Quan trắc chất lượng môi trường

iai ñoaïn xaây döïng, hoaït ñoäng vaø quaûn lyù döï aùn. Vieäc quan traéc moâi tröôøng ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa döï aùn khoâng theå vaø khoâng neân thöïc hieän vôùi taát caû caùc noäi dung treân maø caàn thieát phaûi döïa vaøo thoâng soá choïn loïc hoaëc thoâng soá chæ thò. Caùc thoâng soá naøy phaûn aùnh ñöôïc taùc ñoäng cuûa döï aùn ñeán caùc thaønh phaàn moâi tröôøng. Caùch naøy giuùp ñaùnh giaù chính xaùc möùc ñoä oâ nhieãm vaø nguyeân nhaân gaây ra oâ nhieãm, tieát kieäm nhaân löïc, thôøi gian vaø kinh phí. III. PHÖÔNG PHAÙP QUAN TRAÉC MOÂI TRÖÔØNG: Noäi dung quan traéc moâi tröôøng raát roäng vaø lieân quan ñeán nhieàu ngaønh nhö: ñòa lyù, ñòa chaát, khí töôïng thuûy vaên, oâ nhieãm moâi tröôøng, sinh vaät, sinh thaùi, xaõ hoäi hoïc ..v.v… Moãi chuyeân ngaønh ñeàu coù phöông phaùp luaän vaø kyõ thuaät tieâu chuaån trong khaûo saùt. Ñieàu quan troïng laø caùc phöông phaùp tieâu chuaån quoác gia hoaëc quoác teá veà khaûo saùt vaø quan traéc moâi tröôøng caàn ñöôïc aùp duïng ñeå deå daøng so saùnh soá lieäu khi ñaùnh giaù taùc ñoäng. Vai troø cuûa ngöôøi hoaëc ñôn vò chuû trì nghieân cöùu quan traéc raát quan troïng trong vieäc ñònh höôùng, löïa choïn thoâng soá vaø noäi dung khaûo saùt. Caùc phöông phaùp quan traéc ñoái vôùi thaønh phaàn moâi tröôøng töï nhieân vaø kinh teá - xaõ hoäi theo quy ñinh cuûa Vieät Nam vaø moät soá toå chöùc quoác teá. 1. Quan traéc chaát löôïng nöôùc vaø oâ nhieãm nguoàn nöôùc töï nhieân: 1.1. Khaûo saùt ñaùnh giaù khaån caáp taùc ñoäng cuûa caùc söï coá gaây ra oâ nhieãm nguoàn nöôùc: Toå chöùc ñoäi khaûo saùt: ñeå ñaùnh giaù nhanh möùc ñoä oâ nhieãm moâi tröôøng do söï coá xaû chaát thaûi töø cô sôû saûn xuaát hoaëc do phöông tieän giao thoâng QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang ñöông thuûy caàn phaûi laäp moät ñoäi khaûo saùt. Trong ñoäi coù ít nhaát hai nhaø chuyeân moân (kyõ sö hoaëc caùn boä khoa hoïc) ñaõ ñöôùc ñaøo taïo hoaëc coù kinh nghieäm veà quan traéc moâi tröôøng, coù khaû naêng phaùn ñoaùn, ñaùnh giaù oâ nhieãm vaø toå chöùc coâng vieäc. Ngoaøi raï ñoäi khaûo saùt caàn coù 2 ñeán 3 kyõ thuaät vieân coù khaû naêng thöïc hieän thu maãu, baûo quaûn maãu, ño ñaïc, phaân tích thöïc ñòa theo qui trình tieâu chuaån. Trong tröôøng hôïp vuøng khaûo saùt coù dieän tích roäng, tính chaát oâ nhieãm phöùc taïp (thí duï söï coá traøn daàu, söï coá xaû nöôùc thaûi töø khu coâng nghieäp) ñoäi khaûo saùt caàn bao goàm caùn boä chuyeân moân thuoäc nhieàu chuyeân ngaønh khaùc nhau veà quan traéc moâi tröôøng, y teá, thuûy vaên, tö phaùp vaø quaûn lyù moâi tröôøng. Ñaïi dieän cuûa chính quyeàn vaø nhaân daân ñòa phöông cuõng caàn tham gia ñoäi khaûo saùt. Ñeå ñaûm baûo coâng taùc khaûo saùt tieán haønh chính xaùc, nhanh choùng vaø khaùch quan ñoäi khaûo saùt caàn coù ñuû thaàm quyeàn xem xeùt taïi choã nhöõng nôi caàn thieát, ñöôïc nhaän taát caû caùc thoâng tia, soá lieäu heân quan ñeán noäi dung khaûo saùt. Caùc thoâng tin quan troïng nhaát laø: ñòa hình , khí haäu cheá ñoä thuûy vaên, ñaëc ñieåm cuûa vuøng sinh thaùi, taøi nguyeân sinh hoïc, tính chaát ñaát, hieän traïng söû duïng ñaát, daân cö, ñaëc ñieåm heä sinh thaùi nhaân vaên vaø ñaëc ñieåm cuûa nguoàn gaây oâ nhieãm (vò trí, nguyeân lieäu, coâng ngheä, coâng suaát, tính chaát hoaït ñoäng, v.v…). Söï hôïp taùc giöõa ñoäi khaûo saùt, ñôn vò gaây oâ nhieãm vaø nhaân daân, chính quyeàn ñòa phöông laø cô sôû ban ñaàu ñaûm baûo cho coâng taùc thaønh coâng. Coâng taùc phoûng vaán, ñieàu tra xaõ hoäi hoïc ñoái vôùi daân chuùng ñòa phöông laø khoâng theå thieáu trong nghieân cöùu taùc ñoäng oâ nhieãm moâi tröôøng. Ñoäi khaûo saùt caàn ñöôïc trang bò phöông tieän ño ñaïc, thu maãu, di chuyeån phuø hôïp vôùi tính chaát oâ nhieãm. 1.2. Xaùc ñònh vuøng nghieân cöùu: Böôùc ñaàu tieân trong vieäc quan traéc oâ nhieãm moâi tröôøng laø xaùc ñònh dieän tích, ñaëc ñieåm vuøng khaûo saùt. Vieäc xaùc ñònh ranh giôùi cuûa vuøng nghieân cöùu coù theå döïa vaøo caùc cô sôû sau: • Ranh giôùi veà ñòa lyù: • Ranh giôùi veà haønh chaùnh • Ranh giôùi veà kinh teá: khu coâng nghieäp, khu du lòch, khu khai thaùc moû, vuøng noâng nghieäp, vuøng nuoâi troàng thuûy saûn… • Ranh giôùi vuøng vò taùc ñoäng do söï coá. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Tuy nhieân trong thöïc teá ñoäi khaûo saùt caàn xaùc ñònh ranh giôùi khaûo saùt moät caùch linh hoaït, phuï thuoäc vaøo tính chaát, khaû naêng phaùt taùn oâ nhieãm sao cho vieäc ñaùnh giaù taùc ñoäng ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû. Ngoaøi ra trong vuøng caàn khaûo saùt phaûi chia ra thaønh nhieàu khu vöïc coù möùc ñoä öu tieân khaùc nhau döïa theo möùc ñoä nghieâm troïng cuûa oâ nhieãm. Thoâng thöôøng caàn khaûo saùt nguoàn phaùt sinh vaø vuøng bò oâ nhieãm naëng, khaûo saùt vuøng bò oâ nhieãm nheï sau. 1.3. Muïc ñích cuûa caùc traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc: Ñaùnh giaù taùc ñoäng do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi ñoái vôùi chaát löôïng nöôùc vaø khaû naêng söû duïng nöôùc cho caùc muïc ñích khaùc nhau. Toå chöùc thu maãu, baûo quaûn, xöû lyù maãu. Vieäc thu maãu, baûo quaûn xöû lyù maãu caàn thöïc hieän theo quy trình tieâu chuaån do cuïc Moâi Tröôøng (Vieät Nam) qui ñònh, coù theå tham khaûo quy trình quoác teá cuûa Heä Thoáng Quan traéc moâi tröôøng toaøn caàu (GEMS), cuûa Myõ vaø nhieàu hieäp hoäi khoa hoïc veà moâi tröôøng nöôùc (IWA, IWRA). Toå chöùc phaân tích maãu: Vieäc phaân tích maãu caàn thöïc hieän theo quy trình tieâu chuaån do Cuïc Moâi Tröôøng (Vieät Nam) quy ñònh, coù theå tham khaûo quy trình quoác teá cuûa Heä Thoáng Quan traéc toaøn caàu (GEMS), cuûa Myõ vaø nhieàu quoác gia khaùc. Xöû lyù soá lieäu vaø laäp baùo caùo: soá lieäu ñöôïc xöû lyù theo phöông phaùp thoáng keâ; ñoái chieáu vôùi Tieâu Chuaån Moâi Tröôøng Vieät Nam hoaëc cuûa moät soá toå chöùc quoác teá ñeå nhaän xeùt. Caùc baèng chöùng veà taùc ñoäng do söï coá oâ nhieãm nguoàn nöôùc (toâm, caù, luùa cheát, soá lieäu y teá) keøm theo hình aûnh caàn ñöa vaøo baùo caùo. Baùo caùo caàn vieát ngaén goïn, suùc tích vaø khaùch quan. Caùc muïc tieâu cô baûn cuûa traïm quan traéc chaát löôïng vaø oâ nhieãm nöôùc laø: • Xaùc ñònh chaát löôïng nöôùc veà maët baûn chaát töï nhieân hoaëc nguoàn nöôùc ñöa töø nöôùc ngoaøi laõnh thoå quoác gia. • Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa caùc hoaït ñoäng do con ngöôøi gaây ra ñoái vôùi chaát löôïng nöôùc vaø ñaùnh giaù khaû naêng söû duïng cuûa nöôùc theo caùc muïc ñích khaùc nhau.. • Giaùm saùt theo doõi nguoàn goác vaø ñöôøng di chuyeån cuûa caùc chaát ñoäc haïi ñaëc bieät khi coù söï coá moâi tröôøng. • Xaùc ñònh xu höôùng thay ñoåi chaát löôïng nöôùc ôû caùc traïm ñaïi dieän chuû yeáu laø xaâm nhaäp maën. ⇒ Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu thöù nhaát caàn phaûi xaây döïng caùc traïm cô sôû (baseline stations). Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu thöù hai caàn phaûi xaây döïng caùc QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang traïm taùc ñoäng (impact stations). Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu thöù ba caàn phaûi coù moät trong hai loaïi traïm treân tuøy thuoäc vaøo nguoàn goác chaát oâ nhieãm do con ngöôøi taïo ra hoaëc do nguoàn goác töï nhieân. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu thöù tö caàn phaûi xaây döïng caùc traïm ñaùnh giaù xu höôùng (trend stations) ôû caùc ñieåm löïa choïn treân caùc doøng soâng lôùn cuûa theá giôùi hoaëc khu vöïc. 1.4. Ñaëc ñieåm, yeâu caàu vaø vò trí caùc traïm quan traéc: a. Vò trí traïm quan traéc: Caùc traïm cô sôû: caùc traïm quan traéc ñaët taïi khu vöïc khoâng bò aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa caùc nguoàn oâ nhieãm. Caùc traïm naøy thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå xaây döïng soá lieäu cô sôû cuûa caùc thoâng soá töï nhieân vaø ñeå kieåm soaùt caùc taùc nhaân oâ nhieãm nhaân taïo (thí duï thuoác baûo veä thöïc vaät, daàu môõ…) vaø ñeå ñaùnh giaù xu höôùng laâu daøi cuûa nöôùc beà maët do taùc ñoäng töø oâ nhieãm khoâng khí toaøn caàu. Caùc traïm naøy coøn ñöôïc ñaët taïi vuøng bieân giôùi (ñoái vôùi caùc soâng quoác teá) ñeå kieåm soaùt nguoàn nöôùc töø beân ngoaøi ñöa vaøo quoác gia. Caùc traïm taùc ñoäng: ñöôïc ñaët taïi khu vöïc bò taùc ñoäng cuûa con ngöôøi vaø khu vöïc coù caùc nhu caàu nöôùc rieâng bieät. Coù boán loaïi traïm taùc ñoäng phuïc vuï cho caùc nhu caàu söû duïng nöôùc: • Ñoái vôùi nöôùc uoáng : traïm ñöôïc ñaët taïi ñieåm thu nöôùc thoâ vaøo nhaø maùy nöôùc. • Ñoái vôùi nöôùc thuûy lôïi: traïm ñöôïc ñaët taïi ñieåm laáy nöôùc cho thuûy lôïi • Ñoái vôùi nöôùc thuyû saûn: traïm ñöôïc ñaët taïi giöõa vuøng nuoâi hoaëc baûo veä thuûy saûn. • Ñoái vôùi nguoàn nöôùc ñöôïc söû duïng ña muïc ñích: traïm ñöôïc ñaët taïi nôi laáy nöôùc söû duïng. Caùc traïm xu höôùng: ñöôïc ñaët ôû vò trí ñaëc bieät ñeå ñaùnh giaù xu höôùng thay ñoåi chaát löôïng nöôùc ôû quy moâ khu vöïc. Do vaäy caùc traïm naøy caàn ñaïi dieän cho moät vuøng roäng lôùn coù nhieàu loaïi hình hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Loaïi traïm naøy thöôøng coù nhieäm vuï ñeå ñaùnh giaù taûi löôïng caùc taùc nhaân oâ nhieãm töø soâng lôùn ñöa ra bieån hay dieãn bieán chieàu höôùng xaâm nhaäp maën töø bieån vaøo ñaát lieàn. b. Caùc yeâu caàu veà vò trí ñaët traïm: - Tính ñaïi dieän: Maãu nöôùc caàn phaûi ñaïi dieän cho ñaëc tröng veà chaát löôïng nöôùc cuûa khu vöïc nghieân cöùu. Chaát löôïng nöôùc phuï thuoäc vaøo löu löôïng, söï xaùo troän vaø taàng nöôùc. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Caùc maãu nöôùc caàn coù ñoä ñoàng nhaát ôû töøng maët caét taïi traïm thu maãu. Muoán vaäy caàn thu maãu nöôùc ôû nhieàu ñieåm (gaàn bôø traùi, giöõa doøng, gaàn bôø phaûi) vaø ôû caùc ñoä saâu khaùc nhau. Ñeå kieåm tra ñoä ñoàng nhaát caàn phaûi xaùc ñònh taïi choã caùc thoâng soá nhö EC, DO, pH, to. Vieäc kieåm tra ñoä ñoàng nhaát caàn phaûi laëp laïi ôû caùc thôøi ñieåm quan traéc (muøa kieät vaø muøa luõ vaø caû khi trieàu cöôøng, trieàu roøng). - Ño löu löôïng: Taïi caùc traïm quan traéc, vieäc ño löu löôïng laø caàn thieát nhaèm tính taûi löôïng caùc thoâng soá oâ nhieãm ñi qua maët caét. Traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc toát nhaát laø neân ñaët ngay vò trí cuûa traïm thuûy vaên. - Khoaûng caùch tôùi phoøng thí nghieäm: Caùc maãu nöôùc coù chöùa 3 loaïi taùc nhaân oâ nhieãm: coù loaïi beàn vöõng khoâng thay ñoåi nhieàu theo thôøi gian (nhö clo höõu cô, kim loaïi naëng); coù loaïi khoâng beàn nhöng coù theå baûo quaûn trong thôøi gian moät vaøi ngaøy nhö caùc chaát dinh döôõng (N,P), coù loaïi keùm beàn khoâng theå baûo quaûn laâu quaù nöûa ngaøy (nhö BOD, vi sinh). Thôøi gian chuyeån maãu töø traïm veà phoøng thí nghieäm ñuû ngaén sao cho caùc thoâng soá caàn phaân tích khoâng thay ñoåi thaønh phaàn vaø noàng ñoä. Do vaäy khoaûng caùch töø traïm ñeán phoøng thí nghieäm caàn ñöôïc tính tôùi khi thieát keá maïng löôùi traïm. - Caùc aûnh höôûng pha taïp: Neáu vò trí ñaët traïm ngay sau ñaäp nöôùc, haøm löôïng DO trong maãu seõ cao, khoâng ñaëc tröng cho chaát löôïng nguoàn nöôùc. Neáu vò trí ñaët traïm ngay ôû ñieåm xaû nöôùc thaûi cuûa thaønh phoá, nhaø maùy noàng ñoä caùc taùc nhaân oâ nhieãm seõ cao hôn nhieàu so vôùi ñaëc tính chung cuûa caû vuøng caàn giaùm saùt. Ñieåm thu maãu saùt bôø khoâng ñaëc tröng cho tính chaát cuûa doøng soâng. Ñeå ngaên ngöøa caùc aûnh höôûng pha taïp treân, vò trí caùc ñieåm thu maãu caàn ñöôïc choïn sao cho phaûn aùnh ñuùng ñaëc ñieåm chaát löôïng cuûa caû maët caét. 1.5. Taàn soá, thôøi gian quan traéc: a. Söï thay ñoåi chaát löôïng nöôùc: Chaát löôïng nöôùc taïi moãi traïm luoân bò thay ñoåi theo thôøi gian (phuï thuoäc vaøo löu löôïng vaø möùc ñoä taùc ñoäng cuûa caùc nguoàn oâ nhieãm). Do vaäy caàn ño caùc giaù trò cöïc ñaïi, cöïc tieåu vaø trung bình cuûa caùc thoâng soá theo thôøi gian ñeå coù theå phaûn aùnh gaàn ñuùng giaù trò thöïc. Ñeå laøm ñieàu naøy soá maõu thu thaäp caàn ñuû lôùn vaø taàn soá thu maãu caàn ñuû cao, tuy nhieân vieäc taêng cao soá maãu vaø taàn soá seõ gaây toán keùm veà kinh phí vaø nhaân löïc, cho neân caàn tính sao vöøa ñuû ñoä tin caäy vöøa khoâng quaù nhieàu chi phí. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang b. Taàn soá thu maãu: Taàn soá thu maãu caøng daøy ñoä chính xaùc cuûa vieäc ñaùnh giaù dieãn bieán chaát löôïng vaø oâ nhieãm nöôùc caøng cao. Tuy nhieân trong thöïc teá do haïn cheá veà nhaân löïc, thieát bò, kinh phí ôû taát caû caùc quoác gia, taàn soá thu maãu ôû caùc traïm giaùm saùt ñeàu ñöôïc quy ñònh ôû möùc coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Chöông trình quoác teá GEMS yeâu caàu taàn soá thu maãu haøng naêm ôû caùc traïm: Loaïi traïm Soâng Hoà Nöôùc ngaàm Traïm cô sôû (a) 4 ÷ 12 (b) 4 2 ÷ 4 Traïm taùc ñoäng: - Nöôùc uoáng - Nöôùc thuûy lôïi - Nöôùc thuûy saûn - Taùc ñoäng ña daïng 12 ÷ 24 (c, d) 12 (e) 12 (e, f) 12 (e) 6 ÷ 12 (d) 2 6 (f) 4 4 ÷ 12 (d) 4 - 4 Traïm xu höôùng 12 ÷ 24 (g) 2 ÷ 6 (h) 4 (a) Caùc traïm cô sôû chæ khaûo saùt trong 2-5 naêm, phuï thuoäc vaøo söï thay ñoåi löu löôïng vaø chaát löôïng nöôùc. (b) Thôøi gian thu maãu caàn theå hieän ñuû caùc thay ñoåi veà chu trình thuûy vaên trong naêm. (c) Taàn soá thu maãu caàn theo chu trình thaûy vaên, vieäc thu maãu cöïc ñaïi caàn tieán haønh trong chu kyø thuûy vaên baát thöôøng nhaát. (d) Taàn soá thu maãu caàn phuø hôïp vôùi möùc ñoä laáy nöôùc vaø soá daân coù nhu caàu caáp nöôùc. (e) Thôøi gian thu maãu caàn tieán haønh khi löu löôïng thaáp (f) Caàn xem xeùt chu trình sinh hoïc: caàn taêng taàn soá thu maãu ôû thôøi ñieåm coù naêng suaát sinh hoïc cao (g) Thôøi gian thu maãu caàn tieân haønh khi löu löôïng cao. (h) Ñoái vôùi caùc hoà ñôn taàng vaø hai taàng caàn thu 2 maãu/naêm ôû caùc thôøi ñieåm phaân taàng nhieät cao nhaát vaø thaáp nhaát. Ñoái vôùi caùc hoà nhieàu taàng thu 6 maãu/naêm. Trong tröôøng hôïp quan traéc oâ nhieãm do söï coá moâi tröôøng vieäc thu maãu caàn thöïc hieän haøng ngaøy hoaëc nhieàu laàn trong ngaøy ôû nhieàu vò trí khaùc nhau, phuï thuoäc vaøo möùc ñoä söï coá, cheá ñoä thuûy vaên, ñòa hình vaø daëc ñieåm veà phaân boá daân cö, caùc heä thoáng saûn xuaát trong vuøng. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang 1.6. Thoâng soá quan traéc: Moâi tröôøng nöôùc caàn ñöôïc quan traéc ñoàng thôøi 3 thaønh phaàn sau: - Caùc thoâng soá thuûy vaên: toác ñoä ñoøng chaûy (m/s), höôùng, möïc nöôùc (m), löu löôïng (m3/s) - Caùc thoâng soá hoùa lyù: + Caùc thoâng soá cô baûn phuïc vuï muïc ñích quan traéc ña muïc tieâu: nhieät ñoä, ñoä ñuïc, ñoä maøu, pH, DO, ñoä maën, SS, EC, CO2, BOD …. + Caùc thoïng soá choïn loïc ñeå quan traéc theo chuyeân ñeà vôùi muïc tieâu chuyeân duïng: quan traéc xaâm nhaäp maën, söï phuù döôõng, oâ nhieãm daàu môõ … - Caùc thoâng soá thuûy sinh chæ thò oâ nhieãm chaát löôïng nöôùc: + Ñoäng vaät ñaùy khoâng xöông soáng + Phieâu sinh thöïc vaät. Vieäc löïa choïn thoâng soá khaûo saùt nhaèm thöïc hieän muïc ñích nghieân cöùu laø raát quan troïng vì: - Ñaùnh giaù ñuùng ñaén möùc ñoä oâ nhieãm vaø nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm. - Tieát kieäm nhaân löïc, thôøi gian, chi phí. 1.7. Phaân tích, xöû lyù vaø ñaùnh giaù keát quaû giaùm saùt: Sau khi thu maãu, baûo quaûn maãu theo ñuùng quy trình tieâu chuaån ñoái vôùi töøng thoâng soá lyù, hoùa, sinh hoïc, vieäc phaân tích maãu ñöôïc tieán haønh theo caùc phöông phaùp tieâu chuaån cuûa Vieät Nam (Cuïc Moâi tröôøng, 1998) hoaëc tham khaûo taøi lieäu quoác teá. Phöông phaùp tieâu chuaån ñeå thu maãu vaø phaân tích lyù, hoùa, thuûy sinh (phieâu sinh, sinh vaät baùm, ñoäng vaät ñaùy, ñoäng vaät coù xöông soáng) trong maãu nöôùc hieän ñöôïc söû duïng roäng raõi treân theá giôùi ñöôïc trình baøy trong taøi lieäu cuûa IPHA-AWWA-IPCS. ÔÛ Vieät Nam nhieàu cô quan nghieân cöùu ñaõ aùp duïng caùc phöông phaùp naøy Keát quaû phaân tích ñöôïc so saùnh vôùi chæ soá chaát löôïng nöôùc vaø caùc tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa döï aùn. Döïa vaøo soá lieäu veà thuûy vaên coù theå tính ñöôïc taûi löôïng caùc chaát oâ nhieãm vaø tính toaùn ñöôïc khaû naêng phaùt taùn theo doøng soâng theo caùc moâ hình toaùn hoïc. Ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhhieãm nguoàn nöôùc: - Chæ soá oâ nhieãm dinh döôõng NPI - Chæ soá oâ nhieãm höõu cô OPI - Chæ soá oâ nhieãm coâng nghieäp IPI - Chæ soá ñoäng vaät ñaùy BSI - Chæ soá ña daïng sinh hoïc BDI QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang 2. Quan traéc chaát löôïng vaø oâ nhieãm khoâng khí: 2.1. Heä thoáng quan traéc chaát löôïng khoâng khí Ôû caùc thaønh phoá lôùn taïi caùc nöôùc phaùt trieån caùc heä thoáng giaùm saùt töï ñoäng chaát löôïng khoâng khí haøng ngaøy ñaõ ñöôïc thieát laäp. ÔÛ Vieät Nam caùc traïm (ñieåm) quan traéc chaát löôïng khoâng khí ñaõ ñöôïc Cuïc Moâi tröôøng thieát laäp töø 1994, tuy nhieân chæ coù moät traïm (taïi Trung taâm Moâi tröôøng Ñoâ thò vaø khu CN, ÑH Xaây döïng Haø Noäi) coù thieát bò thu vaø phaân tích töï ñoäng. Taïi TP Hoà Chí Minh töø cuoái 1992 maïng löôùi quan traéc chaát löôïng khoâng khí vôùi 4 traïm ñaõ ñöôïc hoaït ñoäng trong khuoân khoå döï aùn xaây ñöïng heä thoáng giaùm saùt oâ nhieãm moâi tröôøng Tp Hoà Chí Minh. Töø 2000 vôùi söï hoã trôï cuûa UBND TP Hoà Chí Minh ñaõ coù 3 traïm quan traéc töï ñoäng thu maãu vaø phaân tích maãu khí hoaït ñoäng lieân tuïc. 2.2. Muïc ñích cuûa traïm quan traéc chaát löôïng khoâng khí Muïc ñích cuûa traïm quan traéc chaát löôïng khoâng khí nhaèm giaûi quyeát caùc vaán ñeà sau: • Ñaùnh giaù thaønh phaàn oâ nhieãm khoâng khí ñeå xaây döïng phoâng chaát löôïng khoâng khí phuïc vuï quy hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng vaø phaùt trieån KTXH. • Xaùc ñònh xu höôùng dieãn bieán oâ nhieãm khoâng khí trong khu vöïc theo thôøi gian. • Xaùc ñònh nguoàn goác vaø khaû naêng phaùt taùn taùc nhaân oâ nhieãm trong khoâng khí. • Xaùc ñònh taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe do ^ nhieãm khoâng khí • So saùnh tieâu chuaån quoác gia, khu vöïc veà chaát löôïng khoâng khí ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng töøng vuøng, töøng thôøi ñieåm. • Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa caùc bieän phaùp khaùng cheá oâ nhieãm khoâng khí cuûa döï aùn hoaëc cuûa khu vöïc • Xaây döïng heä thoáng baùo ñoäng oâ nhieãm khoâng khí khi coù söï coá do hoaït ñoäng coâng nghieäp hoaëc thieân tai gaây ra 2.3. Caùc loaïi traïm: Moät heä thoáng caùc traïm quan traéc chaát löôïng khoâng khí cuûa moät quoác gia hoaëc moät vuøng laõnh thoå bao goàm traïm cô sôû (ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí ño caùc yeáu toá töï nhieân, chöa coù hoaëc ít coù söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi) vaø caùc traïm taùc ñoäng (ñaùnh giaù oâ nhieãm khoâng khí ôû caùc khu daân cö, khu thöông maïi, khu coâng nghieäp). QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Moät traïm quan traéc chaát löôïng khoâng khí caàn coù caùc thieát bò tieâu chuaån ñeå thu maãu phaân tích; thu thaäp, xöû lyù soá lieäu vaø thieát bò truyeàn soá lieäu veà trung taâm. 2.4. Caùc thoâng soá quan traéc choïn loïc: Caùc thoâng soá chæ thò chaát löôïng khoâng khí xung quanh caàn ñöôïc quan traéc lieân tuïc laø: buïi, löu huyønh dioxit (SO2),CO, NO2, caùc chaát quang hoaù nhö O3, hydrocacbon hoaëc chì. Trong heä thoáng cuûa GEMS vôùi söï tham gia cuûa 40 nöôùc chæ coù 2 thoâng soá buïi vaø SO2 laø baét buoäc ñoái vôùi caùc traïm vaø maïng löôùi. Döïa vaøo 2 thoâng soá naøy ta coù theå phaân loaïi möùc ñoä oâ nhieãm cuûa caùc khu vöïc do hoaït ñoäng coâng nghieäp vaø giao thoâng. 