Phát hiện sớm ung thư tuyến giáp bằng siêu âm kết hợp với chọc hút tế bào bằng kim nhỏ

Báo cáo khoa học: Phát hiện sớm ung thư tuyến giáp bằng siêu âm kết hợp với chọc hút tế bào bằng kim nhỏ 1 PHAÙT HIEÄN SÔÙM UNG THÖ TUYEÁN GIAÙP BAÈNG SIEÂU AÂM KEÁT HÔÏP VÔÙI CHOÏC HUÙT TEÁ BAØO BAÈNG KIM NHOÛ. LEÂ HOÀNG CUÙC* TOÙM TAÉT: Theo TOÅ CHÖÙC Y TEÁ THEÁ GIÔÙI ung thö tuyeán giaùp chieám 1% caùc loaïi ung thö ,trong khi theo ghi nhaän cuûa TRUNG TAÂM UNG BÖÔÙU naêm 1995 tæ leä naøy laø 2,1% ñoái vôùi caùc böôùu sôø thaáy ñöôïc treân laâm saøng. Tuy nhieân tæ leä naøy coøn cao hôn nhieàu ôû nhöõng vuøng coù böôùu coå ñòa phöông. Ung thö tuyeán giaùp daïng nhuù laø loaïi ung thö chieám tæ leä cao trong nhöõng loaïi moâ hoïc cuûa ung thö giaùp (75-90%), ñaây laø loaïi ung thö coù tieân löông toát nhôø ñaëc tính dieån tieán chaäm, di caên xa ít, thöôøng hay cho haïch vuøng. Töø thaùng 7/2000 ñeán thaùng 10/2001 trong soá nhöõng beänh nhaân ñi sieâu aâm kieåm tra söùc khoûe chuùng toâi ñaõ tình côø phaùt hieän 305 nhaân gíap nhoû vôùi ñöôøng kính truïc lôùn nhaát nhoû hôn 1,5 cm vaø döôùi söï höôùng daån cuûa sieâu aâm chuùng toâi duøng kim 25 Gauge tieán haønh laøm choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû ñeå laøm teá baøo hoïc. Nhôø kyõ thuaät naøy chuùng toâi ñaõ phaùt hieän 66 nhaân ung thö cuûa tuyeán giaùp chieám tæ leä 21,8% goàm 57 nhaân ung thö tuyeán giaùp daïng nhuù vaø 09 nhaân ung thö tuyeán giaùp daïng nang. Ñieàu naøy cho thaáy vieäc söû duïng sieâu aâm vôùi ñaàu doø coù taàn soá vaø ñoä ly giaûi cao keát hôïp vôùi choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû ñeå laøm teá baøo hoïc caùc nhaân tuyeán giaùp laø phöông tieän toát nhaát trong phaùt hieän sôùm ung thö tuyeán giaùp. Töø keát quaû thu ñöôïc chuùng toâi ñeà xuaát sô ñoà xöû trí ñoái vôùi nhaân tuyeán giaùp ñöôïc phaùt hieän tình côø baèng SA. I. MUÏC ÑÍCH: ¾ Ung thö giaùp chieám 1% trong toång soá caùc loaïi ung thö theo y vaên theá giôùi, vaø chieám 2,1% theo ghi nhaän ung thö 1995 cuûa Trung Taâm Ung Böôùu (9). Ñaây laø ung thö dieãn tieán chaäm, coù tæ leä töû vong thaáp so vôùi nhieàu loaïi ung thö khaùc, giaù trò tieân löôïng cao neáu sang thöông nhoû hôn 1,5 cm vaø moâ hoïc loaïi nhuù (6). Ñieàu trò kinh ñieån cuûa Hieäp Hoäi quoác teá choáng ung thö (UICC) ñöôïc aùp duïng taïi Trung Taâm Ung Böôùu laø caét troïn thuøy giaùp beân toån thöông vaø gaàn troïn ôû ñoái beân, naïo haïch coå cuøng beân toån thöông coù keøm theo caét cô öùc-ñoøn chuûm vaø tónh maïch haàu trong hay khoâng tuøy theo ñoä xaâm nhieãm cuûa sang thöông. Ngöôïc laïi neáu ung thö ñöôïc phaùt hieän sôùm khi toån thöông chöa xaâm nhieãm vaøo caáu truùc keá caän, phaåu thuaät aùp duïng laø caét troïn thuøy tuyeán giaùp cuøng beân vôùi toån thöông laø caùch ñieàu trò nheï nhaøng ít taøn phaù, saên soùc haäu phaåu ñôn giaûn hôn maø hieäu quaû ñieàu trò cao. Nhö vaäy cô may ñieàu trò khoûi beänh hoaøn toaøn cho ngöôøi beänh raát cao neáu ñöôïc phaùt hieän sôùm. _________________________________________________________________________ * BS, Khoa Chaån Ñoaùn Hình aûnh, Trung Taâm Ung Böôùu - Medicon. 