Phát triển thị trường chứng khoán ở nước ta hiện nay

ng nh÷ng ng­êi nµy rÊt ®«ng gåm c¸c c¸ nh©n, hé gia ®×nh, c¸c tæ chøc, c¸c quü ®Çu t­... 2.4.3. C¸c tæ chøc trung gian. Nhµ kinh doanh vµ m«i giíi chøng kho¸n: Lµ nh÷ng ng­êi ho¹t ®éng d­íi danh nghÜa cña mét c«ng ty chøng kho¸n. Hä lµ nh÷ng ng­êi cã chuyªn m«n cao vµ rÊt thµnh th¹o trong ph©n tÝch vµ giao dÞch chøng kho¸n. Trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n chØ cã c¸c nh©n viªn cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n míi ®­îc phÐp trùc tiÕp giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ tr­ên tËp trung. Trong nh÷ng ng­êi nµy cã hai lo¹i ho¹t ®éng: Lo¹i chuyªn mua b¸n chøng kho¸n cho ng­êi kh¸c ®Ó ¨n hoa hång gäi lµ m«i giíi chøng kho¸n: Lo¹i mua b¸n chøng kho¸n cho chÝnh m×nh gäi lµ kinh doanh chøng kho¸n. Ng­êi tæ chøc thÞ tr­êng vµ ngußi ®iÒu hoµ vµ qu¶n lý thÞ tr­êng: lµ nh÷ng tæ chøc chñ yÕu t¹o nªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, b¶o ®¶m toµn bé vÒ ph­¬ng diÖn kü thuËt vµ nghiÖp vô cña nghµnh c«ng nghiÖp chøng kho¸n. 3. chøc n¨ng vµ vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. 3.1. Chøc n¨ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Thø nhÊt: ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ cÇu nèi liÒn gi÷a nh÷ng ng­êi thõa vèn vµ nh÷ng ng­êi thiÕu vèn th«ng qua mua b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu trªn thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng chøng kho¸n sinh ra ®Ó huy ®éng vãn nhµn dçi ph¸t triÓn s¶n xuÊt gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh ®êi sèng d©n c­, æn ®Þnh x· héi. Th­ hai: ThÞ tr­êng chøng kho¸n tù ®éng ®iÒu hoµ gi÷a nh÷ng n¬i thõa sang n¬i thiÕu vèn gãp phÇn giao l­u vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Thø ba: ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®¶m b¶o th«ng tin chÝnh x¸c kÞp thêi cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµ nhµ kinh doanh chøng kho¸n vÒ t×nh h×nh cung - cÇu, thÞ gi¸ cña chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng m×nh vµ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n h÷u quan. Thø t­: ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®¶m b¶o cho c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc phÐp l­u hµnh cã n¬i mua b¸n thuËn tiÖn theo quy luËt cung cÇu nh­ mäi hµng ho¸ kh¸c. 3.2. Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. 3.2.1. Nh÷ng mÆt tÝch cùc. Thø nhÊt: Lµ c«ng cô khuyÕn khÝch d©n chóng tiÕt kiÖm vµ sö dông nguån vèn tiÕc kiÖm vµo c«ng cuéc ®Çu t­: ThÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ së tµi chÝnh, tÝn dông huy ®éng dµi h¹n nguån vèn tiÕt kiÖm vµ ®Ó dµnh trong d©n chóng. V× thÞ tr­êng chøng kho¸n, mét ®Þnh chÕ gi¶i quyÕt ®­îc c¸c yÕu ®iÓm c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông: Ng­êi cã chøng kho¸n khi cÇn tiÒn cã thÓ ®­a chøng kho¸n ra thÞ tr­êng b¸n l¹i. Thø hai: Gióp Nhµ n­íc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn x· héi: BÊt cø nhµ n­íc nµo còng ph¶i cã ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. §Ó cã vèn cho chi tiªu Nhµ n­íc ph¶i thu thuÕ, thu phÝ...Nh­ng th«ng th­êng kh«ng ®ñ chi tiªu do ®ã Nhµ n­íc ph¶i ph¸t hµnh chøng kho¸n (tr¸i phiÕu) trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n _mét h×nh thøc Nhµ n­íc vay tiÒn cña d©n. Thø ba: Lµ c«ng cô gi¶m ¸p lùc l¹m ph¸t: Ng©n hµng Nhµ n­íc víi vai trß ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ, khi xuÊt hiÖn hiÖn t­îng l¹m ph¸t Ng©n hµng Nhµ n­íc sÏ ®­a ra b¸n c¸c lo¹i kú phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n víi laÜ suÊt cao ®Ó thu hót bít sè tiÒn l­u th«ng tõ ®ã lµm gi¶m l¹m ph¸t. Thø t­: Thu hót vèn tõ n­íc ngoµi: Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ bá vèn ®Çu t­ b»ng c¸ch mua b¸n chøng kho¸n ¨n chªnh lÖch hoÆc c¸c doanh nghiÖp trong n­íc thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn råi ®em b¸n cæ phÇn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nh­ vËy thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi qua thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét ph­¬ng thøc ®Çu t­ rÊt h÷u hiÖu. Thø n¨m: ThÞ tr­êng chøng kho¸n l­u ®éng ho¸ mäi nguån vèn trong n­íc, c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu t­îng tr­ng cho mét sè vèn ®­îc mua ®i b¸n l¹i trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­ mét thø hµng ho¸. Ng­êi cã vèn ng­êi (ng­êi së h÷u chøng kho¸n) kh«ng sî vèn cña m×nh bÞ bÊt ®éng v× khi cÇn hä sÏ b¸n l¹i c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu nµy ®Ó thu tiÒn vÒ ®Ó chi tiªu hoÆc ®Çu t­ vµo lo¹i cæ phiÕu tr¸i phiÕu kh¸c. Mét khi ®Çu t­ vµo chøng kho¸n dÔ dµng vµ cã lîi ®èi víi mäi tÇng líp d©n chóng th× c¸c mãn tiÒn tiÕt kiÖm lín nhá ®Òu s½n sµng tõ bá lÜnh vùc bÊt ®éng ho¸ ®Ó tham gia vµo qu¸ tr×nh ®Çu t­. Thø s¸u: Thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n ®µng hoµng h¬n. Nhê cã thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ ®em b¸n, ph¸t hµnh c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña hä. Ban qu¶n lý thÞ tr­êng chøng kho¸n chØ chÊp nhËn nh÷ng cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña nh÷ng c«ng ty cã ®ñ ®iÒu kiÖn kinh doanh hîp ph¸p, tµi chÝnh lµnh m¹nh cã doanh lîi ...vµ c«ng chónh còng chØ mua cæ phiÕu cña nh÷ng c«ng ty thµnh ®¹t. Víi sù lùa chän tù do cu¶ ng­êi mua cæ phiÕu, ®Ó b¸n ®­îc cæ phiÕu nh÷ng nhµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n lµm ¨n ®µng hoµng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ. H¬n n÷a luËt lÖ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¶i c«ng bè c«ng khai b¸o c¸o c©n ®èi tµi chÝnh, kÕt qu¶ kinh doanh hµng quý, hµng n¨m...qua ®ã c«ng chóng cã c¬ héi nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ ®­îc c«ng ty. ViÖc mua cæ phiÕu cña c«ng ty mét c¸ch tù do khiÕn ng­êi cã cæ phiÕu trë thµnh chñ së h÷u c«ng ty, hä cã thÓ kiÓm so¸t c«ng ty mé c¸ch dÔ dµng qua c¸c c¬ quan qu¶n lý c«ng ty vµ nhËn biÕt ®­îc kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c«ng ty qua sù chÊp nhËn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Tõ ®ã thóc ®Èy c«ng ty ph¶i lµm ¨n ®µng hoµng h¬n, tèt h¬n. 3.2.2. Nh÷ng mÆt tiªu cùc. Th­¬ng gia chøng kho¸n th­êng ®Èy gi¸ lªn hoÆc d×m gi¸ xuèng ®Ó thu lîi g©y thiÖt h¹i cho nh÷ng ng­êi chØ cã sè chøng kho¸n Ýt ái v× trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n gi¸ c¶ hoµn toµn phô thuéc vµo cung cÇu auyÕt ®Þnh qua sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. MÆt kh¸c, cã t×nh tr¹ng ®Çu c¬ hµng ho¸ g©y nªn sù khan hiÕm hµng ho¸ mét c¸ch gi¶ t¹o, dÉn ®Õn gi¸ c¶ chøng kho¸n t¨ng gÊp nhiÒu lÇn gi¸ trÞ chÝnh thøc cña nã. Khi sù viÖc ®­îc lµm s¸ng tá th× hÇu hÕt c¸c lo¹i chøng kho¸n ®Òu ®­îc ®¨ng ký b¸n ra nh­ng kh«ng cã ng­êi mua dÉn ®Õn sù sôp ®æ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. phÇn II thùc tr¹ng vµ ph­¬ng h­íng ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë viÖt nam. 1. Thùc tr¹ng thÞ tr­êng chøng kho¸n viÖt nam trong thêi gian quA. Sù ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n Thµnh phè Hå ChÝ Minh