2.5. Thu maãu, baûo quaûn phaân tích maãu: Caùc coâng taùc naøy caàn ñöôïc thöïc hieän theo caùc phöông phaùp tieâu chuaån cuûa Vieät Nam. Giaùm saùt, ñaùnh giaù oâ nhieãm khoâng khí do hoaït ñoäng döï aùn hoaëc söï coá moâi tröôøng. 2.6. Thoâng soá chæ thò: Ñoái vôùi moät soá döï aùn coâng nghieäp coù khaû naêng ñöa vaøo khoâng khí caùc taùc nhaân oâ nhieãm ôû noàng ñoä cao thì vieäc quan traéc caàn ñöôïc tieán haønh taïi khu vöïc trong vaø xung quanh nhaø maùy döïa theo caùc thoâng soá chæ thò oâ nhieãm ñöôïc toång keát trong baûng sau: Döï aùn Thoâng soá chæ thò CN nhieät ñieän, loø nung CN sôn, cao su, chaát deûo CN superphosphat CN boät giaët CN loïc hoùa daàu CN cheá bieán haït ñieàu Loø ñoát raùc Buïi, SO2, NOx, CO. Buïi, hydrocacbon, muøi, SO2, NOx (neám coù loø hôi). Buïi, SOx, HF. Buïi, chaát kieàm. Hydrocacbon, buïi, SOx, COx, NOx Buïi, muøi, phenol Buïi, SO2, NOx, CO, dioxin. 2.7. Kyõ thuaät khaûo saùt thöïc ñòa: QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Thu maãu baèng thieát bò tieâu chuaån (coù ghi nhieät ñoä, theå tích khí, ñoä aåm…), phaân tích caùc thoâng soá naøy vaø so saùnh vôùi tieâu chuaån cho pheùp veà khí thaûi (thí ñuï TCVN 5939-1995), tieâu chuaån khoâng khí khu daân cö (thí duï, TCVN 5937-1995) ta coù theå ñaùnh giaù döôïc taùc ñoäng cuûa döï aùn ñoái vôùi moâi tröôøng vaø ñöa vaøo thoáng keâ y hoïc (neáu coù) coù theå döï lieäu aûnh höôûng cuûa döï aùn ñeán söùc khoûe nhaân daân trong vuøng. Vieäc quan traéc chaát löôïng vaø oâ nhieãm khoâng khí caàn phaûi ñöôïc tieáng haønh theo ñuùng taàn soá, thôøi gian thu maãu trung bình vaø ñuùng phöông phaùp phaân tích ñeå coù cô sôû so saùnh soá lieäu. Phöông phaùp quan traéc caùc thoâng soá oâ nhieãm cô baûn ñöôïc neâu trong baûng: Chaát oâ nhieãm Thôøi gian trung bình Phöông phaùp xaùc ñònh SO2 Buïi CO Quang hoùa Hydrocacbon NO2 Chì 1 giôø, 3 giôø, 24 giôø, haøng naêm 1 giôø, 24 giôø, haøng naêm 1 giôø, 8 giôø 0,5 giôø, 1 giôø 3 giôø 1 giôø, 8 giôø, haøng naêm 0,5 giôø, 1 giôø, haøng naêm So maøu Troïng löôïng Hoàng ngoaïi Huyønh quang Ion hoaù ngoïn löûa (lieân tuïc) Huyønh quang Haáp thuï ñieän töû Trong quan traéc chaát löôïng khoâng khí ngoaøi vieäc xaùc ñònh noàng ñoä chaát oâ nhieãm caàn phaûi bieát caùc thoâng soá veà khí töôïng (nhieät ñoä, khí quyeån, toác ñoä gioù, höôùng gioù, ñoä aåm, ñoä beàn khí quyeån…). Coù caùc thoâng soá naøy keøm theo caùc thoâng soá veà ñoä cao, ñöôøng kính oáng khoùi, toác ñoä phaùt thaûi, nhieät ñoä khí thaûi ta coù theå tính ñöôïc khaû naêng phaùt taùn cuûa taùc nhaân oâ nhieãm töø nhaø maùy ñeán vuøng xung quanh theo moâ hình toaùn hoïc. 3. Quan traéc ñaát vaø buøn ñaùy: Caùc döï aùn coâng nghieäp, kho xaêng daàu, giao thoâng thuûy vaø söû duïng hoùa chaát BVTV thöôøng gaây oâ nhieãm ñaát vaø buøn ñaùy soâng, hoà. Do vaäy vieäc quan traéc caùc thaønh phaàn moâi tröôøng naøy laø caàn thieát ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa söï hoaït ñoäng döï aùn ñeán moâi tröôøng. 3.1. Vò trí caùc traïm quan traéc Quan traéc oâ nhieãm ñaát ñöôïc thöïc hieän taïi caùc ñieåm gaàn tuyeán xaû nöôùc thaûi, baõi ñoå chaát thaûi raén coâng nghieäp hoaëc nôi nhaän nöôùc thaûi ño ñoø ræ kho chöùa nhieân lieäu hoaëc caùc ñieåm gaàn nôi ñoø ræ hoùa chaát BVTV QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Quan traéc oâ nhieãm buøn ñaùy : ñoái vôùi caùc döï aùn giao thoâng thuûy caàn laäp caùc ñieåm quan traéc ôû khu vöïc caûng vaø doïc luoàng taøu, ñaëc bieät nôi gaàn ñieåm thu nöôùc caáp sinh hoaït, vuøng nuoâi thuûy saûn 3.2. Taàn soá quan traéc: Vieäc quan traéc oâ nhieãm ñaát vaø buøn ñaùy khoâng caàn thöïc hieän vôùi taàn soá cao maø chæ caàn thöïc hieän haøng naêm hoaëc khi coù söï coá aûnh höôûng roõ reät ñeán chaát löôïng nöôùc caáp, thuûy saûn hoaëc söùc khoûe. 3.3. Thoâng soá quan traéc: OÂ nhieãm ñaát vaø buøn ñaùy chuû yeáu laø do caùc hoùa chaát ñoäc haïi : kim loaïi naëng, daàu môõ, PCB, hoùa chaát BVTV vaø vi truøng Do vaäy, ñaây laø caùc thoâng soá quan traéc quan troïng nhaát. 3.4. Ñaùnh giaù: Keát quaû phaân tích ñöôïc so saùnh vôùi caùc tieâu chuaån cho pheùp oâ nhieãm trong ñaát do Vieät Nam qui ñònh. Hieän nay nöôùc ta chöa ban haønh tieâu chuaån cho pheùp oà nhieãm trong buøn ñaùy cho neân coù theå tham khaûo tieâu chuaån caùc nöôùc khaùc (thí duï tieâu chuaån cuûa Haø Lan, hoaëc cuûa Myõ). 4. Quan traéc moâi tröôøng sinh hoïc: Phaàn lôùn caùc loaïi döï aùn phaùt trieån taøi nguyeân nöôùc (hoà chöùa, thuûy ñieän, thuûy lôïi, ñeâ bieån), coâng nghieäp, giao thoâng, noâng nghieäp, thuûy saûn ñeàu coù taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng sinh hoïc. Quan traéc dieãn bieán moâi tröôøng sinh hoïc ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa vieäc xaây ñöïng vaø hoaït ñoäng cuûa döï aùn ñöôïc thöïc hieän theo caùc noäi ñung sau: 4.1. Vò trí quan traéc: Vuøng chòu taùc ñoäng tröïc tieáp vaø vuøng coù theå bò aûnh höôøng giaùn tieáp Thí duï: Quan traéc thuûy sinh taïi vuøng cöûa xaû cuûa nhaø maùy vaø doïc theo doøng soâng nhaän nöôùc thaûi. Quan traéc heä sinh thaùi caïn taïi khu vöïc xaây döïng coâng trình thuûy ñieän,vuøng ñoå chaát thaûi vaø xung quanh. 