2 ¾ ÔÛ Vieät Nam chöa coù thoáng keâ naøo veà taàn suaát nhaân giaùp trong quaàn theå phaùt hieän ñöôïc nhôø SA nhöng roõ raøng tæ leä naøy khoâng thaáp ôû caùc nhaân laâm saøng. Theo hoäi thaûo quoác teá phoøng choáng beänh böôùu coå Leâ Myõ -cuûa 38 nöôùc ñang phaùt trieån taïi Brussels 2/1990 tæ leä naøy töø 34,2 - 60%; maø tæ leä caùc nhaân bò ung thö trong soá caùc nhaân giaùp thay ñoåi tuøy theo taùc giaû: 10% theo Trònh Minh Chaâu (8), 14,8% Traàn Thanh Phöông (7) vaø 18,57% Voõ Duy Phi Vuõ (9). ¾ Ngaøy nay nhôø sieâu aâm phaàn meàm baèng ñaàu doø coù ñoä ly giaûi cao ngöôøi ta ñaõ deã daøng phaùt hieän ñöôïc caùc nhaân giaùp kích thöôùc nhoû, caùc nhaân naøy phaàn lôùn khoâng sôø thaáy ñöôïc khi khaùm laâm saøng. Khi caùc nhaân kích thöôùc coøn nhoû thì tieâu chuaån ñeå phaân bieät laønh - aùc thaät khoù khaên veà maët hình aûnh cuõng nhö laâm saøng (10). Choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû ñeå laøm teá baøo hoïc toû ra coù ích cho chaån ñoaùn trong caùc tröôøng hôïp naøy (11). Vôùi ñoä nhaïy vaø ñaëc hieäu cao cuûa TBH 90% vaø 95% (theo UICC 1992); 90,75% vaø 83,4% theo Voõ Duy Phi Vuõ 1999 (9) vaø 100% vaø 98% theo Leâ vaên Xuaân 2001 (4) ñaõ goùp phaàn saøng loïc ra caùc nhaân ung thö caàn phaûi moå sôùm, vaø caùc nhaân coù theå ñieàu tri noäi khoa vaø theo doõi ñònh kyø. ¾ Töø thaùng 7/2000 ñeán thaùng 10/2001 trong soá caùc beänh nhaân ñeán khaùm sieâu aâm toång quaùt nhaèm muïc ñích kieåm tra söùc khoeû chuùng toâi ñaõ phaùt hieän 305 nhaân ñaëc cuûa tuyeán giaùp vaø laøm choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû döôùi sieâu aâm nhöõng tröôøng hôïp naøy phaùt hieän ñöôïc 66 nhaân ung thö goàm 57 ung thö tuyeán giaùp daïng nhuù vaø 09 ung thö tuyeán giaùp daïng nang. ¾ Töø thöïc teá treân, chuùng toâi maïnh daïn ñeà xuaát vieäc duøng sieâu aâm tuyeán giaùp nhö moät phöông tieän raø soaùt ñeå tìm caùc nhaân ñaëc cuûa tuyeán giaùp, ñoàng thôøi keát hôïp vôùi choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû döôùi höôùng daãn cuûa sieâu aâm ñeå coù chaån ñoaùn sôùm vaø chính xaùc haàu goùp phaàn trong vieäc ñieàu trò sôùm ung thö. Ñaây thaät söï laø phöông phaùp reû tieàn, ñôn giaûn, deã thöïc hieän, raát ít tai bieán, khoâng ñoäc haïi vaø ñoä chính xaùc cao giuùp phaùt hieän vaø ñieàu trò sôùm ung thö tuyeán giaùp, nhaát laø