về lao động trẻ em 18 2.1.1. Giai đoạn từ năm 1975 đến năm 1994 18 2.1.2. Giai đoạn sau khi có Bộ luật lao động (từ năm 1994 đến nay) 19 2.2. Quy định hiện hành của pháp luật lao động về lao động trẻ em 20 2.2.1. Quy định về việc làm và học nghề đối với lao động trẻ em 20 2.2.2. Quy định về tuyển dụng lao động đối với lao động trẻ em 25 2.2.3. Quy định về điều kiện lao động và sử dụng lao động trẻ em 26 2.2.4. Quy định về xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp liên quan đến lao động trẻ em 36 Chương 3. Tình hình thực hiện và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của pháp luật lao động trong việc bảo vệ lao động trẻ em 39 3.1. Tình hình thực hiện pháp luật lao động về lao động trẻ em 39 3.1.1. Kết quả đạt được trong quá trình thực hiện pháp luật lao động về lao động trẻ em 39 3.1.2. Những tồn tại trong quá trình thực hiện pháp luật lao động về lao động trẻ em ở nước ta 42 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của pháp luật lao động về lao động trẻ em 46 3.2.1. Hoàn thiện các quy định pháp luật lao động hiện hành về lao động trẻ em 46 3.2.2. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật lao động trẻ em 48 3.2.3. Một số giải pháp khác 49 KếT LUậN 50 DANH MụC TàI LIệU THAM KHảO 51 PHụ LụC 56
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Pháp luật lao động với việc bảo vệ lao động trẻ em, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
qu¸ 7 giê mét ngµy hoÆc 42 giê mét tuÇn; cÊm sö dông ngêi tµn tËt ®· bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 51% trë lªn lµm thªm giê, lµm viÖc ban ®ªm (Kho¶n 1 §iÒu 122 BLL§; Kho¶n 4 §iÒu 125 BLL§). Ngoµi ra t¹i ®iÓm 6 Môc II Th«ng t 21/1999/TT-BL§TBXH cßn quy ®Þnh mét trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó nhËn trÎ em díi 15 tuæi vµo lµm viÖc lµ: “Thêi gian lµm viÖc kh«ng ®îc qu¸ 4 giê mét ngµy hoÆc 24 giê mét tuÇn; kh«ng sö dông trÎ em lµm thªm giê vµ lµm viÖc ban ®ªm”. So s¸nh víi ®èi tîng lµ lao ®éng trëng thµnh th× thêi giê lµm viÖc cña lao ®éng cha thµnh niªn ®· ®îc rót ng¾n. ViÖc quy ®Þnh nh ®· phï hîp víi tÝnh chÊt ®Æc thï cña ®èi tîng lao ®éng nµy.
Tuy nhiªn, Bé luËt lao ®éng kh«ng cã quy ®Þnh riªng vÒ thêi giê nghØ ng¬i cho ®èi tîng lao ®éng cha thµnh niªn. MÆc nhiªn chóng ta hiÓu r»ng, thêi giê nghØ ng¬i cña lao ®éng cha thµnh niªn sÏ ¸p dông theo quy ®Þnh chung dµnh cho lao ®éng trëng thµnh Xem tõ §iÒu 71 ®Õn §iÒu 77 BLL§
. Ngoµi ra, trong nh÷ng trêng hîp cÇn nghØ thªm ngoµi nh÷ng thêi gian nghØ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, th× ngêi lao ®éng cha thµnh niªn cã thÓ tháa thuËn víi ngêi sö dông lao ®éng nghØ kh«ng hëng l¬ng, hÕt thêi gian nghØ tháa thuËn, ngêi lao ®éng ®îc b¶o ®¶m chç lµm viÖc. Thêi gian ®îc nghØ kh«ng hëng l¬ng vµ viÖc b¶o ®¶m chç lµm viÖc phô thuéc vµo kÕt qu¶ th¬ng lîng gi÷a hai bªn.
§èi víi viÖc sö dông lao ®éng cha thµnh niªn lµm thªm giê, lµm viÖc ban ®ªm, ®îc quy ®Þnh trong Kho¶n 2 §iÒu 122 BLL§ “Ngêi sö dông lao ®éng chØ ®îc sö dông ngêi lao ®éng cha thµnh niªn lµm thªm giê, lµm viÖc ban ®ªm trong mét sè nghÒ vµ c«ng viÖc do Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi quy ®Þnh”. Theo ®ã, ngêi sö dông lao ®éng muèn huy ®éng lao ®éng cha thµnh niªn lµm thªm giê ph¶i tháa m·n c¸c ®iÒu kiÖn chung cña viÖc lµm thªm giê nhng chØ ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng. C¸c trêng hîp vµ ®iÒu kiÖn ®Ó huy ®éng lao ®éng cha thµnh niªn lµm thªm giê, cô thÓ:
- C¸c trêng hîp ®îc huy ®éng lµm thªm giê:
+ Xö lý sù cè s¶n xuÊt;
+ Gi¶i quyÕt c«ng viÖc cÊp b¸ch kh«ng thÓ tr× ho·n;
+ Xö lý kÞp thêi c¸c mÆt hµng t¬i sèng, c«ng tr×nh x©y dùng vµ s¶n phÈm do yªu cÇu nghiªm ngÆt kh«ng thÓ bá dë ®îc;
+ Gi¶i quyÕt c«ng viÖc ®ßi hái lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt cao mµ thÞ trêng kh«ng cung øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
- §iÒu kiÖn:
+ Ph¶i tháa thuËn víi tõng ngêi lao ®éng;
+ Sè giê lµm thªm trong mét ngµy kh«ng qu¸ 3,5 giê trong mét ngµy, 200 giê trong mét n¨m;
+ Tæng sè giê lµm thªm trong mét tuÇn kh«ng qu¸ tr×nh 16 giê;
+ Tæng sè giê lµm thªm trong 4 ngµy liªn tôc kh«ng qu¸ 14 giê;
+ Mçi tuÇn, ®îc nghØ Ýt nhÊt mét ngµy; mçi th¸ng, ®îc nghØ Ýt nhÊt 4 ngµy;
+ Ngêi lao ®éng lµm thªm trªn 02 giê trong ngµy th× ph¶i ®îc nghØ Ýt nhÊt 30 phót tÝnh vµo thêi giê lµm thªm.
Ngoµi viÖc quy ®Þnh vÒ thêi giê lµm viÖc, thêi giê nghØ ng¬i nh trªn, ph¸p luËt lao ®éng cßn b¶o vÖ lao ®éng trÎ em th«ng qua c¸c quy ®Þnh xö ph¹t ngêi sö dông lao ®éng khi cã mét trong c¸c hµnh vi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ thêi gian lµm viÖc theo tiªu chuÈn cña Bé luËt lao ®éng. Theo ®ã, §iÒu 13 NghÞ ®Þnh sè 113/2004/N§-CP quy ®Þnh xö ph¹t hµnh chÝnh vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt lao ®éng ®· quy ®Þnh h×nh thøc xö ph¹t hµnh chÝnh tõ 1.000.000 ®ång ®Õn 20.000.000 ®ång tïy theo møc ®é vi ph¹m. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, trÎ em thêng lµm nh÷ng c«ng viÖc rÊt khã tÝnh thêi gian lao ®éng chÝnh x¸c hoÆc khã kiÓm so¸t thêi gian lµm viÖc nh: phôc vô t¹i nhµ hµng, qu¸n ¨n, lµm gióp viÖc cho c¸c gia ®×nh... Do ®ã, viÖc x¸c ®Þnh thêi gian lao ®éng qu¶ lµ mét ®iÒu rÊt khã kh¨n, viÖc xö ph¹t hµnh chÝnh còng v× thÕ mµ kh«ng ®îc thùc hiÖn mét c¸ch triÖt ®Ó.
(iii) Quy ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng ®èi víi lao ®éng trÎ em
Nh chóng ta ®· biÕt, lao ®éng trÎ em lµ lao ®éng cha ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vÒ mÆt thÓ lùc, trÝ lùc. Do ®ã, Nhµ níc cÇn cã c¸c quy ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn b×nh thêng cho c¸c em khi tham gia quan hÖ lao ®éng b»ng viÖc quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña ngêi sö dông lao ®éng.
Kho¶n 1 §iÒu 119 BLL§ cã quy ®Þnh: “N¬i cã sö dông ngêi lao ®éng cha thµnh niªn ph¶i lËp sæ theo dâi riªng, ghi ®Çy ®ñ hä tªn, ngµy sinh, c«ng viÖc ®ang lµm, kÕt qu¶ nh÷ng lÇn kiÓm tra søc kháe ®Þnh kú vµ xuÊt tr×nh khi thanh tra viªn lao ®éng yªu cÇu”. §iÒu 121 BLL§ còng quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm quan t©m ch¨m sãc ngêi lao ®éng cha thµnh niªn vÒ mÆt søc kháe thuéc vÒ ngêi sö dông lao ®éng vµ ®ång thêi nghiªm cÊm viÖc sö dông ngêi lao ®éng cha thµnh niªn lµm nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, nguy hiÓm hoÆc tiÕp xóc víi c¸c chÊt ®éc h¹i hoÆc chç lµm viÖc, c«ng viÖc ¶nh hëng xÊu tíi nh©n c¸ch cña hä theo Danh môc do Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi vµ Bé Y tÕ ban hµnh.
§èi víi trÎ em díi 15 tuæi khi tham gia quan hÖ lao ®éng, ph¸p luËt lao ®éng quy ®Þnh ngêi sö dông lao ®éng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm: lËp sæ theo dâi riªng; Ph¶i kiÓm tra søc kháe cña c¸c em tríc khi tuyÓn dông vµ tiÕn hµnh kiÓm tra søc khoÎ ®Þnh kú, Ýt nhÊt 6 th¸ng 1 lÇn; ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù an toµn vµ søc khoÎ cña trÎ em trong qu¸ tr×nh lµm viÖc; (§iÒu 1 Môc III Th«ng t 21/1999/TT-BL§TBXH).
Ngoµi c¸c quy ®Þnh trªn, Nhµ níc cßn quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cho tæ chøc c«ng ®oµn vµ thanh tra Nhµ níc trong kiÓm tra, qu¶n lý viÖc b¶o ®¶m an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng cho ngêi lao ®éng, nhÊt lµ lao ®éng trÎ em.