4.2. Taàn soá quan traéc: Khoâng coù qui ñònh veà taàn soá quan traéc moâi tröôøng sinh vaät nhöng coù theå choïn nhöõng thôøi ñieåm nhaïy caûm nhaát trong naêm ñeà thöïc hieän quan traéc (thí duï muøa caù ñeû ñoái vôùi quan traéc caù) hoaëc coù theå quan traéc khi coù söï coá QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang moâi tröôøng do döï aùn. Thoâng thöôøng coù theå thöïc hieän quan traéc haøng naêm trong caùc giai ñoaïn tieàn thi coâng, thi coâng vaø vaøi naêm ñaàu sau khi hoaït ñoäng döï aùn. 4.3. Thoâng soá quan traéc: Dieãn bieán heä sinh thaùi: • Dieãn bieán ñieän tích vuøng röøng hoaëc thaûm thöïc vaät. • Soá loaøi thöïc vaät vaø maät ñoä • Soá loaøi ñoäng vaät hoang daõ vaø maät ñoä (löu yù caùc loaøi sinh vaät ñaëc thuø trong vuøng). Dieãn bieán heä sinh thaùi nöôùc (ñònh tính vaø ñònh löôïng caùc thuûy sinh chæ thò): • Thöïc vaät phuø du vaø vi taûo • Ñoäng vaät phuø du • Tröùng caù, caù boät, caù • Ñoäng vaät ñaùy • Söï thay ñoåi trong daây chuyeàn thöïc phaåm (keøm theo soá lieäu quan traéc thuûy vaên thuûy hoùa) 4.4. Phöông phaùp thu maãu, baûo quaûn vaø phaân tích maãu sinh vaät: Hieän nay boä Khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng chöa ban haønh caùc phöông phaùp tieâu chuaån ñeå quan traéc moâi tröôøng sinh vaät. Do vaäy kyõ thuaät thu maãu, baûo quaûn vaø phaân tích maãu thöôøng do caùc vieän, tröôøng xaây döïng, caàn ñöôïc thoáng nhaát trong caû nöôùc. 5. Quan traéc moâi tröôøng KT-XH: Quan traéc dieãn bieán veà KT-XH cuûa vuøng döï aùn ñöôïc thöïc hieän qua ñieàu tra xaõ hoäi hoïc caùc hoä gia ñình hoaëc caùc ngaønh kinh teá chòu aûnh höôûng do döï aùn. Quan traéc veà KT-XH, troïng taâm laø quan traéc “keá hoaïch haønh ñoäng taùi ñònh cö ” (RAP), laø yeâu caàu baét buoäc ñoái vôùi caùc döï aùn vay voán cuûa WB vaø ADB, nhaèm ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa döï aùn ñeán caùc hoä bò aûnh höôûng vaø ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa keá hoaïch haønh ñoäng taùi ñònh cö cuûa döï aùn ñoái vôùi soá hoä naøy. 5.1. Ñoái töôïng quan traéc: Caùc hoä vaø caùc ngaønh bò aûnh höôûng do döï aùn. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang 5.2. Taàn soá quan traéc: Vieäc quan traéc ñöôïc thöïc hieän trong caû 2 giai ñoaïn : tröôùc khi giaûi toaû maët baèng vaø sau khi giaûi toaû (sau khi taùi ñònh cö). ÔÛ giai ñoaïn sau khi giaûi toaû caàn quan traéc nhieàu laàn (coù theå 1 naêm1 laàn trong voøng vaøi naêm) ñeå ñaùnh giaù dieãn bieán veà KTXH cuûa caùc hoä bò aûnh höôùng do döï aùn. 5.3. Thoâng soá quan traéc: Thoâng soá quan traéc KTXH coù theå raát nhieàu, raát chi tieát, coù theå raát choïn loïc (khoâng nhieàu) mieãn sao ñuû thoâng tin ñaùnh giaù dieãn bieán veà KTXH vuøng döï aùn Caùc thoâng soá cô baûn caàn ñaùnh giaù ñoái vôùi töøng hoä laø: • Tuoåi taùc • Giôi tính • Soá ngöôøi • Vaên hoùa • Ngheà nghieäp (tröôùc vaø sau khi coù döï aùn) • Thu nhaäp (tröôùc vaø sau khi coù döï aùn) • Nhaø cöûa, nôi ñònh cö (tröôùc vaø sau khi coù döï aùn). • Phöông öùng söû duïng ñaát (tröôùc vaø sau khi coù döï aùn). • Caùc baát lôïi do döï aùn taïo ra (thí duï maát ñaát saûn xuaát, oâ nhieãm moâi tröôøng…) • Caùc thuaän lôïi do döï aùn taïo ra (thí duï giaûi quyeát vieäc laøm, taêng thu nhaäp v.v…). • Quan heä xaõ hoäi (tröôùc vaø sau khi taùi ñònh cö). • Phaûn öùng, thaùi ñoä cuûa hoä bò aûnh höôøng 5.4. Phöông phaùp thöïc hieän quan traéc KT – XH: Ñeå thu thaäp thoâng tin nhaøm ñaùnh giaù dieãn bieán KT-XH do döï aùn mang laïi, phöông phaùp laäp baûng caâu hoûi (phieáu ñieàu tra) laø thích hôïp Moät phieáu ñieàu tra ñöôïc thieát keá taát phaûi cho pheùp thu ñuû thoâng tin caàn thieát. Noäi dung phieáu ñieàu tra coù theå thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo baûn chaát döï aùn vaø ñaëc ñieåm vaên hoùa xaõ hoäi. Quan traéc KTXH thöôøng do ñôn vò ñoäc laäp vôùi cô quan quaûn lyù döï aùn thöïc hieän (quan traéc ngoaïi vi). Hieän nay nhieàu döï aùn cuûa WB, ADB, JICA, DANID ôû Vieät Nam ñang ñöôïc xaây döïng “keá hoaïch haønh ñoäng taùi ñònh cö” hoaëc quan traéc ngoaïi vi theo phöông phaùp quoác teá (döï aùn Xa loä xuyeân aù, döï aùn naâng caáp Quoác loä 1), döï aùn xaây ñöïng caàu Caàn Thô vöôït soâng Haäu, döï aùn xaây ñöïng hoà thuûy lôïi Buoân Joong). QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang PHAÀN 2: KHAÙI QUAÙT VEÀ HOAÏT ÑOÄNG QUAN TRAÉC VAØ PHAÂN TÍCH MOÂI TRÖÔØNG ÔÛ ÑOÀNG NAI QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang I/ GIÔÙI THIEÄU SÔ NEÙT VEÀ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TRAÏM QUAN TRAÉC VAØ PHAÂN TÍCH MOÂI TRÖÔØNG ÔÛ ÑOÀNG NAI Traïm QUAN TRAÉC & PHAÂN TÍCH MOÂI TRÖÔØNG Tænh Ñoàng Nai ñöôïc hình thaønh theo quyeát ñònh soá 2502/1998/QÑ.CT.UBT ngaøy 13/07/1998 cuûa Chuû tòch UBND tænh Ñoàng Nai treân cô sôû coù söï ñaàu tö cô sôû vaät chaát ban ñaàu cuûa döï aùn “Giaûm thieåu oâ nhieãm coâng nghieäp Ñoàng Nai” VIE/95/053. Traïm laø ñôn vò söï nghieäp khoa hoïc thuoäc sôû KH, CN & Moâi tröôøng Ñoàng Nai vaø ñaõ chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng töø thaùng 9 naêm 1998. 1. Chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa traïm: Thöïc hieän quan traéc vaø phaân tích caùc thaønh phaàn: • Moâi tröôøng nöôùc goàm: (nöôùc maët, nöôùc ngaàm, nöôùc thaûi coâng nghieäp, nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc caáp coâng nghieäp, nöôùc caáp sinh hoaït). • Moâi tröôøng khoâng khí vaø caùc yeáu toá vi khí haäu. • Chaát thaûi raén, chaát thaûi raén coâng nghieäp ñoäc haïi. • Moâi tröôøng sinh thaùi • Moâi tröôøng ñaát vaø thoå nhöôõng Phaân tích toång hôïp vaø cung caáp thoâng tin veà caùc chæ tieâu, chaát löôïng vaø tình hình dieãn bieán hieän traïng moâi tröôøng cuûa ñòa phöông. Tham gia, phoái hôïp nghieân cöùu caùc ñeà taøi khoa hoïc coù lieân quan ñeán lónh vöïc moâi tröôøng sinh thaùi vaø ñeà xuaát caùc phöông aùn xöû lyù oâ nhieãm, söï coá moâi tröôøng vaø quy hoaïch moâi tröôøng ôû ñòa phöông Hôïùp taùc trong nöôùc vaø quoác teá veà caùc döï aùn quan traéc vaø phaân tích moâi tröôøng. Quan heä chaët cheû vôùi caùc boä phaän chöùc naêng thuoäc cuïc moâi tröôøng veà heä thoáng quan traéc moâi tröôøng quoác gia; caùc Traïm quan traéc vaø phaân tích moâi tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá; caùc Traïm quan traéc khí töôïng thuûy vaên; caùc trung taâm, vieän nghieân cöùu; caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø caùc cô sôû saûn xuaát - kinh doanh. Phoái hôïp vôùi caùc ñôi vò khaùc trong sôû