Quy luật chuyển hóa từ những thay đổi về lượng thành những thay đổi về chất. Nội dung, ý nghĩa phương pháp luận và vận dụng vào thực tiễn của quy luật này

Taøi Lieäu Tham Khaûo: TS Leâ Thanh Sinh - Pheùp Bieän Chöùng Duy Vaät Vôùi Quaûn Lyù Doanh Nghieäp – Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá – NXB TP. HCM Trieát Hoïc Taäp 1 – NXB Chính Trò Quoác Gia Haø Noäi – 2003 Haø Thieân Sôn - Lòch Söû Trieát Hoïc – NXB Treû Boä Moân Trieát Hoïc – Trieát Hoïc Maùc – Leânin- Nhaø Xuaát Baûn Ñaïi Hoïc Quoác Gia TP. HCM – 2005 TS Leâ Thanh Sinh – Trieát Hoïc Taây Aâu Tröôùc Maùc (nhöõng vaán ñeà cô baûn)– Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá – NXB TP. HCM Quy luaät chuyeån hoùa töø nhöõng thay ñoåi veà löôïng thaønh nhöõng thay ñoåi veà chaát. Noäi dung, yù nghóa phöông phaùp luaän vaø vaän duïng vaøo thöïc tieãn cuûa quy luaät naøy. Lôøi noùi ñaàu Trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta, chuùng ta luoân phaûi ñöùng tröôùc tình theá löïa choïn, quyeát ñònh thay ñoåi coâng vieäc, moâi tröôøng soáng, hoïc haønh. Luùc ñoù chuùng ta töï hoûi mình, mình coù neân thay ñoåi coâng vieäc hay khoâng?Neân hoïc cao hoïc hay khoâng? Ñeå traû lôøi nhöõng caâu hoûi ñoù thaät söï khoâng phaûi laø moät ñieàu deã daøng, bôûi leõ ñoù chính laø moät trong nhöõng daáu hieäu cuûa söï phaùt trieån. Vaán ñeà naøy seõ ñöôïc roõ raøng hôn khi chuùng ta coù moät caùi nhìn toång theå veà thôøi gian ñaõ qua, chuùng ta ñaõ ñaït caùi gì?Chöa ñaït caùi gì?Lieäu nhöõng caùi ñaõ ñaït coù laø haønh trang vöõng chaéc giuùp chuùng ta thaønh coâng hay khoâng? Hay noùi moät caùch khaùc, ñaây coù phaûi laø thôøi cô chín muøi chöa, chuùng ta ñaõ ñeán ñoä chöa? Ñeán vôùi quy luaät löôïng vaø chaát, söï thay ñoåi cuûa löôïng daãn ñeán söï thay ñoåi veà chaát vaø söï quan troïng cuûa “ñoä” seõ giuùp chuùng ta phaàn naøo caûm thaáy thuù vò trong cuoäc soáng cuûa mình. Trong baøi vieát, taùc giaû coù theå coøn nhieàu sai soùt, möùc ñoä thu thaäp thoâng tin chöa cao, raát mong nhaän ñöôïc yù kieán ñoùng goùp cuûa Thaày Coâ vaø ngöôøi ñoïc ñeå hoaøn thieän hôn. Cô sôû lyù luaän: Quy luaät töø nhöõng thay ñoåi veà löôïng daãn ñeán nhöõng thay ñoåi veà chaát vaø ngöôïc laïi laø moät trong ba quy luaät cô baûn cuûa pheùp bieän chöùng duy vaät. Quy luaät naøy chæ roõ caùch thöùc cuûa söï phaùt trieån cuûa söï vaät, hieän töôïng. Quy luaät naøy noù phaûn aùnh moät khía caïnh cô baûn trong söï vaän ñoäng phaùt trieån cuûa söï vaät ñoù laø caùi caùch thöùc cuûa söï phaùt trieån. Cuï theå quy luaät naøy phaûn aùnh moät thöïc teá laø trong söï phaùt trieån cuûa baát kyø moät söï vaät khaùch quan naøo luoân baét ñaàu töø nhöõng thay ñoåi veà löôïng ñeå roài daãn tôùi söï nhaûy voït veà chaát. Moãi söï vaät, hieän töôïng ñeàu laø moät theå thoáng nhaát giöõa hai maët chaát vaø löôïng. Ñeå hieåu ñöôïc moái quan heä bieän chöùng naøy, tröôùc heát caàn phaûi naém khaùi nieäm chaát vaø löôïng. Phaïm truø chaát vaø löôïng: Chaát laø phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå chæ tính quy ñònh khaùch quan voán coù cuûa söï vaät, laø söï thoáng nhaát höõu cô giöõa nhöõng thuoäc tính laøm cho söï vaät noù laø noù chöù khoâng phaûi laø caùi khaùc. Thuoäc tính cuûa söï vaät laø nhöõng tính chaát, nhöõng traïng thaùi, nhöõng yeáu toá caáu thaønh söï vaät,….