Quy luật chung của tích luỹ tư bản và xu hưởng của sự tích luỹ tư bản

môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 2 Ch­¬ng I: Lý luËn tÝch luü t­ b¶n 3 A/ TÝch luü t­ b¶n d­íi chñ nghÜa t­ b¶n 3 I/ Nguån gèc cña tÝch luü t­ b¶n 4 II/ C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng cña quy m« tÝch luü 5 III/ Quy luËt chung cña tÝch luü t­ b¶n vµ xu h­ëng cña sù tÝch luü t­ b¶n 6 B/tÝch luü vèn d­íi CNXH 8 I/Sùh×nh thµnh cña tÝch luü vèn 8 II/Bé phËn cÊu thµnh nªn tÝch luü vèn vµ mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng 8 III/C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn tÝch luü vèn 10 Ch­¬ngII-TÝch luü vèn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam 11 I/Vai trß cña tÝch luü vèn 11 II/con ®­êng cña tÝch luü vèn 12 III/Thùc tr¹ngcña viÖc tÝch luü vèn ë ViÖt Nam 13 IV/Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü vèn á­ ViÖt Nam 15 KÕt luËn 18 lêi nãi ®Çu LÞch sö ph¸t triÓn loµi ng­êi ®· tr¶i qua bèn h×nh th¸i x· héi kh¸c nhau, tuy ë tõng x· héi cã môc ®Ých vµ quy luËt kinh tÕ riªng nh­ng suy cho cïng mäi x· héi ®Òu mong muèn s¶n xuÊt ngµy cµng ®­îc më réng- ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó cho ®Êt n­íc trë nªn giÇu cã thÞnh v­îng. Mµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ quy m« cña t¸i s¶n xuÊt l¹i ®­îc quyÕt ®Þnh bëi quy m« cña tÝch luü t­ b¶n (vèn). V× vËy vÊn ®Ò tÝch luü ®· vµ ®ang lµ vÊn ®Ó bøc thiÕt ®èi víi mäi x· héi nãi chung vµ tõng quèc gia trªn thÕ giíi nãi riªng. §èi víi ViÖt Nam tÝch luü lu«n lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó t¸i s¶n xu©t më réng. Cã tÝch luü míi cã thÓ lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn ®­a ®Êt n­íc v÷ng vµng ®i theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa mµ chóng ta ®· lùa chän. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ ®Êt n­íc ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc CNH-H§H th× nhu cÇu vÒ vèn ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nÒn t¶ng vµ c¶i tiÕn kü thuËt ¸p dông khoa häc tiªn tiÕn l¹i cµng cÇn thiÕt vµ quan träng h¬n lóc nµo hÕt. ChÝnh v× tÝnh chÊt quan träng ®ã cña tÝch luü t­ b¶n (vèn) mµ trong bµi ®Ò ¸n nµy chóng ta ®i vµo t×m hiÓu xung quanh vÊn ®Ò tÝch luü, lµm râ h¬n b¶n chÊt, qu¸ tr×nh thùc hiÖn nã vµ ¸p dông lý luËn nµy vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nh­ thÕ nµo. Trong ph¹m vi bµi nµy chóng ta sÏ nghiªn cøu c¸c néi dung sau: +Lý luËn chung vÒ tÝch luü t­ b¶n -TÝch luü t­ b¶n d­íi chñ nghÜa t­ b¶n - TÝch luü vèn d­íi chñ nghÜa x· héi + TÝch luü vèn ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam - Vai trß thùc tr¹ng cña tÝch luü vèn ë ViÖt Nam -Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü vèn ë ViÖt Nam ch­¬ng I : lý luËn tÝch luü t­ b¶n A/ tÝch luü t­ b¶n d­íi chñ nghÜa t­ b¶n. I/ Nguån gèc cña tÝch luü t­ b¶n 1/ S¬ l­îc vÒ gi¸ trÞ thÆng d­ §iÓm ®Æc tr­ng vµ bÝ mËt cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ t­ b¶n lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­. Môc ®Ých trùc tiÕp cña nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n lµ lµm t¨ng gi¸ trÞ, lµ nh©n gi¸ trÞ lªn. Theo K Max th× gi¸ trÞ thÆng d­ lµ do c«ng nh©n s¶n xuÊt ra. Nã chÝnh lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ mµ c«ng nh©n t¹o ra so víi gi¸ trÞ b¶n th©n cña søc lao ®éng vµ phÇn gi¸ trÞ nµy ®· bÞ nhµ t­ b¶n chiÕm ®o¹t. §Ó hiÓu h¬n vÒ gi¸ trÞ thÆng d­ chóng ta nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã th«ng quy vÝ dô sau: Qu¸ tr×nh nµy xÈy ra víi hai nÊc thang NÊc thang 1: Nhµ t­ b¶n b¾t c«ng nh©n lao ®éng mét thêi gian nhÊt ®Þnh t¹o ra mét l­îng gi¸ trÞ b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng, ch­a cã s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­. NÊc thang 2: Nhµ t­ b¶n b¾t c«ng nh©n lao ®éng víi thêi gian lín h¬n ®Ó ng­êi ®ã t¹o ra mét l­îng gi¸ trÞ b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng céng gi¸ trÞ t¨ng thªm. Qua vÝ dô ta thÊy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ ®­îc kÐo dµi ra khái gi¸ trÞ søc lao ®éng ®Õn mét ®iÓm nµo ®ã nÕu chØ dõng l¹i ë ®iÓm t¹o ra gi¸ trÞ b»ng gi¸ trÞ søc lao ®éng th× ch­a cã s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­. Nh­ vËy, gi¸ trÞ thÆng d­ lµ gi¸ trÞ míi d«i ra ngoµi gi¸ trÞ søc lao ®éng do c«ng nh©n t¹o ra vµ bÞ nhµ t­ b¶n chiÕm kh«ng. Sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gi¸ trÞ thÆng d­ sÏ ®­îc c¸c nhµ t­ b¶n cho quay trë l¹i thµnh t­ b¶n tøc lµ tÝch luü nh»m thùc hiÖn tèt h¬n môc ®Ých chÝnh cña chñ nghÜa t­ b¶n: t¨ng gi¸ trÞ cµng nhiÒu cµng tèt. 2/Thùc chÊt cña tÝch luü t­ b¶n TÝch luü lµ nguån gèc cña t¸i s¶n xuÊt më réng cña mäi x· héi, lµ quy luËt kinh tÕ chung vèn cã cña tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i x· héi. D­íi x· héi t­ b¶n chñ nghÜa nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ lín t¸i s¶n xuÊt më réng, tÝch luü diÔn ra d­íi h×nh th­c tÝch luü t­ b¶n. XÐt mét c¸ch cô thÓ, tÝch luü t­ b¶n lµ t¸i s¶n xuÊt ra t­ b¶n víi quy m« ngµy cµng më réng, së gÜ gi¸ trÞ thÆng d­ cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh t­ b¶n ®­îc lµ v× gi¸ trÞ thÆng d­ ®· mang s½n nh÷ng yÕu tè vËt chÊt t­ b¶n míi. NÕu mét t­ b¶n c¸ biÖt b»ng 400 c + 100v vµ gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m lµ 100 m th× s¶n phÈm hµng ho¸ sÏ lµ 400 c +100v + 100m . Sè 600 nµy ®­îc chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn sau ®ã 400c l¹i ®­îc chuyÓn ho¸ thµnh h×nh th¸i hiÖn vËt cña t­ b¶n bÊt biÕn, 100v chuyÓn thµnh søc lao ®éng. Gi¶ sö 100m kh«ng bÞ nhµ t­ b¶n tiªu dïng tÊt c¶ cho c¸ nh©n mµ ®­îc ph©n thµnh 50 m1 + 50m2( trong ®ã 50m1 dµnh cho tÝch luü ) th× 50m1 ®­îc ph©n theo tû lÖ 40c + 10v . Khi ®ã quy m« s¶n xuÊt n¨m sau sÏ lµ 440c+110v+110m. Nh­ vËy vµo n¨m thø hai, quy m« t­ b¶n bÊt vµ t­ b¶n kh¶ biÕn ®Òu t¨ng lªn, gi¸ trÞ thÆng d­ còng t¨ng lªn t­¬ng øng. Do ®ã thùc chÊt cña tÝch luü t­ b¶n lµ biÕn mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d­ thµnh t­ b¶n phô thªm hay t­ b¶n ho¸ gi¸ trÞ thÆng d­. Tõ viÖc nghiªn cøu tÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng t­ b¶n chñ nghÜa cho phÐp rót ra nh÷ng kÕt luËn v¹ch râ h¬n b¶n chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa: + Nguån gèc duy nhÊt cña t­ b¶n tÝch luü lµ kÕt qña lao ®éng kh«ng c«ng cña c«ng nh©n vµ t­ b¶n tÝch luü chiÕm mét tû lÖ ngµy cµng lín trong toµn bé t­ b¶n: trong qu¸ tr×nh tÝch luü l·i cø ®Ëp vµo vèn, vèn cµng lín l·i cµng nhiÒu. Nh­ K Max nãi “ t­ b¶n øng ra ban ®Çu cña nhµ t­ b¶n chØ lµ mét giät n­íc trong dßng s«ng mªnh mang cña sù tÝch luü” + Qu¸ tr×nh tÝch luü ®· lµm cho quyÒn së h÷u trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ biÕn thµnh quyÕt chiÕm ®o¹t t­ b¶n chñ nghÜa. Sù trao ®æi gi÷a ng­êi lao ®éng vµ t­ b¶n dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ nhµ t­ b¶n ch¼ng nh÷ng chiÕm mét phÇn lao ®éng cña c«ng nh©n mµ cßn lµ ng­êi së h÷u hîp ph¸p lao ®éng kh«ng c«ng ®ã. §©y lµ sù thay ®æi c¨n b¶n trong quan hÖ së h÷u nh­ng nã kh«ng vi ph¹m quy luËt gi¸ trÞ. 3/ §éng c¬ tÝch luü t­ b¶n. §ã lµ quy luËt kinh tÕ tuyÖt ®èi cña nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ sù lín lªn kh«ng ngõng cña gi¸ trÞ hay lµ t¹o ra ngµy cµng nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d­ b»ng c¸ch bãc lét lao ®éng lµm thuª. Quy luËt nµy buéc c¸c nhµ t­ b¶n ph¶i tÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng xem ®ã nh­ lµ ph­¬ng tiÖn c¨n b¶n ®Ó t¨ng c­êng bãc lét lao ®éng lµm thuª thu ®­îc nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d­ h¬n. Trong nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n lu«n cã c¹nh tranh khèc liÖt theo kiÓu “c¸ lín nuèt c¸ bД . §Ó tån t¹i vµ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh buéc nhµ t­ b¶n ph¶i tÝch luü ®Ó lµm t­ b¶n cña m×nh lín lªn. MÆt kh¸c tÝch luü t­ b¶n lµ ®Ó më réng ph¹m vi ¶nh h­ëng vµ thèng trÞ cña t­ b¶n ®Ó chinh phôc thÕ giíi cña c¶i v× vËy mçi nhµ t­ b¶n ®­îc vÝ nh­ mét c¸i b¸nh xe trong guång m¸y s¶n xuÊt t­ b¶n. Nãi nh­ vËy h×nh nh­ cã sù m©u thuÉn gi÷a phÇn tiªu dïng cña nhµ t­ b¶n vµ phÇn tÝch luü. ThËt ra trong buæi ®Çu cña s¶n xu©t t­ b¶n chñ nghÜa, sù ham muèn lµm giµu cña c¸c nhµ t­ b¶n th­êng chi phèi tuyÖt ®èi nh­ng ®Õn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh th× sù tiªu dïng xa phÝ cña c¸c nhµ t­ b¶n l¹i trë thµnh mét mèt kinh doanh, tÝch luü t­ b¶n còng t¨ng lªn theo. II/ C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng quy m« tÝch luü. 1/ Tû lÖ ph©n chia gi¸ trÞ thÆng d­. Víi mét khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ nhÊt ®Þnh, quy m« tÝch luü phô thuéc vµo tû lÖ ph©n chia khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ ®ã. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ gi¸ trÞ thÆng d­ cña t­ b¶n ®­îc chia lµm hai phÇn gåm tÝch luü (m1) vµ tiªu dïng (m2), nÕu nhµ t­ b¶n ®Ó dµnh phÇn gi¸ trÞ thÆng d­ cho tiªu dïng lín th× phÇn tÝch luü nhá vµ ng­îc l¹i. 2/Khèi l­îng cña gi¸ trÞ thÆng d­ Víi mét tû lÖ kh«ng ®æi th× quy m« tÝch luü l¹i phô thuéc vµo ®¹i l­îng tuyÖt ®èi cña gi¸ trÞ thÆng d­. Mµ khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ l¹i phô thuéc vµo 4 nh©n tè do ®ã quy m« cña tÝch luü còng do c¸c nh©n tè nµy quyÕt ®Þnh. 2.1/ Tr×nh ®é bãc lét søc lao ®éng ë ®©y K Max chØ râ viÖc n©ng cao tr×nh ®é bãc lét cßn ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch t¨ng thªm c­êng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng, tæ chøc s¶n xuÊt theo ca kÝp mµ kh«ng cÇn ®Çu t­ thªm t­ b¶n bÊt biÕn biÓu hiÖn ë nhµ x­ëng m¸y mãc vµ thiÕt bÞ, mµ chØ cÇn t¨ng thªm nguyªn vËt liÖu vµ l­îng lao ®éng sèng. Thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy râ rµng lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ thÆng d­ do ®ã lµm t¨ng gi¸ trÞ thÆng d­ tÝch luü mµ kh«ng cÇn ph¶i t¨ng thªm t­ b¶n mét c¸ch t­¬ng øng. T¨ng c­êng ®é bãc lét b»ng c¸ch nhµ t­ b¶n c¾t xÎo vµo tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n, biÕn mét phÇn quü tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n thµnh quü tÝch luü t­ b¶n. 2.2/T¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng vµ sö dông nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt míi. - Chóng ta ®· biÕt c¸c nhµ t­ b¶n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®«Ý. K Max chØ râ viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng lµm cho gi¸ trÞ hµng ho¸ gi¶m tøc hµng ho¸ rÎ ®i nhµ t­ b¶n cã thÓ bít mét phÇn m2( gi¸ trÞ thÆng d­ tiªu dïng) ®Ó biÕn thµnh m1( tÝch luü) kh«ng ¶nh h­ëng tíi tiªu dïng cña nhµ t­ b¶n. ViÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng sÏ t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm ( c¶ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t­ liÖu tiªu dïng) tøc lµ t¹o ra nh÷ng yÕu tè vËt chÊt cho sù tÝch luü t­ b¶n tøc lµ ph¶i thùc hiÖn mét sù tÝch luü thùc tÕ ( nÕu chØ cã sù tÝch luü t­ b¶n tiÒn tÖ mµ ch­a biÕn nã thµnh nh÷ng yÕu tè cña t­ b¶n s¶n xuÊt : søc lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt th× ®ã lµ tÝch luü danh nghÜa) N¨ng suÊt lao ®éng cao th× lao ®éng sèng sö dông ®­îc nhiÒu lao ®éng qu¸ khø h¬n, lao ®éng qu¸ khø l¹i t¸i hiÖn d­íi h×nh th¸i cã Ých míi chóng lµm t¨ng chøc n¨ng t­ b¶n ®Ó s¶n xuÊt ra t­ b¶n cµng nhiÒu do ®ã quy m« tÝch luü t­ b¶n lín. KMax cßn chØ râ n¨ng suÊt lao ®éng ®Æc biÖt lµ n¨ng suÊt cña lao ®éng thÆng d­ nã quyÕt ®Þnh sù giÇu cã cña mét d©n téc mét quèc gia do ®o «ng ®i ®Õn kÕt luËn: n¨ng suÊt lao ®éng lµ ®ßn bÈy m¹nh mÏ nhÊt cña tÝch luü t­ b¶n. -Sö dôngnh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt míi còng lµm t¨ng tÝch luü t­ b¶n nã lµm xuÊt hiÖn nhiÒu ngµnh míi cho phÐp më réng ®Çu t­ cña t­ b¶n. Nhê cã sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt cã thÓ ®­a nh÷ng phÕ liÖu phÕ th¶i cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ®­a chóng quay trë l¹i nung nÊu trong ngon löa lao ®éng ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi gãp phÇn cho tÝch luü t­ b¶n. 2.3/ Sù chªnh lÖch ngµy cµng t¨ng gi÷a t­ b¶n sö dông vµ t­ tiªu dïng. T­ b¶n sö dông lµ toµn bé bé phËn cña t­ b¶n bÊt biÕn biÓu hiÖn ë nhµ x­ëng m¸y moc ®­îc gäi lµ t­ b¶n cè ®Þnh ®­îc ®­a vµo sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cßn t­ b¶n tiªu dïng lµ bé phËn cña gi¸ trÞ t­ b¶n cè ®Þnh ®­îc chuyÓn vµo s¶n phÈm. Tuy khi tham gia s¶n xuÊt m¸y mãc ®· hao mßn dÇn vµ ®ùoc chuyÓn dÇn vµo s¶n phÈm nh­ng m¸y mãc vÉn ho¹t ®éng nh­ khi cßn ®ñ gi¸ trÞ trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi cµng ph¸t triÓn, m¸y mãc cµng hiÖn ®¹i, c«ng suÊt cña nã cµng lín th× phÇn gi¸ trÞ cña nã chuyÓn vµo s¶n phÈm trong tõng thêi gian cµng Ýt dÉn ®Õn sù chªnh lÖch gi÷a t­ b¶n sñ dông vµ t­ b¶n tiªu dïng cµng lín. §iÒu ®ã lµm cho t­ b¶n lîi dông ®ù¬c lao ®éng qu¸ kh­ cµng nhiÒu vµ sö dông nã nh­ mét lùc l­îng tù nhiªn ban cho kh«ng mÊt tiÒn mua. 2.4/Qui m« cña t­ b¶n øng tr­íc Nhµ t­ b¶n bá ra cµng nhiÒu t­ b¶n ®Ó cho vµo s¶n xuÊt tøc quy m« s¶n xuÊt cµng lín th× sè l­îng c«ng nh©n bÞ bãc lét cµng nhiÒu, nhµ t­ b¶n cµng thu ®­îc nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d­ vµ quy m« tÝch luü cµng lín. III/ Quy m« cña tÝch luü t­ b¶n vµ xu h­íng lÞch sö cña sù tÝch luü t­ b¶n. 1/ TÝch tô vµ tËp trung t­ b¶n. TÝch tô t­ b¶n lµ sù t¨ng thªm quy m« cña t­ b¶n c¸ biÖt