ñoái vôùi vuøng dòch teå hoïc cuûa beänh böôùu coå ñòa phöông. Nhôø bieän phaùp saøng loïc baèng teá baøo hoïc ñaõ goùp phaàn gia taêng ñaùng keå tæ leä caùc nhaân ung thö caàn ñöôïc moå, haïn cheá caùc tröôøng hôïp phaãu thuaät khoâng caàn thieát cuõng nhö ñieàu trò khoâng ñuùng möùc. II. VAØI NEÙT VEÀ BEÄNH LYÙ NHAÂN GIAÙP: A. GIAÛI PHAÃU BEÄNH: 1. Caùc toån thöông laønh tính: • Phình giaùp haït ( Nodular goiter) hay coøn goïi laø taêng saûn laønh tính (Nodular hyperplasia) tuyeán giaùp: lieân quan ñeán tình traïng thieáu iode trong thöùc aên, roái loaïn chuyeån hoaù Iode …. • Böôùu laønh tuyeán giaùp: goàm nhieàu loaïi moâ hoïc, thöôøng gaëp nhaát laø böôùu tuyeán nang (Follicular adenoma). 3 • Caùc loaïi böôùu laønh khaùc xuaát phaùt töø moâ lieân keát hieám gaëp: böôùu quaùi, böôùu maïch maùu, böôùu cô trôn. • Vieâm giaùp: laø beänh lyù lan toaõ nhöng ñoâi khi caùc vieâm baùn caáp hay maïn tính taïo ra haït treân sieâu aâm. 2. Caùc toån thöông aùc tính: • Carcinoâm: thöôøng gaëp nhaát laø daïng nhuù (75 – 90%) tieân löôïng toát, daïng nang (5 – 15%), daïng tuûy (5%), vaø daïng khoâng bieät hoùa (5%) tieân löôïng raát xaáu. • Sarcoâm: limphoâm thöôøng hay gaëp hôn caùc loaïi khaùc nhö sarcoâm sôïi, sarcoâm maïch maùu. B. TIEÂU CHUAÅN SIEÂU AÂM: Khoâng coù moät tieâu chuaån SA rieâng leû naøo ñeå coù theå xaùc ñònh söï laønh hay aùc tính cuûa caùc nhaân giaùp nhaát laø khi sang thöong coøn nhoû neân caàn phaûi phoái hôïp caùc tieâu chuaån sau: 1. Caáu truùc echo: Ñoä hoài aâm Baûn chaát Nang ñoàng nhaát hay khoâng, +/- choài trong nang Nhaân echo daày hay hôi keùm, +/- hoùa nang trong nhaân Nhaân echo raát keùm khoâng hoaù nang trong nhaân, +/- voâi hoaù trong nhaân Laønh + + - Nghi ngôø Æ aùc - +/ - + 2. Giôùi haïn: Giôùi haïn Baûn chaát Roõ Æ raát roõ Khoâng roõ hay roõ khoâng ñeàu Laønh + +/ - Nghi ngôø Æ aùc - + 3. Voâi hoùa: Voâi hoùa Baûn chaát To trong nhaân hay ngoaïi bieân Nhoû trong nhaân Laønh + - Aùc - + C. TIEÂU CHUAÅN TEÁ BAØO HOÏC: 4 ¾ Theo tieâu chuaån cuûa Johnson vaø Goellner: treân caùc tieâu baûn khaûo saùt coù ít nhaát 6 cuïm teá baøo, moãi cuïm coù ít nhaát 10 teá baøo nang giaùp môùi ñöôïc xem laø ñuû tieâu chuaån ñeå chaån ñoaùn. ¾ Döïa theo tieâu chuaån treân chia thaønh 4 nhoùm chính: Î Teá baøo laønh tính. Î Toån thöông daïng nang: goàm phình giaùp tuyeán, böôùu laønh tuyeán giaùp daïng nang, carcinoâm tuyeán giaùp daïng nang, carcinoâm daïng nhuù bieán theå daïng nang. Tieâu chuaån ñeå chaån ñoaùn ung thö döïa vaøo söï xaâm laán moâ giaùp xung quanh, voû bao böôùu, maïch maùu neân khoâng theå phaân loaïi ñöôïc treân tieâu baûn teá baøo hoïc. Î Toån thöông nghi ngôø aùc tính. Î Ung thö. III. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: A. ÑOÁI TÖÔÏNG: ¾ Khaûo saùt tieàn cöùu 305 beänh nhaân ñeán khaùm sieâu aâm nhaèm muïc ñích kieåm tra söùc khoeû, coù nhaân giaùp thaáy ñöôïc treân sieâu aâm nhöng thöôøng khoâng coù daáu hieäu baát thöôøng treân laâm saøng. ¾ Caùc nhaân daïng ñaëc, ñôn ñoäc hay ña haït nhoû ñöôøng kính truïc lôùn nhaát nhoû hôn 1.5 cm vaø ñöôïc laøm choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû döôùi höôùng daãn cuûa sieâu aâm. ¾ Coù ñoái chieáu vôùi keát quaû GPBL sau moå ñoái vôùi caùc nhaân coù chaån ñoaùn teá baøo hoïc döông tính hay toån thöông daïng nang. B. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: ¾ Nghieân cöùu caùc ñoái töôïng treân thôøi gian töø thaùng 7/2000 ñeán 10/2001 ¾ Maùy sieâu aâm GE RTfino, ALOKA SSD1100, TOSHIBA SSA-340A, ñaàu doø thaúng 7.5 ñeán 8Mhz. ¾ Choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû 25Gauge döôùi höôùng daãn cuûa sieâu aâm: khoâng taïo aùp löïc aâm khi caùc nhaân chaûy maùu nhieàu, taïo aùp löïc aâm vôùi theå tích 2cc ñoái vôùi caùc nhaân cöùng. ¾ Sau khi giaûi thích, beänh nhaân ñöôïc cho naèm ngöûa, goái keâ döôùi vai, caèm hôi naâng leân cao, ñaàu xoay nheï veà beân khoâng choïc huùt nhaèm boäc loä roäng vuøng coå caàn khaûo saùt. ¾ Ñaùnh daáu vò trí cuûa nhaân chieáu leân da, tìm ñöôøng vaøo cuûa kim sao cho kim coù ñöôøng ñi ngaén nhaát ñeå vaøo nhaân maø khoâng xuyeân qua caùc maïch maùu lôùn (boù maïch caûnh, giaùp treân vaø döôùi). Ño goùc vaøo cuûa kim so vôùi maët da vaø khoaûng caùch töø da ñeán nhaân. ¾ Choïc kim khoâng coù oáng chích vaøo, khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc kim naèm trong nhaân giaùp tieán haønh "caét" theo ít nhaát ba höôùng döôùi khaûo saùt cuûa sieâu aâm ñeå luoân ñaûm baûo kim khoâng ñi ra khoûi toån thöông. ¾ Neáu chaát beänh phaåm hieän ra ôû ñuoâi kim moät caùch deã daøng do löïc mao daãn thì khoâng caàn taïo aùp löïc aâm. Nhöng neáu moâ böôùu cöùng, beänh phaåm khoù laáy ñöôïc thì tra oáng chích vaøo ñuoâi kim vaø huùt vôùi aùp löïc aâm 2cc. Khi chaát caàn khaûo saùt hieän ñuõ ôû chuoâi kim thì nhaû piston vaø ruùt kim ra. ¾ Chaát huùt ñöôïc ñaåy vaøo tieâu baûn, traûi ñeàu ra vaø coá ñònh ngay baèng coàn Ethylic 95% roài gôûi ñeán boä phaän ñoïc teá baøo. 5 IV. KEÁT QUAÛ: 1. Ñoä hoài aâm nhaân giaùp: Nhöõng hình aûnh SA ghi nhaän ñöôïc veà ñoä hoài aâm cuûa nhaân so vôùi chuû moâ giaùp trong 305 tröôøng hôïp vaø keát quaû teá baøo hoïc töông öùng laø: 0 20 40 60 80 100 120 140 160 231(75,8%) 16(5,3%) 55(18%) 4(0,01%) 1(0,003%) Echo daày hay ñoàng echo Echo hôi keùm Echo raát keùm 4 153 3 3 1 6 49 22 1 PG TT daïng nang UT daïng nhuù Vieâm giaùp U tb Hurthle 2 2. Giôùi haïn: 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Phình giaùp TT dang nang UT giaùp daïng nhuù Vieâm giaùp U tb Hurthle 79(37,2%) 10(62,5%) 152(62,8%) 6(37,5%) 3(5,7%) 50(94,3%) 4 1 Roõ->raát roõ Khoâng roõ 3. Voâi hoaù: Coù 45 tröôøng hôïp coù voâi hoùa ñi keøm, tæ leä 14,8%. 