Pháp luật và chính sách bồi thường thiệt hại đối với nông dân khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp tại Quận Long Biên, Hà Nội

Ph¶i ch¨ng nguyªn nh©n s©u xa cña t×nh tr¹ng nµy lµ do chÝnh s¸ch båi th­êng trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt cho ng­êi d©n bÞ thu håi ®Êt. * Thø hai: Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn n«ng d©n kh«ng mÆn mµ l¾m trong viÖc häc nghÒ lµ hä ch­a quen víi nh÷ng viÖc cÇn ph¶i suy nghÜ, häc c¸c kiÕn thøc míi ®Ó ®iÒu khiÓn nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Lµm nghÒ n«ng c¬ cùc nh­ng l¹i dÔ, ®ã lµ suy nghÜ cña rÊt nhiÒu ng­êi. Víi nhiÒu ng­êi n«ng d©n, häc nghÒ ®Ó vµo nhµ m¸y lµm viÖc lµ mét thø “phï du”. MÊy chôc n¨m häc vµ ®óc rót kinh nghiÖm ®Ó cã mét nghÒ lµm n«ng nghiÖp, giê khi ®· cã tuæi, tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp, lµm sao häc ®­îc nghÒ míi ®Ó vµo nhµ m¸y. H¬n n÷a, mét bé phËn hä cã t­ t­ëng “§¹i häc, Cao ®¼ng ra tr­êng cßn thÊt nghiÖp nãi g× ®Õn häc nghÒ?” ChÝnh t©m lÝ nµy dÉn ®Õn phÇn lín nh÷ng thanh niªn t¹i nh÷ng x·, ph­êng bÞ thu håi ®Êt kh«ng cã nhu cÇu häc nghÒ. ChÝnh v× thÕ, phÇn lín nh÷ng ng­êi n«ng d©n sau thu håi ®Êt cã tr×nh ®é kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c ngµnh nghÒ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Nh­ vËy, ph¶i ch¨ng ®· ®i ng­îc l¹i víi chñ tr­¬ng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Ò ra. * Thø ba: Mét vÊn ®Ò còng ®¸ng l­u ý lµ nhËn thøc cña ng­êi lao ®éng cßn thô ®éng, û l¹i vµo chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc, vµo tiÒn ®Òn bï mµ kh«ng tù t×m cho m×nh mét viÖc lµm phï hîp, t©m lÝ chØ nhËn sù ­u ®·i tõ Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp mµ kh«ng cã sù chuÈn bÞ nghÒ nghiÖp míi ®ang tån t¹i mét c¸ch kh¸ phæ biÕn ë ng­êi lao ®éng. * Thø t­: Tuy nhiªn, kh«ng thÓ “®æ lçi” hÕt cho ng­êi d©n, mét phÇn kh«ng nhá thuéc vÒ c¸c chñ dù ¸n. Cã kh«ng Ýt doanh nghiÖp ®· høa hÑn, r»ng sÏ ­u tiªn tuyÓn dông nh÷ng ng­êi n«ng d©n vµo lµm viÖc t¹i c¸c xÝ nghiÖp cña hä nh­ng khi dù ¸n hoµn thµnh, c¸c khu c«ng nghiÖp ®i vµo ho¹t ®éng l¹i kh«ng mÆn mµ tiÕp nhËn con em n«ng d©n. KÓ c¶ nh÷ng ng­êi ®· qua ®µo t¹o nh­ng chØ cÇn d¨m b÷a nöa th¸ng lµ bÞ sa th¶i víi 1001 lÝ do “chÝnh ®¸ng” mµ mét trong nh÷ng lÝ do ®ã lµ tay nghÒ ch­a cao, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng viÖc. * Thø n¨m : Nh÷ng “dù ¸n ¶o”; “dù ¸n ma” còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n gãp phÇn lµm ®«ng ®¶o thªm ®éi ngò nh÷ng ng­êi n«ng d©n bÞ thÊt nghiÖp sau thu håi ®Êt. §©y lµ mét h×nh thøc tr¸ h×nh cña “röa tiÒn”, “ph©n l« b¸n nÒn” lµm cho c¸c dù ¸n m·i m·i chØ n»m trªn giÊy tê mµ kh«ng cã trªn thùc tÕ, ®ång nghÜa víi nã lµ sÏ kh«ng cã c¸c khu c«ng nghiÖp, kh«ng cã c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp vµ còng kh«ng cã c¶ viÖc ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi n«ng d©n, ng­êi n«ng d©n thÊt nghiÖp lµ lÏ ®­¬ng nhiªn. * Thø s¸u: Nhµ n­íc gi÷ vai trß ®¹i diÖn cho ng­êi d©n, ch¨m lo cho ®êi sèng cña ng­êi d©n. Thùc tÕ ®êi sèng cña ng­êi d©n hiÖn nay mét phÇn tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ Nhµ n­íc. Mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong c¸c dù ¸n khu c«ng nghiÖp lµ ph­¬ng ¸n ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi n«ng d©n sau thu håi ®Êt. Nh­ng do thùc tr¹ng “®ua nhau” kªu gäi dù ¸n ®Çu t­ mµ mét sè ®Þa ph­¬ng cã phÇn xem nhÑ néi dung nµy, còng nh­ ch­a thÈm tra kü tÝnh kh¶ n¨ng thùc thi vµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña dù ¸n. Sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng, §oµn thÓ ®Þa ph­¬ng trong viÖc ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi lao ®éng bÞ thu håi ®Êt ch­a chÆt chÏ. Trung t©m d¹y nghÒ ë c¸c QuËn huyÖn nhiÒu lóc còng kh«ng n¾m ®­îc cã bao nhiªu häc viªn qua ®µo t¹o nghÒ lµ ®èi t­îng bÞ thu håi ®Êt. Khi xem xÐt vÊn ®Ò thu håi ®Êt n«ng nghiÖp, ta thÊy r»ng kh«ng chØ ng­êi n«ng d©n bÞ ¶nh h­ëng mµ cßn rÊt rÊt nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c còng xuÊt hiÖn. T¹i n«ng th«n lóc nµy l¹i bÞ ph¸t sinh nhiÒu m©u thuÉn míi, phøc t¹p. Yªu cÇu t¨ng Quü ®Êt cho ®« thÞ ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸ dÉn ®Õn nhu cÇu ph¶i thu håi mét diÖn tÝch lín ®Êt mµ chñ yÕu lµ ®Êt n«ng nghiÖp, ng­êi n«ng d©n mÊt ®Êt, mÊt viÖc lµm víi yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ thu nhËp cho n«ng d©n mÊt ®Êt. Yªu cÇu gi¶i phãng lao ®éng n«ng nghiÖp , tÝch tô ruéng ®Êt ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ víi tËp qu¸n ng­êi cµy cã ruéng, t©m lÝ ng­êi n«ng d©n kh«ng muèn rêi xa ruéng ®ång. Yªu cÇu øng dông Khoa häc C«ng nghÖ míi ®Ó gi¶m lao ®éng sèng trong n«ng nghiÖp víi sè lao ®éng n«ng nghiÖp d­ thõa ngµy cµng t¨ng. Trªn ®©y lµ ®«i nÐt vÒ thùc tr¹ng thu håi ®Êt n«ng nghiÖp hiÖn nay còng nh­ ®êi sèng ng­êi n«ng d©n sau khi thu håi ®Êt vµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh g©y ra thùc tr¹ng ®ã. Chóng t«i xin ®­a ra sau ®©y mét sè gi¶i ph¸p cho thùc tr¹ng nµy. 2.3.3.Thùc tÕ bÊt cËp khi ¸p dông ph¸p luËt. Nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ chñ së h÷u ®¹i diÖn ®èi víi ®Êt ®ai, b»ng nh÷ng chÝnh s¸ch cña m×nh ®· thÓ hiÖn sù quan t©m ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ viÖc triÓn khai nh÷ng quy ®Þnh nµy v× nhiÒu lÝ do kh¸c nhau mµ quyÒn lîi cña ng­êi n«ng d©n ch­a thùc sù ®­îc ®¶m b¶o, g©y ra nhiÒu bøc xóc trong ng­êi d©n. Cô thÓ nh­ sau: Trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ thu håi ®Êt ®Òu quy ®Þnh, nÕu lÊy ®Êt cña d©n tr­íc hÕt ph¶i ®Òn bï b»ng ®Êt canh t¸c, nÕu kh«ng ®­îc, ph¶i ®Òn bï mét ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp nµo ®ã, nÕu c¸ch nµy còng kh«ng thùc hiÖn ®­îc n÷a th× biÖn ph¸p cuèi cïng míi lµ tr¶ tiÒn cho ng­êi d©n. MÆc dï quy ®Þnh lµ vËy nh­ng hiÖn nay vÉn tån t¹i mét thùc tÕ lµ nhiÒu ®Þa ph­¬ng ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é thu håi ®Êt phôc vô c«ng nghiÖp ®· lµm ng­îc l¹i víi quy tr×nh ë trªn : ViÖc båi th­êng b»ng ®Êt cho ng­êi d©n cã thÓ kh¶ dÜ sèng ®­îc nhê nã lµ hoµn toµn kh«ng cã, mµ h×nh thøc phæ biÕn lµ tr¶ cho ng­êi d©n mét côc tiÒn, hä muèn lµm g× th× kÖ hä, coi nh­ lµ hÕt tr¸ch nhiÖm. Trong khi ng­êi n«ng d©n loay hoay víi bµi to¸n tho¸t nghÌo trªn ®Êt ®ai cña m×nh, trong khi “cÇn c©u c¬m” cña hä ngµy cµng bÞ thu hÑp, nhiÒu n«ng d©n ®­îc båi hoµn ®Êt víi gi¸ cao, cã khi gÊp 2-3 lÇn so víi gi¸ trÞ ®Êt n«ng nghiÖp t­¬ng tù, nh­ng víi c¸ch båi th­êng b»ng tiÒn nh­ hiÖn nay, ng­êi n«ng d©n ®ang «m mét côc tiÒn nh­ng kh«ng biÕt ph¶i lµm g×. Chän ngµnh nghÒ nµo ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, t­¬ng lai sÏ sèng ra sao? Víi nhiÒu ng­êi n«ng d©n c©u hái ®ã vÉn ®ang lµ Èn sè. NhÊt lµ nh÷ng ng­êi ®· qu¸ tuæi lao ®éng nh­ng vÉn cßn søc khoÎ c¸c c«ng ty th× kh«ng nhËn v× qu¸ tuæi nghÒ phô th× kh«ng cã. Trong khi hä ch­a t×m ra ®¸p sè th× sè tiÒn båi th­êng ®· chi tiªu kh«ng kÕ ho¹ch ®· c¹n dÇn vµ hÕt. Th«ng th­êng, ng­êi n«ng d©n chØ b¸m víi ®ång ruéng. Sau khi ®­îc (hay bÞ) ®Òn bï, hä cã mét kho¶n