So s¸nh víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng Trung Quèc vÒ vÊn ®Ò nµy, Trung Quèc còng ®· ®a ra c¸c quy ®Þnh cô thÓ ®Ó ®¶m b¶o søc kháe vµ an toµn lao ®éng cho lao ®éng cha thµnh niªn. T¹i §iÒu 65 Bé luËt lao ®éng Trung Quèc cã quy ®Þnh: “§¬n vÞ sö dông lao ®éng ph¶i tæ chøc kh¸m søc kháe ®Þnh kú cho lao ®éng cha thµnh niªn”.
Nh×n chung, c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng vÒ vÊn ®Ò an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng ®· phï hîp víi c«ng íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em, phï hîp víi LuËt b¶o vÖ ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em 2004 vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, trÎ em vÉn cßn ph¶i lµm viÖc ë nh÷ng n¬i c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, ®iÒu kiÖn an toµn lao ®éng kh«ng ®îc ®¶m b¶o nh: lß g¹ch, nghÒ lµm khu«n hµng, t¸i chÕ nhùa, dËp khuy ®ång, lµm khung xe ®¹p, d©y xÝch, gß hµn... C«ng viÖc c¸c em lµm thêng cùc nhäc vµ kÐo dµi nhiÒu giê trong ®iÒu kiÖn nãng bøc, thiÕu ¸nh s¸ng, « nhiÔm, ph¶i tiÕp xóc trùc tiÕp víi c¸c hãa chÊt ®éc h¹i. §iÒu kiÖn lµm viÖc nguy hiÓm ®· dÉn ®Õn nhiÒu tai n¹n th¬ng t©m, nÆng th× chÕt ngêi, nhÑ th× mang th¬ng tËt nh báng, ®øt dËp tay ch©n... NhiÒu em cã triÖu chøng cña bÖnh phæi, d¹ dµy v× hÝt ph¶i bôi vµ lµm viÖc kh«ng nghØ ng¬i. Khi bÞ tai n¹n, bÖnh tËt c¸c em kh«ng ®îc b¶o hiÓm. Chñ tèt th¬ng t×nh cßn cho chót tiÒn ch÷a bÖnh song còng cã chñ phñi tay khiÕn c¸c em ph¶i lª lÕt vÒ quª trong t×nh tr¹ng phÕ nh©n.
Thùc tÕ ®ã cho thÊy viÖc kiÓm so¸t vµ thùc thi ph¸p luËt lao ®éng vÒ ®¶m b¶o an toµn lao ®éng vµ vÖ sinh lao ®éng cho lao ®éng trÎ em vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ víng m¾c.
(iv) Quy ®Þnh vÒ ®èi xö cña ngêi sö dông lao ®éng ®èi víi lao ®éng trÎ em
TrÎ em ë th«n Phó HiÖp, x· Hßa HiÖp Trung (§«ng Hßa, Phó Yªn) cha ®Õn tuæi lao ®éng, nhng ®· lµm nh÷ng viÖc nÆng
Mét kiÓu l¹m dông søc lao ®éng trÎ em ë Bangladesh
HiÖn nay, t×nh tr¹ng bãc lét søc lao ®éng trÎ em ®ang diÔn ra phæ biÕn ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. VÝ dô: t¹i Trung Quèc, Nam phi, Bangladesh...T¹i Bangladesh, ChÝnh phñ cÊm b¾t buéc trÎ em lµm viÖc tõ n¨m 1991. Nhng theo thèng kª míi nhÊt cña Liªn hiÖp quèc cho thÊy 6,3 triÖu trÎ em Bangldesh díi 14 tuæi bÞ ®a vµo c¸c nhµ m¸y, c«ng trêng hay bu«n b¸n linh tinh. C¸c cuéc ®iÒu tra cho thÊy, c¸c em kh«ng ®îc ®¶m b¶o an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng, bÞ tr¶ l¬ng rÊt rÎ m¹t, ngoµi ra cßn cã nhiÒu em thêng hay bÞ ®¸nh ®Ëp. Nguån: cËp nhËt ngµy 30/3/2008
ë ViÖt Nam, h×nh ¶nh trÎ em bÞ bãc lét søc lao ®éng còng kh«ng ph¶i lµ hiÕm. C¸c em bÞ bãc lét søc lao ®éng th«ng qua c¸c h×nh thøc nh: ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, nguy hiÓm; ph¶i lµm vît qu¸ thêi gian ph¸p luËt quy ®Þnh; tiÒn c«ng ®îc tr¶ rÎ m¹t; bÞ ngîc ®·i, ®¸nh ®Ëp, bá ®ãi; bÞ x©m ph¹m t×nh dôc...
N¨m 1993, ñy ban cña Liªn hîp quèc vÒ quyÒn con ngêi ®· th«ng qua Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cña Liªn hîp quèc vÒ xãa bá bãc lét trÎ em (the United Nations Programme of Action for the Elimination of the Exploitation of Child Labour) kªu gäi c¸c níc thµnh viªn ph¶i xãa bá: lo¹i lao ®éng trÎ em díi 12 tuæi; c«ng viÖc ban ®ªm; lµm qu¸ giê; c«ng viÖc trong c¸c nghÒ ®éc h¹i v× ®iÒu kiÖn kh«ng lµnh m¹nh; ®èi xö v« nh©n ®¹o, tµn ¸c ®èi víi trÎ em lao ®éng; nî cÇm cè...
Ngoµi ra, tæ chøc ILO ®· ®a ra 4 tiªu chuÈn ®¶m b¶o quyÒn cña ngêi lao ®éng, vµ mét trong bèn tiªu chuÈn ®ã lµ “B×nh ®¼ng trong nghÒ nghiÖp”. Theo c«ng íc quèc tÕ sè 100 vµ 111cña ILO, c¸c níc thµnh viªn cÇn ban hµnh vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch thóc ®Èy sù b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi vµ “h¹n chÕ ph©n biÖt ®èi xö trªn c¬ së d©n téc, mµu da, giíi tÝnh, t«n gi¸o, ý kiÕn chÝnh trÞ, nguån gèc xuÊt th©n”; ®¶m b¶o tu©n thñ nguyªn t¾c tr¶ c«ng ngang nhau cho lao ®éng nam vµ lao ®éng n÷ ®èi víi c¸c c«ng viÖc cã gi¸ trÞ ngang nhau.
ë ViÖt Nam tõ thêi kú phong kiÕn, ®· lu«n tån t¹i quan niÖm “träng nam khinh n÷”, coi träng nguån gèc xuÊt th©n..., ®Õn b©y giê nh÷ng quan niÖm ®ã vÉn cßn tån t¹i ë nhiÒu n¬i, nhÊt lµ ë vïng n«ng th«n. Còng v× thÕ mµ trÎ em n÷ lu«n bÞ thiÖt thßi vÒ nhiÒu mÆt, tõ häc tËp ®Õn lao ®éng; ngêi nghÌo lu«n bÞ xem thêng... Do ®ã, ngay tõ khi ra ®êi, Bé luËt lao ®éng ®· cã c¸c quy ®Þnh ®¶m b¶o quyÒn ®îc ®èi xö c«ng b»ng, b×nh ®¼ng gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng, nhÊt lµ ®èi víi lao ®éng trÎ em Xem kho¶n 2 §iÒu 5, kho¶n 2 §iÒu 119, §iÒu 111, kho¶n 2 §iÒu 139 BLL§
. Bëi sù ®èi xö cña ngêi sö dông lao ®éng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn thÓ lùc, trÝ lùc vµ sù h×nh thµnh nh©n c¸ch cña c¸c em. Theo ®ã, nghiªm cÊm ngêi sö dông lao ®éng cã hµnh vi ph©n biÖt, ®èi xö víi phô n÷, xóc ph¹m danh dù vµ nh©n phÈm phô n÷; ngêi sö dông lao ®éng ph¶i thùc hiÖn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng nam n÷ vÒ tuyÓn dông, sö dông, n©ng bËc l¬ng vµ tr¶ c«ng lao ®éng.
Ngoµi c¸c quy ®Þnh trong LuËt lao ®éng, mét sè quy ®Þnh trong LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh n¨m 2000 còng ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò ®èi xö gi÷a c¸c con, víi con nu«i trong gia ®×nh. ViÖc ®èi xö cña cha mÑ víi c¸c con ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù h×nh thµnh nh©n c¸ch cña trÎ, nhÊt lµ khi hiÖn nay lao ®éng gia ®×nh ®ang ngµy mét ph¸t triÓn m¹nh mÏ.
- Kho¶n 2 §iÒu 34 LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh n¨m 2000: Cha mÑ kh«ng ®îc ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c con, ngîc ®·i, hµnh h¹, xóc ph¹m con; kh«ng ®îc l¹m dông søc lao ®éng cña con cha thµnh niªn; kh«ng ®îc xói giôc, Ðp buéc con lµm nh÷ng viÖc tr¸i ph¸p luËt, tr¸i ®¹o ®øc x· héi.
- Kho¶n 3 §iÒu 67 LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh n¨m 2000: Nghiªm cÊm lîi dông viÖc nu«i con nu«i ®Ó bãc lét søc lao ®éng, xóc ph¹m t×nh dôc, mua b¸n trÎ em hoÆc v× môc ®Ých trôc lîi kh¸c.
C¸c quy ®Þnh trªn ®· phï hîp víi quy ®Þnh cña c¸c C«ng íc quèc tÕ vÒ viÖc ®èi xö cña ngêi sö dông lao ®éng víi lao ®éng trÎ em, phï hîp víi c«ng íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em... Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ viÖc ¸p dông c¸c quy ®Þnh trªn cßn thiÕu tÝnh hiÖu qu¶, ngêi sö dông lao ®éng vÉn cßn mang t tëng ph©n biÖt ®èi xö. Cã nhiÒu nghÒ, c«ng viÖc tiÒm Èn nh÷ng mèi nguy hiÓm lín, trÎ em dÔ bÞ l¹m dông t×nh dôc, bÞ xóc ph¹m nh©n phÈm, danh dù...Trong khi ®ã, t©m sinh lý cña trÎ em cha hoµn thiÖn, hËu qu¶ cña nh÷ng hµnh vi ngîc ®·i, ph©n biÖt ®èi xö ®ã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù h×nh thµnh nh©n c¸ch cña c¸c em sau nµy. Do ®ã, kh«ng thÓ ®em c¸c quy ®Þnh ¸p dông cho lao ®éng trëng thµnh ®Ó ¸p dông cho trÎ em mµ ph¸p luËt cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh riªng ¸p dông víi lao ®éng trÎ em.
