Quản lý nhà nước trong vấn đề nông sản - Thực phẩm

Ò thùc phÈm gièng nh­ c¸c tiªu chuÈn khu vùc hay c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ kh¸c vµ cïng víi tiªu chuÈn gèc ®­îc chuÈn bÞ bëi nh÷ng thµnh viªn kh¸c trong môc (b) trªn ®©y. e. C¶i tiÕn c¸c tiªu chuÈn ®· ph¸t hµnh sau nh÷ng lÇn xem xÐt t­¬ng øng cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn chung. 1.2. Nh÷ng nguyªn t¾c chung cña Uû ban tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ thùc phÈm: a) Môc tiªu cña Codex Alimentarius: Codex Alimentarius lµ mét bé s­u tËp c¸c tiªu chuÈn vÒ thùc phÈm ®· ®­îc quèc tÕ chÊp nhËn, nh÷ng tiªu chuÈn nµy ®­îc tr×nh bµy theo mét c¸ch thèng nhÊt. Nh÷ng tiªu chuÈn thùc phÈm nµy nh»m b¶o vÖ søc khoÎ ng­êi tiªu thô vµ b¶o ®¶m an toµn trong viÖc bu«n b¸n thùc phÈm. Codex còng th­êng cã nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh cã tÝnh chÊt t­ vÊn theo kiÓu nh­ nh÷ng quy ph¹m, tµi liÖu h­íng dÉn vµ c¶ c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt ®Ò nghÞ kh¸c nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu cña Codex. b) Ph¹m vi cña Codex Alimentarius: Codex bao gåm c¸c tiªu chuÈn vÒ c¸c lo¹i thùc phÈm chñ yÕu ®Ó ph©n phèi cho ng­êi tiªu thô kh«ng kÓ s¶n phÈm ®· chÕ biÕn, b¸n s¶n phÈm hay nguyªn liÖu. C¸c nguyªn liÖu ®Ó chÕ biÕn thµnh thùc phÈm còng ®­îc ®Ò cËp ë møc cÇn thiÕt nhÊt ®Þnh nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ®· x¸c ®Þnh cña Codex. Codex Alimentarius bao gåm c¸c ®iÒu vÒ vÖ sinh thùc phÈm, chÊt phô gia thùc phÈm, chÊt th¶i ho¸ häc, chÊt nhiÔm bÈn ghi nh·n vµ c¸ch tr×nh bµy, c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ lÊy mÉu. Nã còng gåm c¸c ®iÒu kho¶n cã tÝnh chÊt t­ vÊn theo kiÓu quy ph¹m kü thuËt, tµi liÖu h­íng dÉn vµ c¸c biÖn ph¸p ®Ò nghÞ kh¸c. c) B¶n chÊt cña c¸c tiªu chuÈn Codex: C¸c tiªu chuÈn Codex chøa ®ùng c¸c yªu cÇu kü thuËt vÒ thùc phÈm nh»m b¶o ®¶m cho ng­êi tiªu thô cã ®­îc c¸c s¶n phÈm thùc phÈm ngon lµnh, kh«ng ®éc vµ kh«ng bÞ gi¶ m¹o, ®­îc ghi nh·n vµ tr×nh bµy ®óng. Mét tiªu chuÈn Codex ®èi víi mét hay nhiÒu lo¹i thùc phÈm ph¶i ®­îc x©y dùng theo kÝch th­íc, khu«n khæ cña mét tiªu chuÈn hµng ho¸ Codex vµ chøa ®ùng nh÷ng chØ tiªu thÝch hîp nªu trong ®ã. d) ViÖc c«ng nhËn nh÷ng tiªu chuÈn hµng ho¸ Codex: Mét tiªu chuÈn Codex cã thÓ ®­îc mét n­íc c«ng nhËn phï hîp víi nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh vµ ph¸p lý trong viÖc ph©n phèi c¸c s¶n phÈm cã liªn quan, cã thÓ lµ s¶n phÈm nhËp ngo¹i hay s¶n xuÊt trong n­íc táng ph¹m vi l·nh thæ theo c¸c c¸ch sau: - C«ng nhËn toµn bé. - C«ng nhËn cã môc tiªu. - C«ng nhËn víi mét sè thay ®æi nhÊt ®Þnh. e) Nh÷ng tiªu chuÈn víi mét ngo¹i lÖ, cã nh÷ng thay ®æi nªu ra cô thÓ khi tuyªn bè c«ng nhËn, nh­ vËy cã thÓ hiÓu lµ mét s¶n phÈm phï hîp víi tiªu chuÈn nh­ng cã mét sè sai kh¸c sÏ ®­îc phÐp ph©n phèi tù do trong l·nh thæ cña n­íc t­¬ng øng. N­íc ®ã sau nµy sÏ ®­a thªm vµo tuyªn bè c«ng nhËn cña hä mét vµi lêi vÒ lý do nh÷ng sai kh¸c nµy vµ cã thÓ nªu nh­ sau: - HoÆc lµ s¶n phÈm phï hîp ®Çy ®ñ tiªu chuÈn míi ®­îc ph©n phèi tù do trong l·nh thæ. - HoÆc lµ muèn r»ng cã thÓ c«ng nhËn toµn bé tiªu chuÈn vµ nÕu vËy th× bao giê míi c«ng bè. 1.3. Nguyªn t¾c chØ ®¹o cho c¸c ban tiªu chuÈn. Thµnh phÇn cña c¸c tiÓu ban. T­ c¸ch thµnh viªn: 1. Thµnh viªn cña c¸c tiÓu ban so¹n c¸c tiªu chuÈn ¸p dông cho toµn thÕ giíi lµ nh÷ng thµnh viªn cña Uû ban ®· th«ng b¸o cho tæng gi¸m ®èc FAO hay WHO nguyÖn väng cña hä muèn ®­îc xem lµ thµnh viªn ®­¬ng nhiªn hay thµnh viªn ®­îc lùa chän do Uû ban dù ®Þnh. ChØ ®­îc lµ thµnh viªn cña c¸c tiÓu ban lËp ra ®Ó so¹n th¶o c¸c tiªu chuÈn cho vïng nµy hay cho mét nhãm n­íc nh÷ng thµnh viªn cña Uû ban thuéc vÒ vïng hay nhãm n­íc cã liªn quan. Quan s¸t viªn: 2. BÊt cø thµnh viªn nµo kh¸c cña Uû ban hoÆc bÊt cø thµnh viªn dù bÞ cña FAO hay WHO ch­a lµ thµnh viªn cña Uû ban cã thÓ tham gia víi t­ c¸ch lµ quan s¸t viªn vµo bÊt kú tiÓu ban nµo nÕu nh­ thµnh viªn Êy ®· th«ng b¸o cho Tæng gi¸m ®èc FAO hay WHO vÒ nguyÖn väng muèn nh­ vËy. Nh÷ng n­íc Êy cã thÓ tham gia ®Çy ®ñ vµo c¸c cuéc th¶o luËn cña Uû ban vµ sÏ ®­îc t¹o ra c¬ héi gièng nh­ c¸c thµnh viªn kh¸c ®Ó ph¸t triÓn quan ®iÓm cña hä. Nh­ng kh«ng cã quyÒn bá phiÕu t¸n thµnh hay b¸c bá c¸c kiÕn nghÞ vÒ thùc chÊt hoÆc vÒ thñ tôc c¸c tæ chøc quèc tÕ cã quan hÖ chÝnh thøc víi FAO hoÆc WHO còng ®­îc mêi ®Ó tham dù víi t­ c¸ch quan s¸t viªn c¸c cuéc häp cña c¸c tiÓu ban mµ hä quan t©m. Tæ chøc vµ nhiÖm vô. Chøc Chñ tÞch. 3. Uû ban tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ víi s¶n phÈm sÏ chØ ®Þnh mét n­íc thµnh viªn cña uû ban ®· biÓu lé thiÖn ý chÊp nhËn tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh vµ c¸c tr¸ch nhiÖm kh¸c ®Ó cã tr¸ch nhiÖm chän mét Chñ tÞch tiÓu ban. N­íc thµnh viªn cã liªn quan nµy sÏ cã tr¸ch nhiÖm chän mét Chñ tÞch cña tiÓu ban trong sè ng­êi d©n n­íc hä. NÕu nh­ ng­êi Êy v× mét lý do nµo ®ã kh«ng lµm chñ tÞch ®­îc th× n­íc thµnh viªn cã liªn quan sÏ chØ ®Þnh mét ng­êi kh¸c gi÷ chøc vô Chñ tÞch chõng nµo mµ ng­êi Chñ tÞch kh«ng lµm nhiÖm vô ®­îc. Mét tiÓu ban cã thÓ chØ ®Þnh t¹i bÊt kú mét kú häp nµo mét hay nhiÒu ph¸t ng«n viªn trong sè ®¹i biÓu cã mÆt. Ban th­ ký. 4. Mét n­íc thµnh viªn mµ ë ®Êy tiÓu ban tiªu chuÈn tæ chøc héi nghÞ sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm cung cÊp toµn bé c¸c dÞch vô cho héi nghÞ bao gåm c¶ Ban th­ ký. Ban th­ ký ph¶i cã bé phËn nh©n viªn tèc ký vµ ®¸nh m¸y cã kh¶ n¨ng lµm viÖc dÔ dµng víi c¸c ng«n ng÷ sö dông t¹i kho¸ häp vµ cã thiÕt bÞ ®¸nh m¸y vµ in Ên thÝch hîp cho hä sö dông. CÇn tæ chøc viÖc phiªn dÞch, tèt nhÊt lµ phiªn dÞch ®ång thêi cho tÊt c¶ c¸c ng«n ng÷ sö dông trong kho¸ häp vµ c¸c viÖc nh­ b¸o c¸o cña kho¸ häp cÇn ®­îc th«ng qua viÕt b»ng h¬n mét ng«n ng÷ lµm viÖc. 5. NhiÖm vô cña tiÓu ban tiªu chuÈn bao gåm: - LËp lªn mét danh s¸ch c¸c ­u tiªn thÝch øng trong sè c¸c ®èi t­îng vµ s¶n phÈm theo c¸c ng«n tõ tham kh¶o. - Xem xÐt c¸c lo¹i s¶n phÈm cÇn ®­îc x©y dùng tiªu chuÈn, tøc lµ xem xÐt c¸c vËt liÖu cÇn chÕ biÕn tiÕp theo thµnh thùc phÈm cã cÇn x©y dùng tiªu chuÈn kh«ng. - So¹n th¶o c¸c tiªu chuÈn dù th¶o theo c¸c ng«n tõ tham kh¶o. 1.4. Thñ tôc so¹n th¶o tiªu chuÈn dïng cho toµn thÕ giíi: B­íc 1: Uû ban c¨n cø vµo "Tiªu chuÈn vÒ x¸c lËp c«ng viÖc ­u tiªn vµ vÒ thiÕt lËp nh÷ng c¬ quan phï trî" quyÕt ®Þnh so¹n th¶o dïng cho toµn thÕ giíi. B­íc 2: Ban th­ ký s¾p xÕp cho viÖc so¹n th¶o tiªu chuÈn ®Ò nghÞ. B­íc 3: Tiªu chuÈn dù th¶o ®Ò nghÞ ®­îc göi tíi c¸c thµnh viªn cña Uû ban vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ cã liªn quan ®Ó xin ý kiÕn vÒ mäi khÝa c¹nh bao gåm c¶ nh÷ng øng dông cã thÓ cña tiªu chuÈn dù th¶o ®Ò nghÞ ®ã cho c¸c lîi Ých kinh tÕ cña hä. B­íc 4: Nh÷ng ý kiÕn nhËn ®­îc sÏ do Ban th­ ký öi ®Õn cho c¬ quan phï trî hoÆc c¬ quan kh¸c cã liªn quan cã quyÒn xem xÐt nh÷ng ý kiÕn nµy vµ bæ sung cho ban tiªu chuÈn dù th¶o ®­îc ®Ò nghÞ. B­íc 5: Tiªu chuÈn dù th¶o ®Ò nghÞ ®­îc ®Ö tr×nh qua Ban th­ ký ®Õn Uû ban víi ý ®Þnh chÊp nhËn nã nh­ lµ tiªu chuÈn dù th¶o. Khi ®­a ra bÊt kú quyÕt ®Þnh nµo ë b­íc nµy uû ban sÏ xem xÐt ®Çy ®ñ, bÊt kú sù khuyÕn c¸o nµo cña bÊt kú thµnh viªn nµo ®èi víi nh÷ng øng dông mµ tiªu chuÈn dù th¶o ®Ò nghÞ hay bÊt kú ®iÒu kho¶n nµo cã thÓ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ cña hä. B­íc 6: Tiªu chuÈn dù th¶o ®­îc ban th­ ký göi tíi tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña Uû ban vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ cã liªn quan ®Ó thu thËp ý kiÕn vÒ mäi khÝa c¹nh bao gåm c¶ nh÷ng øng dông cã thÓ cã cña tiªu chuÈn dù th¶o cho c¸c lîi Ých kinh tÕ cña hä. B­íc 7: Nh÷ng ý kiÕn nhËn ®­îc sÏ do ban th­ ký göi tíi c¬ quan phï trî hoÆc c¬ quan kh¸c cã liªn quan vµ hä cã quyÒn h¹n xem xÐt nh÷ng ý kiÕn Êy vµ bæ sung vµo tiªu chuÈn dù th¶o. B­íc 8: Tiªu chuÈn dù th¶o ®­îc ®Ö tr×nh qua ban th­ ký ®Õn Uû ban cïng víi bÊt kú ®Ò nghÞ nµo b»ng v¨n b¶n nhËn ®­îc tõ c¸c thµnh viªn ®Ó söa ®æi ë b­íc 8; víi ý ®Þnh chÊp nhËn b¶n dù th¶o nh­ mét tiªu chuÈn. 