ñeå hoaøn thaønh caùc nhieäm vuï chung coù lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng ñòa phöông. Ñaûm nhaän vieäc taäp huaán vaø ñaøo taïo veà kyõ naêng quan traéc hieän tröôøng vaø phaân tích tllöû nghieäm maãu caùc loaïi trong phoøng thí nghieäm cho caùc ñôn vò trong vaø ngoaøi tænh coù nhu caàu. 2. Veà cô caáu nhaân söï: Bieân cheá traïm trong thôøi gian qua laø 15 ngöôøi. Trong ñoù coù: - 1 Phoù Giaùm Ñoác Sôû Kieâm Thöôûng Traïm QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang - 2 Phoù Tröôûng Traïm + 1 phuï traùch quan traéc vaø toång hôïp. + 1 phuï traùch phoøng thí nghieäm. - 1 trung caáp keá toaùn. - 11 chuyeân vieân coù trình ñoä: + 7 kyõ sö hoùa coâng ngheä, hoùa moâi tröôøng vaø sinh hoïc + 2 trung caáp hoùa. + 2 kyõ thuaät vieân Ñöôïc saép xeáp boá trí theo sô ñoà toå chuùc sau: 3. Kinh phí hoaït ñoäng: Ngaân saùch cho hoaït ñoäng traïm bình quaân haøng naêm khoaûng 500 trieäu ñoàng vaø ñöôïc caân ñoái töø nguoàn phaân boå kinh phí söï nghieäp cuûa sôû haøng naêm vaø ñöôïc caân ñoái töø nguoàn phaân boå kinh phí söï nghieäp cuûa sôû haøng naêm. Ngoaøi ra, tranh thuû caùc nguoàn voán taøi trôï cuûa Boä Khoa hoïc, CN & moâi tröôøng trong vieäc naâng cao naêng löïc cuûa traïm, cuõng nhö caùc döï aùn taøi trôï cuûa quoác teá veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng coù lieân quan. II. KHAÙI QUAÙT VEÀ MAÏNG LÖÔÙI QUAN TRAÉC MOÂI TRÖÔØNG ÔÛ ÑOÀNG NAI: 1. Nhöõng caên cöù thieát laäp maïng löôùi quan traéc Ñoàng Nai: Ñoàng Nai laø tænh coù toác ñoä taêng tröôûng coâng nghieäp, dòch vuï cao. Trong giai ñoaïn 2001-2005 vaø caùc thaäp kyû tieáp theo, cuøng vôùi möùc ñoä coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa trong tænh caøng cao, caùc vaán ñeà moâi tröôøng caøng Sôû khoa hoïc, CN vaø moâi tröôøng Ñoàng Nai Traïm quan traéc vaø phaân tích moâi tröôøng Toå haønh chaùnh – toång hôïp Toå quan traéc ñaát,nöôùc, khoâng khí chaát thaõi raén Phoøng phaân tích – thöû nghieäm Toå tö vaán dòch vuï moâi tröôøng QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang coù xu höôùng dieãn bieán xaáu do ñoù, vieäc quan traéc söï thay ñoåi chaát löôïng moâi tröôøng ño hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp laø nhieäm vuï ngaøy caøng caáp baùch nhaèm goùp phaàn quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng ñeå ñaûm baûo phaùt trieån beàn vöõng. Maïng löôùi traïm quan traéc khoâng phaûi phaân boá ñeàu treân toaøn tænh maø ñöôïc taäp trung vaøo caùc vuøng coù tính nhaïy caûm moâi tröôøng hoaëc caùc vuøng chòu nhieàu taùc ñoäng moâi tröôøng nhö caùc khu coâng nghieäp, soâng Ñoàng Nai vaø chi löu, hoà Trò An,soâng Thò Vaûi,thaønh phoá Bieân Hoøa, vöôøn quoác gia Caùt Tieân, röøng ñaàu nguoàn, vuøng sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc haï löu soâng Ñoàng Nai. Döïa vaøo tình hình phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi, phaùt trieån coâng nghieäp,noâng nghieäp...treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai vaø trong löu vöïc; töø ñoù ñeà ra muïc tieâu quan traéc vaø thieát laäp caùc traïm quan traéc nhaèm ñaùp öùng nhu caàu thöïc teá phuø hôïp. Döïa vaøo caùc keát quaû veà hieän traïng moâi tröôøng cuûa tænh Ñoàng Nai töø caùc naêm 1995 ñeán nay ñeå ñaùnh giaù mang tính heä thoáng vaø lieân tuïc , ñoàng thôøi coù cô sôû ñieàu chænh vaø naâng caáp naêng löïc cuûa traïm cho phuø hôïp vôùi tình hình môùi. 2. Caùc maïng löôùi quan traéc: 2.1. Maïng löôùi quan traéc khoâng khí: a. Cô sôû xaùc ñònh maïng löôùi - Taäp trung ôû caùc khu vöïc ñoâng daân cö - Caùc truïc loä giao thoâng chính - Caùc khu coâng nghieäp taäp trung - Ñòa baøn noâng thoân - Phoâng moâi tröôøng neàn (röøng Nam Caùt Tieân, coâng vieân Böûu Long) b. Caùc phöông phaùp quan traéc: - Söû ñuïng caùc thieát bò ño ñoä aåm, nhieät ñoä, höôùng gioù vaø toác ñoä gioù, ñoä oàn.. - Caùc thieát bò thu maãu baùn töï ñoäng : boä thu maãu buïi löu löôïng thaáp vaø cao caùc thieát bò haáp thuï DESAGA ñeå thu maãu caùc hôi khí ñoäc - Thieát bò ño oáng khoùi khí thaûi taïi nguoàn: TESTO 350 Toaøn boä caùc maãu thu ñöôïc taïi hieän tröôøng ñöôïc mang veà phoøng thí nghieäm ñeå phaân tích. c. Thôøi gian thöïc hieän quan traéc: - Muøa khoâ: goàm caùc thaùng (2,3,4) QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang - Muøa möa: goàm caùc thaùng(8,9,10) - Ngoaøi ra, ñoái vôùi caùc khu vöïc troïng ñieåm thì thôøi gian vaø taàn suaát quan traéc daøy hôn nhö: - Caùc khu coâng nghieäp troïng ñieåm (2 thaùng/laàn) - Soâng Ñoàng Nai ( 1 thaùng/1aàn) d. Maïng löôùi quan traéc khoâng khí: - Quan traéc oâ nhieãm giao thoâng vaø khu daân cö: Vò trí laáy maãu Soá ñieåm thu maãu Taàn suaát quan traéc Thôøi gian quan traéc Thoâng soá quan traéc Ngaû 3 Thanh Bình 1 Ngaõ 3 Taân Vaïn 1 Ngaõ Tö Hoaù An 1 Ngaõ 3 Chôï Saët 1 Ngaõ 3 Tam Hieäp 1 Ngaõ 3 Vuõng Taøu 1 Ngaõ 5 Bieân Huøng 1 Ngaõ 4 Tieân Phong 1 Sôû KHCN&MT 1 Phöôøng Traûng Daøi 1 Phöôøng Taân Phong 1 Xaõ Hieäp Hoøa 1 Coâng Vieân Böûu Long 1 Ngaøy 2 laàn saùng vaø chieàu 2 laàn/naêm (muøa khoâ vaø muøa möa) Nhieät ñoä, ñoä aåm, ñoä oàn, vaän toác gioù, höôùng gioù, SO2, NO2, PbO, toång Hydrocacbon Ghi chuù: taát caû caùc ñieåm thu maãu ñöôïc thöïc hieän vaøo caùc thôøi gian: 1 ñieåm cho vaøo giôø cao ñieåm. 1 ñieåm cho giôø sinh hoaït bình thöôøng. - Maïng löôùi quan traéc khu coâng nghieäp: Vò trí laáy maãu Soá ñieåm thu maãu Taàn suaát quan traéc Thôøi gian quan traéc Thoâng soá quan traéc Bieân Hoøa 1 1 Bieân Hoøa 2 1 Amata 1 Loteco 1 Goø daàu 1 Nhôn Traïch 1 1 Nhôn Traïch 2 1 Ngaøy 2 laàn saùng vaø chieàu 2 laàn/naêm (muøa khoâ vaø muøa möa) Nhieät ñoä, ñoä aåm, ñoä oàn, vaän toác gioù, höôùng gioù, SO2, NO2, PbO, toång Hydrocacbon QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Nhôn Traïch 3 1 An Phöôùc 1 Tam Phöôùc 1 OÂng Keøo 1 Soâng Maây 1 Hoá Nai 1 Ghi chuù: taát caû caùc ñieåm thu maãu ñöôïc thöïc hieän taïi caùc vò trí. 2 ñieåm ôû trung taâm caùc KCN. 2 ñieåm xung quanh caùc KCN. 2.2. Quan traéc chaát löôïng nöôùc maët: Maïng 1öôùi quan traéc chaát löôïng nöôùc maët ñöôïc thöïc hieän ôû caùc soâng suoái chính, hoà vaø ñaäp. Ngoaøi ra ôø caùc khu vöïc ñaëc bieät nhö: - Taïi caùc ñieám laáy nöôùc cuûa caùc nhaø maùy caáp nöôùc. - Caùc khu vöïc nuoâi troàng thuûy saûn, ñaùnh baét