Quy ®Þnh vÒ xö lý vi ph¹m vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan ®Õn lao ®éng trÎ em
Quy ®Þnh vÒ xö lý vi ph¹m
Khi tham gia quan hÖ lao ®éng, ngêi lao ®éng cha thµnh niªn ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô gièng nh nh÷ng ngêi lao ®éng kh¸c nh: thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ hîp ®ång lao ®éng, tháa íc lao ®éng tËp thÓ; chÊp hµnh kû luËt lao ®éng, néi quy lao ®éng; thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng; tu©n thñ sù ®iÒu hµnh hîp ph¸p cña ngêi sö dông lao ®éng. NÕu ngêi lao ®éng cha thµnh niªn vi ph¹m c¸c quy ®Þnh trªn th× sÏ bÞ xö lý kû luËt.
Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 84 BLL§, trong trêng hîp vi ph¹m kû luËt lao ®éng, tïy theo møc ®é ph¹m lçi, ngêi lao ®éng cha thµnh niªn cã thÓ bÞ xö lý theo mét trong nh÷ng h×nh thøc sau: khiÓn tr¸ch; kÐo dµi thêi h¹n n©ng l¬ng kh«ng qu¸ 6 th¸ng hoÆc chuyÓn sang lµm c«ng viÖc kh¸c cã møc l¬ng thÊp h¬n trong thêi h¹n tèi ®a lµ 6 th¸ng hoÆc c¸ch chøc; sa th¶i (§iÒu 85 BLL§). ViÖc xö lý kû luËt lao ®éng ®îc quy ®Þnh t¹i Ch¬ng VIII cña Bé luËt lao ®éng, NghÞ ®Þnh sè 41/1995/N§-CP quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iªu cña Bé luËt lao ®éng vÒ kû luËt lao ®éng vµ tr¸ch nhiÖm vËt chÊt, NghÞ ®Þnh sè 33/2003/N§-CP söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 41/1995/N§-CP.
Trong viÖc xö lý kû luËt lao ®éng, ph¸p luËt cÊm kh«ng ¸p dông nhiÒu h×nh thøc xö lý kû luËt lao ®éng ®èi víi mét hµnh vi vi ph¹m kû luËt lao ®éng cña ngêi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó ®¶m b¶o quyÒn cña lao ®éng cha thµnh niªn, t¹i Kho¶n 1 §iÒu 11 NghÞ ®Þnh sè 41/1995/N§-CP cã quy ®Þnh vÒ viÖc xem xÐt, xö lý vi ph¹m kû luËt lao ®éng: “ §¬ng sù ph¶i cã mÆt vµ cã quyÒn tù bµo ch÷a, nhê luËt s, bµo ch÷a viªn nh©n d©n, hoÆc ngêi kh¸c bµo ch÷a. Trong trêng hîp ®¬ng sù lµ ngêi díi 15 tuæi th× ph¶i cã sù tham gia cña cha mÑ, hoÆc ngêi ®ì ®Çu hîp ph¸p cña ®¬ng sù”.
Tuy nhiªn, ®a sè hiÖn nay lao ®éng cha thµnh niªn chñ yÕu ®îc sö dông trong c¸c c¬ së kinh doanh nhá lÎ, c¸c hé gia ®×nh, kh«ng cã néi quy lao ®éng b»ng v¨n b¶n. V× vËy, néi quy mµ c¸c em ph¶i cã nghÜa vô thùc hiÖn ®¬n thuÇn lµ nh÷ng quy ®Þnh do ngêi sö dông lao ®éng tù ®Æt ra, ®ã cã thÓ lµ c¸c néi quy, h×nh thøc xö lý tr¸i ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi. Do ®ã, cÇn cã c¬ chÕ qu¶n lý kh¸c vÒ vÊn ®Ò kû luËt lao ®éng ®Ó kh«ng x©m ph¹m ®Õn quyÒn tù do qu¶n trÞ doanh nghiÖp cña c«ng d©n mµ vÉn ®¶m b¶o sù b¶o vÖ cña ph¸p luËt ®èi víi lao ®éng cha thµnh niªn.
Mét ®iÓm cÇn lu ý n÷a trong vÊn ®Ò nµy lµ víi trêng hîp ngêi lao ®éng cha thµnh niªn bÞ xö lý kû luËt sa th¶i, nªn ch¨ng ph¸p luËt lao ®éng cÇn cã nh÷ng u ¸i h¬n vÒ vÊn ®Ò xö lý còng nh lu hå s¬ vÒ viÖc vi ph¹m kû luËt lao ®éng bëi ®iÒu nµy cã liªn quan tíi qu¸ tr×nh lao ®éng sau nµy cña c¸c lao ®éng cha thµnh niªn. Lao ®éng cha thµnh niªn lµ ®èi tîng lao ®éng cßn non nít, n«ng næi, bång bét, cha ý thøc hÕt ®îc hµnh vi cña m×nh, dÔ bÞ l«i kÐo, dô dç, do ®ã viÖc vi ph¹m kû luËt lao ®éng lµ ®iÒu khã tr¸nh khái, vµ ph¶i bÞ xö lý kû luËt. Tuy nhiªn, ®Ó viÖc xö lý nµy võa ®¶m b¶o chøc n¨ng gi¸o dôc ngêi lao ®éng, võa ®¶m b¶o quyÒn lîi chÝnh ®¸ng vµ sù ph¸t triÓn b×nh thêng, kh¶ n¨ng lao ®éng cña c¸c em sau nµy th× cßn cÇn sù hoµn thiÖn h¬n n÷a cña c¸c quy ph¹m ph¸p luËt kû luËt lao ®éng còng nh mét c¬ chÕ gi¸m s¸t hiÖu qu¶ kh¸c ngoµi c«ng ®oµn c¬ së.
Quy ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan ®Õn lao ®éng trÎ em
ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng gi÷a ngêi lao ®éng cha thµnh niªn víi ngêi sö dông lao ®éng ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c, tr×nh tù chung gièng nh viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp lao ®éng ®èi víi nh÷ng ngêi lao ®éng kh¸c theo quy ®Þnh t¹i Ch¬ng XIV Bé luËt lao ®éng vµ Bé luËt tè tông d©n sù n¨m 2004.
Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng, ngêi lao ®éng cha thµnh niªn cã quyÒn vµ nghÜa vô nh nh÷ng ngêi lao ®éng kh¸c theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 160 BLL§, cã quyÒn khëi kiÖn vô ¸n lao ®éng ®Ó yªu cÇu Tßa ¸n b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh, cã quyÒn rót ®¬n kiÖn, thay ®æi néi dung ®¬n kiÖn, cã quyÒn hßa gi¶i, cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô trong qu¸ tr×nh tham gia tè tông theo quy ®Þnh cña Bé luËt tè tông d©n sù.
§Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých cho ngêi lao ®éng cha thµnh niªn, ph¸p luËt lao ®éng quy ®Þnh trÎ em cha ®ñ 15 tuæi thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô cña ®¬ng sù trong tè tông th«ng qua ngêi ®¹i diÖn. Ngêi lao ®éng tõ ®ñ 15 tuæi ®Õn díi 18 tuæi cã thÓ tù m×nh tham gia tè tông nhng khi cÇn thiÕt hä cã quyÒn cã ngêi ®¹i diÖn tham gia tè tông.
Ch¬ng 3
T×NH H×NH THùC HIÖN Vµ MéT Sè GI¶I PH¸P NH»M N¢NG CAO HIÖU QU¶ CñA PH¸P LUËT LAO §éNG TRONG VIÖC B¶O VÖ LAO §éNG TRÎ EM
3.1. T×nh h×nh thùc hiÖn ph¸p luËt lao ®éng vÒ lao ®éng trÎ em
3.1.1. KÕt qu¶ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph¸p luËt lao ®éng vÒ lao ®éng trÎ em
12 th¸ng 6 lµ ngµy ThÕ giíi chèng n¹n lao ®éng trÎ em trong khi 165 triÖu trÎ nhá trªn toµn cÇu ®ang lao ®éng bÊt ®¾c dÜ ®Ó kiÕm sèng.Theo b¸o c¸o cña Tæ chøc ILO n¨m 2005: “ Toµn thÕ giíi cã kho¶ng 50-60 triÖu trÎ em ®ang ph¶i tham gia vµo c¸c h×nh thøc lao ®éng tåi tÖ. Nh÷ng trÎ em nµy lµ nh÷ng em ®ang lao ®éng trong c¸c gia ®×nh, ®ång ruéng, nhµ m¸y trong sè ®ã hµng triÖu em bÞ tíc ®o¹t mèi liªn hÖ víi gia ®×nh, kh«ng ®îc ®¨ng ký khai sinh, kh«ng ®îc häc hµnh”. VÊn ®Ò lao ®éng trÎ em - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p, cËp nhËt ngµy 31/12/2007
T¹i ViÖt Nam, theo c¸c sè liÖu ®iÒu tra gÇn ®©y cho thÊy, tû lÖ trÎ em tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ gi¶m t¬ng øng víi tû lÖ trÎ em ®i häc t¨ng, cho thÊy ngêi d©n ngµy cµng nhËn thÊy râ lîi Ých cña gi¸o dôc vµ vai trß cña trÎ em. Ngoµi ra, cßn do sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. Bëi, §¶ng vµ Nhµ níc lu«n x¸c ®Þnh “TrÎ em lµ t¬ng lai cña ®Êt níc” nh B¸c Hå ®· nãi “V× lîi Ých mêi n¨m trång c©y, v× lîi Ých tr¨m n¨m trång ngêi”. Do ®ã, ngay tõ khi ®Êt níc giµnh ®îc ®éc lËp, ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch ®Ò cËp ®Õn vai trß cña trÎ em, quyÒn vµ nghÜa vô cña trÎ em còng ®îc c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ghi nhËn.
VÊn ®Ò lao ®éng trÎ em ®îc ®Ò cËp ®Õn tõ sau khi Ph¸p lÖnh hîp ®ång lao ®éng ra ®êi (1990). ViÖc tham gia ký kÕt c¸c §iÒu íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em vµ lao ®éng trÎ em, sau ®ã lµ sù ra ®êi cña Bé luËt lao ®éng (1994) ®· ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt lín, t¹o khung ph¸p lý v÷ng ch¾c nh»m b¶o vÖ lao ®éng trÎ em. Qua ®ã ®· thÓ hiÖn quyÕt t©m lín cña §¶ng vµ Nhµ níc ta trong viÖc b¶o vÖ quyÒn trÎ em. Cô thÓ lµ:
- KÕt hîp víi viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, v¨n b¶n ph¸p luËt, ChÝnh phñ ®· ®a ra c¸c ch¬ng tr×nh:
+ Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia v× trÎ em ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2010 ®a ra c¸c môc tiªu ®Õn n¨m 2010: §¶m b¶o 100% sè trÎ em må c«i kh«ng n¬i n¬ng tùa ®îc ch¨m sãc; Gi¶m 90% sè trÎ em lang thang kiÕm sèng, trÎ em ph¶i lao ®éng trong ®iÒu kiÖn nÆng nhäc, ®éc h¹i, nguy hiÓm vµ trÎ em nghiÖn ma tuý; Gi¶m c¬ b¶n sè trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc, bÞ mua b¸n…
+ Ch¬ng tr×nh quèc gia ng¨n ngõa vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em lang thang, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc vµ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm giai ®o¹n 2004 – 2010 gåm 4 ®Ò ¸n vÒ: TruyÒn th«ng vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý t×nh tr¹ng trÎ em lang thang, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc, ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm; Ng¨n chÆn t×nh tr¹ng vµ trî gióp trÎ em lang thang kiÕm sèng; Ng¨n chÆn vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc; Ng¨n chÆn vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm.
+ ChiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc giai ®o¹n 2001 - 2010 ®Ò ra c¸c môc tiªu ®Õn n¨m 2010 kh«ng cßn trÎ em bíc vµo tuæi 15 bÞ mï ch÷ vµ thu hót 15% häc sinh tèt nghiÖp phæ th«ng c¬ së, 10% häc sinh tèt nghiÖp trung häc phæ th«ng, trung häc chuyªn nghiÖp vµo c¸c trêng vµ ch¬ng tr×nh d¹y nghÒ…
Ngoµi ra, nhiÒu ch¬ng tr×nh kh¸c cña ChÝnh phñ còng hç trî viÖc phßng chèng lao ®éng trÎ em, nh Ch¬ng tr×nh hç trî trùc tiÕp gi¶i quyÕt viÖc lµm, Ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo… C¸c ch¬ng tr×nh trªn ®· huy ®éng ®îc sù tham gia cña c¸c c¬ quan nhµ níc, tæ chøc x· héi, céng ®ång vµ c¸ nh©n cã liªn quan vµo viÖc ng¨n ngõa vµ xãa bá lao ®éng trÎ em ë ViÖt Nam thêi gian qua.
- Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 19/2004/Q§-TTg cña ChÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt Ch¬ng tr×nh ng¨n ngõa vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em lang thang, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc vµ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm giai ®o¹n 2004-2010.
§Ó ng¨n ngõa vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ngµy 12/02/2004 Thñ tíng ChÝnh phñ ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 19/2004/Q§-TTg, trong ®ã giao Bé Lao ®éng -Th¬ng binh vµ X· héi chñ tr× ®Ò ¸n 4: “Ng¨n chÆn vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm”. §©y lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn tèt chñ tr¬ng cña §¶ng vµ ChÝnh phñ vÒ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho trÎ em ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quyÒn c¬ b¶n cña m×nh. C¸c ho¹t ®éng ®ang vµ sÏ ®îc tiÕn hµnh gåm:
* Kh¶o s¸t ph©n lo¹i, x©y dùng vµ lËp hå s¬ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, ®éc h¹i vµ nguy hiÓm theo lo¹i h×nh, ®é tuæi, giíi tÝnh vµ ®Þa bµn cho c¸c ®Þa ph¬ng ®Ó x©y dùng c¬ së d÷ liÖu ban ®Çu.
* Phèi hîp víi ngµnh y tÕ x©y dùng quy tr×nh ®iÒu trÞ vµ phôc håi chøc n¨ng cho nh÷ng trÎ em bÞ tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp ®îc ®a ra khái nh÷ng c«ng viÖc ®ang lµm.
* Phèi hîp víi ngµnh gi¸o dôc ®µo t¹o nghiªn cøu, x©y dùng m« h×nh gi¸o dôc hoµ nhËp ®èi víi trÎ em ph¶i bá häc do lao ®éng qu¸ sím kÕt hîp víi hç trî häc nghÒ vµ thùc hiÖn thÝ ®iÓm t¹i mét sè tØnh/thµnh ®îc lùa chän.
* Hoµn thiÖn bé tµi liÖu tËp huÊn vµ tæ chøc tËp huÊn vÒ quy tr×nh kiÓm tra, thanh tra liªn ngµnh gi÷a Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi víi Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em vÒ t×nh h×nh trÎ em lao ®éng nÆng nhäc ®éc h¹i nguy hiÓm ë c¸c ®Þa ph¬ng trªn toµn quèc...
- Bíc sang n¨m 2007, Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 552/Q§-L§TBXH ngµy 27/4/2007 phª duyÖt kÕ ho¹ch thùc hiÖn ®Ò ¸n 4 vµ c«ng v¨n 1471/L§TBXH-L§VL ngµy 4/5/2007 híng dÉn c¸c ®Þa ph¬ng triÓn khai thùc hiÖn ®Ò ¸n nµy. Hç trî kinh phÝ cho 25 tØnh, thµnh phè (t¨ng 3 tØnh so víi n¨m 2006) triÓn khai c¸c ho¹t ®éng ng¨n ngõa vµ trî gióp trÎ em lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm. §· tæ chøc tËp huÊn vÒ quy tr×nh kiÓm tra, thanh tra cho c¸n bé thanh tra ngµnh Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi, D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em vÒ vÊn ®Ò sö dông lao ®éng trÎ em.
3.1.2. Nh÷ng tån t¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph¸p luËt lao ®éng vÒ lao ®éng trÎ em ë níc ta
HiÖn nay vÊn ®Ò lao ®éng trÎ em ë níc ta do Côc Lao ®éng - ViÖc lµm, thuéc Bé Lao ®éng – Th¬ng binh vµ X· héi phô tr¸ch. Theo sè liÖu thèng kª cña Bé lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi, hiÖn c¶ níc cã kho¶ng 1.176.000 trÎ em sèng trong t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo cïng cùc; 23.000 trÎ ph¶i lao ®éng vµ 16.000 trÎ ®êng phè. ¦íc tÝnh cã kho¶ng 8.500 trÎ trong ®é tuæi tõ 0-15 tuæi ®ang sèng víi HIV vµ 22.000 trÎ må c«i do mÊt cha mÑ v× AIDS cËp nhËt 24/082008
. Nh÷ng con sè trªn ®· cho chóng ta thÊy tuy bøc tranh chung vÒ lao ®éng trÎ em thêi gian qua cã nhiÒu ®iÓm ®· ®îc c¶i thiÖn, song vÊn ®Ò lao ®éng trÎ em vÉn cßn diÔn biÕn phøc t¹p, ®Æc biÖt liªn quan ®Õn sù gia t¨ng cña tû lÖ trÎ em lao ®éng tríc ®é tuæi tèi thiÓu; t×nh tr¹ng bãc lét, l¹m dông trÎ em lµm thuª gióp viÖc gia ®×nh; trÎ em bÞ bu«n b¸n, bãc lét t×nh dôc; bÞ l«i kÐo vµo sö dông, vËn chuyÓn vµ bu«n b¸n tr¸i phÐp chÊt ma tuý;…
- VÒ c¬ b¶n t×nh h×nh lao ®éng trÎ em cha ®îc kiÓm so¸t chÆt chÏ; trÎ em tham gia nhiÒu lo¹i h×nh lao ®éng tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p; t×nh tr¹ng tr¸ h×nh (nhËn trÎ em lµ hä hµng ë quª, sö dông trÎ em phô gióp nhµ hµng, gióp viÖc gia ®×nh, ®i b¸n hoa t¬i, b¸n m× gâ....) ®Ó sö dông lao ®éng trÎ em nh»m bãc lét søc lao ®éng trÎ em còng ®ang diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p.
- HÇu hÕt c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh cã sö dông lao ®éng trÎ em ®Òu ë quy m« kinh tÕ gia ®×nh nhá lÎ, kh«ng cã ®¨ng ký kinh doanh nªn kh«ng cã sù qu¶n lý cña c¸c ngµnh chøc n¨ng, kh«ng ®îc phæ biÕn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt liªn quan ®Õn sö dông lao ®éng trÎ em.
- C¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lao ®éng trÎ em cha ®îc chñ c¸c c¬ së cã sö dông lao ®éng trÎ em thùc hiÖn nh: ®é tuæi, thêi gian lao ®éng, lo¹i c«ng viÖc, ®iÒu kiÖn lao ®éng... kh«ng ®óng quy ®Þnh. NhiÒu lo¹i h×nh lao ®éng trÎ em tëng chõng ®¬n gi¶n nhng thùc sù c¸c em ®ang bÞ bãc lét søc lao ®éng, lµm viÖc trong m«i trêng ®éc h¹i, thËm chÝ cã nguy c¬ bÞ x©m h¹i t×nh dôc. Theo Tæng côc C¶nh s¸t cho biÕt, trong 3 n¨m (2005-2007), trªn ph¹m vi c¶ níc ®· x¶y ra 5.070 vô, b¾t gi÷ xö lý 6.215 ®èi tîng; cã 5.188 em bÞ x©m h¹i (nam lµ 1.656 em; n÷ 3.532 em). Trong ®ã, ¸n giÕt trÎ em chiÕm 5,2%; x©m h¹i t×nh dôc 56,3%; cè ý g©y th¬ng tÝch 14,7%; cßn l¹i lµ téi danh kh¸c cËp nhËt 24/08/2008
.
- §Æc biÖt vÉn tån t¹i mét sè ®èi tîng m«i giíi dô dç trÎ em con c¸c gia ®×nh nghÌo lªn thµnh phè kiÕm sèng nh»m sö dông c¸c em nh c«ng cô kiÕm lêi vµ gÇn nh cha mÑ c¸c em kh«ng biÕt con m×nh ®i ®©u lµm g×, cuéc sèng nh thÕ nµo. Mét sè trêng hîp trÎ em bÞ l¹m dông, ngîc ®·i vµ còng ®· ®îc ph¸t hiÖn xö lý theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c sù viÖc khi ®îc ph¸t hiÖn thêng chËm hoÆc khi c¸c em trèn tho¸t th× chÝnh quyÒn míi biÕt.
- Nhu cÇu thuª trÎ em gióp viÖc gia ®×nh ngµy mét nhiÒu vµ gÇn nh ®· trë thµnh mét ho¹t ®éng "dÞch vô" cung cÊp nguån lao ®éng trÎ em cho c¸c ®« thÞ, thµnh phè. §a sè c¸c em ®îc ®èi xö tèt, mét sè em cßn ®îc t¹o c¬ héi ®i häc... Tuy nhiªn, m«i trêng nµy còng tiÓm Èn nhiÒu mèi nguy hiÓm cho trÎ em nh bÞ bãc lét lao ®éng, bÞ x©m ph¹m t×nh dôc....
Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lao ®éng trÎ em ë ViÖt Nam diÔn biÕn phøc t¹p trong thêi gian qua:
Thø nhÊt, hÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Òu cho thÊy nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn tíi t×nh tr¹ng trÎ em ph¶i lao ®éng lµ v× nghÌo ®ãi. NghÌo ®ãi còng dÉn tíi thiÕu gi¸o dôc, dÞch vô y tÕ kÐm, c¬ héi kiÕm viÖc lµm thÊp vµ tÊt c¶ nh÷ng nh©n tè ®ã lµm trÇm träng thªm t×nh tr¹ng lao ®éng trÎ em.
Thø hai, vÒ mÆt kinh tÕ, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn ®· t¹o ra sù gi·n c¸ch giµu nghÌo mµ mét bé phËn trÎ em buéc ph¶i ®i t×m kiÕm viÖc lµm xa nhµ vµ l©m vµo t×nh tr¹ng bÞ l¹m dông søc lao ®éng. Tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho chñ doanh nghiÖp t nh©n tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt b»ng biÖn ph¸p sö dông nhiÒu lao ®éng vÞ thµnh niªn víi tiÒn c«ng rÎ m¹t.
Thø ba, vÒ mÆt x· héi, do cã nhiÒu biÕn cè lín cña mét sè gia ®×nh nh: Cha mÑ bÊt hßa, ly h«n... nªn bá mÆc con c¸i, c¸c em tù lo cuéc sèng cho m×nh, ph¶i ®i lµm kiÕm sèng...hoÆc do nhËn thøc cña cha mÑ, cña nh©n d©n vÒ vÊn ®Ò lao ®éng trÎ em cßn h¹n chÕ.
Thø t, vÒ mÆt ph¸p luËt, cha cã mét khung ph¸p luËt lao ®éng ®Ó ng¨n ngõa viÖc sö dông lao ®éng trÎ em ë khu vùc phi kÕt cÊu Khu vùc phi kÕt cÊu: dïng ®Ó chØ ho¹t ®éng kinh tÕ quy m« nhá cña nh÷ng ngêi bu«n b¸n ë vØa hÌ, b¸n hµng rong ë c¸c tô ®iÓm vµ nhµ ga, bÕn c¶ng, nh÷ng ngêi lµm dÞch vô lao ®éng quÐt dän, c«ng nh©n tù do, lao ®éng gi¶n ®¬n, thî thñ c«ng, nh÷ng ngêi ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn chuyªn chë giao th«ng th« s¬...Nhµ níc thêng kh«ng kiÓm so¸t ®îc ho¹t ®éng cña khu vùc nµy.
, trong khu«n khæ gia ®×nh vµ viÖc trÎ em tù kiÕm sèng; còng nh cha cã quy ®Þnh riªng vÒ c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra vÒ lao ®éng cha thµnh niªn, sè lîng c¸c quy ®Þnh riªng biÖt trong Bé luËt lao ®éng dµnh cho ®èi tîng lao ®éng nµy cßn qu¸ Ýt (4 §iÒu). C¸c quy ®Þnh nµy tuy ®· phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña C«ng íc quèc tÕ nhng míi chØ lµ nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh “bé khung”.
Thø n¨m, mÆc dï hiÖn nay trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña ViÖt Nam quy ®Þnh ®Çy ®ñ c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi: d©n sù, hµnh chÝnh, h×nh sù nh»m ®¶m b¶o cho ph¸p luËt lao ®éng ®îc thùc thi vµ chèng l¹i c¸c h×nh thøc vi ph¹m. Nhng c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi ®ã cha ®ñ m¹nh ®Ó r¨n ®e nh÷ng hµnh vi x©m ph¹m ®Õn quyÒn trÎ em trong quan hÖ lao ®éng.
Thø s¸u, c«ng t¸c thanh tra kiÓm tra cßn kÐm hiÖu qu¶. B»ng chøng lµ hÇu hÕt c¸c sù viÖc vi ph¹m khi ®îc ph¸t hiÖn thêng chËm hoÆc khi c¸c em trèn tho¸t th× chÝnh quyÒn vµ c¸c c¬ quan thanh tra, kiÓm tra míi biÕt.
Tõ nh÷ng nguyªn nh©n vµ thùc tr¹ng cña t×nh h×nh lao ®éng trÎ em ®îc ®Ò cËp ë trªn ®· cho chóng ta thÊy ®îc phÇn nµo nh÷ng hËu qu¶ mµ nã mang l¹i. §ã kh«ng chØ lµ nh÷ng hËu qu¶ tríc m¾t mµ cßn mang tÝnh l©u dµi. TrÎ em lao ®éng sím thêng ph¶i bá häc, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn n¨ng khiÕu c¸ nh©n, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®îc häc nghÒ. ThiÕu tri thøc vµ søc khoÎ khiÕn c¸c em kh«ng thÓ cã nghÒ nghiÖp æn ®Þnh trong t¬ng lai. Nh vËy, c¸c em bÞ m¾c vµo c¸i vßng luÈn quÈn: nghÌo ®ãi - bá häc sím ®Ó lao ®éng - tay nghÒ thÊp - thu nhËp thÊp - nghÌo ®ãi. Trong bèi c¶nh ®ã, ®Êt níc sÏ kh«ng thÓ cã mét lùc lîng lao ®éng kháe m¹nh vµ lµnh nghÒ ®Ó cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
3.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña ph¸p luËt lao ®éng vÒ lao ®éng trÎ em
3.2.1. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt lao ®éng vÒ lao ®éng trÎ em
XÐt tæng qu¸t, ph¸p luËt ViÖt Nam ®· phï hîp víi nh÷ng tiªu chuÈn quèc tÕ c¬ b¶n vÒ lao ®éng trÎ em, tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c quy ®Þnh ®ã cßn mang tÝnh chung chung, cha cô thÓ. Do ®ã, c¸c nhµ lµm luËt cÇn ®a ra nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh cô thÓ h¬n, võa ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi sö dông lao ®éng vµ võa b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña trÎ em trong c¸c vÊn ®Ò : tiÒn l¬ng, thu nhËp; thêi giê lµm viÖc, thêi giê nghØ ng¬i; b¶o vÖ c¸c em tr¸nh khái sù ph©n biÖt ®èi xö, tr¸nh bÞ l¹m dông søc lao ®éng, bÞ l¹m dông t×nh dôc...Ch¼ng h¹n:
- Tuæi trÎ em theo quy ®Þnh trong LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em lµ díi 16 tuæi. Tuæi tèi thiÓu ®îc vµo häc nghÒ theo quy ®Þnh cña LuËt d¹y nghÒ 2006 lµ tõ ®ñ 13 tuæi. Bé luËt lao ®éng quy ®Þnh ngêi lao ®éng lµ ngêi Ýt nhÊt ®ñ 15 tuæi vµ ph¶i cã kh¶ n¨ng lao ®éng, cã giao kÕt hîp ®ång, ngoµi ra Bé luËt lao ®éng cßn ®a ra kh¸i niÖm lao ®éng cha thµnh niªn lµ ngêi lao ®éng díi 18 tuæi. Trong khi ®ã, trÎ em díi 15 tuæi vÉn cã thÓ tham gia mét sè c«ng viÖc, nghÒ theo Danh môc ban hµnh kÌm theo Th«ng t 21/1999/TT-BL§TBXH. ViÖc quy ®Þnh cã sù kh¸c nhau nh trªn ®· t¹o nªn nh÷ng ®iÓm cha nhÊt qu¸n, g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh thùc thi ph¸p luËt. Do ®ã, cÇn thèng nhÊt kh¸i niÖm “lao ®éng trÎ em” trong hÖ thèng ph¸p luËt nãi chung vµ ph¸p luËt lao ®éng nãi riªng.
- CÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt lao ®éng. VÝ dô: CÇn cã quy ®Þnh mang tÝnh khuyÕn khÝch, u tiªn trong viÖc tr¶ l¬ng cho lao ®éng trÎ em khi trÎ em lµm nh÷ng c«ng viÖc nh lao ®éng thµnh niªn; Bæ sung quy ®Þnh riªng vÒ thêi giê nghØ ng¬i cho trÎ em, trÎ em ®îc nghØ thªm ngµy Quèc tÕ thiÕu nhi 01/06, ®îc nghØ gi÷a ca nhiÒu h¬n so víi lao ®éng trëng thµnh; Bæ sung c¸c quy ®Þnh riªng vÒ viÖc ®èi xö cña ngêi sö dông lao ®éng ®èi víi lao ®éng trÎ em, cÇn ®a ra nh÷ng h×nh thøc xö ph¹t nÆng víi nh÷ng kÎ cã hµnh vi ph©n biÖt ®èi xö, l¹m dông søc lao ®éng trÎ em hoÆc l¹m dông t×nh dôc trÎ em; CÇn cã c¸c quy ®Þnh u ¸i h¬n trong vÊn ®Ò xö lý còng nh lu hå s¬ vÒ viÖc vi ph¹m kû luËt lao ®éng ®èi víi lao ®éng cha thµnh niªn, bëi ®iÒu nµy ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh lao ®éng cña c¸c em sau nµy...
- Khoa häc kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn, më ra nhiÒu c¬ héi cho lao ®éng trÎ em tiÕp cËn vµ sö dông, nhng còng mang l¹i nhiÒu mèi nguy hiÓm míi cho c¸c em. V× thÕ cã nhiÒu c«ng viÖc trong danh môc cÊm sö dông lao ®éng trÎ em nhng trÎ em vÉn cã thÓ lµm tèt mµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn thÓ lùc, trÝ lùc vµ nh©n c¸ch cña c¸c em. Nhng còng xuÊt hiÖn nh÷ng c«ng viÖc míi t¸c ®éng xÊu ®Õn trÎ em. Do ®ã,cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu, bæ sung nh÷ng nghÒ, c«ng viÖc ¶nh hëng xÊu ®Õn sù ph¸t triÓn cña lao ®éng trÎ em vµ lo¹i bá nh÷ng c«ng viÖc kh«ng cßn ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn lao ®éng trÎ em theo tinh thÇn vµ nguyªn t¾c cña C«ng íc sè 182 cña ILO.
- Ban hµnh c¸c v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt Lao ®éng, Bé luËt d©n sù, Bé luËt h×nh sù liªn quan ®Õn viÖc xÐt xö c¸c vô ¸n lao ®éng, d©n sù, h×nh sù vÒ x©m ph¹m quyÒn trÎ em. §a ra c¸c biÖn ph¸p hiÖu qu¶ cã tÝnh r¨n ®e, gi¸o dôc nh÷ng kÎ cã hµnh vi vi ph¹m quyÒn trÎ em trong mèi quan hÖ x· héi nãi chung vµ quan hÖ lao ®éng nãi riªng...