ngµy 20/07/2000 ®· ®¸nh dÊu mét b­íc tiÕn quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®ång bé vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng tµi chÝnh ë ViÖt Nam. §©y lµ sù kiÖn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt nam, më ra mét kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n míi bªn c¹nh hÖ thèng nh©n hµng kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m cña §¶ng, Nhµ n­íc thùc hiÖn ®­êng lèi "x©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa". Tuy quy m« thÞ tr­êng cßn nhá bÐ vai trß t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ ch­a lín nh­ng ®©y lµ b­íc thÝ ®iÓm, tËp d­îc quan träng ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý ®iÒu hµnh, c¸c tæ chøc quèc gia thÞ tr­êng vµ c«ng chóng ®Çu t­ lµm quen víi mét lÜnh vùc ®Çu t­ míi, ®iÒu ®ã t¹o nªn tiÒn ®Ì v÷ng tr¾c cho sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ æn ®Þnh cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam. T×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Ngµy 20/07/2000 Trung t©m Giao dÞch chøng kho¸n ®Çu tiªn ë ViÖt nam chÝnh thøc khai tr­¬ng ®Æt t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh. Vµ trung t©m thùc hiÖn phiªn giao dÞch ®Çu tiªn vµo ngµy 28/07/2000. §Õn nay Trung t©m ®· ho¹t ®éng ®­îc gÇn 3 n¨m. VËy trong gÇn 3 n¨m qua ho¹t ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam biÕn ®éng nh­ thÕ nµo? Gi¸ c¶ vµ khèi l­îng hµng ho¸ biÕn ®éng ra sao? Vµ ®Õn nay ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ vµ cã nh÷ng h¹n chÕ g×?... §Ó gi¶i ®¸p ®­îc nh÷ng c©u hái nµy theo ý kiÕn chñ quan cña t«i sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong thêi gian qua cã thÓ chia lµm c¸c giai ®o¹n nh­ sau: Tõ ngµy giao dÞch ®Çu tiªn 28/07/2000 - 28/10/2000. VÒ hµng ho¸: TÝnh ®Õn ngµy 28/10/2000 Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n cã 7 lo¹i chøng kho¸n ®­îc niªm yÕt.Tæng gi¸ trÞ cña 4 c«ng ty niªm yÕt ®¹t ®Õn 302,80 tû ®ång trong ®ã: C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh (REE) 150 tû ®ång, c«ng ty cæ phÇn c¸p vµ vËt liÖu viÔn th«ng (SACOM) 120 tû ®ång, c«ng ty cæ phÇn giÊy H¶i Phßng (HAPACO) 10,8 tû ®ång, c«ng ty cæ phÇn giao nhËn ngo¹i th­¬ng (TMS) 22 tû ®ång. VÒ tr¸i phiÕu: Tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu chÝnh phñ niªm yÕt 1.100 tû ®ång bao gåm 3 lo¹i: Lo¹i ®Êu thÇu ®ît mét (CP1-0100) 300 tû ®ång l·i suÊt 6,5%/n¨m. Lo¹i ®Êu thÇu ®ît hai (CP1-0200) 300 tû ®ång l·i suÊt 6,6%/n¨m. §ît mét b¶o l·nh ph¸t hµnh (C P1A0100) 500 tû ®ång l·i suÊt 6,6% n¨m. TÊt c¶ c¸c lo¹i tr¸i phiÕu trªn ®Òu cã kú h¹n 5 n¨m. Ho¹t ®éng giao dÞch cæ phiÕu: Gi¸ chøng kho¸n bÞ ®Èy gi¸ t¨ng cao liªn tôc trong tõng phiªn giao dÞch, sè l­îng cæ phiÕu ®· giao dÞch sau 33 phiªn lµ 1.459.600 cæ phiÕu cña c¶ 4 c«ng ty niªm yÕt vµ tæng gi¸ trÞ giao dÞch lµ 28.898,91 triÖu ®ång. ChØ sè ViÖt nam index t¨ng 28.27 ®iÓm trong ®ã gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i cæ phiÕu ®iÓn h×nh biÕn ®éng trong thêi gian qua nh­ sau: Víi 5 lo¹i cæ phiÕu lµ REE, SAM, HAP, TMS, LAF. B¶ng 1 So s¸nh møc gi¸ cæ phiÕu gi¸ ®ãng cöa ngµy 27/04/2000 so víi gi¸ tham chiÕu Lo¹i cæ phiÕu Gi¸ tham chiÕu Gi¸ ®ãng cöa ngµy 27/10/2000 Tû lÖ t¨ng (%) Møc gi¸ (®) Ngµy REE SAM HAP TMS LAF 16.000 17.000 16.000 14.000 17.000 28/07/2000 28/07/2000 04/08/2000 04/08/2000 15/08/2000 19.100 22.800 25.000 19.500 20.500 19,4 34,1 56.25 16 20 Qua b¶ng sè liÖu trªn nhËn thÊy gi¸ c¶ cña tÊt c¶ 5 lo¹i cæ phiÕu ®Òu t¨ng h­íng tèt ph¶n ¸nh ®óng cung cÇu thÞ tr­êng vµ t©m lý ng­êi ®Çu t­. VËy t¹i sao l¹i cã sù t¨ng gi¸ ®ã? Nguyªn nh©n lµ do kh¸i niÖm ®Çu t­ chøng kho¸n cßn rÊt míi míi mÎ víi chóng ta, sù hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn h¹n chÕ, ng­êi ®Çu t­ t×m c¸ch mua cæ phiÕu b»ng mäi gi¸ hä chØ muèn nhanh chãng tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn nh÷ng ng­êi n¾m gi÷ cæ phiÕu l¹i ch­a muèn b¸n v× chê diÔn biÕn thÞ tr­êng. Ho¹t ®éng giao dÞch tr¸i phiÕu: TÝnh ®Õn th¸ng 10/2000 tæng khèi l­îng giao dÞch lµ 390 tr¸i phiÕu ®¹t 39,2 triÖu ®ång. Gi¸ tr¸i phiÕu vÉn ë møc 100.800 ®ång. Thêi gian nµy thÞ tr­êng tr¸i phiÕu t¨ng rÊt chËm nguyªn nh©n do ng­êi ®Çu t­ kh«ng thùc sù hiÓu biÕt vÒ lîi Ých cña ®Çu t­ tr¸i phiÕu vµ do ®Çu t­ vµo tr¸i phiÕu kh«ng hÊp dÉn b»ng ®Çu t­ vµo cæ phiÕu: l·i suÊt thÊp mµ phÝ giao dÞch l¹i cao 0,5%. Trong thêi kú nµy gi¸ cæ phiÕu HAP (56,25%) lµ t¨ng cao nhÊt vµ thÊp nhÊt gi¸ cæ phiÕu cña TMS (16%). Nh×n chung gi¸ c¶ cæ phiÕu trong thêi kú nµy biÕn ®éng theo chiÒu NhËn xÐt: Thêi kú nµy ho¹t ®éng giao dÞch cæ phiÕu nãi chung æn ®Þnh gi¸ c¶ chøng kho¸n ®­îc qu¶n lý trong ph¹m vi cho phÐp. T×nh h×nh nhu cÇu chøng kho¸n v­ît cung cho thÊy dÊu hiÖu tèt vÒ kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. C¸c c«ng Tæng c«ng ty lùa chän niªm yÕt, ho¹t ®éng kinh doanh tèt vµ cã l·i cæ phiÕu ®­îc tr¶ cæ tøc cao hÊp dÉn nhµ ®Çu t­. Tuy nhiªn hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng cßn qu¸ Ýt ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu mua b¸n trªn thÞ tr­êng. 1.1.2. Tõ ngµy 28/10/2000 - 28/04/2001. TÝnh ®Õn ngµy 28/04/2001 Trung t©m Giao dÞch chøng kho¸n-Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· thùc hiÖn ®­îc 80 phiªn giao dÞch ®­a tæng sè phiªn giao dÞch lªn 113 phiªn víi tænh gi¸ trÞ giao dÞch lµ 338,03 tû ®ång. Cã thªm hai lo¹i chøng kho¸n ®­îc niªm yÕt ®­a tæng sè chøng kho¸n niªm yÕt lªn 9 lo¹i trong ®ã cã 5 cæ phiÕu cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· ®­îc cæ phÇn ho¸. Vµ trong thêi kú nµy cã thªm hai c«ng c«ng ty tham gia niªm yÕt ®ã lµ: C«ng Tæng c«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th­¬ng Sµi Gßn-Transimex vµ c«ng Tæng c«ng ty chÕ biÕn n«ng s¶n xuÊt khÈu Long An- Lafooco, víi tæng gi¸ trÞ cæ phiÕu niªm yÕt 321,17 tû ®ång. Tr¸i phiÕu ph¸t hµnh th«ng qua ®Êu thÇu t¹i Trung t©m Giao dÞch chøng kho¸n kú h¹n 5 n¨m, l·i suÊt 6,5%; 6,6% víi khèi l­îng lµ 1.100 tû ®ång, ®ît mét ®­a vµo niªm yÕt 83,07 tû ®ång, ®ît hai ®­a vµo niªm yÕt 75 tû ®ång. Ho¹t ®éng giao dÞch cæ phiÕu: Trong 113 phiªn giao dÞch víi gi¸ trÞ thÞ tr­êng ®­îc giao dÞch 9.053.300 cæ phiÕu t¨ng so víi thêi kú tr­íc 520,26% víi gi¸ trÞ cæ phiÕu giao dÞch 327,225 tû ®ång chiÕm 96,8% vµ t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu trong giai ®o¹n nµy ®­îc thÓ hiÖn râ ë b¶ng d­íi ®©y: B¶ng 2 So s¸nh møc gi¸ cæ phiÕu gi¸ ®ãng cöa ngµy 27/04/2001 so víi gi¸ tham chiÕu Lo¹i cæ phiÕu Gi¸ tham chiÕu Gi¸ ®ãng cöa ngµy 27/04/2001 Tû lÖ t¨ng (%) Møc gi¸ (®) Ngµy REE SAM HAP TMS LAF 16.000 17.000 16.000 14.000 17.000 28/07/2000 28/07/2000 04/08/2000 04/08/2000 15/08/2000 48.600 47.000 87.000 75.000 40.600 204 176 444 439 139 Nh×n chung tÊt c¶ c¸c lo¹i cæ phiÕu ®Òu t¨ng gi¸ rÊt nhanh so víi gi¸ tham chiÕu. møc gi¸ t¨ng cao nhÊt lµ cña HAP víi møc gi¸ ®¹t 87.000 ®ång/cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng møc t¨ng 444% vµ gi¸ cæ phiÕu t¨ng Ýt nhÊt lµ cña LAF ®¹t 40.600 ®ång/cæ phiÕu t­¬ng møc t¨ng 139%. Nguyªn nh©n cña sù t¨ng gi¸ nµy do: cung chøng kho¸n thÊp h¬n cÇu chøng kho¸n; hiÖn t­îng ®Çu