ñoù laø nhöõng caùi voán coù cuûa söï vaät töø khi söï vaät ñöôïc sinh ra hoaëc ñöôïc hình thaønh trong söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa noù. Tuy nhieân, thuoäc tính chæ ñöôïc boäc loä ra thoâng qua söï taùc ñoäng qua laïi giöõa caùc söï vaät, hieän töôïng khaùc. Chaát ñöôïc boäc loä thoâng qua thuoäc tính, nhöng chaát vaø thuoäc tính khoâng phaûi coù yù nghóa nhö nhau. Chaát laø ñaëc ñieåm hoaøn chænh cuûa söï vaät hay hieän töôïng, coøn thuoäc tính chæ ñöùng veà moät maët naøo ñoù maø vaïch roõ söï vaät hay hieän töôïng, do vaäy, chæ coù nhöõng thuoäc tính cô baûn toång hôïp laïi taïo thaønh chaát cuûa söï vaät. Chaát phaûn aùnh baûn chaát cuûa söï vaät vaø hieän töôïng, noù lieân heä khaéng khít vôùi moät hình thöùc oån ñònh naøo ñoù cuûa vaän ñoäng hay cuûa nhieàu söï vaän ñoäng. Khi thuoäc tính caên baûn thay ñoåi thì chaát cuûa söï vaät thay ñoåi. Chaát laø söï toång hôïp cuûa nhieàu thuoäc tính, ñoàng thôøi moãi thuoäc tính laïi ñöôïc coi laø moät chaát khi ñöôïc xem xeùt trong moät quan heä khaùc. Moãi söï vaät coù theå coù moät chaát cuõng coù theå coù raát nhieàu chaát, chaát cuûa söï vaät hay hieän töôïng loä ra trong söï taùc ñoäng laãn nhau vôùi söï vaät hay hieän töôïng khaùc. Chaát khoâng toàn taïi ñoäc laäp, taùch rôøi baûn thaân vôùi söï vaät vaø hieän töôïng. Chaát vaïch roõ giôùi haïn phaân chia söï vaät vaø hieän töôïng naøy vôùi söï vaät vaø hieän töôïng khaùc. Chaát laø thuoäc tính khaùch quan cuûa söï vaät vaø hieän töôïng. Traùi vôùi caùc heä thoáng trieát hoïc duy taâm vaø sieâu hình coi chaát nhö laø moät phaïm truø chuû quan, phuï thuoäc vaøo caûm giaùc cuûa con ngöôøi, chuû nghóa duy vaät bieän chöùng cho raèng, chaát cuõng laø hieän thöïc khaùch quan gioáng nhö baûn thaân vaät chaát ñang vaän ñoäng vaäy. Chaát cuûa söï vaät vaø hieän töôïng coøn ñöôïc quy ñònh bôûi phöông thöùc lieân keát giöõa caùc yeáu toá taïo thaønh, nghóa laø bôûi keát caáu cuûa söï vaät. Aritop cho raèng chaát laø söï toång hôïp cuûa ñeå cuoái cuøng ra quan nieäm chaát cuûa pheùp bieän chöùng duy taâm. Pheùp bieän chöùng trong söï vaät coù caû L vaø C, giöõa L vaø C cuûa söï vaät coù söï taùc ñoäng qua laïi vôùi nhau vaø nhôø söï taùc ñoäng ñoù laøm cho söï vaät daàn daàn phaùt trieån. Löôïng laø phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå chæ tính quy ñònh voán coù cuûa söï vaät veà maët soá löôïng, quy moâ, trình ñoä, nhòp ñieäu cuûa söï vaän ñoäng vaø söï phaùt trieån