tiÒn kh¸ lín, hä ®­îc “qu¨ng cho mét con c¸ to” song “cÇn c©u” cña hä th× kh«ng cßn. Nh÷ng lao ®éng chÝnh ë n«ng th«n sau thêi gian “thô h­ëng” hÕt sè tiÒn ®Òn bï, kh«ng cßn “”cÇn c©u”, kh«ng c©u ®­îc “c¸”, kh«ng tham gia ®­îc vµo “s©n ch¬i c«ng nghiÖp ” hä míi nhËn ra r»ng : khi tiÒn cña bay xa lµ lóc khã kh¨n Ëp vÒ. §êi sèng cña hé gia ®×nh kh«ng æn ®Þnh, kh«ng cã c¬ chÕ an toµn vµ chÝnh s¸ch b¶o hé cña Nhµ n­íc. Víi c¸ch båi th­êng nh­ trªn ®· dÉn ®Õn mét hÖ qu¶ lµ ng­êi n«ng d©n sau khi bÞ thu håi ®Êt ®­îc cÇm trong tay mét kho¶n tiÒn lín ngì t­ëng hä sÏ ®æi ®êi ®©u ngê r»ng sau khi tiÒn hÕt hä thµnh “tr¾ng tay”. HiÖn nay, gi¸ ®Êt lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p! Mèi quan t©m lín nhÊt cña ng­êi n«ng d©n lµ gi¸ c¶ ®Òn bï sau thu håi ®Êt. Ng­êi d©n cho r»ng hiÖn nay Nhµ n­íc ¸p dông gi¸ ®Òn bï ch­a tho¶ ®¸ng vµ cßn thÊp so víi gi¸ thÞ tr­êng. Còng qua nghiªn cøu, t«i thÊy r»ng : trong qu¸ tr×nh båi th­êng, hç trî t¸i ®Þnh c­, nhiÒu n¬i thiªn vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi cña nhµ ®Çu t­ mµ ch­a c©n ®èi quyÒn lîi víi ng­êi d©n bÞ thu håi ®Êt. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra nhiÒu khiÕu kiÖn vÒ ®Êt ®ai hiÖn nay . Theo ý kiÕn cña ng­êi d©n th× båi th­êng nh­ vËy lµ ch­a t­¬ng xøng víi gi¸ trÞ thËt cña ®Êt. Theo «ng Bïi Ngäc Tu©n, Tæng côc ®Êt ®ai Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng trong cuéc häp ngµy 12/6/2008 cña Bé Tµi nguyªn M«i tr­êng, ®· gãp ý : “ë D­¬ng Néi Hoµi §øc, Hµ T©y tr­íc ®©y) ng­êi d©n ®­îc båi th­êng 160.000®/m2”. NÕu nh­ trång ®µo ë ®©y, ng­êi d©n thu ®­îc 6 triÖu ®ång/ sµo/ n¨m Víi gi¸ ®Êt ®Òn bï thÊp nh­ vËy th× kÕ ho¹ch chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp cña ng­êi n«ng d©n cã thùc hiÖn ®­îc hay kh«ng? Theo Kho¶n 4 §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 17/2006/ N§- CP ngµy 27/1/2006 vÒ hç trî b»ng viÖc giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt t¹i vÞ trÝ cã thÓ lµm mÆt b»ng s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh dÞch vô phi n«ng nghiÖp, t¹i B¾c Ninh trong thêi gian gÇn ®©y cã triÓn khai giao ®Êt dÞch vô cho ng­êi n«ng d©n sau thu håi ®Êt ®Ó hä tù tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o thu nhËp. Nh­ng kÕ ho¹ch nµy ®· vÊp ph¶i sù ph¶n øng m¹nh mÏ tõ phÝa ng­êi d©n. Bëi v×, theo hä ®Ó cã ®­îc m¶nh ®Êt dÞch vô ®ã hä ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn lín h¬n rÊt nhiÒu so víi sè tiÒn båi th­êng mµ hä nhËn ®­îc. Nh­ vËy, ph¶i ch¨ng hä kh«ng hÒ ®­îc h­ëng mét lîi Ých g× tõ chÝnh s¸ch båi th­êng sau thu håi ®Êt, ng­îc l¹i hä ph¶i bï thªm tiÒn ®Ó cã t­ liÖu s¶n xuÊt míi. XÐt cho cïng khã kh¨n nµy còng xuÊt ph¸t tõ viÖc gi¸ båi th­êng qu¸ thÊp vµ cßn t¸ch ríi víi lîi Ých cña ng­êi d©n. H¬n n÷a, trªn thùc tÕ, ®Êt sau khi thu håi ch­a cÇn cã sù ®Çu t­ g×, chØ cÇn cã mét quyÕt ®Þnh chuyÓn ®Êt n«ng nghiÖp sang môc ®Ých phi n«ng nghiÖp x©y dùng th× tù nhiªn gi¸ trÞ l« ®Êt ®ã t¨ng vät. Song c¬ héi tiÒn tû nµy l¹i kh«ng thuéc vÒ ng­êi n«ng d©n cã ®Êt bÞ thu håi mµ thuéc vÒ chñ ®Çu t­ vµ ng©n s¸ch Nhµ n­íc, mét kho¶n tiÒn rÊt lín ®ãi víi ng­êi n«ng d©n nh­ng thùc tÕ l¹i kh«ng ®µnh ®Ó chi ra cho ng­êi n«ng d©n mµ cã ®­îc sö dông vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nh­ x©y dùng trô së UBND x·, x©y dùng ®­êng söa l¹i khu nhµ trÎ ,sè cßn l¹i dïng vµo c«ng viÖc kh¸c. XÐt cho cïng nh÷ng c«ng tr×nh nµy ®Òu phôc vô lîi Ých cho ng­êi d©n ,nh­ng d­íi gãc ®é ®Òn bï thu håi ®Êt, ng­êi n«ng d©n bÞ thu håi t­ liÖu s¶n xuÊt th× kho¶n tiÒn ®ã lÏ ra ph¶i tr¶ hÕt cho ng­êi n«ng d©n. Cßn nh÷ng c«ng tr×nh c«ng céng cña ®Þa ph­¬ng ph¶i ®­îc x©y dùng b»ng tiÒn ng©n s¸ch cña ®Þa ph­¬ng, cã thÓ lÊy tõ tiÒn thuª ®Êt c«ng Ých 5%. NÕu kh«ng gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng quyÒn lîi trªn cho ng­êi n«ng d©n sÏ dÉn ®Õn sù thiÕu hîp t¸c, gi÷a ng­êi n«ng d©n vµ chñ dù ¸n, ®Èy lui tiÕn tr×nh gi¶i phãng mÆt b»ng, triÓn khai c¸c dù ¸n. §©y lµ ®iÒu bÊt lîi trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ v× vËy cÇn cã ph­¬ng ¸n th¸o gì ®¶m b¶o lîi Ých cña ng­êi d©n vµ Nhµ n­íc. ch­¬ng III Gi¶i ph¸p cho viÖc thu håi ®Êt n«ng nghiÖp trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸. 3.1. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. C«ng t¸c g¶i phãng mÆt b»ng ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét nhiÖm vô quan träng vµ cÊp b¸ch, sÏ cã kh«ng Ýt khã kh¨n, phøc t¹p. V× vËy, ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy, cÇn cã sù tham gia ®ång bé cña c¸c cÊp, c¸c nghµnh, vµ cña c¶ hÖ thèng chÝnh trÞ tõ Trung ­¬ng ®Õn c¬ së Mét lµ. Lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng tõ c¸c tæ chøc ®¶ng ®Õn c¸n bé, ®¶ng viªn vµ nh©n d©n; thùc hiÖn tèt Quy chÕ d©n chñ ë c¬ së, b¶o ®¶m mäi ng­êi d©n ®Òu hiÓu râ chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ Thµnh phè vÒ c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng, ®ång thêi còng thÊy ®­îc nh÷ng lîi Ých mµ nh©n d©n ®­îc h­ëng tõ c¸c dù ¸n, ®Ó tõ ®ã ph¸t huy ý thøc tù gi¸c trong chÊp hµnh c¸c chñ tr­¬ng lín cña Trung ­¬ng vµ Thµnh phè. Hai lµ: T¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña c¸c cÊp ñy ®¶ng, nªu cao vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ®øng ®Çu c¸c ®¬n vÞ trong viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng. Xö lý nghiªm c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vi ph¹m; kiÓm ®iÓm tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng c¸n bé, ®¶ng viªn kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô; kÞp thêi, ®éng viªn tæ chøc, c¸ nh©n hoµn thµnh nhiÖm vô trong c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng. Ba lµ: TiÕp tôc kiÖm toµn bé m¸y chuyªn tr¸ch thùc hiÖn tèt c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng tõ cÊp Thµnh phè ®Õn cÊp quËn, huyÖn theo h­íng ph©n c«ng râ ng­êi, râ viÖc, râ tr¸ch nhiÖm. Quan t©m ®µo t¹o, båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, kh¶ n¨ng tuyªn truyÒn, vËn ®éng nh©n d©n cña ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng cña Thµnh phè. Bèn lµ: Rµ so¸t c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ båi th­êng, hç trî gi¶i phãng mÆt b»ng cña thµnh phè Hµ Néi, tØnh Hµ T©y (cò) vµ c¸c ®Þa ph­¬ng liªn quan tr­íc khi hîp nhÊt; xo¸ bá nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch kh«ng phï hîp, kh«ng ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ban hµnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thèng nhÊt trong c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng cho toµn Thµnh phè. N¨m lµ: KhÈn tr­¬ng tiÕn hµnh rµ so¸t quy ho¹ch, ph©n lo¹i toµn bé c¸c dù ¸n trªn ®Þa bµn ®Ó x¸c ®Þnh thø tù ­u tiªn thùc hiÖn gi¶i phãng mÆt b»ng, trong ®ã ®Æc biÖt quan t©m c¸c dù ¸n kû niÖm 1000 n¨m Th¨ng Long-Hµ Néi vµ mét sè dù ¸n träng ®iÓm phôc vô d©n sinh. Trong thùc hiÖn c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng ph¶i ®¶m b¶o kh¸ch quan, c«ng khai, minh b¹ch, chÝnh x¸c. UBND Thµnh Phè cÇn cã quy ho¹ch, dù ¸n tËp trung ®Çu t­ x©y dùng quü nhµ t¸i ®Þnh c­. Nhµ t¸i ®Þnh c­ ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, ®ång bé vÒ h¹ tÇng kü thuËt vµ h¹ tÇng x· héi. S¸u lµ: Chñ ®éng phèi kÕt hîp víi c¸c bé, nghµnh chøc n¨ng cña Trung ­¬ng ®Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n cña Trung ­¬ng trªn ®Þa bµn thµnh phè. §ång thêi ®Ò xuÊt ®Ó Trung ­¬ng nghiªn cøu, ban hµnh nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cô thÓ ®Æc thï, phï hîp vÒ c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng trªn ®Þa bµn thµnh phè. * VÒ møc gi¸ båi th­êng : Møc gi¸ båi th­êng ®Êt thu håi lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p, liªn quan mËt thiÕt ®Õn ®êi sèng cña ng­êi d©n, nhÊt lµ ng­êi d©n chuyªn sèng b»ng nghÒ n«ng, do ®ã ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch tho¶ ®¸ng. L¹i cã ý kiÕn cho r»ng, cÇn ph©n chia ra hai lo¹i quyÒn sö dông l©u dµi vµ quyÒn sö dông cã thêi h¹n ®Ó quy ®Þnh møc gi¸ ®Òn bï theo hai quyÒn ®ã. Lo¹i ®Êt ®­îc quyÒn sö dông l©u dµi, ®Êt thu håi sÏ ®­îc ®Òn bï theo gi¸ trÞ tr­êng cßn lo¹i ®Êt ®­îc sö dông cã thêi h¹n th× ®­îc tÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng cßn lo¹i ®Êt ®­îc sö dông cã thêi h¹n th× ®­îc tÝnh theo c¸c lo¹i gi¸ cô thÓ, nh­ gi¸ hoa mµu, gi¸ kinh tÕ thiÖt h¹i do thu håi ®Êt. Trªn thùc tÕ, ë c¬ së, t×nh tr¹ng phæ biÕn lµ d©n ®ßi hái ®Òn bï ®Êt thu håi theo gi¸ thÞ tr­êng. §Ó ®¸p øng mét phÇn nguyÖn väng cña ng­êi d©n bÞ thu håi ®Êt, chÝnh quyÒn mét sè ®Þa ph­¬ng ®· gi¶i quyÕt hÖ sè ®iÒu chØnh nµy, n©ng møc gi¸ ®Òn bï lªn so víi møc quy ®Þnh, gi¶m bít ®­îc Ýt nhiÒu ®é chªnh lÖch gi÷a gi¸ thÞ tr­êng víi gi¸ Nhµ n­íc thu håi. Mét ý kiÕn kh¸c l¹i c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông ®Êt n«ng nghiÖp bÞ thu håi. Theo ®ã, nÕu chuyÓn sang môc ®Ých x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c«ng céng phôc vô yªu cÇu kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cÇn cã møc ®Òn bï ë møc ®ñ t¸i t¹o nguån sinh sèng cña ng­êi d©n n¬i thu håi ®Êt n«ng nghiÖp . NÕu chuyÓn sang môc ®Ých x©y dùng c¸c khu chung c­, nhµ ë, khu ®« thÞ míi th× kh«ng nh÷ng ph¶i cã gi¸ ®Òn bï kh¸c mµ cßn ph¶i cã c¸ch ®Òn bï ®¶m b¶o lîi Ých cho Nhµ n­íc, chñ ®Çu t­ vµ ng­êi mÊt ruéng ®Êt, ®¶m b¶o cho nh÷ng ng­êi, nh÷ng hé bÞ thu håi ®Êt cã ph­¬ng tiÖn vµ ®iÒu kiÖn tèi thiÓu cÇn thiÕt ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt, kinh doanh, lao ®éng ®ñ sèng hoÆc sèng tèt h¬n. V× ®Êt n«ng nghiÖp khi chuyÓn thµnh ®Êt ë, gi¸ trÞ cña ®Êt t¨ng rÊt nhiÒu lÇn. Sù t¨ng lªn nhiÒu lÇn Êy ph¶i ®­îc chia theo mét tû lÖ hîp lÝ gi÷a Nhµ n­íc, nhµ ®Çu t­, ng­êi cã ruéng ®Êt bÞ thu håi. §©y lµ nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau xung quanh vÊn ®Ò gi¸ ®Êt ®Òn bï, tuy ch­a thèng nhÊt nh­ng mçi ý kiÕn ®Òu cã nh÷ng h¹t nh©n hîp lÝ cña nã mµ khi x©y dùng chÝnh s¸ch c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh cÇn xem xÐt, tiÕp thu. HiÖn nay, Nhµ n­íc ®· cã chñ tr­¬ng x©y dùng Dù th¶o LuËt söa ®æi LuËt §Êt ®ai 2003. Theo ®ã, trong khi LuËt ®Êt §ai tiÕn hµnh quy ®Þnh : “ s¸t víi gi¸ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt thùc tÕ trªn thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng” th× trong dù th¶o nguyªn t¾c ®Þnh gi¸ ®Êt ghi râ “ph¶i s¸t víi gi¸ thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng”. Cã sù thay ®æi nµy lµ do viÖc ®Þnh gi¸ ®Êt cßn th«ng qua c¸c h×nh thøc kh¸c mµ kh«ng ph¶i qua chuyÓn nh­îng nh­ ®Êu gi¸, ®Þnh gi¸. Còng nh­ dù th¶o LuËt §Êt ®ai míi ®©y ®ang dù kiÕn cã 2 c¸ch tÝnh gi¸ ®Êt. Mét lµ, UBND cÊp TØnh x©y dùng gi¸ ®Êt ®ai t¹i ®Þa ph­¬ng, c«ng bè vµo ngµy 1/1 cña n¨m ®Çu k× ®Ó lµm c¨n cø tÝnh c¸c lo¹i thuÕ, lÖ phÝ vÒ ®Êt, tiÒn sö dông ®Êt khi Nhµ n­íc c«ng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n. VÒ thêi h¹n nµy, nhiÒu ng­êi cho lµ qu¸ dµi. “NÕu quy ®Þnh mét n¨m míi lµm l¹i gi¸ ®Êt ®· lµ dµi, ë nhiÒu n­íc hä quy ®Þnh thêi gian ®Ó lµm viÖc nµy rÊt ng¾n. §¬n cö nh­ ë §µi Loan, cø 3- 6 th¸ng, hä ®Þnh gi¸ ®Êt 1 lÇn”. ¤ng T«n Gia Huyªn ë Héi Khoa häc ®Êt cho biÕt. Hai lµ, bªn c¹nh viÖc ®Þnh gi¸ ®Êt nªu trªn, UBND cÊp TØnh cßn x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt ®èi víi tõng tr­êng hîp båi th­êng khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt, chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt, gi¸ sµn trong ®Þnh gi¸ quyÒn sö dông ®Êt, cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, giao ®Êt, cho thuª ®Êt, kh«ng qua ®Þnh gi¸ quyÒn sö dông ®Êt. Dù LuËt míi cßn ®­a ra quy ®Þnh míi lµ UBND cÊp TØnh quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæ chøc ®Þnh gi¸ ®Êt ®Ó thùc hiÖn viÖc ®Þnh gi¸ ®Êt vµ thµnh lËp Héi ®ång ®Þnh gi¸ ®Êt ®Ó thÈm ®Þnh gi¸ ®Êt. T¹i Héi nghÞ vÒ tµi chÝnh ®Êt ®ai do Bé Tµi nguyªn- M«i tr­êng tæ chøc ngµy 16/6/2008, nhiÒu chuyªn gia ®ång t×nh víi viÖc cïng lóc cã 2 b¶ng gi¸ ®Êt nh­ trªn. B¶n th©n t«i khi nghiªn cøu ®Ò tµi nµy còng thÊy r»ng viÖc ®Þnh gi¸ cho nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c víi gi¸ båi th­êng khi thu håi ®Êt. Bëi v×, khi thu håi ®Êt, ng­êi d©n sÏ mÊt ®i t­ liÖu s¶n xuÊt cña m×nh “vÜnh viÔn” trong khi nhu cÇu cho cuéc sèng hµng ngµy th× lu«n hiÖn h÷u, hä sÏ ph¶i ®­¬ng ®Çu víi hµng lo¹t nh÷ng khã kh¨n vÒ c«ng ¨n viÖc lµm, vÒ ®êi sèng nh÷ng vÊn ®Ò mµ chÝnh s¸ch båi th­êng ph¶i tÝnh ®Õn. Kh«ng thÓ ®¸nh ®ång gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh tiÒn sö dông ®Êt khi giao ®Êt víi gi¸ ®Êt khi tÝnh tiÒn båi th­êng khi thu håi ®Êt ®­îc. Tuy nhiªn, còng cÇn l­u ý r»ng muèn thùc hiÖn tèt nh÷ng chñ tr­¬ng, dù ®Þnh trªn th× kh©u thÈm ®Þnh gi¸ ®Êt ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch kh¸ch quan víi sù kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ, c¸c c¸n bé thÈm ®Þnh ph¶i thùc sù cã chuyªn m«n, n¨ng lùc, cã tinh thÇn, tr¸ch nhiÖm cao ®èi víi c«ng viÖc. VÒ chÊt l­îng cña ®Þnh gi¸ ®Êt trong thêi gian qua, «ng T«n Gia Huyªn cã ý kiÕn : “§Æc tr­ng cña gi¸ thÞ tr­êng lµ gi¸ h«m nay cã thÓ ®· kh¸c h«m qua. Trong khi ®ã c¸n bé ®Þnh gi¸ ®Êt ë c¸c ®Þa ph­¬ng ch­a lµm hÕt tr¸ch nhiÖm ,ch­a s¸t víi thùc tÕ. Hä ngåi l¹i víi nhau ®Ó ®Þnh gi¸ trong khi sè liÖu vÒ thÞ tr­êng th× hä cã rÊt Ýt. Nh­ vËy, chóng ta nãi gi¸ ®Êt s¸t víi thÞ tr­êng lµ chØ mang tÝnh häc thuËt. LÏ ra ®Ó ®Þnh gi¸ ®­îc hä ph¶i “¨n ngñ” víi thÞ tr­êng.”S¸t vèi thùc tr¹ng cña ng­êi n«ng d©n . Gi¸ ®Êt trªn thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng lµ sè tiÒn tÝnh trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt t¹i mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh ®­îc h×nh thµnh tõ nh÷ng giao dÞch mang tÝnh phæ biÕn trªn thÞ tr­êng. §èi víi nh÷ng thöa ®Êt hoÆc khu ®Êt cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn- kinh tÕ – x· héi- m«i tr­êng t­¬ng tù gi¸ ®Êt ®ã kh«ng chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè g©y t¨ng hoÆc gi¶m gi¸ ®ét biÕn nh­ ®Çu c¬, thiªn tai, chiÕn tranh, khñng ho¶ng kinh tÕ , tµi chÝnh, thay ®æi quy ho¹ch, chuyÓn nh­îng, cho thuª trong t×nh tr¹ng bÞ Ðp buéc, cã quan hÖ gia ®×nh. Nh­ vËy, vÊn ®Ò ®Þnh gi¸ ®Êt hiÖn nay cÇn mang tÝnh “chuyªn nghiÖp” vµ ®¹t ®é chÝnh x¸c cao. Cã lµm ®­îc nh­ vËy th× quyÒn