1.5. Thñ tôc tiÕp theo liªn quan ®Õn viÖc xuÊt b¶n vµ chÊp nhËn tiªu chuÈn. Tiªu chuÈn ®­îc xuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh ®Õn tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn vµ c¸c thµnh viªn dù bÞ cña FAO vµ WHO vµ ®Õn c¸c tæ chøc quèc tÕ cã liªn quan. C¸c thµnh viªn cña Uû ban th«ng b¸o cho ban th­ ký viÖc chÊp nhËn cña hä ®èi víi tiªu chuÈn phï hîp víi thñ tôc chÊp nhËn ®Ò ra cña nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tiªu chuÈn thùc phÈm; bÊt luËn c¸i nµo thÝch hîp. C¸c n­íc thµnh viªn vµ c¸c thµnh viªn dù bÞ cña FAO hoÆc WHO kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña Uû ban ®­îc mêi ®Ó th«ng b¸o cho Ban th­ ký ý muèn chÊp nhËn tiªu chuÈn. Ban th­ ký sÏ xuÊt b¶n th­êng kú nh÷ng chi tiÕt cña nh÷ng th«ng b¸o nhËn ®­îc tõ c¸c ChÝnh phñ liªn quan ®Õn viÖc cã chÊp nhËn tiªu chuÈn hay kh«ng? hoÆc thªm vµo th«ng tin nµy mét phô lôc cho mçi tiªu chuÈn. a) Ghi danh s¸ch nh÷ng n­íc mµ s¶n phÈm ë n­íc ®ã phï hîp víi tiªu chuÈn Êy, cã thÓ ®­îc ph©n phèi tù do. b) ë ®©u cã thÓ ¸p dông ®­îc, nãi râ chi tiÕt tÊt c¶ c¸c thay ®æi ®­îc x¸c ®Þnh râ, nh÷ng thay ®æi nµy cã thÓ do mét n­íc chÊp nhËn bÊt kú nµo tuyªn bè. Nh÷ng xuÊt b¶n phÈm nãi trªn sÏ lµm thµnh luËt vÒ thùc phÈm. Ban th­ ký xem xÐt nh÷ng thay ®æi do c¸c chÝnh phñ th«ng b¸o vµ th­êng kú b¸o c¸o cho uû ban biÕt nh÷ng söa ®æi cã thÓ ®èi víi c¸c tiªu chuÈn Uû ban xem xÐt l¹i vµ sù söa ®æi tiªu chuÈn ®­îc khuyÕn c¸o. III. 4. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm 4.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i h×nh thµnh hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm cña ViÖt Nam. a. C¸ch lµm cña c¸c nhµ n­íc. - Theo tËp qu¸n quèc tÕ, thùc phÈm ®­îc coi lµ s¶n phÈm ®Æc biÖt v× nã trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ vµ c¶ tÝnh m¹ng con ng­êi, ®­îc qu¶n lý hÕt søc chÆt chÏ trªn c¬ së c¸c luËt, s¾c lÖnh hay Ýt nhÊt lµ quy ®Þnh cña chÝnh phñ, do mét c¬ quan chuyªn tr¸ch víi t­ c¸ch lµ c¬ quan chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc, cã mµng l­íi (thanh tra, kiÓm nghiÖm...) ®Æt réng kh¾p trong c¶ n­íc, víi nh÷ng ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i. Tuú t×nh h×nh mçi n­íc, c¬ quan chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm nµy ®Æt hoÆc trong Bé y tÕ, Bé n«ng nghiÖp hay Bé khoa häc c«ng nghÖ - m«i tr­êng. Bªn c¹nh tæ chøc nµy, th­êng c¸c n­íc cßn cã uû ban quèc gia vÒ tiªu chuÈn ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm ®­îc tæ chøc theo m« h×nh cña Uû ban quèc tÕ vÒ tiªu chuÈn ho¸ n«ng s¶n - thùc phÈm do tæ chøc N«ng l­¬ng quèc tÕ (FAO) vµ Y tÕ thÕ giíi (WHO) s¸ng lËp. - VÊn ®Ò ®Æt ra cña thÕ giíi lµ: ph¶i kiÓm so¸t chÆt chÏ chÊt l­îng thùc phÈm trong qu¸ tr×nh t¹o nguån, nguyªn liÖu, chÕ biÕn, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, dÞch vô vµ c¶ xuÊt nhËp khÈu nh»m môc ®Ých ng¨n chÆn kÞp thêi mäi t¸c h¹i do thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng g©y ra (nh­ h­ háng, h«i thèi, nhiÔm trïng ®éc tè, gi¶ m¹o...) b¶o vÖ søc khoÎ vµ an toµn cho ng­êi tiªu dïng gióp hä hiÓu biÕt chän lùa, sö dông thùc phÈm mét c¸ch tèt nhÊt. - Ng­êi ta tËp trung sù quan t©m vµo c¸c mÆt sau ®©y cña chÊt l­îng thùc phÈm ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng néi dung yªu cÇu vµ ph­¬ng thøc qu¶n lý. + ChÊt l­îng dinh d­ìng: Nh­ d¹ng bªn ngoµi, mïi vÞ, s¾c mµu cÊu t¹o phï hîp víi ®Æc tÝnh cña thùc phÈm ®ã; møc chÊt l­îng (c¸c chØ tiªu ho¸, lý...) cã phï hîp víi yªu cÇu trong tiªu chuÈn hay c¸c quy ®Þnh cã néi dung t­¬ng tù kh«ng? + ChÊt l­îng vÖ sinh: Nh­ s¹ch kh«ng lÉn t¹p chÊt, kh«ng cã biÓu hiÖn h­ háng, h«i mèc lªn men hoÆc bÞ ph©n gi¶i kh«ng mang nguån bÖnh vµ ký sinh trïng (thÞt, s¶n phÈm thÞt vµ thuû s¶n...) kh«ng v­ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp vÒ vi sinh vËt (®Æc biÖt lµ vi sinh vËt g©y bÖnh). D­ l­îng (ho¸ chÊt b¶o qu¶n thuèc trõ dÞch h¹i, phãng x¹, thuèc kh¸ng sinh, hoãc m«n. ChÊt phô gia (chÊt ®­îc phÐp sö dông hµm l­îng vµ tû lÖ cho phÐp) ®éc tè (hµm l­îng kim lo¹i nÆng; ®éc tè cã nguån gèc ®éng thùc vËt, ®éc tè vi nÊm vµ vi sinh vËt...). + ChÊt l­îng th­¬ng phÈm: Bao b× (bÒn, ®¶m b¶o kh«ng nhiÔm bÈn, kh«ng g©y ¶nh h­ëng tíi mïi vÞ, mµu s¾c, kh«ng lµm h­ háng d¹ng bªn ngoµi cña s¶n phÈm...) ghi nh·n (tªn s¶n phÈm thµnh phÇn cÊu t¹o, khèi l­îng tinh, n¬i s¶n xuÊt, ngµy s¶n xuÊt thêi h¹n b¶o hµnh, c¸ch b¶o qu¶n vµ c¸ch sö dông...). - §Æc biÖt ng­êi ta nghiªm cÊm (b»ng luËt, b»ng c¸c quy ®Þnh ph¸p lý vÒ kiÓm so¸t xö lý rÊt nghiªm, kÓ c¶ sö lý vÒ mÆt h×nh sù, s¶n xuÊt, l­u th«ng dÞch vô, xuÊt nhËp khÈu nh÷ng hµnh ®éng nh­: Dïng thÞt gia sóc, gia cÇm (®éng vËt m¸u nãng nãi chung) mang bÖnh, (nhiÖt th¸n th­¬ng hµn...) hoÆc cã ký sinh trïng (s¸n l¸, bÖnh g¹o...) hoÆc ®· bÞ chÕt tr­íc khi ®­a vµo lß mæ, chÕ biÕn thuû s¶ cã ký sinh trïng hoÆc bÞ nhiÔm ®éc ë nh÷ng vïng n­íc « nhiÔm ®éc chÊt, phô gia kh«ng ®ñ ®é tinh khiÕt, thùc phÈm gi¶ m¹o hoÆc kh«ng cã gi¸ trÞ sö dông... b) Thùc tr¹ng ë ViÖt Nam. - ë n­íc ta l©u nay thùc phÈm ®­îc xem nh­ c¸c s¶n phÈm kh¸c vµ chÞu sù qu¶n lý chung theo ph¸p lÖnh chÊt l­îng hµng ho¸ (®­¬ng nhiªn cã nh÷ng phÇn ®­îc coi träng vµ cã sù kiÓm so¸t t­¬ng ®èi chÆt chÏ h¬n nh­ vÖ sinh dÞch bÖnh vÒ qu¶n lý nhµ n­íc th× ph©n c«ng tõng phÇn cho c¸c bé (Y tÕ, n«ng nghiÖp, c«ng nghÖ thùc phÈm, thuû s¶n, khoa häc c«ng nghÖ, m«i tr­êng...) ch­a cã sù thèng nhÊt cÇn thiÕt vÒ mÆt qu¶n lý nhµ n­íc trong chØ ®¹o, trong x©y dùng luËt ph¸p, ®Æc biÖt lµ trong x©y dùng h tæ chøc vµ triÓn khai c¸c ho¹t ®éng t­¬ng xøng víi lo¹i s¶n phÈm ®Æc biÖt nµy theo yªu cÇu míi cña qu¶n lý nhµ n­íc vµ th«ng lÖ quèc tÕ. - ViÖc ph©n cÊp qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm Bé Khoa häc - C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng th× ban hµnh c¸c TCVN quy ®Þnh c¸c chØ tiªu ®Æc tr­ng vÒ chÊt l­îng vµ kiÓm tra gi¸m s¸t tiªu chuÈn, c¸c quy ®Þnh ®ã trong s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. Bé Y tÕ th× ban hµnh mét sè quy ®Þnh vÒ vÖ sinh vµ chÊt phô gia, kiÓm nghiÖm ®¸nh gi¸ vÒ vÖ sinh vµ dinh d­ìng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ n­íc vÒ y tÕ. Bé N«ng nghiÖp vµ C«ng nghÖ thùc phÈm th× tiªu chuÈn viÖc kiÓm ®Þnh ®éng vËt vµ c¶ mét sè thùc