Quan hệ cung – cầu tác động đến sự lên xuống giá cả trong một số mặt hàng thực phẩm trong dịp tết nguyên đán vừa qua

GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT TIỂU LUẬN Phần mở đầu Phần nội dung Lý luận kinh tế chính trị về quan hệ cung – cầu. 1. Sự tăng giá đột ngột của một số mặt hàng thực phẩm trong dịp tết nguyên đám vừa qua 2. Hướng giải quyết của Nhà nước. II. Những ý kiến đóng góp của bản thân Phần kết luận. Tài liệu tham khảo. PHẦN MỞ ĐẦU Kinh tế là một lĩnh vực mà em yêu thích để hiểu sâu hơn về kinh tế em muốn viết một bài luận về thử sức mình chủ đề em là: Quan hệ cung – cầu tác động đến sự lên xuống giá cả trong một số mặt hàng thực phẩm trong dịp tết nguyên đám vừa qua. Em chọn đề tài này vì muốn tìm hiểu những ảnh hưởng của quan hệ cung – cầu tới thị trường các mặt hàng thực phẩm trong dịp tết, để có thể lý giải được nguyên nhân của hiện tượng tăng giá các mặt hàng đó. Trong bài viết này chắc chắn không thể không có những hạn chế, khiếm khuyết cũng như chưa thể hiện được tính khoa học và Lôgíc trong việc trình bày bởi đây là lần đầu tiên em viết tiểu luận KTCT. Vậy nên em rất mong sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô và các bạn. Em xin chân thành cảm ơn. Hà nội ngày 30 tháng 03 năm 2004 Hồ Thị Kim Ngân PHẦN NỘI DUNG Lý luận kinh tế chính trị về quan hệ cung cầu 1- Sự tăng giá đột ngột của một số mặt hàng thực phẩm trong dịp tết Nguyên Đán vừa qua Trong tình hình các sản phẩm được sản xuất trực tiếp hay gián tiếp từ thịt gà bị cấm lưu thông thì các thực phẩm thay thế đã tăng giá một cách đột ngột. Phân tích hiện tượng này, ta thấycó hai nguyên nhân chủ yếu gây ra: Nguyên nhân 1: Tết Nguyên Đán là dịp tiêu thụ thực phẩm trong năm nhiều nhất, nhu cầu sử dụng thực phẩm của người dân vào dịp này tăng cao. Đây là một quy luật thường thấy vào dịp tết Nguyên nhân 2: Thịt gà và các sản phẩm chế biến từ thịt gà vốn là những mặt hàng được ưa chuộng và hợp với khẩu vị của người dân, đặc biệt được sử dụng nhiều vào dịp tết. Nhưng dịch cúm gà đã làm thay đổi thực đơn của từng hộ gia đình. Mọi nhà đều phải chuyển sang một số loại thực phẩm thay thế khác như: thịt bò, thịt lợn, thuỷ hải sản,… Chính hai nguyên nhân trên làm cho gia súc mặt hàng thực phẩm tăng một cách chóng mặt “Thịt bò: 80.000 – 1000.000đ/1 kg, tăng 20% - 30% so với trước tết Thịt lợn thăn: 50.000 đồng/kg Hải sản cũng tăng vùn vụt. Tôm sú: 200.0000đ/kg Mực ống nhỏ cũng tăng gấp đôi: 50.000 – 60.000 đồng/kg (báo tiền phong só 34 ra ngày 17/2/2004) Tho dự báo của Trung tâm tin học, Bộ Thuỷ sản do dịch cúm gà ảnh hưởng trên diện rộng ở Châu Á và thời gian khắc phục không ngắn nên mức tiêu thụ thuỷ sản trong năm 2004 sẽ tăng cao. Giá cả về mặt hàng thủy sản biển và nước ngọt dự báo mức tăng giá từ 20% - 30% (Sài Gòn tiếp thị, số 3 (449), ra ngày từ 15/1 đến 29/1/2004) Tại các chợ ở Hà Nội, giá rau xanh có chiều hướng tăng nhanh và mạnh các loại rau xanh quen thuộc với dân như: rau muống, rau cần, su hào, cải