lîi cña ng­êi d©n míi ®­îc ®¶m b¶o vµ sÏ chÊm døt ®­îc t×nh tr¹ng khiÕu kiÖn kÐo dµi cña ng­êi d©n xung quanh vÊn ®Ò møc gi¸ båi th­êng . *VÒ c¸ch båi th­êng: L©u nay ta vÉn thùc hiÖn ®Òn bï tiÒn cho tõng hé theo ®óng sè tiÒn cÇn ®Òn bï, c¸ch nµy g©y ra hËu qu¶ kh«ng tèt (nÕu kh«ng muèn nãi lµ xÊu c¶ vÒ kinh tÕ vµ x· héi). Do ®ã ph¶i cã c¸ch ®Òn bï kh¸c theo h­íng dïng sè tiÒn ®Òn bï t¹o ra nghÒ míi, c¬ së s¶n xuÊt míi ®Ó nh÷ng n«ng d©n kh«ng cßn ruéng ®Êt hoÆc thiÕu ruéng ®Êt canh t¸c vÉn cã nghÒ, cã viÖc lµm, cã thu nhËp. Riªng ë vïng ngo¹i thµnh cã thÓ lËp khu canh t¸c c«ng nghiÖp cao ®Ó 1 ha ®Êt cã thÓ ®em l¹i thu nhËp b»ng 3, b»ng 5 ha tr­íc ®©y. Theo t«i, ®©y lµ mét gi¶i ph¸p mang tÝnh thùc tÕ cao, t¹i k× häp thø 13 kho¸ VIII H§ND thµnh phè Hµ Néi diÔn ra ngµy 17/4/2008, trong ®Ò ¸n “Mét sè gi¶i ph¸p hç trî æn ®Þnh ®êi sèng, häc tËp, ®µo t¹o nghÒ vµ viÖc lµm cho lao ®éng vïng chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ” c¸c ®¹i biÓu ®· rÊt quan t©m ®Õn gi¶i ph¸p nµy. Trong qu¸ tr×nh ®Òn bï ®Êt bÞ thu håi ph¶i lu«n lu«n t«n träng nguyªn t¾c “n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt trong mäi tr­êng hîp ph¶i cã cuéc sèng tèt h¬n, hoÆc b»ng tr­íc khi thu håi ®Êt”. Khi thu håi ®Êt, kh«ng nªn tr¶ tiÒn ®Òn bï mét lóc mµ cã thÓ chuyÓn sè tiÒn ®ã vµo mua cæ phiÕu cña doanh nghiÖp cã sö dông ®Êt ®· bÞ thu håi. Nhµ ®Çu t­ ph¶i thùc hiÖn viÖc chia sÎ lîi Ých trªn m¶nh ®Êt thu håi cña ng­êi n«ng d©n. BiÖn ph¸p nµy ®· ®­îc ®­a ra bµn b¹c nhiÒu nh­ng vÉn ch­a ®­îc thùc hiÖn. Tuy h¬i khã nh­ng ®ã lµ c¸ch ®Ó ®¶m b¶o cuéc sèng l©u dµi cho ng­êi d©n mÊt ®Êt. Thay v× sÏ båi th­êng cho ng­êi d©n mét côc tiÒn, ng­êi n«ng d©n kh«ng cã nghÒ nghiÖp cã thÓ tiªu xµi hÕt vµ thµnh tr¾ng tay, biÖn ph¸p nµy ®em l¹i lîi Ých cho c¶ nhµ ®Çu t­ vµ n«ng d©n mÊt ®Êt. Gi¶m mét kho¶n chi phÝ kh«ng nhá cho nhµ ®Çu t­. N«ng d©n cã cæ phiÕu sÏ tÝch cùc b¶o vÖ doanh nghiÖp, tr¸nh ®­îc nhiÒu xung ®ét. Hµng quý vµ hµng n¨m, ng­êi n«ng d©n ®­îc tr¶ kho¶n cæ tøc, vèn vÉn kh«ng bÞ mÊt ®i, tr¸nh c¶nh tiªu xµi phung phÝ. Bªn c¹nh ®ã, cÇn thùc hiÖn cam kÕt b¶o l­u sè cæ phÇn ®ã cña ng­êi d©n, gi¶i ph¸p nµy gióp cho quyÒn lîi cña ng­êi n«ng d©n ®­îc ®¶m b¶o ngay c¶ khi doanh nghiÖp ®ã lµm ¨n thua lç. Nh­ vËy, ë mét khÝa c¹nh nµo ®ã ng­êi d©n sÏ yªn t©m h¬n khi lµm viÖc cho doanh nghiÖp. Ngoµi viÖc x¸c ®Þnh gi¸ båi th­êng ®Êt n«ng nghiÖp mét c¸ch hîp lÝ, tho¶ ®¸ng. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî cho n«ng d©n trong tr­êng hîp ph¶i di rêi ®Ó t¸i ®Þnh c­, nhÊt lµ ph¶i t¸i ®Þnh c­ ngoµi khu vùc quy ho¹ch nh­ hç trî di chuyÓn, hç trî trong gi¸o dôc, häc tËp cho con c¸i hä vµ c¸c h¹ tÇng thiÕt yÕu cho c¶ céng ®ång. Khi ®Òn bï b»ng mét diÖn tÝch kh¸c th× cÇn båi th­êng b»ng ®Êt tèt, dÔ canh t¸c, thuËn lîi cho kinh doanh, s¶n xuÊt. 3.2. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ c«ng t¸c qu¶n lÝ: * VÒ c«ng t¸c lËp quy ho¹ch, kÕ ho¹ch: C¸c Bé, ngµnh, Trung ­¬ng vµ c¸c tØnh cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, ®Ó tõ ®ã cô thÓ ho¸ quy ho¹ch ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp cho phï hîp. Néi dung hoµn thiÖn quy ho¹ch cÇn tËp trung vµo quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n víi quy ho¹ch c¸c khu c«ng nghiÖp, côm c«ng nghiÖp, quy ho¹ch sö dông ®Êt, quy ho¹ch c¸c vïng t¸i ®Þnh c­ vµ quy ho¹ch ®µo t¹o nghÒ, sö dông lao ®éng n«ng th«n vïng ®Êt mÊt ®Êt n«ng nghiÖp do më réng khu c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ ho¸. CÇn chó träng, viÖc lËp quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp, khu ®« thÞ míi ph¶i phï hîp víi quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng vµ quy ho¹ch chung cña c¶ n­íc. §Ó ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu nµy, tr­íc hÕt c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn ph¶i cã quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Þa ph­¬ng m×nh nh»m ®¶m b¶o tÝnh chiÕn l­îc, kh«ng ph¸ vì sù æn ®Þnh l©u dµi. Trong quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt trong viÖc thu håi ®Êt n«ng nghiÖp ®· giao cho c¸c hé n«ng d©n ®Ó ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp , khu ®« thÞ míi vµ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®­îc lîi Ých cña Nhµ n­íc, lîi Ých cña ng­êi n«ng d©n , lîi Ých cña c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ nhµ ®Çu t­ sö dông diÖn tÝch ®ã còng nh­ lîi Ých céng ®ång, ®¶m b¶o ®êi sèng cña nh©n d©n trong khu vùc ®­îc quy ho¹ch. §Æc biÖt coi träng viÖc ®¶m b¶o ®êi sèng cho nh÷ng ng­êi n«ng d©n kh«ng cßn ®Êt s¶n xuÊt vµ nh÷ng ng­êi ph¶i di rêi tíi mét n¬i ë míi. Tõng b­íc hoµn thiÖn, n©ng cÊp hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi, n©ng cao vai trß cña c¸c khu c«ng nghiÖp trong viÖc n©ng cÊp hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng trong vïng nhÊt lµ vïng ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp . X©y dùng míi vµ n©ng cÊp kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n còng lµ mét h­íng ®Ó thu hót lao ®éng d­ thõa tõ n«ng nghiÖp trong ®ã cã c¸c hé n«ng d©n mÊt ®Êt t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp . Quy ho¹ch mét c¸ch khoa häc c¸c khu c«ng nghiÖp, c©n nh¾c x©y dùng khu c«ng nghiÖp tËp trung ë nh÷ng n¬i t¸ch h¼n khái ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp , xa khu d©n c­, lµm h¹ tÇng ®ång bé nh­ : §­êng giao th«ng nèi c¸c trôc ®­êng chÝnh, ®iÖn n­íc, hÖ thèng xö lÝ « nhiÔm m«i tr­êng. MÆc dï c¸ch lµm nµy mÊt nhiÒu kinh phÝ h¬n so víi tËn dông khu vùc ®Êt gÇn trôc ®­êng Quèc lé, song lµ sù cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, l©u dµi, tr¸nh ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®êi sèng ng­êi n«ng d©n. NÕu vÉn lÊy ®Êt n«ng nghiÖp ph¶i lÊy nh÷ng khu vùc ®Êt xÊu, canh t¸c kh«ng hiÖu qu¶, tuyÖt ®èi kh«ng lÊ.y khu vùc ®Êt tèt. Nh­ng ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy chóng ta cÇn x©y dùng s½n quü ®Êt s¹ch, x©y dùng s½n c¬ së h¹ tÇng. ViÖc ®­a c¸c khu c«ng nghiÖp vµo nh÷ng vïng ®Êt xÊu, khã canh t¸c hay ®­a lªn c¸c vïng s©u, vïng xa cßn gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ n¬i ®©y- n¬i mµ tr­íc ®ã vèn kh«ng ®­îc quan t©m ®óng møc, ë mét khÝa c¹nh nµo ®ã nã còng thóc ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. VÊn ®Ò quy ho¹ch ®Êt n«ng nghiÖp thu håi ®óng ®­îc ®ång chÝ Tæng bÝ th­ N«ng §øc M¹nh l­u ý trong buæi lµm viÖc víi Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n míi ®©y (8/3/2008) : “§Êt n­íc ta “tam s¬n, tø h¶i, nhÊt phÇn ®iÒn” nªn ®Êt n«ng nghiÖp ph¶i cã quy ho¹ch cho khoa häc. Lµm c«ng nghiÖp th× tËp trung ë trung du, miÒn nói, vïng ®Êt xÊu, hÕt søc l­u ý khi lÊy ®Êt n«ng nghiÖp hai vô lóa.” * VÒ c«ng t¸c sö dông ®Êt- triÓn khai dù ¸n: Trong qu¸ tr×nh xÐt duyÖt c¸c dù ¸n, c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn c©n nh¾c mét c¸ch kÜ l­ìng tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, tr¸nh t×nh tr¹ng “quy ho¹ch treo”, l·ng phÝ ®Êt ®ai, ®Êt ®ai bá kh«ng trong khi ng­êi n«ng d©n kh«ng cã ®Êt s¶n xuÊt . §èi víi khu c«ng nghiÖp ®· quy ho¹ch cÇn thùc hiÖn