t­ theo trµo l­u; mua chøng kho¸n ®Ó biÕt; c¸ch thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu khi cæ phÇn ho¸ cßn b¸t cËp; viÖc ®Þnh gi¸ cæ phiÕu qu¸ thÊp so víi thùc tÕ; mét sè c¸c c«ng Tæng c«ng ty niªm yÕt tr¶ cæ tøc qu¸ cao kh«ng chó träng ®Õn viÖc tÝch luü, t¸i ®Çu t­ më réng s¶n suÊt, ®· lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ ®æ s« vµo mua cæ phiÕu víi kú väng nhËn ®­îc cæ tøc cao mµ bÊt chÊp nh÷ng nguy c¬ tiÒm Èn phÝa tr­íc. Ho¹t ®éng giao dÞch trªn thÞ tr­êng tr¸i phiÕu: TÝnh ®Õn th¸ng 4/2001 khèi l­äng tr¸i phiÕu giao dÞch t¨ng thªm 107.600 tr¸i phiÕu ®¹t 107.990 n©ng gi¸ trÞ giao dÞch lªn 10,818 tû ®ång chiÕm 3,2% tæng gi¸ trÞ giao dÞch. Vµo phiªn thø 105 gi¸ trÞ tr¸i phiÕu kho¶ng 5,2 tû ®ång vµ vµo phiªn thø 115 víi gi¸ trÞ 1 tû ®ång. §iÒu nµy cã thÓ thÊy r»ng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ch­a thùc sù hÊp dÉn ®èi víi ng­êi ®Çu t­. MÆc dï cã ®é an toµn cao nh­ng l·i suÊt l¹i thÊp h¬n mÆt b»ng l·i suÊt thÞ tr­êng (l·i suÊt ng©n hµng kho¶ng 7% ®Õn 8%/n¨m) nªn kh«ng kÝch thÝch ng­êi mua. MÆc dï chóng ta ®· c¶i tiÕn ph­¬ng thøc ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp ®¶m b¶o ®ñ tiªu chuÈn ®­a vµo niªm yÕt, nh­ng l¹i xem nhÑ tÝnh ®¹i chóng cña tr¸i phiÕu do ®ã tr¸i phiÕu tËp trung vµo mét sè Ng©n hµng Th­¬ng m¹i lín. Trong ®ã Ng©n hang nµy ch­a ®Èy m¹nh ®­îc d­ nî tÝn dông nªn ch­a cã nhu cÇu b¸n ra dÉn ®Õn tr¸i phiÕu ChÝnh phñ gÇn nh­ kh«ng giao dÞch ®­îc. NhËn xÐt: trong thêi kú nµy t×nh h×nh biÕn ®éng chøng kho¸n (cæ phiÕu) kh¸ s©u s¾c t¨ng c¶ vÒ gi¸ c¶ vµ sè l­îng cæ phiÕu giao dÞch. §iÓm næi bËt trong thêi kú nµy lµ gi¸ cña hÇu hÕt c¸c lo¹i cæ phiÕu t¨ng rÊt nhanh mµ nguyªn nh©n chñ yÕu vÉn lµ do yÕu tè t©m lý vµ t×nh tr¹ng cung chøng kho¸n nhá h¬n cÇu chøng kho¸n. Trong khi ®ã gi¸ tr¸i phiÕu l¹i kh«ng cã xu h­íng biÕn ®éng tèt mµ giËm ch©n t¹i chç. Tuy nhiªn tæng khèi l­îng tr¸i phiÕu giao dÞch trªn thÞ tr­êng cã t¨ng nh­ng møc y¨ng cßn qu¸ thÊp do tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ch­a hÊp dÉn ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­. Tõ ngµy 28/04/2000 - 28/07/2001. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng: tÝnh ®Õn ngµy 28/07/2001 ThÞ tr­êng Giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· thùc hiÖn thªm ®­îc 38 phiªn giao dÞch so víi thêi kú tr­íc n©ng tæng sè phiªn giao dÞch lªn 151 phiªn víi 14,2 triÖu cæ phiÕu vµ trªn 500 tr¸i phiÕu ®¹t tæng gi¸ trÞ giao dÞch lµ 727 tû ®ång. §Õn thêi ®iÓm nµy cã 5 lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ vµ hai lo¹i tr¸i phiÕu c«ng ty ®­îc niªm yÕt vµ giao dÞch trªn thÞ tr­êng. §· thùc hiÖn ®­îc 8 phiªn ®Êu thÇu tr¸i phiÕu chÝnh phñ th«ng qua thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n, trong ®ã ®· tæ chøc thµnh c«ng 3 ®ît ®Êu thÇu tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu chÝnh phñ tróng thÇu lµ: 805 tû thêi h¹n l·i suÊt tõ 6,5%/n¨m ®Õn 7,3%/n¨m. Cã 5 ®ît ®Êu thÇu kh«ng thµnh c«ng v× l·i suÊt ®Æt thÇu cao h¬n l·i suÊt chØ ®¹o. Bªn c¹nh ®ã Kho b¹c Nhµ n­íc ®· ph¸t hµnh 2 ®ît tr¸i phiÕu chÝnh phñ theo h×nh thøc b¶o l·nh ph¸t hµnh víi tæng gi¸ trÞ 700 tû ®ång. Nh­ vËy ®Õn thêi ®iÓm nµy ®· cã 1500 tû ®ång tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®­îc niªm yÕt trªn thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n. Nh×n chung gi¸ c¶ tr¸i phiÕu Ýt cã sù biÕn ®éng ®¸ng kÓ, xu h­íng gi¸ tr¸i phiÕu ®i vµo æn ®Þnh. Ho¹t ®éng giao dÞch cæ phiÕu: T¹i thêi ®iÓm nµy trªn thÞ tr­êng cã 6 c«ng Tæng c«ng ty niªm yÕt víi tæng sè cæ phiÕu ®¨ng ký niªm yÕt lµ 33,8 triÖu cæ phiÕu ®¹t gi¸ trÞ lµ 338 tû ®ång. Trong 151 phiªn giao dÞch víi gi¸ trÞ thÞ tr­êng ®­îc giao dÞch 14.2 triÖu cæ phiÕu, tæng gi¸ trÞ giao dÞch lµ 654,3 tû ®ång chiÕm 90%. ThÞ tr­êng cã xu h­íng t¨ng gi¸. C¸c lo¹i cæ phiÕu t¨ng tõ 4 ®Õn 7 lÇn so víi phiªn giao dÞch ®Çu tiªn. ChØ sè ViÖt nam index t¨ng cao lµ 571 ®iÓm, gi¸ trÞ thÞ tr­êng cña 5 lo¹i cæ phiÕu ®¹t 2.301 tû ®ång. Sù biÕn ®éng gi¸ c¶ cña 5 lo¹i cæ phiÕu REE, SAM, HAP, TMS, LAF ®­îc thÓ hiÖn râ d­íi b¶ng sau ®©y: B¶ng 3. So s¸nh møc t¨ng gi¸ cæ phiÕu ( Gi¸ ®ãng cöa ) Lo¹i cæ phiÕu Gi¸ ngµy 27/4/2001 (®) Gi¸ ngµy 01/7/2001 (®) Tû lÖ t¨ng (%) REE SAM HAP TMS LAF 48.600 47.000 87.000 75.000 40.600 82.500 64.500 109.000 115.000 82.000 70,75 32,23 25,29 52,32 101,97 NhËn xÐt: Trªn b¶ng 3 cho thÊy gi¸ c¶ cña 5 lo¹i cæ phiÕu ®Òu t¨ng trong thêi kú nµy, tuy nhiªn møc ®é t¨ng kh¸c nhau cña tõng lo¹i cæ phiÕu. Gi¸ ngµy 01/07/2001 so víi gi¸ ngµy 27/04/2001 møc t¨ng gi¸ cña cæ phiÕu LAP lµ cao nhÊt víi møc gi¸ 82.000 ®ång/cæ phiÕu ®¹t møc t¨ng 101,97%, møc t¨ng gi¸ cña cæ phiÕu HAP lµ thÊp nhÊt víi møc gi¸ 109.000 dång/cæ phiÕu ®¹t møc t¨ng 25,29%. Trong thêi kú nµy møc t¨ng cña c¸c lo¹i cæ phiÕu kh¸ cao, nguyªn nh©n vÉn do thiÕu hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng dÉn tíi t×nh tr¹ng cÇu lín h¬n cung lµm cho gi¸ cæ phiÕu t¨ng lªn nhanh chãng. Trong thêi kú nµy gi¸ c¶ tr¸i phiÕu Ýt cã sù biÕn ®éng so víi thêi kú tr­íc nh×n chung gi¸ c¶ cã xu h­íng ®i vµo æn ®Þnh. Sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong th¸ng 8/2001. VÒ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng: Trong th¸ng 8, vÒ khèi l­îng giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng, tæng khèi l­îng giao dÞch lµ 2.114.890, trong ®ã cæ phiÕu lµ 2.103.200 chiÕm 99.4%, tr¸i phiÕu lµ 11.690, chiÕm gÇn 0.5% tæng khèi l­îng giao dÞch trªn thÞ tr­êng. Th¸ng 8 lµ th¸ng cã sè l­îng tr¸i phiÕu giao dÞch Ýt nhÊt tõ tr­íc tíi nay, vÒ gi¸ trÞ chøng kho¸n giao dÞch trªn thÞ tr­êng tæng gi¸ trÞ giao dÞch lµ 107,44 tû ®ång, gi¸ trÞ cæ phiÕu thùc hiÖn trong giao dÞch ®¹t 106,3 tû ®ång vµ gi¸ trÞ tr¸i phiÕu lµ 1,1 tû ®ång. Còng trong th¸ng 8 thÞ tr­êng tr¸i phiÕu cã thªm hai mÆt hµng míi lµ CP1A0101 vµ CP10401, n©ng tæng sè tr¸i phiÕu giao dÞch trªn thÞ tr­êng lªn 9 lo¹i, víi tæng gi¸ trÞ niªm yÕt lµ 1.626,838 tû ®ång. Ho¹t ®éng giao dÞch cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng: Thùc tr¹ng diÔn biÕn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong th¸ng 8 cã thÓ ®Êu thÇu chi tiÕt nh­ sau: trong tæng sè 14 phiªn giao dÞch, chØ duy nhÊt cã mét phiªn thø 156 ngµy 8/8lµ gi¸ 5 lo¹i cæ phiÕu t¨ng kÞch trÇn cßn l¹i hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c phiªn gi¸ ®Òu gi¶m. Vµ sù biÕn ®éng nay ®­îc thÓ hiÖn râ trong b¶ng 4 d­íi ®©y. B¶ng 4 So s¸nh møc t¨ng gi¸ cæ phiÕu (Gi¸ ®ãng cöa) Lo¹i cæ phiÕu Gi¸ ngµy 01/7/2001 (®) Gi¸ ngµy 24/8/2001 (®) Tû lÖ t¨ng (%) REE SAM HAP TMS LAF 82.500 64.500 109.000 115.000 82.000 45.300 42.300 90.000 55.500 42.800 - 45,09 - 34,42 - 17,43 - 51,74 - 47,81 Qua b¶ng 4 cho thÊy gi¸ cæ phiÕu gi¶m m¹nh nhÊt lµ TMS, gi¶m 59.500 ®ång/cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng møc gi¶m 51,74% (tÝnh tõ phiªn giao dÞch ngµy 01/07/2001 ®Õn ngµy 24/08/2001); tiÕp theo ®Õn gi¸ cæ phiÕu LAF gi¶m 39.200 ®ång/cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng møc gi¶m 47,81%; cæ phiÕu REE gi¶m 37.200 ®ång/cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng møc gi¶m 45,09%; cæ phiÕu SAM gi¶m 22.200 ®ång/cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng møc gi¶m 34,42%; vµ cæ phiÕu gi¶m Ýt nhÊt lµ HAP 19.000 ®ång/cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng møc gi¶m 17,43%. Sù biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng tr¸i phiÕu: C¸c lo¹i tr¸i phiÕu míi ch­a cã giao dÞch nªn còng ch­a h×nh thµnh gi¸ hiÖn thêi. C¸c giao dÞch chñ yÕu tËp trung vµo 2 lo¹i BID1-100 vµ BID1-200 cña Ng©n hµnh §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt nam. Trong ®ã, riªng BID1-100 cã 8.750 tr¸i phiÕu ®­îc giao dÞch chiÕm 74,85% tæng khèi l­îng tr¸i phiÕu giao dÞch trong th¸ng. Nh×n chung gi¸ c¸c lo¹i tr¸i phiÕu cã t¨ng nhÑ. NhËn xÐt: trong thêi kú nµy gi¸ cña 5 lo¹i cæ phiÕu trªn ®Òu gi¶m gi¸ nh×n chung do nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n sau ®©y: do trong mét thêi gian dµi gi¸ chøng kho¸n ®· t¨ng liªn tôc vµ cao h¬n nhiÒu so víi gi¸ trÞ thùc cña nã; nguyªn nh©n trùc tiÕp, ®ã lµ trong thêi gian qua mét sè tæ chøc cÇm cè chøng kho¸n hiÖn nay å ¹t b¸n ra mét l­îng lín cæ phiÕu ®ang cÇm cè lµm t¨ng ®ét biÕn l­îng chøng kho¸n b¸n ra trªn thÞ tr­êng vµ ®· t¸c ®éng ®Õn gi¸ chøng kho¸n theo quy luËt cung cÇu; Cßn cã mét nguyªn nh©n kh¸c lµ do yÕu tè t©m lý cña c¸c nhµ ®Çu t­ khi ®ãn nhËn xu h­íng chøng kho¸n sÏ gi¶m gi¸ do ®ã lµm t¨ng thªm ®é sôt gi¶m cña gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng khi hä chñ ®éng b¸n th¸o cæ phiÕu hßng tr¸nh tæn thÊt. Gi¸ c¶ cæ phiÕu trong thêi kú nµy gi¶m rÊt m¹nh, xu h­íng biÕn ®éng nµy ¶nh h­ëng kh«ng xÊu ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n trong t­¬ng lai do ®ã Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p can thiÖp ®Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy. Tõ ®Çu th¸ng 9/2001 - 02/2002. Sau sù biÕn ®éng sôt gi¶m gi¸ cña c¸c lo¹i cæ phiÕu trong th¸ng 8/2001, cho ®Õn th¸ng 10/2001 thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam ®· cã nh÷ng chuyÓn h­íng tÝch cùc: gi¸ cña 6 lo¹i cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng ®Òu t¨ng trë l¹i qua tõng phiªn giao dÞch sau mét thêi gian dµi sôt gi¶m. Tõ phiªn giao dÞch thø 182 ngµy 10/10/2001 biªn ®é giao dÞch chøng kho¸n thu hÑp tõ ± 7% trë vÒ ± 2%. Còng trong th¸ng 10 nµy thÞ tr­êng xuÊt hiÖn thªm chñng lo¹i hµng ho¸. §ã lµ cæ phiÕu cña c«ng Tæng c«ng ty cæ phÇn §å hép H¹ long (c«ng Tæng c«ng ty CANFOCO víi m· hiÖu giao dÞch cæ phiªó CAN) vµ hai chñng lo¹i tr¸i phiÕu ChÝnh phñ míi lµ CP1 - 0701 vµ CP1 - 0801. Sau mét thêi gian dµi thay ®æi thÞ tr­êng chøng kho¸n trong tr¹ng th¸i trÇm l¾ng vµ mÆc dï tõng b­íc phôc håi trë l¹i tõ nh÷ng phiªn giao dÞch vaß trung tuÇn th¸ng 10 nh­ng chØ ë møc cÇm chõng. Trong th¸ng 10 tæng khèi l­îng chøng kho¸n ®­îc thùc hiÖn giao dÞch ®¹t 2.475.880 chøng kho¸n t¨ng 38,5% so víi th¸ng 9, t­¬ng ®­¬ng 688.000 chøng kho¸n vµ tæng gi¸ trÞ giao dÞch lµ 87,3 tû ®ång t¨ng 13% t­¬ng ®­¬ng 10,6 tû ®ång. Trong th¸ng 11/2001 thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam xuÊt hiÖn thªm hai lo¹i cæ phiÕu míi ®­îc cÊp giÊy phÐp niªm yÕt trªn Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Thµnh phè Hå ChÝ Minh. §ã lµ cæ phiÕu cña c«ng Tæng c«ng ty cæ phÇn nhùa §µ N½ng (m· chøng kho¸n lµ DPC) chÝnh thøc ®­îc giao dÞch vµo phieen thø 203 ngµy 28/11 vµ cæ phiÕu cña c«ng Tæng c«ng ty cæ phÇn b¸nh kÑo Biªn Hoµ vµ sÏ ®­îc giao dÞch vµo th¸ng 12/2001. Sù xuÊt hiÖn cña hai lo¹i cæ phiÕu cung cÊp cho thÞ tr­êng thªm 7,18 triÖu chøng kho¸n, trÞ gi¸ 71,8 tû ®ång. Trªn thÞ tr­êng ®· cã 9 lo¹i cæ phiÕu ®­îc niªm yÕt. Tæng khèi l­îng chøng kho¸n giao dÞch trªntt lµ 1.279.630 chøng kho¸n trong ®ã: cæ phiÕu 1.227.300, tr¸i phiÕu 52.330. Thêi kú nµy trªn thÞ tr­êng cã thªm 3 lo¹i tr¸i phiÕu ChÝnh phñ: CP1 - 0901; CP1A0201; CP1 - 1001, n©ng chñng lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng hiÖn nay lªn 24 lo¹i bao gåm c¶ cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu, nh×n chung kh«ng cã sù biÕn ®éng lín vÒ gi¸ c¶ tr¸i phiÕu trªn thÞ tr­êng. Sù biÕn ®éng gi¸ c¶ vµ sè l­îng cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng trong th¸ng 1 vµ 2/2002 nh×n chung kh«ng cã sù biÕn ®éng lín vµ d­íi ®©y lµ gi¸ cña 5 lo¹i cæ phiÕu biÕn ®éng so víi thêi kú tr­íc nh­ sau: B¶ng 5 So s¸nh møc t¨ng gi¸ cæ phiÕu (Gi¸ ®ãng cöa) Lo¹i cæ phiÕu Gi¸ ngµy 24/8/2001 (®) Gi¸ ngµy 28/2/2002 (®) Tû lÖ t¨ng (%) REE SAM HAP TMS LAF 45.300 42.300 90.000 55.500 42.800 85.600 63.400 112.000 124.000 85.000 88,96 49,88 24,44 123,42 98,6 NhËn xÐt: Trong thêi kú nµy cã sù chuyÓn biÕn ®¸ng l­u ý lµ trªn thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n ®· xuÊt hiªn sù t¨ng gi¸ trë l¹i cña 5 lo¹i cæ phiÕu sau mét thêi gian dµi ®ång lo¹t sôt gi¸. B¶ng trªn cho thÊy møc gi¸ t¨ng trë l¹i møc t¨ng cao nhÊt lµ gi¸ cña cæ phiÕu TMS ®¹t 124.000 ®/cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng t¨ng 123,42% vµ møc t¨ng gi¸ thÊp nhÊt lµ gi¸ cæ phiÕu HAP ®¹t 112.000 ®/cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng møc t¨ng 24,44%. Nguyªn nh©n cña sù t¨ng gi¸ nµy lµ do sù xuÊt hiÖn cña nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµm t¨ng l­îng cÇu cho hµng ho¸ dÉn ®Õn sù t¨ng gi¸ trë l¹i nhanh chãng...trong thêi kú nµy cã sù xuÊt hiÖn cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®©y lµ c¬ héi tèt cã thÓ thu hót nguån vèn tõ n­íc ngoµi th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Chñng lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng còng ®a d¹ng so víi ngµy ®Çu khai tr­¬ng nh­ng sè l­îng vÉn cßn h¹n chÕ, thêi kú nµy gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng cã xu h­íng t¨ng dù b¸o mét thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam ph¸t triÓn h¬n n÷a trong t­¬ng lai. Nh÷ng h¹n chÕ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam trong thêi gian qua. 1.2.2. Nh÷ng h¹n chÕ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong thêi gian qua. Trong thêi gian qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng tuy thêi gian ho¹t ®éng kh«ng ph¶i lµ dµi nh­ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· tõng b­íc trë thµnh kªnh huy ®éng vèn quan träng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. §Õn nay thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ho¹t ®éng ®­îc 3 n¨m, bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng kÕt qu¶ to lín ë trªn th× thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam vÉn cßn tån taÞ nh÷ng h¹n chÕ c¬ b¶n sau: Thø nhÊt: VÒ hµng ho¸, ®· nãi ®Õn thÞ tr­êng lµ ph¶i nãi ®Õn hµng ho¸ cho thÞ tr­êng ®ã, song trªn thùc tÕ hµng hãa cña TTCK ViÖt nam cßn rÊt nghÌo nµn c¶ vÒ sè l­îng vµ chñng lo¹i: cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khan hiÕm nµy vÝ dô nh­ nh÷ng c«ng ty cæ phÇn cã ®ñ tiªu chuÈn tham gia niªm yÕt cæ phiÕu t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n cßn rÊt h¹n chÕ , mét phÇn do thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam cßn míi h×nh thµnh trong thêi gian ng¾n nªn dÉn ®Õn ch­a cã nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸, nguån cung cÊp hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n