cuõng nhö caùc thuoäc tính cuûa söï vaät. Löôïng cuõng nhö chaát, noù toàn taïi khaùch quan vaø khoâng taùch rôøi baûn thaân söï vaät, hieän töôïng. Löôïng cuûa söï vaät chöa noùi leân söï khaùc nhau giöõa noù vaø söï vaät khaùc, maø löôïng bieåu thò kích thöôùc ngaén hay daøi, soá löôïng nhieàu hay ít, quy moâ lôùn hay nhoû, trình ñoä cao hay thaáp, nhòp ñieäu nhanh hay chaäm…tính quy ñònh veà löôïng cuõng phong phuù nhö tính quy ñònh veà chaát; moãi thöù ñeàu theo caùc maët khaùc nhau maø phaûn aûnh caùc hình thöùc ña daïng cuûa vaät chaát ñang vaän ñoäng. Löôïng cuûa söï vaät ñöôïc bieåu thò baèng con soá (nhaø cao naêm taàng); coù tröôøng hôïp bieåu thò döôùi daïng tröøu töôïng vaø khaùi quaùt (trình ñoä nhaän thöùc, yù thöùc traùch nhieäm cao hay thaáp cuûa moät coâng nhaân); coù tröôøng hôïp löôïng laø nhaân toá beân trong cuûa söï vaät (moät phaân töû oxy (O) do hai nguyeân töû oxy hôïp thaønh); coù tröôøng hôïp löôïng laø nhaân toá beân ngoaøi cuûa söï vaät (chieàu daøi, chieàu roäng, chieàu cao cuûa söï vaät). Söï phaân bieät chaát vaø löôïng cuûa söï vaät vaø ieän töôïng chæ mang tính töông ñoái, chuùng coù theå chuyeån hoùa cho nhau khi thay ñoåi quan heä, coù nhöõng tính quy ñònh trong moái quan heä naøy laø chaát cuûa söï vaät, song trong moái quan heä khaùc laïi bieåu thò löôïng cuûa söï vaät, vaø ngöôïc laïi Pheùp bieän chöùng duy vaät cho raèng löôïng coù tính khaùch quan vaø naèm ngay trong long cuûa noù. Noù coù tính cuï theå vaø tröøu töôïng. Moät boä phaän caùc nhaø trieát hoïc cho raèng söï toà ntaïi cuûa söï vaät hieän töôïng thoâng qua con soá. Moät soá cho raèng thoâng qua baûn chaát. Moái quan heä bieän chöùng giöõa chaát vaø löôïng: Nguyeân lyù veà söï phaùt trieån Trong söï toàn taïi cuûa moãi moät söï vaät hieän töôïng luoân naèm trong traïng thaùi vaän ñoäng bieán ñoåi khoâng ngöøng, trong quaù trình vaän ñoäng khoâng ngöøng ñoù naûy sinh moät traïng thaùi vaän ñoäng ñaëc bieät ñoù laø söï phaùt trieån. Cô sôû khaùch quan cuûa ñieåm xuaát phaùt töø tính thoáng nhaát vaät chaát cuûa theá giôùi. Söï phaùt trieån noù ñöôïc bieåu hieän laø moät xu höôùng vaän ñoäng ñi leân trong quaù trình vaän ñoäng bieán ñoåi cuûa söï vaät bieåu hieän ôû ba hình thöùc: + Töø thaáp ñeán cao + Töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp + Töø chöa hoaøn thieän ñeán ñeán hoaøn thieän ñoù laø söï taêng veà chaát löôïng. Nguyeân nhaân cuûa söï phaùt trieån coù nhieàu nguyeân nhaân nhöng nguyeân nhaân thöïc söï nhaát ñoù laø nguyeân nhaân beân trong bieåu hieän ôû vieäc töï giaûi quyeát nhöõng maâu thuaãn naûy sinh trong loøng söï vaät ñoù. Caùch thöùc cuûa söï phaùt trieån ñöôïc dieãn theo moät caùch thöùc cuï theå: baét ñaàu töø nhöõng bieán ñoåi veà maët löôïng cuûa söï vaät, ñeå daãn tôùi söï nhaûy voït veà chaát cuûa söï vaät ñoù. Hình thöùc cuûa söï phaùt trieån: söï phaùt trieån luoân dieãn ra theo