c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ nhanh chãng lÊp ®Çy diÖn tÝch . §Èy nhanh tèc ®é triÓn khai c«ng t¸c thu håi ®Êt vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n, æn ®Þnh t©m lÝ còng nh­ ®êi sèng vµ viÖc lµm cña c¸c hé d©n n»m trong diÖn bÞ thu håi ®Êt. §èi víi nh÷ng dù ¸n lín, thêi gian kÐo dµi th× cÇn tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè tr­ît gi¸ trong ®Þnh gi¸ ®Òn bï cho ng­êi d©n. * VÒ c«ng t¸c c¸n bé: T¨ng c­êng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lÝ khu c«ng nghiÖp, c¸n bé x·, ph­êng. N©ng cao tr×nh ®é khoa häc- kÜ thuËt vµ h×nh thøc qu¶n lÝ s¶n xuÊt trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, b¶o ®¶m cho hä cã kh¶ n¨ng ¸p dông réng r·i tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt míi, hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, kinh tÕ n«ng th«n ®ång thêi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi ®èi víi n«ng d©n mÊt ®Êt vµ thiÕu ®Êt n«ng nghiÖp . §èi víi ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng, ph¶i ®¶m b¶o cho hä cã ®ñ tr×nh ®é gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña ng­êi d©n vµ ¸p dông ®óng c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï, hç trî, gi¶i quyÕt tèt c¸c quyÒn lîi cña ng­êi bÞ thu håi ®Êt. Ch¨m lo tæ chøc bé m¸y cña c¬ quan chøc n¨ng, lùa chän ®óng c¸n bé cña c¬ quan qu¶n lÝ ®Êt ®ai, ®Ó hä thùc sù lµ nh÷ng c«ng chøc tËn t©m, tËn lùc, lµm trßn tr¸ch nhiÖm tr­íc d©n tr­íc Nhµ n­íc. §æi míi t­ duy cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh trong vïng vÒ x©y dùng khu c«ng nghiÖp theo h­íng xo¸ bá t­ t­ëng ph« tr­¬ng, h×nh thøc, tham quy m« to, sè l­îng nhiÒu, ®ua nhau thu håi ®Êt n«ng nghiÖp lµm dù ¸n. Ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp quy m« võa vµ nhá lµ chñ yÕu ®Ó gi¶m bít diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp bÞ thu håi. Nªn tuú vµo ®iÒu kiÖn, quü ®Êt cña ®Þa ph­¬ng ®Ó lµm khu c«ng nghiÖp . Trong qu¸ tr×nh xÐt duyÖt c¸c dù ¸n thu håi ®Êt cho khu c«ng nghiÖp cÇn cã t­ duy ph¶n biÖn, c©n nh¾c c¸i ®­îc, c¸i mÊt, suy nghÜ kÜ tr­íc khi lµm. * VÒ c«ng t¸c kiÓm tra, ®¸nh gi¸: C¬ quan Nhµ n­íc cÇn cã c¬ chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t víi nh÷ng c¸ch thøc ®Æc biÖt ngay tõ ®Çu vµ suèt c¶ qu¸ tr×nh thu håi ®Êt. Sù kiÓm tra, gi¸m s¸t nµy lµ ®Ó ng¨n chÆn ngay tõ ®Çu nh÷ng tiªu cùc cã thÔ x¶y ra. C¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ n­íc. §· ng¨n chÆn kÜ mµ vÉn cè t×nh vi ph¹m th× nªn cã c¸c chÕ tµi xö ph¹t nÆng. * VÒ c«ng t¸c x©y dùng ph¸p luËt, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch: T¨ng c­êng vai trß cña Nhµ n­íc ®èi víi vÊn ®Ò x· héi trong c¸c khu c«ng nghiÖp, nhÊt lµ ®èi víi víi n«ng d©n mÊt ®Êt n«ng nghiÖp. Bªn c¹nh hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ, Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh nh÷ng quy chÕ cã tÝnh ph¸p lÝ cao h¬n ®èi víi c¸c khu c«ng nghiÖp còng nh­ ®èi víi ®èi t­îng n«ng d©nbÞ thu håi ®Êt n«ng nghiÖp, cô thÓ ho¸ c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ®Ó thèng nhÊt sö dông trong c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, UBND c¸c tØnh cÇn sím tæng kÕt, ®¸nh gi¸ ®óng møc vai trß, vÞ trÝ, kÕt qu¶ vµ nh÷ng vÊn ®Ò x· héi ®ang ®Æt ra trong khu c«ng nghiÖp nh÷ng n¨m qua vµ ®Þnh h­íng chiÕn l­îc cho gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò x· héi ph¸t sinh ë n«ng th«n, nhÊt lµ vÊn ®Ò lao ®éng, viÖc lµm, thu nhËp, ®êi sèng cña c¸c hé n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt. Trong x©y dùng ph¸p luËt nãi chung vµ ph¸p luËt ®Êt ®ai nãi riªng cÇn cã quan t©m nh×n xa réng, ®­a ®­îc nh÷ng dù b¸o trong kho¶ng thêi gian dµi, tr¸nh t×nh tr¹ng LuËt ch­a “ra ®êi” ®· l¹c hËu, söa ®æi nhiÒu lÇn, g©y ra nhiÒu bÊt cËp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. 3.3. Nhãm gi¶i ph¸p viÖc lµm: ViÖc lµm cho ng­êi n«ng d©n mÊt ®Êt hiÖn nay ®ang lµ vÊn ®Ò “nãng” trªn bµn nghÞ sù. N«ng d©n sau khi bÞ thu håi ®Êt ®ang tù b­¬n tr¶i lo toan ®êi sèng. CÇn cã gi¶i ph¸p viÖc lµm ®Ó gióp hä æn ®Þnh cuéc sèng. Sau ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p: * §èi víi ng­êi cã nhu cÇu vµ ®iÒu kiÖn häc nghÒ: Thø nhÊt : Kh«ng trao trùc tiÕp tiÒn hç trî häc nghÒ cho ng­êi n«ng d©n . Trong khi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ båi th­êng, hç trî, gi¶i phãng mÆt b»ng cßn nhiÒu bÊt cËp, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thùc tiÔn. §¸ng nãi lµ chÝnh s¸ch båi th­êng, hç trî hiÖn nay míi chØ ®­îc quan t©m ®Õn thiÖt h¹i vËt chÊt, ®­îc tiÒn tÖ ho¸ vµ chi tr¶ trùc tiÕp cho ng­êi d©n, sè tiÒn ®­îc båi th­êng . §¸ng lÏ ng­êi d©n ph¶i sö dông kho¶n tiÒn nµy vµo viÖc häc nghÒ, chuyÓn ®æi nghÒ vµ viÖc lµm ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng th× hä l¹i chi tiªu kh«ng cã kÕ ho¹ch.Thay v× trao tr¶ trùc tiÕp cho ng­êi d©n, tiÒn hç trî ®µo t¹o nghÒ sÏ ®­îc trao cho c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ, c¸c c¬ së nµy sÏ cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi d©n. Khi gi¶i ph¸p nµy ®­îc thùc hiÖn ë c¸c ®Þa ph­¬ng th× sÏ kh«ng cßn t×nh tr¹ng ng­êi lao ®éng nhËn tiÒn hç trî nh­ng kh«ng chÞu häc nghÒ. §iÒu nµy sÏ gióp ng­êi lao ®éng tÝch cùc tham gia líp häc khi chän cho m×nh mét nghÒ thÝch hîp. Thø hai : Tæ chøc c¸c líp d¹y nghÒ phï hîp víi tõng ®èi t­îng, t¹o cho hä c¶m høng tham gia. DÉn chøng lµ líp d¹y nghÒ nÊu ¨n, pha chÕ ®å uèng, gãi hoa nghÖ thuËt tin häc v¨n phßng kÕ to¸n, vµ söa ch÷a xe m¸y, tæ chøc c¸c líp d¹y nghÒ t¹i chç, më héi chî viÖc lµm giíi thiÖu ng­êi cã nhu cÇu vµ sæ thÝch lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan trªn ®Þa bµn QuËn Long Biªn còng nh­ c¸c tØnh l©n cËn cã nhu cÇu tæ chøc t¹i trung t©m häc t©p céng ®ång trªn ®Þa bµn. Riªng QuËn Long Biªn n¨m 2008 t¹o ®iÒu kiÖn cho 6.500 ng­êi cã viÖc lµm. Gi¶i ph¸p nµy ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu sù ñng hé tõ phÝa ng­êi d©n t¹m xa ®ång ruéng. Thø ba: Hç trî cho ng­êi d©n b»ng c¸ch cÊp cho hä thÎ häc nghÒ miÔn phÝ. Theo ®ã, ®Þa ph­¬ng sÏ bè trÝ c¸c tr­êng d¹y nghÒ ë tÊt c¶ c¸c quËn, huyÖn. Mçi mét lao ®éng sÏ ®­îc cÊp mét thÎ häc nghÒ miÔn phÝ. Hä cã thÓ ®Õn bÊt cø mét c¬ së ®µo t¹o nghÒ nµo ®Ó häc. NÕu thÎ ë ®Þa ph­¬ng m×nh mµ sang QuËn, huyÖn kh¸c còng kh«ng sao miÔn lµ ngµnh nghÒ ®µo t¹o phï hîp víi m×nh. Tuy nhiªn, ®èi víi nh÷ng vïng mµ mét thêi gian sau míi thu håi ®Êt th× vÉn dïng vµo s¶n xuÊt. ViÖc lµm nµy lµ ®Ó ng­êi d©n cã thÓ tËn dông tèi ®a quü ®Êt n«ng nghiÖp . Thø t­: ¦u tiªn thùc hiÖn tiÕp nhËn lao ®éng t¹i ®Þa ph­¬ng vµo lµm viÖc t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ n«ng d©n vµ con em n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp sö dông ®Êt bÞ thu håi bªn c¹nh nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i nh»m khuyÕn khÝch cßn cã c¬ chÕ gi¸m s¸t chÆt chÏ, cô thÓ ®Ó c¸c chñ ®Çu t­ khu ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp tu©n thñ ph­¬ng ¸n thu hót, sö dông lao ®éng t¹i chç. Còng cÇn cã c¬ chÕ t¹o mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp tuyÓn dông, ng­êi lao ®éng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Ó qu¶n lÝ viÖc sö dông lao ®éng. Thø n¨m : §Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng n«ng th«n häc nghÒ ®Ó kiÕm ®­îc viÖc lµm hoÆc tù t¹o viÖc lµm, mét yÕu tè quan träng lµ cÇn n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ, theo ®ã, chóng ta cÇn n©ng cao n¨ng lùc cña hÖ thèng d¹y nghÒ nh­ ®Çu t­ cho c¬ së vËt chÊt, ®éi ngò gi¸o viªn, gi¸o tr×nh, ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y. CÇn ®Çu t­ träng ®iÓm, tr¸nh dµn tr¶i, n¬i nµo còng ®­îc ®Çu t­, nh­ng kinh phÝ qu¸ Ýt, kh«ng ®ñ ®Ó c¶i t¹o, n©ng cÊp hÖ thèng. * §èi víi ng­êi n«ng d©n cã nhu cÇu g¾n bã víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: Mét lµ : Hç trî n«ng d©n tËn dông quü ®Êt n«ng nghiÖp cßn l¹i chuyÓn sang ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ cao, ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt, c¸c gièng c©y trång míi cho n¨ng suÊt lao ®éng cao, t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt. Hai lµ : Quy ho¹ch khu vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tËp trung, ®Èy m¹nh dån ®iÒn ®æi thöa, ph¸t triÓn h×nh thøc kinh tÕ trang tr¹i, ®æi míi lo¹i h×nh hîp t¸c x·, doanh nghiÖp n«ng th«n, ®µo t¹o ng­êi d©n cã ý thøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng th©m canh hiÖn ®¹i ¸p dông khoa häc kü thuËt kü thuËt s¶n xuÊt vµ kinh doanh cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, chÊt l­îng s¹ch an toµn mang l¹i thu nhËp cao cã chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ . Ba lµ: T¨ng c­êng ®Çu t­ ng©n s¸ch cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n, n«ng d©n, ph¸t triÓn dÞch vô c«ng, tµi chÝnh c«ng, c¸c lo¹i h×nh tÝn dông ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò hç trî vÒ vèn vay, vÒ gièng c©y trång, vËt nu«i, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d©n yªn t©m s¶n xuÊt . * §èi víi ng­êi n«ng d©n cã tuæi hoÆc kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn häc nghÒ: Thø nhÊt: Nªn quy ®Þnh chÕ ®é trî cÊp hµng th¸ng cho c¸c ®èi t­îng nµy nh»m æn ®Þnh ®êi sèng cho hä. Thø hai: §Þnh h­íng c¸c ngµnh dÞch vô phï hîp, ®¶m b¶o cho hä vÉn cã thÓ s¶n xuÊt, kinh doanh. Hä sÏ trùc tiÕp lµm nh÷ng dÞch vô kÌm theo ë c¸c khu c«ng nghiÖp nh­ ¨n uèng, bu«n b¸n nhá, hä chØ cÇn bá ra mét sè vèn Ýt nh­ng vÉn cã thÓ lµm ®­îc v× nhu cÇu ë nh÷ng khu vùc nµy lµ rÊt lín. §Ó thùc hiÖn tèt gi¶i ph¸p nµy cÇn ph¸t triÓn c¸c khu ®« thÞ - dÞch vô liÒn kÒ g¾n víi c¸c khu c«ng nghiÖp ®Ó ng­êi d©n cã thÓ cã viÖc lµm. Thùc tÕ ë nh÷ng vïng thu håi ®Êt biÖn ph¸p nµy vÉn ®ang ph¸t huy nhiÒu t¸c dông. Thø ba: ChuyÓn ®æi lao ®éng n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp , hiÖn nay, ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ còng lµ mét lêi gi¶i cho bµi to¸n khã ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp sau thu håi ®Êt phôc vô c«ng nghiÖp. C©n b»ng c¸n c©n gi÷a thu håi ®Êt víi gi¶i quyÕt viÖc lµm b»ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn lµng nghÒ võa kh¬i dËy vµ ph¸t huy c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng, thÓ hiÖn sù kiªn tr× b¸m nghÒ, b¸m lµng cña ng­êi n«ng d©n võa gióp hä lµ giµu chÝnh ®¸ng trªn chÝnh m¶nh ®Êt quª h­¬ng. Tuy nhiªn, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®Æc tr­ng cña lµng nghÒ lµ s¶n xuÊt thñ c«ng, ®iÒu ®ã ®¶m b¶o yÕu tè truyÒn thèng, tÝnh truyÒn nghÒ, nh­ng ë mét gãc ®é kh¸c, c¸c lµng nghÒ ë ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt víi mét thùc tr¹ng kh¸ nghiªm träng ®ã lµ vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng, ®Æc biÖt lµ c¸c nghÒ nh­ lµm giÊy, ®óc ®ång, ®óc gang. ChÝnh v× vËy, cÇn ph¶i mang yÕu tè hiÖn ®¹i vµo c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ,gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò kÓ trªn, ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ ®i ®èi víi b¶o vÖ m«i tr­êng. Ngoµi c¸c gi¶i ph¸p kÓ trªn, cÇn thiÕt ph¶i h×nh thµnh quü hç trî gi¶i quyÕt viÖc lµm. Quü nµy ®­îc h×nh thµnh tõ mét phÇn cña kho¶n tiÒn sö dông ®Êt, tiÒn thuª ®Êt nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc cña doanh nghiÖp khi sö dông ®Êt, tiÒn chªnh lÖch gi÷a gi¸ ®Êt ®Òn bï ®èi víi ®Êt n«ng nghiÖp tr­íc khi bÞ thu håi vµ gi¸ ®Êt chuyªn dông ®· ®­ùoc chuyÓn ®æi sau khi thu håi còng nh­ c¸c nguån ®ãng gãp tù nguyÖn cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n hµng n¨m, ng©n s¸ch tØnh, thµnh phè cÇn tiÕp tôc bæ sung vèn cho quü, kh«ng nªn chØ dõng l¹i ë viÖc cÊp vèn ban ®Çu. Quü ®­îc sö dông ®Ó hç trî kinh phÝ häc tËp v¨n ho¸, häc nghÒ cho con em n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt vµ hç trî kinh phÝ ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi bÞ thu håi ®Êt. Ngoµi ra, ng­êi n«ng d©n sau thu håi ®Êt cã thÓ vay vèn tõ quü nµy ®Ó kinh doanh. C¸c gi¶i ph¸p nµy trªn thùc tÕ ®· ®­îc 1 sè ®Þa ph­¬ng øng dông vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. UBND Thµnh phè Hµ Néi x©y dùng §Ò ¸n. Mét sè gi¶i ph¸p hç trî ®êi sèng, häc tËp, ®µo t¹o nghÒ vµ viÖc lµm cho c¸c hé d©n vïng chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi ( kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 2526/Q§- UBND ngµy 1/7/2008 cña UBND thµnh phè) hé d©n bÞ nÕu thu håi 30% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®­îc giao theo NghÞ ®Þnh sè 64/CP, ®­îc hç trî kinh phÝ ®Ó häc tËp, trî cÊp khã kh¨n , hç trî ®µo t¹o nghÒ cho sè lao ®éng trong ®é tuæi lao ®éng ch­a cã viÖc lµm cã nhu cÇu häc nghÒ. C¨n cø nhu cÇu häc nghÒ cña ng­êi bÞ thu håi ®Êt n«ng nghiÖp trong ®é tuæi, th«n, tæ d©n phè tæng hîp, b¸o c¸o UBND x·, ph­êng, thÞ trÊn x¸c nhËn, UBND QuËn, huyÖn thÈm ®Þnh, tr×nh UBND thµnh phè quyÕt ®Þnh phª duyÖt. C¨n cø ®Ò nghÞ cña c¸c hé , th«n, tæ d©n phè b×nh xÐt c«ng khai ( theo tiªu chÝ cô thÓ cña thµnh phè ) b¸o c¸o UBND x· ph­êng x¸c nhËn, UBND QuËn , HuyÖn tr×nh UBND thµnh phè quyÕt ®Þnh phª duyÖt c¸c kho¶n hç trî kh¸c. Néi dung hç trî Chi hç trî häc tËp. Hç trî tiÒn häc phÝ vµ tiÒn ®ãng gãp c¬ së vËt chÊt tr­êng häc ( theo møc quy ®Þnh cña tr­êng c«ng lËp) cho häc sinh ë ®é tuæi phæ cËp phæ th«ng , thêi gian hç trî 03 n¨m , nÕu gia ®×nh cã khã kh¨n sÏ hç trî tiÕp ( cã quy ®Þnh h­íng dÉn cô thÓ ) Chi hç trî häc nghÒ: hç trî mét lÇn kinh phÝ ®µo t¹o mét nghÒ cho ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng, cã nhu cÇu häc nghÒ b»ng h×nh thøc cÊp thÎ häc nghÒ, do quü chi cho c¬ së ®µo t¹o nghÒ ( kÓ c¶ doanh nghiÖp tù ®µo t¹o vµ tuyÓn dông lao ®éng l©u dµi ) kh«ng chi trùc tiÕp cho ng­êi häc. ThÎ cã gi¸ trÞ b»ng chi phÝ häc nghÒ b×nh qu©n cho c¸c nghµnh häc ®­îc Nhµ n­íc quy ®Þnh cho c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ Nhµ n­íc ( møc tèi ®a kh«ng qu¸ 6 triÖu ®ång /thÎ ).Trªn thÎ ghi tªn vµ ¶nh ng­êi ®­îc cÊp ( kh«ng ®­îc chuyÓn nh­îng, cho, tÆng ). ThÎ ®­îc sö dông ®Ó häc nghÒ, do ng­êi cã thÎ lùa chän t¹i c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ ®­îc Nhµ n­íc cho phÐp hoÆc t¹i c¸c doanh nghiÖp nhËn tuyÓn dông lao ®éng l©u dµi vµ tæ chøc ®µo t¹o nghÒ ®¸p øng viÖc sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp. kinh phÝ ®µo t¹o ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt t­¬ng øng víi néi dung nghÒ ®­îc ®µo t¹o nh­ng tèi ®a kh«ng qu¸ gi¸ trÞ thÎ (6triÖu ®ång ) §èi víi nh÷ng nghÒ cã tr×nh ®é cao, chi phÝ ®µo t¹o lín, ng­êi cã nhu cÇu häc cã tr¸ch nhiÖm ®ãng gãp phÇn kinh phÝ chªng lÖch gi÷a møc thu cña ®¬n vÞ ®µo t¹o vµ gi¸ trÞ thÎ Trî cÊp khã kh¨n Chi hç trî 100% kinh phÝ b¶o hiÓm y tÕ cho ng­êi trªn 60 tuæi ®èi víi nam vµ 55 tuæi ®èi víi n÷ Trî cÊp khã kh¨n cho ng­êi giµ, c« ®¬n, cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt, møc hç trî t­¬ng ®­¬ng 30 kg g¹o/ ng­êi/ th¸ng. 3.4. Mét sè gi¶i ph¸p kh¸c: TiÕp tôc tuyªn truyÒn, phæ biÕn LuËt §Êt ®ai trong toµn x· héi ®Ó mäi ng­êi biÕt luËt vµ hiÓu luËt mét c¸ch cÆn kÏ. ViÖc h­íng dÉn ®ã kh«ng chØ n»m trªn v¨n b¶n mµ nªn cã tæ t­ vÊn vÒ luËt vµ thi hµnh LuËt §Êt ®ai t¹i c¸c x·, ph­êng ®Ó ng­êi d©n khi cÇn ®Õn ®­îc h­íng dÉn chu ®¸o. Nh÷ng n¬i khi Nhµ n­íc tiÕn hµnh viÖc thu håi ®Êt, chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt nhÊt thiÕt ph¶i tæ chøc cho d©n ®­îc tËp huÊn vÒ chÝnh s¸ch hç trî LuËt §Êt ®ai, c¸c quy ®Þnh cô thÓ chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó d©n biÕt, tù gi¸c thùc hiÖn vµ gióp nhau thùc hiÖn. T¨ng c­êng tÝnh minh b¹ch ho¸, c«ng khai c¸c th«ng tin ®Ó ng­êi d©n ®­îc biÕt. Khi cã dù ¸n hay kÕ ho¹ch thu håi ®Êt, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ph¶i th«ng b¸o cho ng­êi d©n biÕt ®Ó hä cã thÓ tù b¶o vÖ quyÒn lîi cho m×nh. Cã thÓ ®Þnh h­íng cho ng­êi d©n kho¶n tiÒn ®Òn bï mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh­ göi tiÕt kiÖm ng©n hµng, mua tÝn phiÕu kho b¹c víi l·i xuÊt ngang b»ng víi l·i xuÊt cho vay b×nh qu©n hµng n¨m, cã quy ®Þnh vÒ sè l­îng tiÒn göi, thêi gian. HoÆc gãp vèn b»ng ®Êt vèi doanh nghiÖp ®­îc chia l·i hµng n¨m, l­îng tiÒn ®­îc rót nh»m b¶o vÖ nh÷ng ng­êi giµ, phô n÷, trÎ em ®ång thêi lµ nguån vèn ®Ó ng­êi d©n häc nghÒ, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p vµ thùc tr¹ng còng nh­ cho viÖc gi¶i quyÕt hËu qu¶ vÊn ®Ò thu håi ®Êt n«ng nghiÖp trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay. KÕt luËn Tõ ngµn ®êi nay, mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi vµ ®Êt n«ng nghiÖp lµ mèi quan hÖ ®a chiÒu, võa mang tÝnh chÊt kinh tÕ, võa mang tÝnh chÊt x· héi. Cã thÓ nãi, ®Êt n«ng nghiÖp lµ trung t©m cña mèi quan hÖ trong x· héi n«ng th«n, lµ sù liªn kÕt cuéc sèng cña hä qua nhiÒu thÕ hÖ. ChÝnh v× vËy, thu håi ®Êt n«ng nghiÖp trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ang lµ vÊn ®Ò hÕt søc nh¹y c¶m vµ phøc t¹p. Muèn ph¸t triÓn ®Êt n­íc th× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu. Song ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®ã, chóng ta ®· vµ ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi rÊt nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch, mét trong sè ®ã lµ vÊn ®Ò thu håi ®Êt n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt ®èi víi mét ®Êt n­íc vèn lµ “thuÇn n«ng” nh­ ViÖt Nam. Thu håi ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò hËu qu¶ cña nã ®ang lµ vÊn ®Ò hÕt søc nãng báng hiÖn nay, ®ßi hái sù quan t©m vµ gi¶i quyÕt mét c¸ch thÊu t×nh, ®¹t lÝ. Tõ hiÖn tr¹ng thu håi ®Êt n«ng nghiÖp nh­ hiÖn nay vµ thùc tÕ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò hËu thu håi ®Êt, t«i ®· nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng còng nh­ sù cÇn thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi. B»ng sù hiÓu biÕt, t×m tßi, thu thËp tµi liÖu, t«i mong muèn mang ®Õn mét bøc tranh vÒ thùc tr¹ng thu håi ®Êt n«ng nghiÖp ë ViÖt Nam- nh÷ng con sè ®¸ng b¸o ®éng, mét bøc kh¾c ho¹ ®Ëm nÐt vÒ hËu qu¶, ®êi sèng, viÖc lµm cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n sau thu håi ®Êt n«ng nghiÖp, h¬n n÷a qua nghiªn cøu t«i mong muèn t×m tßi vµ ®ãng gãp nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u Ých cho thùc tr¹ng trªn. Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o 1.V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn Quèc lÇn thø IX- NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, n¨m 2001/ trang 26. 2.V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X- NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, n¨m 2006/ trang 190-191. 3. LuËt §Êt ®ai n¨m 2003 LuËt nµy ®­îc Quèc héi n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam kho¸ XI, kú häp thø 14 th«ng qua ngµy 26 th¸ng 11 n¨m 2003 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 01 th¸ng 7 n¨m 2004. 4. NghÞ ®Þnh sè 197/2004/ N§- CP ngµy 13/12/2004 vÒ båi th­êng, hç trî t¸i ®Þnh c­ khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt. 5. NghÞ ®Þnh sè 181/2004/ N§- CP ngµy 29/10/2004 vÒ thi hµnh LuËt §Êt ®ai. 6. NghÞ ®Þnh sè 17/2006/ N§- CP ngµy 27/01/2006 söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c NghÞ ®Þnh h­íng dÉn thi hµnh LuËt §Êt ®ai vµ NghÞ ®Þnh sè 187/2004/ N§- CP vÒ chuyÓn c«ng ty Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. 7. NghÞ ®Þnh sè 84/2007/ N§- CP ngµy 25/5/2007 quy ®Þnh bæ sung vÒ viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, thu håi ®Êt, thùc hiÖn quyÒn sö dông ®Êt, tr×nh tù thñ tôc båi th­êng, hç trî t¸i ®Þnh c­ khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai. 8. QuyÕt ®Þnh sè 18/2008/Q§-UBND ngµy 29 th¸ng 9 n¨m 2008 cña UBND ph­êng Hµ Néi vÒ viÖc Ban hµnh Quy ®Þnh vÒ båi th­êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c­ trªn ®Þa bµn Thµnh phè Hµ Néi. 9. QuyÕt ®Þnh sè 39/2008/Q§-UBND ngµy 22/10/2008 vÒ viÖc ban hµnh Quy ®Þnh vÒ thu håi, giao ®Êt, cho thuª ®Êt, chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ vµ thu håi ®Êt, giao ®Êt lµm nhµ ë n«ng th«n t¹i ®iÓm d©n c­ n«ng th«n trªn ®Þa bµn Thµnh Phè Hµ Néi. 10. QuyÕt ®Þnh sè 137/2007/Q§- UB ngµy 30/11/2007 Ban hµnh Quy ®Þnh båi th­êng, hç trî t¸i ®Þnh c­ khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai. 11. QuyÕt ®Þnh sè 33/2008/Q§- UB ngµy 9/8/2008 cña UBND thµnh phè Hµ Néi vÒ ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng. 12. B¸o c¸o tæng kÕt 5 n¨m thµnh lËp QuËn Long Biªn n¨m ngµy 23/11/2008. 13. Gi¸o tr×nh LuËt §Êt ®ai- Tr­êng §¹i häc LuËt Hµ Néi- NXB C«ng an Nh©n d©n n¨m 2007. 14.NguyÔn Sinh Cóc- T¹p chÝ Céng s¶n sè 789 th¸ng 7/2008: “Ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp vïng §ång b»ng s«ng Hång vµ vÊn ®Ò n«ng d©n mÊt ®Êt n«ng nghiÖp ” 15. Mét sè ý kiÕn söa ®æi, bæ xung LuËt §Êt ®ai n¨m 2003 cña PGS. TS. Ph¹m H÷u NghÞ ViÖn Nhµ n­íc vµ Ph¸p luËt, Héi th¶o ViÖn Nhµ n­íc vµ Ph¸p luËt n¨m 2002. 16. Theo KT& §T “ T×nh h×nh thu håi ®Êt n«ng nghÖp cña n«ng d©n ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ” ngµy 11/7/2007 17. B×nh luËn chung cña LuËt gia Vò Xu©n TiÒn tæng gi¸m ®èc C«ng ty cæ phÇn t­ vÊn vµ qu¶n lý ®µo t¹o VFAM ViÖt Nam. 18. Http:// www.sgtt.com.vn- “v× n«ng d©n hay v× ai” – T­ giang, ngµy 2/7/2008. 19. Http:// www.kinhtenongthon.com.vn- TrÇn L­u- V¨n Phóc – “§Êt n«ng nghiÖp vµ n«ng d©n trong c¬n lèc ®« thÞ hãa” – ngµy 22/4/2004. 