Phát triển vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước

LỜI MỞ ĐẦU Trong hơn 10 năm đổi mới nền kinh tế đất nước, vai trò chủ đạo, dẫn dắt, điều tiết nền kinh tế luôn được Đảng quan tâm, coi trọng và đã đạt được những thành tựu bước đầu rất khả quan cả trong lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội, cả đường lối đối nội và đối ngoại của đất nước. Chính vì vậy tại Nghị quyết Đại hội Đảng IX đã khẳng định chủ trương nhất quán của Đảng ta là phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, các thành phần kinh tế kinh doanh theo pháp luật, cùng phát triển lâu dài, hợp tác, cạnh tranh lành mạnh trong đó kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế Nhà nước cùng kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân và một lần nữa nhấn mạnh nhiệm vụ “Tiếp tục đổi mới và phát triển kinh tế Nhà nước để thực hiện tốt vai trò chủ đạo nền kinh tế”. Để phát huy hơn nữa vai trò của thành phần kinh tế Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi kinh tế Nhà nước phải đổi mới để giữ vững vai trò chủ đạo, thúc đẩy các thành phần kinh tế khác cùng phát triển. Vì vậy việc nghiên cứu những giải pháp để phát huy vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam hiện nay là hết sức quan trọng. Do đó tôi đã chọn đề tài “Phát Triển Vai Trò Chủ Đạo Của Thành Phần Kinh Tế Nhà Nước.” NỘI DUNG. I. Kinh tế Nhà nước và vai trò của nó trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN: 1. Quan niệm về Kinh tế Nhà nước: Thành phần kinh tế Nhà nước được hiểu là những đơn vị, tổ chức trực tiếp sản xuất kinh doanh hoặc phục vụ sản xuất, kinh doanh mà toàn bộ nguồn lực thuộc sở hữu Nhà nước hoặc một phần phụ thuộc sở hữu Nhà nước chiếm tỷ lệ khống chế. Như vậy, kinh tế Nhà nước được hình thành thông qua việc Nhà nước đầu tư vốn xây dựng mới từ vốn ngân sách nhà nước hoặc thông qua quốc hữu hoá các xí nghiệp tư nhân. Kinh tế Nhà nước bao gồm các doanh nghiệp Nhà nước, các tổ chức kinh tế, tài chính thuộc sở hữu Nhà nước như hệ thống ngân hàng, kho bạc, dự trữ quốc gia, và toàn bộ tài sản thuộc sở hữu Nhà nước. Kinh tế Nhà nước rộng và mạnh hơn bộ phận doanh nghiệp nhà nước. Phân biệt được hai phạm trù này và nhận thức đầy đủ hơn vai trò kinh tế nhà nước là một bước phát triển về nhận thức thực tiễn nền kinh tế nước ta trong quá trình đổi mới Ngoài ra cũng cần phân biệt sở hữu Nhà nước với thành phần kinh tế nhà nước. Phạm trù sở hữu Nhà nước rộng hơn phạm trù thành phần kinh tế nhà nước, thành phần kinh tế Nhà nước trước hết phải thuộc sở hữu Nhà nước, nhưng sở hữu nhà nước có thể do các thành phần kinh tế khác sử dụng. Thí dụ: đất đai, Nhà nước đại biểu cho toàn dân sở hữu, nhưng kinh tế hộ, hợp tác xã nông nghiệp, các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác sử dụng. Ngược lại, sở hữu Nhà nước không phải là kinh tế Nhà nước, chẳng hạn Nhà nước góp vốn cổ phần chiếm tỷ lệ thấp vào các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác, thông qua liên doanh, liên kết gọi là thành phần kinh tế tư bản Nhà nước. 2. Vai trò chủ đạo của Kinh tế Nhà nước: Nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nền kinh tế hiện nay là nền kinh tế nhiều thành phần đang trong quá trình chuyển đổi. Các thành phần kinh tế tồn tại, hoạt động đan xen lẫn nhau, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh với nhau, luôn vận động và có sự chuyển hoá trong quá trình phát triển. Thành phần kinh tế Nhà nước có vai trò mở đường dẫn dắt cho nền kinh tế Việt Nam phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Để giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa đối với nền kinh tế, cần phải tạo điều kiện cho thành phần kinh tế Nhà nước lên nắm vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân, là nhân tố chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và lâu bền. Phát huy lợi thế nguồn vốn lớn từ ngân sách; lực lượng đào tạo chuyên sâu về trình độ quản lý, trình độ kỹ thuật; trình độ kỹ thuật, công nghệ hiện đại; quan hệ kinh tế rộng lớn trong và ngoài nước, kinh tế Nhà nước có chức năng tạo lập cơ sở vật chất hạ tầng, sản xuất các hàng hoá dịch vụ công cộng, hỗ trợ, chi phối các thành phần kinh tế khác. Tuy nhiên vai trò chủ đạo ở đây không có nghĩa là chiếm tỷ trọng lớn mà để giữ vai trò này thành phần kinh tế Nhà nước phải nắm được những ngành then chốt, những lĩnh vực quan trọng trong nền kinh tế quốc dân như công nghiệp nặng, giao thông vận tải, cơ sở hạ tầng . Từ những kết quả mà nền kinh tế đạt được trong năm 2007 như : tăng trưởng GDP 8,44%/năm, tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 21,5%, giá trị sản xuất các ngành công nghiệp tăng 17,7%, lạm phát lên tới 12,6% . Trong đó, riêng khu vực kinh tế Nhà nước chiếm phần lớn GDP, đóng góp nhiều trong tổng nộp Ngân sách nhà nước. Thành phần kinh tế Nhà nước đã thực sự chứng tỏ vai trò chủ đạo, chi phối và thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế quốc dân phát triển theo đúng quỹ đạo theo định hướng xã hội chủ nghĩa. II. Thực trạng của Kinh tế Nhà nước ở Việt nam hiện nay. 1. Những thành tựu của kinh tế Nhà nước đạt được trong hơn 10 năm đổi mới : Thực hiện hiện đúng đường lối chủ trương chỉ đạo qua các Đại hội Đảng VI ,VII, VIII và gần đây nhất là Đại hội Đảng XI, kinh tế Nhà nước nói chung, doanh nghiệp nhà nước (DNNN) nói riêng đã được sắp xếp lại một bước khá căn bản, đã giảm quá nửa số doanh nghiệp (những doanh nghiệp nhỏ và yếu kém), những doanh nghiệp còn lại được củng cố một bước. Cơ chế quản lý được hình thành ngày càng hoàn thiện giúp các doanh nghiệp chuyển đổi và thích nghi dần với các quy luật của kinh tế thị trường trong bối cảnh nền kinh tế mở và hội nhập quốc tế. Từ 1990 đến nay nước ta đã tiến hành 3 lần tổ chức sắp xếp lại hệ thống DNNN. Lần thứ nhất (1990 - 1993), tổ chức lại sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp quốc doanh với mục tiêu thay thế nền kinh tế kế hoạch mang tính hành chính bằng một nền kinh tế sản xuất hàng hoá nhiều thành phần theo cơ chế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa. Kết quả sắp xếp trong giai đoạn này về số lượng đã cắt giảm 1/2 số doanh nghiệp Nhà nước, về mặt kinh tế đã có sự thay đổi căn bản trong tư duy kinh tế: doanh nghiệp Nhà nước lấy lợi nhuận làm mục tiêu cơ bản, nhưng vẫn đảm nhận vai trò làm hình mẫu cho các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác; doanh nghiệp Nhà nước thực hiện cả hai khâu sản xuất và lưu thông phân phối; DNNN không còn bị bó hẹp kinh doanh theo ngành và lãnh thổ; DNNN bắt đầu biết đến khái niệm cạnh tranh với các thành phần kinh tế khác trên thị trường. Đổi mới DNNN lần thứ hai (1994-1997), Chính phủ tiến hành thành lập các DNNN với tổng vốn chủ sở hữu chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số vốn của doanh nghiệp Nhà nước, đó là các tổng công ty 91, tổng công ty 90. Việc sắp xếp này đã hình thành các Tổng công ty Nhà nước chi phối được những ngành kinh tế quan trọng như điện năng, dịch vụ bưu chính viễn thông, hàng không, vận tải đường sắt, viễn dương, giao thông vận tải, xây dựng Một số tổng công ty đã trở thành hạt nhân của những tập đoàn kinh tế đa ngành. Cuộc đổi mới DNNN lần thứ ba, thực hiện hạ cấp sở hữu thông qua giao bán, khoán, cho thuê, chuyển thành công ty cổ phần đối với các DNNN không có vai trò then chốt cần Nhà nước nắm giữ, vốn sở hữu nhỏ, hoạt động kinh doanh không có hiệu quả . Hiện nay doanh nghiệp Nhà nước ở nước ta được tổ chức lại theo hình thức và cơ cấu: 17 tổng công ty 91, 76 tổng công ty 90 và trên 4.000 doanh nghiệp Nhà nước độc lập. Đến năm 2007, cả nước đã sáp nhập rất nhiều các doanh nghiệp,song bên cạnh đố việc giải thể doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) cũng nhiều không kém, công việc cổ phần hoá diễn ra xuôn sẽ và thuận lợi. Nhờ vậy trình độ tích tụ và tập trung vốn trong DNNN được nâng lên. Số DNNN có vốn dưới 1 tỷ đồng đã giảm đáng kể và số DNNN có vốn trên 10 tỷ đồng tăng vọt một cách nhanh chóng; sản xuất kinh doanh phát triển và hiệu quả được nâng lên rõ rệt. Khu vực kinh tế Nhà nước có đóng góp trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP) qua các năm lớn chứng tỏ thành phần kinh tế Nhà nước thực sự có vai trò chi phối, thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế quốc dân phát triển đúng quỹ đạo, góp phần vào việc tăng cường vai trò chủ đạo của nền kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam . 2. Những tồn tại và hạn chế của kinh tế Nhà nước. Sau hơn 10 năm đổi mới, bên cạnh những tiến bộ trong việc phát triển khu vực kinh tế Nhà nước còn có những tồn tại và hạn chế, biểu hiện chủ yếu ở những mặt sau: - Sự phát triển của khu vực kinh tế Nhà nước và đặc biệt là các doanh nghiệp Nhà nước còn nhỏ bé về quy mô và dàn trải về ngành nghề. Nhiều doanh nghiệp cùng loại hoạt động chồng chéo về ngành nghề kinh doanh, cấp quản lý và trên cùng một địa bàn tạo ra sự cạnh tranh không đáng có trong chính khu vực kinh tế nhà nước với nhau. Doanh nghiệp Nhà nước còn dàn trải trên tất cả các ngành nghề từ sản xuất đến thương mại, du lịch, dịch vụ gây tình trạng phân tán, manh mún về vốn trong khi vốn đầu tư nhà nước rất hạn chế, gây chi phối, xé lẻ các nguồn lực kể cả hoạt động quản lý nhà nước, không thể tập trung vào những ngành, lĩnh vực chủ yếu, then chốt. - Trình độ kỹ thuật, khoa học công nghệ còn lạc hậu dẫn đến năng lực cạnh tranh kém và thua thiệt trong hội nhập về kinh tế với khu vực và quốc tế. Hầu hết trong khu vực kinh tế Nhà nước mà đặc biệt là các doanh nghiệp Nhà nước có máy móc, thiết bị nhập khẩu từ nhiều nước, thuộc nhiều thế hệ, chủng loại khác nhau. Có nhiều ý kiến cho rằng nhiều hệ thống dây chuyền sản xuất, máy móc thiết bị của nước ta lạc hậu so với khu vực và thế giới từ 10 - 30 năm. - Trong khu vực kinh tế Nhà nước đang tồn tại hiện tượng thiếu việc làm, số lao động dư thừa lớn. Thực trạng hoạt động các doanh nghiệp còn nhiều yếu kém, số doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả chiếm tỷ lệ thấp trong tổng số các doanh nghiệp Nhà nước, số doanh nghiệp còn lại liên tục lỗ trong nhiều năm, hoặc có lãi mang tính chất tượng