hình thöùc cuï theå, caùi môùi ra ñôøi treân cô sôû phuû ñònh bieän chöùng caùi cuõ ñeå roài caùi môùi naøy laïi bò phuû ñònh baèng moät caùi môùi hôn. Baát kyø söï vaät vaø hieän töôïng naøo cuõng laø söï thoáng nhaát bieän chöùng giöõa chaát vaø löôïng. Söï thoáng nhaát höõu cô giöõa tính quy ñònh veà chaát vaø tính quy ñònh veà löôïng goïi laø ñoä cuûa söï vaät hay hieän töôïng. Ñoä: laø phaïm truø trieát hoïc chæ söï thoáng nhaát giöõa chaát vaø löôïng, ñoä laø giôùi haïn maø trong ñoù söï thay ñoåi veà löôïng cuûa söï vaät chöa laøm thay ñoåi caên baûn veà chaát cuûa söï vaät aáy. Trong ñoä, söï vaät vaãn coøn laø noù chöù chöa bieán thaønh caùi khaùc. Taïi ñieåm maø söï giôùi haïn thay ñoåi veà löôïng ñaõ ñuû laøm thay ñoåi veà chaát cuûa söï vaät ñöôïc goïi laø ñieåm nuùt. Ñieåm nuùt laø phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå chæ thôøi ñieåm maø taïi ñoù söï thay ñoåi veà löïông ñaõ ñuû laøm thay ñoåi veà chaát cuûa söï vaät. Quaù trình bieán ñoåi veà chaát cuûa söï vaät ñöôïc goïi laø böôùc nhaûy. Böôùc nhaûy laø phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå chæ söï chuyeån hoùa veà chaát cuûa söï vaät do söï thay ñoåi veà löôïng cuûa söï vaät tröôùc ñoù gaây neân. Caùc nhaø trieát hoïc sieâu hình ñaõ phuû nhaän söï toàn taïi thöïc teá nhöõng böôùc nhaûy, do hoï tuyeät ñoái hoùa tính tieäm tieán, tính daàn daàn cuûa söï thay ñoåi veà löôïng. Ph. Heghen ñaõ pheâ phaùn quan ñieåm ñoù vaø cho raèng, tính tieäm tieán chæ laø söï thay ñoåi veà löôïng, töùc laø caùi ñoái laäp vôùi söï thay ñoåi veà chaát. Chæ baèng phaïm truø tính tieäm tieán thì khoâng theå giaûi thích ñöôïc söï xuaát hieän cuûa chaát môùi. Oâng cho raèng baát kyø söï thay ñoåi naøo veà chaát cuõng laø söï ñöùt ñoaïn cuûa tieäm tieán veà löôïng, ñoù laø böôùc nhaûy. Cuõng veà ñieåm naøy, V.I.Leânin nhaán maïnh:”Tính tieäm tieán maø khoâng coù böôùc nhaûy voït thì khoâng giaûi thích ñöôïc gì caû” Böôùc nhaûy laø söï keát thuùc moät giai ñoaïn phaùt trieãn cuûa söï vaät vaø laø ñieåm khôûi ñaàu cuûa moät giai ñoaïn phaùt trieån môùi. Noù laø söï giaùn ñoaïn trong quaù trình vaän ñoäng phaùt trieån lieân tuïc cuûa söï vaät. Nhö vaäy, söï phaùt trieån cuûa baát kyø söï vaät naøo cuõng baét ñaàu töø söï tích luõy veà löôïng trong ñoä nhaát ñònh cho tôùi ñieåm nuùt ñeå thöïc hieän böôùc nhaûy veà chaát. Song ñieåm nuùt khoâng coù ñònh maø coù theå thay ñoåi do taùc ñoäng cuûa ñieàu kieän chuû quan vaø khaùch quan quy ñònh. Nghóa laø, muoán coù chaát môùi, tröôùc heát phaûi tích luõy veà löïông ñeán ñoä cho pheùp, ñeå chuyeån sang chaát môùi. Ví duï: muoán trôû thaønh cöû nhaân kinh teá, tröôùc heát phaûi tích luõy kieán thöùc chuyeân moân ôû tröôøng ñaïi hoïc kinh teá trong 4 naêm, thi toát nghieäp ñoå, chính laø ñieåm nuùt chuyeån töø chaát “sinh vieân” thaønh chaát môùi”cöû nhaân kinh teá”. Chaát môùi ra ñôøi coù theå laøm thay