xoong,… cũng trong tình trạng leo giá. “Rau muống: 3.000 – 5.000đ/mớ Su hào: 2.500 – 3.500đồng/củ Cải xoong: 3.000 – 3.500đồng/mớ”. (Báo Tiền Phong, số 34, ra ngày 17/2/2004) Với hai nguyên nhân và những số liệu cụ thể trên ta thấy rằng, cung cầu không biểu hiện thành giá cả thị trường những trong một thời điểm nhất định, vào dịp Tết Nguyên Đán thì nó lại đóng vai trò quyết định. Ta cần hiểu quan hệ cung cầu và quan hệ giữa những người bán và những người mua, giữa những người sản xuất và những người tiêu dùng. Cung là khối lượng hàng hoá, dịch vụ làm các chủ thể kinh tế đem bán ra thị trường trong một thời kỳ nhất định tương ứng với mức giá cả, khả năng sản xuất, chi phí sản xuất xác định cầu là khối lượng hh và dịch vụ mà người tiêu dùng mua trong một thời kỳ tương ứng với giá cả, thu nhập và các biến có kinh tế xác định. Quan hệ cung cầu có vai trò quan trọng trong kinh tế hàng hoá, có ảnh hưởng lớn đến giá cả một số mặt hàng thực phẩm trong dịp tết vừa qua. Vào dịp tế nhu cầu tiêu dùng tăng, giá các mặt hàng thực phẩm cũng tăng. Như vậy là cầu tăng kéo theo giá tăng. Hơn nữa người dân hiện nay có đời sống cao và các mặt hàng thực phẩm dùng trong ngày tế là các mặt hàng tươi sống nên chỉ gần đến ngày tết họ mới đi sắm. Do đó khi cùng một thời điểm nhiều người cùng đi mua thì đương nhiên giá sẽ cao “Theo giới kinh doanh, thịt gà vốm chiếm tỷ lệ 30% trong bữa ăn hàng ngày của người dân thành phố và tỷ lệ này sẽ còn tăng rất cao trong dịp tết”. (Sài gòn tiếp thị, số 3 (449), ra ngày 15/1 đến 29/1/2004). Do đó khu cung về gà bị giảm một cách đột ngột thì người tiêu dùng sẽ phải tìm cách mặt hàng khác thay thế. Lợi dụng tình hình đó, người lao động các mặt hàng thuỷ sản tăng giá Trên thị trường, cung cầu về hàng hoá luôn biến đổi. Sự biến đổi trong quan hệ cung cầu sẽ làm hco giá cả thị trường lên xuống xoay quanh giá trị thị trường hay giá cả sản xuất của nó. Như ta đã biết, mỗi hàng hoá được trao đổi dựa trên giá trị của hàng hoá đó. Giá trị hàng hoá là thuộc tính của hàng hoá, là lao động xã hội kết tinh trong hàng hoá. Giá trị chính là cơ sở của giá sản xuất. Hay nói cách khác, giá cả sản xuất là hình thái chuyển hoá của giá trị hàng hoá. Đối với từng ngành sản xuất, giá cả sản xuất có thể lớn hơn hoặc nhỏ hơn giá trị của nó nhưng nếu xem xét tất cả các ngành sản xuất như một chỉnh thể thì tổng giá cả sản xuất của các hàng hoá đã sản xuất ta bằng tổng số giá trị của chúng. Giá trị thị trường là giá trị trung bình của những hàng hoá được sản xuất ra trong một khu vực sản xuất nào đó. Giá cả thị trường chính là hình thức biểu hiện bằng tiền của giá trị thị trường và giá cả sản xuất. Song điều đó không có nghĩa là giá cả thị trường bao giờ cũng bằng giá trị thị trường của nó vì giá cả thị trường còn phụ thuộc vào quan hệ cung cầu về hàng hoá trên thị trường. Quan hệ cung cầu hoạt động theo luật giá trị. Khi cung và cầu, sản phẩm không đủ thoả mãn nhu cầu xã hội, hàng hoá bán chạy với lãi cao nên giá cả > giá trị. Quan