6 0 5 10 15 20 25 Phình giaùp TT daïng nang UT Daïng nhuù 25(10,8%) 3(18,75%) 4(7,3%) 13(23,6%) Voâi hoùa nhoû trong nhaân Voâi hoùa to trong nhaân hay ôû ngoaïi bieân 4. Hoaù nang trong nhaân: 136 (58,8%) tröôøng hôïp phình giaùp coù keøm theo hoaù nang hoaëc trong nhaân hoaëc quanh nhaân. 0 20 40 60 80 Echo daày Echo keùm Coù vaøi choå hoùa nang trong nhaân Coù hoaù nang quanh nhaân 71/153 (46,4%) 17/41 (41,5%) 24/41 (58,5%) 5. Ñoái chieáu vôùi giaûi phaãu beänh: 70 tröôøng hôïp coù chæ ñònh phaåu thuaät goàm 55 ca coù teá baøo hoïc phuø hôïp hay nghi ngôø ung thö giaùp daïng nhuù, chaån ñoaùn cuûa giaûi phaãu beänh lyù khoâng sai bieät. 15/16 ca coù teá baøo hoïc laø toån thöông daïng nang cuûa tuyeán giaùp coù keát quaû giaûi phaãu beänh lyù nhö sau: 0 10 20 30 40 50 60 55(78,6%) 9(12,8%) 2(2,9%) 4(5,7%) UT daïng nhuù UT daïng nang UT daïng nhuù bieán theå nang Phình giaùp 7 V. BAØN LUAÄN: ¾ Caùc tröôøng hôïp nang giaùp duø cho caáu truùc coù ñoàng nhaát hay khoâng chuùng toâi ñeàu khoâng thöïc hieän choïc huùt teá baøo vì khoâng coù söï theå hieän cuûa nhaân ung thö baèng daïng nang hoaøn toaøn treân sieâu aâm khi nhaân coù kích thöôùc nhoû # 1cm (1,2,3,10). Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi toång keát cuûa Voõ Duy Phi Vuõ caùc nang giaùp ñöôïc moå ñeàu khoâng thaáy ung thö (9). Vaø theo Bruneton, nhaân ung thö nhoû tuyeán giaùp raát hieám khi coù keøm theo hieän töôïng hoaïi töû. Tuy nhieân moät soá tröôøng hôïp nang giaùp laïi bò sieâu aâm chaån ñoaùn laàm vôùi caùc nhaân ñaëc echo keùm khi caùc nang keo naøy keøm theo xuaát huyeát cuõ thì caáu truùc echo seõ thay ñoåi vaø hieän töôïng taêng aâm phía sau ñoâi khi khoâng coøn. Söï laàm laãn naøy seõ ñöôïc söûa sai ngay khi muõi kim ñi vaøo sang thöông vaø chaát huùt ra ñöôïc laø chaát dòch keo maøu naâu ñen. Nhöõng nang naøy khoâng naèm trong loaït nghieân cöùu cuûa chuùng toâi. ¾ Phình giaùp chieám gaàn ¾ soá nhaân ñöôïc laøm choïc huùt teá baøo, trong ñoù phaàn lôùn ñeàu coù caáu truùc echo keùm chieám 66,2% (153/231) soá coøn laïi coù caáu truùc echo daày 17,7% (41/231) hay echo raát keùm 16% (37/231). Caùc taùc giaû cuõng ñoàng yù vôùi nhaän xeùt laø (10,11) : caùc nhaân aùc tính raát ít khi cho hình aûnh echo daày maø beänh lyù thöôøng gaëp laø phình giaùp hay caùc toån thöông daïng nang. Nhöõng nhaân echo daày trong loaït khaûo saùt naøy chæ ñöôïc uoáng thuoác vaø theo doõi ñònh kyø, khoâng phaåu thuaät. ¾ Ung thö tuyeán giaùp daïng nhuù chieám ña soá trong caùc caùc ung thö vaø phaàn