ñoåi quy moâ, nhòp ñieäu cuûa söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa söï vaät; nghóa laø taïo ñieàu kieän löôïng môùi xuaát hieän. Ví duï, khi chaát loûng chuyeån sang chaát hôi laøm cho toác ñoä vaän ñoäng hôi nöôùc nhanh hôn, theå tích hôi nöôùc lôùn hôn, ñoä hoøa tan khaùc vôùi tröôùc,… Caùc hình thöùc cô baûn cuûa böôùc nhaûy: Söï thay ñoåi veà chaát cuûa söï vaät vaø hieän töôïng heát söùc ña daïng vaø phong phuù vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Coù theå quy thaønh hai hình thöùc cô baûn: böôùc nhaûy ñoät bieán vaø böôùc nhaûy daàn daàn. Böôùc nhaûy ñoät bieán laø böôùc nhaûy ñöôïc thöïc hieän trong moät thôøi gian raát ngaén laøm thay ñoåi chaát cuûa toaøn boä keát caáu cô baûn cuûa söï vaät. Böôùc nhaûy daàn daàn laø böôùc nhaûy ñöôïc thöïc hieän töø töø, töøng böôùc, baèng caùch tích luõy daàn daàn nhöõng nhaân toá cuûa chaát môùi vaø maát ñi daàn daàn nhöõng nhaân toá cuûa chaát cuõ. Böôùc nhaûy daàn daàn khaùc vôùi söï thay ñoåi daàn daàn veà löôïng cuûa söï vaät. Böôùc nhaûy daàn daàn laø söï chuyeån hoùa daàn daàn töø chaát naøy sang chaát khaùc, coøn söï thay ñoåi daàn daàn veà löôïng laø söï tích luõy veà löôïng ñeå ñeán moät giôùi haïn nhaát ñònh seõ chuyeån hoùa veà chaát. Böôùc nhaûy ñoät bieán khoâng phaûi laø ngaãu nhieân, maø dieãn ra hôïp quy luaät. Caên cöù vaøo quy moâ thöïc hieän böôùc nhaûy cuûa söï vaät coù böôùc nhaûy toaøn boä vaø böôùc nhaûy cuïc boä. Böôùc nhaûy toaøn boä laø böôùc nhaûy laøm thay ñoåi chaát cuûa toaøn boä caùc maët, caùc yeáu toá caáu thaønh söï vaät. Böôùc nhaûy cuïc boä laø böôùc nhaûy laøm thay ñoåi chaát cuûa nhöõng maët, nhöõng yeáu toá rieâng leõ cuûa söï vaät vaø hieän töôïng. Khi xem xeùt söï thay ñoåi veà chaát cuûa xaõ hoäi ngöôøi ta coøn phaân chia söï thay ñoåi ñoù ra thaønh hai loaïi coù tính chaát caùch maïng vaø thay ñoåi coù tính tieán hoùa. Caùch maïng laø söï thay ñoåi maø trong quaù trình ñoù dieãn ra söï caûi taïo caên baûn veà chaát cuûa söï vaät, khoâng phuï thuoäc vaøo söï caûi taïo ñoù dieãn ra nhö theá naøo (ñoät bieán hay daàn daàn). Coøn tieán hoùa laø söï thay ñoåi veà löôïng cuøng vôùi nhöõng bieán ñoåi nhaát ñònh veà chaát, nhöng laø chaát khoâng caên baûn cuûa söï vaät. Toùm laïi, noäi dung cuûa quy luaät chuyeån hoùa töø nhöõng thay ñoåi veà löôïng thaønh nhöõng thay ñoåi veà chaát vaø ngöôïc laïi nhö sau: Baát kyø söï vaät naøo cuõng laø söï thoáng nhaát giöõa chaát vaø löôïng, söï thay ñoåi daàn daàn veà löôïng trong khuoân khoå cuûa ñoä tôùi, ñieåm nuùt seõ daãn ñeán söï thay ñoåi veà chaát cuûa söï vaät thoâng qua böôùc nhaûy; chaát môùi ra ñôøi taùc ñoäng trôû laïi söï thay ñoåi cuûa löôïng môùi. Quaù trình taùc ñoäng ñoù dieãn ra lieân tuïc laøm cho söï vaät khoâng ngöøng phaùt trieån, bieán ñoåi. YÙ nghóa vaø vaän duïng: YÙ nghóa Phaûi bieát tích luõy veà löôïng ñeå laøm bieán ñoåi veà chaát cuûa söï