phÈm cã nguån gèc tõ ®éng vËt. Bé Thuû s¶n th× kiÓm dÞch ®éng vËt thuû s¶n. Bé Th­¬ng m¹i th× qu¶n lý viÖc mua b¸n thùc phÈm th«ng qua xuÊt nhËp khÈu, cã kiÓm tra ®¸nh gi¸, xö lý chÊt l­îng mét sè thùc phÈm trong kh©u l­u th«ng néi bé trong n­íc. Tæng côc H¶i quan th× kiÓm so¸t vµ lµm c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu t¹i c¸c cöa khÈu. Bé V¨n ho¸ th× phô tr¸ch viÖc qu¶ng c¸o, c¶ Bé Th­¬ng m¹i còng lµm c«ng viÖc nµy. Trªn thùc tÕ ®· kh«ng thùc hiÖn ®­îc vai trß kiÓm so¸t cña nhµ n­íc (rÊt cÊp b¸ch trong n­íc vµ céng ®ång quèc tÕ kh«ng chÊp nhËn viÖc kiÓm so¸t láng lÎo kÐm hiÖu qu¶ nh­ vËy). Tèn kÐm, nhiÒu s¬ hë (nhÊt lµ vÒ luËt ph¸p vµ kh«ng ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c t¸c h¹i do thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng. - Do thiÕu ý thøc tr¸ch nhiÖm, kh«ng t«n träng luËt ph¸p ch¹y theo lîi Ých riªng cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô xuÊt nhËp khÈu vµ do sù kiÓm so¸t cña nhµ n­íc kh«ng cã hiÖu qu¶ nªn t×nh tr¹ng thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng lµ phæ biÕn vµ nghiªm träng. NhiÒu thùc phÈm (nhÊt lµ d¹ng t­¬i sèng hay qua chÕ biÕn cña c¸c lo¹i ®éng vËt) ®­îc s¶n xuÊt vµ l­u th«ng kh«ng ®¹t møc tèi thiÓu cho phÐp vÒ dinh d­ìng v­ît qu¸ quy ®Þnh vÒ vÖ sinh, thËm chÝ nhiÔm trïng g©y bÖnh vµ nhiÔm ®éc tè g©y h¹i, viÖc giÕt mæ ®éng vËt nhÊt lµ tr©u, bß, lîn diÔn ra mäi n¬i ngay trªn c¸c vØa hÌ bÈn thØu. Nh÷ng n¬i dÞch vô ¨n uèng th× hÇu hÕt kh«ng ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÖ sinh nhÊt lµ c¸c thøc ¨n sèng vµ n­íc uèng. GÇn nh­ ®¹i bé phËn c¸c l« hµng nhËp khÈu vµ c¶ xuÊt khÈu kh«ng ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng... Hµng gi¶ vÒ thùc phÈm (lµm trong n­íc vµ bªn n­íc ngoµi trµn vµo) xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu trªn thÞ tr­êng... Nh÷ng s¬ hë, thiÕu sãt ®ã ®· dÉn tíi nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng cho c¶ tr­íc m¾t (nh­ g©y ngé ®éc chÕt ng­êi) vµ l©u dµi (kh«ng ®ñ chÊt dinh d­ìng, nhiÔm trïng, nhiÔm ®éc, g©y bÖnh...) ®ã lµ ch­a nãi tíi kh¶ n¨ng më réng giao l­u quèc tÕ trong hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh vµ trao ®æi hµng ho¸ sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n. - §· tíi lóc cÇn xem xÐt, ®Æt l¹i vÊn ®Ò qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm mét c¸ch nghiªm tóc t­¬ng xøng víi ®Æc thï cña nã (s¶n phÈm trùc tiÕp ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng con ng­êi). Sau ®ã cÇn kiÖn toµn mét c¸ch c¬ b¶n vÒ mÆt tæ chøc (®¶m b¶o sù chØ ®¹o thèng nhÊt cña nhµ n­íc, luËt ph¸p chÆt chÏ, nghiªm minh, ®ñ ng­êi vµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËt chÊt cÇn thiÕt. TiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ®ñ søc kiÓm so¸t mét c¸ch chñ ®éng kÞp thêi t×nh tr¹ng chÊt l­îng thùc phÈm trong s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô xuÊt nhËp khÈu, më réng quan hÖ quèc tÕ, trong kiÓm so¸t chÊt l­îng thùc phÈm)... Trªn c¬ së ®iÒu chØnh, bæ xung nh÷ng lùc l­îng ®· cã. 4.2. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. a. TÝnh chÊt cña hÖ thèng. Lµ mét m¹ng l­íi tæ chøc ®­îc h×nh thµnh nh»m th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cô thÓ ®­îc ph©n c«ng mµ thùc hiÖn cho ®­îc chøc n¨ng kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm trong c¶ n­íc, kÓ c¶ thùc phÈm xuÊt nhËp khÈu. - M¹ng l­íi nµy ®­îc s¾p xÕp thµnh hÖ thèng, ®­îc vËn hµnh trªn c¬ së thèng nhÊt vÒ luËt ph¸p, nghiÖp vô vµ kü thuËt (®èi víi nh÷ng nhiÖm vô ®­îc giao thuéc qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm) d­íi sù chØ ®¹o cña mét c¬ quan Trung ­¬ng - côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. (Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng). - HÖ thèng nµy chØ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc luËt ph¸p vµ nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng cña m×nh trong viÖc kiÓm so¸t chÊt l­îng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ n­íc vµ trªn c¬ së nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p. Nã kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm thay cho c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô xuÊt nhËp khÈu thùc phÈm trong c¸c tr­êng hîp chÝnh do hä mµ chÊt l­îng thùc phÈm kh«ng ®­îc ®¶m b¶o vµ g©y ra t¸c h¹i. Nã còng kh«ng thay thÕ c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t (kÓ c¶ ho¹t ®éng kiÓm nghiÖm, xö lý. ..) cña b¶n th©n c¸c ngµnh, c¸c c¬ së trong thùc thi nhiÖm vô cña m×nh (nh­ qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô...) b. C¬ cÊu cña hÖ thèng. - Lµ 1 tËp hîp lùc l­îng cã thÓ tËp hîp ®­îc theo nh÷ng chuÈn mùc nhÊt ®Þnh (cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ con ng­êi vµ ph­¬ng tiÖn vËt chÊt cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm tù nguyÖn...) ®Ó cïng nhau thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô thuéc chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm. - Lµ 1 c¬ cÊu thèng nhÊt chÆt chÏ vÒ mÆt chØ ®¹o, vÒ c¬ së ph¸p lý.... Nh­ng kh«ng ph¶i lµ 1 tæ chøc tËp trung vµo 1 ®Çu mèi vÒ nh©n sù vµ ph­¬ng tiÖn vËt chÊt, vÒ ®¹i thÓ nã bao gåm: + Bé phËn trùc tiÕp qu¶n lý (c¶ nh©n sù vµ c¸c mÆt kh¸c) cña côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. §©y lµ c¬ quan Trung ­¬ng ®øng ®Çu hÖ thèng. + Bé phËn thuéc tæ chøc cña Tæng côc Tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng ®Æt t¹i c¸c trung t©m thanh tra hay trung t©m kü thuËt khu vùc I, II, III, IV... (nh­ c¸c phßng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm, c¸c phßng thÝ nghiÖm ph©n tÝch chÊt l­îng thùc phÈm). Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý vÒ mÆt tæ chøc nh©n sù mµ chØ ®iÒu hµnh hä ho¹t ®éng theo nh÷ng nhiÖm vô qu¶n lý nhµ n­íc vÒ thùc phÈm ®­îc giao theo nh÷ng quan hÖ vµ lÒ lèi do Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng chÊt l­îng quy ®Þnh. + Bé phËn thuéc tæ chøc cña c¸c chi côc tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng (nh­ c¸c phßng qu¶n lý vµ phßng kiÓm nghiÖm chÊt l­îng thùc phÈm). Quan hÖ chØ ®¹o ®iÒu hµnh cña côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm ®èi víi c¸c bé phËn nµy còng gièng nh­ ®èi víi c¸ trung t©m khu vùc thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng. Bé phËn thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t chÊt l­îng thùc phÈm ë c¸c Bé cã liªn quan (th­êng ®Æt ë vô khoa häc kü thuËt hay c¬ quan cã chøc n¨ng t­¬ng tù). Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm thùc hiÖn mèi quan hÖ hîp t¸c (vµ h­íng dÉn gióp ®ì vÒ nghiÖp vô kü thuËt...). Trong thùc thi c¸c yªu cÇu qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm cã liªn quan tíi chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi ngµnh hay lÜnh vùc kinh tÕ - kü thuËt cña c¸c Bé ®ã. + C¸c phßng thÝ nghiÖm - ph©n tÝch chÊt l­îng thùc phÈm cã trong c¸c ngµnh, c¸c cÊp, kh«ng ph©n biÖt së h÷u héi ®ñ ®iÒu kiÖn tù nguyÖn vµ ®­îc ®¸nh gi¸ c«ng nh©n. C¸c phßng thÝ nghiÖm - ph©n tÝch nµy thùc thi nhiÖm vô ®­îc giao (ghi trong nhiÖm vô cña hÖ thèng tæ chøc) vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm hay c¬ quan ®­îc Côc uû quyÒn gi¸m s¸t. + C¸c c¬ quan ®­îc uû quyÒn thanh tra vµ kiÓm nghiÖm (cã thÓ cã h×nh thøc nµy khi cÇn thiÕt). C¸c tæ chøc ®­îc uû quyÒn nµy thùc thi nhiÖm vô theo quy ®Þnh cña Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. + C¸c tæ chøc quèc tÕ vµ quèc gia kh¸c tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t vµ thö nghiÖm ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thùc phÈm ®èi víi ViÖt Nam (chñ yÕu lµ thùc phÈm ®­îc s¶n xuÊt trong c¸c tæ chøc hîp t¸c liªn doanh cã vèn n­íc ngoµi vµ thùc phÈm xuÊt nhËp. ViÖc c«ng nhËn ®­îc tham gia ho¹t ®éng vµ thùc thi c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy sÏ theo nh÷ng quy ®Þnh cña chÝnh phñ vµ theo c¸c th«ng lÖ quèc tÕ. c. VÒ chøc n¨ng - nhiÖm vô. ë ®©y chØ cã thÓ nªu nh÷ng chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chÝnh, kh«ng liÖt kª tÊt c¶ nh÷ng viÖc ph¶i lµm cña tõng tæ chøc. - VÊn ®Ò quan träng lµ: Trªn c¬ së nh÷ng ®iÓm chÝnh ®ã mµ mçi tæ chøc trong hÖ thèng ph¶i x¸c ®Þnh cô thÓ cho m×nh c¸c giíi h¹n (theo chiÒu réng vµ chiÒu s©u), ®¶m b¶o cho trong thùc thi kh«ng ®i lÖch chøc n¨ng (qu¶n lý nhµ n­íc) lÖch môc tiªu (®¶m b¶o chÊt l­îng vµ an toµn thùc phÈm) cã hiÖu qu¶ (n¾m ®­îc t×nh h×nh kÞp thêi, cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc nhÊt lµ c¸c t¸c h¹i nguy hiÓm; ®­a ra c¸c ®¸nh gi¸ cã c¨n cø vµ ®Ò nghÞ nhµ n­íc cã söa ®æi, bæ sung kÞp thêi, thÝch hîp vÒ chÝnh s¸ch chÕ ®é...). - VÊn ®Ò khã nh­ng rÊt cÇn nghiªn cøu gi¶i quyÕt sím lµ: ph©n ®Þnh ranh giíi cÇn thiÕt vÒ tr¸ch nhiÖm, c¶ nhiÖm vô cô thÓ trong qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm gi÷a hÖ thèng qu¶n lý nhµ n­íc nµy víi c¸c Bé vµ c¬ quan kh¸c ë Trung ­¬ng, cã liªn quan (Bé y tÕ, thuû s¶n, c«ng nghiÖp nhÑ, t h­¬ng m¹i, h¶i quan...) vµ gi÷a Trung ­¬ng víi c¸c tØnh thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng. Nªn gi¶i quyÕt b»ng mét quyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ theo ®ã lµ c¸c th«ng t­ liªn ngµnh. 4.3. HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm gåm: 1. Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. §Æt trùc thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng. Tr­íc m¾t, Côc cã nh÷ng bé phËn chøc n¨ng chÝnh: a) Phßng kÕ ho¹ch - chÝnh s¸ch - ph¸p cÕ. b) Phßng qu¶n lý - thanh tra. c) Phßng kü thuËt. d) Phßng hµnh chÝnh - hîp t¸c quèc tÕ. e) Mét sè phßng thÝ nghiÖm (sÏ x©y dùng dÇn). 2. C¸c phßng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm Bè trÝ theo ngµnh vµ theo l·nh thæ. a) C¸c phßng qu¶n lý chÊt l­îng khu vùc (thuéc c¸c khèi thanh tra ®Æt t¹i c¸c khu vùc I, II, III... cña Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng). b) C¸c phßng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm tØnh - thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng (thuéc c¸c chi côc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng). c) C¸c bé phËn qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm thuéc c¸c Bé qu¶n lý ngµnh hay lÜnh vùc (th­êng ®Æt ë vô khoa häc kü thuËt hoÆc ë c¬ quan cã chøc n¨ng t­¬ng tù). d) C¸c c¬ quan ®­îc uû quyÒn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm. 3. HÖ thèng c¸c phßng thÝ nghiÖm chÊt l­îng thùc phÈm. a) C¸c phßng thÝ nghiÖm trùc thuéc Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. b) C¸c phßng thÝ nghiÖm thuéc c¸c trung t©m kü thuËt cña Tæng côc ë c¸c khu vùc I, II, III. c) C¸c phong thÝ nghiÖm thuéc c¸c chi côc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng. d) C¸c phßng thÝ nghiÖm thuéc c¸c ngµnh, c¸c cÊp ®­îc c«ng nhËn vµ giao nhiÖm vô. e) C¸c phßng thÝ nghiÖm kh¸c ®­îc uû quyÒn vµ c¸c tæ chøc thÝ nghiÖm quèc tÕ tham gia vµo viÖc ph©n tÝch thö nghiÖm ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thùc phÈm cho ViÖt Nam. Trong hÖ thèng nµy vÒ mÆt tæ chøc cã 3 lo¹ h×nh kh¸c nhau: 1) C¸c tæ chøc thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng chÞu sù chØ ®¹o toµn diÖn cña Tæng côc ( Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm, c¸c phßng qu¶n lý vµ thÝ nghiÖm thuéc c¸c khu vùc I, II, III). 2) C¸c tæ chøc thuéc biªn chÕ cña tØnh, thµnh phè nh­ng chÞu sù chØ ®¹o cña Tæng côc ( Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm) vÒ ph¸p chÕ, nghiÖp vô, kü thuËt (nh­ c¸c phßng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm vµ phßng thÝ nghiÖm chÊt l­îng thùc phÈm thuéc c¸c chi côc, Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng. 3) C¸c tæ chøc thuéc biªn chÕ cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp do c¸c ngµnh, c¸c cÊp qu¶n lý toµn diÖn, nh­ng riªng vÒ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm th× chÞu sù h­íng dÉn, gi¸m s¸t cña Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng ( Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm) nh­ c¸c bé phËn qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm ë Bé, c¸c phßng thÝ nghiÖm ®­îc c«ng nhËn giao nhiÖm vô hay uû quyÒn;... Bªn c¹nh hÖ thèng nµy cã nh÷ng tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc cã quan hÖ th­êng xuyªn víi hÖ thèng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nh­: - Uû ban phèi hîp qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm - C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ, kü thuËt, x· héi, kÓ c¶ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, cã liªn quan. - Uû ban tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ vÒ chÊt l­îng thùc phÈm Codex vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ, quèc gia kh¸c cã liªn quan. - C¸c tæ chøc ho¹t ®éng vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô xuÊt nhËp khÈu, nghiªn cøu triÓn khai... vÒ thùc phÈm. - v.v... S¬ ®å tæ chøc HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm ViÖt Nam. Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng Tæng côc tiªu chuÈn §o l­êng chÊt l­îng Côc qu¶n lý - chÊt l­îng thùc phÈm Uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm C¸c tæ chøc liªn hÖ Uû ban codex Tæ chøc quèc tÕ vµ quèc gia kh¸c x C¸c tæ chøc trong n­íc Phßng kÕ ho¹ch chÝnh s¸ch ph¸p chÕ Phßng qu¶n lý thanh tra Phßng kü thuËt Phßng hµnh chÝnh hîp t¸c quèc tÕ v¨n phßng codex Thuéc côc qu¶n lý chÊt l­îng - thùc phÈm thuéc c¸c trung t©m khu vùc I, II, III, N… Thuéc c¸c chi côc TC§LCL tØnh - Thµnh Phè Thuéc c¸c ngµnh trung ­¬ng Tæ chøc uû quyÒn ………. C¸c tæ chøc qu¶n lý thanh tra Thuéc côc qu¶n lý chÊt l­îng - thùc phÈm Thuéc c¸c khu vùc I, II, III, N … Tæ chøc uû quyÒn ………. C¸c phßng thÝ nghiÖm Thuéc c¸c chi côc TC§LCL tØnh thµnh phè Quan hÖ chØ ®¹o Quan hÖ t­ vÊn Quan hÖ phèi hîp 4.4. Chøc n¨ng nhiÖm vô, quan hÖ lÒ lèi lµm viÖc chung cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. 