lôùn ñeàu coù ñoä hoài aâm raát keùm chieám 47/55 tröôøng hôïp (85,5%). Trong 16 toån thöông daïng nang coù moät tröôøng hôïp ñöôïc theo doõi ñònh kyø vì beänh nhaân khoâng doàng yù phaåu thuaät töông öùng vôùi nhaân coù ñoä hoài aâm echo daày. 15 tröôøng hôïp coøn laïi ñaõ phaãu thuaät keát quaû GPBL goàm 9 ung thö tuyeán giaùp daïng nang, 2 ung thö tuyeán giaùp daïng nhuù bieán theå nang laø caùc nhaân coù ñoä hoài aâm raát keùm vaø 4 phình giaùp goàm 1 nhaân echo daày vaø 3 echo hôi keùm. Nhö vaäy phaàn lôùn caùc nhaân aùc tính ñeàu coù ñoä hoài aâm raát keùm (11). ¾ Tieâu chuaån giôùi haïn cuûa nhaân so vôùi chuû moâ theo chuùng toâi laø tieâu chuaåûn ít coù giaù trò. Phaàn lôùn phình giaùp (62,8%) vaø caùc toån thöông daïng nang (62,5%) coù giôùi haïn roõ trong khi caùc ung thö daïng nhuù coù giôùi haïn khoâng roõ (94,3%). Tuy nhieân caùc nhaân laønh tính coù giôùi haïn khoâng roõ chieám tæ leä cuõng khaù cao goàm coù 37,2% tröôøng hôïp phình giaùp, vaø caùc nhaân vieâm giaùp. Wilson. cuõng coù nhaän xeùt töông töï: caùc nhaân giôùi haïn roõ, vieàn echo quanh nhaân ñeàu laø caùc nhaân giaùp laønh tính, nhöng caùc nhaân laønh tính coù giôùi haïn khoâng roõ cuõng thöôøng gaëp (10). ¾ 28/231 (12%) nhaân phình giaùp coù voâi hoùa to trong nhaân hay voâi hoùa ngoaïi bieân bao moät phaàn hay toaøn boä nhaân (voâi hoùa daïng voû soø). Voâi hoùa trong nhaân laønh tính thöôøng coù ñaäm ñoä cao vaø boùng löng roõ.13/55 (23,6%) ung thö giaùp daïng nhuù coù 1 hay vaøi ñoám voâi hoùa nhoû trong nhaân töông ñöông vôùi Psammoma bodies. Nhöõng ñoám voâi hoùa naøy thöôøng nhoû, naèm trong loøng nhaân, boùng löng thöôøng khoâng roõ. Daáu hieäu voâi hoùa naøy tuy khoâng xuaát hieän thöôøng xuyeân nhöng laø daáu hieäu raát quan troïng ñeå ñaùnh giaù söï laønh – aùc cuûa nhaân giaùp (1,2,3, 10). Ngoaøi ra coù 4 ung thö giaùp daïng nhuù coù keøm voâi 8 hoùa to, ñaây coù phaûi laø caùc nhaân ung thö xuaát hieän treân neân phình giaùp ? Vaán ñeà naøy vaãn coøn baøn caõi. ¾ Tình traïng hoaù nang trong nhaân cuõng laø tieâu chuaån quan troïng ñeå höôùng tôùi toån thöông laønh tính ñoái vôùi nhaân coù kích thöôùc nhoû (2,3,11). Chuùng toâi ñaõ quan saùt thaáy coù 136 nhaân coù hoaù nang hoaëc nhieàu vuøng hoùa nang nhoû beân trong nhaân hoaëc hoaù nang quanh nhaân treân neàn nhaân echo daày hay keùm, caùc nang naøy ñeàu phuø hôïp vôùi phình giaùp treân teá baøo hoïc. ¾ Qua 305 tröôøng hôïp nhaân ñaëc tuyeán giaùp ñöôïc choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû döôùi höôùng daãn cuûa sieâu aâm, coù 70 tröôøng hôïp ñöôïc ñoái chieáu vôùi keát quaû GPBL sau moå goàm 55 tröôøng hôïp teá baøo hoïc laø phuø hôïp hay nghi ngôø ung thö giaùp daïng nhuù vaø keát quaû sau moå laø ung thö