hệ cung cầu trong dịp tết cũng hoạt động như vậy: cung ít, cầu cao do đó giá cả tăng nhanh. Khi cung > cầu, lượng hàng hoá sản xuất ra quá nhiều so với nhu cầu xã hội, hàng hoá không bán được hoặc bán chậm do đó giá cả < giá trị, khi cung = cầu, số lượng hàng hoá đưa ra thị trường phù hợp với nhu cầu xã hội, giá cả = giá trị. Đây là trường hợp ngẩu nhiên hiếm có. Tuy nhiên sự lên xuống của giá cả thị trường lại có thể điều tiết quan hệ cung cầu. Khi giá các mặt hàng thực phẩm ngày càng cao nhưng khả năng thanh toán của người tiêu dùng có hạn thì sẽ dẫn đến sự chuyển dịch nhu cầu. Hoặc khi giá cả các mặt hàng thực phẩm thấp mà khả năng chi trả của người sản xuất để sản xuất những mặt hàng đó có bạn thì sẽ dẫn đến sự chuyển dịch về cung. Như C.Mác viết: “nếu cung và cầu quyết định giá cả thị trường thì mặt khác giá cả thị trường và nếu phân tích kỹ hơn nữa, giá thị trường lại quyết định cung và cầu” (C.Mác và Ăngghen: Toàn tập, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1994, trang 25, P.I. Trang 291). Trong khi nhu cầu thực phẩm tăng thì vấn đề đặt ra là tại sao không có người sản xuất. Thực ra thì sản xuất cũng nhiều nhưng không đáp ứng đủ nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng. Thêm vào đó, só người kinh doanh gà chưa thu hồi được vốn để có thể kinh doanh các mặt hàng thực phẩm khác nên số người sản xuất giảm hơn trước. 2- Hướng giải quyết của Nhà nước Đứng trước tình trạng giá cả mặt hàng thực phẩm ngày càng tăng cao mà nguyên nhân chính là do dịch cúm gà gây nên, Nhà nước đã ban hành lệnh theo thịt gà lưu thông: ” các trang trại, xí nghiệp có đàn gia càm nằm trong vùng an toàn sẽ được chế biến tập trung. Sau khi chế biến xong sản phẩm sẽ được đóng gói có xác nhận của cơ quan y tế hoặc thú ý mới được tiêu thụ trên thị trường“ (Báo Tiền Phong số 34 ra ngày 17/2/2004) II- Những ý kiến đóng góp của bản thân: Theo em để giải quyết được vấn đề về tình trạng leo giá của các mặt hàng thực phẩm thì cần phải cho thịt gà lưu thông. Nhưng làm được điều đó, Bộ y tế phải khẩn trương tìm ra phương thuốc đặc trị vi rút cúm gà, để tạo được niềm tin cho người tiêu dùng và Nhà nước phải có một quỹ hỗ trợ cho những người kinh doanh gia cầm bị thiết hại nặng nề trong cơn đại dịch vừa qua để họ có thể kinh doanh các mặt hàng khác. PHẦN KẾT LUẬN Thị trường hàng hoá luôn biến đổi không ngừng từng ngày từng giờ. Chính vì thế việc nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến nó là rất quan trọng, đặc biệt là nhân tố cung cầu. Tìm ra được quy luật của cung - cầu, ta có thể điều chỉnh được sản xuất và sức tiêu thụ Do đó quan hệ cung cầu là quan hệ có tầm quan trọng rất lớn trong thị trường hàng hoá nói chung và thị trường các mặt hàng thực phẩm nói tiêng TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình kinh tế học Mác – Lênin (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia) 2- C.Mác và Ăngghen, toàn tập Nhà xuất bản chính trị quốc gia) 5. Báo Tiền Tiền phong, Sài Gòn tiếp thị