trưng về số liệu, lãi giả lỗ thật. Một đồng vốn đầu tư vào doanh nghiệp Nhà nước tạo được tỷ lệ lợi nhuận thấp hơn so với đầu tư vào các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác. Tỷ lệ tăng trưởng đóng góp của hệ thống doanh nghiệp Nhà nước vào GDP tăng không đáng kể trong thời gian vừa qua trong khi đó ngân sách Nhà nước liên tục phải cấp vốn cho đầu tư xây dựng, cấp bổ sung vốn lưu động, bù lỗ, hỗ trợ giảm bớt khó khăn về tài chính cho các DNNN. Đồng thời, Nhà nước còn phải miễn giảm thuế, xoá nợ, khoanh nợ, miễn giảm lãi cho các doanh nghiệp Nhà nước. Theo đánh giá hiện nay chỉ có 40% doanh nghiệp Nhà nước sản xuất kinh doanh thực sự hiệu quả, 40% chưa hiệu quả, khi lỗ khi lãi, không ổn định, còn lại 20% hoạt động thực sự chưa hiệu quả, thua lỗ liên tục. * Nguyên nhân của những yếu kém của kinh tế Nhà nước: - Trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế, cơ chế mới đang hình thành, cơ chế cũ chưa được xoá bỏ triệt để và nhiều vấn đề do lịch sử để lại không thể giải quyết trong một sớm một chiều. - Nhận thức chưa thống nhất và chưa đầy đủ về chủ trương sắp xếp, đổi mới và phát triển doanh nghiệp Nhà nước. Nhiều vấn còn đề chưa rõ, chưa được tổng kết thực tiễn để có giải pháp kịp thời và nhất quán như: quyền quản lý Nhà nước đối với doanh nghiệp Nhà nước; quyền chủ sở hữu nhà nước; quyền của đại diện chủ sở hữu trực tiếp tại doanh nghiệp; quyền sử dụng vốn và chủ động kinh doanh của doanh nghiệp . - Cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ, còn nhiều điểm chưa phù hợp với kinh tế thị trường định hướng XHCN, chưa tạo được động lực mạnh mẽ thúc đẩy cán bộ, người lao động trong DNNN nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh doanh. - Cải cách hành chính tiến hành chậm, chưa theo kịp đòi hỏi thực tiễn của tiến trình đổi mới doanh nghiệp Nhà nước. Việc nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp còn kém, còn gây nhiều phiền hà cho doanh nghiệp, chưa phát huy quyền tự chủ, tính năng động của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. - Đội ngũ cán bộ chủ chốt trong doanh nghiệp Nhà nước nói chung còn chưa đáp ứng với yêu cầu, một bộ phận không nhỏ kém năng lực, phẩm chất và tinh thần thiếu trách nhiệm, thêm vào đó công tác đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế còn nhiều điều bất cập. - Sự thiếu kiên quyết trong việc thực hiện đường lối đổi mới của Đảng trong đổi mới và phát triển thành phần kinh tế Nhà nước. Tiến trình cổ phần hoá doanh nghiệp, hạ cấp sở hữu thông qua giao, bán, khoán, cho thuê doanh nghiệp Nhà nước còn chậm. Vẫn còn tồn tại hàng nghìn doanh nghiệp có vốn sở hữu rất nhỏ, còn rất nhiều doanh nghiệp “chết mà chưa chôn” đã làm trì trệ nền kinh tế - III. Quan điểm và một số giải pháp nhằm tăng cường vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN : 1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước đối với thành phần kinh tế Nhà nước. Tại Hội nghị lần 3 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá IX, Đảng ta đã khẳng định phải tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của thành phần kinh tế Nhà nước mà đặc biệt là hoạt động của các DNNN. Phân tích sâu sắc những mặt tích cực và những hạn chế, yếu kém, nguyên nhân của tình hình qua thực tiễn sắp xếp và đổi mới doanh nghiệp Nhà nước ta cần phải hiểu và nắm rõ : - Kinh tế Nhà nước có vai trò quyết định trong việc giữ vững định hướng XHCN, ổn định và phát triển kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước. Trong đó DNNN ( gồm DNNN giữ 100% vốn và DNNN giữ cổ phần chi phối) phải không ngừng được đổi mơí, phát triển và nâng cao hiệu quả, giữ vị trí then chốt trong nền kinh tế . - Kiên quyết điều chỉnh cơ cấu để DNNN có cơ cấu hợp lý, tập trung vào những ngành, lĩnh vực then chốt và địa bàn quan trọng, chiếm thị phần đủ lớn đối với các sản phẩm và dịch vụ chủ yếu nhưng không nhất thiết là phải giữ tỷ trọng lớn trong tất cả các ngành, lĩnh vực, sản phẩm của nền kinh tế. - Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý để DNNN kinh doanh tự chủ, tự chịu trách nhiệm, hợp tác và cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác theo pháp luật. - Việc tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh doanh của DNNN là nhiệm vụ cấp bách và cũng là nhiệm vụ chiến lược lâu dài với nhiều khó khăn, phức tạp. - Nhiệm vụ chủ yếu trong giai đoạn trước mắt là hoàn thành cơ bản việc sắp xếp, điều chỉnh cơ cấu lại và đổi mới hoạt động DNNN hiện có, phân định rõ các loại doanh nghiệp để có chính sách giải pháp phù hợp; thực hiện sáp nhập, khoán kinh doanh, cho thuê hoặc giao, bán, giải thể, phá sản các doanh nghiệp Nhà nước quy mô nhỏ thua lỗ kéo dài không cổ phần hoá được và Nhà nước không cần nắm giữ để sử dụng có hiệu quả tài sản của Nhà nước, bảo đảm việc làm, thu nhập, quyền lợi hợp pháp của người lao động. - Đổi mới kinh tế Nhà nước theo phương hướng trên một mặt phải đảm bảo khắc phục sự trì trệ, kém hiệu quả của nền kinh tế, mặt khác tránh tình trạng tư nhân hoá tràn lan nền kinh tế, không kiểm soát. 2. Một số giải pháp nhằm tăng cường vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nước: Với thực tế hiện nay, kinh tế Nhà nước chưa thật sự đáp ứng được vai trò này trên các mặt hiệu quả sản xuất kinh doanh, trình độ quản lý tổ chức cũng như phương thức phân phối. Đồng thời, việc đổi mới, phát triển kinh tế Nhà nước chưa thật sự có những chuyển biến đáng kể. Hiện nay kinh tế Nhà nước đang đứng trước thách thức gay gắt của yêu cầu đổi mới, phát triển và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế. Quán triệt tinh thần Nghị quyết cảu Đại hội Đảng IX đề ra đó là cần đẩy mạnh hơn nữa công tác đổi mới, phát triển kinh tế Nhà nước, phân loại, sắp xếp lại hệ thống DNNN, tìm ra giải pháp, phương hướng đổi mới kinh tế Nhà nước nhằm tăng cường vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nước đang là vấn đề cần được quan tâm nghiên cứu, giải quyết. Sau đây là một số định hướng và giải pháp nhằm tăng cường vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nước như sau: a.Định hướng phát triển và chấn chỉnh lại một bước việc phân loại DNNN hoạt động công ích và hoạt động kinh doanh. - Xác định lại các doanh nghiệp công ích cần thiết hoạt động không vì mục đích lợi nhuận là chính, dù thua lỗ vẫn cần duy trì tồn tại để có chính sách cơ chế phù hợp bù lỗ, tăng cường quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực được đầu tư, đảm bảo mục tiêu chính trị – xã hội, định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong từng thời kỳ Nhà nước xem xét, điều chỉnh định hướng phân loại cho phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. - Đối với các doanh nghiệp hoạt động vì lợi nhuận cần tập trung đầu tư, nâng cao hiệu quả hoạt động, hình thành những doanh nghiệp mạnh toàn diện, làm nòng cốt cạnh tranh trên thị trường quốc tế và trong nước như dầu khí, điện, than, hàng không, ngân hàng .Các doanh nghiệp này đi đầu về bảo đảm xã hội, phát huy giúp đỡ các thành phần kinh tế và ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế – xã hội bằng tính chất xã hội chủ nghĩa của mình, tạo ra sự biến chuyển vững chắc theo định hướng xã hội chủ nghĩa. b. Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Tổng công ty Nhà nước, hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh. Thực hiện giải pháp này nhằm mục đích tập trung nguồn lực để chi phối những ngành, lĩnh vực then chốt của nền kinh tế như: bưu điện, điện lực, ngân hàng, tài chính, bảo hiểm, các trung tâm thương mại, du lịch, dịch vụ lớn . làm lực lượng chủ đạo để đảm bảo các cân đối lớn và ổn định kinh tế vĩ mô; cung ứng những sản phẩm trọng yếu cho nền kinh tế và xuất khẩu, đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước; làm nòng cốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế có hiệu quả. Hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh trên cơ sở các tổng công ty nhà nước, có sự than gia cảu các thành phần kinh tế, kinh doanh đa ngành trong đó có ngành kinh doanh chính, chuyên môn hoá cao và giữ vai trò chi phối lớn trong nền kinh tế quốc dân, có quy mô lớn về vốn, hoạt động cả trong và ngoài nước, có trình độ công nghệ cao và quản lý hiện đại. Trước mắt thí điểm hình thành tập đoàn kinh tế trong một số lĩnh vực có điều kiện, có thế mạnh, có khả năng phát triển để cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế có hiệu quả như: dầu khí, viễn thông, điện lực, xây dựng . Đây đang là giải pháp có tính chất bước ngoặt để nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế Nhà nước. c. Đẩy mạnh cổ phần hoá DNNN, thực hiện giao, bán, khoán kinh doanh, cho thuê, sát nhập, giải thể, phá sản DNNN. - Đẩy mạnh hơn nữa công tác cổ phần hoá DNNN theo nhiều mức độ, thực hiện đa dạng hoá sở hữu tạo động lực cho các chủ thể kinh tế, tăng vốn mở rộng sản xuất kinh doanh. Song cổ phần hoá DNNN không được biến thành tư nhân hoá DNNN. - Đối với các DNNN nhỏ, những DNNN không có vai trò quan trọng, làm ăn thua lỗ, cần dứt điểm xử lý như chuyển hình thức sở hữu, bán, giao, khoán kinh doanh, cho thuê, sát nhập, giải thể hoặc phá sản theo luật phá sản công ty. d. Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước và sửa đổi bổ sung về cơ chế chính sách. - Cần xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn, sự điều tiết của Nhà nước có tính chất độc quyền, hoặc cơ quan chức năng ổn định thị trường, giá cả để đảm bảo công bằng, tạo môi trường cạnh tranh, phục vụ cho sự phát triển nền kinh tế. Nghiên cứu, áp dụng các hình thức tổ chức quản lý trong các DNNN. Tăng cường hoạt động của kinh tế Nhà nước trong phân phối lưu thông, xây dựng văn minh thương nghiệp và đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng. - Phân định rõ quyền của các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng chủ sở hữu đối với DNNN - Đào tạo nguồn nhân lực trong khu vực kinh tế Nhà nước cần có cơ chế, chính sách và đầu tư thoả đáng cho công tác đào tạo và đào tạo lại, tuyển dụng và đãi ngộ hợp lý để sớm hình thành độ ngũ công nhân lành nghề, cán bộ quản lý lãnh đạo doanh nghiệp giỏi, năng động, sáng tạo đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hoạt động kinh doanh trong môi trường quốc gia và quốc tế luôn biến động. - Từng bước bổ sung, sửa đổi cơ chế, chính sách, hình thành khung pháp lý đồng bộ, tạo lập môi trường kinh tế bình đẳng trong cơ chế thị trường cho doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, trong đó DNNN phát huy được đầy đủ quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm, lành mạnh tài chính doanh nghiệp, giải quyết cơ bản nợ tồn đọng không có khả năng thanh toán và lao động dôi dư, đổi mới và hiện đại hoá một bước quan trọng công nghệ và quản lý của đại bộ phận DNNN. KẾT LUẬN Qua thực tiễn hơn 10 năm đổi mới với nhữngđóng góp đáng kể vào sự phát triển chung của nền kinh tế quốc dân, kinh tế Nhà nước đã đang và sẽ là thành phần kinh tế giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam. Khẳng định phát triển kinh tế, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước là nhiệm vụ trung tâm trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội hiện nay ở Việt nam. Nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nền kinh tế hiện nay là nền kinh tế nhiều thành phần đang trong quá trình chuyển đổi. Các thành phần kinh tế tồn tại, hoạt động đan xen lẫn nhau, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh với nhau, luôn vận động và có sự chuyển hoá trong quá trình phát triển. Thành phần kinh tế Nhà nước có vai trò mở đường dẫn dắt cho nền kinh tế Việt Nam phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Để giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa đối với nền kinh tế, cần phải tạo điều kiện cho thành phần kinh tế Nhà nước lên nắm vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân, là nhân tố chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và lâu bền. MỤC LỤC Lời mở đầu Nội dung. I Kinh tế Nhà nước và vai trò của nó trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN 1. Quan niệm về kinh tế Nhà nước 2. Vai trò chủ đạo của Kinh tế Nhà nước II Thực trạng của Kinh tế Nhà nước ở Việt nam hiện nay 1. Những thành tựu của kinh tế Nhà nước đạt được trong hơn 10 năm đổi mới 2. Những tồn tại và hạn chế của kinh tế Nhà nước III Quan điểm và một số giải pháp nhằm tăng cường vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. 1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước đối với thành phần kinh tế Nhà nước. 2. Một số giải pháp nhằm tăng cường vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nước. a Định hướng phát triển và chấn chỉnh lại một bước việc phân loại doanh nghiệp Nhà nước hoạt động công ích và hoạt động kinh doanh. b Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Tổng công ty Nhà nước, hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh. c Đẩy mạnh cổ phần hoá DNNN, thực hiện giao, bán, khoán kinh doanh, cho thuê, sát nhập, giải thể, phá sản DNNN. d Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước và sửa đổi bổ sung về cơ chế chính sách. Kết luận

doc29 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2240 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Phát triển vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
tr¹ng kÐm ph¸t triÓn nµy thÓ hiÖn ë mét chØ tiªu tÝnh b×nh qu©n ®Çu ng­êi sau ®©y. Tuy khu vùc nhµ n­íc chiÕm phÇn lín sè vèn cã ®Þnh vµ chÊt s¸m trong n­íc, nh­ng l¹i chØ cã thÓ lµm ra tõ 30 ®Õn 37% tæng s¶n ph¶m x· héi trong suèt nh÷ng n¨m 80. Mét ®iÒu ®Æc biÖt quan träng ®¸ng chó ý lµ c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh nh×n chung ®· nép ng©n s¸ch nhµ n­íc mét sè tiÒn thÊp rÊt xa so víi sè tiÒn mµ ng©n s¸ch nhµ n­íc ®· ph¶i bao cÊp cho nã qua c¸c kªnh bï lç,bï gi¸, bï cho viÖc cÊp ph¸t tÝn dông víi l·i suÊt thÊp, bï cho viÖc b¸n hµng nhËp khÈu víi gi¸ rÎ v.v.. Cã n¨m sè tiÒn mµ ng©n s¸ch nhµ n­íc ph¶i bao cÊp ®· lín gÊp ba lÇn sè tiÒn mµ khu vùc quèc doanh nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. T×nh tr¹ng l·i gi¶ lç thùclµ kh¸ phæ biÕn nÕu so s¸nh víi khu vùc kinh doanh t­ nh©n thÝ sù kÐm cái vÒ hiÖu qu¶ l¹i cµng râ. B¸o nh©n d©n ngµy 12-11-1988 còng ®· ®­a ra mét sù so s¸nh kh¸ lý thó: T¹i trung t©m th­¬ng nghiÖp §µ N½ng, nÕu cïng chiÕm mét diÖn tÝch kinh doanh nh­ nhau, nh­ng th­¬ng nghiÖp quèc doanh chØ nép ng©n s¸ch nhµ n­íc 11 triÖu trong quÝ mét,trong khi ®ã th­¬ng nghiÖp t­ nh©n ®· nép cho ng©n s¸ch 351 triÖu ®ång. VËy lµ ®¸ng lÏ khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc ph¶i lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch, th× trong nh÷ng n¨m 80, ng­îc l¹i nã ®ßi hái ng©n s¸ch nhµ n­íc qu¸ lín.Sù ph©n tÝch trªn cho thÊy lµ khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc ë ViÖt Nam chiÕm mét tû träng lín nhÊt vÒ tµi s¶n cè ®Þnh, lao ®éng lµnh nghÒ vµ chÊt x¸m, nh­ng l¹i lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ nhÊt, hµng n¨m ®ßi hái ng©n s¸ch nhµ n­íc bao cÊp lín nhÊt, khu vøc kinh tÕ tËp thÓ còng vËy; chØ cã khu vùc t­ nh©n lµm ¨n cã hiÖu qu¶, nh­ng l¹i chiÕm mét tû träng nhá trong nÒn kinh tÕ. Nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc tr«ng chê tõ khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ, nh­ng c¸c khu vùc nµy trªn thùc tÕ ®· kh«ng ®ãng gãp g× cho ng©n s¸ch nhµ n­íc nÕu so víi phÇn nhµ n­íc ph¶i bao cÊp. H¬n n÷a c¸c khu vùc nµy l¹i lu«n lu«n ®ßi hái ng©n s¸ch nhµ n­íc ph¶i ­u ®·i vµ bao cÊp cho hä, v× hä lµ cña nhµ n­íc, cña tËp thÓ, cña “XHCN” ...§ã lµ nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn tíi l¹m ph¸t vµ mét khi l¹m ph¸t bïng næ, ®· lµm cho thÞ tr­êng rèi lo¹n, lêi lç khã x¸c ®Þnh, c¸c h­íng kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ kh«ng cã hiÖu qu¶ lÉn lén.Trong t×nh tr¹ng ®ã, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ph¶i ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng ®Çu c¬ ¨n chªnh lÖch gi¸ cã lîi h¬n lµ t×m h­íng kinh doanh cã hiÖu qu¶. Sù gi¶m sót hiÖu qu¶ kinh doanh cµng nghiªm träng h¬n vµ do vËy l¹m ph¸t l¹i cµng cao h¬n.C¸i vßng soay hiÖu qu¶ gi¶m sót dÉn ®Õn thu kh«ng ®ñ chi vµ l¹m ph¸t , råi l¹m ph¸t l¹i lµm cho hiÖu qu¶ gi¶m sót... cø thÕ quay, thËt nguy hiÓm. L¹m ph¸t cña mét nÒn kinh tÕ mµ ®éc quyÒn nhµ n­íc cã vÞ trÝ thèng trÞ trªn mäi lÜnh vùc, c¬ chÕ quan liªu mÖnh lÖnh, bao cÊp nÆng nÒ. Nh­ chóng ta ®· biÕt, tronh mét nÒn kinh tÐ thÞ tr­êng c¹nh tranh ph¸t triÓn tÊt dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®éc quyÒn vµ ®éc quyÒn khi míi xuÊt hiÖn cã nh÷ng ý nghÜa tiÕn bé nh­: ®Ó giµnh lÊy vÞ trÝ ®éc quyÒn, c¸c c«ng ty ph¶i c¶i tiÕn lao ®éng ¸p dông tiÕn bé kü thuËt, tËp trung c¸c nguån lùc ... Nh­ng khi ®· gi÷ ®­îc trÝ ®éc quyÒn råi, th× c¸c c«ng ty nµy l¹i t×m c¸ch duy tr× vÞ trÝ cña m×nh b»ng c¸ch bãp chÕt c¸c ®Þch thñ vµ Ýt chó ý ®Õn viÖc c¶i tiÕn qu¶n lý kü thuËt, chÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn suy tho¸i vµ khñng ho¶ng. ë ViÖt Nam nhiÒu nghµnh ®· hîp nhÊt tÊt c¶ c¸c xÝ nghiÖp l¹i thµnh mét doanh nghiÖp duy nhÊt vµ trong c¸c lÜnh vùc nµy kh«ng thÓ cßn tån t¹i mét sù c¹nh tranh nµo.Cïng víi chÕ ®é ®éc quyÒn nhµ n­íc, c¬ chÕ mÖnh lÖnh quan liªu bao cÊp ®· ngù trÞ bÒn v÷ng vµ b¸m rÔ s©u ch¾c vµo bé m¸y kinh tÕ nhµ n­íc ViÖt Nam, c¸c c¬ së kinh tÕ mét thêi lµm g× còng ph¶i xin lÖnh cÊp trªn. S¶n suÊt c¸i g×, mÉu m· g×, b¸n ë ®©u, do ai cung cÊp vËt t­,thiÕt bÞ, ®­îc tuyÓn bao nhiªu c«ng nh©n viªn, l­¬ng mçi ng­êi bao nhiªu v.v.. ®Òu do cÊp trªn qui ®Þnh.C¬ chÕ quan liªu nµy ®· xo¸ hÕt tÝnh ®éc lËp tù chñ cña c¸c c¬ së.ChÕ ®ä ®éc quyÒn cña nhµ n­íc vµ c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch, quan liªu, mÖnh lÖnh, bao cÊp ®· triÖt tiªu mÊt c¸c quan hÖ thÞ tr­êng ë ViÖt nam, lµm cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam xa l¹ víi thÞ tr­êng. ChÝnh chÕ ®é ®éc quyÒn vµ c¬ chÕ quan liªu bao cÊp ®· lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu ®­a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tíi t×nh tr¹ng kÐm hiÖu qu¶ vµ l¹m ph¸t cao. L¹m ph¸t cña mét nÒn kinh tÕ ®ãng cöa vµ phô thuéc mét chiÒu vµo c¸c nguån tµi trî bªn ngoµi.NÒn kinh tÕ ViÖt Nam cho ®Õn n¨m 1988vÒ c¬ b¶n vÉn lµ vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ ®ãng cöa, tuy ®· cã luËt ®Çu t­ khµ cëi më. Tõ tr­íc n¨m 1988 vÒ tr­íc, d­êng nh­ cã rÊt Ýt c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, c¸c biªn giíi bÞ ®ãng cöa chÆt hÇu nh­ kh«ng cã bu«n b¸n biªn giíi, chÝnh s¸ch h¶i quan kh¸ chÆt chÏ kh«ng khuyÕn khÝch suÊt nhËp khÈu, chÝnh s¸ch suÊt nhËp c¶nh còng chÆt chÏ kh«ng kÐm. HËu qu¶ lµ c¸c ®ång vån, hµng ho¸ ... ®· kh«ng du nhËp vµo ViÖt Nam ®­îc mÆc dï thÞ tr­êng ViÖt Nam rÊt thiÕu vèn vµ hµng ho¸. T×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng ®· kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch ngËp khÈu hµng ho¸ bæ xung. §Çu c¬ ph¸t triÓn, cµng lµm cho cung cÇu kh«ng c©n ®èi, ®Èy gi¸ c¶ lªn cao h¬n. Ngoµi nh÷ng ®Æc tr­ng chö yÕu trªn ®©y, ta cßn cã thÓ kÓ ra c¸c ®Æc tr­ng kh¸c cña l¹m ph¸t ViÖt Nam nh­ : L¹m ph¸t cña mét nÒn kinh tÕ mµ c¬ cÊu cña nã bao gåm nh÷ng nghµnh kÐm hiÖu qu¶ ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn . L¹m ph¸t cña mét nÒn kinh tÕ chÞu hËu qu¶ nÆng nÒ cña c¸c cuéc chiÕn tranh kÐo dµi nhiÒu n¨m.Do vËy nh÷ng kho¶n chi tiªu cho quèc phßng lín,nh÷ng kho¶n chi phÝ ®· lµm t¨ng sù th©m hôt ng©n s¸ch vµ gia t¨ng l¹m ph¸t. ViÖt nam lµ n­íc n«ng nghiÖp mµ n¨m nµo còng cã n¬i bÞ thiªn tai h¹n h¸n lò lôt, mÊt mïa nÆng nÒ, nªn ng©n s¸ch ph¶i trî cÊp vïng lò lôt. Tõ nh÷ng ph©n tÝch c¸c ®Æc tr­ng cña l¹m ph¸t, ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t cña thêi kú 1981-1988. Tr­íc hÕt ta cã thÓ t×m thÊy nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t tõ trong chÝnh c¸c thÓ chÕ kinh tÕ ë ViÖt Nam, tõ chÕ ®é c«ng h÷u trµn lan ®Õn c¬ cÊu kinh tÕ quan liªu bao cÊp, mÖnh lÖnh, ®ãng cöa... ChÝnh thÓ chÕ kinh tÕ nµy d· lµm cho nÒn kinh tÕ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo h­íng t¨ng chi phÝ, t¸ch rêi nhu cÇu, c« lËp víi thÞ tr­êng thÕ giíi, do vËy mµ kh«ng thÓ t¹o m«i tr­êng kinh doanh cã hiÖu qu¶ cho c¸c xÝ nghiÖp c¸c c«ng ty, thóc ®Èy mÊt c©n ®èi cung cÇu, thu vµ chi ng©n s¸ch ... ThÓ chÕ kÝch thÝch xu h­íng ph¸t triÓn kh«ng cã hiÖu qu¶, kh«ng trõng ph¹t c¸c xÝ nghiÖp lµm ¨n thua lç. §ã lµ nguyªn nh©n s©u xa ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta l©m vµo t×nh tr¹ng l¹m ph¸t phi m·. Thø hai nh÷ng nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t tõ trong chÝnh c¸c thÓ chÕ chØ ®¹o sai lÇm cña bé m¸y nhµ n­íc: c¬ cÊu kh«ng suÊt ph¸t tõ hiÖu qu¶, chÝnh s¸ch l·i suÊt qu¸ thÊp so víi møc tr­ît gi¸ lµm d©n chóng kh«ng muèn göi tiÕt kiÖm, c¸c ng©n hµng chØ lµm chøc n¨ng ph¸t hµnh thu gi÷ mµ kh«ng lµm chøc n¨ng kinh doang tiÒn tÖ vµ vèn, kh«ng biÕt ®Çu t­ vµo ngµnh cã hiÖu qu¶, chÝnh s¸ch tµi chÝnh chØ tÝnh ®Õn viÖc tËn thu vµ ph¸t hµnh tiÒn ®Ó chi mµ kh«ng biÕt nu«i d­ìng c¸c nguån thu, vay cña d©n ®Ó chi v.v.. Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy trªn thùc tÕ ®· lµm cho c¸c nguån thu ngµy cµng c¹n kiÖt, ng©n s¸ch ngµy cµng thiÕu hôt vµ l¹m ph¸t gia t¨ng lµ mét ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. Thø ba, nguyªn nh©n l¹m ph¸t do nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan g©y ra nh­ chiÕn tranh, thiªn tai... Nh÷ng ®Æc tr­ng trªn ®©y cho thÊy l¹m ph¸t ë ViÖt Nam thêi kú nµy kh¸c h¼n víi c¸c n­íc ph­¬ng T©y. phÇn hai: l¹m ph¸t n­íc ta nh÷ng n¨m 1990-1995 1 - §æI MíI C¬ ChÕ, chÝnh s¸ch. Nh÷ng kÕt qu¶ b­íc cña qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch gi¸ theo ®­êng lèi ®¹i héi VI vµ ®¹i héi VII cña ®¶ng cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®­îc thÓ hiÖn tr­íc hÕt vµ vÒ c¬ b¶n lµ c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch gi¸ ®· chuyÓn biÕn theo h­íng xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung, quan liªu bao cÊp, th«ng qua hÖ thèng hai gi¸ chuyÓn m¹nh sang c¬ chÕ mét gi¸ kinh doanh phï hîp víi quan hÖ cung cÇu vµ thÞ tr­êng, b¾t ®Çu tõ gi¸ mua n«ng s¶n, thuû s¶n, gi¸ b¸n lÎ hµng tiªu dïng vµ dÞch vô... Vµ ®Õn nay hÇu hÕt c¸c lo¹i vËt t­ chñ yÕu ; më réng quyÒn tù chñ vÒ gi¸, ®i ®«i víi ®æi míi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸, tù chñ vÒ vèn tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lêi lç trong s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n­íc ®· cã sù ®ång bé trªn c¸c mÆt tµi chÝnh, tiÒn tÖ vµ diÒu hoµ thÞ tr­êng gi¸ c¶, béi chi ng©n s¸ch vµ nhu cÇu tÝn dông vèn l­u ®éng cho c¸c tæ chøc kinh tÕ ®­îc bï ®¾p chñ yÕu b»ng nguån vay d©n; ng©n hµng ®· cã dù tr÷ ®ñ søc can thiÖp hai thi tr­êng vµng vµ ®« la kh«ng ®Ó x¶y ra ®ét biÕn gi¸, l¹m ph¸t ®· ®­îc k×m chÕ vµ gi¶m thÊp lµ kÕt qu¶ næi bËt trong n¨m 1992. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng cã xu h­íng ®i vµo æ ®Þnh. ChØ sè gi¸ b¸n lÎ hµng ho¸ dÞch vô trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 1992 t¨ng 5-6% th¸ng. Tõ th¸ng 3-1992 tèc ®é t¨ng gi¸ liªn tôc gi¶m, møc t¨ng gi¸ b×nh qu©n hµng thµng tõ 3,5%trong quÝ I, xuèng 0,75% trong quÝ II vµ xuèng cßn 0,2% trong quÝ III, møc t¨ng gi¸ hµng th¸ng trong quÝ IV lµ 1,05% tuy cao h¬n quÝ II vµ III nh­ng thÊp h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng gi¸ trong quÝ IV c¸c n¨m tr­íc. Møc t¨ng gi¸ c¶ n¨m lµ 17,49% thÊp h¬n møc Quèc héi ®Ò ra tõ ®Çu n¨m (30-40%). Së dÜ ®¹t ®­îc sù æn ®Þnh nh­ trªn lµ do kÕt qu¶ tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè, nh­ng tr­íc hÕt lµ chÝnh s¸ch qu¶n lý chÆt chÏ khèi l­îng tiÒn tÖ t¨ng thªm, më réng viÖc ph¸t hµnh c¸c tÝn phiÕu, kú phiÕu ®Ó thu hót m¹nh sè tiÒn nhµn rçi trong d©n, c¶i tiÕn mét b­íc c«ng t¸c ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ, xo¸ dÇn bao cÊp qua ng©n s¸ch vµ tÝn dông, chÊn chØnh c«ng t¸c qu¶n lý ngo¹i hèi víi sù can thiÖp trùc tiÕp cña ng©n hµng vµ thÞ tr­êng vµng vµ ®o la, ®ång thêi trong lÜnh vùc gi¸ ®· tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh chèng l¹m ph¸t, ®­îc thùc thi trong cuéc sèng b»ng c¸c gi¶i ph¸p t×nh thÕ vµ c¶ c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n l©u dµi. Tõ th¸ng ba n¨m 1989 lÇn ®Çu tiªn sau nhiÒu n¨m l¹m ph¸t nghiªm träng trong viÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t cao ®· chó träng ®Õn kh©u träng t©m cÇn xö lý lµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, tÝn dông. Do ®ã còng lµ lÇn ®Çu tiªn ¸p dông chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp víi qui luËt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng: ®­a l·i suÊt huy ®éng tiÕt kiÖm lªn cao h¬n tèc ®é tr­ît gi¸. L·i suÊt huy ®éng vµ cho vay c¸c tæ chøc kinh tÕ còng ®­îc dÞch gÇn víi l·i suÊt huy ®éng tiÕt kiÖm vµ chØ sè tr­ît gi¸ thi tr­êng, rót ng¾n kú h¹n 3 n¨m (ng¾n) vµ 5 n¨m (dµi) vÒ tiÒn göi tiÕt kiÖm xuèng kh«ng kú h¹n vµ kú h¹n ba th¸ng. Gi¶i ph¸p t×nh thÕ nµy ®· cã t¸c dông quan träng chÆn ®øng l¹m ph¸t cao. Møc l¹m ph¸t b×nh qu©n th¸ng tõ 14,2% n¨m1988 gi¶m xuèng cßn 2,5% n¨m1989. Møc l¹m ph¸t ®­îc k×m chÕ trong c¶ s¸u th¸ng ®Çu n¨m 90, ®· ®Èy lïi nguy c¬ khñng ho¶ng kinh tÕ- chÝnh trÞ- x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn quan hÖ kinh tÕ víi c¸c tæ chøc tµi chÝng thÕ giíi vµ gãp phÇn æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi t¹o ®­îc lßng tin trong n­íc vµ trªn thÕ giíi vÒ tÝnh ®óng ®¾n vÒ cuéc ®«Ø míi ë n­íc ta. Tuy nhiªn trong viÖc ¸p dông biÖn ph¸p t×nh thÕ n©ng l·i suÊt tiÕt kiÖm vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt nãi chung còng ®· lµm n¶y sinh nh÷ng m©u thuÉn míi, ngoµi t¸c dông tÝch cùc cã g©y mét sè tiªu cùc cho nÒn kinh tÕ, ®ã còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t¸i l¹m ph¸t cao( so víi n¨m 1989 vµ ®Çu 1990) tõ quÝ III/1990 cho ®Õn ®Çu n¨m 1992( tèc ®é tr­ît gi¸ hµng ho¸ hµng th¸ng b×nh qu©n quÝ III/1990 lµ 4,5%, quÝ IV/1990 lµ 7,6% vµ b×nh qu©n th¸ng cña n¨m 1991 lµ 4,5%. L·i suÊt ng©n hµng kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh kÞp thêi, t­¬ng øng víi t×nh h×nh l¹m ph¸t theo ®óng tÝnh chÊt t×nh thÕ cña c«ng cô nµy, nªn cã lóc ®· trë thµnh qu¸ cao so víi chØ sè tr­ît gi¸.§· kÝch thÝch t¨ng tiÒn göi qu¸ møc, thu hÑp ®Çu t­ cho s¶n xuÊt vµ l­u th«ng g©y khã kh¨n cho kinh tÕ quèc doanh trong qu¸ tr×nh phôc håi vµ s¾p xÕp l¹i. Nh­ng tõ quÝ III/1990 l·i suÊt trë lªn thÊp xa so víi tèc ®ä tr­ît gi¸, sinh ra bao cÊp trë l¹i cho kinh tÕ quèc doanh vµ ph¸t sinh nhu cÇu vèn gi¶ t¹o tõ c¬ së. ViÖc ¸p dông biÖn ph¸p t×nh thÕ sö dông chÝnh s¸ch l·i suÊt ng©n hµng ®Ó chèng l¹m cao trong n¨m 1989 vµ kÐo dµi ®Õn quÝ I/1990 ®· lµm c¬ chÕ ng©n hµng bÞ mÐo mã tr¸i qui luËt, l·i suÊt cho vay thÊp h¬n l·i suÊt huy ®éng tiÒn tiÕt kiÖm. T×nh tr¹ng nµy tuy cã ®­îc kh¾c phôc dÇn trong n¨m 1991 nh­ng ®· lµm cho ng©n hµng cµng cho vay cµng lç, bï lç ng©n s¸ch cho ng©n hµng vµ ng©n hµng kh«ng chuyÓn sang kinh doanh ®­îc . T×nh tr¹ng bao cÊp trong tÝn dông trong kinh tÕ quèc doanh ( l·i suÊt tÝn dông thÊp h¬n tèc ®é tr­ît gi¸ ) ®· che giÊu thùc tr¹ng lç cña khu vùc nµy, h×nh thµnh nhu cÇu gi¶ t¹o vÒ vèn. ViÖc sö dông vèn vay kÐm hiÖu qu¶ nî khã ®ßi cã lóc ®· lªn ®Õn 20% d­ nî tÝn dông cña ng©n hµng nhµ n­íc. Do vËy chñ tr­¬ng “chèng bao cÊp qua gi¸ ®ång bé víi chèng bao cÊp qua vèn” ®· kh«ng ®­îc kiªn tr× vµ thùc thi cã hiÖu qu¶. ViÖc ¸p dông biÖn ph¸p t×nh thÕ n©ng l·i suÊt tiÕt kiÖm kh«ng ®ång bé víi thi hµnh c¸c biÖn ph¸p c¬ b¶n chÊn chØnh kinh tÕ quèc doanh ®æi míi chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ thay ®æi chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, s¾p xÕp ®i lao ®éng,tr­íc hÕt lµ biªn chÕ khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp, c¸c chÝnh s¸ch b¶o hiÓm chuyÓn ng©n hµng sang kinh doanh thùc sù, lµm lµnh m¹nh thÞ tr­êng vèn... Cho nªn nh÷ng nguyªn nh©n tiÒm tµng cña l¹m ph¸t vÉn cßn tån t¹i. Tõ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra trong qu¸ tr×nh thùc thi c¸c gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t mang tÝnh t×nh thÕ cña thêi kú 1989-9991 mµ n¨m 1992 trong viÖc ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ b»ng c¸c biÖn ph¸p vÜ m« cña nhµ n­íc ®· cã sù ®ång bé trªn c¸c mÆt tµi chÝnh- tiÒn tÖ vµ®iÒu hoµ thÞ tr­êng gi¸ c¶, béi chi ng©n s¸ch vµ nhu cÇu tÝn dông vèn l­u ®éng cho c¸c tæ chøc kinh tÕ ®­îc bï ®¾p chñ yÕu b»ng nguån vay d©n; ng©n hµng ®· cã dù tr÷ ®ñ søc can thiÖp hai thÞ tr­êng vµng vµ ®« la kh«ng ®Ó x¶y ra ®ét biÕn vµ kÕt qu¶ lµ l¹m ph¸t ®· ®­îc k×m chÕ. §ã chÝnh lµ tÝnh hiÖn thùc cña c¸c gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t, ®ång thêi còng lµ thµnh c«ng trong ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ ViÖt Nan trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ cµng lµm s¸ng tá luËn ®iÓm ®óng ®¾n : chèng l¹m ph¸t vµ chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ hai qu¸ tr×nh dan xen xo¾n xuýt víi nhau, lµm tiÒn ®Ò vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nhau ®Ó ®¹t tíi nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n : t¨ng tr­ëng kinh tÕ k×m chÕ vµ ®Èy lïi l¹m ph¸t b¶o ®¶m c¸n c©n thanh to¸n th­¬ng m¹i vµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi cña qu¸ tr×nh dæi míi c¬ chÕ kinh tÕ vµ c¬ chÕ qu¶n lý do §¶ng ta khëi x­íng tõ ®¹i héi VI (1986). Tuy l¹m ph¸t ®· ®­îc k×m chÕ vµ ®ang cã xu h­íng gi¶m, song t×nh h×nh thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ cña n¨m qua còng béc lé mét sè tån t¹i ®ã lµ : Do ®­îc mïa l­¬ng lóa hµng ho¸ t¨ng nh­ng viÖc tiªu thô ch­a ®­îc gi¶i quyÕt tÝch cùc nªn gi¸ thãc ë hai vïng ®ång b»ng ®Òu xuèng thÊp ch­a thùc sù khuyÕn khÝch n«ng d©n s¶n xuÊt l­¬ng thùc . Hµng ngo¹i trµn vµo nhiÒu qua nhËp lËu ®· g©y khã kh¨n cho s¶n xuÊt trong n­íc nhiÒu mÆt hµng ph¶i gi¶m gi¸, chÞu lç. ViÖc ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ ch­a ®­îc c¶i tiÕn ®¸ng kÓ, c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn nh­ng kh«ng vay ng©n hµng do l·i suÊt ng©n hµng vÉn cßn cao. Nh÷ng kÕt qu¶ ®Æt ®­îc cña qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch gi¸ vµ chèng l¹m ph¸t trong nh÷ng n¨m qua kh¼ng ®Þnh: ®­êng lèi chñ tr­¬ng ®æi míi do §¶ng ta khëi x­íng tõ ®¹i héi VI ®Õn nay lµ ®óng ®¾n. 2 - thùc tr¹ng n¨m 1994-1995. L¹m ph¸t ®· ®­îc kiÒm chÕ vµ gi¶m thÊp lµ kÕt qu¶ næi bËt cña n¨m 1992 vµ 1993.