giaùp daïng nhuù, 15 nhaân coù toån thöông daïng nang treân teá baøo hoïc vôùi keát quaû sau moå laø 2 ung thö giaùp daïng nhuù bieán theå nang, 9 ung thö giaùp daïng nang vaø 4 phình giaùp. Nhö vaäy khoâng coù söï khaùc bieät veà teá baøo hoïc vaø giaûi phaãu beänh lyù ñoái vôùi nhaân ung thö tuyeán giaùp daïng nhuù nhöng ñoái vôùi toån thöông daïng nang keát quaû giaûi phaãu beänh khoâng theå ñoaùn tröôùc ñöôïc. Vì theá caùc nhaân maø chaån ñoaùn teá baøo hoïc laø toån thöông daïng nang caàn ñöôïc yeâu caàu phaãu thuaät vì veà maët hình aûnh hoïc cuõng nhö teá baøo hoïc khoâng theå phaân bieät ñöôïc laønh hay aùc nhaát laø khi ñoä hoài aâm keùm (4). ¾ Nhöõng tröôøng hôïp ñöôïc teá baøo hoïc chaån ñoaùn laønh tính ñang ñöôïc ñieàu trò noäi khoa vaø theo doõi ñònh kyø, seõ thöïc hieän choïc huùt teá baøo laàn hai neáu kích thöôùc nhaân khoâng thay ñoåi hay taêng theâm. ¾ Moät soá hình aûnh sieâu aâm khaûo saùt ñöôïc: K giaùp daïng nhuù: nhaân echo keùm giôùi haïn khoâng roõ khaù ñoàng nhaát,kt 8 x 4mm. K giaùp daïng nhuù: nhaân echo raát keùm giôùi haïn khoâng roõ, ñoàng nhaát, kt: 8,6 x 8,9mm 9 K giaùp daïng nhuù: nhaân echo raát keùm giôùi haïn khoâng roõ, ñoàng nhaát, kt: 9,4 x 7,3mm, xaâm nhieãm vaøo caân maïc. K giaùp: nhaân echo raát keùm giôùi haïn khoâng roõ ñoàng nhaát, kt 7,8 mm. K giaùp daïng nhuù: nhaân echo keùm, giôùi haïn khoâng roõ, coù voâi hoùa nhoû trong nhaân boùng löng khoâng roõ, kt 7 x 6,8 mm. K giaùp daïng nhuù treân neàn phình giaùp ña haït: nhaân echo keùm giôùi haïn khoâng roõ, coù voâi hoùa trong nhaân khoâng thaáy boùng löng, kt 8,4mm. Phình giaùp: nhaân ñoàng echo vôùi chuû moâ giaùp, giôùi haïn khaù roõ, coù choå hoaù nang nhoû beân trong, kt: 9,5 x 7,2 mm. Phình giaùp haït: Nhaân echo keùm giôùi haïn khoâng roõ, khaù ñoàng nhaát, kt: 12 x 5 mm 10 Phình giaùp haït: Nhaân echo keùm coù voâi hoùa daïng voûû soø, kt 7,2 x 5,6 mm. Toån thöông daïng nang, phình giaùp: nhaân echo hôi keùm giôùi haïn khaù roõ, ñoàng nhaát, taêng aâm nheï phía sau, kt 10 x 6,8mm. ¾ Nhö vaäy do khaûo saùt tình côø sieâu aâm tuyeán giaùp cuûa nhöng beänh nhaân khaùm söùc khoeû ñònh kyø chuùng toâi ñaõ phaùt hieän ñöôïc 66 ung thö giaùp treân toång soá 305 nhaân giaùp ñöa con soá tæ leä ung thö giaùp treân caùc nhaân leân ñeán 21,64% cao hôn so vôùi caùc taùc giaû khaùc. Phaøân lôùn caùc nhaân naøy ñeàu khoù nhaän thaáy treân laâm saøng neân chuùng toâi xin ñeà xuaát phaùc ñoà xöû lyù tröôùc moät nhaân giaùp, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc nhaân echo keùm ñöôïc phaùt hieän tình côø baèng sieâu aâm. SIEÂU AÂM TUYEÁN GIAÙP BÌNH THÖÔØNG NANG NHAÂN ÑAËC KIEÅM TRA SAU 2 NAÊM THEO DOÕI BAÈNG SA CHBKN DÖÔÙI SA PHUØ HÔÏP PHÌNH GIAÙP TOÅN THÖÔNG DAÏNG