4.4.1. Chøc n¨ng cña hÖ thèng. Thùc hiÖn vai trß kiÓm so¸t cña nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm ®­îc s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô vµ xuÊt nhËp khÈu, nh»m ®¶m b¶o gi¸ trÞ dinh d­ìng, an toµn vµ vÖ sinh thùc phÈm cho ng­êi tiªu dïng, ng¨n chÆn c¸c t¸c h¹i do chÊt l­îng thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o g©y ra (h­ háng, h«i thèi, nhiÔm trïng g©y bÖnh, nhiÔm ®éc tè, gi¶ m¹o...) 4.4.2. NhiÖm vô chÝnh cña hÖ thèng. a) Nghiªn cøu x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy (dù th¶o luËt, v¨n b¶n d­íi luËt, c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é, quy chÕ c¸c quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn...) ®Ó ®Ò nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt, ban hµnh, phæ biÕn, h­íng dÉn ®«n ®èc, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ®ã. X©y dùng c¸c tµi liÖu nghiÖp vô vµ kü thuËt ®Ó thèng nhÊt ¸p dông trong hÖ thèng. b) TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý (thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö lý c¸c sai ph¹m...) ®èi víi c¸c ®èi t­îng thuéc diÖn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm... c) TiÕn hµnh viÖc ph©n tÝch thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thùc phÈm phôc vô cho yªu cÇu kiÓm so¸t cña nhµ n­íc vµ cho c¸c yªu cÇu kh¸c trong ph¹m vi ®­îc phÐp. d) Thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. e) Tæ chøc viÖc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô vµ kü thuËt cho c¸n bé nh©n viªn cña hÖ thèng, ®¶m b¶o cung cÊp c¸c th«ng tin, t­ liÖu cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña hÖ thèng. g) Phèi hîp víi c¸c c¬ quan h÷u tr¸ch trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nhµ n­íc cã liªn quan tíi chÊt l­îng thùc phÈm nh­: ®¨ng ký chÊt l­îng thùc phÈm, xÐt c«ng nhËn c¸c phßng thö nghiÖm vÒ chÊt l­îng thùc phÈm, chøng nhËn thùc phÈm phï hîp TCVN, chøng nhËn hÖ thèng ®¶m b¶o chÊt l­îng thùc phÈm qu¶ng c¸o chÊt l­îng thùc phÈm... 4.4.3. Quan hÖ lÒ lèi lµm viÖc trong hÖ thèng. a) Trong néi bé hÖ thèng (giíi h¹n trong nhiÖm vô qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm) thùc hiÖn sù chØ ®¹o vµ h­íng dÉn thèng nhÊt vÒ ph¸p chÕ, nghiÖp vô vµ kü thuËt do Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng quy ®Þnh. b) TÊt c¶ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong hÖ thèng ®­îc quan hÖ trùc tiÕp víi nhau ®Ó phèi hîp c«ng t¸c hoÆc gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc cã liªn quan trong ph¹m vi nhiÖm vô ®­îc giao. c) Thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh vÒ chÕ ®é ghi chÐp, thèng kª b¸o c¸o (theo néi dung, biÓu mÉu, thêi h¹n quy ®Þnh, chÕ ®é xin ý kiÕn cÊp cã thÈm quyÒn trong viÖc xem xÐt, gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc v­ît qu¸ quyÒn h¹n cña m×nh. d) C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm chÝnh vµ lµ chñ tr× tæ chøc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cã liªn quan tíi c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n kh¸c th× ph¶i ®¶m b¶o th«ng b¸o ®Çy ®ñ, kÞp thêi néi dung vµ thêi h¹n c«ng viÖc m×nh ®Þnh lµm, lÊy ý kiÕn ®Çy ®ñ cña c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã liªn quan (b»ng v¨n b¶n víi c¸c ®èi t­îng b¾t buéc vµ ghi l¹i ý kiÕn ®ãng gãp víi c¸c ®èi t­îng kh¸c) tr­íc khi quyÕt ®Þnh. e) Khi cã ý kiÕn bÊt ®ån th× gi¶i quyÕt nh­ sau: - Trùc tiÕp trao ®æi tho¶ thuËn víi nhau gi÷a c¸c bªn cã ý kiÕn bÊt ®ång. - NÕu lµ vÊn ®Ò thuéc vÒ tæ chøc vµ nh©n sù th× b¸o c¸o lªn c¬ quan cÊp trªn trùc tiÕp qu¶n lý vÒ tæ chøc nh©n sù xem xÐt, gi¶i quyÕt. + NÕu lµ vÊn ®Ò ph¸p chÕ, nghiÖp vô, kü thuËt th× b¸o c¸o lªn Côc tr­ëng Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm xem xÐt, gi¶i quyÕt. Tuú theo tÝnh chÊt tõng vÊn ®Ò mµ Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm quyÕt ®Þnh theo quyÒn h¹n cña m×nh (th­êng lµ nh÷ng vÊn ®Ò nghiÖp vô); tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c hîp ®ång chuyªn gia ®Ó ®­a ra c¸c chØ dÉn hay quyÕt ®Þnh (th­êng lµ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt) hoÆc b¸o c¸o víi c¸c c¬ quan cÊp trªn cã thÈm quyÒn xem xÐt, quyÕt ®Þnh (th­êng lµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ph¸p chÕ, quan hÖ quèc tÕ). 4.5. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan trong hÖ thèng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm. 4.5.1 Chøc n¨ng - nhiÖm vô cña Côc qu¶n lý chÊt l­îng. a) Chøc n¨ng: Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm (®Æt trùc thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng) lµ c¬ quan chøc n¨ng thèng nhÊt qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm trong c¶ n­íc trªn c¬ së ph¸p lÖnh vÒ chÊt l­îng hµng ho¸, luËt thùc phÈm vµ c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ. Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm lµ c¬ quan Trung ­¬ng ®øng ®Çu hÖ thèng chÞu tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn x©y dùng tæ chøc vµ chØ ®¹o ho¹t ®éng cña hÖ thèng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm. b) NhiÖm vô. Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm cã c¸c nhiÖm vô chÝnh sau: - Tæ chøc nghiªn cøu, x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy (luËt v¨n b¶n d­íi luËt, quy ®Þnh cña chÝnh phñ...) c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é, thÓ lÖ, c¸c quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch vÒ qu¶n lý chÊt l­îng ®Ó ®Ò nghÞ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt ban hµnh, phæ biÕn, h­íng dÉn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ®ã. - H­íng dÉn x©y dùng vÒ tæ chøc vµ chØ ®¹o vÒ ho¹t ®éng cho hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng trong c¶ n­íc. - TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm (thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö lý) thuéc diÖn m×nh trùc tiÕp qu¶n lý. ChØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm cña c¸c tæ chøc cÊp d­íi thuéc hÖ thèng cña m×nh. - Trùc tiÕp thùc hiÖn (víi c¸c phßng thÝ nghiÖm trùc thuéc) vµ h­íng dÉn theo dâi viÖc thùc hiÖn (víi c¸c phßng thÝ nghiÖm kh¸c trong hÖ thèng) c¸c ph©n tÝch thö nghiÖm ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ n­íc. - Phèi hîp víi c¸c c¬ quan vµ c¸c c¸ nh©n cã liªn quan trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý kh¸c ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm nh­: §¨ng ký chÊt l­îng, chøng nhËn chÊt l­îng phï hîp TCVN, xÐt c«ng nhËn phßng thÝ nghiÖm, chøng nhËn hÖ thèng ®¶m b¶o chÊt l­îng... - Lµ ®Çu mèi liªn hÖ vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ vÒ qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm (víi FAO, WHO, CODEX, víi c¸c tæ chøc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm quèc gia cña c¸c n­íc...) - Tæ chøc viÖc ®µo t¹o c¸n bé cho c¶ hÖ thèng vÒ ph¸p chÕ, nghiÖp vô vµ kü thuËt trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm. - Thu thËp vµ cung cÊp th«ng tin, t­ liÖu cÇn thiÕt cho c¶ hÖ thèng. 4.5.2. NhiÖm vô chÝnh cña c¸c bé phËn chøc n¨ng trùc thuéc Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. 