chñ yÕu lµ tõ c¸c c«ng ty cæ phÇn mµ tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn diÔn ra chËm ch¹p. Khèi luîng hµng ho¸ niªm yÕt giao dÞch trªn thÞ tr­êng ch­a nhiÒu, ph¹m vi ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng cßn hÑp, rÊt Ýt cæ phiÕu ®­îc niªm yÕt trong khi ®ã nhu cÇu ®Çu t­ cæ phiÕu cña c«ng chóng l¹i lín, t¹o ra sù mÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu. MÆc dï Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· phèi hîp gi÷a c¸c bé nghµnh liªn quan vµ trùc tiÕp lµm viÖc víi mét sè doanh nghiÖp ®Ó h­íng dÉn viÖc tham gia niªm yÕt nh­ng kÕt qu¶ ®Õn nay vÉn cßn rÊt han chÕ . NhiÒu doanh nghiÖp ch­a tham gia niªm yÕt v× thùc tÕ hä ch­a cã nhu cÇu vÒ vèn ( mét sè doanh nghiÖp ®­îc ng©n s¸ch cÊp hoÆc ®­îc vay ­u ®·i ).T©m lý cßn ng¹i kiÓm to¸n c«ng khai tµi chÝnh vµ c«ng bè th«ng tin. MÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp hÇu nh­ ch­a thÊy hÕt d­îc lîi Ých cña viÖc tham gia niªm yÕt. Tr¸i phiÕu chÝnh phñ tuy ®· ®­îc ®­a ra niªm yÕt nh­ng sè l­îng giao dÞch cßn thÊp nguyªn nh©n chÝnh lµ do l·i suÊt tr¸i phiÕu thÊp h¬n mÆt b»ng l·i suÊt hiÖn nay nªn kh«ng hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. Tr¸i phiÕu ph¸t hµnh qua ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh, ®Òu do c¸c tæ chøc tÝn dông, b¶o hiÓm mua vµ n¾m gi÷. C¸c tæ chøc nµy trong t×nh tr¹ng thõa vèn nªn hä n¾m gi÷ tr¸i phiÕu kh«ng cã nhu cÇu b¸n l¹i nªn hµng ho¸ khan hiÕm. Trong thêi gian qua gi¸ c¶ cña c¸c hµng ho¸ lu«n biÕn ®éng theo chiÒu h­íng t¨ng lªn( rÊt t¨ng so víi ngµy ®Çu ph¸t hµnh ) nguyªn nh©n do mÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu hµng ho¸ ( cung qu¸ nhá so víi cÇu )... Ng­êi mua nhiÒu nh­ng ng­êi b¸n l¹i Ýt do ®ã gi¸ chøng kho¸n bÞ ®Èy lªn cao lµ tÊt yÕu. MÆt kh¸c do nhµ ®Çu t­ kh«ng muèn b¸n non cæ phiÕu nªn tiÕp tôc g¨m gi÷ ®Ó hy väng t¨ng gi¸. Thø hai: N¨ng lùc cña ®éi ngò nh©n viªn cßn yÕu vÒ nghiÖp vô. ChÝnh v× kh¸i niÖm vµ h×nh thøc ®Çu t­ chøng kho¸n ë ViÖt Nam cßn rÊt míi mÎ nªn nh×n chung thùc tÕ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n trong thêi gian võa qua cho thÊy cã rÊt nhiÒu nh©n viªn m«i giíi t¹i ®©y ch­a ®­îc ®µo t¹o ®Çy ®ñ mét c¸ch cã hÖ thèng. Cã ng­êi míi tr¶i qua nh÷ng líp häc ng¾n h¹n hoÆc chØ võa míi ra tr­êng. H¬n n÷a thÞ tr­êng chøng kho¸n míi lÇn ®Çu xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam nªn kinh nghiÖm vµ thùc tiÔn cña nh÷ng nh©n viªn nµy cßn rÊt h¹n chÕ khi cã nh÷ng biªn ®éng hay sù cè trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n hä còng lóng tóng kh«ng kÐm g× nhµ ®Çu t­.Trong khi ®ã sè ng­êi ®­îc ®i ®µo t¹o tõ n­íc ngoµi vÒ cßn rÊt Ýt kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng lµm thay ®æi bé mÆt cña TTCK ViÖt Nam v× hä còng ch­a tinh th«ng luËt vµ thùc tÕ thÞ tr­êng cô thÓ ë ®©y. NÕu ®éi ngò nµy t¨ng lªn ®«ng ®¶o th× ch¾c ch¾n TTCK ViÖt Nam sÏ cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ vµ nhµ ®Çu t­ sÏ m¹nh d¹n h¬n trong ®Çu t­ chøng kho¸n . MÆt kh¸c trªn thÞ tr­êng chøng kh¸on vÉn cã mét sè nhµ ®Çu t­ ch­a hiÓu râ vµ ch­a ph©n tÝch kü c¸c yÕu tè tham gia ®Çu t­ nªn cã xu h­íng mua vµ g¨m gi÷ nªn gi¸ cæ phiÕu t¨ng qu¸ cao kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ ®Ých thùc cña nã. Thø ba: HÖ thèng ph¸p lý cßn láng lÎo vµ cßn nhiÒu bÊt cËp. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ rÊt míi ë ViÖt Nam do ®ã cÇn cã ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh ®Ó ®¶m b¶o an toµn c«ng b»ng vµ hîp ph¸p. MÆc dï trong lÜnh vùc ho¹t ®éng chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng khoan ®· cã nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy ®iÒu chØnh nh­ NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§_CP vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. NghÞ ®Þnh sè 22/2000/N§_CP vÒ sö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ nhiÒu quyÕt ®Þnh th«ng t­ h­íng dÉn triÓn khai thùc hiÖn N§ do c¸c bé ngµnh liªn quan ban hµnh nh­ng cho tíi nay ta vÉn ch­a ban ban hµnh bé luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n mét c¸ch cã hÖ thèng.Trong khi ®ã mét sè quyÕt ®Þnh trªn l¹i cã nh÷ng ®iÒu kho¶n m©u thuÉn vµ nhiÒu ®iÒu kho¶n ch­a quy ®Þnh h×nh ph¹t cô thÓ .ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho nhiÒu nhµ ®Çu t­ c¶m thÊy kh«ng ®­îc b¶o vÖ. Bªn c¹nh ®ã vÉn cßn khe hë ph¸p luËt tõ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy trong lÜnh v­c nµy. MÆt kh¸c, cßn cã sù chËm chÔ cång kÒnh trong c«ng t¸c triÓn khai. Sù yÕu kÐm chËm chÔ kh«ng theo kÞp chuyÓn biÕn cña x· héi lµ trë ng¹i lín cho viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng, c«ng t¸c thùc thi ph¸p luËt cßn ch­a nghiªm viÖc xö lý ph¹t cßn nhiÒu vËn dông tuú tiÖn cña mét sè c¸n bé c«ng chøc nhµ n­íc. Thø t­: Ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin vµ gi¸m s¸t trªn thÞ tr­ßng chøng kho¸n tuy ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nh­ng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ßi hái cña thÞ tr­êng do quy m« nhá nguån vèn ®Çu t­ ban ®Çu Ýt. ViÖc cung cÊp th«ng tin vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. Thø n¨m: C«ng t¸c tuyªn truyÒn phæ cËp kiÕn thøc cho c«ng chóng cã ý nghÜa rÊt quan träng nh»m t¹o cho ng­êi ®Çu t­ n¾m râ nguyªn t¾c c¬ chÕ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng, hiÓu ®­îc lîi Ých còng nh­ rñi ro khi ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n. Thêi gian qua Uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc ®· phèi hîp víi c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng phæ biÕn kiÕn thøc cho c«ng chóng më líp häc miÔn phÝ nh­ng ch­a lµm ®­îc nhiÒu, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®«ng ®¶o cña quÇn chóng. Do ®ã, hÇu hÕt ng­êi d©n cã tiÒn ®Òu göi tiÕt kiÖm mµ kh«ng nghÜ ®Õn ®Çu t­ chøng kho¸n v× hä kh«ng biÕt nguyªn t¾c vµ c¸ch thøc ®Çu t­, cßn rÊt m¬ hå vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n, chÝnh v× thÕ mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam trong thêi gian qua ch­a trë thµnh mét kªnh huy ®éng vèn cã hiÖu qu¶. Thø s¸u: Do sù phèi hîp kh«ng ®ång bé gi÷a thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Cã thÓ nãi thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®­îc coi lµ kÕt cÊu cña hai chiÕc b×nh th«ng nhau nªn cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau nh­ng ë thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®iÒu nµy hoµn toµn ch­a cã. ThÞ tr­êng chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ vÉn ®i trªn hai con ®­êng kh¸c nhau vµ Ýt cã mèi quan hÖ. §iÒu nµy dÉn ®Õn mét khã kh¨n lín lµ ng­êi ta khã cã thÓ dù ®o¸n ®­îc t×nh h×nh cña thÞ tr­êng chøng kho¸n dùa trªn ®éng th¸i cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Mèi quan hÖ t¸ch b¹ch gi÷a hai thÞ tr­êng nµy lµm cho ho¹t ®éng cña chóng trë nªn rêi r¹c vµ kh«ng cã s­ hç trî lÉn nhau. ChÝnh v× vËy, thÞ tr­êng chøng kho¸n dÔ bÞ chi phèi bëi nh÷ng ng­êi n¾m trong tay mét l­îng lín cæ phiÕu vµ h¬n n÷a khi cã biÕn ®éng x¶y ra ng­êi ta khã cã thÓ sö dông nh÷ng nghiÖp vô cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®Ó t¸c ®éng gi¸n tiÕp hay trùc tiÕp ®Ó b×nh æn ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. 