NANG TOÅN THÖÔNG NGHI NGÔØ TOÅN THÖÔNG AÙC TÍNH ÑIEÀU TRÒ NOÄI KHOA & THEO DOÕI LAØM LAÏI TBH AÙC TÍNH PHÌNH GIAÙP 11 PHAÅU THUAÄT Sô ñoà xöû lyù moät nhaân giaùp ñöôïc phaùt hieän tình côø baèng SA. VI. KEÁT LUAÄN: ¾ Beân caïnh vieäc thöïc hieän caùc phaùc ñoà ñieàu trò ung thö, vaán ñeà taàm soaùt vaø phaùt hieän sôùm ung thö cuõng laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø ung thö hoïc. ¾ Qua kieåm tra söùc khoeû, tình côø SA ñaõ phaùt hieän 305 tröôøng hôïp coù nhaân giaùp, keát hôïp vôùi CHBKN döôùi höôùng daån cuûa SA ñaõ phaùt hieän 66 ung thö giaùp chieám tæ leä 21,64%. ¾ SA baèng ñaàu doø coù ñoä ly giaûi vaø taàn soá cao roõ raøng ñaõ goùp phaàn quan troïng trong vieäc taàm soaùt ung thö giaùp, noù ñaõ cung caáp moät soá tieâu chuaån haàu höôùng tôùi söï laønh - aùc cuûa nhaân. Quan nieäm SA chæ duøng ñeå phaân bieät ñaëc vaø nang ôû caùc thaäp nieân 70 - 80 cuûa theá kyû 20 ñaõ vaø ñang ñi daàn vaøo quaù khöù. ¾ Neân tieán haønh CHBKN ñoái vôùi caùc nhaân coù caáu truùc töø echo keùm ñeán raát keùm, nhaát laø caùc nhaân coù voâi hoùa nhoû beân trong. ¾ Laø phöông phaùp ñôn giaõn, reõ tieàn, khoâng ñoäc haïi, khoâng tai bieán, ñoä chính xaùc cao. Chuùng toâi thieát nghó vieäc aùp duïng ñeå phaùt hieän sôùm ung thö laø ñieàu neân thöïc hieän. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO: (1) BRUNETON J.N., PADOVANI B. _ Imagerie en endocrinologie 1993 (2) BRUNETON J.N., TRAMALLONI J. _ Eùchographie de la thyroide chez l' adulte. Cours de perfectionnement post-universitaire 10/1999. (3) BRUNETON J.N., TRAMALLONI J. _ Eùchographie et nodules thyroidiens. 5 eømes Journeùes Annuelles de Biceâtre et de l' Institut Gustave Roussy, 3/1998. (4) LEÂ VAÊN XUAÂN _ Vai troø choïc huùt baèng kim nho3trong chaån ñoaùn tröôùc mo643trong 1126 tröôøng hôïp haït giaùp. Y hoïc TP Hoà Chí Minh, soá 4 naêm 2000. (5) NGUYEÃN SAØO TRUNG, NGUYEÃN CHAÁN HUØNG _ Beänh hoïc ung böôùu cô baûn 1992. (6) NGUYEÃN SAØO TRUNG, NGUYEÃN CHAÁN HUØNG _ Caãm Nang Ung böôùu hoïc laâm saøng, taäp 2/ 1992. (7) TRAÀN THANH PHÖÔNG _ Y hoïc TP Hoà CHí Minh, Soá 4 naêm 1999. Chaån ñoaùn vaø ñieàu trò böôùu giaùp ñôn nhaân. (8) TRINH MINH CHAÂU, TAÏ TROÏNG THU _ Y hoïc TP Hoà Chí Minh, soá 4 naêm 1999. Keát quaû böôùc ñaàu ñieàu trò ung thö giaùp baèng NaI taïi BV Chôï Raãy. (9) VOÕ DUY PHI VUÕ _ Y hoïc TP Hoà Chí Minh, soá 4 naêm 1999. Khaûo saùt laâm saøng vaø caùc phöông tieän chaån ñoaùn böôùu giaùp ñôn haït. (10) WILSON STEPHANIE R. _ Ultrasound Categorical Course Syllabus 1993. (11) YOSHIMURA R., FUKATA S., KUMA R. et al _ Thyroid cancer detected by ultrasound - guided fine needle aspiration biopsy. World J. Sug. 1996 -----------------------------0------------------------------ 12