b»ng c¸ch t­ b¶n ho¸ gi¸ trÞ thÆng d­. TËp trung t­ b¶n lµ sù t¨ng thªm quy m« cña t­ b¶n c¸ biÖt b»ng c¸ch liªn kÕt hay s¸p nhËp nh÷ng t­ b¶n c¸ biÖt cã s½n trong x· héi thµnh t­ b¶n c¸ biÖt kh¸c lín h¬n C¶ tÝch tô vµ tËp trung c¬ b¶n ®Òu lµm t¨ng quy m« cña t­ b¶n c¸ biÖt. Chóng cã quan hÖ víi nhau nh­ng kh«ng ®ång nhÊt víi nhau, chóng chÝnh lµ con ®­êng ®Ó ®­a nÒn kinh tÕ t­ b¶n lªn s¶n xuÊt lín vµ trë thµnh mét vÇn ®Ò tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ t­ b¶n do ®ã trë thµnh quy luËt kinh tÕ cña chñ nghÜa t­ b¶n. 2/ CÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n Khi quy m« cña t­ b¶n t¨ng lªn th× sù cÊu t¹o cña t­ b¶n còng cã sù biÕn ®æi. VÒ mÆt h×nh th¸i vËt chÊt: mçi t­ b¶n ®Òu gåm t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng sö dông nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt ®ã. Tû lÖ gi÷a sè l­îng t­ liÖu s¶n xuÊt vµ sè l­îng søc lao ®éng sö dông nh÷ng t­ liÖu ®ã trong qóa tr×nh s¶n xuÊt gäi lµ cÊu t¹o kü thuËt cña t­ b¶n. CÊu t¹o kü thuËt cña t­ b¶n ngµy cµng t¨ng lªn cïng víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n. VÒ mÆt gi¸ trÞ: mçi t­ b¶n chia lµm hai phÇn lµ t­ b¶n bÊt biÕn vµ t­ b¶n kh¶ biÕn. Tû lÖ gi÷a t­ b¶n bÊt biÕn vµ t­ b¶n kh¶ biÕn cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh s¶n xu©t gäi lµ cÊu t¹o gi¸ trÞ t­ b¶n. Nh÷ng sù thay ®æi trong cÊu t¹o kü thuËt cña t­ b¶n sÏ dÉn ®Õn nh÷ng sù thay ®æi trong cÊu t¹o gi¸ trÞ t­ b¶n v× chóng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. §Ó hiÓu mèi quan hÖ gi÷a cÊu t¹o kü thuËt vµ cÊu t¹o gi¸ trÞ t­ b¶n chóng ta dïng ph¹m trï cÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n. CÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n lµ cÇu t¹o gi¸ trÞ cña t­ b¶n do cÊu t¹o kü thuËt quyÕt ®Þnh vµ ph¶n ¸nh nh÷ng biÕn ®æi cña cÊu t¹o kü thuËt ®ã. CÊu t¹o h÷u c¬ t¨ng lªn lµ mét quy luËt kinh tÕ cña chñ nghÜa t­ b¶n. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n cÊu t¹o kü thuËt cña t­ b¶n t¨ng do ®ã cÊu t¹o gi¸ trÞ cña t­ b¶n t¨ng dÉn ®Õn cÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n còng t¨ng lªn. H¬n n÷a viÖc n©ng cao cÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n cßn do yªu cÇu cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ vµ quy luËt c¹nh tranh chi phèi. 3/ Nh©n khÈu thõa t­¬ng ®èi trong chñ nghÜa t­ b¶n N¹n nh©n khÈu thõa t­¬ng ®èi xuÊt hiÖn khi tÝch luü t­ b¶n trong ®iÒu kiÖn cÇu t¹o h÷u c¬ t¨ng lªn. CÊu t¹o h÷u c¬ t¨ng lªn lµm cho tû träng cña t­ b¶n kh¶ biÕn trong toµn bé t­ b¶n gi¶m xuèng. T­ b¶n kh¶ biÕn lµ quü tiÒn c«ng quyÕt ®Þnh sè cÇu vÒ søc lao ®éng. V× thÕ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi, cÊu t¹o h÷u c¬ cua t­ b¶n t¨ng lªn th× sè cÈu vÒ søc lao ®éng cña mét t­ b¶n cã mét l­îng nhÊt ®Þnh gi¶m xuèng. TiÕn bé khoa häc kü thuËt tr­íc hÕt t¸c ®éng vµo bé phËn t­ b¶n tÝch luü lµm cho cÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n ngµy cµng cao h¬n cÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n cò nªn thu hut mét l­îng c«ng nh©n Ýt h¬n so víi tÝch luü trong ®iÒu kiÖn tr­íc ®©y. TiÕn bé kü thuËt cßn th¶i ra mét sè c«ng nh©n v× khi t­ b¶n cè ®Þnh hao mßn hÕt ph¶i thay ®æi t­ b¶n cè ®Þnh kh¸c lµm cho cÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n t¨ng lªn. ChÝnh v× thÕ trong qu¸ tr×nh tÝch luü cña t­ b¶n khi th× thu hót c«ng nh©n khi th× th¶i c«ng nh©n nh­ng nã l¹i kh«ng khíp nhau vÒ thêi gian kh«ng gian rót côc lµ mét sè ng­êi kh«ng cã viÖc lµm. Víi sù ph©n tÝch ë trªn th× nguyªn nh©n cña n¹n nh©n khÈu thõa lµ do qu¸ tr×nh tÝch luü t¹o nªn vµ cßn nguyªn nh©n s©u xa kh¸c n÷a lµ do quan hÖ s¶n xuÊt cña t­ b¶n chñ nghÜa. +C¸c h×nh thøc tån t¹i nh©n khÈu thõa : H×nh thøc thÊt nghiÖp t¹m thêi :thÓ hiÖn ë chç c«ng th¶i ra ë n¬i nµy lóc nµy th× lóc l¹i ®­îc nhËn vµo lµm viÖc ë n¬i kh¸c H×nh thøc nh©n khÈu thõa tiÒm tµng :§ã lµ ng­êi lµm viÖc n«ng th«n chØ theo mïa vô nh­ng l¹i kh«ng t×m ®­îc viÖc lµm trong c«ng nghiÖp H×nh thøc nh©n khÈu ngõng trÖ :§ã lµ nh÷ng ng­êi th­êng xuyªn mÊt viÖc lµm thu nhËp thÊp ,lèi sèngnay ®©y mai ®ã. 4/ Sù bÇn cïng ho¸ cña giai cÊp v« s¶n mét khi tÝch luü t­b¶n t¨ng cµng ®­îc thùc hiÖn th× giai cÊp t­ s¶n cµng cã nhiÒu t­ b¶n trong tay vµ sè t­ b¶n nµy t¹o ra cña c¶i cho nhµ t­ b¶n .Ng­îc l¹i ,giai cÊp v« s¶n ®­îc bÞ bãc lét nhiÒu h¬n t­íc vÒ søc lao ®éng ,hä l©m vµo t×nh tr¹ng bÇn cïng vµ thÊt nghiÖp .Sù bÇn cïng ho¸ cña giai cÊpv« s¶n ®­îc thÓ hiÖn ë c¶ hai h×nh ®ã lµ bµn cïng t­¬ng ®èi vµ bÇn cïng tuyÖt ®èi BÇn cïng t­¬ng ®ãi lµ khi tÝch luü t­ b¶n t¨ng .thu nhËp cña giai cÊp v« s¶n gi¶m xuèng so víi thu nhËp cña giai cÊp t­ s¶n .Kho¶ng c¸ch chªnh lÖch nµy ngµy cµng më réng g©y lªn sù rÊt bÊt b×nh b¼ng trong x· héi t­ b¶n chñ nghÜa bÇn cïng ho¸ tuyÖt ®èi thÓhiÖn ë chç tiÒn c«ng thùc tÕ cña giai cÊp v« s¶n gi¶m xuèng do t¨ng l­¬ng chËm h¬n møc t¨ng thu nhËp cÇn thiÕt dÉn ®Õn møc sèng cña hä gi¶m xuèng râ rÖt. §©y lµ quy luËt chung cña tÝch luü t­ b¶n 5/ Xu h­íng lÞch sö cña tÝch luü t­ b¶n Chñ nghÜa t­ b¶n ra ®êi trªn c¬ së dïng b¹o lùc ®Ó t­íc ®o¹t t­ liÖu s¶n xuÊt cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá, ng­êi n«ng d©n lµm cho hä trë thµnh ng­êi kh«ng cã t­ liÖu s¶n xuÊt ph¶i ®i lµm thuª biÕn s¶n xuÊt nhá l¹c hËu thµnh s¶n xuÊt lín. §Õn khi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n ®· ®­îc h×nh thµnh, qu¸ tr×nh tÝch luü c¹nh tranh dÉn ®Õn t­ b¶n s¶n xuÊt ®­îc tËp trung cµng lín lµm cho x· héi ho¸ cao h¬n, lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc ph¸t triÓn m¹nh h¬n. §©y lµ m©u thuÉn gi÷a tÝnh x· héi cña s¶n xuÊt víi chÕ ®é t­ h÷u t­ b¶n. V× vËy xu h­íng lÞch sö cña tÝch luü t­ b¶n tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn thay thÕ mét x· héi míi cao h¬n tiÕn bé h¬n ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã khi m©u thuÉn nµy ®¹t tíi ®Ønh ®iÓm . B/ tÝch luü vèn d­íi chñ nghÜa x· héi I /Sù h×nh thµnh cña tÝch luü vèn 1/B¶n chÊt cña tÝch luü vèn Cïng víi t¸i s¶n xuÊt më réng , tÝch luü còng lµ nÐt ®Æc tr­ng cña chñ nghÜa x· héi. §ã lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt kh¸ch quan ®Ó t¨ng tæng s¶n phÈm x· héi th­êng xuyªn c¶i thiÖn ®êi sèng vËt ch©t cho ng­êi lao ®éng vµ tõng b­íc c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa thµnh nÒn kinh tÕ céng s¶n chñ nghÜa. VÒ nguyªn t¾c, tÝch luü trong chñ nghÜa x· héi mang tÝnh chÊt hoµn toµn kh¸c víi tÝch luü t­ b¶n, tÝch luü x· héi chñ nghÜa lo¹i trõ chÕ ®é ng­êi bãc lét ng­êi. PhÇn s¶n phÈm x· héi tÝch luü thuéc vÒ toµn x· héi. S¶n phÈm x· héi t¨ng lªn do tÝch luü còng thuéc vÒ b¶n th©n nh÷ng ng­êi lao ®éng. Sù giµu cã cña x· héi t¨ng lªn th× nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng ®­îc tho¶ m·n ®Çy ®ñ h¬n, Nh­ vËy tÝch luü d­íi x· héi x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých t­ nh©n mµ chØ lµ mét ph­¬ng tiÖn, mét tiÒn ®Ó vËt chÊt ®Ó n©ng cao phóc lîi cña nh©n d©n. Song song víi tÝch luü x· héi chñ nghÜa cßn lµ t¸i s¶n xuÊt më réng c¸c quan hÖ x· héi chñ nghÜa . C¸c quan hÖ chñ nghÜa tËp thÓ, hîp t¸c vµ t­¬ng trî ®ång chÝ v× lîi Ých toµn x· héi ®­îc cñng cè, ®iÒu nµy t¹o ra c¬ së vËt chÊt ®Ó xo¸ bá sù kh¸c biÖt gi÷a n«ng th«n - thµnh thÞ , gi­a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng ch©n tay. D­íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, tÝch luü ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch cã kÕ ho¹ch vµ dï sö dông ph­¬ng tiÖn ®Ó b¶o ®¶m tÝnh kÕ ho¹ch nh­ lµ quan hÖ hµng ho¸-tiÒn tÖ nh­ng quy luËt cña viÖc s¶n xuÊt ra hµng ho¸ trong chñ nghÜa x· héi kh«ng thÓ biÕn thµnh quy luËt chiÕm h÷u t­ nh©n. 2/ Nguån gèc cña tÝch luü vèn Thu nhËp quèc d©n ®­îc sö dông vµo hai viÖc: tiªu dïng vµ tÝch luü . PhÇn thu nhËp quèc d©n dµnh cho tÝch luü h×nh thµnh nªn quü tÝch luü. Tõ ®ã x· héi bï ®¾p l¹i t­ liÖu lao ®éng vµ c¸c ®èi t­îng lao ®éng chi dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. TÝch luü ®­îc tÝnh vµo s¶n phÈm thÆng d­. Mét bé phËn lao ®éng thÆng d­ ®­îc dïng ®Ó chÕ t¹o nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt b«t xung, mét bé phËn kh¸c ®Ó t¹o ra c¸c t­ liÖu sinh ho¹t ngoµi møc cÇn thiÕt ®Ó duy tr× s¶n xuÊt ®· ®¹t ®­îc. Tèc ®é ph¸t triÓn cao cña nÒn s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao c¶ phÇn s¶n phÈm thÆng d­ ®­a vµo tÝch luü lÉn phÇn phôc vô c¸c nhu cÇu kh¸c cña x· héi. L­îng s¶n phÈm thÆng d­ tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hiÖn cã , vµo c¸c yÕu tè kh¸ch quan ph¶i tiÕp tôc më réng nÒn s¶n xuÊt x· héi vµ tho¶ m·n c¸c nhu cÇu x· héi kh¸c nh»m n©ng cao phóc lîi cña nh©n d©n. TÝch luü x· héi chñ nghÜa cã nguån bæ xung quan träng. §ã la do thñ tiªu hÕt c¸c giai cÊp bãc lét vµ ®­¬ng nhiªn c¶ c¸ch tiªu dïng ¨n b¸m trong chñ nghÜa t­ b¶n(th­êng chiÕm mét tû träng lín trong thu nhËp quèc d©n) . TÝch luü b¶o ®¶m tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt æn ®Þnh vµ cao h¬n so víi chñ nghÜa t­ b¶n. II/ Bé phËn cÊu thµnh nªn tÝch luü vènvµ mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng. 1/Bé phËn cÊu thµnh nªn tÝch luü vèn Nh­ ta ®· biÕt, quü tÝch luü vèn lµ phÇn thu nhËp quèc d©n cña x· héi x· héi chñ nghÜa dïng ®Ó më réng vµ c¶i tiÕn s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Nã bao gåm c¸c bé phËn cÊu thµnh sau: -Bé phËn lín nhÊt dïng ®Ó më réng s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa, c¶i tiÕn kü thuËt s¶n xuÊt . PhÇn quan träng trong bé phËn nµy lµ dïng vµo viÖc ®Çu t­ më réng x©y dùng c¬ b¶n , nh»m x©y dùng c¸c tµi s¶n cã ®Þnh møc , thay ®æi tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã, ®Èy m¹nh h¬n n÷a s¶n xuÊt x· héi. Qua ®ã thÊy r»ng,tÝch luü lµ nguån duy nhÊt ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng x· héi chñ nghÜa vµ còng lµ nguån duy nhÊt ®Ó b¶o ®¶m s¶n xuÊt kh«ng ngõng ®­îc trang bÞ b»ng nh÷ng kü thuËt c¸ nh©n tèi t©n nhÊt. KÕt hîp chÆt chÏ víi viÖc t¨ng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nµy trong quü tÝch luü dïng ®Ó më réng s¶n xuÊt cßn cã nh÷ng tµi s¶n l­u ®éng míi t¨ng thªm nh­: nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, s¶n phÈm ®ang chÕ, b¸n thµnh phÈm… Nh÷ng tµi s¶n l­u ®éng nµy còng rÊt quan träng lµ nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. -Bé phËn dïng vµo viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ x· héi, khoa häc,y tÕ. C¸c c«ng tr×nh nµy tuy n»m trong quü tÝch luü nh­ng thùc tÕ lµ dïng vµo viÖc n©ng cao møc sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n vµ còng lµ gãp phÇn n©ng cao møc tiªu dïng thùc tÕ cña nh©n d©n lao ®éng. C¸c chi phÝ hµng ngµy vµ tiÒn l­¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc c«ng t¸c trong c¸c c¬ quan nµy lµ thuéc vµo quü tiªu dïng nh­ng chi phÝ ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ®ã l¹i thuéc vµo quü tÝch luü. -Quü dù tr÷ x· héi : ®ã lµ c¸c quü dù tr÷ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, l­¬ng thùc… §Ó cã lùc l­îng ®Ò phßng khi nÒn kinh tÕ quèc d©n mÊt c©n ®èi ®¶m b¶o cho t¸i s¶n xuÊt ®­îc tiÕp tôc tiÕn hµnh vµ ®Ò phßng bÊt tr¾c xÈy ra. Quü tÝch luü chung cña toµn x· héi gåm cã ba bé phËn : cña nhµ n­íc,c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh, hîp t¸c x·, xÝ nghiÖp c«ng t­ hîp doanh vµ cña nh©n d©n. 2/ mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü - tiªu dïng Môc®Ých cña chñ nghÜa x· héi lµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña toµn bé nh©n d©n lao ®éng .V× vËy khi nois tÝch lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt ,tÝch luü cµng nhiÒu cµng tèt kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta coi nhÑ tiªu dïng .Do ®ã kÕt hîp hµi hoµ vµ ch»t chÏ hai mÆt tÝch luü vµ tiªu dïng ®· vµ ®ang ®Æt ra cho chñ nghÜa x· héi nhiÖm vô cÇn ph¶i gi¶i quyÕt d­íi chÕ ®é x· héi chñnghÜa ,quan hÖ s¶n xuÊt thay ®æi gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng kh«ng cßn m©u thuÉn ®èi kh¸ng nh­ng kh«ng ph¶i gi÷a chóng kh«ng cßn m©u thuÉn mµ ®ã m©u thuÉn thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a lîi Ých l©u dµi vµ lîi Ých tr­íc m¾t cã thÎ gi¶i quÕt ®­îc .NÕu t­íc m¾t tiªu dïng ®­îc n©ng cao nhiÒu th× ®êi sèng cña nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn nhiÒu song cachs c¶i thiÖn ®ã kh«ng l©u dµi vµ c¨n b¶n v× ®Õn mét lóc nµo ®ã ,do tÝch luü kh«ng thÝch ®¸ng ,c¬ së s¶n xuÊt sÏ kh«ng ®­îc ph¸t triÓn ,s¶n xuÊt sÏ chËm l¹i ,vËt phËm tiªu dïng sÏ kh«ng ®ñ vµ do ®ã sÏ lµm cho viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n thiÕu c¬ së vËt chÊt .NÕu gi¶i quyÕt b»ng c¸ch kh¸c ,cè g¾ng t¨ng thªm tÝch luü th× tr­íc m¾t tiªu dïng chØ t¨ng tèi mét møc nhÊt ®Þnh ,®êi sèng nh©n d©n kh«ng ®­îc c¶i thiÖn thËt theo ý muín chñ cña con ng­êi ,nh­ng t×nh h×nh ®ã chÝnh lµ ®Ó t¹o ra ®iÒu kiÖn kh«ng ngõng më réng s¶n xuÊt mét c¸ch l©u dµi tõ ®ã t¨ng thªm ngµy cµng nhiÒu vËt phÈm tiªu dïng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña nh©n d©n,chØ cã thÕ míi cã c¬ së vËt chÊt ®Ó t¨ng møc tiªu dïng mét c¸ch l©u vµ c¨n b¶n V× vËy xÐt trªn quan ®iÓm toµn diÖn vµ l©u dµi th× tÝch luü vµ tiªu dïng d­íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa lµ thèng nhÊt víi nhau .N©ng cao hiÖu qu¶ tÝch luü lÇm cho tiªu dïng t¨ng lªn bëi v× n©ng cao hiÖu qu¶ tÝch luü lµ n©ng cao thu nhËp quèc d©n trªn mét ®¬n vÞ ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt ViÖc x¸c ®Þnh cô thÓ tØ lÖ gi÷i tÝch luü vµ tiªu dïng mét c¸ch hîp lý phô théc vµo mét lo¹t c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi :tr×nh ®é ph¸t triÓn cña cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong n­íc,hiÖu qu¶ cña kÜ thuËt mèi ,sö dông hép lý c¸c nguån vËt t­ ,lao ®éng vµ nhiÒu yÕu tè kh¸c n÷a III/ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn tÝch luü vèn 1/ Sè l­îng lao ®éng sö dông vµ n¨ng suÊt lao ®éng ®ã Møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng tuú thuéc vµo tr×nh ®é kü thuËt ,còng nh­ l­îng vèn s¶n xuÊt .YÕu tè quan träng n©ng cao thu nhËp quèc d©n lµ l­îng t­ liÖu s¶n xuÊt tÝch luü .Trong mçi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ liÖu lao ®éng ®­îc sö dông toµn bé nh­ng chØ chuyÓn tõng phÇn gi¸ trÞ sang s¶n phÈm míi .L­îng t­ liÖu s¶n xuÊt do mét ng­êi sö dông cµng lín th× n¨ng suÊt lao ®éng cµng cao vµ khèi l­îng s¶n xuÊt cµng lín 2/ Chi phÝ mét c¸ch hîp lý ,tiÕt kiÖm nguyªn liÖu ,vËt t­ n¨ng l­îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . Gi¶m møc chi phÝ c¸c thø ®ã trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm t¹o ra kh¶ n¨ng lµm ra mét khèi l­îng s¶n phÈm lín h¬n víi møc chi phÝ vËt t­ ngang nhau .DÉn ®Õn qui m« tÝch luü t¨ng 3/ møc®é tÝch luü vµ thãi quen tiªu xµi cña nh©n d©n 4/ Kh¶ n¨ng chi cña nhµ n­íc 5/ ChÝnh s¸ch thuÕ cña nhµ n­íc 6/ C¸c thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ cña hÖ thèng tÝn dông KÕt luËn :C¶ hai chÕ ®é x· héi chñ nghÜa vµ t­ b¶n chñ nhgi· ®Òu ph¶i thùc hiÖn qu¸ tr×nh tÝch luü nh­ng ®èi víi tõng chÕ ®é ,tÝch luü mang ticnhs chÊt riªng vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn nã còng kh¸c nhau D­íi chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa ,tÝch luü mang tÝnh chÊt t­ nh©n nghÜa lµ tÝch luü lµm cho cña c¶i cña x· héi ngµy cµng tËp trung vµo tay mét sè nhµ t­ banr (réng h¬n lµ giai cÊp töan )cßn giai cÊp c«nng nh©n bÞ bãclét nÆng nÒ ,thÊt nghiÖp ,nghÌo ®ãi ®Ì nÆng trªn vai hä D­íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ,tÝch luü mang tÝnh chÊt toµn d©n ,tÝch luü ngµy cµng ®¸p øng nhu cÇu cao dÇn cña toµn bé nh©n d©n ,tÝch luü t¨ng nh­ng kh«ng cã sù bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi .§©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt vµ sù tiÕn bé cña x· héi chñ nghÜa so víi x· héi t­ b¶n chñ nghÜa ch­¬ng II: tÝch luü ®èi víi nÒn kinh tÕ viÖt nam I/ Vai trß cña tÝch luü víi viÖt nam ViÖt Nam sau khi tho¸t khái mét thêi khú dµi chÞu sù thèng trÞ cña Ph¸p vµ Mü ,®· b­íc vµo x©y dùng ®Êt n­íc ph¸t triÓn theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa .V× vËy ®iÓm xuÊt ph¸t cña chóng ta ë møc ®é rÊt thÊp :nghÌo ®ãi ,bÖnh tËt ,c¬ së h¹ tÇng bÞ tµn ph¸ trong chiÕn tranh .§Ó kh«ng nh÷ng bÞ tôt hËu mµ cßn v­¬n lªn ngang b»ng víi c¸c n­íc trong khu vùc nãi riªng vµ trªn toµn thÕ giíi nãi chung th× nÒn kinh tÕ ph¶i cã mét tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng cã thÓ vÝ nh­ “thÕ rång bay “ .Nh­ vËy nhu cÇu vÒ vèn cho toµn bé nÒn kinh tÕ lu«n lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®èi vèi ViÖt Nam bëi trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng x· héi chñ nghÜa chóng ta ®Òu ph¶i thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô sau -X©y dùng vµ cñng cè c¬ së h¹ tÇng cña ®Êt n­íc .§ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o ra sù thuËn lîi thóc ®Èy cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng nhau ph¸t triÓn .H¬n n÷a nã cßn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o nªn sù hÊp dÉn thu hót c¸c nguån vèn trong n­íc còng nh­ ngoµi n­íc tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh nghÒ cña ®Êt n­íc X©y dùng mét nÒn kinh tÕ c©n ®èi hµi hoµ g÷a c¸c ngµnh c¸c vïng ph¸t triÓn ®ång bé tõng b­íc rót ng¾n vµ xo¸ bá dÇn kho¶ng c¸ch gi÷a n«ng th«n -thanh thÞ ,vïng s©u ,vïng xa víi ®ång b»ng .§©y lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu c«ng b»ng x· héi cña chóng ta Kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ n©ng cao tr×nh ®é cña c«ng nghÖ kü thuËt khoa häc tiÕn bé h¬n gãp phÇn phats huy tèi ®a c¸cnguån lùc ,tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó ®a d¹ng s½n cã vµ gióp cho toµn ®Êt n­íc nãi chung vµ doanh nghiÑep nãi riªng ,v÷ng vµng c¹nh tranh víi ngoµi n­íc ngay trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ më réng ra thÞ tr­êng thÕ giíi Trong v¨n kiÖn ®¹i héi VIII®· chØ ra r»ng ®Õn n¨m 2020ViÖt Nam ph¶i hoµn thµnh nhiÖm vô c«ng nnghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ,c¶i biÕn n­íc ta tõ mét n­íc l¹c hËu thµnh mét n­íc c«cg nghiÖp :n«ng nghiÖp chiÕm 15®Õn 20%GDPcßn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chiÕm 80 ®Õn 85%GDP.§iÒu ®ã cã nghÜa lµ ph¶i thóc ®Èy nhanh h¬n tiÕn ®é x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ,øng dông khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt ,båi d­ìng ph¸t triÓn nh©n tµi vµ nguån lùc cña ®Êt n­íc .Nh­ vËy kh¼ng ®Þnh r»ng trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai viÖc tËp trung nguån vèn ®· ®angvµ sÏgi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù nghiÑp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ,vµ thÓ hiÖn râ nÐt ë vai trß cña nã trong viÖc thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ chñ ®¹o ph¸t triÓn ,®¹c biÖt lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghÖp mòi nhän h­íng vÒ xuÊt khÈu ,còng nh­ vai trß cña nã trong viÖc ®Çu t­ vµo c¸c vïng s©u vïng xa vïng cao ®Ó t¹o sù ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a c¸c môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi chÝnh s¸ch x· héi theo ph­¬ng h­íng x· héi chñ nghÜa Theo c¸c nhµ khoa häc ®· tÝnh to¸n r»ng ,®Ó tèc ®é t¨ng tr­ëng GDPtrung b×nh hµng n¨m kho¶ng 8 ®Õn 10% th× tæng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn x· héi ph¶i ®¹t møc thÊp nhÊt lµ 20 ®Õn 35%GDP t­ nay ®Õn n¨m 2020 Do ®ã cuèi cïng ta rót ra kÕt luËn :Qóa tr×nh tÝch luü vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ nãi .NhÞp c«ng nghiÖp ho¸ diÔn ra nhanh hay chËm chÝnh lµ do nguån vèn quyÕt ®Þnh .Bëi vËy chóng ta ph¶i cã ph­¬ng ph¸p thu hót nguån vèn cµng nhiÒu cµng tèt. II/ con d­êng tÝch luü vèn cña ViÖt Nam 1/Vèn trong n­íc 1.1/ Huy ®éng vèn trong d©n §©y lµ nguån lùc quan träng vµ chiÕm mét tØ lÖ lín trong tæng sè vèn ®Çu t­ cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc .Vèn trong d©n chÝnh lµ mét l­îng gi¸ trÞ míi do lao ®éng cña con ng­êi s¸ng t¹o ra ®­îc tÝch luü l¹i .Nã bao gåm hai nguån chñ yÕu thø nhÊt :§ã lµ tiÒn tÝch luü vµ tiÕt kiÖm cña d©n .Nh©n d©n ta vèn cã truyÒn thèng cÇn cï lao ®éng vµ tiÕt kiÖm .TruyÒn thèng ®ã kh«ng chØ cã trong lóc ®Êt n­íc cßn