2.3. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt nam. Qua h¬n hai n¨m ®i vµo ho¹t ®éng cña Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n TP Hå ChÝ Minh còng lµ thêi gian võ vËn hµnh võa thö nghiÖm, võa ®iÒu chØnh khung ph¸p lý phï hîp víi thùc tiÔn thÞ tr­êng nh­ng cã thÓ ®¸nh gi¸ r»ngTTCKVN ®· tõng b­íc ®i vµo æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu chØnh söa gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ho¹t ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n thêi gian qua. Trong ®Ò ¸n nµy t«i xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p sau ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn TTCK ë ViÖt Nam. 1.3.1. Gi¶i ph¸p tr­íc m¾t Thø nhÊt : Gi¶i ph¸p vÒ hµng ho¸ cho thÞ tr­êng. Sè l­îng hµng ho¸: §Ó t¹o ra mét khèi l­îng hµng ho¸ ®ñ lín bªn c¹nh viÖc khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc niªm yÕt b»ng c«ng cô ®ßn bÈy kÝch thÝch nh­: thuÕ, phÝ... Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng chÕ tµi m¹nh h¬n n÷a ®èi víi c¸c tæ chøc cã ®iÒu kiªn niªm yÕt ph¶i ®­a cæ phiÕu vµo giao dÞch trªn thÞ tr­êng tËp trung. Tõng b­íc xem xÐt h¹ thÊp tØ lÖ n¾m gi÷ cæ phiÕu cña Nhµ n­íc. §èi víi nh÷ng c«ng ty ®· niªm yÕt mµ Nhµ n­íc c¶m thÊy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i n¾m gi÷ cæ phÇn hoÆc cã thÓ chuyÓn qua l¹i cæ phÇn ­u tiªn cã biÓu quyÕt.KÕt hîp h×nh thøc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng ph¶i thùc hiÖn niªm yÕt ngay cæ phiÕu sau khi cæ phÇn ho¸, ¸p dông h×nh thøc b¶o l·nh ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ ®Êu thÇu gi¸ cæ phiÕu khi thùc hiªn cæ phÇn ho¸ nh»m ®¶m b¶o viÖc ®Þnh gi¸ cæ phiÕu x¸c thùc víi gi¸ th­êng vµ rót ng¾n qui tr×nh cæ phÇn ho¸. Ngoµi ra, chÝnh phñ cÇn xem xÐt viÖc lùa chän mét sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã vèn lín, ®ang ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó thÝ ®iÓm chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn vµ niªm yÕt cæ phiÕu trªn thÞ truêng. §èi víi tr¸i phiÕu chÝnh phñ nhµ n­íc cã sù ®iÒu chØnh vµ ®­a ra nhiÒu ph­¬ng thøc ph¸t hµnh th«ng qua ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh víi nhiÒu ®èi t­îng tham gia kh¸c nhau víi møc l·i suÊt ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn. ChÊt l­îng hµng ho¸ : Nh»m t¹o hµng ho¸ cã chÊt l­îng cho thÞ tr­êng trªn nguyªn t¾c chÆt chÏ v× lîi Ých toµn côc, ph©n ®Þnh ph¹m vi huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ ®Çu t­ cña ng©n hµng. Do ®ã ph¶i xö lý l·i xuÊt ph­¬ng thøc b¶o l·nh vµ ph­¬ng thøc giao dÞch nh­ thÕ nµo ®Ó c¸c lo¹i tr¸i phiÕu lµ nguån hµng ho¸ quan träng giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n quy ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c tham gia niªm yÕt. Trong thêi gian qua trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n lu«n cã sù biÕn ®éng lªn gi¸ rÊt nhanh cña c¸c lo¹i cæ phiÕu nguyªn nh©n chÝnh lµ do cung hµng ho¸ nhá h¬n cÇu hµng ho¸. ChÝnh vÒ thÕ mµ gi¶i ph¸p t¨ng c­êng c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng hµng ho¸ gi¶m ®­îc sù mÊt c©n ®èi qu¸ lín gi÷a cung vµ cÇu ®Ó tõng b­íc ®i vµo æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Thø hai: Hoµn chØnh cñng cæ n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n hiªn cã lµ chñ yÕu, ph¸t triÓn thªm c«ng ty chøng kho¸n míi. VÊn ®Ò quan träng lµ c«ng ty chøng kho¸n ph¶i v­¬n lªn ph¸t triÓn thùc hÞªn ®Çy ®ñ chøc n¨ng m«i giíi chøng kho¸n, qu¶n lý danh môc ®Çu t­ b¶o l·nh ph¸t hµnh vµ t­ vÊn ®Çu t­ chøng kho¸n. §µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô hiªn ®ang h¹n hÑp cña ®éi ngò c¸n bé. TiÕp tôc n©ng cao dÞch vô ®Çu t­ ph¸t triÓn ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng ®¶m b¶o thùc hiªn ®ñ ®óng ®¾n c¸c qui chÕ, qui t¾c qui tr×nh ho¹t ®éng thùc hiÖn ®Çy ®ñ ho¹t ®éng chÕ ®é c«ng bè th«ng tin, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña nhµ ®Çu t­, ph¸t hiªn vµ ng¨n ngõa c¸c hµnh vi, vi ph¹m luËt chøng kho¸n, ®¶m b¶o trËt tù an toµn vµ hiÖu qu¶. Cñng cè vµ ph¸t triÓn thÝch hîp c¸c chñ thÓ tham gia, ®Èy m¹nh vµ hoµn thiªn hÖ thèng kinh doanh ®¶m b¶o chi phÝ hîp lý, thùc hiÖn nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh tÕ vµ kinh doanh cã l·i trong tõng ngµnh chøng kho¸n.T¨ng c­êng më c¸c líp c¸c kho¸ häc ng¾n dµi h¹n cho c¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n ®Ó cã chÊt l­îng vµ h­íng ®i hiÖu qu¶ nhÊt. Thø t­: Ban hµnh luËt chøng kho¸n. ViÖc ban hµnh luËt chøng kho¸n ph¶i cÇn ®­îc lµm ngay v× nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n hiªn nay ®· béc lé kh¸ nhiÒu bÊt cËp vµ ch­a ®ñ “hiÖu lùc “ . Söa ®æi bæ sung hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c quy chÕ quy t¾c quy tr×nh ho¹t ®éng giao dÞch vµ qu¶n lý mét c¸ch ®ång bé ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trªn c¬ së bæ sung hoµn thiÖn n©ng cao hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy thÝch hîp víi giai ®o¹n ph¸t triÓn míi. Söa ®æi vµ hoµn thiªn giao dÞch thanh to¸n, l­u ký, niªm yÕt vµ c«ng bè th«ng tin nghiªn cøu vµ cho phÐp tæ chøc kinh doanh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi Ýt h¬n 50% ®­îc niªm yÕt chøng kho¸n t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n, ph¸t triÓn vµ hoµn thiªn hÖ thèng th«ng tin nghiªn cøu vµ thµnh lËp c¸c c«ng ty chøng kho¸n cña mét sè tæng c«ng ty m¹nh, thµnh lËp c«ng ty chøng kho¸n nhµ n­íc. Nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ph­¬ng thøc khíp lÖnh liªn tôc sö dông lÖnh thÞ tr­êng trong giao dÞch, sö dông lÖnh thÞ tr­ßng trong giao dÞch. Thay ®æi thêi gian giao dÞch phï hîp víi qui m« thÞ tr­êng nghiªn cøu vµ t¨ng sè nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc. Ban hµnh khung ph¸p lý møc xö ph¹t nghiªm minh c«ng b»ng ®èi víi c¸c c¸ nh©n tæ chøc vi ph¹m trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ chøng kho¸n, tõ ®ã t¹o m«i truêng kinh doanh an toµn vµ t¹o ®­îc sù tin t­ëng cho nhµ ®Çu t­ , nhµ ®Çu sÏ c¶m thÊy thùc sù ®­îc b¶o vÖ. Chóng ta ph¶i lµm sao cho thÞ tr­êng tµi chÝnh nãi chung vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n nãi riªng thùc sù ph¸t triÓn nhanh m¹nh, nh­ng sù ph¸t triÓn ®ã ph¶i lu«n chÞu sù chi phèi cña ph¸p luËt Nhµ n­íc. Thø n¨m: N©ng cao n¨ng lùc hiÖu qu¶ cña qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n b¶o ®¶m cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng s«i ®éng lµnh m¹nh cã trËt tù vµ cã hiÖu qu¶ trªn c¬ së t¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc kÕt hîp ®óng ®¾n gi÷a tù qu¶n vµ thanh tra gi¸m s¸t c¸c c¬ quan nhµ n­íc nh»m ®­a thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn ®óng quü ®¹o ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña ®Êt n­íc. N©ng cao n¨ng lùc vµ qui tr×nh tæ chøc viÖc thanh tra gi¸m s¸t thÞ tr­êng cña c¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng kÞp thêi ph¸t hiÖn xö lý c¸c vi ph¹m ®¶m b¶o cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng lµnh m¹nh hiÖu qu¶. Thø s¸u: X©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt. CÇn ph¶i n©ng cÊp ngay hÖ thèng giao dÞch hiÖn ®¹i h¬n víi yªu cÇu ph¸t triÓn kÜ thuËt cña thÞ tr­êng. KhÈn tr­¬ng n©ng cÊp vµ tu söa c¬ së h¹ tÇng cña TTGDCK Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi, më réng ho¹t ®éng c¸c trung t©m ®µo t¹o vµ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng. 1.3.2. Gi¶i ph¸p mang tÝnh l©u dµi ( dµi h¹n): Mét lµ: TiÕn tíi thµnh lËp c«ng ty ph©n tÝch chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n chuyªn nghiÖp. Nh÷ng c«ng ty nµy cã thÓ ®­îc khëi ®Çu b»ng nh÷ng c«ng ty kÕ to¸n kiÓm to¸n ®· ®­îc h×nh thµnh taÞ n­íc ta. Tuy nhiªn ë ®©y c«ng ty nµy kh«ng chØ ®¶m nhiÖm vai trß ph©n tÝch doanh nghiÖp mµ cßn ph¶i ®¶m nhËn mét vai trß kh¸c khã kh¨n h¬n nhiÒu, ®ã lµ ph©n tÝch chøng kho¸n vµ ph©n tÝch thÞ tr­êng chøng kho¸n. §©y lµ lo¹i h×nh dÞch vô mµ rÊt nhiÒu nø¬c trªn thÕ giíi sö dông kh¸ phæ biÕn. Nhµ ®Çu t­ thay v× ph¶i t­ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh vµ t×nh h×nh thÞ tr­êng th× hä sÏ ®Õn nh÷ng c«ng ty nµy, n¬i mµ tÝnh chuyªn nghiÖp vµ tr¸ch nhiÖm ph©n tÝch chøng kho¸n ®ßi hái cao h¬n nhµ t­ vÊn. §Ó cã ®­îc sù cung cÊp dÞch vô cña c¸c c«ng ty nµy, nhµ ®Çu t­ ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ nhÊt ®Þnh thay v× nh÷ng chi phÝ mÊt ®i do rñi ro cã thÓ x¶y ra. §ång thêi trong c«ng ty ph©n tÝch chøng kho¸n nh©n viªn ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ lµ ng­êi rÊt quan träng träng trong viÖc ®­a ra kÕt luËn ®iÒu ®ã ®ßi hái ®éi ngò nh©n viªn ph¶i cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. Hai lµ: TiÕn tíi thµnh lËp m« h×nh giao dÞch trùc tuyÕn qua m¹ng. Víi tèc ®é ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña c«ng nghÖ th«ng tin giao dÞch trùc tuyÕn qua m¹ng rót ng¾n ®ùc nhiÒu thêi gian vµ tiÕt kiªm ®­îc nhiÒu chi phÝ cho nhµ ®Çu t­.Tuy vËy ®Î thùc hiªn ®­îc ®iÒu nµy th× c¬ së h¹ tÇng th«ng tin mµ m¹ng l­íi kü thuËt sè cÇn ph¶i ®­îc hç trî thªm rÊt nhiÒu. HiÖn t¹i t¹i ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc cã c­íc phÝ truy nhËp Internet rÊt ®¾t nªn viÖc giao dÞch qua m¹ng cßn xa l¹ víi quÇn chóng. NÕu kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm nµy th× viÖc giao dÞch trùc tuyÕn ®­îc dÔ dµng h¬n.Víi ®µ ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin ViÖt Nam hiÖn nay.T«i hy väng r»ng mét t­¬ng lai kh«ng xa sÏ xuÊt hiÖn m« h×nh giao dÞch chøng kho¸n nµy. Ba lµ: Thµnh lËp nhiÒu h¬n n÷a trung t©m giao dÞch chøng kho¸n ë c¸c thµnh phè lín trªn c¶ n­íc ®Ó mäi ng­êi d©n cã thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n, nh»m khai th¸c tèi ®a l­îng vèn nhµn rçi trong d©n c­. Bèn lµ: Më réng m¹ng l­íi phæ cËp kiÕn thøc chøng kho¸n cho toµn d©n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng nh÷ng cã vai trß quan träng trong viÖc huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n mµ cßn cã vai trß quan träng trong c«ng cuéc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. TiÕn tíi mét nÒn kinh tÕ hîp t¸c liªn kÕt hç trî cïng ph¸t triÓn . ChÝnh v× tÇm quan träng cña TTCK nh­ vËy nªn sù hiÓu biÕt vÒ TTCK cña ng­êi d©n lµ cµng quan träng, cÊp thiÕt. §Æc biÖt khi TTCK ë ViÖt Nam cßn ®ang trong giai ®o¹n s¬ khai, giai ®o¹n võa ho¹t ®éng võa thùc nghiªm, kinh nghiªm thùc tiÔn cña chóng ta cßn qu¸ non trÎ. §Ó ®¹t ®­îc mét TTCK ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn ®iÒu quan träng lµ chóng ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p gióp ng­êi qu¶n lý nãi riªng vµ ng­êi d©n nãi chung hiÓu biÕt vÒ ®Çu t­ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biªn ph¸p nh­ phæ cËp kiÕn thøc vÒ TTCK cho c¸c sinh viªn trong c¸c tr­êng ®¹i häc nh»m ®µo t¹o nh÷ng c¸n bé nh©n viªn qu¶n lý ®Çu t­ chøng kho¸n trong t­¬ng lai . Trong thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy hÇu hÕt c¸c sinh viªn khi ®­îc hái vÒ TTCK th× ®Òu tr¶ lêi hÕt søc mËp mê vµ kh«ng hiÓu râ vÒ TTCK, kÓ c¶ nh÷ng sinh viªn c¸c tr­êng khèi kinh tÕ . §©y lµ ®iÒu ®¸ng buån v× ®©y lµ nh÷ng ng­êi t­¬ng lai sÏ n¾m quyÒn quyÕt ®Þnh v©n mÖnh cña ®Êt n­ãc mµ l¹i kh«ng hiÓu vÒ TTCK... §Ó tr¸nh khái mét t­¬ng lai nh­ vËy, theo kiÕn nghÞ cña c¸ nh©n t«i tr­íc m¾t ph¶i phæ cËp kiÕn thøc vÒ TTCK trong sinh viªn c¸c tr­êng ®¹i häc khèi kinh tÕ vµ sau ®ã lµ cho toµn bé sinh viªn c¸c tr­êng ®¹i häc. Bëi lÏ thÞ tr­êng chøng kho¸n cã vai trß quan träng. 2. Nh÷ng ph­¬ng h­íng ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong nh÷ng n¨m tíi cña ViÖt nam ®­îc nªu râ trong v¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng IX:"®­a n­íc ta tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn n©ng cao ®êi sèng râ dÖt ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n t¹o nÒn t¶ng ®Ó n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng , nguån lùc con ng­êi, nguån lùc khoa häc, kÕt cÊu h¹ tÇng tiÒm lùc kinh tÕ quèc phßng an ninh ®­îc t¨ng c­êng v÷ng m¹nh. thÓ chÕ kinh tÕ x· héi ®­îc h×nh thµnh vÒ c¬ b¶n, vÞ thÕ n­íc ta trong quan hÖ quèc tÕ ®­îc n©ng cao". §Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c tiªu ®ã vÊn ®Ò x©y dùng ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nãi chung vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng Tµi chÝnh nãi riªng trong ®ã cã thÞ tr­êng chøng kho¸n bao gåm nh÷ng ph­¬ng h­íng sau: Thø nhÊt: T¨ng c­êng hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n vÒ sè l­îng, chÊt l­îng vµ chñng lo¹i: VÒ sè l­îng, trong mét vµi n¨m tíi cã thÓ ®­a Ýt nhÊt 100 lo¹i cæ phiÕu niªm yÕt trªn thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n th«ng viÖc thóc ®Èy cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, thÝ ®iÓm cho phÐp c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®· cæ phÇn ho¸ ®­a chøng kho¸n vµo niªm yÕt, giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. §a d¹ng c¸c tiªu chÝ niªn yÕt theo nhiÒu lÜnh vùc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt l­îng vµ sè l­îng c«ng ty niªm yÕt. VÒ chÊt l­îng, n©ng cao chÊt l­îng chøng kho¸n niªm yÕt th«ng qua viÖc t¨ng c­êng hoÆt ®éng qu¶n lý ph¸t hµnh vµ niªm yÕt ®Ó chän nh÷ng c«ng ty ®ñ chÊt l­îng ®­a vµo thÞ tr­êng, lo¹i ra nh÷ng c«ng ty kÐm chÊt l­îng hoÆc cã dÊu hiÖu lõa ®¶o, hç trî ¸p dông c¸c biÖn ph¸p qu¶n trÞ doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, chÕ ®é kÕ to¸n kiÓm to¸n vµ thóc ®Èy viÖc c«ng bè th«ng tin ®Çy ®ñ cña c¸c c«ng ty ph¸t hµnh - niªm yÕt. VÒ ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng, tr­íc m¾t thµnh lËp c¸c quü ®Çu t­ chøng kho¸n. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 cã tõ 5 ®Õn 10 quü tham gia hoÆt ®éng trªn thÞ tr­êng. Thø hai: X©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá theo m« h×nh thÞ tr­êng tËp trung b¶ng II kÕt hîp víi giao dÞch tho¶ thuËn phi tËp trung, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng vµ t¹o ph­¬ng tiÖn thuËn lîi, tin cËy cho c¸c nhµ ®Çu t­. Thø ba: TiÕp tôc hiÖn ®¹i ho¸ mét b­íc c¸c hÖ thèng cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n: N©ng cÊp hÖ thèng giao dÞch, n©ng cÊp tÝnh n¨ng hÖ thèng giao dÞch ®Ó phï hîp víi tèc ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, thÓ hiÖn ë c¸c mÆt nh­: cã thÓ khíp lÖnh liªn tôc hoÆc khíp lÖnh ®Þnh kú, t¨ng phiªn giao dÞch lªn 5 phiªn mét ngµy, phï hîp víi quy m« giao dÞch lín h¬n, cho phÐp c¸c c«nh ty chøng kho¸n nhËn lÖnh giao dÞch b»ng nhiÒu ph­¬ng thøc nh­ fax, ®iÖn tho¹i , e-mail, kÕt nèi m¹ng nhËp lÖnh giao dÞch víi tÊt c¶ c¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn HiÖn ®¹i ho¸ c¸c hÖ thèng gi¸m s¸t thÞ tr­êng, x©y dùng hÖ thèng gi¸m s¸t tù ®éng kÕt nèi víi c¸c hÖ thèng giao dÞch, c«ng bè th«ng tin, l­u ký, thanh to¸n. HÖ thèng gi¸m s¸t tù ®éng th­êng bao gåm c¸c hÖ thèng gi¸m s¸t bé phËn nh­:hÖ thèng c¶nh b¸o khi cã dÊu hiÖu bÊt th­êng, hÖ thèng gi¸m s¸t ®Æt lÖnh cña c¸c nhµ ®Çu t­, hÖ thèng gi¸m s¸t thµnh viªn, hÖ thèng gi¸m s¸t thanh to¸n bï trõ, hÖ thèng tra cøu vµ ph©n tÝch th«ng tin chøng kho¸n, hÖ thèng ph©n tÝch th«ng tin thÞ tr­êng ...HÖ thèng gi¸m s¸t ph¶i cã tÝnh n¨ng t­¬ng thÝch víi hÖ thèng giao dÞch vÒ khèi l­äng lÖnh cã thÓ gi¸m s¸t kÞp thêi. N©ng cÊp hÖ thèng c«ng bè th«ng tin, ®¶m b¶o cã hÖ thèng c«ng bè th«ng tin cã thÓ truyÒn ph¸t réng vµ truy cËp dÔ dµng cho c¸c ®«la t­îng tham gia thÞ tr­êng. X©y dùng c¬ së d÷ liÖu th«ng tin ®Çy ®ñ bao gåm th«ng tin giao dÞch trªn thÞ tr­êng, th«ng tin vÒ c¸c c«ng ty nªm yÕt, th«ng tin vÒ c¸c tæ chøc trung gian thÞ tr­êng vµ th«ng tin qu¶n lý thÞ tr­êng. X©y dùng trung t©m l­u ký vµ thanh to¸n bï trõ ®éc lËp, tù ®éng ho¸ mét b­íc hÖ thèng l­u ký vµ thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n. Thø t­: N©ng cÊp, më réng hoÆt ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n. VÒ sè l­îng, n©ng sè l­îng c«ng ty chøng kho¸n lªn20 c«ng ty ®Õn n¨m 2005. VÒ chÊt l­îng, chÊt l­îng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n g¾n víi chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng, dù kiÕn ®­îc ph¸t triÓn trªn c¸c mÆt nh­: më réng m¹ng l­íi chi nh¸nh nhËn lÖnh cña kh¸ch hµng ë Ýt nhÊt 30/56 tØnh, thµnh phè trong c¶ n­íc, hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng giao dÞch vµ cung cÊp th«ng tin ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng nhËn vµ thùc hiÖn lÖnh cho kh¸ch hµng, cung cÊp th«ng tin cho kh¸ch hµng, t¨ng c­êng kü n¨ng chuyªn m«n nghiÖp vô cña nh©n viªn hµnh nghÒ. Thø n¨m: Hoµn thiÖn mét b­íc hÖ thèng qu¶n lý thÞ tr­êng víi träng t©m lµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Þnh h­íng nµy thÓ hiÖn trªn c¸c néi dung c¬ b¶n sau: Tr­íc m¾t tËp trung rµ so¸t, chØnh söa NghÞ ®Þnh 48/1998/N§-ChÝnh phñ vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ c¸c quy chÕ h­íng dÉn theo, h­íng bao qu¸t réng h¬n mäi ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng, phï hîp h¬n víi nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong ho¹t ®éng thùc tiÔn vµ mang tÝnh hÖ thèng h¬n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n míi ®i vµo ho¹t ®éng ë ViÖt nam trong vßng gÇn 3 n¨m, thêi gian nµy kh«ng ph¶i Ýt nh­ng còng kh«ng nhiÒu l¾m. ChÝnh v× vËy, ho¹t ®éng ®Çu t­ kinh doanh trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ, bÊt cËp g©y bÊt lîi cho nh÷ng nh­êi tham gia ®Çu t­ chøng kho¸n ...Do ®ã mét ph­¬ng h­íng quan träng trong thêi gian tíi lµ tiÕn tíi triÓn khai x©y dùng ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Thø s¸u: ChiÕn l­îc héi nhËp quèc tÕ, n»m trong xu thÕ chung khi ViÖt nam chuÈn bÞ tham gia vµoc¸c tæ chøc quèc tÕ quan träng (AFTA,WTO...) th× viÖc tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc ®¹t ra nh­ mét nh©n tè cÇn thiÕt nh»m t¹o ra mét c¬ chÕ hîp t¸c quèc tÓ trong qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ xuyªn biªn giíi. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam cÇn ph¶i cã sù chuÈn bÞ vÒ nhiÒu mÆt cho viÖc héi nhËp mµ tr­íc hÕt lµ chiÕn l­îc ®óng ®¾n phï hîp. Thø bÈy: §µo t¹o n©ng cao d©n trÝ trong lÜnh vùc thÞ tr­êng chøng kho¸n. ChiÕn l­îc ®µo t¹o n©ng cao d©n trÝ trong lÜnh vùc thÞ tr­êng chøng kho¸n gåm ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc, t©m huyÕt víi sù nghiÖp cña nghµnh chøng kho¸n, ®ång thêi víi sù t¨ng c­êng hiÓu biÕt d©n chóng vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n mµ tr­íc hÕt lµ phæ cËp kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n cho toµn d©n trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. §Ó cã thÓ ®¶m ®­¬ng tèt c«ng t¸c ®µo t¹o cho toµn nghµnh chøng kho¸n, trong môc tiªu ph¸t triÓn chiÕn l­îc tõ nay ®Õn n¨m 2010, cÇn x©y dùng vµ më réng ph¹m vi còng nh­ n©ng cao chÊt l­îng hoÆt ®éng cña Trung t©mNghiªn cøu khoa häc vµ båi d­ìng nghiÖp vô chøng kho¸n hiÖn nay ngang tÇm víi Häc viÖn nghiªn cøu vµ ®µo t¹o chøng kho¸n cña thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc. ViÖt nam muèn thùc hiÖn c«ng nghiªp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ mét c¸ch ®ång bé vµ hiÖu qu¶ thi ph¶i x©y dùng mét nÒn mãng v÷ng tr¾c cho thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy, theo t«i trong mét vµi n¨m tíi Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch ®­a thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ m«n häc phæ cËp cho c¸c sinh viªn trong tr­êng ®¹i häc ®Ó ®µo t¹o nh÷ng c¸n bé nh©n viªn qu¶n lý ®Çu t­ chøng kho¸n trong t­¬ng lai. kÕt luËn ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam víi sù ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng cña Trung t©m Giao dÞch chøng kho¸n Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµo ngµy 27/07/2000 võa qua ®· ®¸nh dÊu mét b­íc chuyÓn biÕn míi trªn con ®­êng x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Vµ ®Õn nay sau h¬n hai n¨m ®i vµo ho¹t ®éng ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ vÒ quy m« thÞ tr­êng: c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng chøng kho¸n. Sè l­îng c¸c c«ng Tæng c«ng ty niªm yÕt t¨ng nhanh.Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ huy ®éng qua Trung t©m víi sè l­îng lín ®¸p øng nhu cÇu hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Qua h¬n hai n¨m ho¹t ®éng cã thÓ nhËn thÊy t×nh h×nh ho¹t ®éng kh¸ su«n sÎ vµ æn ®Þnh, gi¸ chøng kho¸n cã xu h­íng biÕn ®éng ngµy cµng t¨ng Sau h¬n hai n¨m ho¹t ®éng cña ThÞ tr­êng Chøng kho¸n võa qua ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh c«ng b­íc ®Çu ®¸ng khÝch lÖ. ChÆng ®­êng phÝa tr­íc cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch. Chóng ta tin t­ëng r»ng d­íi sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña §¶ng vµ sù chØ ®¹o s¸t sao cña ChÝnh phñ, cïng víi sù phèi hîp cã hiÖu qu¶ cña c¸c Bé, nghµnh ®Þa ph­¬ng liªn quan, sù quan t©m tin t­ëng cña c¸c nhµ ®Çu t­ vµ sù tr­ëng thµnh cña c¸c tæ chøc kinh doanh dÞch vô chøng kho¸n, sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña c¸c c«ng ty niªm yÕt. ThÞ tr­êng Chøng kho¸n ViÖt nam nhÊt ®Þnh trë thµnh mé kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ, ®ãng gãp vai trß ngµy cµng to lín cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tõng b­íc ®­a nÒn kinh tÕ ViÖt nam héi nhËp vµ ph¸t triÓn trong t­¬ng lai.