vaät: trong hoaït ñoäng nhaän thöùc vaø thöïc tieãn ai cuõng bieát raèng muoán coù chaát môùi thì phaûi tích luõy veà löôïng ñeán ñoä cho pheùp seõ chuyeån sang chaát môùi. Tuy nhieân, vaán ñeà laø ôû choå bieát caùch tích luõy veà löôïng, nghóa laø khoâng ñöôïc noân noùng, chuû quan khi chöa coù tích luõy veà löôïng ñeán ñoä chín ñeå muoán thöïc hieän böôùc nhaûy Phaûi coù quyeát taâm tieán haønh böôùc nhaûy. Nghóa laø luoân choáng tö töôûng baûo thuû, chôø ñôïi khoâng daùm thöïc hieän böôùc nhaûy khi ñaõ coù söï tích luõy ñaày ñuû veà löôïng, hoaëc keùo daøi söï tích luõy, chæ nhaán maïnh ñeán söï bieán ñoåi daàn daàn veà löôïng…seõ kìm haõm söï phaùt trieån cuûa söï vaät vaø hieän töôïng. Phaûi bieát vaän duïng linh hoaït caùc hình thöùc böôùc nhaûy trong cuoäc soáng. Söï vaän duïng linh hoaït caùc hình thöùc cuûa böôùc nhaûy tuøy thuoäc vaøo vieäc phaân tích ñuùng ñaén nhöõng ñieàu kieän khaùch quan vaø nhaân toá chuû quan cuõng nhö söï hieåu bieát quy luaät naøy. Tuøy theo töøng tröôøng hôïp cuï theå, töøng ñieàu kieän cuï theå, töøng quan heä cuï theå ñeå löïa choïn hình thöùc böôùc nhaûy cho phuø hôïp ñeå ñaït tôùi chaát löôïng vaø hieäu quaû cao trong hoaït ñoäng cuûa mình. Ngaøy nay, trong coâng cuoäc ñoåi môùi, xaây döïng neàn kinh teá ñaát nöôùc, chuùng ta cuõng öùng duïng phöông phaùp cuûa quy luaät löôïng chaát. Quaù trình phaùt trieån neàn kinh teá ñaát nöôùc trong giai ñoaïn hieän nay khoâng theå noùng voäi. Phaûi xaây döïng cô sôû vaät chaát töø ñaàu, phaûi tích luõy vaø taän duïng söùc maïnh cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, phaùt ñoäng söùc maïnh cuûa toaøn daân, cuûa caùc nguoàn löïc kinh teá cuûa ñaát nöôùc, noâng nghieäp, coâng nghieäp, thuûy saûn , naêng löôïng daàu khí, du lòch, dòch vuï,…taát caû taïo neân söùc maïnh to lôùn cuûa neàn kinh teá quoác daân. Chính vì vaäy, neàn kinh teá nöôùc ta hieän nay ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu to lôùn. Toång thu nhaäp GDP ñaï ñaït vaø vöôït chæ tieâu keá hoaïch. Vaän duïng: Quy luaät nhöõng thay ñoåi veà löôïng thaønh nhöõng thay ñoåi veà chaát coù maët ôû moïi lónh vöïc, thí duï: Trong hoùa hoïc, 0 + 0 ® 0+ 0® 0 Trong toaùn hoïc, coù moät hình chöõ nhaät, ngöôøi ta coù theå taêng vaø giaûm chieàu roäng . Nhöng söï taêng vaø giaûm ñoù phaûi trong giôùi haïn nhaát ñònh thì noù vaãn coøn laø hình chöõ nhaät. Neáu taêng chieàu roäng baèng chieàu daøi thì hình chöõ nhaät seõ bieán thaønh hình vuoâng – chaát seõ bieán ñoåi. Hoaëc giaûm chieàu roäng baèng 0 thì hình chöõ nhaät seõ bieán thaønh ñöôøng thaúng. Trong thöïc tieãn caùch maïng, quaù trình chuyeån bieán caùc phong traøo caùch maïng Vieät Nam laø quaù trình thay ñoåi veà löôïng daãn ñeán söï thay ñoåi veà chaát: töø phong traøo Xoâ Vieát Ngheä Tónh (1930-1931) ñeán phong traøo daân chuû choáng phaùt xít (1936-1939) ñeán cao traøo giaûi phoùng daân toäc (1939-1945) vaø