1. Phßng kÕ ho¹ch - chÝnh s¸ch - ph¸p chÕ (Phßng Tæng hîp) NhiÖm vô chÝnh cña phßng nµy lµ: - Tæ chøc nghiªn cøu x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch quèc gia nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ an toµn thùc phÈm (nh­ c¸c quy ®Þnh chung, c¸c quy ®Þnh vÒ vÖ sinh, vÊn ®Ò ®¶m b¶o chÊt l­îng trong s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô, xuÊt nhËp khÈu thùc phÈm, viÖc tiªu dïng thùc phÈm, viÖc kiÓm so¸t vµ xö lý c¸c t¸c h¹i do chÊt l­îng thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o g©y ra nh­ h­ háng, h«i thèi, nhiÔm trïng g©y bÖnh, nhiÔm ®éc tè, hµng gi¶ m¹o...). - TËp hîp yªu cÇu x©y dùng c¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch chung cña hÖ thèng vµ riªng cña côc vÒ qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. Theo dâi lµm b¸o c¸o ®Þnh kú t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c quy ho¹ch kÕ ho¹ch ®ã... - Lµ ®Çu mèi vÒ c«ng t¸c ph¸p chÕ cña Côc (lËp ch­¬ng tr×nh x©y dùng ph¸p chÕ, hoµn chØnh vÒ néi dung, lµm c¸c thñ tôc xÐt duyÖt...). - Thùc hiÖn chøc n¨ng v¨n phßng cña uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. 2. Phßng qu¶n lý - thanh tra. NhiÖm vô chÝnh cña phßng nµy lµ: - §iÒu hoµ, phèi hîp ho¹t ®éng kiÓm so¸t nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm cña hÖ thèng (thanh tra, kiÓm so¸t gi¸m s¸t, xö lý...) - Trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm (thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö lý...) ®èi víi c¸c ®èi t­îng do Côc trùc tiÕp theo dâi, qu¶n lý. - TËp hîp t×nh h×nh sè liÖu vµ lµm c¸c b¸o c¸o vÒ t×nh tr¹ng chÊt l­îng thùc phÈm trong s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô, xuÊt nhËp khÈu, ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ an toµn thùc phÈm. - Lµ ®Çu mèi xem xÐt gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ chÊt l­îng thùc phÈm ph¸t sinh trong c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý cña hÖ thèng (gi÷a hÖ thèng víi c¸c ®èi t­îng qu¶n lý gi÷a c¸c bªn cã liªn quan...). 3. Phßng kü thuËt: NhiÖm vô chÝnh cña phßng nµy lµ: - Tæ chøc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô vµ kü thuËt trong c«ng t¸c ph©n tÝch, thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ n­íc. - H­íng dÉn, theo dâi, gióp ®ì c¸c phßng thÝ nghiÖm trong hÖ thèng thùc hiÖn viÖc ph©n tÝch, thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thùc phÈm theo ®óng ph­¬ng ph¸p, kh¸ch quan, trung thùc. 4. Phßng hµnh chÝnh - Hîp t¸c quèc tÕ. NhiÖm vô chÝnh: - Lµm c¸c c«ng viÖc vÒ tæ chøc nh©n sù cña côc vµ phÇn liªn quan cña hÖ thèng, vÒ c¸c c«ng viÖc hµnh chÝnh vÒ c¸c ph­¬ng tiÖn vËt chÊt cho Côc. - Lµm c¸c c«ng viÖc vÒ hîp t¸c quèc tÕ cña Côc. - Lµm v¨n phßng trùc cña Uû ban Codex. 5. C¸c phßng thÝ nghiÖm (nÕu cã) 4.5.3. NhiÖm vô chÝnh cña c¸c phßng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm vµ c¸c phßng thÝ nghiÖm kh«ng trùc thuéc Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. 1. C¸c phßng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. (ë Bé, ë c¸c khu vùc, ë c¸c tØnh, thµnh phè). NhiÖm vô chÝnh cña c¸c phßng nµy lµ: - Tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng thùc phÈm (thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö lý...) ®èi víi c¸c ®èi t­îng do m×nh qu¶n lý (trong s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô, xuÊt nhËp khÈu) theo ®óng môc ®Ých, yªu cÇu, néi dung, ph­¬ng ph¸p ®· quy ®Þnh. - Trong ph¹m vi quyÒn h¹n cña m×nh, buéc ®èi t­îng bÞ qu¶n lý ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó kh¾c phôc c¸c sai ph¹m. KiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn vÒ c¸c chñ tr­¬ng vµ biÖn ph¸p cÇn thiÕt nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ n­íc. - TËp hîp t×nh h×nh sè liÖu, lµm c¸c thèng kª b¸o c¸o theo ®óng biÓu mÉu do Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng quy ®Þnh. 2. C¸c phßng thÝ nghiÖm. NhiÖm vô chÝnh cña c¸c phßng thÝ nghiÖm nµy lµ: - TiÕn hµnh c¸c ph©n tÝch thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ vµ cÊp chøng chØ vÒ chÊt l­îng thùc phÈm phôc vô cho qu¶n lý nhµ n­íc vµ phôc vô cho c¸c yªu cÇu kh¸c mµ c¸c phßng thÝ nghiÖm ®­îc phÐp thùc hiÖn. - Tham gia nghiªn cøu x©y dùng c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thùc phÈm ®Ó Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm c«ng bè, ¸p dông chung cho c¶ hÖ thèng. - Tuú kh¶ n¨ng cã thÓ tham gia vµo c«ng viÖc nghiªn cøu s¸ng t¹o (vÒ ph­¬ng ph¸p, vÒ c¶i tiÕn chÊt l­îng...) phôc vô cho qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. - Tuú theo kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ n­íc, cã thÓ tham gia vµo c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu, ph©n tÝch thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thùc phÈm trong c¸c hîp t¸c quèc tÕ vÒ qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. 4.6. Uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. 1. Chøc n¨ng: Uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm lµ tæ chøc t­ vÊn vµ phèi hîp ho¹t ®éng vÒ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm trªn c¬ së ph¸p lÖnh chÊt l­îng hµng ho¸, luËt thùc phÈm, c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ theo th«ng lÖ quèc tÕ. 2. NhiÖm vô. Uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm cã c¸c nhiÖm vô chÝnh sau ®©y: - KiÕn nghÞ c¸c chÝnh s¸ch quèc gia ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm vµ vÒ sù kiÓm so¸t cña nhµ n­íc nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ an toµn thùc phÈm, b¶o vÖ vµ gióp ®ì ng­êi tiªu dïng trong sö dông thùc phÈm, tr¸nh c¸c t¸c h¹i do thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng g©y ra. - §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm (®èi t­îng qu¶n lý, néi dung, yªu cÇu, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý, vÒ tæ chøc, ph¸p chÕ, kü thuËt vÒ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cã liªn quan nh­ tiªu chuÈn ho¸, ®o l­êng, chøng nhËn chÊt l­îng...). - Tæ chøc c¸c cuéc vËn ®éng nh»m n©ng cao nhËn thøc, tr¸ch nhiÖm, tËp hîp lùc l­îng h­íng tíi môc tiªu ®¶m b¶o vµ n©ng cao chÊt l­îng thùc phÈm. - Xem xÐt gãp ý kiÕn vÒ t×nh h×nh x©y dùng tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¶ hÖ thèng. - Xem xÐt ®Ò nghÞ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé nh©n viªn cña hÖ thèng, c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch tinh thÇn vµ vËt chÊt ®èi víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã ®ãng gãp xøng ®¸ng cho ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm. 3. Thµnh phÇn cña Uû ban phèi hîp. a) Tæng côc tr­ëng Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng Chñ tÞch b) §¹i diÖn cña Bé y tÕ Phã chñ tÞch c) §¹i diÖn Bé NN vµ CNTP Phã chñ tÞch d) §¹i diÖn UBKHNN Uû viªn e) §¹i diÖn Bé Th­¬ng m¹i Uû viªn g) §¹i diÖn Tæng côc H¶i quan Uû viªn h) §¹i diÖn Bé C«ng nghiÖp nhÑ Uû viªn i) §¹i diÖn Bé Thuû s¶n Uû viªn k) §¹i diÖn v¨n phßng chÝnh phñ Uû viªn l) Côc tr­ëng Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm Uû viªn Tuú theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi chÊt l­îng thùc phÈm vµ Uû ban phèi hîp nµy cã thÓ sÏ ®­îc bæ sung, thay thÕ c¸c thµnh viªn. Trong khi lµm viÖc Uû ban phèi hîp cã thÓ mêi ®¹i diÖn c¸c c¬ quan cã liªn quan, c¸c chuyªn gia cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ®Ó tham kh¶o ý kiÕn. 4. Quan hÖ lÒ lèi lµm viÖc. a) Uû ban lµm viÖc theo nguyªn t¾c trao ®æi ý