khã kh¨n mµ nã vÉn tiÕp tôc ph¸t huy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y -khi ®êi sèng ®· ®­îc n©ng lªn . Ng­êi d©n t­ thµnh thÞ ®Õn n«ng th«n chiÕm méy tû lÖ ®¸ng kÓ b­íc ®Çu “cã cña ¨n cña ®Ó “.C¸n bé c«ng nh©n viªn chøc tÝch luü mét phÇn tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c .Ng­êi lao ®éng thuéc c¸cthµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh tÝch luü mét phÇn tiÒn c«ng lao ®éng .Cã gÇn 750000hé c¸ thÓ tÝch luü mét phÇn tiÒn cho tiªu dïng ®Ó lµm ¨n .Nguån vèn tÝh luü vµ tiÕt kiÖm cña d©n t¨ng lªn theo møc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ Thø hai ,®ã lµ nguån tiÒn di chuyÓn tõ n­íc ngoµi vµo trong n­íc ta .Nguån nµy h×nh thµnh do c¸c luång tiÒn sau : - Nh÷ng ng­êi lao ®éng hîp t¸c ë n­íc ngoµi mang vÒ - ViÖt KiÒu (n­íc ta cã kh«¶ng hai triÖu viÖt kiÒu ) göi vÒ cho th©n nh©n trong n­íc mçi n¨m kho¶ng 6000®Ðen 7000 tû ®ång -C¸n bé chuyªn gia ,l­u häc sinh vµ céng ®ång ng­êi ViÖt ë c¸c trªn thÕ giíi göi mang vÒ Theo dù tÝnh cña mét sè ng­êi ,nguån vèn nµy cã kho¸ng tõ 14000®Õn 16000 tû ®ång .Nã chiÕm mét tØ lÖ lín (trªn 60%) vèn trong d©n 1.2/Huy ®éng vèn tõ nguån tiÕt kiÖm cña nhµ n­íc §©y lµ phÇn cßn l¹i tÝch luü sau tiªu dïng th­êng xuyªn tõ tæng thu thuÕ vµ phÝ . Muèn cã nguån tÝch luü cao th× chÝnh phñ cÇn ph¶i kiªn quyÕt h¬n trong viÖc gi¶m nh÷ng chi phÝ x©y dùng c¸c trô së qu¸ tèn kÐm c¸c trang thiÕt bÞ xa hoa c¸c ph­¬ng tiÖn xe cé l·ng phÝ … ®Ó dµnh cho ®Çu t­ ph¸t triÓn . 1.3/ Tõ nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp Mét lµ , b»ng c¸ch ttÝch tô vèn :tøc sù t¨ng thªm quy m« t­ b¶n c¸ biÖt (vèn c¸ biÖt ) b»ng viÖc biÕn mét phÇn lîi nhuËn thµnh vèn ®Çu t­ phô thªm vµo chu kú s¶n xuÊt tiÕp theo . Ch¼ng h¹n :Doanh nghiÖp A cã sè vèn lµ 1000 tØ ®ång ,sau mçi chu kú kinh doanh th× doanh nghiÖp l¹i trÝch lîi nhuËn phô vµo lµ 100 tû ®ång dÉn tíi vèn ®Çu trong chu kú míi lµ 1100. Cø thÕ vèn cña doanh nghiÖp A cã quy m« ngµy cµng lín .TÝch tô vèn lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña tÝch luü vèn .MÆt kh¸c , trong qu¸ tr×nh tÝch lòy vèn cña c¸c doanh nghiÖp cßn x¶y ra qu¸ tr×nh tËp trung vèn .C¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó tËp trung c¸c nguån vèn nhá cña tõng doanh nghiÖp riªng rÏ hîp thµnh nguån vèn lín h¬n . HiÖn nay , nhµ n­íc ta ®ang thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy, ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ hay víi hiÖu qu¶ kh«ng cao , cã nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n th× nhµ n­íc quyÕt ®Þnh s¸p nhËp chóng vµo víi nhau hoÆc cho s¸p nhËp vµo c¸c doanh nghiÖp hiÖn ®ang cã hiÖu qu¶ cao vµ æn ®Þnh. B»ng con ®­êng tÝch luü nµy , chóng ta ®· t¹o ra ®­îc mét l­îng vèn tËp trung cho c¸c doanh nghiÖp - yÕu tiÒn ®Ì ®Ó c¹nh tranh víi c¸c ®èi t­îng kinh doanh kh¸c . H¬n n÷a tËp trung vèn cßn ®­îc thùc hiÖn b»ng con ®­êng tÝn dông ,chÝnh tÝn dông l¹i lµm t¨ng ­u thÕ cña nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn lín giµnh quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ,t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ,th«n tÝnh vèn cña doanh nghiÖp c¹nh tranh . 2/ Vèn tõ n­íc ngoµi . Nguån vèn nµy tuy kh«ng ®ãng vai trß quan träng nh­ nguån vèn trong n­íc nh­ng nã l¹i kh«ng thÓ thiÒu ®­îc trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc bëi v× nÕu chØ dùa vµo nguån vèn trong n­íc víi t×nh h×nh ViÖt Nam hiÖn nay thu nhËp cña x· héi cßn h¹n chÕ th× sÏ kh«ng cung cÊp ®ñ vèn cho nhu cÇu cña ®Êt n­íc. Thu hót nguån vèn n­íc ngoµi b»ng c¸c con ®­êng sau: - Më réng quan hÖ ngo¹i giao hîp t¸c víi n­íc ngoµi ®Ó t¨ng c­êng ®­îc vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp, viÖn trî tõ phÝa chÝnh phñ n­íc ngoµi, c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, tæ chøc phi chÝnh phñ. - Ban ra c¸c chÝnh s¸ch luËt ph¸p phï hîp hÊp dÉn, kÝch thÝch c¸c t­ nh©n tËp thÓ, tæ chøc n­íc ngoµi ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam. - Thµnh lËp vµ më réng ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n: c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn cã thÓ lµm t¨ng nguån vèn cña m×nh b»ng c¸ch ph¸t hµnh thªm c¸c cæ phiªó , tr¸i phiÕu c«ng ty b¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. III/ Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ó tÝch luü vèn ë ViÖt Nam. 1/ T×nh h×nh huy ®éng vèn tõ 1991-1996. B¾t ®Çu tõ n¨m 1991 ng©n hµng ®· triÓn khai x©y dùng ®Ò ¸n ®µo t¹o c¸n bé ®Ó thiÕt lËp thÞ tr­êng tµi chÝnh ë n­íc ta, ®· x©y dùng ®Ó ¸n ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cña ng©n hµng th­¬ng m¹i, tr¸i phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, cæ phiÕu cña cac c«ng ty cæ phÇn tham gia vµ c¸c hé xóc tiÕn tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. §Æc biÖt víi h×nh thøc huy ®éng vèn b»ng kú phiÕu ng©n hµng cã môc ®Ých, ®Õn n¨m 1992 sè d­ kú phiÕu nµy lµ 533 tû ®ång vµ t¨ng lªn 2467 tû ®ång vµo n¨m 1993. Còng trong giai ®o¹n nµy ng©n hµng triÓn khai vµ khuyÕn khÝch m¹nh mÏ vµ tiÕt kiÖm göi mét n¬i lÊy nhiÒu n¬i, gióp cho ng­êi göi thuËn lîi trong viÖc göi vµ rót tiÒn nªn sè l­îng vèn huy ®éng ®­îc qua kªnh ng©n hµng t¨ng lªn liªn tôc. Theo b¸o c¸o cña ng©n hµng nhµ n­íc th× n¨m 1993 tæng sè vèn huy ®éng cña toµn ngµnh lµ 18055 tû ®ång trong ®ã sè tiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n cñ lµ 2458 tû ®ång, göi tiÕt kiÖm cña c¸c tæ chøc kinh tÕ lµ 5650 tû ®ång huy ®éng kú phiÕu lµ 247 tû ®ång Trong 5 n¨m tõ 1991 tíi 1995 nguån vèn huy ®éng ®­îc trong x· héi t¨ng lªn liªn tôc vµ ­íc tÝnh nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn toµn x· héi kho¶ng 18 USD ( theo mÆt b»ng gi¸ 1995) víi ®Çu t­ cña nhµ n­íc chiÕm 43%, ®Çu t­ nh©n d©n chiÕm trªn 30%, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ 27%. VÒ t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, n¨m 1993 cã 800 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng sè vèn lµ trªn 7 tû USD trong ®ã ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp chiÒm kho¶n 35-40% . §Õn hÕt n¨m 1996 chÝnh phñ ViÖt Nam ®· cÊp giÊy phÐp cho h¬n 1633 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 28,4 tû USD, trong ®ã vèn ®· thùc hiÖn trong 9 n¨m qua lµ kho¶ng 8 tû USD. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n nµy chóng ta gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n bëi sù tan r· cña Liªn X« vµ mét sè n­íc x· héi chñ nghÜa kh¸c. §iÒu ®ã ®· lµm mÊt ®i mét nguån vèn lín vµ mét thÞ tr­êng truyÒn thèng rÊt quan träng, cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn viÖc khai th¸c nh÷ng nguån lùc trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. MÆt kh¸c còng do t×nh h×nh s¶n xuÊt n­íc ta ch­a æn ®Þnh, ng©n s¸ch nhµ n­íc vÉn béi chi lín, c¬ chÕ qu¶n lý cò vÉn cßn ¶nh h­ëng, l¹m ph¸t cßn ë møc kh¸ cao, c¬ chÕ qu¶n lý míi ch­a h×nh thµnh ®ång bé, hÖ thèng c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cßn ch­a hoµn thiÖn , nhiÒu mÆt vÉn cßn bÞ bu«ng láng, vèn cña nhµ n­íc bÞ thÊt tho¸t d­íi nhiÒu h×nh thøc, ®Çu t­ ch­a ®óng h­íng cßn trµn lan, tÝch tô vµ tËp trung tõ néi ®Þa thÊp, mét lo¹t c¬ së tÝn dông ®æ vì ë giai ®o¹n tr­íc cïng víi sù thiÒu hôt cña ®éi ngò c¸n bé cã kiÕn thøc tµi n¨ng vµ ®øc ®é am hiÓu nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tÊt c¶ ®iÒu nµy ph¶i g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng tÝch luü vèn cña n­íc ta . Do ®o mÆc dï ®· huy ®éng ®­îc vån t¨ng t­¬ng ®èi so víi thêi kú tr­íc song c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c«ng nghiÖp nãi riªng kh«ng nh÷ng thiÒu gay g¾t vÒ vèn ®Çu t­ mµ cßn thiÒu c¶ vèn kinh doanh tõ 30 - 60% so víi yªu cÇu. VÊn ®Ò nµy buéc nhµ n­íc ph¶i cã mét biÖn ph¸p míi tiÕp theo ®Ó gi¶i quyÕt. 2/T×nh h×nh tÝch luü trong giai ®o¹n 1996 -2000. Giai ®o¹n nµy ,ngµnh ng©n hµng nãi riªng vµ c¸c c¬ quan tµi chÝnh nãi chung ®· nhiÒu lÇn c¶i tiÕn h×nh thøc vµ n«Þ dung huy ®éng vèn .Nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp trong ®iÒu kiÖn vµ kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®· ®­a ra ¸p dông .ViÖc huy ®éng vèn trong d©n cïng víi c¸c nguån vèn kh¸c trong x· héi t¨ng lªn ®¸ng kÓ .KÕt qu¶ , gi÷a n¨m 1996 c¸c ng©n hµng n­íc ta ®· thõa h¬n 2800 tû ®ång, sè d­ tiÒn göi tiÕt kiÖm n¨m 1996 lµ 7500 tû ®ång , trong ®ã gÇn 90% lµ tiÒn göi tiÕt kiÖm ng¾n h¹n . §Õn cuèi th¸ng 12 n¨m 1996 vèn cña d©n ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh lµ 4350 tû ®ång . Nh­ vËy tæng sè vèn trong d©n ®· ®­îc huy lµ 11850 tû ®ång , so víi tiÒm n¨ng (25000 -27000tû ®ång ) th× míi ®­a vµo ®µu t­ ®­îc trªn 40% cßn l¹i gÇn 60% vèn trong d©n vÉn n»m im d­íi d¹ng vµng , ngo¹i tÖ , bÊt ®éng s¶n vµ c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c .Vµ theo mét vµi sè liÖu ®· ®­îc c«ng bè th× n¨m 1997 cã vèn ®Çu t­ : 6,8 tû USD vµ tæng sè vèn ®Çu t­ 1996 -2000 lµ 41-42 tû USD .Nã ®­îc huy ®éng t­ hai nguån trong n­íc vµ n­íc ngoµi , trong ®ã vèn trong n­íc chiÕm trªn 50%. Mµ nhu cÇu vèn ®Æt ra lµ ph¶i huy ®éng ®­îc mét sè vèn Ýt nhÊt tõ 45-50 tû USD bao gåm trong n­íc tõ 20 -25 tû USD , chiÕm kho¶ng 15% DGP ®¹t kho¶ng 50% tæng nhu cÇu vèn ; vèn ®Çu t­ ng©n s¸ch nhµ n­íc tõ 7 ®Õn 9 tû USD ; vèn tÝch luü tõ c¸c doanh nghiÖp :8 -10 tû USD ; vèn tiÕt kiÖm tõ c¸c hé gia ®×nh , c¸c tæ chøc tµi chÝnh tõ 6 - 8 tû USD ; sè vèn cßn l¹i huy ®éng tõ bªn ngoµi mµ chñ yÕu tõ nguån ODA vµ FDI ( kho¶ng 20 -25 tû USD ). H¬n n÷a ,cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ®· lµm cho luång vèn FDI vµo ViÖt Nam ,®ång thêi béc lé nh÷ng h¹n chÕ cña mçi h­íng ®Çu t­ vµ lµm mÊt dÇn lîi thÕ so s¸nh vèn cã cu¶ ViÖt Nam . Mét sè dù ¸n ®· cÊp giÊy phÐp xin d·n , lïi tiÕn ®é triÓn khai dù tÝnh kho¶ng 6,7 tû USD . So víi n¨m tr­íc vèn ®¨ng ký cÊp míi n¨m 1997 gi¶m 49% n¨m 1998 gi¶m 16% , vèn thùc hiÖn n¨m 1997 t¨ng 25% nh­ng n¨m 1998 gi¶m ngay 40% vµ ­íc tÝnh n¨m 1999 gi¶m kho¶ng 25- 30 %. MÆt kh¸c , mÆc dï thÞ tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta b¾t ®Çu më cöa c¸ch ®©y 2 n¨m nh­ng trong suèt thêi gian ho¹t ®éng ch­a thÊy cã g× s«i næi , hµng ho¸ kh«ng phong phó ®a d¹ng nªn hiÖu qu¶ ®Ých thùc cña thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng ®­îc khai th¸c hÕt tøc lµ viÖc thu hót nguån vèn h×nh thøc nµy cßn h¹n chÕ . Tr­íc t×nh h×nh trªn , chóng ta thÊy r»ng ViÖt Nam muèn huy ®éng vèn ®¹t hiÖu qu¶ cao phôc vô cho qu¸ tr×nh më réng s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ dÊt n­íc cÇn ph¶i ®­a ra mét sè biÖn ph¸p thiÕt thùc c¶i tiÕn tèt h¬n qu¸ tr×h huy ®éng vèn hiÖn nay. IV/. Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü vèn ë ViÖt Nam 1/. X©y dùng c¸c møc l·i suÊt tiÒn göi trung h¹n vµ dµi h¹n hîp lý . Mét chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý lµ mét chÝnh s¸ch l·i suÊt ®­îc x©y dùng cã c¬ së khoa häc vµ thùctiÔn ,phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hiÖn ®¹i . X©y dùng c¸c møc l·i suÊt tiÒn göi trung h¹n vµ dµi h¹n hîp lý cho giai ®o¹n hiÖn nay vµ thêi gian tíi ,cÇn ph¶i gi¶i quyÕt theo c¸c h­íng sau : +TiÕp tôc x¸c ®Þnh møc l·i suÊt tiÒn göi trung vµ dµi h¹n cao h¬n l·i suÊt tiÒn göi ng¾n h¹n .Thêi gian göi cµng dµi l·i suÊt cµng cao +L·i suÊt tiÒn göi trung vµ dµi h¹n cÇn x©y dùng thµnh nhiÒu møc kh¸c nhau .Mçi møc l·i suÊt cho kho¶ng thêi gian bao l©u lµ tuú thuéc vµo thêi gian göi tiÒn cña d©n c­ vµ nhu cÇu huy ®éng vèn cña mçi ng©n hµng . +K hi cÇn thiÕt ph¶i huy ®éng mét l­îng vèn lín ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông cho c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm ng©n hµng cã thÓ n©ng møc l·i suÊt tiÒn göi cao h¬n lóc b×nh th­êng vµ tr¶ l·i tr­íc cho ng­êi göi tiÒn +C¸c ng©n hµng nªn tr¶ l·i cho ng­êi göi tiÒn khi hä göi tiÒn víi thêi gian trung vµ dµi h¹n , nh­ng cã nhu cÇu rót ra tr­íc thêi h¹n .Møc l·i nªn ë møc thÊp h¬n mét møc cña thêi gian thùc tÕ hä ®· göi 2./ Huy ®éng vèn trong d©n mét c¸ch linh ho¹t vµ ®a d¹ng ho¸ . Ng©n hµng nªn hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc vèn huy ®éng ,vèn truyÒn thèng ; ®ång thêi cñng cè vµ më réng c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn míi: + Phæ cËp ho¸ c¸c d¹ng sæ tiÕt kiÖm hiÖn nay thµnh c¸c kho¶n tiÕt kiÖm cña d©n c­ .Khi ®ã sÏ cã thªm kh¸ch hµng cã quan hÖ tµi kho¶n t¹i ng©n hµng .Kh¸ch hµng më tµi kho¶n cµng ®«ng , huy ®éng tiÒn göi cµng nhiÒu . + Ng©n hµng nªn g¾n viÖc huy ®éng tiÒn göi víi viÖc cho vay nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng . Ai göi nhiÒu tiÒn dµi h¹n th× còng ®­îc vay dµi h¹n nhiÒu .Víi h×nh thuøc nµy võa t¹o ®­îc nguån vèn võa më réng thÞ tr­êng ®Çu t­ vµ khuyÕn khÝch viÖc tÝch luü cña nh©n d©n . +Ng©n hµng cã thÓ ¸p dông h×nh thøc tiÐt kiÖm cã l·i kÌm theo quay sè më th­ëng ®Þnh kú nh»m thu hót tiÒn göi cña d©n c­ . +T¨ng c­êng ph¸t hµnh tr¸i phiÐu ng©n hµng ®Ó b¸n cho d©n chóng . +Ng©n hµng cã thÓ ¸p dông c¸ch nhËn tiÒn g­Ø theo kiÓu hép ®ång , kh¸ch hµng ký hîp ®ång víi ng©n hµng göi tiÒn dµi h¹n mµ l·i suÊt ®­îc tho¶ thuËn vµ cè ®Þnh trong suèt qu¸ tr×nh göi tiÒn . §èi víi h×nh thøc nµy kh¸ch hµng cã lîi thÕ lµ cho dï l·i suÊt thÞ tr­êng cã gi¶m th× hä vÉn ®­îc møc l·i suÊt ®· ghi trong hîp ®ång . 