caùch maïng thaùng taùm (1945) laø cuoäc thaéng lôïi vó ñaïi cuûa daân toäc. Trong lónh vöïc saûn xuaát, coâng nhaân nghieân cöùu laøm ra saûn phaåm laàn thöù nhaát, ruùt kinh nghieäm quaù trình nghieân cöùu laøm ra saûn phaåm laàn thöù hai chaát löôïng toát hôn. Neáu coâng nhaân chòu ñaàu tö nghieân cöùu theå lieân tuïc cho ra ñôøi saûn phaåm laàn sau bao giôø cuõng chaát löôïng vaø ña daïng hôn laàn ñaàu. Keát luaän. ( Phaûi nhaän thöùc caû veà löôïng vaø chaát cuûa söï vaät. ( Khi nhaän thöùc veà xaõ hoäi lieân quan ñeán löôïng vaø chaát cuûa xaõ hoäi caàn löu yù raèng moïi hieän töôïng xaõ hoäi ñeàu lieân quan chaët chæ ñeán hoaït ñoäng coù muïc ñích vaø coù lôïi ích. ( Caàn nhaän thöùc ñöôïc raèng moïi hieän töôïng naûy sinh trong töï nhieân cuõng nhö trong xaõ hoäi ñeàu baét ñaàu töø bieán ñoåi tích tuï, tích luõy veà löôïng cuûa söï vaät ñoù (veà nguyeân taéc trong thöïc teá khaùch quan khoâng coù moät caùi gì töï nhieân sinh vaø maát ñi maø khoâng coù nguyeân nhaân baét nguoàn töø söï bieán ñoåi veà löôïng). ( Trong haønh ñoäng ñeå coù ñöôïc keát quaû mong muoán ñoøi hoûi ngöôøi ta caàn phaûi coù söï noã löïc coá gaéng trong quaù trình tích luõy veà löôïng. ( Nhaûy voït trong xaõ hoäi baèng caùch maïng xaõ hoäi, ñaây khoâng phaûi laø söï tieán hoùa. Ñoåi môùi ôû nöôùc ta coù phaûi laø nhaûy voït ñöôïc goïi laø caùch maïng hay laø söï tieán hoùa? Quy luaät chuyeån hoùa töø nhöõng thay ñoåi veà löôïng thaønh nhöõng thay ñoåi veà chaát vaø ngöôïc laïi chæ roõ caùch thöùc vaän ñoäng, phaùt trieån cuûa söï vaät, hieän töôïng. Laø söï cuï theå hoùa nguyeân lyù veà söï phaùt trieån: Ñeàu coù yù nghóa phöông phaùp luaän ñeå chæ ñaïo hoaït ñoäng con ngöôøi, chæ ñaïo caùc quan ñieåm toaøn dieän, lòch söû phaùt trieån Vaïch ra caùch thöùc, nguoàn goác, ñoäng löïc vaø xu höôùng tieán leân cuûa caùc söï vaät, hieän töôïng Moïi söï bieán ñoåi veà löôïng khoâng töùc khaéc daãn ñeán söï bieán ñoåi veà chaát. Pheùp bieän chöùng yeâu caàu trong quaù trình toàn taïi cuûa söï vaät hieän töôïng cuõng luoân toàn taïi trong traïng thaùi vaän ñoäng phaùt trieån khoâng ngöøng cho neân ñaùnh giaù moät söï vaät hieän töôïng caàn phaûi ñaët noù trong caùi traïng thaùi vaän ñoäng phaùt trieån cuûa noù. Caàn tìm ra nguyeân nhaân quaù khöù cuûa söï vaät hieän taïi (ñeå nhaän thöùc ñuùng ñaén caùi hieän taïi söï vaät). Xaùc ñònh xu höôùng töông lai cuûa söï vaät (ñeà ra nhöõng giaûi phaùp mang tính ñoùn ñaàu), ñeå thu ñöôïc nhöõng hieäu quaû thöïc tieãn nhö mong muoán, ñoàng thôøi xaây döïng nieàm tin trong cuoäc soáng. Phaûi thaáy ñöôïc caùi tính chaát phöùc taïp trong quaù trình vaän ñoäng phaùt trieån cuûa theá giôùi, ñaëc bieät laø cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi (caàn phaûi thaáy ñöôïc trong söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi coù theå bao haøm caû nhöõng thuït luøi, thaát baïi taïm thôøi).