3.2.2. §Èy m¹nh c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra vµ xö lý vi ph¹m ph¸p luËt lao ®éng trÎ em
Hoµn thiÖn vµ t¨ng cêng c¬ chÕ kiÓm tra, thanh tra viÖc thi hµnh ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn lao ®éng trÎ em ë c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc, c¸ nh©n cã hiÖn tîng l¹m dông søc lao ®éng cña trÎ em, b»ng c¸ch båi dìng, ®µo t¹o kiÕn thøc cho thanh tra lao ®éng vµ huy ®éng c¸c bé, ngµnh, c¸c tæ chøc x· héi vµ c«ng ®oµn vµo viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ liªn ngµnh vÒ thanh tra lao ®éng vÒ lao ®éng trÎ em trong c¸c khu vùc kh«ng kÕt cÊu, n«ng nghiÖp, viÖc lµm t¹i nhµ mµ tríc hÕt lµ xãa bá c¸c c¬ së ®µo sa kho¸ng bÊt hîp ph¸p cã sö dông lao ®éng trÎ em, triÖt ph¸ c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n cã hiÖn tîng l¹m dông vµ bãc lét t×nh dôc trÎ em. CÇn thiÕt ph¶i cã mét cuéc ®iÒu tra, kh¶o s¸t tæng thÓ mang quy m« toµn quèc vÒ t×nh h×nh trÎ em lao ®éng vµ sö dông lao ®éng trÎ em.
3.2.3. Mét sè gi¶i ph¸p kh¸c
(i) Ph¸t huy vai trß cña C«ng ®oµn trong viÖc ®¹i diÖn cho ngêi lao ®éng, mµ nhÊt lµ lao ®éng trÎ em, ph¸t huy vai trß cña tæ chøc ®oµn thÓ x· héi trong c«ng t¸c b¶o vÖ trÎ em, tè gi¸c nh÷ng hµnh vi x©m ph¹m quyÒn trÎ em.
(ii) Tuyªn truyÒn, phæ biÕn c¸c chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ níc, thóc ®Èy nh÷ng thay ®æi trong nhËn thøc cña x· héi vµ t¨ng cêng hiÓu biÕt cña x· héi, ®Æc biÖt lµ ë cÊp ®Þa ph¬ng b»ng c¸ch th«ng tin, gi¸o dôc, c¶nh tØnh bè mÑ vµ trÎ em, gi¸o viªn, céng ®ång vµ x· héi nãi chung vÒ quyÒn trÎ em, ®Æc biÖt lµ quyÒn gi¸o dôc c¬ b¶n vµ quyÒn ®îc b¶o vÖ kh«ng bÞ bãc lét kinh tÕ. §ång thêi cã quy ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ ë ®Þa ph¬ng trong viÖc tuyªn truyÒn, ng¨n ch¨n, ph¸t hiÖn vµ xö lý vÊn ®Ò trÎ em lao ®éng theo mét quy tr×nh t¸c nghiÖp nhÊt ®Þnh.
CÇn t¨ng cêng sù hîp t¸c quèc tÕ ®Ó ®ãng gãp vµo viÖc thiÕt lËp c¸c chuÈn mùc, gi¶m ®ãi nghÌo chung vµ ®¸nh gi¸ tèt h¬n t¸c ®éng cña nh÷ng biÖn ph¸p chèng lao ®éng trÎ em ®èi víi trÎ em cïng gia ®×nh vµ trong khu«n khæ hîp t¸c khu vùc vµ quèc tÕ, ®Ó thóc ®Èy nh÷ng cam kÕt nh»m xãa bá lao ®éng trÎ em.
KÕT LUËN
§· 18 n¨m kÓ tõ khi ViÖt Nam ký kÕt C«ng íc vÒ quyÒn trÎ em 1989. Nhµ níc ta ®· rÊt cè g¾ng x©y dùng vµ hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p luËt vÒ lao ®éng trÎ em. VÒ c¬ b¶n, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng : vÒ mÆt lËp ph¸p, ph¸p luËt ViÖt Nam kh¸ t¬ng thÝch víi c¸c quy ®Þnh cña C«ng íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam lµ thµnh viªn. Tuy nhiªn, thùc tiÔn ¸p dông ph¸p luËt lao ®éng ®èi víi lao ®éng trÎ em ë níc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. H¹n chÕ chñ yÕu lµ c¸c quy ®Þnh cßn mang tÝnh chung chung, cha cô thÓ, cha cã ®Çy ®ñ c¸c v¨n b¶n híng dÉn, g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh thùc thi ph¸p luËt. Ngoµi ra, c¬ chÕ vµ c¸ch thøc tæ chøc thùc thi ph¸p luËt lao ®éng cßn cha hoµn thiÖn; sù phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a c¸c c¬ quan thanh tra, kiÓm tra víi tæ chøc C«ng ®oµn vµ ngêi sö dông lao ®éng cßn láng lÎo; nhËn thøc vµ hiÓu biÕt cña nh©n d©n vÒ quyÒn trÎ em cßn h¹n chÕ, ®ã lµ cha kÓ ®Õn sù suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc cña nhiÒu kÎ kiÕm tiÒn b»ng må h«i c«ng søc cña nh÷ng ®øa trÎ v« téi. ChÝnh nh÷ng h¹n chÕ ®ã ®· lµm cho vÊn ®Ò lao ®éng trÎ em ë níc ta ®ang ngµy cµng phøc t¹p.
Hµnh ®éng hiÖu qu¶ chèng lao ®éng trÎ em ®ßi hái sù cam kÕt chÝnh trÞ vµ h×nh thµnh mét liªn minh réng lín bao gåm chÝnh phñ vµ tÊt c¶ c¸c giíi trong x· héi víi nh÷ng nguån lùc ®Çy ®ñ. NghÜa vô ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch, luËt ph¸p, chiÕn lîc vµ biÖn ph¸p nh»m xãa bá lao ®éng trÎ em kh«ng thuéc vÒ riªng c¬ quan tæ chøc hay c¸ nh©n nµo mµ lµ nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña toµn x· héi. TÊt c¶ chóng ta ph¶i chung tay, gãp søc v× thÕ hÖ mai sau, v× sù phån vinh cña ®Êt níc. V× thÕ, cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a c¸c ho¹t ®éng lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ t ph¸p nh»m b¶o vÖ quyÒn cña trÎ em nãi chung vµ b¶o vÖ sù an toµn cña lao ®éng trÎ em nãi riªng.
DANH MôC TµI LIÖU THAM KH¶O
C«ng íc quèc tÕ
C«ng íc vÒ quyÒn trÎ em n¨m 1989
C«ng íc sè 5 vÒ tuæi tèi thiÓu lµm viÖc trong c«ng nghiÖp n¨m 1919
C«ng íc sè 123 vÒ tuæi tèi thiÓu lµm viÖc díi lßng ®Êt n¨m 1965
C«ng íc sè 182 vÒ cÊm ngay lËp tøc vµ xãa bá nh÷ng h×nh thøc lao ®éng trÎ em tåi tÖ nhÊt n¨m 1999
KhuyÕn nghÞ sè 190 vÒ lo¹i bá nh÷ng h×nh thøc lao ®éng trÎ em tåi tÖ nhÊt
C«ng íc sè 29 vÒ lao ®éng cìng bøc hoÆc b¾t buéc cña Tæ chøc lao ®éng thÕ giíi (ILO) n¨m 1930
C«ng íc sè 138 vÒ tuæi tèi thiÓu ®îc ®i lµm viÖc n¨m 1973
V¨n b¶n ph¸p luËt
Bé luËt lao ®éng n¨m 1994 (söa ®æi, bæ sung n¨m 2002, 2006,
2007)
Bé luËt h×nh sù n¨m 1999
Bé luËt tè tông d©n sù n¨m 2004
LuËt b¶o vÖ ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em n¨m 2004
LuËt gi¸o dôc n¨m 2005
LuËt d¹y nghÒ n¨m 2006
LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh n¨m 2000
Th«ng t liªn Bé sè 09/TTLB ngµy 13/04/1995 quy ®Þnh ®iÒu kiÖn lao ®éng cã h¹i vµ c¸c c«ng viÖc cÊm sö dông lao ®éng cha thµnh niªn
Th«ng t sè 21/1999/TT-L§TBXH ngµy 11/09/1999 quy ®Þnh danh môc nghÒ, c«ng viÖc vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®îc nhËn trÎ em cha ®ñ 15 tuæi vµo lµm viÖc
NghÞ ®Þnh 39/2003/N§-CP ngµy 18/04/2003 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ viÖc lµm
NghÞ ®Þnh 44/2003/N§-CP ngµy 09/05/2003 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ hîp ®ång lao ®éng
NghÞ ®Þnh 195/1994/N§-CP ngµy 31/12/1994 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ thêi giê lµm viÖc, thêi giê nghØ ng¬i
NghÞ ®Þnh 109/2002/N§-CP ngµy 27/12/2002 söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 195/1994/N§-CP quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ thêi giê lµm viÖc, thêi giê nghØ ng¬i
Th«ng t sè 15/2003/TT-BL§TBXH ngµy 03/06/2003 vÒ viÖc híng dÉn thùc hiÖn lµm thªm giê theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 109/2002/N§-CP söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 195/1994/N§-CP quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ thêi giê lµm viÖc, thêi giê nghØ ng¬i
NghÞ ®Þnh 114/2002/N§-CP ngµy 31/12/2002 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ tiÒn l¬ng
NghÞ ®Þnh 06/CP ngµy 20/01/1995 quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng
NghÞ ®Þnh 110/2002/N§-CP ngµy 27/12/2002 vÒ viÖc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 06/CP ngµy 20/01/1995 quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng
NghÞ ®Þnh 41/CP ngµy 06/07/1995 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ kû luËt lao ®éng vµ tr¸ch nhiÖm vËt chÊt
NghÞ ®Þnh 33/2003/N§-CP ngµy 02/04/2003 söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 41/CP ngµy 06/07/1995 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt Lao ®éng vÒ kû luËt lao ®éng vµ tr¸ch nhiÖm vËt chÊt
NghÞ ®Þnh 133/2007/N§-CP ngµy 08/08/2007 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng
NghÞ ®Þnh 23/CP ngµy 18/04/1996 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ nh÷ng quy ®Þnh riªng ®èi víi lao ®éng n÷
NghÞ ®Þnh sè 81/CP ngµy 23/11/1995 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ lao ®éng lµ ngêi tµn tËt
NghÞ ®Þnh 116/2004/N§-CP ngµy 23/04/2004 vÒ viÖc söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 81/CP ngµy 23/11/1995 quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ lao ®éng lµ ngêi tµn tËt
NghÞ ®Þnh 113/2004/N§-CP ngµy 16/04/2004 quy ®Þnh xö ph¹t hµnh chÝnh vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt lao ®éng
Th«ng t 12/2005/TT-BL§TBXH ngµy 28/01/2005 híng dÉn mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 113/2004/N§-CP ngµy 16/04/2004 quy ®Þnh xö ph¹t hµnh chÝnh vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt lao ®éng
Tµi liÖu chuyªn kh¶o
Gi¸o tr×nh luËt Lao ®éng, §¹i häc LuËt Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n C«ng an nh©n d©n, Hµ Néi, n¨m 2007.