3./ Ng©n hµng cÇn t¹o ®­îc ®é tin cËy cña d©n Con ng­êi ta lu«n cã t­ duy sinh lêi , kiÕm lîi nhuËn nh­ng bªn c¹nh ®ã do b¶n tÝnh nªn ë ®©u an tåan thuËn tiÖn th× ë ®ã sÏ ®­îc ng­êi d©n tin cÈn mµ göi g¾m tµi s¶n vµo .V× vËy khi ng©n hµng kh«ng ®ñ ®é tin cËy ®èi vèi ng­êi d©n th× rÊt khã cã thÓ huy ®éng ®­îc nhiÒu vèn trong d©n nhÊt lµ vèn nhµn rçi dµi h¹n d­íi h×nh thøc dù tr÷ cña c¶i .Muèn khuyÕn khÝch ng­êi göi tiÒn th× tr­íc hÕt ph¶i g©y ®­îc niÒm tin ë c«ng chóng ch¼ng h¹n :ng©n hµng phèi hîp víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm xóc tiÕn nghiÖp vô b¶o hiÓm tiÒn göi nãi riªng , b¶o hiÓm vèn cña ng­êi ®Çu t­ nãi chung .§ã lµ t¹o ra ®é an toµn cao cho ng­êi göi tiÒn .Më réng m¹ng l­íi ng©n hµng , th­c tÕ cho thÊy ë ®©u cã hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë, réng kh¾p vµ hoµn thiÑn c¸c nghiÖp vô , th× ë ®ã thu hót ngµy cµng nhiÒu vèn tiÒn tÖ trong x· héi vµo ng©n hµng . 4./ æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn trong mét thêi gian dµi lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc quan träng vµ cã tÝnh nguyªn t¾c. Bëi khi d©n chóng göi tiÒn vµo ng©n hµng lµ göi mét l­îng cña c¶i cña hä ®· tÝch luü ®­îc , do søc lao ®éng cña hä lµm ra . Nh÷ng ng­êi göi kh«ng nh÷ng muèn cña c¶i cña m×nh ®­îc b¶o tån mµ cßn ph¶i lín lªn .Tøc lµ tiÒn l·i sau khi bï ®¾p ®­îc nh÷ng rñi ro, ®Æc biÖt lµ rñi ro vÒ l¹m ph¸t ph¶i cã tiÒn lêi nhÊt ®Þnh . HiÖn nay , ng©n hµng ®· ®iÒu chØnh møc l·i suÊt linh ho¹t h¬n ,song ®Ó cã mét møc l·i suÊt hoµn toµn hîp lý kh«ng ph¶i lµ dÔ .H¬n n÷a , tiÒn göi cµng dµi nguy c¬ rñi ro cµng lín .V× vËy ,æn ®Þnh gi¸ trÞ trong mét thêi gian dµi lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó thu hót ®­îc nguån vèn cña c«ng chóng nhÊt lµ vèn trung vµ dµi h¹n 5./ Hoµn thiÖn m«i tr­êng ,chÝnh s¸ch ®Çu t­. Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch ­u tiªn cho c¸c chñ ®Çu t­ , c¾t gi¶m c¸c thñ tôc r­êm rµ trung gian kh«ng cÇn thiÕt. X©y dùng ®­îc c¬ së h¹ tÇng tèt ; chÝnh s¸ch luËt ph¸p æn ®Þnh ,c«ng b»ng cho tÊt c¶ cc¸c thµnh phÇn kinh tÕ .Cã nh­ vËy ,míi khuyÕn khÝch ®­îc c¸c c¸ nh©n , tæ chøc ®Çu t­ kinh doanh ®Æc biÖt lµ ®èi t­îng ®Çu t­ n­íc ngoµi . TËp trung vèn cña c¸c tæng c«ng ty lín ®Ó cã mét l­îng vèn thùc sù m¹nh ®Ó tr­íc khi liªn doanh vêi n­íc ngoµi. 6./ Më réng vµ kÝch thÝch thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng. + Ph¶i t¹o hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n. Muèn vËy ph¶i ®Èy nhanh tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn. TriÓn khai viÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu, kú phiÕu, tr¸i phiÒu vµ cho phÐp mäi ng­êi d©n ®­îc phÐp mua b¸n chuyÓn nh­îng réng r·i trªn thÞ tr­êng + §a d¹ng ho¸ nhiÒu lo¹i møc mÖnh gi¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n, còng nh­ cã sù tham gia cña nhiÒu c«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng. §iÒu nµy rÊt quan träng ®Ó c«ng chóng cã thÓ dïng tiÒn tiÕt kiÖm ®Ó ®Çu t­ vµo nhiÒu lo¹i chøng kho¸n kh¸c nhau cña nhiÒu c«ng ty kh¸c nhau, nh»m tr¸nh rñi ro khi ®Çu t­. + Nhµ n­íc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cÇn thiÒt nh­ luËt, ph¸p lÖnh, nghÞ ®Þnh vÒ ho¹t ®éngcña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Ph©n chia râ chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tõng c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cã liªn quan. + CÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c gi¸o dôc phæ biÕn trªn mäi ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Ó phæ biÕn cho mäi ng­êi d©n ®Ó hiÓu biÕt vÒ t¸c dông vµ c¸c kü thuËt c¬ b¶n khi tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ kinh doanh trong lÜnh vùc nµy… §ã lµ mét sè biÖn ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü vèn cña nÒn kinh tÕ, nh­ng ®Ó nguån vèn ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ nh­ mong muèn th× ph¶i cã c¸ch sö dông hîp lý . kÕt luËn Qua lý luËn tÝch luü t­ b¶n (vèn ) thÊy r»ng cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi tÝch luü ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng vµ cÇn thiÕt. Nhê tÝch luü mµ cña c¶i cña x· héi kh«ng ngõng ®­îc t¨ng lªn. Tuy nhiªn trong tõng giai ®o¹n lÞch sö tÝch luü mang b¶n chÊt kh¸c nhau: d­íi chñ nghÜa t­ b¶n tÝch luü lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó giai cÊp t­ s¶n bãc lét lao ®éng lµm thuª, tÝch luü cµng nhiÒu lao ®éng lµm thuª cµng bÞ bãc lét nÆng nÒ g©y nªn m©u thuÉn ®èi kh¸ng mµ chñ nghÜa t­ b¶n kh«ng thÓ tù gi¶i quyÕt ®­îc dÉn ®Õn sù næi dËy cña giai cÊp v« s¶n giµnh chÝnh quyÒn. D­íi chñ nghÜa x· héi, tÝch luü lµ ph­¬ng tiÖn lµm t¨ng cña c¶i cña toµn d©n, tÝch luü cµng cao th× ®êi s«ng cña nh©n d©n cµng ®­îc c¶i thiÖn, lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng cµng cao bëi d­íi chñ nghÜa x· héi mÆc dï tÝch luü ®­îc coi träng nh­ng kh«ng cã nghÜa tiªu dïng gi¶m ®i mµ ph¶i kh«ng ngõng t¨ng lªn (®ã lµ môc tiªu cña chÕ ®é x· héi nµy ®Æt ra). ViÖt Nam hiÖn nay ®ang n»m trong khu vùc ho¹t ®éng n¨ng ®éng vµ s«i næi cã rÊt nhiÒu thuËn lîi vµ th¸ch thøc ®èi víi mçi thµnh viªn cña khu vùc. §Ó lîi dông ®­îc nh÷ng thuËn lîi mµ vÞ trÝ ®Þa lý ®em l¹i cïng víi viÖc v­ît qua nh÷ng th¸ch thøc cña thêi ®aÞ ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn sù nghiÖp CNH-H§H mét c¸ch s©u s¾c toµn diÖn tõ ®Þa ph­¬ng tíi trung ­¬ng. Qu¸ tr×nh nµy lµ ®©u t­ theo chiÒu s©u ( ®æi míi c«ng nghÖ , c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ d©y chuyÒn s¶n xuÊt…) vµ ®Çu t­ x©y dùng míi ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trªn ph¹m vi réng quy m« lín. Do ®ã vèn ®· vµ ®ang trë thµnh vÊn ®Ò bøc thiÕt ®èi víi n­íc ta. Tuy nhiªn viÖc sö dông nguån vèn nh­ thÕ nµo l¹i lµ ®iÒu mµ mäi quèc gia cÇn ph¶i hÕt søc quan t©m . Mét nguån vèn dï lµ lín nh­ng sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých th× nã còng trë thµnh v« nghÜa v× vËy víi ®iÒu kiÖn riªng tõng quèc gia ph¶i cã ph­¬ng ph¸p vµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu cho qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông vèn ®¹t hiÖu qu¶ tèi ®a nh­ tiÒm n¨ng mµ quèc gia ®ã ®· cã. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. C¸c M¸c: t­ b¶n, quyÓn I tËp 3, NXB sù thËt Hµ Néi n¨m 1995 2. §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam : VÆn kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII Hµ Néi n¨m 1996 3. Kinh tÕ chÝnh trÞ häc M¸c Lªnin, tËp I, Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 4. LÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ, tËp I, Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 5. Paul.A.Samaulson, Kinh tÕ häc, tËp I ch­¬ng VII 6. ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ, t¹p chÝ th¸ng 06 n¨m 1998 7. TrÇn Xu©n Kiªn, tÝch tô vµ tËp trung vèn ë trong n­íc 1997 7. V.I. Lª Nin: Toµn tËp, tËp 43, 44, NXB tiÕn bé 1998