20. Http:// www.tapchicongsan.org.vn- 21. Http:// www.thongtin.caigi.com.vn- S©n Goft – s¸t thñ cña nh÷ng c¸nh ®ång lóa. Ngµy 19/5/2008. 22. Http:// www.khoahocphattrien.com.vn- “Gi÷ g×n an ninh l­¬ng thùc: æn ®Þnh ®Êt trång lóa” - Mü Linh, ngµy 26/05/2008. 23. Http:// www.vietnamnet.vn- ngµy 4/7/2007. 24. Http:// www.dangcongsan.vn ngµy 14/2/2008. 25.http:// vienamnet.vn/kinhte/2008/05- “ViÖt Nam cÇn mét cuéc c¸ch m¹ng míi vÒ ruéng ®Êt ” ngµy 09/5/2008. 26. 2007- xuat-khau-toi-da- 4-5 trieu-tan gao/20653290/174/ 27. http:// www.thiennhien.net-theo Nong nghiep Viet Nam ngµy 17/3/2008. 28. Nhu Trang-http:// Vietbao.vn/xahoi/n«ng danmatdatthinhauhoc nghe/10938797/157/ Phô lôc pháng vÊn ®iÒu tra D­íi ®©y lµ kÕt qu¶ cuéc pháng vÊn mµ t«i ®· thùc hiÖn ®­îc ®èi víi mét sè hé n«ng d©n cã ®Êt bÞ thu håi trªn ®Þa bµn Tæ 7- Ph­êng Th¹ch Bµn- QuËn Long Biªn - Hµ Néi. Pháng vÊn «ng NguyÔn V¨n Chung – BÝ th­ chi bé tæ d©n phè sè 7 ngµy 16 th¸ng 3 n¨m 2009 SV : Th­a «ng cho biÕt trªn ®Þa bµn tæ d©n phè «ng ®ang tiÕn hµnh bµn giao 02 lo¹i dù ¸n 1 lµ dù ¸n dù ¸n Nhµ N­íc thu håi lµm ®­êng 40m ®i cÇu Thanh Tr× 2 lµ dù ¸n khu t¸i ®Þnh c­ X6a, «ng cã kiÕn nghÞ g× kh«ng? Tr¶ lêi .NÕu nhµ n­íc thu håi ®Êt lµm ®­êng phôc vô c«ng tr×nh Quèc Gia. T«i chØ mong Nhµ n­íc ®Òn bï tho¶ ®¸ng theo chÝnh vµ hç trî cho chóng t«i cã cuéc sèng æn ®Þnh, t¹o thu nhËp ®¶m b¶o cuéc sèng gia ®×nh nu«i d¹y c¸c ch¸u ¨n häc, chø ng­êi n«ng d©n chØ biÕt lµm ruéng mµ b©y giê thu håi kh«ng biÕt sau nµy sÏ ra sao. SV: ThÕ cßn dù ¸n t¸i ®Þnh c­ X6a «ng cã ý kiÕn g× ? TR¶ lêi .NÕu lµ ®¬n vÞ doanh nghiÖp kinh doanh thu håi ®Êt kh«ng phôc vô cho d©n sinh th× mong muèn cña ng­êi d©n chóng t«i, lµ ®­îc hé trî chuyÓn ®æi nghÒ, hoÆc nhËn vµo lµm viÖc th«ng th­êng cña c«ng ty, hoÆc cho chóng t«i ®­îc gãp ®Êt víi doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o cuéc sèng æn ®Þnh l©u dµi . * Pháng vÊn ¤ng NguyÔn V¨n Dòng – Tæ d©n phè sè 7 Ph­êng Th¹ch Bµn QuËn Long Biªn thµnh phè Hµ Néi ngµy 20/3/2009 SV: Th­a chó, chó cã biÕt ph¸p luËt cã quy ®Þnh g× vÒ chÝnh s¸ch hé trî gi¶i quyÕt viÖc lµm sau khi bÞ thu håi ®Êt n«ng nghiÖp kh«ng? Tr¶ lêi.¤ng Dòng t«i cã nghe ®Õn. SV: ThÕ chó thÊy viÖc thùc hiÖn quy ®Þnh nµy nh­ thÕ nµo? ¤ng Dòng: T«i thÊy ng­êi n«ng d©n th­êng ®­îc nhËn mét kho¶n tiÒn, cßn vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm th× Ýt ®­îc ®Ò cËp ®Õn mµ phÇn lín chóng t«i ph¶i tù t×m viÖc lµm ®Ó t¹o thu nhËp. SV: HiÖn t¹i ngoµi c«ng viÖc ®ång ¸ng, gia ®×nh chó cã lµm thªm nghÒ phô g× kh«ng? ¤ng Dòng: Thùc tÕ t¹i khu t«i ë, cã mét sè hé ngoµi viÖc lµm ®ång ¸ng hä cßn lµm nghÒ phô kh¸c nh­ nÊu r­îu, lµm ®Ëu, b¸n hµng t¹p ho¸...Nh­ng gia ®×nh t«i kh«ng cã nghÒ phô nµo kh¸c c¶. SV: VËy chó cã dù ®Þnh g× vÒ viÖc lµm ch­a? ¤ng Dòng: T«i b©y giê cã tuæi råi xin ®i lµm c«ng nh©n còng khã l¾m, ®Ó häc nghÒ th× cµng khã h¬n. T«i dù ®Þnh lµ sÏ dòng sè tiÒn båi th­êng ®Ó më mét cöa hµng nhá ®Ó t¹o thu nhËp lo cho gia ®×nh. Cßn mÊy ®øa con t«i s¾p tèt nghiÖp phæ th«ng, t«i mong chóng sÏ ®­îc nhËn vµo lµm viÖc t¹i khu c«ng nghiÖp ®Ó bít g¸nh nÆng cho gia ®×nh. Pháng vÊn bµ NguyÔn ThÞ Liªn tæ d©n phè sè 7 Ph­êng th¹ch bµn QuËn Long Biªn thµnh phè Hµ Néi ngµy 25/3/2009 Sv: C« cho biÕt ®Êt n«ng nghiÖp sau khi bÞ thu håi sÏ ®­îc sö dông vµo môc ®Ých g× kh«ng? Bµ Liªn: Ch¾c lµ ®Ó x©y dùng c¸c khu chung c­ hoÆc dù ¸n g× ®ã cña Nhµ n­íc. SV: C« cã thÊy c¸c dù ¸n ®ã triÓn khai ch­a? Tr¶ lêi. Bµ Liªn cã dù ¸n ®· ®­îc triÓn khai nh­: CÇu Thanh Tr×, c¸c khu chung c­. Tuy nhiªn, cßn mét sè dù ¸n ®Êt ®· ®­îc thu håi nh­ng mµ sao vÉn ch­a thÊy dù ¸n nµo x©y dùng c¶, nh÷ng chç Êy x­a lµ ®Êt mÇu mì l¾m. Tõ cuéc pháng vÊn ng¾n gän trªn chóng t«i rót ta ®­îc mét sè kÕt luËn sau: Ng­êi n«ng d©n còng rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò thu håi ®Êt vµ quyÒn lîi hä ®­îc h­ëng sau khi thu håi. Tuy nhiªn, sù hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt cña hä th× cßn rÊt h¹n chÕ. KÕt qu¶ cña cuéc pháng vÊn nµy ®· ®­îc t«i vËn dông vµo viÖc nghiªn cøu lµm ®Ò tµi cña t«i thùc tÕ vµ sinh ®éng h¬n. Sö dông ph­¬ng ph¸p nµy, t«i muèn cung cÊp nh÷ng th«ng tin, sè liÖu chÝnh x¸c nhÊt vµ míi nhÊt vÒ t×nh h×nh thu håi ®Êt n«ng nghiÖp hiÖn nay. Nh÷ng con sè sèng ®éng ®· nªu sÏ lµ minh chøng cho gi¸ trÞ thùc tiÔn cña ®Ò tµi . Dùa trªn nh÷ng v¨n b¶n, tµi liÖu t×m ®­îc ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch sÏ gióp t«i hiÓu s©u h¬n, chi tiÕt h¬n vÒ vÊn ®Ò ®ang nghiªn cøu®Ò tµi. Cuèi cïng, ph­¬ng ph¸p tæng hîp nh»m kÕt luËn vµ ®¸nh gi¸ vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu . Ph­¬ng ph¸p nµy sö dông ®Ó t×m hiÓu vÒ t×nh h×nh thu håi ®Êt còng nh­ ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n sau khi bÞ thu håi ®Êt ë ®Þa ph­¬ng. §iÒu nµy gióp cho viÖc nghiªn cøu cña t«i cã c¬ së thùc tiÔn, nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ tõ ®ã sÏ kh¸ch quan, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay. Ph­¬ng ph¸p nµy thÓ hiÖn nh­ sau: + DiÔn biÕn qu¸ tr×nh thu håi ®Êt: Thêi gian vµ hiÖu qu¶ thu håi. + Nh÷ng biÓu hiÖn vÒ ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n sau khi bÞ thu håi ®Êt. * Ph­¬ng ph¸p pháng vÊn s©u: Víi ph­¬ng ph¸p nµy, t«i tiÕn hµnh thu thËp ý kiÕn trùc tiÕp tõ ng­êi d©n, ®Æc biÖt tõ nh÷ng ng­êi n«ng d©n cã ®Êt bÞ thu håi t¹i tæ 7- Ph­êng Th¹ch Bµn- QuËn Long Biªn - Hµ Néi. T«i ®· tiÕn hµnh pháng vÊn trùc tiÕp nh÷ng hé n«ng d©n sau: ¤ng NguyÔn V¨n Kh¶i - sè nhµ 17 ngh¸ch 197/184 ®­êng Th¹ch Bµn QuËn Long Biªn thµnh phè Hµ Néi ¤ng NguyÔn V¨n Chung sè nhµ 224 ngh¸ch 192/186 ®­êng Th¹ch Bµn QuËn Long Biªn thµnh phè Hµ Néi Bµ TrÇn ThÞ §øc sè nhµ 198 ®­êng Th¹ch Bµn QuËn Long Biªn thµnh phè Hµ Néi Khi thùc hiÖn pháng vÊn s©u, t«i tiÕn hµnh c¸c b­íc sau ®©y: GÆp gì c¸c hé n«ng d©n cã ®Êt bÞ thu håi t¹i ®Þa ph­¬ng, giíi thiÖu vÒ ®Ò tµi t«i ®ang nghiªn cøu . Tr×nh bµy nguyÖn väng muèn lÊy ý kiÕn vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi. Kh¼ng ®Þnh th«ng tin sÏ chØ ®­îc sö dông ®Ó nghiªn cøu. Gi¶i thÝch tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña c¸c th«ng tin mµ c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu cung cÊp. Xin phÐp ®­îc ghi ©m hoÆc chÐp l¹i th«ng tin. Hái c¸c c©u hái lµm quen. Hái c¸c c©u hái thuéc néi dung nghiªn cøu . KÕt thóc pháng vÊn, c¶m ¬n tr¶ lêi c©u hái cña ®èi t­îng nghiªn cøu. C©u hái dïng cho pháng vÊn s©u bao gåm: C©u hái giíi thiÖu vÊn ®Ò nghiªn cøu , c©u hái khai th¸c vÊn ®Ò. Trong khi pháng vÊn, t«i sö dông bao gåm c¸c c©u hái kh¼ng ®Þnh cã hoÆc kh«ng, c¸c c©u hái th¨m dß ý kiÕn, nh¾c l¹i ®iÒu ®èi t­îng nghiªn cøu nãi víi ng÷ ®iÖu hái hoÆc ®Ò nghÞ tiÕp tôc, hái thªm th«ng tin anh (chÞ) cã thÓ cho biÕt thªm t¹i sao?, c©u hái ®Ó kiÓm tra c¸c ®iÒu mÉu thuÉn trong c©u tr¶ lêi, c©u hái t×m hiÓu th¸i ®é t×nh c¶m, c©u hái ®Ò nghÞ gi¶i thÝch nghÜa cña tõ. Nh÷ng ý kiÕn nµy phÇn nµo ph¶n ¸nh t©m t­, nguyÖn väng, nh÷ng vÊn ®Ò cßn v­íng m¾c cña ng­êi d©n. Nã cã ý nghÜa khi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch bëi v× suy cho cïng c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Òu h­íng tíi môc ®Ých phôc vô lîi Ých ng­êi d©n.