VÊn ®Ò lao ®éng trÎ em,Vò Ngäc B×nh, nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, n¨m 2002
QuyÒn trÎ em trong ph¸p luËt ViÖt Nam, Vô ph¸p luËt h×nh sù hµnh chÝnh, nhµ xuÊt b¶n T ph¸p, Hµ Néi, n¨m 2005
VÊn ®Ò lao ®éng trÎ em- Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p, BS. NguyÔn Träng An, p.vô trëng vô TrÎ em, Bé L§TB&XH, n¨m 2007
Khãa luËn tèt nghiÖp: “B¶o vÖ quyÒn phô n÷ vµ trÎ em trong ph¸p luËt lao ®éng” – Hå Hoµng Anh, §¹i häc LuËt Hµ Néi, 2007.
Internet
ngµy 30/03/2008
PHô LôC
Phô lôc 1
Danh môc nghÒ, c«ng viÖc vµ ®iÒu kiÖn cã h¹i cÊm sö dông lao ®éng cha thµnh niªn vµo lµm viÖc
(Ban hµnh kÌm theo Th«ng t sè 09/1995/TT-LB ngµy 13/04/1995 cña Bé Lao ®éng-Th¬ng binh vµ X· héi vµ Bé Y tÕ)
Danh môc nghÒ, c«ng viÖc cÊm sö dông lao ®éng cha thµnh niªn vµo lµm viÖc
Trùc tiÕp nÊu, rãt vµ vËn chuyÓn kim lo¹i láng, th¸o rì, khu©n ®óc, lµm s¹ch s¶n phÈm ®óc ë c¸c lß;
C¸n kim lo¹i nãng;
Trùc tiÕp luyÖn kim lo¹i mµu (®ång, ch×, thiÕc, thñy ng©n, kÏm, b¹c);
§èt vµ ra lß luyÖn cèc;
§èt lß ®Çu m¸y h¬i níc;
Hµn trong thïng kÝn, hµn ë ®é cao trªn 5m so víi mÆt sµn c«ng t¸c;
§µo lß giÕng;
§µo lß vµ c¸c c«ng viÖc trong hÇm lß, hoÆc ë nh÷ng hè s©u h¬n 5m;
CËy bÈy ®¸ trªn nói;
L¾p ®Æt giµn khoan;
Lµm viÖc ë giµn khoan trªn biÓn;
Khoan th¨m dß giÕng dÇu vµ khÝ;
Khoan th¨m dß, khoan næ m×n, b¾n m×n;
Sö dông c¸c lo¹i m¸y cÇm tay ch¹y b»ng h¬i Ðp cã søc Ðp tõ 4 atmotphe trë lªn (nh m¸y khoan, m¸y bóa vµ c¸c m¸y t¬ng tù g©y nh÷ng chÊn ®éng kh«ng b×nh thêng cho th©n thÓ ngêi);
§iÒu khiÓn c¸c ph¬ng tiÖn giao th«n vËn t¶i cã ®éng c¬;
§iÒu khiÓn cÇu trôc, cÇn trôc, cæng trôc, pal¨ng ®iÖn (trõ pal¨ng xÝch kÐo tay);
Moãc, buéc t¶i träng cho cÇu trôc, cÇn trôc, cæng trôc, pal¨ng ®iÖn;
§iÒu khiÓn thang m¸y chë ngêi vµ hµng hãa hoÆc riªng cho hµng hãa, ®iÒu khiÓn c¸c m¸y n©ng;
L¸i m¸y thi c«ng (nh m¸y xóc, m¸y ñi, xe b¸nh xÝch...)
L¸i m¸y kÐo n«ng nghiÖp;
VËn hµnh tµu hót bïn;
VËn hµnh nåi h¬i;
VËn hµnh m¸y hå v¶i sîi;
C¸n Ðp tÊm da lín cøng;
Kh¶o s¸t ®êng s«ng;
§æ bª t«ng díi níc;
Thî lÆn;
Lµm viÖc trong thïng ch×m;
Lµm viÖc trªn m¸y bay;
Söa ch÷a ®êng d©y ®iÖn trong cèng ngÇm hoÆc trªn cét ngoµi trêi, ®êng d©y ®iÖn cao thÕ, l¾p dùng cét ®iÖn cao thÕ;
L¾p ®Æt söa ch÷a c¸p ngÇm, c¸p treo cña ®êng d©y ®iÖn th«ng tin;
Trùc tiÕp ®µo gèc c©y cã ®êng kÝnh lín h¬n 40 cm;
§èn h¹ nh÷ng c©y th¼ng ®øng ®êng kÝnh tõ 35cm trë lªn, ca c¾t cµnh, tØa cµnh trªn cao;
VËn xuÊt, xeo b¾n, bèc xÕp gç cã ®êng kÝnh tõ 35cm trë lªn b»ng thñ c«ng, b»ng m¸ng gç, cÇu trît gç;
Xu«i bÌ trªn s«ng cã nhiÒu ghÒnh th¸c;
Mß vít gç ch×m, c¸nh kÐp gç trong ©u, triÒn ®a gç lªn bê;
Ca xÎ gç thñ c«ng 2 ngêi kÐo (chØ cÊm ®èi víi n÷);
C«ng viÖc trªn giµn gi¸o hoÆc trªn dÇm xµ cao h¬n 5m vµ c¸c c«ng viÖc t¬ng tù;
L¾p dùng, th¸o dì hoÆc thay ®æi giµn gi¸o (trõ trêng hîp phô viÖc lµm trªn mÆt ®Êt hoÆc trªn sµn nhµ);
C¸c c«ng viÖc khai th¸c tæ yÕn, khai th¸c ph©n d¬i;
C¸c c«ng viÖc trªn tµu ®i biÓn;
C«ng viÖc g¸c tµu, tr«ng tµu ©u, triÒn ®¸;
C«ng viÖc ph¶i lµm mét m×nh trªn ®êng s¾t; trong hÇm nói; trong c¸c c«ng tr×nh ngÇm; hoÆc ë n¬i tÇm nh×n cña ngêi c«ng nh©n kh«ng vît qu¸ 400m; hoÆc n¬i giao th«ng rÊt khã kh¨n;
C«ng viÖc di chuyÓn, nèi hoÆc t¸ch toa xe trong xëng m¸y, trªn ®êng s¾t;
XÎ gç b»ng m¸y ca ®Üa vµ m¸y ca vßng;
§a vËt liÖu vµo m¸y nghiÒn ®¸ vµ lµm viÖc víi m¸y nghiÒn ®¸;
VËn hµnh c¸c m¸y bµo trong nghÒ gç;
VËn hµnh m¸y vµ gia c«ng kim lo¹i b»ng c¸c m¸y dËp, Ðp, c¾t sö dông h¬i níc, khÝ nÐn hoÆc b»ng ®iÖn;
S÷a ch÷a, lau chïi khu«n m¸y rÌn, dËp, nÐn, c¾t kim lo¹i (kh«ng ph©n biÖt m¸y h¬i níc, khÝ nÐn, ®iÖn hoÆc c¬);
C¸c c«ng viÖc ®ãng vá tµu (tµu gç, tµu s¾t0 ph¶i mang v¸c, g¸, ®Æt vËt gia c«ng nÆng tõ 20kg trë lªn);
Khèi lîng mang v¸c kh«ng ®îc vît qu¸:
Ph©n lo¹i
C«ng viÖc gi¸n ®o¹n (kg)
C«ng viÖc liªn tôc (kg)
Tõ 16 tuæi (192 th¸ng) ®Õn díi 18 tuæi (216 th¸ng)
N÷ 12
Nam 15
8
10
Tõ 16 tuæi (192 th¸ng) ®Õn díi 18 tuæi (216 th¸ng)
N÷ 25
Nam 30
15
20
VËn hµnh, trùc c¸c tr¹m ®iÖn h¹ ¸p, trung ¸p vµ cao ¸p;
KiÓm tra, s÷a ch÷a vµ xö lý c¸c m¹ch ®iÖn cã ®iÖn thÕ >700 von, trêng hîp dßng ®iÖn xoay chiÒu vµ c¸c vËt duy tr× m¹ch ®iÖn Êy;
Ch©m löa cho m¸y ®èt dÇu tiªu thô tõ 400l/giê;
ChÕ t¹o, sö dông,vËn chuyÓn c¸c s¶n phÈm nguy hiÓm: chÊt næ, chÊt dÔ g©y ch¸y, chÊt « xy hãa, khÝ ®èt, thuèc sóng, ®¹n dîc, ph¸o cã nguy c¬ g©y næ, ch¸y;
VËn hµnh hÖ thèng ®iÒu chÕ vµ n¹p axetylen, «xy, hy®r«,clo vµ c¸c khÝ hãa láng;
VËn hµnh hÖ thèng l¹nh (lµm níc ®¸, ®«ng l¹nh);
C«ng viÖc ë n¬i cã bôi hoÆc bét ®Êt ®¸, bôi xi m¨ng, bôi than, l«ng sóc vËt vµ c¸c thø bôi kh¸c vît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp;
S÷a ch÷a lß, thïng, th¸p kÝn, ®êng èng trong s¶n xuÊt hãa chÊt;
Lµm viÖc ë lß lªn men thuèc l¸, lß sÊy thuèc l¸ ®iÕu;
§èt lß sinh khÝ nÊu thñy tinh; thæi thñy tinh b»ng miÖng;
Tr¸ng paraphin trong bÓ rîu;
C«ng viÖc tiÕp xóc víi x¨ng dÇu trong hang hÇm: giao nhËn, b¶o qu¶n, vËn hµnh m¸y b¬m vµ ®o x¨ng dÇu;
TuyÓn kho¸ng ch×;
KÐo, dËp s¶n phÈm ch×, m¹ ch×;
Lu hãa, thµnh h×nh, th¸o gì s¶n phÈm cao su cì lín nh: thïng, kÐt nhiªn liÖu, lèp «t«...