§Õn n¨m1994 vµ 1995 l¹m ph¸t l¹i gia t¨ng. So víi hai n¨m gÇn ®©y tèc ®é l¹m ph¸t 7 th¸ng ®Çu n¨m 1995 ë møc cao nhÊt (7 th¸ng ®Çu n¨m 1993 lµ 3,9% vµ 7 th¸ng ®Çu n¨m1994 lµ 7,2%).L¹m ph¸t ë møc ®¸ng lo ng¹i lµ c¸c nguyªn nh©n chñ yÕu sau: VÒ c©n ®èi ng©n s¸ch nhµ n­íc. - Tuy kÕ ho¹ch thu chi ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc giao cho c¸c Bé, cho c¸c dÞa ph­¬ng tõ cuèi th¸ng 12 n¨m 1994, nh­ng ®Õn nay kÕ ho¹ch thu ®¹t ë møc thÊp.Së dÜ nh­ vËy lµ do mét sè nguån thu kh«ng cã c¬ së v÷ng ch¾c, thÊt thu thuÕ nghiªm träng ë mét sè lÜnh vùc, c¬ chÕ thiÕu ®ång bé, nhÊt qu¸n.Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn m¹nh chiÕm 24% GDP nh­ng chØ nép cã 11% sè thu vÒ thuÕ vµ phÝ.T×nh tr¹ng t¸c ®éng m¹nh ®Õn tiÕn ®é chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ®Æc biÖt lµ cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. Thªm vµo ®ã viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî x©y dùng c¬ b¶n tËp trung trong n¨m 1994chuyÓn sang lín, mét sè nguån chi ph¸t sinh nh­ nî n­íc ngoµi, chi thùc hiÖn ng©n s¸ch x· héi ...Trong khi nguån bï ®¾p ng©n s¸ch b»ng con ®­êng tÝn dông trong n­íc vµ quèc tÕ hÕt søc khã kh¨n, t¹o ¸p lùc cho viÖc gia t¨ng cung cÊp tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ. VÒ tæ chøc ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ th«ng qua chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. - MÆc dï ng©n s¸ch nhµ n­íc cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ b»ng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y næi lªn mét sè v¾n ®Ò. ViÖc thùc hiÖn, duy tr× kh«ng nghiªm ngÆt tû lÖ dù tr÷ tiÒn mÆt b¾t buéc ®èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ; viÖc t¨ng vèn tÝn dôngvµ chËm thu håi vèn tÝn dông ®Õn h¹n ph¶i tr¶ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i lµm gia t¨ng tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ. ViÖc më réng vµ ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô trong kinh doanh cña ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ chÝnh s¸ch sö dông ngo¹i tÖ trong nÒn kinh tÕ thêi gian qua võa qua lµm t¨ng l­îng tiÒn göi vµo ng©n hµng, lµm t¨ng hÖ sè tiÒn, do ®ã lµm t¨ng tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n . Møc nî tÝn dông cña ng©n hµng th­êng m¹i t¨ng qu¸ nhanh; nhiÒu lÜnh vùc ®Çu t­ kÐm hiÖu qu¶, dµn tr¶i, t×nh tr¹ng c¸c c«ng tr×nh dë dang phæ biÕn lµm trÇm träng thªm sù mÊt c©n ®èi hµng – tiÒn trong nÒn kinh tÕ . H¬n n÷a , l­îng tiÒn mÆt trong l­u hµnh kh«ng cßn thu hót qua kªnh ng©n hµng, t¹o ¸p lùc kh¸ ®èi víi gi¸ c¶ thÞ tr­êng, ®Æc biÖt khi cã sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶. Cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau khi xem xÐt ngyªn nh©n cña l¹m ph¸t cña n­íc ta trong thêi gian qua. Mét sè ý kiÕn cho r»ng th©m hôt ng©n s¸ch nhµ n­íc trong thêi gian qua. Mét sè ý kiÕn cho r»ng th©m hôt ng©n s¸ch nhµ n­íc, qu¶n lý ®iÒu hµnh thÞ tr­êng trong thêi gian qua kh«ng tèt g©y ra t×nh tr¹ng thiÕu mét sè mÆt hµng nh­ g¹o, xi m¨ng, giÊy ...; xuÊt khÈu hµng lËu t¨ng, më réng qu¸ møc h¹n tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ... lµm cho l¹m ph¸t gia t¨ng. Do ®ã cÇn ph¶i lµm râ mèi quan hÖ cña c¸c nh©n tè trªn víi t×nh tr¹ng l¹m ph¸t gia t¨ng trong thêi gian qua. - Thø nhÊt, viÖc th©m hôt ng©n s¸ch th­êng xuyªn vµ khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm nguån bï ®¾p l­îng th©m hôt nµy, t¹o nªn ¸p lùc t¨ng cung tiÒn. Tuy nhiªn nÕu viÖc bï ®¾p l­îng th©m hôt nµy b»ng con ®­êng tÝn dông nhµ n­íc nh­ b¸n tr¸i phiÕu chÝnh phñ th× kh«ng ¶nh h­ëng g× tíi chØ sè gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô trªn thÞ tr­êng. NhiÒu n­íc trªn thÕ giíi cã thêi kú th©m hôt ng©n s¸ch t¨ng nh­ng tû lÖ l¹m ph¸t vÉn ®­îc duy tr× ë mét møc nhÊt ®Þnh. Do vËy th©m hôt ng©n s¸ch nhµ n­íc kh«ng ph¶i lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp g©y ra l¹m ph¸t. - Thø hai, t×nh tr¹ng biÕn ®éng lín vÒ gi¸ c¶ mét sè lo¹i hµng ho¸ trong thêi gian võa qua do mÊt c©n ®èi cung cÇu vÒ lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. NÕu nh­ cung tiÒn tÖ kh«ng ®æi th× sù t¨ng gi¸ ®ét biÕn víi mét sè mÆt hµng lµm thay ®æi c¬ cÊu tiªu dïng trong x· héi, thùc hiÖn ph©n phèi l¹i gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc trong nÒn kinh tÕ. Do vËy sù sèt gi¸ ®èi víi mét sè lo¹i hµng ho¸ kh«ng ph¶i lµ nguyªn nh©n chñ yÕu cña l¹m ph¸t trong thêi gian qua. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ sù t¨ng gi¸ ®ét biÕn còng t¹o ra ¸p lùc t¨ng cung tiÒn tÖ, lµm thay ®æi l­îng tiÒn mÆt dù tr÷ trong d©n th«ng qua ng©n hµng t¸c ®éng ®Õn chØ sè gi¸ c¶. - Thø ba, xuÊt khÈu lËu qua mét sè lo¹i hµng ho¸, ®Æc biÖt lµ g¹o t¹o nªn mÊt c©n ®èi cung cÇu ®Èy gi¸ c¶ loai hµng ho¸ ®ã lªn chõ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t ë n­íc ta trong thêi gian qua . Thø t­ viÖc t¨ng quy m« tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn lam ph¸t. ViÖc t¨ng vån tÝn dông cho ng©n hµng th­¬ng m¹i lµm t¨ng c¬ sè tiÒn; më réng quy m« tÝn dông lµm t¨ng hÖ sè tiÒn, lµm cho tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ t¨ng. C¸c NHTM di vay ®Ó cho vay c¸c nguån lùc tµi chÝnh t¹m thêi nhµn rçi, thùc hiÖn viÖc tÝch tô tËp trung vèn, t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn trong nÒn kinh tÕ cÇn ®­îc ph¸t huy. §Ó kiÒm chÕ l¹m ph¸t do ho¹t ®éng tÝn dông ngµy cµng më réng cña hÖ thèng NHTM lµ chøc n¨ng cña ng©n hµng Nhµ n­íc, th«ng qua c¸c nghiÖp vô cña nã; tuyÖt nhiªn kh«ng nªn khèng chÕ h¹n møc tÝn dông tù huy ®éng trong nÒn kinh tÕ ®Ó t¸i ®Çu t­. phÇn ba: Mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Nãi chung ë ViÖt Nam kh«ng ai cho r»ng cã thÓ vµ cÇn ph¶i lo¹i bá l¹m ph¸t trong ®iÒu kiªn t¨ng tr­ëng ë møc hai con sè. Song l¹m ph¸t ë møc nµo thi tån t¹i hai ý kiÕn kh¸c nhau: Luång ý kiÕn thø nhÊt cho r»ng, nªn kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc 1,2-1,5 lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng lµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. Luång ý kiÕn thø hai cho r»ng cÇn kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc b»ng hoÆc thÊp h¬n møc ®é t¨ng tr­ëng. ViÖc xÐt l¹m ph¸t trong mèi quan hÖ víi t¨ng tr­ëng lµ ®óng, nh­ng cÇn ph¶i n¾m chÆt víi t×nh h×nh thùc tÕ cña ®Êt n­íc vµ kinh nghiÖm cña c¸c n­íc cã ®iÒu kiÖn gièng ta. Bëi lÏ, ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn, trong giai ®o¹n suy tho¸i võa qua, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña hä rÊt thÊp(0-2%) do ®ã hä cã thÓ chÊp nhËn l¹m ph¸t ë møc 2-3%(tøc lµ cao h¬n møc ®é t¨ng tr­ëng) ®Ó kÝch thÝch t¨ng tr­ëng. Song ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn,®Æc biÖt lµ n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao ë giai ®o¹n ®Çu nh­ n­íc ta, th× quan ®iÎm gi÷ tèc ®é l¹m ph¸t cao h¬n møc ®é t¨ng tr­ëng lµ rÊt nguy hiÓm, ®iÒu nµy thÓ hiÖn ë 2 gãc ®é: - Thø nhÊt, kinh nghiÖm c¸c n­íc cho thÊy, khi l¹m ph¸t lªn tíi trªn 10% th× ChÝnh phñ kh«ng cßn kiÓm so¸t ®­îc n÷a vµ nÒnkinh tÕ r¬i vµo thÕ kh«ng æn ®Þnh. - Thø hai, nÕu chó ý tíi mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng tr­ëng, th× cã thÓ thÊy vßng xo¸y nh­ sau: l¹m ph¸t cao -> l·i suÊt cao -> ®Çu t­ thÊp ->t¨ng tr­ëng chËm.VÝ dô l¹m ph¸t lµ 15% thi l·i suÊt ph¶i lµ 22- 27% víi møc l·i suÊt nµy c¸c foanh nghiÖp kh«ng d¸m m¹o hiÓm ®Çu t­ do ®ã tû lÖ ®Çu t­ sÏ thÊp vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng sÏ chËm. Trong sè c¸c n­íc khu vùc Philippin lµ mét bµi häc rÊt râ. Trong nh÷ng n¨m 60-70 ®©y lµ mét n­íc cã triÓn väng cao nhÊt trong vïng nh­ng sau ®ã do tû lÖ l¹m ph¸t cao h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ nªn nÒn kinh tÕ n­íc nµy bÞ tôt hËu dÇn so víi c¸c n­íc trong khu vùc kh¸c. Tõ ph©n tÝch trªn chóng t«i cho r»ng ph¶i cã viÖc duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng cao h¬n tèc ®é l¹m ph¸t lµ môc tiªu hµng ®Çu trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng hai con sè nÕu kh«ng chóng ta sÏ lµm l¹i con ®­êng mµ Philippin ®· ®i. VËy ®Ó kiÓm so¸t theo môc tiªu trªn th× ph¶i lµm g×? NÒn kinh tÕ n­íc ta ®· v­ît qua ®­îc thêi kú rèi lo¹n l¹m ph¸t nh­ nh÷ng n¨m 1986-1991 kh«ng thÓ t¸i diÔn, nh­ng s¾p tíi chóng ta sÏ ph¶i ®­¬ng ®Çu víi l¹m ph¸t c¬ cÊu. Tøc lµ sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. §©y lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng ë giai ®o¹n ®Çu vµ rÊt khã tr¸nh khái.Tuy nhiªn nÕu chÝnh phñ thùc sù quan t©m, th× ¶nh h­ëng cña nã sÏ gi¶m ®i. ch­¬ng ba: KiÒm ChÕ l¹m ph¸t vµ chèng l¹m ph¸t ë n­íc ta phÇn mét nhµ n­íc vµ l¹m ph¸t Sau 5 n¨m ®i vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng, ViÖt Nam ®· thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong viÖc gi¶m dÇn chØ sè l¹m ph¸t. NÕu n¨m 1991 chØ sè l¹m ph¸t ë møc 67%, th× n¨m 1992 chØ sè ®ã lµ 17%, n¨m 1993 lµ 5,2%, n¨m 1994 lµ 14,4%, vµ ba th¸ng ®Çu n¨m 1995 lµ trªn 6%. Tõ thùc tÕ ®ã chóng ta cã thÓ rót ra lµ, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng l¹m ph¸t lµ mét hiÖn t­îng kinh tÕ-x· héi ®­¬ng nhiªn.Nh­ chóng ta ®· biÕt, l¹m ph¸t ®· tõng x¶y ra rÊt sím trong lÞch sö nh©n lo¹i. Trong x· héi hiÖn ®¹i, nhÊt lµ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, l¹m ph¸t ®· trë thµnh hiÖn t­îng kinh tÕ mang tÝnh phæ biÕn trªn toµn thÕ giíi, tõ c¸c n­íc nghÌo ®Õn c¸c n­íc giÇu cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao. Cã ý kiÕn cho r»ng, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng “ l¹m ph¸t lµ hiÖn t­îng phæ biÕn khi l­u th«ng dÊu hiÖu gi¸ trÞ kh«ng cã vµng ®¶m b¶o”. C¸c ý kiÕn kh¸c l¹i cho r»ng “ l¹m ph¸t lµ mét chÝnh s¸ch khai th¸c gi¸n tiÕp ®Æc biÖt nhanh chãng vµ tèi ®a nhÊt c¸c h×nh thøc ph©n phèi l¹i, song kh«ng ph¶i lµ v« h¹n, ®èi víi gi¸ trÞ vËt chÊt cña x· héi mµ Nhµ n­íc cña mçi giai cÊp cÇm quyÒn sö dông ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tiªu vµ lîi Ých cÊp b¸ch cña nhµ n­íc “. Qu¶ thËt l¹m ph¸t trong hiÖn ®¹i kh«ng thÓ t¸ch rêi viÖc sö dông tiÒn dÊu hiÖu thuÇn tuý vµ nhµ n­íc sö dông l¹m ph¸t nh­ mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh quan träng. Nh­ng ®ã chØ lµ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña l¹m ph¸t chø ch­a quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña l¹m ph¸t. TÝnh tÊt yÕu cña l¹m ph¸t trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chÝnh lµ sù ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ ®ã. Do sù ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, quan hÖ cung cÇu vÒ hµng ho¸ vËn ®éng trong tr¹ng th¸i c©n b»ng, hoÆc lµ cÇu lín h¬n cung, hoÆc lµ cung lín h¬n cÇu,l¹m ph¸t chÝnh lµ b¾t nguån chñ yÕu tõ t×nh tr¹ng cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô lín h¬n cung vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô, khiÕn cho gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng lªn mang tÝnh phæ biÕn. ChÝnh s¸ch l¹m ph¸t thùc chÊt lµ tæng hoµ nh÷ng gi¶i ph¸p cña mét nhµ n­íc nh»m sö dông l¹m ph¸t ®Ó thùc thi c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Nã bao gåm viÖc lîi dông mÆt tÝch cùc cña l¹m ph¸t vµ ng¨m chÆn vµ kiÒm chÕ hËu qu¶ cña viÖc lîi dông Êy, nh»m t¹o ra mét m«i tr­êng thuËn l¬i ®Ó ph¸t triÓn, t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho x· héi. Râ r»ng chÝnh s¸ch l¹m ph¸t cña c¸c nhµ n­íc hiÖn ®¹i kh«ng chØ bã hÑp ë viÖc in tiÒn ®Ó bï ®¾p béi chi ng©n s¸ch, mÆc dï nã vÉn lµ néi dung quan träng cña chÝnh s¸ch l¹m ph¸t. Ngµy nay chÝnh s¸ch l¹m ph¸t bao gåm c¶ nh÷ng néi dung quan träng kh¸c, nh­ nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó khèng chÕ ®­îc møc ®é in thªm tiÒn ®Î gi¶i quyÕt viÖc b«Þ chi ng©n s¸ch, nh÷ng gi¶i ph¸p duy tr× t¨ng tr­ëng liªn tôc cña nÒn kinh tÕ, gi¶m dÇn sè ng­êi thÊt nghiÖp, ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm cho ®¹i bé phËn ng­êi cã søc lao ®éng trong x· héi.VËy mÊu vÊn ®Ò ë ®ay lµ gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tèc ®é l¹m ph¸t. Cã hai tr­êng hîp ph¶i quan ®iÓm vÒ viÖc gi¶i quyÕt mèi quan hÖ nµy.nhiÒu nhµ kinh tÕ trªn thÕ giíi cho r»ng,sù æn ®Þnh gi¸ c¶ lµ nÒn t¶ng tèi ­u cho sù t¨ng tr­ëng nhanh. Sù æn ®Þnh gi¸ c¶ ë ®©y ®­¬ng nhiªn kh«ng cã nghÜa lµ sù cè ®Þnh gi¸ c¶ nh­ ®· thùc hiÖn ë ViÖt Nam còng nh­ ë nhiÒu n­íc XHCN tr­íc ®©y, mµ ®ã lµ sù biÕn ®éng chØ sè gi¸ qua c¸c th¸ng trong n¨m còng nh­ trong n¨m lµ rÊt nhá. Th­c chÊt ®©y lµ h×nh thøc dïng l¹m ph¸t ®Ó kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Nét sè nhµ kinh tÕ kh¸c cho r»ng, ®iÒu ®¸ng sî kh«ng ph¶i lµ l¹m ph¸t nãi chung mµ lµ lo¹ l¹m ph¸t cao, chØ sè gi¸ c¶ hµng n¨m biÕn ®éng tõ hai con sè trë lªn. Cßn nh­ loai l¹m ph¸t võa ph¶i, chØ sè biÕn ®éng d­íi hai con sè mét n¨m th× l¹i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó vËn dông tµi chÝnh thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ.Thùc tiÔn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña c¸c trªn thÕ giíi tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y cho thÊy, viÖc gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh«ng thÓ cã mét c«ng thøc chung , nh­ng chóng ta cã thÓ ®­a ra c¸c ®Þnh h­íng chung nhÊt ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn: CÇn m¹nh d¹n sö dông l¹m ph¸t ®Ó t¨ng tr­ëng kinh tÕ khi hoµn c¶nh cho phÐp, nh­ng chØ sè l¹m ph¸t kh«ng nªn v­ît qu¸ 10% mét n¨m . Trong tr­êng hîp cã nhiÒu nguyªn nh©n chi phèi mµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn qu¸ nãng(trªn 10% mét n¨m), chØ sè l¹m ph¸t cao trªn 10% mét n¨m th× ph¶i ¸p dông mäi biÖn ph¸p ®Ó h¹ sèt cho nÒn kinh tÕ, ®­a l¹m ph¸t trë l¹i l¹m ph¸t võa ph¶i . Nh­ vËy, ®iÒu khã kh¨n kh«ng ph¶i lµ b¶n th©n chÝnh s¸ch l¹m ph¸t mµ lµ c¬ chÕ sö dông nã. NhiÒu nhµ kinh tÕ ®· nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ viÖc lµm.Nhµ kinh tÕ häc ng­êi Anh A.W.Philip cho r»ng gi÷a l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp cã méi liªn hÖ trao ®æi bÒn v÷ng vµ l¹m ph¸t cao th× thÊt nghiÖp gi¶m, l¹m ph¸t thÊp th× thÊt nghiÖp l¹i cao. Lý thuyÕt nµy cã thÓ thÝch hîp víi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo ®ã nh­ng nh×n chung lµ kh«ng cßn thÝch hîp. Ng­êi ta thÊy r»ng tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y, ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi l¹m ph¸t cao ®i ®«i víi thÊt nghiÖp trÇm träng. VËy mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp cßn tuú thuéc vµo mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Khi t¨ng tr­ëng kinh tÕ th× viÖc lµm sÏ ra t¨ng vµ khi kinh tÕ suy tho¸i th× viÖc lµm gi¶m, thÊt nghiÖp gia t¨ng.Nh­ vËy ®iÒu c¬ b¶n lµ ph¶i duy tr× ®­îc sù gia t¨ng liªn tôc cña nÒn kinh tÕ. Tuy cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau, nh­ng nãi chung c¸c nhµ n­íc trªn thÕ giíi ®Òu chÊp nhËn l¹m ph¸t vµ t×m mäi c¸ch ®Ó chinh phôc l¹m ph¸t phôc vô cho c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi cña m×nh. Thùc tiÔn chinh phôc l¹m ph¸t cña thÕ giíi vµ cña ViÖt Nam cho thÊy l¹m ph¸t cã thÓ chinh phôc ®­îc, nh­ng v× l¹m ph¸t lµ sù biÕn ®éng cña gi¸ nªn kh«ng thÓ cã chuyÖn chinh phôc ®­îc nh­ng v× l¹m ph¸t lµ sù biÕn ®éng vÒ gi¸ nªn kh«ng thÓ chinh phôc mét lÇn lµ song, mµ ®ã lµ cuéc chiÕn l©u dµi th­êng xuyªn. H¬n n÷a cuéc chiÕn ®Êu nµy ë mçi n­íc l¹i cã mÇu s¾c riªng, thay ®æi theo tõng giai ®o¹n nªn kh«ng thÓ cã liÒu thuèc chung cho mäi lóc mäi n¬i. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò trong c¬ chÕ kiÒm chÕ l¹m ph¸t hiÖn nay lµ gi¶ quyÕt møc béi chi ng©n s¸ch, qu¶n lý c¸c kho¶n vay nî vµ viÖn trî quèc tÕ. Kh«ng thÓ ®Ó tiÒn vËt t­ tµi snr viÖn trî vµ vay nî bÞ ph©n t¸n, ®iÒu tiÕt tÝn dông cu¶ toµn bé nÒn kinh tÕ d©n vµ kh«ng thÓ kh«ng quan t©m ®Õn v¾n ®Ò th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt- kinh doanh, thÞ tr­êng gi¸ c¶. phÇn hai: C¸c ph­¬ng ph¸p chñ yÕu chèng l¹m ph¸t ë ViÖt Nam §Ó thùc hiÖn môc tiªu t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®¹t môc tiªu d©n giÇu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Thùc hiÖn môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, vÊn ®Ò chèng l¹m ph¸t cÇn ®­îc b¶o ®¶m vµ lu«n duy tr× ë møc hîp lý. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cuéc ®Êu tranh kiÒm chÕ vµ ®Èy lïi l¹m ph¸t tuy ®· thu ®­îc kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, nh­ng kÕt qu¶ ch­a thËt v÷ng ch¾c vµ nguy c¬ t¸i l¹m ph¸t cao vÉn cßn tiÒm Èn. Do ®ã kiÒm chÕ vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸tvÉn lµ mét nhiÖm vô quan träng.§Ó kiÒm chÕ vµ kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶, cÇn ¸p dông tæng thÓ c¸c gi¶i ph¸p: ®©y m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, triÖt ®Ó tiÕt kiÖm trong chi tiªu, t¨ng nhanh nguån vèn dù tr÷, b¶o ®¶m c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ nh»m b¶o ®¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ theo dù kiÕn, ®ång thêi ph¶i ®Èy m¹nh c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, lµm cho c¸c yÕu tè tÝch cùc cña thÞ tr­êng ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn. VËy ®Ó thùc hiÖn chèng l¹m ph¸t chóng ta cã nh÷ng chñ tr­¬ng vµ gi¶i ph¸p sau: TËp chung mäi nguån lùc, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, triÖt ®Ó tiÕt kiÖm, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt. Thñ t­íng chÝnh phñ ®· giao cho bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ phèi hîp víi c¸c Bé c¸c ngµnh cã liªn quan nghiªn cøu bæ sung hoµn thiÖn c¸c c¬ chÐ chÝnh s¸ch chung vÒ qu¶n lý kinh tÕ, b¶o ®¶m c¸c c©n ®èi lín cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh vµ bÒn v÷ng; tËp chung mäi nguån lùc nh»m ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt víi hiÖu qu¶ ngµy cµng cao; gi÷ v÷ng chÊn chØnh hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, s¾p xÕp tèt m¹ng l­íi l­u th«ng hµng ho¸, x©y dùng khèi l­îng dù tr÷ l­u th«ng ®ñ m¹nh, nhÊt lµ nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu,®Ó Nhµ n­íc cã kh¶ n¨ng can thiÖp vµo thÞ tr­êng, b×nh æn gi¸ c¶, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng b×nh ®¼ng, tham gia c¹nh tranh lµnh m¹nh, hµng ho¸ l­u th«ng th«ng suèt tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng. C¸c gi¶i ph¸p tiÌn tÖ tµi chÝnh: Khèng chÕ tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n phï hîp v¬Ý yªu cÇu cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ møc t¨ng tèi ®a trong kho¶ng 21%; d­ nî tÝn dông t¨ng kho¶ng 21-26%, huy ®éng vèn t¨ng 40-45%, trong ®ã vèn trong n­íc t¨ng 19-20%; tiÕp tôc ®iÒu chØnh l·i suÊt vµ tû gi¸ phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ-x· héi trong giai ®o¹n míi.§Ó thùc hiÖn ôc tiªu trªn. ng©n hµng nhµ n­íc ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ .Bé tµi chÝnh vµ c¸c Bé,c¸c ngµnh cã liªn quan tËp trung thùc hiÖn kiªn quyÕt mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y : a) TiÕp tôc triÓn khai ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n, cñng cè thÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c. Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn phèi hîp víi Bé tµi chÝnh tæ chøc ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c thÞ tr­êng nµy nh»m thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ,gãp phÇn kiÓm so¸t l¹m ph¸t nhÊt lµ trong dip tÕt nguyªn ®¸n. b) .Ng©n hµng nhµ n­íc ®iÒu hµnh chÆt chÏ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®· dù kiÕn:Thu håi nî ®Õn h¹n vµ qu¸ h¹n,kh«ng chª h¹n møc tÝn dông kiÓm so¸t ®Þnh møc dù tr÷ b¾t buéc theo ph¸p lÖnh Ng©n hµng,lo¹i bá tÝn phiÕu kho b¹c trong c¬ cÊu dù tr÷ b¾t buéc vµ t¨ng t­¬ng øng phÇn tiÒn göi trªn tµi kho¶n cña Ng©n hµng nhµ n­íc. c.) Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn s¬ kÕt kinh nghiÖm ®iÒu hµng thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ®Ó cã nh÷ng söa ®æi bæ sung cÇn thiÕt nh»m ®¸p øng yªu cÇu mua b¸n ngo¹i tÖ gi÷a c¸c ng©n hµng víi c¸c tæ chøc kinh tÕ. ViÖc mua ngo¹i tÖ cña ng©n hµng nhµ n­íc chØ thùc hiÖn khi cã QuyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. t¨ng c­êng kiÓm tra kiÓm so¸t vµ tõng b­íc thùc hiÖn nhanh h¬n chñ tr­¬ng “ trªn ®Êt ViÖt Nam chØ tiªu tiÒn ViÖt nam. d) .Bªn c¹nh c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trùc tiÕp, cÇn ¸p dông thµnh c¸c chuyÓn gi¸n tiÕp ®Ó ®iÒu hµnh l·i suÊt thÞ tr­êng, ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ,më réng viÖc thanh to¸n.Ng©n hµng nhµ n­íc theo dâi kiÓm tra t¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i viÖc gi¶m l·i suÊt cho vay so víi hiÖn nay ®Ó cã ph­¬ng ¸n gi¶m tiÕp l·i suÊt cho vay kÝch thÝch ®Çu t­. - C¸c biÖn ph¸p vÒ ng©n s¸ch nhµ n­íc . a.) PhÊn ®Êu t¨ng thu,thùc hiÖn triÖt ®Ó tiÕt kiÖm chi nh»m gi¶m béi chi ng©n s¸ch nhµ n­íc, t¨ng dù tr÷ tµi chÝnh b¶o ®¶m c©n ®èi ng©n s¸ch nhµ n­íc v÷ng ch¾c, lµnh m¹nh lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó gãp phÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸t. C¸c ngµnh, c¸c cÊp ph¶i cã viÖc chØ ®¹o thu, chi ng©n s¸ch lµ nhiÖm vô träng t©m cña m×nh. b) §i ®«i víi viÖc nghiªn cøu chÝnh s¸ch thuÕ. Bä tµi chÝnh, Táng côc h¶i quan vµ uû ban nh©n d©n c¸c cÊp cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý thu vµ chèng thÊt thu thuÕ, b¶o ®¶m thu ®óng, thu ®ñ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Phèi hîp víi c¸c nghµnh c¸c cÊp qu¶n lý chÆt chÏ ®èi t­îng nép thuÕ, ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ kinh doanh tr¸i ph¸p luËt, khai man doanh sè vµ chÇy ú trong viÖc nép thuÕ. Tæ chøc thanh tra vµ kiªmt tra viÖc thu thuÕ, c¶i tiÕn thñ tôc nép thuÕ, tr¸nh phiÒn hµ cho ng­êi nép thuÕ. c) C¸c Bé ngµnh dÞa ph­¬ng vµ ®¬n vÞ c¬ së thùc hiÖn nghiªm tóc chØ thi cña Ban BÝ th­, NghÞ quyÕt cña Quèc héi vÒ thùc hiÖn tiÕt kiªm, chèng l·ng phÝ, chèngtham nhòng, chèng bu«n lËu, tæ chøc sö dông vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶ vµ ph¶i chiu tr¸ch nhiÖm ®èi víi kho¶n chi sai chÕ ®é lµm thÊt tho¸t tµi s¶n vµ nh÷ng kho¶n chi l·ng phÝ, ph« tr­¬ng h×nh thøc. d) TiÕp tôc s¾p xÕp l¹i khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chèng thÊt tho¸t, l·ng phÝ vån tµi s¶n Nhµ n­íc. Bé tµi chÝnh khÈ ch­¬ng hoµn thµnh ®Ò ¸n ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ n­íc tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ,triÓn khai réng r·i chÕ ®é kÕ to¸n míi trong c¸c doanh nghiÖp, t¨ng c­êng kiÓm tra, h­íng dÉn ®Ó ®­a ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®i vµo nÒ nÕp, ®óng chÕ ®é. - C¸c biÖn ph¸p vÒ ®iÒu hµnh cung cÇu thÞ tr­êng: a) Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó hµng ho¸ l­u th«ng th«ng suèt trong c¶ n­íc nh»m ng¨n chÆn c¸c hiªn t­îng ®Çu c¬, tÝch tr÷ khan hiÕm gi¶ t¹o, kÝch gi¸ t¨ng lªn thiÖt h¹i cho s¶n suÊt vµ ®êi sèng. Bé th­¬ng m¹i chñ tr× cïng c¸c bé ngµnh liªn qu¸n sím cã ®Ò ¸n qu¶n lý thÞ tr­êng, tiªu thô hµng ho¸ phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. X©y dùng m¹ng l­íi th­¬ng nghiÖp víi sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã doang nghiÖp quèc doanh ph¶i chñ ®éng chi phèi thÞ tr­êng ViÖc qu¶n lý thÞ tr­êng ph¶i g¾n víi ®Æc thï cña tõng khu vùc. VÒ diÒu hµnh c©n ®èi cung cÇu hµng ho¸. Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu t­ chñ tr× phèi hîp víi c¸c c¬ quan qu¶n lý ngµnh hµng phèi hîp víi c¬ quan chøc n¨ng chÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi diÔn biÕn cung cÇu nh÷ng mÆt hµng thuéc Bé, c¬ quan cña m×nh qu¶n lý. Ph¸t hiÖn vµ sö lý kÞp thêi nh÷ng mÊt c©n ®èi ph¸t sinh trong qu¸ tr×ng ®iÒu hµnh. Bé th­¬ng m¹i cã tr¸ch nhiÖm ®iÒu hoµ hµng hoµ trong c¶ n­íc, nhÊt lµ nh÷ng mÆt hµng quan träng ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi côc bé ë tõng khu vùc. §èi víi nh÷ng mÆt hµng quan träng cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ( l­¬ng thùc, ®­êng , x¨ng dÇu, xi m¨ng ...)th× viÖc c©n ®èi cung cÇu ph¶i tiÕn hµnh tõng quÝ, tõng th¸ng. §èi víi c¸c mÆt hµng nµy, ph¶i x©y dùng lùc l­îng dù tr÷ l­u th«ng hµng ho¸ lµ c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ®iÒu hoµ thÞ tr­êng. C¸c Bé , c¸c c¬ quan qu¶n lý ngµnh hµng, héi ®ång qu¶n lý, c¸c tæng c«ng ty nµy sím tr×nh ChÝnh phñ ®Ò ¸n vÒ c¬ chÕ l­u th«ng, b¶o møc dù tr÷ cÇn thiÕt, dï søc chi phèi khi thÞ tr­êng ph¸t sinh mÊt c©n ®èi. c) Bé th­¬ng m¹i khÈn tr­¬ng tæ chøc tèt viÖc triÓn khai thùc hiªn quyÕt ®Þnh sè 864/ITg ngµy 30 th¸ng 12 n¨m 1995 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch hµng ho¸ vµ ®iÒu hµnh vµ ®iÒu hµnh c«ng t¸c suÊt nhËp khÈu . Phèi hîp víi c¸c Bé ngµnh liªn quan thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó b¶o ®¶m sù c©n ®èi gi÷a lùc l­îng hµng ho¸, dÞch vô víi tæng søc mua cña x· héi. ChØ ®¹o vµ ®«n ®èc c¸c doanh nghiÖp suÊt nhËp khÈu ®­a ®¹i bé phËn hµng ho¸ nhËp khÈu vÒ n­íc ngay tõ nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m, ®¸p øng kÞp cho s¶n xuÊt vµ c©n ®èi cung cÇu hµng ho¸ ë trong n­íc. ChÊn chØnh t×nh tr¹ng xuÊt nhËp khÈu b»ng viÖc s¾p xÕp ®Çu mèi xuÊt nhËp khÈu hîp lý, nhÊt lµ xuÊt khÈu l­¬ng thùc. Tæ chøc viÖc mua hµng ho¸ xuÊt khÈu cã trËt tù, ng¨n chÆn t×nh tr¹ng tranh mua hµng xuÊt khÈu ®Èy gi¸ lªn. Nghiªn cøu h×nh thµnh quü hç trî xuÊt nhËp khÈu ®Ó cã nguån sö lý nh÷ng rñi ro trong kinh doanh. d) §Ó ng¨n chÆn ngay tõ ®Çu nh÷ng dÊu hiÖu dÉn ®Õn ph¸t sinh biÕn ®æi gi¸. Ban vËt gi¸ ChÝnh Phñ ph¶i theo dâi s¸t diÔn biÕn gi¸ c¶ thÞ tr­êng, n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu, l­u th«ng hµng ho¸, tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng, tõ ®ã ®Ò xuÊt víi Thñ t­íng ChÝnh Phñ nh÷ng biÖn ph¸p b×nh æn gi¸ c¶, gióp c¸c Bé ngµnh qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh, h×nh thµnh c¸c møc gi¸ cô thÓ theo ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc. §Ó chÆn ®øng t×nh tr¹ng gi¸ c¶ t¨ng cao th­êng diÔn ra vµo nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m, c¸c Bé ngµnh cÇn nghiªm chØnh chÊp hµnh nh÷ng yªu cÇu cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. Bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi chñ tr× phèi hîp víi c¸c Bé ngµnh cã liªn quan tæ chøc tiÒn l­¬ng,n¨ng suÊt lao ®éng chi phÝ s¶n xuÊt, l­u th«ng vµ viÑc h×nh thµnh gi¸ ë mét sè ®¬n vÞ s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c l¹o hµng ho¸ ®¹i diÖn cho c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ®Ó ®Ò suÊt chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸t gi¶i quyÕt tiÒn l­¬ng g¾n víi n¨ng suÊt lao ®éng ®èi víi khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh . - VÒ chØ d¹o ®iÒu hµnh: a) Bé KÕ ho¹ch vf ®Çu t­ chñ tr× phèi hîp víi Bé Tµi chÝnh, Ng© hµng Nhµ n­íc, Bé th­¬ng m¹i, ban vËt gi¸ chÝnh phñ , Tæng côc h¶i quan,Tæng côc thèng kª... tæ chøc giao b¹n ®Þnh kú hµng th¸ng ®Ó n¾m ch¾c diÔn biÕn t×nh h×nh vËn ®éng cña hµng ho¸,thÞ tr­êng, tiÒn tÖ, t×nh h×nh c©n ®èi hµng tiÒn qua ®ã ph¸t hiÖn nh÷ng kh©u yÕu ph¸t sinh trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh vµ ®Ò xuÊt víi ChÝnh phñ c¸c biÖn ph¸p sö lý kÞp thêi. b) Tæ t­ vÊn gi¸ c¶ do Tr­ëng ban VËt gi¸ ChÝnh phñ lµm tæ tr­ëng cÇn n¾m b¾t th«ng tin vÒ diÔn biÕn gi¸ c¶ trong n­íc, ngoµi n­íc chÝnh x¸c kÞp thêi, ph¸t hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò v­íng m¾c trong ®iÒu hµnh hµng ho¸ vµ th«ng b¸o t×nh h×nh ®Õn c¸c Bé c¸c ngµnh liªn quan ®Ó xö lý. c) C¸c Tæng c«ng ty kinh doanh, nhÊt lµ c¸c Tæng c«ng ty kinh doanh c¸c mÆt hµng quan träng,thiÕt yÕu ph¶i ®Þnh kú b¸o c¸o t×nh h×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm cho c¬ quan cÊp trªn, c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng vµ chiu tr¸ch nhiÖm tr­íc Bé qu¶n lý chuyªn ngµnh vÒ t×nh h×nh gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng do m×nh phô tr¸ch.Bé qu¶n lý chuyªn ngµnh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc chÝnh phñ vÒ viÖc t¨ng gi¸ ®ét biÕn víi nh÷ng mÆt hµng thuéc ph¹m vi m×nh qu¶n lý. ch­¬ng bèn l¹m ph¸t vµ vÊn ®Ò xö lý l¹m ph¸t cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi häc TËp vµ ¸p dông vµo viÖt nam Mü: GÇn 30 n¨m nay, t×nh h×nh l¹m ph¸t ë Mü cã thÓ kh¸i qu¸t:tr­íc thËp kû 60 møc l¹m ph¸t b×nh qu©n 5 n¨m lµ 1,3% n¨m, tõ n¨m 60 trë ®i l¹m ph¸t b×nh qu©n l¹m ph¸t n¨m n¨m liÒn lµ 4,7%. §Õn thËp kû ®· vät lªn 7,5%kÐo dµi ®Õn ®Çu thËp kû 80, 10 n¨m trë l¹i ®©y ®· gi¶m xuèng cßn 4,7% mét n¨m. §Õn thËp kû 70, l¹m ph¸t Mü ®· ®¹t ®Ønh cao nhÊt vµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ChÝnh Phñ coi nhÑ nh÷ng ®iÓm nãng kinh tÕ, thiÕu chó ý xö lý l¹m ph¸t.§Çu nh÷ng n¨m 80, n­íc mü ®øng tr­íc t×nh h×nh ch­a tõng thÊy vÒ suy tho¸i kinh tÕ vµ l¹m ph¸t. §Ó ng¨n chÆn l¹m ph¸t phi m· ®ã, Mü ®· thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch vÒ l·i suÊt vµ tiÒn tÖ ®Ó gi¶m dÇn l¹m ph¸t. NhËt: 50 n¨m sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, trong qu¸ tr×nh kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. L¹m ph¸t ë NhËt B¶n x¶y ra vµo nh÷ng n¨m 50- 51 do ¶nh h­ëng cña chiÕn tranh TriÒu Tiªn vµ n¨m 1973-1974 do cuéc chiÕn tranh vïng vÞnh.§Ó ng¨n chÆn l¹m ph¸t, vµ ®­a nÒn kinh tÕ tho¸t khái c¶nh khã kh¨n. ChÝnh phñ NhËt ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó ®èi phã. Th¸ng 12 n¨m 1984 ChÝnh Phñ ®· nªu 9 nguyªn t¾c nh»m æn ®Þnh kinh tÕ. §èi phã víi ®ît l¹m ph¸t 1970, NhËt ®· ¸p dông chÝnh s¸ch gi¶m chi tµi chÝnh vµ t¨ng xuÊt khÈu nh»m æn ®Þnh vËt gi¸ . Tõ th¸ng 4-12 n¨m 1973 ®· n¨m lÇn n©ng l·i suÊt, ®ång thêi qu¶n lý vËt gi¸ mét c¸ch h÷u hiÖu.Nhê nh÷ng gi¶i ph¸p ®óng ®¾n NhËt B¶n kh«ng nh÷ng chÆn ®øng ®­îc l¹m ph¸t mµ cßn t¨ng thùc lùc cu¶ nÒn kinh tÕ. T¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ chèng l¹m ph¸t cña “ Bèn con rång” Ch©u ¸: T¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh th× tû lÖ l¹m ph¸t t­¬ng ®èi th«ng th­êng còng sÏ cao vµ ng­îc l¹i. nh­ng trong thùc tÕ, ë mét sè n­íc tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao mµ vÉn cã thÓ duy tr× møc l¹m ph¸t thÝch hîp hoÆc t­¬ng ®èi thÊp. §ã lµ tr­êng hîp cña bèn con rång Ch©u ¸. Trong suèt 31 n¨m qua , Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng, Xingapore cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao nh­ng tû lÖ l¹m ph¸t vÉn gi÷ ë møc thÊp hoÆc t­¬ng ®èi thÊp. VËy “bèn con rång” ®ã ®· dùa vµo yÕu tè g× mµ ®ång thêi thùc hiÖn ®­îc sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao mµ vÉn ®¶m b¶o møc l¹m ph¸t t­¬ng ®èi thÊp ? Trong thêi kú ®Çu “ Bèn con rång” ®Òu thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ thÞ tr­êng tù do hay më cöa, nh­ng kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng ph¸t triÓn, s¶n xuÊt l¹c hËu.Khi ®ã l¹i bÞ c¸c n­íc c¹nh tranh m¹nh mÏ vµ lòng ®o¹n nÆng nÒ, cho nªn c¸c n­íc nµy ®Òu ý thøc ®­îc r»ng kh«ng thÓ bu«ng láng tù do cho c¬ chÕ thhi tr­êng.Ho buéc ph¶i ¸p dông biÖn ph¸p: “ ChÝnh Phñ can thiÖp m¹nh”b»ng c¸ch thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cã lý trÝ vµ tr×nh tù. ChÕ ®é quan chøc liªm khiÕt cã hiÖu qu¶,kh«ng ngõng hoµn thiÖn chÕ ®é luËt ph¸p nhµ n­íc vµ hÖ thèng chÊp hµnh luËt ph¸p nghiªm ngÆt . TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã t¹o thµnh c¬ së b¶o ®¶m cho b­íc ph¸t triÓn kinh tÕ thuËn lîi vµ nã cßn gióp cho ChÝnh Phñ thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp cña m×nh vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng x· héi vµ kinh tÕ cã trËt tù th× c¸c mÆt c«ng t¸c cña ChÝnh phñ ®­îc qu¸n triÖt vµ chÊp hµnh t­¬ng ®èi nghiªm chØnh, tõ ®ã gióp ChÝnh phñ thøc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu dù ®Þnh: ph¸t triÓn kinh tÕ cao l¹m ph¸t gi¶m thÊp. VËy ChÝnh phñ c¸c quèc gia ®· lµm g× ®Ó can thiÖp mét c¸ch khoa häc vµ cã hiÖu qu¶. Cã thÓ nªu 6 biÖn ph¸p mµ c¸c chÝnh phñ ®ac thùc hiÖn chñ yÕu sau: Lùa chän chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®óng ®¾n; n¾m ch¾c t×nh h×nh trong n­íc vµ quèc tÕ ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh co phï hîp: ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cã quan hÖ mËt thiÕt víi l¹m ph¸t. - Trong ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh tÕ theo m« h×nh h­íng néi th× quan hÖ cung cÇu chñ yÕu lµ sù quyÕt ®Þnh ë sù gia t¨ng nh÷ng nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cung cÊp néi bé, søc mua cã h¹n kh«ng dÔ g× g©y lªn l¹m ph¸t ®­îc. Sù ph¸t triÓn khÐp kÝn c¸ch ly t­¬ng ®èi víi thÕ giíi bªn ngoµi ®· tr¸nh ®­îc sù xung ®ét gi¸ c¶ hµng ho¸ víi gi¸ c¶ thÞ tr­êng quèc tÕ, ®ång thêi còng khã g©y ra l¹m ph¸t. gi¸ c¶ trong n­íc tù ®iÒu chØnh. B­íc sang thËp kû 60, khi hoµn c¶nh quèc tÕ ®a cã nhiÒu thay ®æi cã lîi cho nÒn kinh tÕ h­íng ngo¹i , hä ®· nhanh chãng n¾m b¾t thêi c¬ thuËn lîi vµ kÞp thêi ®iÒu chØnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i. Nh­ng dï thùc hiÖn chiÕn l­îc nµo th× “bèn con rång” vÉn kiªn tr× nguyªn t¾c gi÷ v÷ng æn ®Þnh ®Ó ph¸t triÓn, ph¸t triÓn trong æn ®Þnh, coi æn ®Þnh lµ môc tiªu quan träng cña chÝnh s¸ch kinh tÕ. §Ó ®Ò phßng l¹m ph¸t cao, sÏ mang l¹i nh÷ng tæn thÊt cho quèc gia vµ khu vùc. Hä rÊt thËn träng vµ dÌ dÆt, trong bÊt kú chÝnh s¸ch quan träng nµo ®Òu th­¬ng l­îng cÈn thËn víi c¸c nhµ kinh tÕ, c¸c chñ c«ng ty lín, c¸c nhµ chiÕn l­îc råi míi ®i ®Õn quyÕt ®Þnh, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn lu«n ý thøc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thÕ giíi míi. 2) Nghiªm kh¾c khèng chÕ gi¸ c¶ vµ b¶o vÖ lîi Ých cña ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi ng­êi tiªu dïng: - Gi¸ c¶ hµng ho¸ lµ mét yÕu tè cã liªn quan tíi nhiÒu vÊn ®Ò kinh tÕ vµ x· héi kh¸c. BÊt kú gi¸ c¶ cña mét hµng ho¸ nµo lªn xuèng ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶ cña hµng ho¸ kh¸c. “ Bèn coa rång” thùc hiÖn mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ tù do t­ b¶n chñ nghÜa, gi¸ c¶ c¬ b¶n tù do h×nh thµnh. Nh­ng nh­ vËy kh«ng ph¶i tù do tuú ý lén xén, ChÝnh phñ ®· dïng nhiÒu c«ng cô trong tay c¶ h÷u h×nh lÉn v« h×nh ®Ó ph¸t huy t¸c dông quan träng trong viÖc h×nh thµnh gi¸ c¶ lµm cho sù h×nh thµnh vÒ gi¸ c¬ b¶n vÒ c¬ b¶n lµ do ba ®èi t¸c t¹o nªn. §ã lµ gi¸ c¶ cña ChÝnh phñ can thiÖp, gi¸ do c¸c tæ chøc ®ång nghiÖp hiÖp th­¬ng t¹o nªn vµ gi¸ do c¸c xÝ nghiÖp quy ®Þnh.Ph¹m vi can thiÖp cña ChÝnh phñ bao gåm gi¸ cña sù nghiÖp c«ng céng, gi¸ l­¬ng thùc, gi¸ cña nh÷ng hµng ho¸ ®Æc biÖt. Nh÷ng biÕn ®éng gi¸ cña nh÷ng hµng ho¸ nµy lµ tuú thuéc vµo nh÷ng biÕn ®éng cña t×nh tr¹ng cung cÇu vµ cña nh÷ng ng­êi cã møc thu nhËp b×nh qu©n cao do Nhµ n­íc qui ®Þnh. môc ®Ých chñ yÕu cña nã lµ b¶o ®¶m nh÷ng nhu cÇu tiªu hao c¬ b¶n cña nh©n d©n vµ an toµn x· héi. - B¶o ®¶m c©n b»ng thu chi tµi chÝnh,sö dông biÖn ph¸p tµi chÝnh ng©n hµng ®Ó khèng chÕ l¹m ph¸t: - VÒ mÆt nµy, c¸ch lµm cña bèn con rång rÊt kh¸c nhau. Hµn quèc, ®Çu thËp kû 60 ®· lÊy ph­¬ng thøc béi chi tµi chÝnh ®Ó duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao. Do hoµn c¶nh trong n­íc thiÕu vèn, qui m« ®Çu t­ x©y dùng l¹i lín, vµ t­ t­ëng chØ ®¹o cña hä ®Æt xuÊt khÈu lªn hµng ®Çu, ®Ó bï lç vµ gi÷ lîi nhuËn thÊp cho c¸c xÝ nghiÖp xuÊt khÈu dÉn ®Õn kÕt qu¶, cïng víi s¶n xuÊt vµ tèc ®é xuÊt khÈu t¨ng nhanh,l¹m ph¸t còng ngµy cµng thªm nghiªm träng, tû lÖ l¹m ph¸t lªn tíi 30% mét n¨m. Cuèi cïng buéc ChÝnh phñ ph¶i can thiÖp b»ng hµnh chÝnh, dïng biÖn ph¸p “®«ng kÕt”gi¸ ®Ó khèng chÕ l¹m ph¸t. T×nh h×nh t­¬ng tù còng x¶y ra ë §µi loan. Trong thêi gian ®ã Hång K«ng vµ Singapore thu chi tµi chÝnh t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Singapore thøc thi mét chÝnh s¸ch tÝch tr÷ vµng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho thu chi tµi chÝnh ®­îc th¨ng b»ng. ChÝnh phñ qui ®Þnh, tÊt c¶ c¸c xÝ nghiÖp hµng th¸ng ®Òu ph¶i trÝch mét tû lÖ l­¬ng nhÊt ®Þnh nép cho tr­ng ­¬ng lµm quÜ tiÕt kiÖm cho c¸ nh©n. Mét phÇn quÜ nµy ®­îc trÝch ra ®­a vµo quÜ d­ìng l·o, mua nhµ ë, y tÕ gi¸o dôc ... Nhê lµm nh­ vËy ®· gi¶m nhÑ g¸nh nÆng chi phÝ phóc lîi cho ChÝnh phñ, mÆt kh¸c l¹i ®iÒu tiÕt ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng vÒ nhu cÇu tiªu dïng c¸ nh©n.HiÖu qu¶ ®Çu t­ cao khiÕn nhµ n­íc t¨ng thu nhËp tµi chÝnh. T¹i Singapore vßng tuÇn hoµn kÝn tÝch luü cao-®Çu t­ cao-hiÖu qu¶ cao-t¨ng tr­ëng cao-thu nhËp cao.TÝch luü cao lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh b¶o ®¶m cho thêi gian kÐo dµi t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao mµ l¹m ph¸t l¹i gi¶m. Ngoµi viÖc ph¸t hµnh vµ qu¶n lý tiÒn tÖ ë Hång k«ng vµ Singapore còng rÊt ®Æc s¾c. viÖc ph¸t hµnh vµ qu¶n lý tiÒn ë Singapore do côc tiÒn tÖ ®éc quyÒn phô tr¸ch.Khi kinh tÕ t¨ng tr­ëng, nhu cÇu tiÒn tÖ lín lªn, th× côc tiÒn tÖ c¨n cø vµo dù tr÷ ngo¹i tÖ ®Ó quyÕt ®Þnh khèi l­îng ph¸t hµnh tiÒn trong n­íc. Cßn sù ph¸t hµnh tiÒn ë Hång k«ng th× chÞu sù chi phèi cña quü ngo¹i hèi. ChÝnh phñ ph¸t hµnh mét sè tiÒn rÊt h¹n chÕ vµ ChÝnh phñ kh«ng qui ®Þnh sè l­îng cô thÓ cho hä. Khong bÊt kú mét ng©n hµng nµo ®­îc phÐp ph¸t hµnh tiÒn. KiÓu tæ chøc nµy ng¨n ®­îc viÖc ph¸t hµnh l­îng tiÒn v­ît qu¸ møc cho phÐp mçi khi nhu cÇu x· h«Þ t¨ng lªn, ®ång thêi khèng chÕ hiÖn t­îng béi chi tµi chÝnh ë ngay trong c¬ quan tµi chÝnh. T¨ng c­êng qu¶n lý ngo¹i hèi, khèng chÕ l¹m ph¸t: - “ Bèn con rång” lµ nh÷ng quèc gia vµ khu vùc h­íng ngo¹i cao ®é vµ mËu dÞch lín cña thÕ giíi, cho nªn viÖc ®iÒu chØnh gi¸ hèi ®o¸i cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi l¹m ph¸t. Tr­íc thËp kû 60 hä dùa vµo xuÊt khÈu ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. §Ó më réng xuÊt khÈu, tr­íc tiªn hä ®· tù ®¸nh tôt tû gi¸ ®ång tiÒn cña m×nh; khi thùc lùc nÒn kinh tÕ m¹nh lªn, nhu cÇu nguån nguyªn vËt liÖu,thiÕt bÞ m¸y mãc, linh kiÖn bªn ngoµi t¨ng m¹nh th× hä l¹i ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i lµm cho gi¸ trÞ ®ång tiÒn trong n­íc t¨ng lªn cã lîi cho nhËp khÈu.§­¬ng nhiªn viÖc g× còng cã hai mÆt cña nã, gi¸ trÞ ®ång tiÒn trong n­íc qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp ®Òu bÊt lîi cho nÒn kinh tÕ. Do ®ã c¬ quan qu¶n lý ngo¹i hèi lµm sao ®Ó n¾m ®­îc “®é” thÝch hîp lµ vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh. Sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi: - Trong sù l­u chuyÓn trªn ph¹m vi thÕ giíi, t­ b¶n sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh nhÊt thÓ ho¸ nÒn kinh tÕ toµn cÇu. nguån t­ b¶n l­u chuyÓn chñ yÕu ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn, môc ®Ých lµ t×m lîi nhuËn cao ë chÝnh quèc vµ ®Èy m¹nh suÊt khÈu hµng ho¸. Ng­êi tiÕp thu nguån t­ b¶n chñ yÕu lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn.Nguån vèn ch¶y vµo nhiÒu sÏ t¹o nªn vµ thóc ®Èy l¹m ph¸t cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®· nhiÒu n­íc thÊm thÝa bµi häc cay ®¾ng nµy.Tr­íc kinh nghiÖm ®ã “Bèn con rång” ®· dùa vµo nhu cÇu cña c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau ®Ó ®Þnh râ chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. Qui ®Þnh nh÷ng hµnh vi cña xÝ nghiÖp vµ th­¬ng nh©n phèi hîp chÆt chÏ víi chÝnh phñ: - Trong nhiÒu tr­¬ng hîp, l¹m ph¸t liªn quan mËt thiÕt víi nh÷ng ho¹t ®éng lén xén bÊt th­êng cña c¸c xÝ nghiÖp vµ th­¬ng nh©n. Mçi khi xuÊt hiÖn l¹m ph¸t ChÝnh phñ t×m c¸ch khèng chÕ nh­ng ®Òu kh«ng mang l¹i kÕt qu¶ mong muèn.Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng lµ sù bÊt hîp t¸c cña c¸c xÝ nghiÖp vµ th­¬ng nh©n. ChÝnh phñ cña bèn n­íc ®· sö dông c¬ chÕ th­ëng ph¹t ®Ó qui ®Þnh hµnh vi cña xÝ nghiÖp vµ th­¬ng nh©n lµm cho xÝ nghiÖp vµ th­¬ng nh©n phèi hîp chÆt chÏ víi ChÝnh phñ b¶o ®¶m cho c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ ®­îc qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn thuËn lîi. KÕt luËn: TiÕp tôc hoµn thiÖn môc tiªu chèng l¹m ph¸t vµ k×m chÕ l¹m ph¸t lµ môc tiªu c¬ b¶n ®Ó t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ æn ®Þnh x· héi, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ cña n­íc ta trong thêi gia tíi.Ph¸t huy kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m võa qua, trong thêi gian tíi cÇn tæ chøc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chñ yÕu lµ: nghiªn cøu vµ ®Ò suÊt tæ chøc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch biÖn ph¸p b×nh æn gi¸ c¶ thi tr­êng, kiÒm chÕ vµ ®Èy lïi l¹m ph¸t. TiÕp tôc nghiªn cøu ®iÒu chØnh mÆt b»ng gi¸, quan hÖ gi¸ sao cho phï hîp víi t×nh h×nh, s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt, gi÷ quan hÖ c«ng n«ng hîp lý, còng nh­ quan hÖ cung cÇu vµ sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi.Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý gi¸ vµ kiÓm so¸t gi¸ ®éc quyÒn vµ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ.§Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, më réng hîp t¸c quèc tÕ.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docPhát Triển Vai Trò Chủ Đạo Của Thành Phần Kinh Tế Nhà Nước.DOC
Luận văn liên quan