caù. - Caùc coáng thaûi ra soâng töø khu vöïc Tp. Bieân Hoøa. Vò trí laáy maãu Soá ñieåm thu maãu Taàn suaát quan traéc Thôøi gian quan traéc Thoâng soá quan traéc Soâng Ñoàng Nai (töø thöôïng nguoàn ñeán haï löu) 33 Soâng Thò Vaõi 14 Soâng La Ngaø 4 Soâng Buoâng 4 Suoái Saên Maùu 4 Suoái Chuøa 4 Suoái Linh 4 Hoà Chính Trò An 5 Hoà Phuï Trò An 5 Hoà Long Aån 1 Hoà Soâng Maây 1 Hoà Nuùi Le 1 Hoà Ña Toân 1 Ngaøy /1 laàn 2 laàn/naêm pH, DO, BOD, COD, TSS, Fe, N-NH3, N-NO3 , N-NO2, P toång, daàu môû, Cl-, chaát taåy röûa, pheânol, kim loaïi naëng, BVTV, Coliform, ñoäng vaø thöïc vaät phieâu sinh, ñoäng vaät ñaùy. Ghi chuù: - Moãi con soâng chia nhieàu ñoaïn, moãi ñoaïn soâng ñöôïc xem nhö maët caét ngang, moãi moät maët caét ngang choïn 3 vò trí thu maãu (giöõa soâng, bôø traùi, bôø phaûi), moãi moät vò trí thu 3 maãu ôû 3 taàng khaùc nhau( taàng maët,taàng giöõa, taàng ñaùy). QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang - Ñaëc bieät ñoái vôùi soâng Ñoàng Nai ñoaïn töø caàu Hoùa An ñeán caàu Ñoàng Nai duøng ñeå caáp nöôùc sinh hoaït thu taàn suaát quan traéc 2 thaùng/1aàn vaø thu maãu 2 laàn trong ngaøy vaøo luùc trieàu leân vaø trieàu xuoáng. - Moät soá chæ tieâu seõ ñöôïc ño tröïc tieáp taïi hieän tröôøng baèng caùc thieát bò ño nhanh, coøn caùc chæ tieâu khaùc ñöôïc mang veà phoøng thí nghieäm cuûa traïm ñeå tieáp tuïc phaân tích. III. NHÖÕNG TOÀN TAÏI VAØ HAÏN CHEÁ: Chöa theå quan traéc ñaày ñuû vaø ñoàng boä caùc thaønh phaàn moâi tröôøng nhö : Nöôùc ngaàm, chaát thaûi raén sinh hoaït, chaát thaûi raén coâng nghieäp ñoäc haïi, thuûy sinh vaø ñoäc chaát hoïc thuûy sinh . Taàn suaát quan traéc coøn thaáp neân chöa theå phaûn aùnh dieãn bieán hieän traïng moâi tröôøng moät caùch chính xaùc vaø kòp thôøi. Khoái löôïng coâng vieäc nhieàu neân keát quaû giaõi quyeát coøn chaäm so vôùi yeâu caàu & nhieäm vuï thöïc teá ñoøi hoûi. Lyù do: + Thieát bò quan traéc vaø phaân tích thöû nghieäm coøn thieáu cuõng nhö chöa ñoàng boä chöa theå phaân tích ñaày ñuû caùc thaønh phaàn moâi tröôøng. + Kinh phí tænh caáp haèng naêm cho quan traéc & phaân tích coøn haïn cheá so vôùi yeâu veà khoái löôïng. + coøn haïn cheá moät soá chæ tieâu phaân tích do thieát bò phaân tích hieän ñaïi; ñoøi hoûi chuyeân vieân söû duïng phaûi ñöôïc nghieân cöùu ñaøo taïo lieân tuïc ñeå töøng böôùc oån ñònh. + Chöa xaây döïng ñöôïc caùc traïm quan traéc khoâng khí, nöôùc töï ñoäng ôû moät soá khu vöïc troïng ñieåm ñeå theo doõi dieãn bieán hieän traïng moâi tröôøng 24/24 giôø. + Nhaân söï traïm coøn thieáu neân trong soá 1 5 nhaân vieân thì vöøa tham gia quan traéc hieän tröôøng, laïi vöøa phaûi ñaûm nhaän vieäc phaân tích ôû phoøng thí nghieäm. + Quan traéc nöôùc veà maët thuûy hoùa Taàm quan troïng Quan traéc theo caùc thoâng soá thuûy hoùa (tính chaát vaät lyù vaø thaønh phaàn hoùa hoïc) laø cô sôû chuû yeáu ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc. Döïa vaøo keát quaû phaân tích veà thuûy hoùa so saùnh vôùi tieâu chuaån Vieät Nam veà chaát löôïng nöôùc coù theå ñaùnh giaù chính xaùc möùc ñoä oâ nhieãm nguoàn nöôùc (tieâu chuaån Vieät Nam veà chaát löôïng nöôùc cuûa Vieät Nam vaø nhieàu quoác gia chæ qui ñònh theo caùc thoâng soá thuûy hoùa): QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Thoâng soá quan traéc Trong giai ñoaïn tröôùc maét (töø nay ñeán naêm 2003) Traïm thöïc hieän quan traéc vaø phaân tích chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc vôùi caùc thoâng soá: pH, nhieät ñoä, TDS, EC, N-NH3, N-NO3, ñoä ñuïc, Fe2+, SO42-, daàu môû khoaùng, Coliform, N,P. Töø naêm 2004 ñeán 2010, traïm seõ taêng cöôøng taàng soá quan traéc nhaèm ñaùp öùng cho vòeâc ñaùnh giaù toång theå dieãn bieán chaát löôïng moâi tröôøng, ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm nguoàn nöôùc veà: - Axit hoùa, nöôùc pheøn - Oâ nhieãm höõu cô - Phuù döôõng hoùa - Nhieãm maën - Nhieãm daàu - Oâ nhieãm chaát ñoäc (Kim loaïi naëng, hoaù chaát V|BVTV, PCB, dioxin) Do ñoù caùc thoâng soá löïa choïn quan traéc chaát löôïng nöôùc goàm: - To, pH, EC, ñoä ñuïc, ñoä kieàm, ñoä axít, SS, maøu, BOD, DO, NH4, NO3, NO2, toång N, toång P, toång Fe, Al, daàu môû, phenol. - Kim loaïi naëng (Cu, Hg, Pb, Cr, Zn, Cd, Ni) vaø PCB - Hoaù chaát BVTV: moät soá clo höõu cô thöôøng söû duïng - Vi sinh: coliform, Ecoli. Ghi chuù: kim loaïi naëng vaø hoùa chaát BVTV ñöôïc quan traéc ôû caùc traïm chính. Taàn soá quan traéc vaø taàn suaát thu maãu: - Taàn soá quan traéc ôû caùc traïm ñieåm noùng ñöôïc ñeà xuaát laø 1 laàn/thaùng (12 laàn/naêm). Taàn suaát thu maãu taïi caùc ñieåm noùng laø 4 laàn/ngaøy - Taàn soá quan traéc ôû caùc traïm coøn laïi (traïm chính vaø traïm phuï) treân soâng Ñoàng Nai, soâng Caùi, soâng Thò Vaõi, soâng La Ngaø, hoà Trò An, ñöôïc thöïc hieän 4 laàn/naêm. Taàn suaát thu maãu 2 laàn/ngaøy. - Taàn soá quan traéc ôû caùc soâng suoái, hoà khaùc ñöôïc thöïc hieän 2 laàn/naêm. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Vò trí caùc ñieåm quan traéc : Neâu trong baûng treân Laäp traïm quan traéc coá ñònh: Traïm quan traéc coá ñònh nhaèm thöïc hieän chöông trình quan traéc lieân tuïc chaát löôïng nöôùc soâng Ñoàng Nai laø cô sôû cho vieäc phuïc vuï caùp nöôùc saïch cho sinh hoaït vaø caùc muïc ñích khaùc. Do haïn cheá veà kinh phí vaø trang thieát bò trong giai ñoaïn 2001-2005 chæ coù theå ñaàu tö 1 traïm quan traéc coá ñònh. Trong giai ñoaïn 2006-2010 coù theå laäp theâm 2-3 traïm quan traéc coá ñònh. Vò trí ñöôïc löïa choïn ñaët traïm taïi caïnh hoïng laáy nöôùc cuûa traïm bôm nhaø maùy nöôùc Bieân Hoøa. traïm quan traéc coá ñònh chæ thöïc hieän thu maãu nöôùc lieân tuïc (haøng giôø) vaø ño nhanh moät soá chæ tieâu nhö: pH, to, DO, ñoä ñuïc, ñoä daãn ñieän... Quan traéc veà maët thuûy sinh Taàm quan troïng Quan traéc thuûy sinh nhaèm xaùc ñònh caùc chæ tieâu sinh hoïc ñeå ñaùnh giaù boå sung veà chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc heä thoáng soâng Ñoàng Nai vaø caùc nguoàn nöôùc khaùc, ñoàng thôøi ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi trong cuûa vieäc oâ nhieãm nguoàn nöôùc. Keát quaû quan traéc xaùc ñònh caùc loaøi öu theá vaø ñaëc tröng cho töøng traïm thu maãu, caùc loaøi coù theå laøm sinh vaät chæ thò chæ tính chaát moâi tröôøng nöôùc. trong ñoù loaøi öu theá theå hieäân ñaày ñuû caùc tính chaát ñaëc tröng cuûa moâi tröôøng nöôùc ôû khu vöïc quan traéc hay cuûa ñoaïn soâng. Thaønh phaàn thuûy sinh choïn loïc quan traéc Döïa vaøo muïc tieâu treân, caùc thaønh phaàn thuûy sinh ñöôïc löïa choïn quan traéc vaø noäi dung quan traéc ñöôïc tính baøy trong baûng sau ñaây. Vieäc quan traùc veà thuûy sinh chæ ñöôïc thöïc hieän ôû caùc traïm (ñieåm) quan traéc chính. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Thuûy sinh Noäi dung quan traéc Phieâu sinh thöïc vaät (Phytoplankton) Phaân loaïi ñònh tính, ñònh löôïng, xaùc ñònh chæ thò chaát löôïng nöôùc Phieâu sính ñoäng vaät (Zooplankton) Phaân loaïi ñònh tính, ñònh löôïng, xaùc ñònh chæ thò chaát löôïng nöôùc Ñoäng vaät ñaùy (Benthos) Phaân loaïi ñònh tính, ñònh löôïng, xaùc ñònh chæ thò chaát löôïng nöôùc Caù con, tröùng caù (Inchitoplankton) phaân loaïi, ñònh löôïng, xaùc ñònh chu kyø phaùt trieån vaø söï thay ñoåi veâ soá löôïng Vò trí quan traéc - Quan traéc thuûy sinh chæ ñöôïc thöïc hieän ôû caùc traïm chính (baûng 1.l). Taàn soá quan traéc Taàn soá quan traéc thuûy sinh truøng vôùi taàn soá quan traùc thuûy hoùa Quan traéc thuûy vaên Taàm quan troïng Quan traéc veà thuûy vaên seõ cho soá lieäu veà löu löôïng doøng chaûy, treân cô sôû löu löôïng vaø noàng ñoä chaát oâ nhieãm seõ tính ñöôïc taûi löôïng oâ nhieãm, töø ñoù coù theå xem xeùt taùc ñoäng tieàm taøng cuûa oâ nhieãm doøng soâng vaø döï baùo khaû naêng lan truyeàn oâ nhieãm. Do vaäy quan traéc veà thuûy vaên la khoâng theå thieáu trong heä thoáng quan traéc moâi tröôøng nöôùc. Vò trí traïm quan traéc Vò trí caùc traïm quan traéc thuûy vaên truøng vôùi vò trí caùc traïm quaùn traéc thuûy hoùa. Tuy nhieân, soá löôïng caùc traïm quan traéc thuûy vaên ít hôn traïm quan traéc thuûy hoùa. Quan traéc thuûy vaên chæ thöïc hieän ôû caùc traïm chính, traïm ñieåm noùng treân soâng Ñoàng Nai, soâng La Ngaø, soâng Thò Vaûi. Vò trí quan traéc thuûy vaên ñöôïc trình baøy trong baûng 1 Caùc thoâng soá quan traéc thuûy vaên - Möïc nöôùc (m) - Toác ñoä doøng chaûy (m/s) - Dieän tích maët caét öôùt (m2). Taàn soá quan traéc Taàn soá quan traéc thuûy vaên truøng vôùi taàn soá quan traéc thuûy hoùa ôû caùc traïm chính vaø caùc traïm ñieåm noùng. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Xaùc ñònh toàn löu taùc nhaân nguy haïi (chaát oâ nhieãm ñaëc bieät) trong traàm tích Ñeå ñaùnh giaù khaû naêng toàn löu vaø taùc ñoäng tieàm taøng do oâ nhieãm coâng nghieäp vaø giao thoâng thuûy, caùc chaát oâ nhieãm ñaëc bieät (chaát nguy haïi) toàn löu trong traàm tích caàn xaùc ñònh goàm: - Kim loaïi naëng (Pb, Hg, Cd, Cu, Cr) - Daàu môõ - Hoùa chaát baûo veä thöïc vaät Quan traéc toàn löu taùc nhaân nguy haïi trong traàm tích chæ thöïc hieän treân soâng Ñoàng Nai vaø soâng Thò Vaûi ôû caùc traïm chính, traïm ñieåm noùng vaø seõ ñöôïc thöïc hieän töø naêm 2003 trôû veà sau. Taàn soá quan traéc toàn löu caùc taùc nhaân oâ nhieãm trong traàm tích truøng vôùi taàn soá quan traùc hoùa lyù trong chöông trình quan traéc chaát löôïng nöôùc maët. • Quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaèm ôû Ñoàng Nai Muïc tieâu quan traéc nöôùc ngaàm Quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm nhaàm ñaùnh giaù dieãn bieán chaát löôïng nöôùc ngaàm phuïc vuï cho coâng taùc caáp nöôùc. Cung caáp thoâng tin ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa hoaït ñoäng saûn xuaát sinh hoaït ñeán chaát löôïng nöôùc ngaàm phuïc vuï quaûn lyù moâi tröôøng. Löïc choïn vò trí quan traéc Hieän nay, maïng löôùi quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm chöa ñöôïc trieån khai ôû Ñoàng Nai. Vieäc trieån khai ñaët traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm ñöôïc nghieân cöùu thieát laäp ôû caùc khu vöïc khai thaùc nöôùc ngaàm lôùn, khu vöïc nöôùc ngaàm coù khaû naêng bò oâ nhieâm do chaát thaûi töø coâng nghieäp vaø caùc hoaït ñoäng khaùc. Vò trí laáy maãu laø caùc gieáng khoan ôû caùc ñoä saâu khaùc nhau. Caùc gieáng ñöôïc choïn laáy maãu phaûi ñaëc tröng cho tình hình söø duïng nöôùc ngaàm trong khu vöïc. Vò trí caùc ñieåm quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm ñtlôïc löïa choïn laø: ١. Nhaø maùy nöôùc ngaàm Nhôn Traïch ٢. Nhaø maùy nöôùc ngaàm Thò Traán Xuaân Loäc ٣. Traïm nöôùc ngaàm Hoá Nai ٤. Gieáng khoan cung caáp nöôùc cho vaên phoøng UBND huyeän Ñònh Quaùn ٥. Nhaø maùy nöôùc ngaàm khu coâng nghieäp Amata ٦. Gieáng khoan ñòa chaát thuûy vaên taïi baõi choân chaát thaûi raén sinh hoaït vaø coâng nghieäp cuûa Tp. Bieân Hoøa Thoâng soá quan traéc pH, ñoä daãn ñieän, o xy hoø tan, chaát raén lô löûng, ñoä ñuïc, ñoä cöùng, NH4+ nitrit (NO2-) nitrat (NO3-) phenol, saét, mangan, cañmi, chì, roâm, E. co1i. QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Trang Taàn soâ quan traéc Taàn soá quan traéc 4 laàn trong naêm, hai laàn vaøo muøa khoâ vaø hai laàn vaøo muøa möa. • Thieát laäp traïm quan traéc nöôùc möa axit Hieän nay treân ñòa baøn Ñoàng Nai chöa coù traïm quan traéc möa axit. Do maët ñoä coâng nghieäp cao neân vieäc thieát laäp traïm quan traéc möa axit laø caàn thieát Muïc tieâu quan traéc möa axít - Ñaùnh giaù möùc ñoä OÂ nhieãm baàu khoâng khí ôû khu vöïc - Ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc möa nhaèm thoâng tin kòp thôøi ñeán ngöôøi daân ñang söû duïng nöôùc möa cho nhu caàu sinh hoaït. - Ñaùnh giaù nhöõng taùc haïi cuûa möa axit ñeán ñaát troàng troït, ñeán ,sinh vaät, coâng trình xaây döïng vaên hoùa vaø taùc ñoäng ñeán söùc khoûe con ngöôøi Vò trí ñaët traïm quan traéc. Ñeå tham tieän cho vieäc theo doõi, kieåm soaùt, ñaùnh giaù kòp thôøi chaát löôïng nöôùc möa, vò trí quan traéc chaát löôïng nöôùc möa ñöôïc xaùc ñònh ñaët taïi Sôû KHCNMT tænh Ñoàng Nai. Thoâng soá quan traéc Ñeå ñaùnh giaù veà trình traïng möa axit, caùc thoâng soá sau ñöôïc xaùc ñònh ñeå ñaùnh giaù: pH: pH laø ñaïi löôïng ñaëc tröng tính axit hoaëc bazô cöûa nöôùc, möa axit coù ph<5,6 NH4 +: ñoái Vôùi nöôùc möa noàng ñoä NH4+ coù theå cao khi baàu khí quyeån bi OÂ nhieãm, NH4+ laø moät daïng chuyeån hoùa vaø hoøa tan cuûa NO vaø NO2-. Caùc khí naøy ñöôïc thaûi ra thöø caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp, giao thoâng vaän taûi vaø do taùc ñoäng cuûa thieân nhieân,… - Ñoä kieàm vaø HCO3- - Ñoä daãn ñieän