C¸c c«ng viÖc tiÕp xóc víi dung m«i h÷u c¬, nh : ng©m tÇm tµ vÑt, tr¶i nh nh t¬ng giÊy ¶nh , in hoa trªn mµng máng, in nh·n trªn giÊy mµng máng, c¸n Ðp nhùa phenon, vËn hµnh nåi ®a tô keo phenon;
N¹o vÐt cèng ngÇm, thêng xuyªn ng©m m×nh díi níc bÈn, h«i thèi;
C«ng viÖc tiªu hñy hoÆc s¸t sinh;
Mæ tö thi, liÖm, mai t¸ng ngêi chÕt, bèc må m¶;
C«ng viÖc trong nhµ tï hoÆc trong bÖnh viÖn t©m thÇn;
Phôc vô trong tiÖc rîu, tiÖm nh¶y, trong nghÒ phôc vô gi¶i trÝ;
Trùc tiÕp nu«i thó d÷ hoÆc ®éng vËt cã näc ®éc;
C«ng viÖc bÞ bøc x¹ bëi tia ra®i, tia X vµ c¸c tia cã h¹i kh¸c;
C«ng viÖc ë c¸c ®µi ph¸t sãng tÇn sè ra®io, nh ®µi ph¸t thanh, ph¸t h×nh vµ tr¹m ra®a, tr¹m vÖ tinh viÔn th«ng,...bÞ « nhiÔm bëi ®iÖn tõ trêng vît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp;
Trùc tiÕp tiÕp xóc víi hãa chÊt g©y biÕn ®æi gen;
Trùc tiÕp tiÕp xóc víi mét sè hãa chÊt g©y t¸c h¹i sinh s¶n lu dµi (nh g©y thiÓu n¨ng tinh hoµn, thiÓu n¨ng buång trøng);
Trùc tiÕp tiÕp xóc (bao gåm s¶n xuÊt, ®ãng gãi, pha chÕ, phun thuèc, khö trïng kho) víi c¸c hãa chÊt trõ s©u, trõ cá, trõ muçi, diÖt muçi, diÖt mèi mät, diÖt chuét cã chøa clo h÷u c¬ vµ mét sè hãa chÊt cã kh¶ n¨ng g©y ung th;
TiÕp xóc thêng xuyªn (mµ trang bÞ b¶o hé kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu phßng chèng h¬i ®éc khÝ bôi ®éc);
Trùc tiÕp tiÕp xóc víi c¸c chÊt g©y nghiÖn vµ c¸c chÕ phÈm cña nã, nh bµo chÕ dîc phÈm cã thµnh phÇn moocsphin, ephedrin, aldrin,seduexen...;
H»ng ngµy tiÕp xóc víi h¬i g©y mª, lµm viÖc ë khoa håi søc cÊp cøu, ë khoa l©y cña c¸c c¬ së y tÕ, c¸c trung t©m truyÒn m¸u, c¸c c¬ së s¶n xuÊt vacxin phßng bÖnh, tham gia dËp t¾t c¸c æ dÞch; lµm viÖc ë khu vùc ®iÒu trÞ b»ng sãng ng¾n, siªu ©m.
§iÒu kiÖn lao ®éng cã h¹i cÊm sö dông lao ®éng cha thµnh niªn vµo lµm viÖc
Lao ®éng thÓ lùc qu¸ søc (møc tiªu hao n¨ng lîng lín h¬n 4Kcal/phót, nhÞp tim 120/phót);
T thÕ lµm viÖc gß bã, thiÕu dìng khÝ;
Trùc tiÕp tiÕp xóc víi hãa chÊt cã kh¶ n¨ng g©y biÕn ®æi gen, g©y ¶nh hëng xÊu ®Õn chuyÓn hãa tÕ bµo, g©y ung th, g©y t¸c h¹i sinh s¶n l©u dµi (g©y thiÓu n¨ng tinh hoµn, thiÓu n¨ng buång trøng), g©y bÖnh nghÒ nghiÖp vµ cac t¸c h¹i kh¸c;
TiÕp xóc víi c¸c yÕu tè g©y bÖnh truyÒn nhiÔm;
TiÕp xóc víi chÊt phãng x¹ (kÓ c¶ c¸c thiÕt bÞ ph¸t tia phãng x¹)
TiÕp xóc víi ®iÖn tõ trêng ë møc qu¸ giíi h¹n cho phÐp;
Trong m«i trêng cã ®é rung ån µo h¬n tiªu chuÈn cho phÐp;
NhiÖt ®é kh«ng khÝ trong nhµ xëng h¬n 40 ®é C vÒ mïa hÌ vµ trªn 35 ®é C vÒ mïa ®«ng hoÆc chÞu ¶nh hëng cña bøc x¹ nhiÖt cao;
N¬i cã ¸p suÊt kh«ng khÝ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n ¸p suÊt khÝ quyÓn;
Trong lßng ®Êt;
N¬i cheo leo nguy hiÓm;
N¬i lµm viÖc kh«ng phï hîp víi thÇn kinh, t©m lý ngêi cha thµnh niªn;
N¬i g©y ¶nh hëng xÊu tíi viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch.
Phô lôc 2
§iÒu kiÖn lao ®éng cã h¹i kh«ng ®îc sö dông lao ®éng n÷ cha thµnh niªn
(Ban hµnh theo Th«ng t sè 03/TTLB ngµy 28/01/1994 cña liªn bé Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi vµ Bé Y tÕ)
TiÕp xóc víi ®iÖn tõ trêng ë møc qu¸ giíi h¹n cho phÐp;
2. Trùc tiÕp tiÕp xóc víi mét sè hãa chÊt mµ sù tÝch lòy cña nã trong c¬ thÓ ¶nh hëng xÊu ®Õn chuyÓn hãa tÕ bµo, dÔ g©y sÈy thai, ®Î non, nhiÔm trïng nhau thai, khuyÕt tËt bÈm sinh, ¶nh hëng xÊu tíi nguån s÷a mÑ, viªm nhiÔm ®êng h« hÊp;
3. NhiÖt ®é kh«ng khÝ trong nhµ xëng tõ 45 ®é C trë lªn vÒ mïa hÌ vµ tõ 40 ®é C trë lªn vÒ mïa ®«ng hoÆc chÞu ¶nh hëng cña bøc x¹ nhiÖt cao;
4. Trong m«i trêng cã ®é rung cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp;
T thÕ lµm viÖc gß bã hoÆc thiÕu dìng khÝ.
Phô lôc 3
Danh môc nghÒ, c«ng viÖc vµ ®iÒu kiÖn ®îc nhËn trÎ em cha ®ñ 15 tuæi vµo lµm viÖc
( Ban hµnh kÌm theo Th«ng t sè 21/1999/TT-BL§TBXH ngµy 11/09/1999)
I. Danh môc nghÒ vµ c«ng viÖc ®îc nhËn trÎ em cha ®ñ 15 tuæi vµo lµm viÖc
1. DiÔn viªn: Móa, h¸t, xiÕc, s©n khÊu (kÞch, tuång, chÌo, c¶i l¬ng, móa rèi v.v), ®iÖn ¶nh;
2. C¸c nghÒ truyÒn thèng: ChÊm men gèm, ca vá trai, vÏ tranh s¬n mµi;
3. C¸c nghÒ thñ c«ng mü nghÖ: thªu ren, méc mü nghÖ;
4. VËn ®éng viªn n¨ng khiÕu: ThÓ dôc dông cô, b¬i léi, ®iÒn kinh (trõ t¹ xÝch), bãng bµn, cÇu l«ng, bãng ræ, bãng nÐm, bi a, bãng ®¸, c¸c m«n vâ, ®¸ cÇu, cÇu m©y, cê vua, cê tíng.
Danh môc nghÒ, c«ng viÖc cho phÐp trÎ em cha ®ñ 15 tuæi vµo lµm viÖc cã thÓ ®îc söa ®æi, bæ sung khi cã yªu cÇu, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.
II. §iÒu kiÖn ®îc nhËn trÎ em cha ®ñ 15 tuæi vµo lµm viÖc
Ngêi sö dông lao ®éng ®îc nhËn trÎ em lµm c¸c nghÒ vµ c«ng viÖc quy ®Þnh t¹i môc I cña th«ng t nµy ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:
1. TrÎ em ph¶i ®ñ 12 tuæi. Riªng trÎ em tham gia biÓu diÔn nghÖ thuËt quy ®Þnh t¹i ®iÓm 1 môc I nãi trªn ph¶i ®ñ 8 tuæi; §èi víi mét sè trêng hîp ®Æc biÖt ph¶i sö dông trÎ em cha ®ñ 8 tuæi do Bé v¨n ho¸ - Th«ng tin quyÕt ®Þnh.
2. Cã ®ñ søc khoÎ phï hîp víi c«ng viÖc theo x¸c nhËn cña trung t©m y tÕ cÊp huyÖn hoÆc phßng kh¸m bÖnh viÖn ®a khoa;
3. Cã giÊy cam kÕt vµ ®ång ý theo dâi cña cha mÑ hoÆc ngêi gi¸m hé hîp ph¸p;
4. Cã s¬ yÕu lý lÞch cña trÎ em ®· ®îc x¸c nhËn cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng;
5. M«i trêng lao ®éng kh«ng ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ, t©m sinh lý cña trÎ em vµ kh«ng vît qu¸ tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Bé Y tÕ;
6. Thêi gian lµm viÖc kh«ng ®îc qu¸ 4 giê mét ngµy hoÆc 24 giê mét tuÇn; kh«ng sö dông trÎ em lµm thªm giê vµ lµm viÖc ban ®ªm;
7. §¶m b¶o thêi giam häc v¨n ho¸ cho trÎ em;
8. Cã hîp ®ång lao ®éng. Néi dung cña hîp ®ång lao ®éng ph¶i phï hîp víi NghÞ ®Þnh sè 198/CP ngµy 31/12/1994 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé LuËt Lao ®éng vÒ hîp ®ång lao ®éng; Th«ng t sè 21/L§TBXH-TT ngµy 12/10/1996 cña Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi híng dÉn thùc hiÖn mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 198/CP cña ChÝnh phñ vÒ hîp ®ång lao ®éng.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Pháp luật lao động với việc bảo vệ lao động trẻ em.doc