kiÕn, ®­a ra c¸c nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ kiÕn nghÞ, c¸c gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò ®­îc xem xÐt. KiÕn n ghÞ cña Uû ban ®­a ra trªn sù nhÊt trÝ cña c¸c thµnh viªn, kh«ng lÊy biÓu quyÕt theo nguyªn t¾c ®a sè, nh÷ng bÊt ®éng kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc trong uû ban th× b¸o c¸o xin ý kiÕn c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Ó xö lý. b) Ph­¬ng thøc lµm viÖc chÝnh cña uû ban lµ häp ®Þnh kú vµ häp bÊt th­êng khi cÇn thiÕt. C¸c thµnh viªn Uû ban ph¶i chuÈn bÞ kiÕn thøc tr­íc theo ch­¬ng tr×nh häp vµ c¸c dù th¶o ®Ò ¸n do bé phËn trùc göi, c¸c thµnh viªn ph¶i nãi râ ý kiÕn nµo lµ ý kiÕn cña c¬ quan m×nh ®¹i diÖn, ý kiÕn nµo lµ ý kiÕn cña c¸ nh©n m×nh. c) Bé phËn trùc (gåm chñ tÞch, c¸c phã chñ tÞch vµ uû viªn th­êng trùc). ChÞu tr¸ch nhiÖm thu thËp ý kiÕn chuÈn bÞ c¸c dù th¶o ®Ò ¸n, c¸c ch­¬ng tr×nh häp cho uû ban chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn chØnh vÒ néi dung vµ h×nh thøc v¨n b¶n, c¸c vÊn ®Ò mµ uû ban ®· nhÊt trÝ, göi c¸c v¨n b¶n ®ã tíi c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã liªn quan vµ cho c¸c thµnh viªn cña Uû ban. d) Côc qu¶n lý chÊt l­îng thùc phÈm ( Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng) chÞu tr¸ch nhiÖm bè trÝ ®Þa ®iÓm lµm viÖc cña bé phËn trùc, n¬i héi häp cña uû ban, c¸c ph­¬ng tiÖn vËt chÊt ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña uû ban cã hiÖu qu¶. III.5. Sè l­îng tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc N«ng s¶n - Thùc phÈm chia theo ph©n lo¹i: (bao gåm) - TCVN 1699 - 86 H¹t gièng lóa. Tªn gäi vµ ®Þnh nghÜa. TCVN 1700 - 86 H¹t gièng lóa n­íc ph­¬ng ph¸p thö. TCVN 1776 - 1996 H¹t gièng lóa n­íc - yªu cÇu kü thuËt. TCVN 3236 - 79 Khoai t©y gièng, yªu cÇu kü thuËt TCVN 3937 - 84 KiÓm dÞch thùc vËt. ThuËt ng÷ - ®Þnh nghÜa TCVN 4261 - 86 B¶o vÖ thùc vËt - ThËt ng÷ - ®Þnh nghÜa TCVN 4731 - 89 KiÓm dÞch thùc vËt - Ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu TCVN 1441 - 86 VÞt thÞt TCVN 1697 - 87 KÐn t­¬i t»m d·n - Yªu cÇu kü thuËt TCVN 1857 - 86 Gµ thÞt TCVN 1975 - 77 ThuËt ng÷ trong c«ng t¸c gièng gia sóc TCVN 2183: 1993 L«ng vÞt xuÊt khÈu TCVN 3577 - 81 Tr©u bß s÷a. KiÓm tra kh¶ n¨ng xuÊt s÷a. TCVN 3669 - 81. Lîn c¸i gièng thuéc nhiªn (heo tr¾ng). Ph©n cÊp chÊt l­îng. TCVN 5497 - 91 (ISO 3973: 1977) Bß ®Ó giÕt mæ. ThuËt ng÷ ®Þnh nghÜa. TCVN 6162: 1996 (CAC/RCP 41-1993) Quy ph¹m vÒ kiÓm tra ®éng vËt tr­íc vµ sau khi giÕt mæ vµ ®¸nh gi¸ ®éng vËt vµ thÞt tr­íc vµ sau khi giÕt mæ. TCVN 3138 - 79 B¶o qu¶n tre nøa. Ph­¬ng ph¸p phßng nÊm g©y môc vµ biÕn mµu cho tre nøa dïng lµm nguyªn liÖu giÊy. TCVN 3139 - 79 B¶o qu¶n tre nøa. Ph­¬ng ph¸p phßng mät vµ mèc cho tróc. TCVN 3230 - 90 QuÕ xuÊt khÈu TCVN 3231 - 79 QuÕ xuÊt khÈu. Ph­¬ng ph¸p thö. TCVN 4188-86 Nhùa th«ng. TCVN 4190 - 86 Colophan th«ng TCVN 4341 - 86 Nhùa c¸nh kiÕn ®á vµ s¶n phÈm. ThuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa TCVN 3772 - 83 Tr¹i nu«i lîn - Yªu cÇu thiÕt kÕ. TCVN 3773 - 83 Tr¹i nu«i gµ. Yªu cÇu thiÕt kÕ. TCVN 3997 - 85 Tr¹i nu«i tr©u bß. Yªu cÇu thiÕt kÕ. TCVN 4251 - 86 Tr¹i lîn gièng. Yªu cÇu chung vÒ qu¶n lý kü thuËt. TCVN 5376 - 91 Tr¹i ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vÖ sinh. TCVN 5377 - 91. Kho b¶o qu¶n s¶n phÈm ®éng vËt. Ph­¬ng ph¸p lµm vÖ sinh vµ tiªu ®éc TCVN 3996 - 85 Kho gièng lóa. Yªu cÇu thiÕt kÕ TCVN 5452 - 91 C¬ së giÕt mæ. Yªu cÇu vÖ sinh. TCVN 2739 - 86 Thuèc trõ dÞch h¹i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é axÝt vµ ®é kiÒm. TCVN 2740 - 86 Thuèc trõ s©u. BHC 6% d¹ng h¹t TCVN 2742 - 86 Thuèc trõ s©u vµ tuyÕn trïng - Furadan 3% d¹ng h¹t. TCVN 2741 - 86 Thuèc trõ s©u. Basudin 10% d¹ng h¹t TCVN 2743 - 78 Thuèc trõ dÞch h¹i. X¸c ®Þnh phÇn cßn l¹i trªn sµng. TCVN 2744 - 86 Thuèc trõ dÞch h¹i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng n­íc. TCVN 3711 - 82 Thuèc trõ dÞch h¹i. Diazinon 50% d¹ng nhò dÇu. TCVN 3712 - 82 Thuèc trõ dÞch h¹i. MD 60% d¹ng nhò dÇu TCVN 3713 - 82 Thuèc trõ dÞch h¹i. Metyla parathion 50% d¹ng nhò dÇu. TCVN 3714 - 82 Thuèc trõ dÞch h¹i. DDVP 50% d¹ng nhò dÇu. TCVN 4541 - 88 Thuèc trõ s©u. Azodrin 50% d¹ng dung dÞch TCVN 4542 - 88 Thuèc trõ s©u. Bassa 50% d¹ng nhò dÇu TCVN 4543 - 88 Thuèc trõ nÊm bÖnh. Kitazin 10% d¹ng h¹t TCVN 4718 - 89 D­ l­îng thuèc b¶o vÖ thùc vËt trong thãc g¹o vµ ®Ëu t­¬ng. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh d­ l­îng Gama - BHC TCVN 4719 - 89 D­ l­îng thuèc b¶o vÖ thùc vËt trong thãc g¹o vµ ®Ëu t­¬ng. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh Methylparathion. TCVN 4729 - 89 Thuèc b¶o vÖ thùc vËt. Danh môc chØ tiªu chÊt l­îng. TCVN 5141 - 90 (CAC/PR7-1984). N«ng s¶n thùc phÈm. H­íng dÉn thùc hµnh ph©n tÝch d­ l­îng thuèc trõ dÞch h¹i. TCVN 5624: 1991 (CAC/VOL.XiV Ed.2 Part IV) Danh môc giíi h¹n tèi ®a d­ l­îng thuèc trõ dÞch h¹i. TCVN 1525 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng phèt pho. TCVN 1526 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng Canxi. TCVN 1532: 1993 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p thö c¶m quan TCVN 1535: 1993 Thøc ¨n hçn hîp cho ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc ®é nghiÒn. TCVN 1537 - 74 Thøc ¨n hçn hîp cho gia sóc. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng t¹p chÊt s¾t. TCVN 1539 - 74 Thøc ¨n hçn hîp cho gia sóc. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng bao tö. TCVN 1540 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é nhiÔm c«n trïng. TCVN 1545: 1993 Thøc ¨n cho ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng chÊt chiÕt kh«ng ®¹m TCVN 1546 - 74 Thøc ¨n hçn hîp cho gia sóc. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng axÝt. TCVN 1547: 1994 Thøc ¨n hçn hîp cho lîn. TCVN 1644 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Bé c¸ nh¹t. TCVN 2265: 1994 Thøc ¨n hçn hîp cho gµ. TCVN 3142: 1993 Thøc ¨n cho ch¨n nu«i premic vitamin TCVN 3143: 1993 Thøc ¨n bæ sung cho ch¨n nu«i. Primic kho¸ng vi l­îng. TCVN 4325 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. LÊy mÉu vµ chuÈn bÞ mÉu. TCVN 4326 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é Èm. TCVN 4327: 1993 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng tro. TCVN 4328 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng nit¬ vµ protein th«. TCVN 4329: 1993 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng x¬ th«. TCVN 4330 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng Natri clorua. TCVN 4331 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng chÊt bÐo th«. TCVN 4585: 1993 Thøc ¨n ch¨n nu«i: kh« dÇu l¹c TCVN 4783 - 89 Thøc ¨n hçn hîp cho ch¨n nu«i. Danh môc chØ tiªu chÊt l­îng. TCVN 4801. 89 (ISO 771: 1977) Kh« dÇu. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng Èm vµ c¸c chÊt bay h¬i. TCVN 4802 - 89 (ISO 736: 1977). Kh« dÇu. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÇn chiÕt xuÊt b»ng dietyl este. TCVN 4803 - 89 (ST SEV 4800 - 84). Thøc ¨n ch¨n nu«i d¹ng viªn nhá bæ sung vitamin E. TCVN 4804 - 89 (ST SEV 4318 - 83) Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh aflatoxin. TCVN 4805 - 89 (ISO 5061 - 1983) Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vá h¹t thÇu dÇu b»ng kÝnh hiÓn vi. TCVN 4806 - 89 (ISO 6095: 1980) Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh Clorua hoµ tan trong n­íc. TCVN 5138 - 90 (CAC/PR 4-1986). N«ng s¶n thùc phÈm vµ thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph©n lo¹i ®Ó ph©n tÝch d­ l­îng thuèc trõ dÞch h¹i. TCVN 5181 - 90. Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng Lizin. TCVN 5282 - 90. Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng Metionin TCVN 5284 - 90 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng Caroten. TCVN 5283 - 90. Thøc ¨n gia sóc. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng triptophan. TCVN 5285 - 90 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng hydrrat c¸cbon hoµ tan vµ dÔ thuû ph©n b»ng thuèc thö antro. TCVN 5306 - 91 (ST SEV 5625 - 86) Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®éc tè nÊm Fuzariotoxin TCVN 5790 - 1993. Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nÊm men vµ nÊm mèc. TCVN 4285 - 86 Thuèc l¸ ®iÕu. Ph­¬ng ph¸p thö. TCVN 4286 - 86 Thuèc l¸ ®Çu läc. Ph©n tÝch c¶m quan b»ng ph­¬ng ph¸p cho ®iÓm. 59 4287 - 86 Thuèc l¸ ®iÕu ®Çu läc. TCVN 5075 - 90 (ISO 2817: 1974) Thuèc l¸ vµ s¶n phÈm thuèc l¸. Ph­¬ng ph¸p quang phæ x¸c ®Þnh ancaloit TCVN 5077 - 90 (ISO 2971: 1990) Thuèc l¸ vµ s¶n phÈm thuèc l¸. Thuèc l¸ ®iÕu vµ ®Çu läc. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®­êng kÝnh danh nghÜa. TCVN 5078 - 90 (ISO 3402: 1978) Thuèc l¸ vµ s¶n phÈm thuèc l¸. M«i tr­êng b¶o «n mÉu vµ thö. TCVN 5079- 90 (ISO 3550: 1975). Thuèc l¸ vµ s¶n phÈm thuèc l¸. Thuèc l¸ ®iÕu. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é rç ®Çu. TCVN 5080 - 90 (ISO 8474: 1981) Thuèc l¸ nguyªn liÖu. LÊy mÉu, nguyªn t¾c chung. TCVN 5081 - 90 (ISO 6488: 1981). Thuèc l¸. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l­îng n­íc. PhÇn III: Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p t¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ tiªu chuÈn ho¸ ®èi víi n«ng s¶n - thùc phÈm 1) X©y dùng vµ kiÖn toµn bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng vÖ sinh, an toµn thùc phÈm tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. 2) Hoµn thiÖn ph¸p lÖnh thùc phÈm vµ mét sè th«ng t­ liªn tÞch ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý chÊt l­îng vÖ sinh, an toµn thùc phÈm nh»m tr¸nh chång chÐo, tr¸nh bá sãt nhiÖm vô ®èi t­îng qu¶n lý vµ ph¹m vi tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c Bé. 3) §Èy m¹nh c«ng t¸c x©y dùng tiªu chuÈn chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm, t¨ng c­êng hµng dµo kü thuËt ®Ó chñ ®éng gi¸m s¸t chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm. TriÓn khai cã hiÖu qu¶ "Th¸ng hµnh ®éng vÒ chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm" ®Èy m¹nh c«ng t¸c truyÒn th«ng gi¸o dôc kiÕn thøc cho céng ®ång vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm ®Ò phßng ngé ®éc thùc phÈm. - N©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp, tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt thùc phÈm ®èi víi viÖc b¶o vÖ søc khoÎ vµ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng. 4) T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra liªn ngµnh mÆt hµng thùc phÈm l­u th«ng trªn thÞ tr­êng (chó träng thùc phÈm nhËp khÈu vµ s¶n xuÊt tiªu dïng néi ®Þa) gãp phÇn chèng thùc phÈm gi¶, thùc phÈm kÐm chÊt l­îng nh»m lËp l¹i trËt tù, kû c­¬ng vµ chñ ®éng ®Ò phßng ngé ®éc thùc phÈm, b¶o vÖ søc khoÎ vµ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng. 5) KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc phÈm ¸p dông ch­¬ng tr×nh qu¶n lý b¶o ®¶m chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm theo HACCP, ISO, GMP... * N«ng s¶n - thùc phÈm lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt v× vËy rÊt cÇn cã sù tËp trung qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Tr­íc hÕt vÒ mÆt kü thuËt Nhµ n­íc ph¶i cã mét chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng hµng ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm. §¶m b¶o cho ng­êi tiªu dïng cã ®­îc mét sù tin t­ëng khi tiªu thô s¶n phÈm. Nhµ n­íc ph¶i tËp trung c¸c tiªu chuÈn t¹i c¬ quan cã thÈm quyÒn sau ®ã cung cÊp cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm. D­íi hai h×nh thøc: B¾t buéc ¸p dông vµ tù nguyÖn ¸p dông. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp trong n­íc khi khai th¸c chÕ biÕn lo¹i hµng ho¸ nµy ®Òu ®· thÊy ®­îc sù cÇn thiÕt ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc n«ng s¶n thùc phÈm ®èi víi c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc hä ®· ¸p dông mét c¸ch triÖt ®Ó. V× vËy khi nãi ®Õn sè l­îng c¸c doanh nghiÖp ¸p dông tiªu chuÈn ho¸ th× cã thÓ kÕt luËn ngay r»ng: TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm trªn l·nh thæ ViÖt Nam ®Òu cã gi¶i ph¸p ¸p dông tiªu chuÈn ho¸. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ sù c¹nh tranh ngay ng¾t cña c¸c mÆt hµng. Vµ mét ®iÒu tÊt yÕu r»ng tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ nµy còng ®Òu ph¶i ngµy mét n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng s¶n phÈm th× míi cã ­u thÕ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §Ó n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng hµng ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm phôc vô cho ng­êi tiªu dïng cÇn thiÕt ph¶i cã sù nç lùc cña hai bªn: Nhµ n­íc t¨ng c­êng h¬n n÷a sù qu¶n lý trong lÜnh vùc tiªu chuÈn ho¸ phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ th× míi mong cã ®­îc nÒn th­¬ng m¹i ph¸t triÓn. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông mét c¸ch triÖt ®Ó c¸c tiªu chuÈn cña Nhµ n­íc ®· ®Ò ra cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trong n­íc. KÕt luËn Muèn ®¶m b¶o vµ n©ng cao chÊt l­îng ®ßi hái ph¶i cã nhËn thøc ®óng ®¾n tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp cïng víi mét ph­¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc cña Nhµ n­íc. §Ó h×nh thµnhb nªn mét c¬ cÊu qu¶n lý còng nh­ sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc vÒ tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc n«ng s¶n - thùc phÈm lµ c¶ mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña luËt ph¸p quèc gia. Víi ®Ò tµi: "T¨ng c­êng qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc N«ng s¶n - Thùc phÈm". Em chØ cã thÓ nªu ®­îc mét sè quan ®iÓm vÒ tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc N«ng s¶n - Thùc phÈm. Vµ mét sè gãp ý vÒ t¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc. Do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn khi tr×nh bµy sÏ kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em rÊt mong sÏ nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña thÇy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c¸c c«, c¸c b¸c trong Trung t©m tiªu chuÈn chÊt l­îng (Thuéc TCTC§LCL). Vµ sù h­íng dÉn cña thÇy gi¸o: GS.TS NguyÔn §×nh Phan. §· gióp em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Sinh viªn TrÞnh Minh Th¹o